MEDULLA THEOLOGIAE MORALIS, Facili ac perfpicua methodo refolvens pASUS CONSCIENTIA. Ex variis probattfc^ Auttoribus concinnata AR.P.HERMAN NO BUSENBAUM, e Societate ] e s u , 5.THEQLOGIiE LICENTIATCV Panitentibm &que ac Confejfariis perquam utilis. Editio Sexta recognita 8c emendatior* BRUXELliE, 'ypB JoiHSisMoMMAUii. \66i* Cm Crati* & Pnwltjic % ijj* Majtjl. pr^fatio . .AD ' LeBorem Benevolum. NNr funt complures amice I.e&or,quando juflus fui Coloni^ eam fcientiam in compendium reda&am trade— rejquij novis Sacetdo-tiQUS in tanto munere dignius exe-flueudo, (prjefertim quoties in con-fcientix tribunali Judices federenr) prsfidio foret. Duo hic facile videbam maximi a me poftulari, ut & optima quarque feligerem, & in ordinem , ufui cujufque aptiiTimum, difpertiter, itaque apiculas imi tarer, qua: ex optimis floribus utiliflima colligunt, dc m alveari difponunt ia ordinem. Inde effe&a eit hate Me-dullaCafuum Cotijcimti&, (ut ajunt) ,u Theologia, Morali* (\umma, Enchiridio huic inclula. Qua: cum ia * a aaa** P ATIO. manus & oculos plurium pervenif-fet, vifa cft non improbari > iis r>ra:-fertim, qui privato calamo eandem, non fine labore, mol#ftia,8c temporis jadura defcripferunt. Hinc evenit (cujus alias confilii ne cogitatio quidem unquam inciderat) nt plurium me preces identidem urgerent» & viri maximi audoritas dignitaf-que impelleret , ac denique etiam iupeiiorum juberet voluntas,ut publici juris facerem. Lima hic aliqua opus fuit, a qua perfedior prodiret in lucem, quatque Audorum nomina , ante defiderata, quotquot in promptu e flent, adjungeret,Jadjun-da funt autem hac pollrema editione quam plurima ) Nunc confilium tu meum & ordinem accipe. Noto nomine, Calus Confcien-tiae appello,varias fpccies fadorum, de quibus in foro confcientiae judex Sacerdos fententiam edicat oportet, atque vel ut honefta approbet , vef ut turpia condemnet. Medio tutifll-mus iturus, extrema plus arcmo, vel laxa, yelangufta declinare iuin co^ natus, AD LICTOREM. natus. Quod fi quando declarem, ubi Dodores nonnulli benignius fenferint, non ideo probo, vel fiia-deo j fed illud adfero, unde nonnun-quam prudente jndicio, confcicn-tiar Redor, yel Confultor difpiciat, an cfle ufui poflit. In fexto quidem prarcepro (uti & Matrimonii Sacramento,) animus fuerat, per viam adeo lutulentam celerius incedere, fed tamen plurium judicio, & hic immorandum nonnihil fuit , ne quid praxis requireret. Carterum nihil aflerui, nifi vel ex communi Dodorum fententia de-dudum, vel defumptum ex prpba-tiffimorum Audorum libris, feri-ptifve,eorum inprimis, qui hic eximia cum laude verfati funt. Inter quos principes extit£re laudatiflimi hujus fcientia: Magiftri, P. Htrman-ntM Nunning, & p. Fridtricus Spe, u-terque e Societate noftra Sacerdos, 6fin diverfis Academiis TheoWia: Moralis Profeflor, quibus me debete plurimum libens profiteorjuterqj taim cafiium fummam confecit, & * j miri- PRJEFATIO mirifice palfim probatam , & publica luce dignam, quibus proinde li-beraliter fum ufus, ut & ipfi fimili-ter «uitc fecerant; prior enim ex Maximi liani Euchitr-, alter ex utriuf-que viridario > manu folciti, flores quam plurimos deccrpfcrant. Unde hos omnes ajquiflimo animo & jure.infru&us & laudis,quascun-que eft.focietatem admittarita quidem, ut minimam eijus partem mihi «venditem. Quinam omnium fontes praecipui extiterinr, A udiores identidem allati indicabunt. Methodus illa & optima vifa fuit & facillima» ut in quavis materia, feu dubio, in primis ex <;ommuni Dodorum fententia refpondeatur, quae refponfio feu regula quaepiam fit, ex qua deinde (quoties id fieri poteft) aut certd circa eam , cafttt aliquot particulares refolvantur, ut fecundum illos, & Refponfionem didtam, alii fimiles, cum inciderint* refolvi poifint. Quia verd dodlrinalisc fer^orn* nis Terfatur in cognofceuda boaita* AT) IE€T©REAT. te, tcI malitia a&uum humanorum», five moralium (unde & Morali* Theologia dioitur* ) illa vero cognofei non poteft fine regula, ad quam vel adlus ifti redle accedant, yeilaqua prave recedant i agitur, Lib.I. Dea&uum moralium regula,tum interna.hoceft, confcien-tias tum externa hoc eft, prascepeis in genere. Lib. 11. De Przceptis Fidei,Spei, & Charitatis , qua? funt quafiprae» ambula Decalogi. Lib.iu. De Przceptis Decalogi, & Ecdefiat. Lib. iv. De Prseceptis certorum fcominum ftatui propriis. Lib. v. De modo difeernendi naturam , & gravitatem peccatorum, qua: contra di dia prjecepta commit-tuutur. Lib. VI, De Sacramentis nova: Legis. Lib. VIl. De Cenfuris Ecdefiafti-cis, & Irregularitatibus, * 4 IN- Dub.i. Quid fit confcientia prallice dubia, & quid in ea agendum ? ibid. Dub .2. Quid agendum cum confcientia Jpeculative dubia ? 7 Dub. 3. An in dubio tutior pars Jit eli* . genda ? it Gap.III. Quidconfcientia fcrupulofa, & quid in ea agendum ? 14 Tractatus Secundus. De Regula externa aduum-humanorum , fcilicet Lege. Cap. I. De natura & obligatione Legis ingenere. 17 Dub- IT DUBI ORUM. Dub.j Quid fit Lex,fivcpr&ceptuml rb. Du. 1. Quotuplex ftt pnceptum ? 19 Du. j. An vii &fubftanria legts pofiti-va dependeat ab acceptatione communit atu ? 20 Dub.4. Anpracepta etiam humana obligent fub peccato, & quali ? 22 Cap II. DefubjeBo cui datur pr&ce-ptum. 24 Du. i. Qua perfona pr&ceptu obligentur i ibid. Dub. 2. An peregrini teneantur legibus fui domicilii, dum ab eo abfunt ? 24 Dub.j. An peregrini & vagi teneantur prlceptis locoru in qnib9 moraturi 28 Dub. 4. An peregrini teneantur.prace-ptis juru communis, fi non fint inufu in loco ubi morantur l 30 Cap. III. De modo quo obfervanda . funt praceptd\ 31 Dub. 1. An debeant impleri ex chari-*#e1 ibid. Dub.2. An adimpletionempraceptorum requiratur intentio iisfatufaciendi?32 Diib. j. Anfatisfaciat pr&cepto, qui faciens opus, exprejte intendit per illud don fatisfacerj l 33 Dub. ap. I. Quid Confcientia anfequendafitl Pag.I Cap. II. De Confcientia dubia. 4 INDEX CAPITUM, INDEX CAPITUM ET DUBIORUM. LIBER PRIMUS. De Regula altum humanorum. Tractatus Primus. De Regula interna , live Confcientia. INDEX GAf 1 TUM, Dub. 4. An ad implet tontmpr ac tpt orum requiratur intentio, /eu voluntas faciendi id quodpraceptum eft ? 3+ Du. f An duplicipr&eepto,uno aftu.vd diverfis attibtos eodem tempore pojfit fatufieri i 3* Du. 6 An qui uno aftu violat plura prAcepta,committat plura peccata? 37 C AP IV. «xcu/ent d tranfgrejfione pr&cepti? & Du 1.An ignorantia excufet? ibid. Du. 1. An metus excufet3 39 Du. j. An excufet impotentia totius,vel partis? 4° Du 4. An excufet dispenfatio ? 4* Append. De dijfrenfntionikus S. Poenitentiam. 4 6 LIBER SECUNDUS. Depmeptis VirtutuVbeologiurutn. Tractatus Primus. De Prxceptis Fidei. C ap. I. Qua myfitria fidei mctjjarii credenda fint? ii CAiP II. Quando obliget praceptum fi deil i6 l/th £T DUBI OR V M. C A P 111. An ali quadi liceat exterius fidem vera negare,aut falsa profiteriis 9 Cap. IV- De infidelitate, & vitiisfidti oppofitis. Dub, 1. Quid & quotuplex fit infidelitas*. ibid. Dub. 1. Deludaifmo. 6$ Dub. 3. Quid fit htrefis ? 66 Tractatus Secupjbus. De PraceptoSpei. 69 Tractatus Tertius. De Prsceptis Charitatis. Cap. I. An, quando, & quomodo obH-getpraceptum charitatis Det ? 70 Cap. II. De pnceptu Charitatis erga proximum. 79 D ub. 1. Quis ordo fervandus inter per-fonas qua diliguntur ? ibid* Dub. 2, De odio & dilectione inimicorum, 7S D ub.3, Depr&cepto EleemofynA,feu mi-fericordit corporalis. 8Q Dub. 4. Demifericordia Jpirituali, fea prAcepto correptionis fraterni. 8 4 Dub, $\ De Scandalo. 88 Art i Quid,quotuplexfit,& qualepec-' tatam? ibid* Art. INDEX CAPITUM, Att. 2. An & quando fcandalum pttffi-vum ptrmtttipojfit, aut ob illud vitandum aliquid emitti debeat t 92 Art. 3. An liceat alterius peccato materialiter cooperari? 97 tlBF.R TERTIUS. Pf Trsueptis Decalogi & Ecclefta. Tractatus primus. Deprimo Prxcepto Decalogi. Cap. I. De fuperfiitione &Jpeciebus e- )U5. 104 D ub . 1 Quid(it, & quotuplex ? ibid. Pub.a. De Divinatione: quid & quotuplex fit ? 106 Du.3 .Quid frquotuplex Idololatriahii D ub. 4 .Quid & quotuplex fit vana ob-fervantia, & unde colligatur ? u3 D ub $.Quod fit maleficium, & quomodo pojftt tolli ? xr 7 Cap. II, DeIrreligiofitate. 111 D ub. 1, Quid fit tentatio Dei ? ibi d, Dub. 2. Quid & quotuplex fit Sacrilegium ? 12J Dub. j. De Simonia. 126 Alt, 1, Quid (it & quotuplex} ibid, Att. et dubiorum. Art. 1. Quafit poena Simonia ? Art 3 An , & cui refiituendum quod fimoniace acceptum ? J3z Tractato^ Sscundus. De fecundo Praicepto Decalogi. C A p. I. Quid) & quotuplex Blajphemia? . «4 Cap, II, Deluramento. j3g Dub. 1, Quid fit luramentum ? ibid. Dub. 2. Quotuplex fit Juramentum} t+z D11.3. An,&quando licitu jurare? 147 Du-4 An in juramento liceat uti aqui~ 'Vocqtme}'- ~ 146 D ub. j, Qua & quanta fit obligatio ju~ ratuenti promifforii? I47 Dub.<5 Quibus.cafibue excufitttr ab im-pletione, qui in promijforio juramento obligationem contraxit ? Dub. 7. Quomodo obligatio juramenti tollatur per irritatione, dijpen/atione, commutationem. remijftonem }iss Cap. III. DeVoto. ‘ I}$ Du.i. Quid fit Votum,& quotuplex? ib, Du.2. Qua requiratur voti deliberatio, O intentio ? D u. 3. Qua requiratur materia voti? 16a Du. 4.Qua,&qudta obligatio voti? 163 Da, INDEX CAPITUM,. ET DUBrORUMv Dub, f. Quot modii tollatur obligatio Pub. $. Ad quid teneantur tutores, votil t6S curatores quiparentufunt loco ? 202. Dub. 6< De voti irritatione. 169 Du. 4 Qua obligatio dominorum fa- Alt. 1. An, & quomodo, tollatur obliga- mulorum, aliorumq]fuperiorum , & tio voti per direftum irritationem? ib» inferiorum erga fe invicem ? 204. Art. t. Quis vota irritet indirefte) 17J, Dub. f. Quid teneantur conjuges ergta Dub.7 Quidfit commutatio voti ? 17$ fe mutuo, vi hujusfuceptii 206 Dbb. 8. Quid fit dtjpenjatio, & quipof- Du.A. Qua obligatio Parochorum ? 20# fmtdijpenfare in vctis t 17^Du. 7. Qua obligatio praceptorum &■ Tractatus Tertius. difcipulorum? 209 De tertio & quarto Praecepto. Tractatus Quartus. Cap. I. Quid tertium praceptum? n 7 De quinto & fexro Praecepto» Dub.i.fiW opera tum hocpr&cepto.turn C A P. I.QuidV.praceptoprohibetur? 211 ab Ecclefia prohibeantur ? irsDub. 1. An aliquando liceat occidere, Dub. 2. Qua caufit excufent ab obferva- vel mutilare femetipfum ? ibid. tione E e forum, & ob quas operapro-Bub.2. An, & quomodo liceat occidere hibita liceant l 1S1 malefaSbrem ? 216 D u. j. Quaopera fefiupr&ciptantur? JS4D u b. 3. An & quomodo liceat occidera Dub. 4. An fit obligatio audiendi Mif privata auftoritate iniquum aggrejfo-Jam in Parochia, D ominicis & Fefiii rem t 217 majoribus i jggBub. 4. An aliquando liceat occidere Du. f .g«2 excufent ab audit, facti? ipq innocentem f 221 Cap.II, De quarto praeopto, jptfDub. j. De duello & bello. 22y Dub, r. Ad quid teneantur liberi ergabxz, 1, Quid(it, & an liceat duellu? i b. parentes ? ibi d#Arr. 2. An, fe, quouffo liceat bellis ? 22 j. Dub. 1. Ad quid tmeantur parentes et-^i^^uid in bellopuflo liceat? 229, ga filio st II, DefcxtoPr&cepto nono. 232 Dub. Dub. INDEX CAPITUM, Du. i. An, & quanta peccata Jint ofcu-la, amplexm, tacitu, verba obfcaena, Jimilia extra matrimonium ? 233 Du. 2, Qua Jint Jpecies luxuria confum~ mata natur ales? 237 Du j. Qua Jint Jfeties luxuriaconfum-mata contra naturam? 240 Du. 4- An aliquando liceat procurare^ pollutionem ? 242 Tractatus Quintus. De feptimo Prsecepto, Cap. I. DeFurto. 247 Du. 1. Quid Jit furtum, & quale peccatum ? ibid. Du, 2. Quid fit quantitas notabilis ad mortale peccatum ? 248 Du. j. Quam graviter peccet quimul‘ t a minuta furta committit? 243 Dub. 4. Quid fentiendum de fur tu do-mejlicorum, vel amicorum i 2)i Cap. II De Rejlitutione. 1)4 Du.t. Quid fit reflitutio, &qui teneam turadeamJ ibid- Dn.i. An.qui cooperantur ad damnum alterius, teneantur ad rejlitutione}2 f D u. 5 .An fupradifti teneatu r Jinguli rt‘ fit uere in fo Udum, & quo ordine? zfa Du. ET Dubiorum. D11.4 An teneatur rejittune,qui alium ' impedivit a confecuttonc ahcujus bo-nt} 262 Du Cui, Vel quibus reflituendu? 263 Du. 6, De rebus qua debent rejlitui. 2O8 A rt. r, Quid debeat refiitui ab inferente in;unam materialem tantum ,five a pojfejfote bona fidei ? ibfd. Art. a. Quid debeat refiitui ab inferente injuriam formalem, (eu mala fidei damnificat ore, [tupojfejfere? 272, Att.y An,& quid debeat rejlitui pro injuria illata corpori, v. g.per mutila-tionem, occifionem, &>c, 27s Arr. 4. Quid debeat refiitui pro illato fiupro ? 278 An. q. Quiddeleat refiitui pro adulte-fi°? 270 Att.6, Quid debeat rejlitui pro fama,& bonis fpiritualibus , ut inductione asl peccatum,avocatione <* religione? 281 Dub. 7, De circumflantia reftitutionis. 282 Art. 1, Quo tempore, loco, & modo debeat rejlitui? ibid. Art. 2, Quo ordine refiitui debeat ? 283 Ait.y QuAareflitutione excufint ? z&d IIIh . ** Cap. ET DUBIORU xM. INDEX CAPITUM, Cap. III. b e Confragibus. . . , , Du.i. Quid in genere fit contraBus ? ib ^ lV^‘tutela & teftamentu. 3+Z Dub.i%idinfieciedepromiJfione,^1' Quid fit tutela & curatela? ,b, ion*™,! 2,D‘ Tiv.\>.t.S)lu catthm donatiopelfttn». l } „ ... 3^S ’ , Lhib.j. De renuntiatione htreditatum. 'Vocari i T)\i 4. Quid fit donatio mortis causa,ir\,¥ _ . ... an poft revocari ■, quomodo, £?*< ' 4 & debeant effiexe. Ius competat? ^ ^oresteuam.ntij Du. f. id ^Dettsquttefiarf&Uredestn- rium7& depofitum ? ' * ptutpojfint. $6z Du. 6. Quid fit mutuum? 3o~ Tractatus Sextus Du 7 Qmd fit ulura ? joip prfccPto oftavo,nono, decimo. Du.8 De emptione & venditione. jigJ* Art.l, Quid fit emptio & venditio ? ^-\^dfit Ppc^ciumteme. Art.i. Quidfit negotiatio, & quibus u Ur,Ur» » & dubitatio :&qualefec licita? 3h mum} ibid. Du., 6wd[it contrafltu census,&l»f licimi >‘nl’ J"; a- 172 Du-io .QMfttaaumt «kfmmfiau..- Du.li. Quid locatio & conduftio ? ti r, , }^} Du.,z. 2>#Emphyteutis,E et 11 fi?** **»" & Libelli. jm ! . , ff* Du., 3. Quid fit jbonfio & ludus ? IiI dtPrAC!P{“ Ecc¥*? lb* Du. i^^fiuidfit contrai locietat'u\ ^^-^^requtratur ad/ejunium Ec-T>n.is.^idaJfecuratio&fiitjuffim c¥*Pc“m> &^aeimobUga- Vu.l6,Quidpifntti &• hypotheca? si'v,*0* . . ... . **• y ‘ C A. cauf* txcufent«jejunio?39i * * a L I- ET DUBIORUM. INDEX CAUTUM, Art. f. Quibwsmodu beneficia amittantur j 42-P LIBER QJJ ARTUS. Art; 6 Quid fy quotuplexfit penfio! 433 JDe piasceptis particularibus , ccrt« Dub. i. De Horis Canonicis. 434 hominum ftatui propriis. Art.i . Qui obligentur ad Horas ! ibid. C AP. 1. De Statu Religiofo. 391 Art.i. Quanta,fit hac obligatio ? 43* Du.i. Qu&fit natura fiatus religiofinb, Art.*. QuAexcufint a recitationeHo-j)u> 2, Qu& requirantur ad v alor em rarum i 443 profejfiontsreligiofa ? 399 Art. 4 .Quomodo recitanda fint Hora! Du. j. Ad quid teneatur Religiofus vi 44$ Ju& profeffionis ? 4 02 D u. 3. Quid Clericipojfint circa difiofi- Du. 4. Ad quid Religiofus obligetur vi tionem fruBuum fuorum beneficio- votorum ? * 4©4 rumi 454 Du. q. Qui pojfint vel teneantur ingredi Dub. 4- Quis fit habitus Clericorum: Religionem ? 4^ qua artes, officia, aBiones iis prohi- Du. 6. Ad quid teneantur Religiofi eje- beantur ? 4<* o Bi & fugitivi ? 4U Cap III. De flatu,& officio perfonarum Gap. II. De Statu Clericorum. 4/I ficularium quarundam , prsfirtim Du.r. De Beneficiis Ecclefiaflicis. 41! judicialium. 46* Art. r. Quid, & quotuplex Beneficium D u. 1. Qua requirantur ad legitimum Ecclefiafticum! ibi A judicium} ibid. Art. 2. Quomodo acquirantur & confi Du.i.Depotefiate fy officio judicis.464 rantur beneficia'! 4* Art. 1. Quid requiratur in Iudieei ibid. Aitj.g»* intentio,&qualitates requi Kn.z.Quid I udicifirvandum circa m-rantur ad beneficium accipiendum^! quifit tonem! 466 ^2^ Art. 3. Quid liceat Iudtei circa quaflio* Art.4. An liceat habere plura benefici» 1 nts, five torturam! 468 **3 Ait. A tu U INDEX CAHTl/M. Art. 4 Quid ftrvandum ludie i circi Jententiam & poenam ? 47; Dub.3. QuodJit officium Advocati!471 D ub. 4. Qua fit obligatio Referentes, Se-cretam,Notarii, & Procuratoris!48} Du f. Quodfitojficiu Accufatons! 485 Dub, 6 Detejlibus. 487 Dub. 7 De Reo. 491 Arti. An & quando Rem teneatur fateri veritatem ? ibid. A rt.2. Quid liceat Reo circa fugam pce- m! 4P, D ub. 8. Quomodo Conftjfario agendum eum reo l 457 D u. 9 Qtf& obligatio Medicorum,Phar-macoptxorumChirurgorum! 300 Du. 10 Qui obligationes mercatorum, opificum, & ceterorum f&culariuhQi LIBER QUINTUS. Dc ratione cognofcendi & difeer-nendi peccata. Cap.J, De peccato in genere. 304 D ub. 1. Quid fit peccatum ? ibid. D u b. z. An & quando defideria & dele-Piationesfint peccata ? j 0 7 Art, 1, Quale peccatum fit defidertum ET DUBI ORVM. malum ? ibid. Are. 1. An deleclatto morofa femper fit peccatum ? Dub.3. De di finitione peccatorum. 31+ Art 1, Qua peccata diftinguantur Jfe-et*-> • ibid. Art. 2. Qua peccata difiinguantur numero! jJ(j Cap. II De peccatis inJpecie, mortali & veniali. 319 Dub. 1 Quid fit peccatum mortale & veniale l ibid. Da.1.Quibus ex caufispeccatum ex genere fuo mortale, fiat per accidens ve-niale i jx0 Dub. 3. Quibus modis peccatum ex genere fuo veniale,aut alius indifferens» tranfeat per accidens in mortale ! 323 •Cap.III. Depeccatis capitalibus in jfe- S2t Dub.Quidfit Superbia, & quale peccatum ? ibid. D u b. 2. Quid Avaritia ? 330 Dub. 3. Quid Luxuriat 33^ Dub, 4. Quid Invidiat $36 Dub.p. De Gula, ^g Arca. Quii fit Gula! ibid. **'♦ Arc. INDEX CAPITUM, Art, 2. Quid fit 'Ebriet 04 i S4-1 Dub, 6. Quid fit Ira ? s+i Du. 7 Quidfit A cedi o f s+6 LIBER SEXTUS. - De Sacramentis. Trattatus Primus. Dc Sacramentis in genere. C ap. I. Dt natura Sacramenti nova /<-gis, 140 D u. i. Quidfit Sacramentum ? ibid. D u.2. Quid circa materiam & formam Sacramentorum fervandum ? SSi C ap. II. De Minijlro Sacramentorum, SS4 Du.l Quid requiratur,ut Minijler det validi Sacramentum! ibid, Du.i. Quid requiratur in Minijlro, ut licite minifiret ? ff? C ap. III De fufeipiente Sacrament. jw Du i, Qua difpofitio requiratur ad vv lorem Sacramenti in fufeipiente ? ib< Dub. 2. Quid requiratur, ut licite, d cumfrufttt fufeipiatur ? S6i Cap. II. Quidfint Sacramentalia, d quid efficiant t s64 Tra' ET DUBIORUM. Tractatus Secundus. De Baptifmo & Confirmatione. Cap.1 .DeBaptiJmo. s 66 Dub.i. Qua materia Baptifmi ? ibid. D ub. z. Qua fit forma Baprifmi ? ^9 Dub. j. De minijlro Baptifmi ? Att 1. Quiifit mini fler Baptifmi! ibid.' Art. 1. An duo poffint fimulunum baptizare? W3 Du.4.Quodfitfubjeftum Baptifmi!f7f Du f.Decarernoniii Baptifmi. s79 Art 1. Qua fervanda circa caremonias baptizandi t ibid. Art. 1. Quipatrint, & quod eorum officium ? S8t Cap ll. De Confirmatione. SS+ Dub. t. Quid fit, & qua ejus materia & forma? -» \ ibid. Dub.i. Quis minijler, & quod Jubje-. ftum ! s8s Du.}.Qua Confirmationisneceffitas,& tartmoniA? sS7 Tractatus Tertius. De Euchariftia. CAP. 1. De effentia Eucharifiia. J^ub, /% Q*»dfit Eucharifiia t' ibid. Du. INDEX CAPITUM, Dub 2 Qua materia Euchariftn ? j-pa Dub. } Qualis debeat ejfe panis in ma~ teria Eucharifite ? D ub. 4. Quale vinum (it materia Eu-chanftii ? jptf Dub. f. Qua conditiones ad materit eonficrationem requirantur ? doo Dub. 6. Qu& forma conjectationis Eu-chariflu} 60$ Dub. 7. Quamdiu Chrifitce maneat in Eucharijtla ? 6c7 CapJ|Il, Decaufis &fubjefto Euchari-fi**. 6c9 Dub.i. Decaufis. - ibid. Art. 1, Ad quem Jpeftet dijp.nfatio Eu-eharijtii? ibid. Art. 2. Quid requiratur in Minifiro ad licitam adminijirationem Euchari-fi** ? 614 Dub. 2. Defubjefto.feu fufcipiente Eu-chariftiam. 619 Art. 1. Qua requiratur in eo difyofitit animit ibid. Art.2. Que requiratur difyojitio corporis l 623 Art. 3 Que & quanta fit obligatio fu-mtndi en chariftiam l 632 Cap. et dubiorum. C A p . 111 De Eucharijiia, ut eji Sacrificium. Du. i. Quidfit Miffa, & que obligatio Sacerdotum circa illam t ibid. D u.2. Cujus fit applicare fruttum facri-fi(lt ? 642 Du Quando & quoties liceat celebra rt* 6*3 Da. 4. Quo loco celebrandum fit 1 6 4 S Du,j.Quefint requifitaadMiffU. 6ss Tractatus Quartus. Dc Sacramento Poenitentia?. Cap. I, De effentia hujus Sacramenti. 664. Du. 1, Qua fit ejus materia & forma} ibid. Du.a.Qualiscontritio requiratur ? 66r Du.3. Qualis confejfto requiratur l 67$ Art.An debeat ejfe integra materia-. ibid. QlMOiU/affriat cetlfejjto integra formaliter ? 677 Art.3 Quefint reliqui conditionescon-feffionis ? d8j Art; 4. Quando confeffio fit invalida, & quomodo iteranda ? dS6 Du. 4. DeSatisfaftmt. 689 Arc. IND EX CAPI TUM, Art.i. Quaejus neceffiras , & quantitas > ibid- Art. i .De fatisfaBione per Indulgentias ? 696. §.1. Quid fit indulgentia, & quid ad eam requiratur i ibid. §■ 2. Quotuflex indulgentia, & quomodo differat a lubiUo ? 7 0} C ap. II, De minifiro Sacramenti Poenitentia 7°^ Dub. x. Quis fit minifier? ibid. D ub. 2. Quj,d fit approbatio ,&*quo petenda J 707 Dub. 3, Quid, "uplexjurifdifliO ConfeJJarii,& unde eam habeat < 7‘t Dub. 4. Quid fit refervatio cafuum,& quis habeat poteflatem refervandi, & abfolvendi ab iis ? 7i 1 Du. 3. Quod fit officium, & obligatio conj'effiatii ? 7 2} Du. 6. Qua [cientia , & prudentia requiratur in Confcffdrio ? 730 Cap. III. Deadjunifis Poenitentia 73f D u. i. Quidfit figillum confejftonis, (!) qui ad illud teneantur i ibid Du.i.Qualefitpraceptum,& qua obii gatis eonfejfmis l 7* T ET DUB IOR.U M. Tractatus Quintus. De Extrema Un&ione, & Ordine. Cap.I. Quidfit extrema Vnllio,& qua circa eam obferv wda ? 74* Cap. II. De Sacramento Ordinis. 7*6 Dub.i. Quid Ordo, quotuplex, & qua ejus materia ? ibid. Dubz. Qua requirantur in ordinando i 760 Tractatus Sextus. De Matrimonio, CAP. I. De Sponfalibtts, 7*>S Dub. 1. Quid fintfionfalia ? ibid. Du.x. Qua & quanta obligatio ffionfa-lium ? 7 6 8 Du, 3. Quomododiffiolvantur ffionfaliai 771 Cap. II. De matrimonio fecundum fe. 774 * D u. 1. Quidfit, qua ejus materia, forma, minifier. ibid. Du, z. Deufu matrimonii ? 778 Art, 1. An uftu matrimonii, fiveaflus conjugalis fit licitus ? ibid, Art. z. An alius conjugalis fitprAct-ptus, & debitus l 78* Dub. INDEX CAPI TUM, Du 3. An, & quibus ex caufispoffit fieri divortium i 787 Cap. HI. Deimpedimentismatrimonii. 790 Du, 1. Quafint impedimenta impedientia tau tum? ibid. D u b. 2. Qua impedimenta dirimentia matrimonium ? D nb. 3. Quomodo matrimonium invalidum fit revalidandum ! 812 Dub.4.^ quo,& ob quam c(tufampof-fit difpenfari in impedimenta matrimonii f si 4. LIBER SEPTIMUS, De Cenfuris Ecclefiafticis, & Irregularitatibus. Cap.I. De Cenfuris in genere. 818 Du.x, Quid cenfurn Ecclefiafiicn ? ib. Du i' Quotuplex cenfura ? 819 Du. j. Qui poffint ferre cenfuram, in quos i g2i Du 4. Ob quam eaufampojfitferri cen-fitrai Du f. Qui poffint abfo Ivere a tenfurui 827 Du. 6. cen• Quomodo dandafit abfolutio X ET D UB IORUM, cenfura ? 830 Cap II. De Excommunicatione. 832 Du. / Quid fit, & quotuplex ? ibid. Du~z. Ob quam caufam incurratur quem efi chtm habeat excommunicatio minor ? «34 Du. 3. Quos ejfeflus habeat excommunicatio major ? 83S Du, 4. Ob quas caufas incurratur excommunicatio major ? 84+ Art.r Qua fint excommunicationes non refervatA ? ibid. Art. 2. Qua fint excommunicationes refervatA Epifcopts i 8+6 An. 3- Qua fint PapA refervatA extra Bullam coenA ? 847 Art. 4. Quomodo intelligenda excommunicatio percu(forit Clericorum. 84« ^ Art. 3. Qua fint excommunicationes Papa refervatA per Bullam caena ? «32 Cap. III. DeSufjoenfione fr Degradatione. %si Du, 1. Quidfit fufpenfio, quotuplex, unde cognofeendum qualis & quanta fit • ibid. D U.2. Qua fint fufpenfiontt in partiet* - Uri* INDEX CAP. ET DUBIORUM. lari, & quu ab tu pojfit abjolvtre! 8s8 Du. 3, Quid fit depojgio, & degradatio, 0 quo ,& ob quam caujam fieri pof fit ? e6o C AP, IV. T)e interdiUo. 862 Du.i. Quid fit & quotuplex"} ibid. Du, 2. Quifintcffeftus interdilH ? 86} Du. j. Qum cenjuram interdidi ferre, & quis toller e pojfit ? 8 6f Cap.V -Pe Irregularitate. 86i Du-i- Quid,& quotuplex Jit irregularitas f ibid. Du. z. Qujnat» efeiiusIrregularitatis f Du. j. Quomodo incurratur, & tollatur irregularitas ? 86t Dub 4. Quslfint irregularitates ex de• lilio t 8 *9 pub. 5. Que. irregularitates ex defeliul «72. LIBERPRIMUS. De Regula Actuum huma-norurnj. TRACTATUS PRIMUS. De Regula interna , Confcientia. CAPUT PRIMUM. Shii Conjcientta, & anferendaJkjg E s p o N d e o I. Confcientia eftdidamen rationis,feu adus iiicelledtus, quo judicamus aliquid hic SCnunc agendum, vel omittendum e fle,vel fiiifl'e,tanquam bo-^uum, vel malum,idque per modum praecepti,vel conliHiiHaeccommuni* ter eft redadidansquod verum efttaliquando tame noneftreda.didansaliquidaliterquaiu *u. v, g. elle bonum, quod eft malum, dici-turtjue Erronea, quia contingit cum errore idque vel vincibiiiter,feu culpabiliter,quan-A do l II- De Confrient i A do fcilicct error vitari potuit, ac debuirrvel invincibiliter, quando error moralitet vitat non potuit; ideoque nec voluntarius eft, 8 confequenter non imputatur ad culpam , 8 ha»c dicitur Confcientia reda fecundum, quid, live in ordine n'd nos. Ex £>. Ti.m Ldf.Uctt. n.l. &caJ>-$. Refp. IJ, Nonrantttm Confcientia reda fed etiam inculpabilitererronea.didans ali qtiidpermoditm prxcepti.obligat ut eamfe quarisi Scii contra facis, peccas quidec peccatumejusfpeciei, contra cuius virtutii fpeeiem intelledus peccare judicat. Ratio prioris eft, quia C onfeientia reda eft regtjt proxima voluntatis,derivata a prima & pt!$ cipaiiregula omuium adionum huibanarttni-fcilicet tege divini & sterna. iS. TUm.i.i tfH.ig.art.7,. Ratio pofterioris eft, tnm, quii fi intelledus voluntati proponittnalam,e.% malum non lit, fi tamen putans elfe malum vult illud facere, jam voluntas vere confetv tit in malum,habetejue fufficyyttefn effedufl ad peccatum illud, quod apprehendit: tum, quiao mne quod non e si ex fide, hoc eft (uti fandis Patribus communiter explicatur) quod non eft fecundum confcientiam , per catum eft,ut dicitur ad em. i 4, Par eft ratio, fi intelledus proponat aliquid ut bonum 8 praeceptum, efto non ita fit, fed malum; voluntas enim illud libere refpuendo vel omittendo , confentit in tranfgreffionem praecepti, 8c peccat. Cujus ulterior ratio eft, quia objedum tribuitadui fpeeiem, prout htc & nunc abintelledu proponitur. S.Thrn. Itfmi, a It Lib. J. TraB.I. 3 Ix dicti'4 refolvuntur fequentes Caftts, fafmiles. I. Putanselfejejunium, quandononeft, peccat contra temperantiam u non jejunet, S.Thom. Ite. c. II .Si qu is mentiatu r ad liberandum proximum ex periculo vira», putansfe exmiferi-cordtaadid teneri,adum bonum facit-; & (i non mentiatur,peccat contra mifeticordiam, Lej. lib. 1. fr.t.c.4, _ III. Scrupulofus licet putet involuntarias diftradiones elfe peccata , non tamen peccat, quia non funtiiberx. Becan. in primam fecundet, tr. \. c.4, «(.7. Lajm.lvc. c♦ Refp III. Si fit Confcientia culpabiliter erronea, judicans ex ignorantia vincibili aliquid prohibitum elfe, aut pr receptum, quod non eft, & peccas, fi contra eam, & fi fecundum eam opereris; gravius tamen (exteris paribus) fi contra, Brefier^Bardi.d.^c.S• Ratio prioris eft, tum, quia non agis fecundum regulam humanorum a&uum: tum,quia voluntas , ciim perfe fit cceca, debet fequi rationis judicium :fi enim perfeveranteillo judicio appetat alteram partem, non poteft ineam ferri fitb rationehonefti. cum intelledus fub ea ratione noD propofuerit. Ratio pofterioris eft, quia, ut cum D.Thoma docetur communiter, ignorantia vincibilis non excufata culpaicftmeniminnoftrapoteftate ut,errorem vincibilem deponere, malum, quod (it ex confcientia erronea,didante illa J «Ile faciendum, eft indire&e voluntarium, A 1 ideo- 4 13? Confcientia. ideoque imputatur ad culpam, S.Tk l,r« rs. 2. d. 1.4. 4. Vnde nfolvuntur Cafits fequentes. | I. Homo in tali cafu conftitutus, v, g, q® fibi mentiendum vel furandum putat, ut vi-tara proximi fervet , etfi fmurusfit perple* xus 8c exhypotheli neceflario peccaturus-neceffitate coniequente.eb quod ftante confcientia erronei , non poflit effugere pecca-tura; abfolute tamen 8c fimpliciter non peccabit neceffari6, quia nec fequi talem con-fcientiam debet, nec contra eam facere; fffi poteft, 8t debet, eandem deponere , cum It error vincibilis, & culpabilis, 8c tunc operari. vide Laym.hiclib.l.t.i, c,$.& Beca.it I.2f,l.i, 4.4,7. II. Qui peccavit ex Confcientia erronei etfi in rigore non teneatur, re&ius tamet addet illam circumftantiam in confeffione, dicendo. Feci hoc, vel illud, putans me facere contra pneceptum vel obligationefl gravem. Cardm de Lugodijp, 16, nam.f03« CAPUT II. De Confcientia Dubia, DVBIVM f. Quidfit Confcientia prattice dubia, C quid in ea agendum ? REfp.I. Dubium, eft fufpenfio affenrt circa objedumapprehenfum.Idquet; dupiex; Speculativum feu Univerfale.quaj : ^ Lib. I. Tratt. I, t db frt genere dubitatur v. g. an conrradus ufurartus fit licitus; an diefefto liceat venari, pifcari, pinge re, & c. E t Pradi cu m,feu Particulare , cum dubitatur, an his circum-ftantiis, v.g, hoc feflo.liceat mihi venari. Ex quo paret, quidfit Confcientia, pradice dubia, fcilicet, quae pradice dubitat; fpe-eulative dubia, quae fpeculati ve.Ita %avat. Laym. Sanch,-Bona. f. I. c. 4. 4,8. Kefp.II.Qni cu Confcientia pradicbdubia operatur .peccat; & quidem peccato ejuf-tlem rationisacfpeciei.cujus eft peccatum, dequodubitat. Ita Sanch. Bm. te. 2,d.l. 4.4. p.7. Ratio prioris eff, tum quia is exponitfe periculo peccati: tum quia, quod non eft ex fide,eft peccatum,id eft, quod nonfttcum determinatojudicio Confcientise efle licitu, Idque verum efl.eriamfi fpeculative non dubitet; v. g. Certus fum ,abfblut£ licitum-» effe die fefto docere; du bito tamen, an ht c 8c nunc mihi liceat, peccodocende. Ratio pofterioris patet,tum ex ratione primadata, tum ex didis de Confcientia erronea; quia habetaffedum ad peccatum ejufdem rationis. Unde fi dubites, an fit mortale. pect mortaliter: an fit furtum,committis furtum, flCc.Sidubites,fit ne peccatum, (five mortale, five veniale^ itaut malitia in confnfo proponatur, dicit Vafa. 1.2, d. 529.c. 3. & a te, effe mortale; quod negat Nav~r, V alent. &c. Vtd: Bonae.Layru.l.c. Refp. III. Qui pradice dubius eft circa aliquod opus, tenetur fe refolvere. Etqui-demnon perfolura affedumSc voluntatem: {hoc enim non fufficere redb docetVafe.Sa. ai /. 1. 6 De Confrient:A. It. mor c»9-&diiccramumi-er,contra Cajeu) quia adhuc exponeret fe periculo peccandi: fed per motfvum rationabile .quale eft. I .Ratio probabilis, z, Exemplum bonorum virorum fine fcrupulolic operantium. Sanch.Eect l.c, 3. Authoriras virialicujus do£ti & pii* Quod fi tamen dubium fine ratione 8t julla caufa temere conceptum effet., pollet etiam fine novaratione deponi.E;ita explicari po-teftCajetanus. Refp. IV, Si dubium oriatur ex obligationibus 8t prxeeptis contrariis,v.g utriiiu quis die fefto teneatur apud argrotum mane* re omiffo Sacro,an ver6 Sacrum audire; te* netur ferefolvere.St prudenter judicare,hic St nunc alterum obligare . St alterum libi li* citum efleulioqui enim exponet fepericulo peccandi. Ut vero idreftc fiat, haec fervanda funt, I. Exquitataliorumconfilia.fi poteft.Sinoo poteft.v.g, quia foliis eft, vel quia ex con-fdfione rem intdlexit.confidereuquantuffl res tempus fert, utrum ex duobus illis fit. vel videatur minus malum , idt^ue eligat, 8« non peccabit; v.g. in cafu prxdi&o , minus malum eft, omittere Sacrum , quam deferere infirmum; quiade Sacro audiendo eft prarce* ptum affimiativum tantum, St juris humani: atde infirmo eft negativum, St juris naturalis. Saucii. Bec. l.c. 3, Si utrumgue videatur reque grave, utrum volet, ablque peccato eliget, obdefe&um libertatis. Quod veru» efi, etiamficulpabiliterin iftam perplexitatem Ce conjeciflet, modb de culpa prfeterio doleat, Ratio eft, quiaalioqui ad i»pofTtbil« i*,: Lib. 1. Tract. 1. 7 obligaremur,quod nec Deus exigit, nec fieri poteft; ideo1. 27. D V B I V M II. Quid agendum cum Confcimia jj>ecu-Utivc dubia. _SuntqusedaminTheologiaopinionesdu-bis. St in utramque partem probabiles, qux reddunt hominemfpeculative dubium,Qum- ritur ergo hic , an , St quomodo ex talibus poffit formati Confcienua pvadticd certa? Refporideo. Abfque peccato licet fequi opinionem probabilem, etiam alienatn , St tnmus turam , (hoc eft, qua: minus remota videatur ab omni fp-icie peccati. quam altera) relitta probabi.iore St tutiore proprid: feclusatamenomniihjuria.se periculo pro-, ximi; & dummodo opinio quseelegiuir, adhuc fit probabilis. Eft communis Dodo-rum, quos citat St fequitur Laym- St Bon-ic. 4.^,9. Ratio tft, tum quia qui fequitur fententiam gravi 'aurhoritate , ysl nonlevis momenti ratione nixam (htec enim dicitur probabilis,) non agit temere, fed Pudenter, fequertdo nimirum virorum pru-dentum , St artis peritorum confilium: tum quia eilet onus intollevabile.muitiique feru-pulis expolitum , in omni re examinare quid 'ti probabilius St tutius, Dtxi in refponfione, tttm alienam: quia P,‘iruin refert, qudd ovpofita (ementia i pii A 4 op«- 8 De Confci(»tta. operanti videatur probabilior fpeculative: fpeculativumenim illud judicium, eo ipfo qn6d forteincerrum 6c falfum fit.nondebei eiie regula operationis; ctlm operans aliam regulam,eatmjue certam habeat quam feqna-tur.fcilicet hanc,qu6d in dubiisquifqoe operari poffit fecundum fententiam, quam viri dofti ur probabilem, 8c in praxi ttitanh defendunt.Neque tunc’agit contra propriant confcientiam, aut exponitfe periculo pec« candi, formaliter. htnc colligitur rc/oiau tio fequcntitirn cafimm, I. Confeflarius,autalius vir do&us, po-teft confidenti refpondere fecundim pro habilem aliorum fententiam, fi forte ei h*t fit favorabilior, pratermifsa etiam proprii probabiliore, & tutiore. IraSanch.BoKtV.atic patet , quia ipfe Confeflarius poteft eat» prudenter agendo fequi, Etfi ad inconftan-ti« noram fugiendam, expediat refpondeK femperfecundum eadem principia,ut monei SanciuUc, c.i9,Bican,num,l6i II. Poteft etiam vir talis confuitus ligni-ficare confidenti, opinionem a quibuflam do diis tanqttam probabilem defendi, quatt proindd ipii fequi liceat, quamvisipfe con' fultus eandem fpeculative falfam efle judicer , Sc proinde in praxi ipfe lequinon audeat. Ratio eft, quia alter habet j us fequend fententiam probabilem, & hoc jus fuumilC indicare non prohibeor* Lajm, /, i.1. c-Ji Bonae, p. 9. III. Pcenitentem, qui fecundum probabi* lem opinionem operari vult .poteft, imo f«' 1 carnium CQtr,munem fententiam»debet Coo Lib.I. Trati.l. P felTarius. & quidem fi proprius fit, fivePa- rochus,fnb mortali #abfol vere: licet lpfeju- dicet doikrinam illam effe fallam: ldeoque-fruftra remittet ad alium Confeffariuro ,qui fitejufdern fententiat. Ratioeft.quuredte difpofito non debetnegari abfoluuo. Vafq. Sanch. Laj.l. I, Addit* que Dxj.p.l.r.13, H,II ex Sanch. SC Sancio, peccare mortaliter.fi nolit abfol vere,quando de mortali confeffio fit jtaroetfi non fit pro» prius ejus ConfelTarius. IV, Non fiunt damnandi,qui adeunt varios; Dodfores, donec unum reperiant faventem fibi:dummodfiis prudens,ac pius,5t non lingularis habeatur. Ratio eft» quiaintendunt fequi opinionem probabilem, 1(3 Sanch, l.1 e^.11,14. Qonac.&aliicotntiNavarrum, _ V. Superiori pricipienti fecundum opinionem probabilem, fiubditus tenetur obedite , etiam contra propriam probabiliorem ac tutioremiv g.fi paululumzgtotus probae bilius8t tutius putes te teneri ad jejunium, comedere tamen debes .fequendo Superioris fententiam minus truam & probabilem, Ra* tio, quia in dubio pratfumitur pro fuperiore» Lajm.& I?. VI. Poteft Advocatus fufcipere patroci-piumcauf* probabilis, etfi judicet contrariam probabiliorem.Laj. Ratl°» quia utraque pars habet jus proferendi fuas canfas in judicio, vid. infrii.f. dttb.%, Diii itintefpondone.fidHiamjiiria, quia fi periculum fit, ne proxime fiat damnum aut injuria, locum habet axioma: lndulio tutior via i fio e/idatji-U fide tefiolvunt ur hi Cafins • Ijn w De Confrient ia. I. Inadminiftratione/aeramentorum tton iempcrhmfequirentcdasfpeculativcpro. habiles, maxime circa valorem Sacramenti: led quoad ea, qua; a Miniftro pneftand.i funt, utendum eft fententilfecuriore, 6cmateri3 ac Forma certa, v. g. in Baptifmo. Ratio eft, quiaiicet precise operationem fpe&ando, Minifternoo peccaret fequendo opinionem probabilem, nec Sacramentoirfogaret irreverentiam : quia tamen effettus Sacramenti, ut remiffio peccatorum , & infiifiograti*, dependet a vera materia 8c forma, graviter prox imo noceret; ideoque peccaret,qui pro materia certa adhiberet dubiam. Excipitur tamen cafus neceffitatis, in qno Sacramentum cum dubio valoris, poteft prseberi fub conditione,v.g. Baptifmns morituro in aqua ro-face* mixta, fi naturalis defit: quia tum proximus juvari debet ur poteft: 8c ex duobus malis minus eligendum, vid,L.jm. hio Si Suar. t. 4. d. 26./. 6. Bec. c. 4. q. 9. ^ I. Medicus & Chirurgus fequi debent tutiora ol probabiliora . nec uti poliunt v. g. explorandi gratia, medicamento probabili, trfulcocjue mitius dubio, li certum habeant, Sancb. Bonnc, Uc.Balckl.de conCuentta ducta. \id \nualil/,$. c.$. dHc.7. Dixiadhuc fit probabilis: quia fi probabilitatem amiferit, ob aliquod decretum in contrarium, vel gravem cenfuram, vel rationem gravem de novo inventam,quae difficulter refutanda videatur, non habet locum te-fp°nfio._ VndtrefolvnurhicCafm, N011 licet nuncabfolvere panirentem ab. lemem, et» plutes DoCtores aote hac id fen-Ierint; tikl. Tract i. n fetint: horum enim lententia nunc eft abolita, & probabilitatem, fi quam habuit > arm- fit, praecipue accedente decreto Clem.V. I» Bmac-U.n. 17* & alti communiter, D V B I V M IU. An in dulio tutior pars eligenda ? Refpondeo. Quiin dubio confliturus poft diligens examen fe nequit refolvere» non tenetur femper eligere partem tutiorem, led poteft ample&i partem faventem fuaeiibeita-ti, (etiam minus tutam) dummodo fit in pol-feffione fuae libertatis; juxta illudaxipma: In ducit melior efl conditio fofiidentis. Katio elt, quia talis non agit temete.cum utaturfuah-bertatetquod cuivis licet,quamdiu non conflat efleei privatum, cum eam,ut caetera externa bona, poifldeat. Proinde^ue volenti obligationem imponere,qualibertate privet, incumbit probatio obligationis contracti, juxta reg. u. in6, Neque huic refponfioni obftat axioma contrarium, In dubutuiiorviu eft tiif«nd«.-quiaidiritelligitur,liex una parte fit dubium, ex altera certum, tunc hanc cife eligendam: quod fi autemptraque pars tuta fit, axioma univerfira non eft prscepti, fed Confliii.ut Navar.Sancti. Bonae, ttm, l.d. 2. <7.4,^<1.9, num. 21 Lajm.l.l.ttm.l.capfi.fy.Q. ftl,uum.lf7.& 160. Porro pro regula cognofcendi.quis fitpof* feffor,attendendum eft,pro quo liet prsfurn-ptio in foro externo;is enim cenfebitur poSidere : praeiumpdo autem cenfetur ftare pro f» parte» V. g. quia aliqua horolcgiafoouerunt duodecimam, alia non, ceffat ratio data: cum enim duo horologia fint quali duot)odores, feu opiniones probabiles, licet utrumlibet fequi, nili fciam unum errare* Lay, & alucon/mumtcr. VI. Sidubitet,utrum mediam nodem coe- nando excefleris, vel mafticando aliquid de-glutiveris, non licet celebrare, vel Eucha-riftiam fumere. Sancl/,1,2, demammoniod^t, n. 40. Fagimd.fr, $4.3. cap, p. num, 18. tum, quia lex jejune fumendi efl, in pofleflione: tum, quia gravis efl irreverentia*Quanquara contrati a lententia. L.y.l, 1, tom,i, c. p.». 36. probabilis; Diana vero, to. 2,tr, q.AeSacr, ^.19. tuta etiam in praxi videatur; eo quod lex Ecclefiafticain cafudubio.non videatur tam arde conftringere confcientias; 8l in dubio fa&um pr*lumi non debeat, neque cenleaturirrevetens, qui juris prefumptio-nemfeuuitur, cta,d.i« *4 De Confrient ia. «.2. & deLuvod. If. ». qt, VU, Si poli conrradum bona fide rnatri moninm, dubium de valore fuperveniat, quod poft veritatis inquifitionem depeli nonpoffi;, debitum non rantiim reddi,fei etiam exigi poteft: quia dubium fupervs. riiens, bona: fidei poffeflori obeffe non dfr bet.vioeSanch.l, i.dem^tr^ d:Jp. qx, » 47, Bonrc.l, ct V IIT. Qui certus eft dedebito^ 8c dubita an folverit, tenetur fohere.Suar.Vrn>, Lm, Dian.p.2.1.6. mifc.H. 49. nifi etiam creditot dubitet; fftncenimT*n.ittl.x.d.z.qj6.du 4, putat non teneri: quodL^wj.i. tr.i.c. 6, tta limhat, ut teneatur non ad integram folu-tionem. fed partem ejus, pro qualitate dubii: habite ^ r a®pie£litur utpro- CAPUT II r. Quid Confrient ia fcrupulofa, & quid ili ea acendum ? REfp. T. Scrupulus eft inanis apprehen-11°, & hinc ortus timor £v anxietas i alicubi effe peccatura, ubi non eft, Ita coiu-inuniter Navar. exteri. Refp, Ii. ticet operari cum Confcientii lcrupulofa.nuneutelcrupulo.dummoddju* eiceturefle fcnipulus,8l ut talis contemna. tur. Neque tamen opus eft, utadfingulos actus fotmetur hoc expreflbm judicium, qudd fit fcrupiilus; fed fufficit, quod contra cura agat ex habituali, vel viituali judicio ab Lib. I. Trafl. I. IS ab experientia ptaiteritorum aduum. Ratio eft, quia talis nulli periculo fe exponit; cvfm ad bene operandum Aifficiat judicium probabile aliquid licere: fcrupulusautem cum ex levi fundamento procedat , non tollit judici um pradic um probabile. S*nch. 1.1 10. 3[e£.Bcc.Fil.n. lj6. Refp. III. SignaConfcientisfcrupulofas funt: I,Pertinacia judicii, qulDodorum confiliis non acquiefeunt: unde varios con-fulunr, St fatigant, ac tandem nullius judicio flant, nififuo. II. Ex levi apparentia frequens judiciorum mutatio j unde oritur in agendo inconftantia. Sic v.g.in horis legendis aliqnando decies mutabunt judicium-», de ledo vel non ledo aliquo verficulo* Hi.Quod ex priore procedit,perturbate agere,ex coeco quodam modo in externis adio-uibas ver fari* IV. Habere reflexiones exrra-vagantes infinitarum circumftantiaru. V, Ti-Kierein omnibus peccatum,accontrafapien-tu«i, & proprium farpe judicium, effe inquietum. VI.Si Confeflarius judicet te effe Icrupulofum. VII, In particularifignaferu-pulipra?fenrisfunthaseduo. i.Siperillum experiaris te nimium angi, 5c turbari. 2. Si alia s exper t us fis, te fimilia apprehendifle fine fundamento. Refp. IV* RemediaConficientia ferupn» lofa» funt. I* Scrupulos contemnere .contra ji°.s a8ere • nec cogitatione fovere. II. Ju-cicio Confdlarii, vel alterius viri dodi ac P‘i,acquiefcere, non recurrendo ad eum in nngulis adionibus; fic enim fe, 8c illum fatigant, cum fcrupulorwn incremento: led ac-cijpien- 16 De Confcientia, cipiendoabeo generalia principia , a quibo) nullius fcrupulicausl, jm6 nullo modo recedat. Etii enim alterum errare contingerer quia tamen hoc faciendo, agit quod inTeeft non peccabit. III. Bonorum vitam &cod-fuetudinem.tanquam regulam,intueri.5.^« Ojh/.IV. Alluefacere le ad fequendas fen> tentias mitiores, & miniis etiam tutas.Fr7.fi 4.». 122« V. Non judicare quidquam elli rnortale,nificerr6fciat.^wr./.ic.20. Vafi, Sancb.fil. f.2.04. VI, Nunquam otiari: quii ■otium implet phantafia cogitationibus fcru-puiofis. VII. Deftruerecaufasfcnipuloruns v.g, melancholicus evacuet medicamenti! atram bilemjpertinax frangat fuum j ud iciuir fuperbus prudentiae non confidat, rudis in ftruftionem petat; timidus meditetur bonitatem Dei, qii£e non imponit praecepta redi gentiaadinfaniam. VIII. Nodefcrupulofo rumprivilegia; ut, 1. quhdnon teneatur» agendo adhibere examen & diligentiam, nif valde mediocrem ; nec tantam, quantam alii: &quoddumangit fcrupulus, nec CuppetJ confilium.poflitlibere agere quod-vttlt, nil certum 8c evidens ftt ede peccatum, vidi Vajq.in 1,2,d. 57, 2. Quhd nihilteneaturre-petere ex pratetitisconfeffionibus, nili certo fciat illud efle mortale & ferite confeili non ede. Non eft autem certus,quamdiuchi-bitat.Undefuadet Lay, ut fcrupulofus nunquam confiteatur dubia, & fcrupnlos.Et A'* V.DuLiurrr.Satichi^zpr.&c.dicnm non tene-ri confiteri,nifi qu* jurare poffitellemoro Jia,& nunqua ede confeflum Ratio titriuf? privilegii eft, quia io fcrupulofo ex nircii ' timoK lib. 1. Trua. 11. 17 timere peccandi turbatur ratio, ut non podit redU-rem examinare. Unde efto aliqua con-fedusnon fuerit, non tenetur tamen cura tanto damno, 8c periculo anxietatis perpe-tua.procurare integritate confeffionis.cum ab ea minores faepe difficultates excufenr.ut notat K^ntng. Lai, Bon, Bec• IX. Con- feflarhis nonperhiittat confiteri, vel proponere fcrupulos, veldubia, (maxime.fi femel adfatietatemaudiverit: ) quiaalioqui nunquam fontem fcrupulorum exhauriet, vide zpnd Lay. hic e.6, fi huc. Sanch. Lic&l, 2.de tMtr.d 4,^StorJ.I L2.C.20. Brejfcruml.6,tctn £«ctp.l.f,ltc,q.Bcnai:,d,l.q.q p-9* TRACTATVS II, De regula externa attuum humanorum , fcilicet Legz_j. caput primum. . Dc natura & obligatione Legis in genere. D V B 1 V M 1. Quid fit Lex, jive P uceptum ? REfpondeo.Lex. & Pratceptum, prout hfcindiftin&eaccipitur, eftre&a a-gen Jorum.aut omittedorum ratio. I n-terim cum a fnpetiore non communitati, fed tantum, aut aliquibus in particulari !?■§$“' ----- B -ali* *9 De Pncfptis in genere. aliquid prscipitur, non appellatur Lex, fei Prteceptura tantum.Suar. La-i.Bon, d.l. a.\ Pa£* i.UnJe refolve, 1 . Ad Legem. feu Praeceptum quis tene tur; non ad Confilium : cum hoc tantum di' ngat.iilud etiam obliget. Ilid. H. Cilm iniqua lex eft , & contra ratio-nemmon obligat i quia deficit a redtitudici Itndt III. Cum dubium eft de juftitia, teneri» legetquialegiQatorpoffidet jus praecipiendi) idemque regitur altior^ confilio, acpotefi habere rationes fubditis occultas. Addit Suaria,etiam obligare.licet contra juftitian legis fint rationes probabi.es: quia anas nimia daretur licentia legibus non parendi, cum vix poffinr efle tam juft# > qmnaliquj apparens ratk) dubitationem movere poffit. SttardA.c.t). Brt.p.i.UiH, IV- Leges 8t fententia: lata: k tyrannis obligant. ii 11 pacihce regna poflideant, & i Republica tolerentur. Nec obftat, qudd fententia Judicis illegitimi dicatur efle nulla) id enim verum eft de fententia, prout eft prarcise a Tyranno ; non autem protuefl. a voluntate,(altem interpretati vi & implici-ta Keipublicas, qua: dum tyrannum, 8c Judices ab eo cqnftit utos repellere nequit, tacite confert iis poteftatem gubernandi» eo* rumqueleges & adaratificat, LeiLLi. c.29. d.p. Sciat d.io f,3,11.14. V.Non tenetur quis adlegem.nift promul* gatalit, five denuntiata. D.Tbo.P.z.q.Qo, aym, 1.1, r.q, c.j, Saltu, Suani,, & x>r* Lib.l. Truci. II, if DVBIVM II, Quetttplex eji Pr&ceptum ? , Refpondeo. Prxceptumdividitur, i.uni-verfaliter, in Affirmativum, 8t Negativum. Illud eft, quod bonum praecipit ;hoc, quod malum prohibet. Diflei unc inter fe , quod Affirmativum obliget quidem ferr.per, fed non adferaper, feu, non pro omni tempore, v. g. Honorandi funt parentes, non iemper. fed fuo tempore. Negativum obligat , fic lem. er ,.8c ad femper. vid. Bcc^n 1,1.1.3. «up.r.q.4?. 2, InNaturale.Sc Pofitivum. Prsceptum Naturale, five j ut is natur*, eft dictamen.jeu judicium noftrse rationis,quo per iumen nobis abauthore natur* ltnpreiium ftatuimus quid agendum > Sc quid vitandum nt, quale eft illud : Bonum eft faciendum; malum fugiendum. Exquopr*cepto generali parti-ctilatia. v. g. Deuin efle coiendum, nemini faciendam etfeinjuriam.imo omnia praxepea Decalogi, (excepti circumftantid Sabbat:) raultaque alia derivantur. Prarceptum pofitivum , feu] uris Pofitivi eft, quod liberi Dei, vel hominum voluntate politum eft. Sc ex eadem dependet, v Pneceptumde Ba- ptifmo, jejunio quadrageiimali,6Cc. Porro quomodo PrarceptaPofitivamatari !c variari poifint, ac foleam; naturalia vero femper maneant, vide apudirtW^paj KLiJ], 1,1. dei ure & Iufi, c,l .duL.l. Refp. II. Praeceptum Pofitivum dividitur in Prsjeptum Juris divini, quod fcilicet £ 2 i Deo 20 De P nceptit in genere. i Deo traditum eft; 5c injuris humani quii ab nomine. Pofitivum Divinum dividitur ii pratcepta Vereris.Sc Nov* Legis.Lex vetu continebat pr®cepta moralia, caeremonialil 8cjudicialia.de quibus vid-JD, Tho-i.i, d.l Lex nova continet pratcepta fupernatiiraiS fidei,8cSacramentorum, Pofitivum huma, numdividiturin praeceptum Juris Ecclefia. ftici. fi ve Canonici, quod authoritate , Ec-clefi* fcilicet, Summi Pontificis, aut Coir «rlii ftatutum eft: & Juris Civilis, feu Poli. ucj, quod fundatur in poreftate fec ulari. T> V B 1 V M IU. eAn vis & JiebJiantia Legis Pojitiva de-pendent ab acceptatione communitatis? Refpond^o. Etfi ita fentiant Canonift*: fremNav.^Aur.&c,citati a Lay.!.i.tr./\,(.p eSquid ponant leges_hac tacitft conditione fern.fi a populo fuerint acceptat®,alioqui vim,leu obligationem, non habituras. Ve* riortamen fenter.tia eft Theologorum, leges abfoluti Magiftratus non pendere H po-nuli acceptatione & confenfu ; fed mox ut I 'gitime promulgat® funt, obligare poou-lum ad recipiendum: praefertim in legibus Pontificis ,qui fuam poteftatem non accepit apopulo, fed Chrifto.K afq.Stts.r, Melina,&c t meiLaym.l.c, refolvuntur hi cafus : I. Epifcopisexofficio incumbit, novas leges Pontificias, (ut Principibus , Imperatorias,; promulgare perfuas Dicecefes, atque in ufurn deducere» II» Si lib. I. Tracl. II. 21 ^ II. Si lex in Provincia promulgata fit,fed a majore patte populi non accipiatur, nec obfervetur, tunc, ii legiflator id fciat, 8c taceat, cenfetut hoc i pio legem revocare. Si verbid fciat 8c urgeat obfervationem, quil-que tenetur eam (etvare; quia potius caput fuum, quim reliqua membra fequi debet, III. Si Princeps, nefdat non recipi, nec deduci ad ufum, durat legis obligatio, donec elabatur decennium : quoelapfo, prs-fcriptum eft contra eam, fi ve Imperatoria iit. five Pontificia,&tuncnon amplius obligat. Uti 8c lex Ecclefise, etfi femel recepta fit. aboletur per pradcriprionem , fed annorum plurium, nempe quadraginta. Navur. ~4z,. Suar. IV. Si tu legem promulgatam paratus fis fufcipere, 8c data occafione etiam obferves; fed alii plerijjue e communitate non recipiant , nec recepturi videantur, tunc faltem abeaexcufaberis.perdifcretionem. V. Etfi primi Epifcopt forte peccarint non recipiendo legem, 8c in ufum deducendo, fucceflores tamen eorum,fi pbft longum tempus videant non obfervatam , credere poliunt efle fqblatam per priefcriptionem. VI. Indubio , num lex recepta fit, nec ne.pratftimenduin eft pro ipfat quia fadlum in dubio prsfumitiir, fi de jure faciendum erat, videLaym. Lite.3. S-ilM E 3 DK zz De P receptis in genere. DVBIVM IV. , j Anpncepta etiam humana obligent J» peccato, & quali. Refpondeo. Cum Deus fit Dominus rio fler: atque etiam Superioribus parere M juflerit.non foium ipfe.fed & iili nobis pras ciperepoflunt,8c praecipiunt, tum fub p® ni.tuna etiam fub culpa, fjve peccato; idqffl graviaut levi, prout & rei praecepta: adit tentum finem neceflttas.Sc materi* quanti tas i 8c eorum voluntas fefe habent, qua ei .eorum verbis, circumflandis, aut prudenti» re {limatione /olet colligi. Ita Tbetlcgi umm mler, S.TIio. Suar.Salaa.&t. Vnde refolvuntur hi Cafut. 1 Graviter peccat, qui deliberate materia magna, violat praeceptum aliqua Decalogi, vel Ecclefise. II. Liim res levis eft « non peccat morti litertranfgrediens , etfi At perior fub mortjj prxceperir; quia id eum polle negant Sue Li.j.&ahi excomrnmi: v. g. ne quis frtngi flentium , ne edat uvam, ut claudat ollm* 8cc.qiiia eft res parva.Sc incapax tanta; obii g.itionu.NecipfeDeus in materia parva Ai mortali obligat, vid, Lcjf.1.2. c.qdp. Sal* if.ro/, 7* III. Aliudellet.fi materia ali^slevis fiert gravis , ratione circumflandarum, ut. v. J C mtemptfis.fcandali,magni bonicommuni! vel finis 4 legiflatoreiotenti.Sic abftinenri apo Lib. 1. TraB II. 23 S porooinParadifpin feqnidem parva, gra-vifiaJJ^ tamen erat ex circumflantia finis. Suafu.$.c. 2j. _ IV.Quando materia eft gravis.potefl fupe-rior praecipere fub culpa tantum levirquiafi. curpoteft nullo modo obligare, non pr*ci-piendo; ita etiam poteft obligare fub veniali tantum. Ita Suar.Lejf.l.c. contra Vafq. V. Potiffima figna, ex quibus colligi pof« fit,an lex obliget fub gravi culpa,funt h xc: I,Si materia lit gravis, 8c non conflet in contrarium de voluntatepr*cipiemis.Urde Caj, i»[um.tar.CIer,docet, Clericos tantum peccare veni aliter, d um contra Praecepta j u-rispofitivi, aves & canes fequuntur adve& nandum.II.Si verba magnam vim habent,ut, jubemus, interdicimus.in virtuteS. Qbed-ien-ti*; vel vi voti,aut juramenti ,vel graviter mandamus,81 c. III. Si poenamagnaadjicia-tur, ut excommunicationis, depolitionis , maledictionis *tern*,exilii perpetui,mortis, &C. IV.Si itafettufus 5c conluetudo inter peritos & timoratas: quia confuetudo eft optima legum interpres •, tu patet in lege jejunii Eccldiaftici.&abftinenti* 3‘carnibtrs; item communioni» annua» , quas graviter obligare probathic lultt. Lay.c.iq n.4. heu. f‘7* 5*4- B 4 C A« 34 DePureptis in genere CAPUT II. De fubje&o,cui datur Praeceptu^ D V B I V M I. 6{u& perfom pnceptis obligentur ? REfp. Soli fubditi rationeutentes obii* gantur.ita ut eorum tranlgreflione pee cent. Quod addo, propter ebrios 8c adtera* pus amentes, quietfi vere iis obligentur.eo1 ruro tamen violatione non peccant , defe&i advertentis rationis,8C confensus,Pars prifl eft cornmunis,8t certa,Fi/./r.2i.c»lM.tf Bottac.p.6,&ctLaym.l.i4ir.4.capulo.Voiiene eft eorumdem. Cujus ratio eft, tum , qui prteceptum, cum fit diredi vum.fupponiui' fum rationis: tum, quiaobedientiatantui eft eorum, qui ratione 8t voluntate utuntut Neque alias tranfgreffto ad culpam imput* ri poflet. Vnderefolves hts C fr. I, Legiflatornonteneturfuislegibus, # fic, quoad viro coadivam. 8t poenam,live di rede: indirede tamen , 81 quoad vim dir» divam , 8c ex aequitate quadam, tenetur! tanquam caput membris conformare. ItaS T/»>».4,96,4.5.^3. Sjl. Suar. Bin. Laj /.J t. 4,e«p. 9* contra ^itr. Tenetur etiara il contradibus, cum reliquis pari conditioni uti. videFilr.il,c4?.f. II.Infideles non baptizati,etiam catechn meni, non obligantur praeceptis Ecclefi*! obligantur tamen haeretici, «alii, quipe Baptifraura, Ecclefi* femel fum fubjedi. Ul.ii lib i. Truft. Ii- . 2J III. Etfi pueri ratione utentes,legibus iis •Eccleiis. quarum materia eorum aetati eft conveniens,v.g, confeffionis annus, fecundum Navor. Hinne* 8c ^Aisr, itera abftinen-tisa carnibus, auditionisfacri, fecundum-» Sanch.&c. obligentur «quoad culpam: non tamen quoad pcenas ordinarias , nili fint puberes: quales funt mafculi anno decimo quarto, puellae duodecimo abfoluto. Ira Re ciilar.qu* veniunt ad ferviendum, r7f po7e°* Non °bligari. Ita Navari Smh.Lefl.Ut,.q.cap.j d,u. g Ratio,quii Pra-ceptalocalia per fe Sc directe refpiciunt nonokrniD' el^uefunt affixa, atque adeo non obligant ndi exiftenres intra illud. Lex emmuaTerturiv.g, Fefhim illud tali loco celebretur: ideoque hic valet illud: Sifutri r- A^’r faJ-‘aivi1 > praeceptum io-a e ex/ptrare etiam intra proprium territo-r.tmnnloco exempto, quodisatquiparetur tionif* Epiff P” rubpren3 excommunica, tionts vetetiufum alea-.non obligantur Ue- £pifcltr/ ml°cooxemPto ‘ •copi. Senau^.s.Lay.caf.il num,h II. Si Lib.I. TruStM. II. Si quisdieiejumi.aiufefto .ut in loco alio,non lui territotiiaut exempto, ubi tunc non eft jejunium.autfeftum,poteft ibi comedere,exercerefervilia.I-tfj.hot3/11^”* III. Id etiam ba^et locutnin praeceptis juris communis.fiinlocoifto fintufu abro-gara, vet non recepta > vel habeatur privi e-gium. Quare potes, v.g. Mediolani prunis quatuor diebus quadr. gefimas vefei carnibus, cum id ibi liceat. Idem in Belgio , fabbathis intra Nativitatem 8t Purificationem < velet carnibus: item in loco.ubiTridentinutn non eftrecepturo, valide, fetfi non licite) inire matrimonium clandeftinum. S^r.S^ehtll. t.ia. Lejf. &c. IV. Poteft quis difcedefls mane ex oppi-do.ubi non eft jejunium,vefei carnibus, etji meridie rediturus fit domumsubi eft jejumu; nec tunc libi domum venerit, tenebitur ad fervandumjejuniumifti die»cumillud jam violaverit jideotjue fervare non poffit: tene» bitur tamen domi ad abftinenuam a carnibus i cdm illa adhuc poffit ibi fervari • eo quod fit dividua- Vide Sanch.l.c. LeJJtf.ll. d.8. V.Si quis abiturus eftloco, ubielt]e)u-nium, fciatquefe certo perventurum velpe-ri ad locum. ubi non fu jejunium > tunc etn non poffit ibi vefei carnibus.unde abit (cum ifta abftinentiafit dividua) poteft tamen ibi mand jentare, 8t meridie prandere, ut contra quofdamdocet. Lejf & Sanch. fupra, _ VI, Probabile etiam eft , 8c in confcien-tiafecnrum, quod docet Sanch. I 3 .de ma-tritda8 & umr,(ajt 11,contraNavar.Su^ it DePnceptis in genere. peregrinos,antgqu.n, excedunt proprio ter-J{?,,non implere praeopta, qu, SJ- dePrehendunt; v.g non teneri eun mane audire facrum die ferto, qui ante pran- Su a fi manfiiiet fuo loco, ubi praceptum ouIS^’ P°terat d!fferre ad “i tempus; quando autem pervenit ad alium locum, de- »edimben?ari'NCC obftatl pedimentum teneatur pravenire: quia ii tunc tantam verum eft, quando manem! 3 JCT1* Su,s ^ impediendus; htcameS ab obligatione pracepti abfolvitur. Contraria tamen fententia, tanquam magis pia, fUJ. den poteft; mfi quidobftet. ,S«,7ti.L mon, c*t-1 »•/*;* nuiui. 18 «a,. * m' D V B I V M lij. +An Peregrini & Vagi teneanturprece-ptu locorum in quibus morantur. contra Bon.tcSeuuh)) R^atioSS CnteL*;"10 h"iHS obh'gationis,cumuli non fintfubditi vel locis, vel fuperioribu:* quorum tales leges fuerunt, ideodue ££ eorum junfdidhonem. Necobftar, i.eos nui-lis partialium locorum ftatutis, fedfplo jure 'NeTTaujS"*"- I1"} ’.dD0''eftabfurdimi. nrfrr, * 3 °d v.a"' ob dcllib admifla, puniri polTmr.hoc enim confnetudorctei.it, ne fce-Ivta maneant impunita» lib.l. TraH. 11. ip Dixi I. regulariter: quia tenentur quibuf-damlegibus>maxime quarum violatiocede-ret in damnum, 8t injuriam illius loci, in quo-motantnr:ut etiam iis > qumfuntde contra^ ftibus celebrandis. Vnde refilyes bos Cafu*. I» Tales non tenentur audire Miflam, oC potiunt opera fervilia exercete die iftic fe-fto; non tenentur jejunare, nec abftinere a carnibus, quandoifticeft jejunium,&domi fu* nor, eft. Iotellige uttumq; feclufo fcan-daloi propter quod Epifcopus loci punire poffet. Lay.l.C't $.c.\z.n.4-11 .Peregrinus non licet frumenta evehere* vel vendere,fupra pretium ibi ftatutura, no-ftu arma ferre, 8Cc« fi talia ibi prohibita fint. Pa>iormit.T{egin,Savcb.n.^6. Dixi l.prtctptKJfitcialibut:(\\\\Z fi domi tu* confuetudine derogatum fit alicui ptsecepto jutis communis, 8t alio venias»ubi illud vi-ger,eodem obligaberis. Ratio eft, quiafer juris communis eft univerfalis, & obiigac omnes,fine ordine ad locum* Lay. V >iJe refolvitur bicCafm-ftelga aliquis veniens Colonum, v. g- tenetur iftic fabbathis inter Nativitatem Chri- fti,8t Purificationem, abftinere a carnibus: quiaprivilegiumejus comedendi tunc carnes , non eft perfonaie, fed locale: ideocui finis ille malus opponitur, ut docet Sanch. l.mr,c.\4» Laj.l.1.1,4, c.4.h.6. Card.de Luto Jft/. 21,/i2.4.23, II. Similiratione impletur votum,juramentum Deo fadlum , poenitentia fiacramentalis» licet adusipfeljtpeccatum, hdmli.ee. CA- D f- £2 Be VnceptU in genere. B V B 1 V M II, An ad implitionempr&ceptornm, requi ratur intentio i»fatisfaciendi i Refp, Quod non. Ita Sanch. Vafq, 1.1,4 100.4.9. & aihcommuniter,Ratio eft, quia ld tantum pratcipit liberam operis externi exfr cntionein.v .g. auditionem facri; non autem m alio peculiari a&u quis velit, vel intenda praecepto fatisfacere: five, ut alii loquuntur, pratceptanon obligant ad obedientiam formalem, hoc eft, ut aliquid fiat, quia pi aecip tur; fed tantum ad materialem, five ut M quod prascipitur.vid.inf. ‘Vnde r/filvuntttrfequentes Cafa. I. Qiiialicujusprreceptiimmemor,illud implevit,v.g ignorans effediem feftum,libere tamen interfuit facro, isfatisfecit. Neque, ut quidam volunt, necefle eft, ut poftea in* telligens effe diem feftum, velit tunc fatisfu* cere per Miflkm auditam, quia implevit fnb* ftannam arftus pratcepti.S. Tb. Hen, Fill.t.}> W*7« fl.7* II. Isvotum,juramentum,8i poenitentiam facramentalem, vere implet, qui opera pro* jnifla, vel injundaexequitur.etfinon habeat intentionem implendi; modd tamen non applicet ea pro alia re. Ratio, quia vota,&c* fiint leges quafi particulares, qnashomo fibi, vel alteri imponit; ttnde tantum obligant ad fubftantiaruaft&s. Suar, ^r,Lejf, Lay.,,,6, Lib.l. TraB, 77» 13 B V B I V M 111. An fatufaciat pncepto,qui faciens optu, . exprefse intendit per illud non fatisfacere, Refp.Satisfacit.Suar. Val.Vafy.l.c.fx. Lejf, l-i.cap.7.dub.\o.cont:aNe.vAr.^iur.&c Ra- -tio eft,quia prarceptatantum obligant ad fub* ftantiam operis injuncti; ergo illapofitl non eft in poteftate operantis,ut non latisfaciat, Nec refert. 1 ,qudd adtus nonoperentur vitra intentionem agentis : quia id intelligitur, ?|hando eft in poteftate operantis, v.g fatis* acere,vel non, Nec i. quod qui debet alteri centum,non fatisfaciat obligationi,fi liberali donatione det ducentos.Nec 3. qudd voto obligatus ad recitandum rofarium ,fi recitet animo non implendi, non fatisfaciat. Ratio, quia ha: Scfimiles obligationes , proveniunt ex voluntate proraittentis,qui,licut ab initio debitorem fe libere conftituit, fic in debito libere permanere poteft: obligatio aurem parendi legi.provenitex voluntate legi flatoris; ideodue non extenditur ultra ejus intentionem 8c voluntatem,nempe ultra fubftantiam operis praecepti.^».»,}09,v.LeJ[.l.c.8i L y. ki. unde refilvuntUr fequenies Cttfm. ' I-Sacerdos,qui legitHorasnoneSdevo-tione.qua voltm.ideoque propofuit ad fatis-faciendmn prateepto repetere , etfi deinde non repetat,farisfecit tamen prjecepto.iS**», Kj»‘tCard. de Lugyhirc. II.Audwns facium die fe flo, quod fcit efle C ul- 34 DePriceptit in genere. ultimum, (vel, fi non fit ultimum,intendert non audire aliud) licet intenderit non fatiif» cere»vere tamenfatisfecit praeceptodea»1 diendaMifla, etfi peccant contra aliud pri-ceptum.quo quis tenetur efle fubditus legi1 flatori.Card. de Lugo 'o. citando, III. Is.quifacrumaudivitdiefefto, Iegii Horas Canonicas, abfolvit poenitentiam fi cramentalem ,cum animo non (atisfaciendi non tenetur poftea mutare voluntatem , m velit perprsecedens opus fatisfecifle: ,qua vere hi\site.k.Stmch.Saltu.d,9.0.3.3 Card, ii Luge de Ettcha.di. 11./. i,n. 2 J. contra Suar, DVBIVM IV. An aJ impletionem Puceptorum requiratur intentio,[eu voluntas faciendi id, quodpr&ceptum ejl ? Refp. Qpbdfic, Ratio eft, quia cflmlel detur hominibus, non brutis, ideoque humano modo fit impienda.hinc impletio omnis praecepti, live humani,five divini,debet efle adhis humanus conjunctus cum libertate , 8c voluntate operantis, id eft,ut velit five intendat facere noc,quod eft praeceptu! v,g. audire facrum,jejunare,Scc. Eft communis. vid.Vafi.i,2*a-100.4.9, Suar. Sand>> Ynde refolvuntur hi C.1fus, I.Quiaudivitfacrumdiefeftoebrius,dormiens , aut impos fui quomodocumque, aut nefcius,quid aggrederetur,aut veli et facere, {enetur poftea compos fui faCtus, audire aliud Lib. /, Trafl. II. 3S aliudfactum. Suar. Sancb. Saltu, d. 9. n. ^l. II. Is,qui audivit facrum.jejunavrt, 8Cc. prorfus violenter coaCtus. non farisfecit: non enim fuitadtus humanus, defcftu vo* lumm\.Vafej.Suar,^Azjor.Fill,n.ill. Dixi.frorjui violenter: Quia fi famul us.V.g. metu Domini,aut puermetu Magiftri.facrum audiat, fefto non fit auditurus , fi magifter abeffetj is, etfi perversi voluntate ilia peccet, praecepto tamen fatisfacit. Ratio, quia metus non tollit libertatem, Sanch.Sal. L. cit, fl«:y./.2.f.4.'c.4,«.lilii.Recitans Horas foli intentione legendi,vel addifcendi.non fatisfacit-.utinec ille, qui vaditad facrum,tantum ut oculos pafcat, cum alio colloquatur,vel expediet amicum; Card. de Lugo,l.c.n. 23. IV.Nec fatisfacius,quitantilmfi&£ confitetur, v,g. orat, 8cc. quia non ejus fidtio, fed opus praeceptum eft. DVB IVM V. An dupliciprteepto uno aclu, vel diver- Jis achbm , eodem tempore pojftt fatiferi i Refp.I. Unoattudiverfapraecepta fimul impleti poflunt.nifi aliud colligatur ex mente praecipientis. Patet ex praxi quotidiana: qui enimobhgatur ad Hor« ratione ordinis 8C heneficii.fatisfacit uni recitatione. Sanch. I. l-c.lq.Sal.Bm.pjo.VndercfilvHntur hi C afui. I, Cum Dominica 8C feftum incidunt in tundem diero^non tereris audire duo facta. C » ll.Vo- $6 DePr&ceptis in genere, Il.Votum 8c Pcenitentiainconfeflioneit jun&a.plerumquenon implenturperadtuc aliis debitum : quiahxc plerumque nonel mens voventis. & Confefioris. v, Suar,m q.injtp. Santhil.mr.cqp. 14. Dixi .plerumque: quiafubinde ConfeHari injungunt opus, aliis pr®ceptum, XII. Qui alteri ex pluribus obligationibui debet centum v.g, nonfatisfacitlifemeldi centum: quia in debitis juftiti® .attendit» aequalitas rei ad remtnon poteftautem unun centum cequaleelledebitispluriumcentum .Unde in his alia eft intentio . & mens obii gantis. Sanch. Sal, l, c. Refp. II. Potefl quis eodem tempore I verfis aftibus duplici prxcepto fatisfacer; dummodd unum non impediat alterum. EI communis. Et ratio, quia plerumque ten» porum diverfitas non praecipitur-Suar.^uih f.l j.Sancb.Ul c. 14. Vndertfolv. I. Poteft quis eodem tempore audire MifTam in fefto prsceptam, & fimul legere Horas, vel alias orationes, voto,alirlve ratione debitas. Bon.p.lO.n. 8. II, Poteft item , qui tenetur audire duas Miflas, eas audire fimul, imo etiam tres.ur docent aliqui,dum fimul m pluribus altaribus fiunt. Sanch,I. mor c,U. MajiU in 4. ctifi. 18* t>t* lib, 1. TraU. 11. 37 Hnpr D V B 1 V M Vt. An qui uno aclu violat plura pncepta, committat plura peccata ? Refp.Si violet praecepta materialiter tantum diverfa, ita ut licet fint plurium legi flatorum,habeant tame motivum formale idem, &verfentur circa materiam eandem numero, cum iifdem circumftantiis, unum tantum peccatum committit : fi verb praeceptannt formaliter diverfa.ob motiva proxima (pecte diftindPa; vel verfenturcirca materiam numero diverfam , committet plura peccata; quia funt obligationes, 8c ma!iti®d'tverf*. Sanch.1,9, de matri. d.lf.V afq.1.1 d. 9« Salat, Card.de Lugo,d,\6,n.lA5- Vnderefolyitur. I. Qui non jejunavit die Vigili® .inciden- tis in Quadragefimam.aut neglexit facrum fefto incidente in Dominicam , unicum com-mifit peccatum, fatifque eft confiteri de ju-junio,8cfacro uno : quia in his pr®ceptis unica eft ratio formalis , & motivum proximum, v. g. in priore maceratio carnis,in po-fteriore cultus Dei. Lajm. Sanch,Cardtn.de Lme.l.c. ' _ II. Qui violat votura 5c juramentum , vel votum 8c piceceptum Ettclefi® de eadem re, duplicem malitiam committit, ac proinde iit in confeffione explicandum eft: quia voti obfervatio praecipitur, ut fides Deo debita fervetur j juramenti autem.ne Deus vocetur infalfumteftem:8t fic du®funt hlcrationes fotinalesi mi8t funt in emiflione Mifis.qu® C 3 « ?8 De Pnceptis in genere. St propterfeftnm, & ex injun&apoe nitenti* «-udiridebet* Card.deLugol. c. III. Si ligatus cum ligataadulteretur.du-plex peccatum injuftiti® committitur, unum contra propriam uxorem,alterum contra maritum adulter® : /uti etiam, fi quis uno aflJ Qccidat phues.funt plura homicidia.-quia in ilfis materia eft numerodiverfa, Laj, l.i.t.i, t.io .«.3. iS' utich.Card. de Lujo l.c, CAPUT IV. excufenta tranlgrefllone pra:-cepti. D V B I V M I. An ignorantia excufet_>? REfp. Si Iit invincibilis,cxcufatjqtiia nento peccat,nili aftu voluntario; hic au-tem cognitionem prsefupponit. Si autem Iit vincibilis, 8c culpabilis,nonexcufat; qualil eft, cum poteras, 8c tenebaris fcire , aut di-fcere, 8c in mentem veniebat dubitare , nec ftpduifti inteiiigere. $.*Aug,STho.S‘ tich.10, mor*a. 16.8C cauricmmamter contra Paiaitr»• Vndercfiivitur. , I-Si quis die jejunii nihil cogitans de pra:-cepto, ccenet, aut carnes comedat, non peccat tfiroiiiter in aliis; ut fi occidas hominem, putans c|fe feram. Bm.q.8;>.3» Il-Siin adquaretanthm advertas malitiam imius generis,illam folam contrahis,ut v.gli quis cognofcatfreminam.qiiam fcitnon efle, fuam, ignoiat autem e ile confanguineam , is for- lib. I. Tra8.ll- _ 39 forni cationem tantum, vel adulterium committit, non inceftum.Lflj.M-M M' &«./.*♦ D V B 1 V M II. An metus excufet ? Refp. Si ex metu facis quod (implicite? malum eft, peccas quidem; minuitur tamen per metum malitia: quia minuitur libertas, lnterim faepe fit, ut praecepta cjuardam non obligent, cum eorum obfervatiocederet in grave alieu j us incommodum: 8t tunc > fi e* metu talis incommodi quis tale pra?ceptum omittat, non peccat,cum praeceptum nonli-get. Eft communis. Vnit refdv. I. Praeceptum naturale negativum, prohi- bens remintrinfece malam • non licet violate ne quidem ob metum mortis- '* II. Metusgravis, v.g. mortis,SCc. f*pe non tantum excufat a praecepto pofitivo.tam di vino, q uaro hu ma no; fed quandoque e t iam ab affirmati vo naturali;8C fi c (ut S.mch. I .mor. f. 18.) non tenetur quis cum periculo vit* integre confiteri, fervare depofitum,implere votum , fuccUrrere proximo extreme indigenti. Bec. c.6. Jtur.l.f.l.l-c.lt. Lay. jit, i. 1.4. c. 14, Excipe tamen cafum, de quo infra./.i. r.j.c.i. d.i. III»Si obfervatio legis^hurnanaeneceflatla fit ad confcrvandum bonum, aut avertendum malum commune , quod pluris iit quam vira propria, tunc lex illa obligat cum periculo vitat.ut,v.g. fi Dux mandet militi nondifee-deie ex ftatione; item . fi peritur® fint anima?, nifipatlor adeat a?gto£ tempore peltis. ~ v ' C4 iV. Alio- 4° De Prtceptis ingenertl IV. Alioqui nulla praecepra humanai etiall Ecclefiaftica»per fe obligant cum pericult vit® . aut fimilis incommodi, vid. Sen aut foleat fieri, t«nc qui nos pO' Lib.t, TraSttir. 4"* poteft totum, (hoc eft tantum, quo moraliter impleri cenfeaturintegrum praeceptum,) is non teneturad partem. Quatomnu reftiman-dafunt, i.ex intentione legiftatoris. i-ex ratione, fine, 8c materii legis. }.ex judicio prudentum.4.ex communi ufu S«mh*\>mor. (.19. Vr.de refilvtwturU Cafui. , I. Qui non poteft legere omnes Horas, de- betdicere eas, quas poteft: quia dividuae funt, Lafil c.Bo». . II. Qui in Quadrageiima non potelt jeju- nare .debet abftinere a carnibus,(1 poteft; aut qui non poteft omnibus diebus, tenetur iis» quibus poteft, e.&Bon. III. Qui poteft notabilem partemfacri (v. g, ufque poft confecrationem j audire, auc Horarum dicere, aut commode poteft cum alio,(8tfolet) tenetur; alioquinnon./W. vid. infra dc Horis* . IV. Si quis carens Breviario pauca ex Horis fdat memoriter, non tenetur ea dicere. V. Qui obligat urvifitare limina Apoftolo- rum Romae,& fcit fe eb pervenire nonpofle, non tenetur ingredi iter; quia nec finis, nec ratio praecepti falvatur,IWew,8C Suar.*Ai»r, Bon^d.i.qi. p,I. . dvbivm 1/, Anexcufet dijpmfaihl Refpondeo. In jure humano difpenjWo legi datoris, vel parem poteftatero habenus. Dixii W-^WvJs excipe» Ljjjit, *.Si confuetudo praifcripferit ut caufa j:r*^ac™f4-'clai.ari temere,8c fm j^ferior difpenfet. v.Dian.l.c.H.9^6.QPfjy peccat tamen tam dan< ^U,-quam petens difpeiv penfatione.Quocafu/ecunduin Paluum.aon debereconfirmarir narur?Ie’tlii;tla,ls partett LUs eft difpenfatione ,c&m prafumptio fie cau6 riiberUte Bari,r.D^a.?.3-^'^• **-M‘ & nnU ’ l\h-bd- l^Sucr.F,U.n,AA £ , .6 D .7z. tr95.Vr.de rfo>.ves. -Dt VUk 5“n'morraliter 5 veniali. ^ jonfe*Gneiuftacaufa non poteft dif-*“» ''+*”•> penfare in lege Del. nec Epifcop». in lege pofle di^enfare vu£ccaufifiti“*‘ icclefiae.S-ncfe.d. 17.t1.3- Sw.Vdfo qui dicitnerrtr,’ rr S**im contra *•*» ll.Difpcnfatioin voto, vel juramento, fi- non tamen tenetur nejuftacaufa,etiamaPap*fatta,eftinvalida. ceflariJSS5eJeacaufa difPenf?ril ve?ne- ?*m, VaUdaeft.fiSuperiorpererroremju- tuak SllC°"T"ebonura • vel f;iti- ftam caufam arbitretur, aut ett non arbitre-darnnnm K ? .Ye ad avertendum gravt tur-. (8ctemeredifpenfet)reip*atamenfir. difpendinfi"t.p‘lb,^,lmfcanaalum. Sc line Sa*kl.c.Uv>r. Sa.SaUt.n.ii. Similiter fi & 28 contr3n?P°te c* n’3* ^• 27' difpenfet.causa,quaereveralegktmaeft.non Dixi 2 1 S'*- tr’ pticogniti,probabiliter tamen valere docet. xiiinleeeS — ?Iadlfpenratioinferio' Lir.Z)Mn.p.i^3^■I9■il■^c^.ontra^,'* da eft acLnf " fine ’uita ca«pa . invali- iv. In dubio de valore difpenfauonis, va- nepr*cepti Rt^XCUA^tran^reffio^ Udam cenfen . cd quodpttefumaturinfavo- ' fine caufadirn»nr°* qm nomine alterio’ remadus ne pereat, probabile putat, 6ambt S*nch. 1,8 dlr„ Sttar-1-6•c- '9' «bc.cum Duti.p^.t.6,\-9 p‘^>l-'K‘^-6^ Validp s V7’, . .62. contra Mofivtrc, ordinari» 'c,tf InPer,’or poteftate * V. Habens poteftat em generalem difpen- perioris 1 pell^r exlu^,lcaufain legeSu- fandi, potelt etiam fecum difpeufare directe f-W*fubmor- tStimmediarel Sancb. $.%. 16. rec.X,grt'et'i fac,l's fit aci fuperiorera contra W. runt v t il? e- qu‘T {'e9«unrer occur- VI. Valet difpenfatio obventa per vim,aut 1 Cire-ea n l®nili'ce*eUrandiifeftis,Stc. ffiewt» l modi» eaufa fit jufta) Item da J‘CucaM.qu*KarufltpropriaunUemtnn_ j" ' fine niu< 44 Z)tf Vrueptii in genere. fine ullis verbis ,fo!3 mente, Titrria». Diti 3 •1.11?. 1 . /“.Quiimpetravitdifpenfationemfv& in impedimento dirimente matrimonium) 5 per ignorantiam , velfimplicitatemexpreffi caufam fallam, eum valide contrahere matri monium, dicit Pontius de matr.l.% c.i6.exC, Cum inter,Sed contrarium tenet 'Talaus tc.l ej.d.6, p_i6. §.y. ex Cdp. Sup.literH v.Tiar J> o t,3. 7(,69. VIII. Subditus bon3fidedifpenfationen petens. rationibus Superiori allatis, pottf difpenfatione impetrata effefecurus. v. Lar IX. Peccat.quialiquem inducit ad difpen- fandum fine causl. vel allegata falsa causl Navar.Sanch.li.de matr.nu.i.Fil.t.10. x.m Sjl"qui addit,id verum fi lem Ct dlfpen^n* excufctur ob bonam X. Difpenfatio poteft impetrari non tantum proignorante, fed etiam invito, quando ne*' | A-80.li7.Id tamen locum non habet >n ea, quae impetratur ex Prenitentiaria Romana , nifi impetretur a perfonis conjundis, fahemfr811^55'111'3 ‘*llartum gradum,vel falcem a Confeflario. ManusLeoMfraxt.pt ce^dpfa An CCflintC caus3difPenfationis. Refp.Prohoc fervient fequentes Reeuiat. ^1 tantum impulfiva, feu mimis piinci- palis caufaceffet,manet difpenfatio/ a.Ecl»cefletp«s Mu&aoriysedeii princr- B*. Lib.l. Trnit.il. r 4S> palis,nv.net difpenfatio.t/. Dia.p.% .62. 3. Si commifsi facultate difpenfandir priufqtiam difpenfetur, ceffet omnini caufa principalis, nulla eft difpenfatio. 4. Si difpenfatione redadl ad adum irrevocabilem, celfet tota caufa,non ide6 ceffat, vel vim amittit,v.g.difpenfatum fuit in impedimento confanguinitatis.propterpauper-tatem foeminte ; licet contrado matrimonio divitias obtineat, noneftirrkum. Idem eft, fi beneficium per difpenfationem obtinueris, 8c poftea ceffet caufa,ob quam difpenfa-tnm fuit. y. Si fadi difpenfatione celfet omnin& caufa finalis. 8c aduspoffic facile revocari: v,g.dilpenfatum eft in voto caftitatis propter vehementes tentationes.qute pofteacef* fant, an revivifcat votum ? vel in pratcepto recitandi horas,jejunandi,8cc. propter infirmitatem, 8c pofteaconvalefcit, an teneatur recitate,jejunare,8Cc,Affirmat Sanch.^imic. Portel. Bonae. Leon. &c. quia alias noneffet jnfta.Negativam tamen lententiam probabilem, 8t in praxi tutam efle cenfet. Dian.p.8. t.3,7f .24.ex SaLGran.&c. fi quidena difpen-fatio fuetit abfoluta: quia obligatio legis femel extinda non revivifeit: &c quod de-ftrudum eft,nonreproducitur,n!fi ab eo,qui producere poteft.vti.Suar.de leg.c 22. L^ym* Pr.epof &c. quiredeid concedunt,quando noneftdete dividua Stfucceffiva, alias negant. Unde fuppofit a probabilitate fententis negativx.Gran, Dian.&c- fequentes Cafus (inquibus tamen "alii melius contrarium-» feuuuntj refolvunt, ■ 1 Iv-Cuin ' _ LibJ.Tran.il. 47 40 DeFnceptmn generet obinopiam parentum vel fratrum, fimillve L Cumquo difpenfatum eft propter rnot ex caufa,liceat differre: ut quis a voto fim-. bum in efu carnium, poteftvefci, licet om plicicaftitatis.vel etiam religionis (poflqua ninoconvalelcat. matrimonium contraxit) abfolvatur ad ma- li. Cum quo propter infirmitatem difpen nendum in matrimonio , debitumque licite fatum eft in voto religionis,poftquamconvt petendum:uti voto religionis {'ob debilita— luit,non tenetur. . 47. tem virium , per quas ejus onera ferre non III. Cum quo propter oculorum infirmita- poflit.autob metutnincontinentias.aurdotfs tem difpenfatum fuit in onere recitandi ho- defedum) abfolvatur in ordine ad contra-< ras, etlt convaluerit,non teneturlegere, hendum matrimonium. Secunda, In impedimentis occultis matrimonii ; fave ea fint impedientia tantum , live etiam dirimentia, ftve matrimonium cum iis publice contradum fit,five contrahendum, QUiaexofficio S. Poenitentiarim multi dummodo de eo privatim^fuerit adum 8c difpenfationes (5Cgratis quidem) ira- conclufum.praefertimbonafide; fiveetiam perraiipoffunt, faltem pro foro confcientii quando contrado fupetveniunr. Circaquas opera* pretium cenfui, quasdam circa hujus A'otundum Impedimenta occulta dici, qua: rei praxim Poenitentibu$&Confeffariis uti* vel nulli notafunt, vel licet uni alterfvein-lia htc fubnebtere. notuerint,ad forum tamen contentiofum non Et quidem tria poti(limum circa hanc rem funt deduda.i.Etfi aliqua impedimenta,v.g, requiri poliunt.I Circa materiam 8c caufas.ii cognationis fpiritualis.naturafuafint pubti^ quibus nimirum cafibus difpenfationes ift* cacum contrahantur in facie Ecclefi*; fieri concedi foieant, II. Circa formam literarttm tamen poteft per accidens, ut (int occulta, raenitentiarire, quibus difpenfatio Confeffr T-g- i*ob diuturnitatem temporis , ex quo 1I0 committitur,quarum verba nonnulla,quae funt contrada. 2. ob diftantiara loci a loco difficultatempariunt,explicanda funt. 111. contradas cognatiqnis.j.permortera eorum, Circa ipfam exeeutionem difpenfationis, qui fuerunt eonfeii.4.per ignorantiam hujus qurenimirumineaobfervanja fint. De qui* contradionis, busex Bun. Dian.p.4.1 .y t. & tertia,In variis cenfuris, ut, excommum- 103,&C. ufqtteadl{. ii i. 8c Mare, Tatii canonibus,fufpenfionibus Xitemirregulan-Ltonn velumine integret# de re edito. tatibus) prstfertim occultis, adabfol vendum Rcfp. I. In triplici materia (pro cujus di- abiis,difpen(andnm, rehabiliundum, &c, verfitate,diverfaquoqueeftforma) drfpen* ad condonandam obligationem reftrtu- fationes, five gratia: iit* concedi folent. tiQnisob horasuegledas;ad commutandum friai^efk in Vo;is;v.g.ut votum teligionis ouus oli APPENDIX, De Dijpenftitionibus S. Poenitentiarii, 49 T)e Pnceptit tngenere. _ Lib, /, Trctcl. 11. - 4? onus recitationis horarum; eligendum Cd vehementi fufjpjcione ,& canos4 ifiqnilitlo-feflorem etiam pro refervatis; tranfeundm ne detegatur, v.l.c /.233. adaliamre.igionem .live ordinem (pro uro jidnd*lia»m. , riculum ne reveletur impedimentum (inrel- pcnfas ,&omnia damna, qua: obpercuitio-lige.quando.idinformulaexprimitur) fino« nem illam incurrit, quorumaeltimariocorn-fubfequatur matrimonium . decet Af. Luf» mittiturExecurori difpenfationis: neque ab l.f 130- Periculum autem hoc non impor- ejus obligatione liberatur percuflbrper hoc, tare necefiariam detedionem , fed tantum qudd percuflus injuriam remilerit, v.Uon.fi. piobabilem 8c moralem credulitatem,futu* 381.384. Si autem non pdffit in prsefeitii rum, nrfi refiljatura matrimonio contrahes fatisfacere, fufficitfijuratusp^oBiiu^iefa, • doj« hujus faul«e a/Iiguari non poffint, ei durum,cum primumpoterit, vehf •-* D Refp. ]0 De Tr&ceptis in genere. Lib.I.Traft.II. si Refp.Ul, Circa praxin > live executioittl tunc enim difpenfare non debet- Leo. Dian. huiusdifpenfationis.hn-c(cienda. t.i.t.i.%. 108. 4. Opera in ipfo Brevi 1. Littera» S. Poeniremiari*dirigiintnri pratferipta etfi podit moderari, non tamen oratorem, hoceft. adipium, qiiidilpqcfatio condonare* p*Etfi nonpratferibantur certa rem (per fe, vel alium) petiit: ejui nbndebt verba ad djfpenfandum, debet tamen fervare •as refignare.fed eligere Confeflbrem tale» /ormam a Rituali Romano probatam; & poft quali inlcnbuntur, qui eas libi ab oratore n: verbaifta, .Aufdvo te dpeccat* ihk, addere : Et ditas refigner,legar, 8c deindecnmeo fecat tidemmuimiau decUr«, te in diffo matrmma dum eommiffionem di/penfer. Licet veri manere,&debuumctnrugMereddere ;c]je & de-quocunque cafu ab 3 lio aperiantur, non i® im.-nee nmdifcnji tecum.utidem debitum etiam carent effedhl.S‘la/,D:an.p.$.t. $.7{ .103- txigert luite valeat, Innomine Tatri, ,&c. Si 1. In Confeffore hoc requiritur. l.Uti vero fit abfolvendus ab excommunicatione, approbatus ab Ordinario territorii , in qns vrd, formulam infra l. 7. r. i.d, 6. 6. Abfo-di/penfaturuseft. 2. Utfit MagiftcfifiveDo ]«& difpenfatiope debet lacerare lueras., dtor inTheologia ,vel Jure Canonico ,prc prsecipye figiilum, ita ut ad probandum fer-motusin Academia, vel Ueligiofus habet vire nonpolTint: alias incurritexcoramuni-privilegium quale eoncelfitGiegorius XIH cationem majorem. Leo,f, 239. Laceratio Annotf jji. Ccnfeflariis Sociei. J Esuiqte tamen i fta non eft defubftantia: quitantum Generalis, vel alius Superior de ejuslice® intenditur, ut non fufftagemur in foro ex-ad id defignarir. 3. Ut Ipecialiter ad hoc !■ terno. 7. Nullo modo debet atteftationem eledtus ab oratore »hoe eft, eo, cum q 11 odi. dilpenfationis fadlse .neque ipfum Breve,leu pensandum eft: qui tamen fcmelelcdtum,ni diploma reddere , cum pro folo foro conii deprehendar ignorante,mutare non porelli flenti* debeat fervite. 8. Nihil debet acia*»./. 22 . Dia.p.ti.tj. t. 'TOj. Cbtotr ari uni tf cipere , nequidem viU compenfationis pro reendocetScr,ch.&Percz.de mar.<1.48./!f.»/" difpenfatione , etiam pro foro extetno fa- 3.Confefl'or ad.kl eledius. 1. Debet diluet.- dia; ideo enim inferibitur > vbtqxe: fareirripfaconfeftffene, vel faltem immddif alias incurrit ipfo fadto excommunicatio-'te poft. Dian.p.4.1.4.1{ .7. Lecn. nem majorem, G*vant*J)m, U‘- txdedate, >8.2.DebetcaufScognittonem,quaiidoeafc Carditi, 1 brevi exigitur, efienttalirer pratmirtere ,Fe: ExdidlisrefolvuntnrfequentesCafus, didgens examen pcenitentis; nili habeat ant; I. Confeflor pro hac difpenfatione elt-perfpe&arrequia non eft merus E secutor,ginonpoteft, qui tantum eft Doftor Ordi-Judex, cui delegatur poteftas difpenfandit nis.vel Profeffor.vel LicentiatusTheologia: *?.I n ea debet credere mi, etiam fi'ne'teftib!> quod enim hic in favorabilibus veniat nomi-& juramento » nifialiunde fciat olle falfl*>rti; neDoCtoris, tantumintelligitur de iis, qua: toat . D * satio- S2 De fneeptU in genere. ratione exercitii, non qus ratione dignitati committuntur. Len,p. l.f, ti,Diati-p.^.U ^•'illi. Ex privilegio Societati |esu concc fo,alii etiam Mendicantes eligi 'poffunt, i communicationem. Debent tamen tam te quam illi fpecialera ad hoc habere facuW tem a fuis Superioribus : alias difpenfati erit nulla. * quidem preces nitantur veritate.Neque etias morte Pontificis: tumob rationem allata® tum quia officium majoris Poenitentiariica exfpirat morte Pontificis rDian.p.%.t.$. % $ ex S»*r, Saxdt.GWi&c* contra {i*v. BmM W MB£I Zib.U. TraS.I. si LIBER II. De Praeceptis virtutum^ Theologicarum. tractatus primus. De Frecceptis Fidei. CAPUT PRIMUM. §}uii Myjieria Fidei necejfarto credenda fint } X iis quae fideles explicite cre-deretenentur, qusedam necefla-S rid credenda funt, neceffitate ig medii , feu finis; fine quibus etiam inculpabiliter ignoratis, finis ultimus obtineri nequit: alia, neceffi-tate praecepti , fine quibus inculpabiliter pmiffis finis poteft obtineri. Sanch.i. mir.c.i, yAz^r. Valent. Refpondeo. I. Neceffitate medii necefla-. tia funt haec duo. i» Explicite credere,Deum effe,8cremuneratorem bonorumefle. Juxta illud Apofloli ad Hclr.il.Credereopi/tet.. Tri-dent.SeJfi 6« c.8. z* Poftfuffi cient em Euangelii promulgationem, creddre explicite, ut vult Afc/.autfaltem implicite, ut probabiliter quidam docent, cum Kjn. &Loj. Cluilium, pCSandtiffimam Trinitatem* vid, Efiob.exz. c.6,n.zo.uhi exVafqJ.zJ,iz6.c,$.docet cui-pabilemignorantiamhoj-uminyfterioium.five D i «e- 54 D e Tnceptk 'Fidei. negligentiam ea difeendi. efie grave pece» tum, dillin&umab eo , cujus eft caufa. vii Dian.l ^.t.f. 47.^48. Porrb-implicite credere dicitur , qui c» dit aliquidexplicite, in quo alterum impii' cire eft ;V. g.fi credas,qtiodcredir Eccleiii v. Scbcl.&C Lajm.i.l.tr.l £4.8. Refponcleo II, Ntceflitale prscepti,

fdnm) qui ‘ignorant ea, qrfe ‘fub mortali (ciendi efls 'dixi. Ratio , quii lic'6t peeearint ofoitt.-ndo difeere, poffmiUameiidehoc dolete > ctira prbpoiito difeendi.11 , Q8WS tanren ignorarent ea tjtvx jiecdTfiaJe wfedii fcifinila lunt , deberent inftrni ante abfolutionem. Blnnc’d,}tij.2.ptSai;ch.l.l.c.i.n.il. VIII. Parochus fuasoves flicut parens liberos) tepetur fub mortali, per fe vel alium docere ea falcem,qua: fub mortali fcire teiien-D 4 tur. f B e Fucet fis Flfei. tur. Swh. 2. Lr.c.0f,U Pti*kt.Trnllitl c. it . CAPUT II. cbliget^r&tepttjro Fidei, *.trrSfeiPtoro fidei .internum oj$ Jtat. i.Fuerbs inte; fideles educatos quando rationis ufum perfede confeci inyfteria fidehaudiunt » apprehenduntdue quddillacredere, fitresneceflaria , ad fato tem: peccant^ue mortaliter omittendo Sincb. Boh.iq.I.addens pltujmoseo rumekcnfari InadVertentia, qut inyitjcibi! ignotjaruid. x, .Adultos infideles, quando ii rio incipitdictare, res fidei fufficiexnejpto , pofiras efle t & epntrariam feftam e ile faluft Simch.Li.nur c.I. K^iti,d. 14 r!e jidtfili, viv zf- 3 • Quatido nrget tentatio contra Fidem qus aliter vinci nequit. Quod tamen not cfinvenire fcrtipnlofis, redfie monet r^uiahi avertendo mentem ad alia obje«5ta.fa* ciiias faperanr. Et in his duobus cafibit! pratceptitm obligat per /e ; in fequentibiis peracctdens.4.Qiwndotentatio urgens coBq tra alias virtutes aliter fuperari nequit, fi ,<2sando faciendaeft profefiiofidei exterior ■^fr! f$ pratcepto eliciendus eft aftttsaltef®* vtntitts.v g.Spei.Chatiratis* Posnitenti*1 qtue fidem fupponat. Bon. q. 2.1. 2, His ai1 dit Hurt. contra tori,6. In nora mortis; & 7-Semel quotannis.v.Diqu p.y.MJ.?» jp. Ex iu rtfuli mutr l.i Cajus. rf I. Hameticus-quanjdiu fisam fe&ara M' W f i* U 'aH lib.U. TraSU. \T «t efie credibiliorem, vel atque creabilem* non tenetur credere : quia fides nondum eft Infficienter propofita , ageretque imprudenter. 1S' ut docet W.Ntivqr. & Sanci), probabilius tamen eft« teneri perfonahter, ut docet Fd/. Ratio eft tum, quia alias non videtur heri fatis jura-mento, quod perfonaliter faciendum efie docet Glofla spud EUI. tum, quia ita decidit Rotaapud.G♦ Lyrn.l,l.t.l,ctU. Vnde refelvuur, I,RogatUs defide’ in odium religionis five publici aubtoriute, live privati , nullo mo-dp poteft •, «tendo reftndioae memah^w 4o DePrAceptUTidd. Lib.lJ. Truci. T. di verbisambiguis, itarefpondere, utpr^efe» tnhocipfoquod fenon prodant, videantur tibus videatur fidem negafie ; multo mina fidero negafle : utv.g. fi quidam antea noti dicere, fe efle hareticum, vel Calviniftw eilent, K tunc ex hoc putarentur derecifle; vel non Catholicum. Jw. fili. r.^ri.67. 'Sancii.n,\9.Bic.%ej, fi&.nM.&c. II. Qui rogatus, feu privard , Teu publici VI. Ciim non rogatis de hde , non folam audoritate, vel tacet vel refpondet obfcit licet, fed fitpe melius ett ad Dei honorem 66 re. vel ait fe nolle refpondere',' fe jure nor militatemproximi, tegere fidem, quam hte-rogari, non reneri fe. nec velle aliisdfcere, ti; ut fi latens inter hereticos plus boni ta-quidiprecredat , acfimiii modbVergivcrfa' fit; vel li ex cWifeffione plus mali jeqtie-tur.non videtur negare fidem. fed nolle pro. retur. v.g. turbatio, neces . exacerbatio Ty-dere. Unde fi fic poteft molefti in«uifiti| ranni. periculum defectionis fi torquereris, ne liberari, iicet-.ut habet Km.l.c. 'Gene- Unde temerariam plerumque eit offerre le tatim enim verum non eft, quod interroga- ultro. S»Th.Sanch. L’j r.il mi. tus auctoritate publici > teneatur poiltivc VII. Redimerepecunii» ne de tuandenat fidem profiteri, nlfiquando id neceiVaritiffl inquiiuio, licitum eft ;8cfepe magna vwu$ eft. ne prarfentibus videatur fidem negafle. difcretiomsdt. vitam ad Dei glorum lervare, K."< d* ly. dub. Sa*k. fi*. ac fidero regere modis licitu, c.9.0.4.' * * - rj . T VIII. lahsmodus non eft. imveftibu» III. Non negat fidem, fed prodit, qui f* «« flRnis 'nhdeiium . qu* alium ufnmnon g?t: quodetft liceat,non tamen Paftori.cuK haberent, quam quod effent figna proteffiva cum pjus opera oves indigent: uti contra, fallat religionis feu cultusuu eflent veites, fi eis eonfultins eft , ut ad tempus fe fub- q«arum ulus eft m facnficus. item mcenlio ducat, & io bonum eorum refervet, tener «“«*/ aut ge1_nufiex,° c5am idolo; item turfugere. Jr«».furapnocoenshsteticat.&c. SuM.i.c.^ «m*.7) CTa m.n.i.&c&cmn,. IV. Si quo cafu tacere efft negare, tunc «• Licitus amem modus eft, quando fub* id nonlicaet: v.g.fi aliis rogatis an fidem efteaufa, («t v.g. ad evitandum geavepe-negare vellent, ii^ue refpondennbusquM "ca.lui? *adobtinendam viSoriam .cluden-non, tu taceres. ILuUm vBin.U. IdJ.U dosn°ftes) «lveft*^s Schgnis infidelium, ri c 11 Til 4 '■ quse alium aliquem ulum habent quam pro- ' v.'Si Princeps generali lege jub?at, m fi' *tend* religionis; _ qualesfuntveftestaHs deles fe prodant geftato figno, vel fiftend» nationis, (nou religionis) quibus uterentur, Ettijc? „iS"aes‘ffo'““ .=liSiofor«m, i- » sr!. ' €f • IDe Pnceptis Tidei. habeant peculiare fignum profitendi errori fcdfint tantum indicium nitidioris c u i rus ut faga Eradicantium in Germania; vel ent nentiQris vit* inter fuos.uttog* Bonciorti in>. Japonia. Idem 'dicendum eft de fignij quibus {udari utuntur, v. g flavo annuiol pallio, Erancofurti,&c. quiaharc funtiig» mere politica, 8t diftin&jva unius genen hominum ab alio , &nonproj rie pvofeffit fidei. Qute lententia probabilis eft. v.Saml l-,mr-c.j\.Bec.i.z c.^.tj.f.d.6 £ay,Ui.t,l-c.U Kjcn, contra Cc.j»b*avar.Tvietum* X. Licitus item modus eft , cum Catho» cus tranlit per loca haeretica, & periculi® grave ei imminet vitae, v. g, velbonortw ^non tamen, fi derilio tanttim > vel vexatu uthabet. Bectc. 9.} ad difiimulandum fide11 vefci carnibus die prohibito: quia praece ptum E cclefiiE non obligat fub tali pericul* Neque hoc eft fidem negate , cum efus caj rium non. fitinftitutus adprofeffionemrtl' gtonis t & Catholici etiam mali gulofijj faciant. Si tamen ex circumftantiis fieret fi gnumprofeffiviim fidei, utfiv.g. in odia® fidei convivte ftatnerent ,ut qui efthoftis* dei Pontifici* , comedat carnes; peccer* contra fidem qui. ederet fine proteftationr feciis, fi proteftatetur. San. %Ai.3ec.& comM XI. In Germania audite conciones liatr* ticorum,deducere funus, ailiftere baptiun® pro patrino , non habentur ligna profert*'11 fidei , vel communionis cum haereticorurt Geris. BtU,^iz.ort Samii. Ii cc, Unde feclufil «his, v.g.fcandrio, periculo, prohibitio11^' &c. fi ex jufta caufa fiant, licent, Ituop»'[i‘ Ziv 11. Traft 1. 65 Itum fieri talis infantis . videtur potitis optandum , feclufis aliis: quia non eft aliud, quam obligare fe ad eumolim erudiendum in fide Catholica, XII. Infidelium & htereticorum facris non licet ita intere^, ut eis communicare cen-fearis: alioquin licet ; v. g. ntquisfpe&et tanquam coqjcediam ,aut famulatum pratftet politicum demonii fudi exemplo Naaroan Syri, de quo.v.Btc.Fil.St.nc.l c Laj,lz.t.\.t 11. XIII SiPrificeps htereticus mandet fub graviflima prena omnibus fubditis, adire conciones haereticorum , etiamli verbis dicat, fe hacrealitulnihil exigite, quam obedien-fiam civilem 1 nec velle cogere, ut i fifiedi-fcedatit; ciim tsmeri reips4 contrarium velle videatur, (nam obedientiam fuorum aliter fxercere poteft, S. kc res ex fe aptafir, Catholicos, paulatim pervertere , & infeper conciliare audtori vatem hterefi.ac vilipenlio-nem ver* fidei) non licet obedite. Atqueita bisrefcripfit Anglis , P,m V* apud Sathh. I. z. e,4.W.27. Fiii. & ~dz;r. U-cc. . XlV, Catholici viventes inter hsreticos, fi ex pr*cepto Magiftrat&s contrahant matrimonium coram mi&iftro b*retico , pec-cantcontrafidem; eriamfi contraxerint.ante, •ye) contrattuii fintpqftea coram Sacerdpte Catholico. Kjm.d.\eis non abfcondillet. Stcmda dicit* Contraria, eorum Icilicef.qurfidebfibifuf ficienter propofitam vel contemnunt, veli contradic unt pert inaciter; ut h * re t ici ♦Tui* dicitur Privativa, quod privative opponat11 fidei; Sceft culpabilis igrioiantia, velcrt« circa res fidei* S.Tho.Sanch. Vafq. Lay.cJ1 Refp, II. Infidelitas Contraria, ex tripjic modo repugnandi fidei. elt triplex, fcili^ Paganifmus, qui fidei nondum fufceptje; J* daiTmus i qui fidei fufceptse in typo ; 8cH». refis, quae fidei fufceptse in veritate, rep» gnat. Apoftafiaa fide, revocatur adhaere® ' T?;, r itp lib. 11. Tratl. 1. 6i i qua tant&m differt, qu6d Haerefis fit error fidei er parte tanttim contrarius; Apoftalia vero ex toto, S. The. Lay. I. c. > DVBIVM IU De Judaifmo. Qu&ritur hic tantum, qua. communicatio cum ludsisJit inter di fta Chri-fiianis l Refp. I. His cafibus ; qui colliguntur et c.Ntdim. c.Omnes, c 1 udat, l. Non licet cohabitate. 2.Nec conviviis interefle. 3.Nec uti communi balneo, 4. Nec medicos adhibere. y. Nec medicinas ab iis datasrecipere; emeae tamen licebit praeferiptas. 6. Nec Ju-dseorum filios enutrire in ipforum domibus. 7, Iis non famulari. 8. Nec fervitutefubjici. 9. Prohibentur publicis officiis inter Chri-ftianos fungi, 10. Vetitum eft eorum azymis vefei, Quibus addit ^iur. prohibitum effe, accedere ad eorum nuptias, fefta, Synagogas, cum eis ludere, faltare, &c. Ratioho-rumeft, twn ut confervetur dignitas Chri-Ilianx religionis, tum ut caveaturfsmiliari-tascum Judais, 8t periculum perverfionis. *.Laym.Ui.ui.caf.il. & 17,Sanch.UtiC.jU Fill.tr.il. cap.f.nu.llS. ,R efp. II. In decem di&is cafibus communicare cum Judaeis, ex genere fuo videtun 5flemortale. Ratio,quia n Clericusidfaciat, ,ncuttit periculum depolitionis; Laicns veli e«omaHit#cationis:f c.Corfm, J7^.i.} £ qu* 66 DePrtceptis Ftdei. Zib II Tra~t 7 /f noufitpericnluftfperfidi* > necfjfDiliaritatu ^5«errat 2« Aill° ‘ ^uu ss p^saasasssis *'l,e* 17‘’ „ II. E ft hjei;eticyis > qui affirmative de aliquo D V B I V M III. £«1: te,tea1jfe{ifc dttbiura^ Dixhfflwative,quianegative tan-Quid fit HArefis I T r iTr “* GMpeeden* judicium. Refp. Hserelis, eft error inteltudlus liberi^ L|J pertinax contra fidem, in eo,qui fidem lu «• njpd^men.nou i^o findat, qu6d vir-ptt. Iratmmu. Suar Bec.c. 14-?. 2- Uj,J‘tWfierjudicet, nojv^^ete decSritffdihe patet,adHatrefinamSc Apoftaham, duo wobjeci, j . r ■ quiri :i. Judicium erroneum, quod eft ejtis uzSancb. & Maid^um. . I n quali materiale. i.Peitinaciam.qni eft q«a“ 'tll.Nemoeft hireticus.qium diu nam»* formale. Porrb pertinaciter errare, non eft efijudicinm futam Eceief^fubnuuere !^ hic actiter 8t mordicus luum erroreni ten*iM}t * , e> ant re, aut tueti, fed eft eum retinere , ppftq«<« c!6fi,m Jfto ex contrarium eft lufficienterpropofitum}luam mofdkus Eeaar quando fcic, contrarium teneri a reliqua uffls&fll eatl r« verfali Chrifti in terris Ecclefia.cui fuumjjj* IV. Weqeftliiereticn», qui iTakfbnfin.s dicium proferat; five id hat ex vana glor 'eft .falteinhabitualiter, uti Amarore eftb* live libidine contradicendi , aliave cau&hfcefturus, f, idrec e& -cotimX«Sfe ItaSamh. Vafq. Ujm. /. 2.1 ■ I.c;.1?’ O^i®qlni0.d° Pertinaciam ' actualem nunquamJ «?»?». Ratio, quia tunc putat, judicium bc tabuerit. n,d.& Km.l.c. ^UaIILrf clefixnon eiVe lufficiens fundamentum cie- T. RuXlici, aliique hominas fimni;,.:,, dendi, qui eft vera pertinacia: quam, curn.n Germania, quihsretici habent u? & t^oninck^ faci iius lic explicant alii , qampu ?®9,{>ejripcfis nonfunt. poliunt abfolvi J ede,cumetirobje & qusvis infidelia mortalis fit, peccanr qndque mortaliter.| ejus periculo fv exponunt.fiveconverfandi fi v e c onciones audiendo fi ve11 fbros legendi Qp* proinde’, fi cuipericniof fint, illicit funt jure natur*-: fi vero periculum abiit ,k &io librorum h teret icor um nihilominus ilS cita eft , jure pofitivo Ecclefi*; utietiaffl. formalis difputatioLaici de fide .Qpod poftf rius tamen in Germania, lociOjue fimilibm nbi Catholici haereticis funt permixti, abit pavit confuetudo. >Aur. fd. Btc.Saneh.B» hp$**.p U - VII- Matrimonium contrahere cum h» tica , etfi perfefit illicitum, habeaturquei Hifpania & Italia mortale; probabile ta* eft , ob gravium Do&otum audorhateifr ( Santb.de matr. Hm.l.l.J. d.Jl.n.]. tor.ti eap.l. T^egm.tr.l. l.$l r.nm.i6p. &4 htu Pantius denutr. cep,6, v. Ccrd.de Lugii* SacramenUiingtntrt, ai. 8./14. vum. xao.Ji G ermania licere, ex gravi caufafalvO fanC jure naturali, 8tfemoto periculo, tum cot trahentis, tum prolium; unde de iis init» conditui debet , ut Catholice educem® p, Bec, i. J. c. 19» Dian.p.%. t.4H . 269, VIII. Eum,quilapfhseftinhserefin.m: teneri in confeflione explicare, qualis illafi eo quod omnes ejufdem fpeciei fint, d°*c! 7{egin. Diana.io.\. traQ. de circumjl. T{. 4^® tans alias •' & Efcab* Ex 1. c. 6. Alii tamen contrarium tenent, quos feq* tviCard.it Lug. deptn.d.li, nrCbtt.&v.tf' - - IRI v ; , Lib.ll. TraB.lt. t? TRACTATUS II. De Praecepto Spei. ErSpem, qua? eft fecunda virtus Theo-mr lpgic*»;iritelligirurimbr coneupifeen- A. ti* ergaDeum, quo Deuro & divina, pra» omnibusalits concupifcit,ilibus, nobis concupifciraust .ita iit omnia potius p.irar i fi-mus perdere, quam Deum 8c divina. De hac quajriwr, quando ej« praeceptum obliget. : Refp. I. Probabile e It, praeceptum Spei obligare pe^fe . cum primum homini ufu.n rat ionis afifecuto.Deus & beatitudo tf nquara finis ad quem tendere debet, fufficientereft propofitus; ita ujr notabili tempore non differat. Ita.Btean. cc.AJ. ef. 7. tmm.l.T Hrrit mu 8C lAtiricmm. Et ratio eft, quialineaitu Spei nec julliticari , nec in juSttiadivinaperliftt-re, nec meritorie operari poffumus. vide Sebali, . .. \ ; Refp. II. Prasceptum Spei per accidens obljgatr i. Qiwndo adus.Oratiouis .Poefli-t enn», £ haidt.it+s, 8tc. in pt «ce pto nmt ,q uL fme pr*vio a$u fpei exerceri uonfotkttU, *Xnf. Tif.Wtilt tr. Quando quisita tentaturputperifeurilm (it coneq dis, nifianimumfpecrigu. v.f I u 1.1 Lajbb.h z,r. 2 .. z.Ban.d. Vndefs-qames Cafu rifilviiutur. I, Mortale peccatum eft, foeqire.five amare magis J amore concupifcentis J terrena h*e, quam coeleftia 1 v.g.ii quis iucc*nn,j,-Mf us fit»ut de4d?ict perpetuo degere in h. c £ } vitas. 70 De Pnceptis Fidei. , 1 vita, & Det relinqtlare Accium , (i fibi relii qnat terram, II, Mortale itefli eft, defperaKdeconft quendo Deo,aut fahite oC venia peccatorii» aur mediisad illam eqnfqqHendamnqqeffarii: v. g. auxiliis grati*, ac emendatione vita Quod peccJtnnir raraofte paritatis matlrl conpptedelle veniaJejcum fir Injuriofim inif?ricorclj* Laj.lj r<2.t.^.n, 5. :i . j jiionoa ?ii!c8i)d'r iui' , IiJ. Mortaleetiam eft, prrefuraere demili ricordia Dei, v. g, cum quis fperatid , quoi eft impoffibilc fecundum legem Dei.ordita1 xiam, ut fi fperes rercifironem peccatorjim.S falutem fine poenitentias vel pelprqpria n* rita, 8c vires natur* veleiiamfi qsaisftatiui per fe v e ra re m P e cc ii isvqit arc d iu; be p e valet & tamen fperetife aftutxm preni te neram Jiw ipqrrem. UjdS, ' - '« Denique mortale eft yodifiei Detim , (odii Icilicetabominationis fenaverfionis Jv.g.I Deusdifpliceat tattquans notas isfeflus pto^ Tter vindidam peccatornm. v. Lay, i e. M "TRACTATUS III. De Praceptis Ch?ritat:.' ' CAFIIT P R I M;ir M. quando, '^bucmedc(6'bliget futi' pium Chat it sitii Dei. CHaritas Dei eft' anior alniefti*, quo Deo bene vdurnus, St omnia bonaipfi cupimus; ob fumpiam, ,&!1»hni«n! l&, u: TruiJ. IIT, 71 ejns diviti* natur* petfe&ionern-», ^ . Refp. I. Pra^eprum charitatis Det pras-cipit Deum fuper omnia amandum,patet ex SfnpiHrfti Ratio eft , quiatinis ultimus plus eft diligendus,, quam omnia media gua ad eum referuntur! non quidem intenfive, (etli enim hoc etiaindecea^.nontarceneft in pr*« oepto) fed appret iati v e, ita u t nui lam creatu-Dtnpluris facias,quam Deuro; velifque po-tiusomnu perdere, quam Deum offendere, 5c, ficilli male velle, S.Tkm. z.1. nifi aftum Charitatis elicias. III.QuW do quistenetur conteri, v. g. moriturus, am celebraturus, cui Cor.feffarius deeft. Rati» quia contritio includit aftum Charitatis IV. Si quis gravem tentationem, praefertis in articulo mortis,putet lealiter vincere noi pofle. Quibus aliqui addunt articulum mot tisabiblme, eb quM tunc-lecurilfima vi eligenda fit. v. Lapm,l,z.t^,<-.z. Bon.d,344 p,i. Hurtad.i-2, di. 174./, 6, d. 17* Ex M refilt/es. Mortale eft , fi quis omittat dile&ionefl. Dei tunc, quando prasceptum obligat _ II. Mortaliter peccat etiam , fi quis anK Ceum amore appretiative, feu «ftimatif minore, quim creaturas. III. Peccat item contra Charitatero Df; fi quis Deum non diligat principaliter pro .pter fe, tanquam finem ultimum omnium « rum, fed tantumpropreraHud.v. g. vitant aeternam, vel ad evitandum infernum. Qn« efie morrale , docet Sjl- KNavar. quia fc licet Deus non diligereturgppretiativefif omnia, fi aliud ab illo amaretur, ut finis pffl cipalis* Addo, principale, qnia ut bene Tx* Uh, 4, r*£'.9, Deus propter retnbutionemti tc asternte amari poteft; fed minus priricfpi liter, ut fcilicet vita aeterna,vel alia Deido® fint tantum cau& movens, ut facili As iC*? ditius, 8c ferventius diligatur* IV. Mortale, 8c graviffimtim omnium» fi quis Deum formaliter oderit odio inimic rite, feu malevolentiae, (amori amicitiae? polito) v. g. fi optes Deum non effe, nont Bercfcientijra,potentiam* &c, De ta. ii. Tmci. m. v tf. taym.L c. Bon, Itc-cit. Sancb,/*i. c. 1-&, J.’ %‘pin.L 17, CAPUT II. De prasceptis Charitatis erga proximum. CHarits» proximipr*cipit. ‘ iv Ordinem ineo diligendo, i, Diledionem inimicorum. 3, tleSmofyn fm 4. Correptionem fraternam. Deinde prohibet, 1, odium proximi. 2-fcandalum. 3. ne injuria, bellum-»* ajiiidve grave damnum, vel malum inferatur. De quo pofhemo agetur in Decalogo-, de reliquis hic* D V B I V M 1. -• r. _.jv- [I,].,. , , | Quis ordo fervandut inter fxrfonus, diliguntur i Refp,I. Ordine Charitatis qnifqne tsne-tur poft Deum diligere, 1. Seipfum, fecan-. dtimbonafpiritnana, i. Proximum, quoad eadem bona, 3» Seipium * quoad bona cor^ poralia. 4, Proximum,quoad eadem. 5, Deni que feipfum,& deinde proximum, quoad bona externi, ItaLafimt.t, ti$;w:3• ex S. ■Thom.ft cttnmur.ittr, ^vdtrefeivknrurCiftite * I, Peccat contra charitacem liii, qui falu-tem fuam fpiritualem, vel corporalem negli-gk; quod grave eft.fi fiat find csiifa, &cum gravi damno, v g. menis, velgravismorbi, Trull. I, 1, II. Nui- y>f "BtTnceptil Charitatk. LijnJJ. TraS,pL a JN II. Nullius booi.confequendi cau?lUc alren opumus ;bqmim peccare,etiam venkliter- quia talis veiicti Poffeffumcum benefifenm.magJsd,,,genf1 «Sfefcotxon,p^r«, quoad III. Tenetur qnifqueproxirnoio extrer. WgWd&nmheoniunttiom.& neceffitate fplritialiconftlt.no fuccurre* it ;r«* periculi,; d»,» -* JfgS? murnm.fiahiis nonadfuqm-faciat,A. ^ 4< ftfSffi, £ J&' ifi. demend. S. TktWi f, 4<»‘ <»• 1* & f|rbpibqBis»a6meiirq|s^£ hrctljffli.biis»Dijti» ‘ ikratxtremmaece&kriwi quiainTwc parea- Oixt, *8,«tr*iw<»>.Trg.qna c rt p ^ t^.ei^uddvitam dederint, pr$ferchdifun» moriturus in mortali :q.uia ifrgrav? tan*uxori,6. j obligaturis* qut.eX officio alienam falute * 'n. In rehuspemnemibusad civileta cqttir curat, ut Parochus ; cui ideo non lj$ft fugs ibiiftfdatiohitfi, prlatfe^ihSr/unt.coiiciiiqs» in re tempore peftis, mfi lubftituto atque i9'd.6,Uym.l.c. DVBIVM 11? Refp,II»-Qiioadproximos ipter fe, '' .. . ... j. , . . vandtis eft hic ordo: t. (Ipi iRelioreft.nug# B* odvi &Jtlefaone mrmcwum: i diligendus eft» eadile&ione., quam comi» ■ £ertnmeft jnitnicos.aliquomododiiigen-tut«utidrum circabonapoffeffarttem honor,t^s>' ^ fint^$■ Tkat2: % CuUuspc reverentia. Sic. v.g. plusdii)S'fl a, i. communiter omnes. Sed quaeritur de modus eft vir f nftus, quam p«rens improbus.do<&. rn bfj;nr odio haberi Ratio , qma eft magis conjnp&us cumpr*- Kefp.I. Quilibet homo falrem privatus,te-cipuo objefto Chantatis.quod eftDeus.lt® netnrprox;mo et;am inj^c, communia di-parentes magis quam filii,,vel uxor magiiqwieaioni$ figna, & beneficia exhibere ex pr£-benefaaores, quam ii, quibus benefeci™* cev,t0. ft,ec&tj*y?r5 cS r0nfilio tantum,nili Sc«roi»,2,Apprauai;ite.l}C clilectio’ y>i«s- •lii'/.. i i P'”r U1 ytf DefueeptlsChtH-hatis. aliunde ratio obligationis accedat. Ita cm munii er Cum Lajm. cap,4. ei S- Thom. I.e q.2f-a. Xfvd'1. communia: qualiaff cundtlrn Cajet. V erfiawilunt.qu x Cnriftiai* debentur i quovis Chriftiano .in comnjujii conci vi a concive, cognato 'a ct, gnato/fl» tjoautem eft, quia iftanegare , e» vindicari injuriam, quotfiion licet ptfvato. Dixi 2. af Munde ttcedat retis shbgaUsnk, .qualis eifc v, g. i. Timor fcandaliet rniffione 2, Spa fafutisinimici, nt v. Mlor.t.i. itfe.f 3. Neceffiras temporalis , vel fpiritualil 4. Culpsdeprecatio, 6c exhibitio fpeci* lium lignorum amoris. Ratio, quia his ca& bus, nenleiius fpecialium lignorum eflet a 'teriorodii declaratio, Ley. I. c, Vrlde 'rtfilf Cafu*fe tueor es. I. Per fe loquendo, nemo tenetur nd it» micum diligendum pof/tivo 8c peciitijii adu ; neque ad eum (alnrandum, a-louueD’ dum: segrotumjmdlendum, modium coiv folandum , hofpitio excipiendum, vel fami liariter curi» eo agendum. 8tc. quia h*c figna fpeciatia amoris. Fjllr/. 28.cap. l. Di co. per /i,'qutaliOrrmtio(candafo/aefiet. «5 per aiiquid ndrtim perfles finerger ibcomfa" do, inimicum tibifgc Deo reconciliare ^ omittere, elVet grave: mi etiam, fi inaequtflii perfena foleret aliurrt falutando prreveniit V. 8- -fubditus Idatlatum. btfCLc. II, Non licet inimicum excludere a co® munibus orationibus, v g. oratione Domi niest, & quse pro communitate inflituii® trec a communibus eledmofyriis, tefatii tioae, refponfiotic, expolitarum merciri® veni' tib II. TraZt.Ill' 77 ♦enditione; quia haec funt communia dile— ftionis figna: ideoq-, contra hxc facete,v,g, cognatos omnes invitare, obvios omnes e* vicini* yel pqllegioex confuetudine faluta-tedqfctinimiqoexclofo.eft ex genere fuo,8c regulariter/rwrtfcle. S. 7i»m, Naver, l.aym, llt (ty\ Addo;i. ex genere fuo . quia fi levitas materia:, aut caufa rationabilis exculet v, g. fi pater , vel fuperior, filio vel fubdito ,ob CWeSioriem ea fubtrahat ad tempus leve, ve! nullum erit: quia habet jus puniendi, Addo 2 regulariter, quia fi perfona multi majorinfenorem nonrefilutet, v.g. nobili* rufticum, pater filium , tton videtur mortale, tit notat S. ver, Chartae, Bm.ch, J. 3,4. ^ 3, v.^U/r.y.f. I. 12. f.13, III, Eth quivis teneatur inimico veniam kgitime petentjnon tantum interius remittere , fed etiam externa remiffionis figna oftendere; negat tamen TrstlL l, y. r. y, i. y. exuM. tlW, 7* »t dbcevGflv. & FtU. t. 2 8 f 1 u.^/7.oi «flpitates conferantur indignis; veldefani-Refp.II. etfi odium infmkitfe*five pff '«e qus, qutpx lih lumit occafionem cec-fon® lecundumle,StborK>rtim qbi in fete ^,n“* ^em morremJegt:ftjtem,.aiit,raorbum beti! volendo follicat Illi malum i fit fid, fitt * utceflet4 peccaris; 8c quatenus illi maintfreft.ex <>efiere fuo Iit trite Vltamin melius mutet, Eadem ex caufafiwwr» UlejodiumtamenaBominatibrtfs.fivequali' $*Uw.u <>■ f-1. nA 1, £,xcufaBt 4 tatis. quo non hominem, ftdiitrs malitiam Peccatl? matrem.qu* mortem filiarum exor vel Altem perfonam tantdm quatenus malarii, lnat *e6, JJiod ob deformitatem veJ tnopiam vel nobis noxiam, averfamur, f*pe licitam commode • & honafie nuptui tradere non «feut docet <&.«.&L>mmw> puffitu’ Htfl vero hbiipfi optare mortem tf«- Vndc refilvmtur fequentei Cafm. v*r.X cxun dicant eile mortale: ad evitanda I. In confeffionefatisefle. fi’ dicas te g«vt Wi#i M *fim a<* vitandam gravem infirmitatem, cent ; probabiliter: fed' contrarium probibi- ^udtciwtC®. vitap acerbam, &c. vel ali» litis docet Suar. ‘TaLus, i,6‘d.4 p, u Umilu «'ala a^atito v, g. innidta, vel infli- II. Licet proximo, velle malum aliquod. 2en ex , '"faclat . %t ex bonis fi bi ad vitam neceflariis, nifi eflet ferfona talis,ex qua penderet falas Reip. Efi communis. Et ratio patet ex ordine charitaris. Hefp.II. Probabileeft,ex fuperfluisna-«urE& ftatui.tenerialiquem,etiam in gravi neceffitate,fuccurrere proximo.fi probabiliter putet alium non fubventurum : id fub mortali, contra Mei,nam , qui vult e fle tantum confilii. Ratio, quia tum-r Jn icriptura frequenter damnentur homines ob neglefta opera mifericordi* , hsec non «unt reftnngenda ad extremam, 8c raram ne-ceflitatem. v,Lajm.ltC. Refp. IIi, Proximo in extrema neceffitate tenerisfuccurrereordinarie, exbonisetiam aliquo modo ad flatum neceflariis. Suar, Uym. ex communi. Satisfacis tamen proba* bihter, fides cum onerereftituendi. quando erit ditior, contra Suar. Cm.&e, Addo,erimarie,quia fi majusdammim refti-aaretur, te excidere tuo flatu , quam taor* pauperis,non tenereris Mj.or.ic. Kefp. IV, Probabile eft quid proximo in gravi necefficare conftituto quifque tenea-turmbvemre, cum modicodetrimemo pro-prn natus: quia parvo fuo incommodo tenetur magnum incommodum proximi im-pedire. L*jm,l.c. ex D.Tbw.Bo». d.z. fl,4. t-6■ Ex didis colliga, 5 ’ * I* Homines privati non tenentnr inquj. tere pauperes in. fi tamen dubitem de extrema alicu jus indigentia, tenentui inqui- * II. Ke- Sz De Pneeptis CharitatU. ’ II. Nemo tenetur magnam vim pectini» dare pauperi , ad pretiofilfimam medicina» emendam, vitas fervand* neceffiriam, veli rcdimendum a periculo mortis.f^oni dub.iininn,i 3 J. Et ratio paret ex didtis. III. Si proximus tantum egeat ufurti fatis eft illam accommodare . v.g. ii abhofr bus fpoliato veftem commodes, vel vulnert to equum, donec domum revertatur. Ujn, Bon. II. cc. Refp. V. In communibus pauperum tt cefEtatibus tenetur aliquando dare eleeM fy nam, qui habet bona natura 8c ftatui fu per- flua Ita communiter > D .T ho.Suar.Bedur.coH' traNHVjr.&Vafo qui negant teneri. Ratfl eft. tum, quia quifque tenetur diligere proximum ficutfeipfum: tum.quiaalioquipa»' peresifti inciderent in necelfitatem gravj» Videtur tamen h^c obligatio tantum efly fub veniali,utrefte AfcW-idquefi nullatu jufta caufa negandi; aiiAs iub nullo, v. M' Bon.l.c.Vnde refilvuntur Cafm (equma. I. pauperibus trivialibus, eth ex nuditaK' morbo, 2Cc. videantur oftendere tigna extre-tax necelfnatis.rard quis tenetur exprsce* pro fubvenire, etiam de fu per Hui s, turrvq» fcrd ad movendos fpeftatore* ift» nf.ce exaggeratur, tum quia ab aliis juvandi prsj“ muntur, Malder. \Virrers, Dian.p,f ■ £ II. Si quis dives Sc abundans diu neget o|* neseleemofy nas,cum propofico dandi me i « 8C commodiore loco ac tempore,vel ege tioribus.veiin alium piumufiimconvert di, is non peccat, citm habeat juftam cau negandi : fi veri talis, ftne ranonabih c^ Lib.IlTraa.lll gj omnes a fe pauperes inhumaniter repelleret, eum dicit L,jm. /.c.verfariinmaloftatni III. Nulliqmninoquantumvisdivitl,om- nes pauperes (ineelegmofynarepellenti. fa-tiie neganda eft abfolntio; -cum ob dubium, & uiflenfum DD. de hae obligatione: uim, quia vix repetitur, qui caufamfaltem apparentem non praetendat, fi fuperfiua fe habere lateatur. Uj. t b. i IV. Et(idi6tadeelee‘mofynadanda,intei-hgantr.rrefpeftn omnium egentium, etiam peccatorum , infidelium, & inimicorum, damnandi tamen non fune Magiftratu*.excludentes &fuis civitatibus, jufta de caufa.paa- peres peregrinos. Laj.tb. T rui. Ii i.i, y. d.iOi V. Religiolis *qud ac aliis pauperibus debentnreleSmofy n x ,qnia eorum paupertas «tneceflitaselt vera& jufta, tametfiwolon* tarte contratta, cum voluntasSc caufafue-ntrattonabilis, 8c grata Deo'. LorcaMian.p s. »•0. Aliudeft de iis, qui fponte fui culpabiliter funt pauperes, ut vagabundi. Ihd. T{. 19. Refp. vi, Elefmofyna tantum facienda elt exbonis proprii; , 8c quorum quis liberam lianet adminiftrationem Poceft ramen fieri ex alienis, quando proximus eft inextrema Iveietum fecundum ItfiJ. ztC. 12. in valde gravi neceffinte, & aiiur.de fuccurrinon Potuit: tunc enim omnia funt communia. In communi vetd necefihate > licet tantum cum conlenlu Domini , tacito vel expreflb, 0. Tkot 2. Z.q. 12.M. 7. 'S.egw.zM. Fili. L], jZl'. 'c'mm>“•*Lff L 2’,,li- V*dert* * a ifcon S+ De Prueptis Chmt/ttk. lib.II. TrttB.UI. Sf I, Non licet dare eleemofynam exboi Refp«I, Omne mortale peccatum proximi obnoxiis reftitutioni, v.g. furto ablatis, lio per feeftfufficiens materia > ut hoc ptece-tamen ex acquifitis per opus illicitum, ft ptum obliget fub mortali. Ita emmuniter* non cum injuftitia.y .g.exlucro meretrice tt ratioeft, quia cum vitam rpiritualem pro-Ratio > qjiia ha:c iunt propria; priora io xirni tollat, fufficientem neceffitatem cor-Bon.tb.................. _ reptionisindneit. Dixi \.omne meridie : quia II. Pueris, filiis familias i fervis ■ anci» etli etiam veniale fit materia correptionis, uxoribus» non licet dare eleeraofynam e non tamen graviter obiigans; nec niiifacilii-tenuem. in qua parentum , dominorum,! me poliis. Dixi i.ptrfe: quia fi quis ob ti* maritorum voluntas praefdmitur, Partiali motem, verecundiam»pufillanimitatem, pu-vcr6 cafus, inquibusuxor dare potett.i tetfenonitaftii6feoblig3tum,velmtnuseffe fuoloco, praiepto 4.&6.c. iidoneum ad corripiendum , videtur tantfim_> .ty.ubiex Hicrt.t» peccare venialiter.vid.SeTfom.i.icq-Sin-** tat.li pacer nullas deteleemofynas,poilep & taurisfuprdat. eo dare filium. Refp. II, Praeceptum hoc obligat con- ii 1« Tutores & Curatores, & qui haba currentibus his circumftantiis. l. Si certi curam bonorum alienorum, poliunt ficu tibi confiet de peccato proximi : indagare modicas eleemqfynas ex bonis quae adraia enim tenetur folusfuperior. 2. Si probabile firant,'quales nimirum ipli facere deberea flt n0n emendaffe , nec emendaturum, vel re-quorumfunt. Vafy*4w, lapfurum : quia eleemofyna egenti tantiim dandaefi. 3. Si alius tequei idoneus non adfit r» V rt T V A/ 1V qui correpturus putetur. 4 Sifir fpes frn- ^ * ffus: quiadefperato fine cedant media, ?.Si De mifericerdia fbirituali, fitupncf fit bona occafio, locus ,8c tempus opjpomv-J . num, poffisdiie line tuo gravi damno facere. correptionis fraterne. Quod fi horum aliquid deuti praeceptum non Correptio fraterna, eft admonitio , f obligat. Unde patet, ejus omiflionem in pri-quis proximum conatur revocare a pecc®1 vatis, vel nullam effe, vel levem culpam, v. De qua certum eft, prateeptam effe juret»* Bdi.Lc. naturali, quo membra unius corporis (e_®11 Refp.Ill.Etfi hoc praeceptum obliget ORjj; tui juyate tenentur; tucn divino politi'0 nes , eiiamfubditos; magis tamen Praelatos JbUttk. 18, St peccaverit tn te frater t» u*>c"rr’! prioriseft, quia omnes ftint coromen- •ffum.Bu, t.z.c.zi. Lajm,l.7.Ftll.Bsn.p1 bra, tehentOrtjue libi externa officia Cha-Qjiattitur autem , quae fit ejus materia»^ titans praefhre, Ratio poftetioris eft , quia 8t quomodo obliget! , ‘“Witi tantum ex Chai itate , Vrselati veri m f 3 De Pr&ccptis Charitatis. .eriam ex officio, & juftitia tenentur. Uni peccare poffiint etiam graviter, veniales d pas non impediendo, li vigordifciplin* [« hoc minuatur. Eademtjue fere eft ratio» patrefamiiias , prsefertim erga liberos.Uf L.e. nii.^TaUuiiTrai.l. i. c.). d, lJ.diJ.C exterit Refp.IV. Ordo in correptione fervandt eft cjuem Chriftus praefcriplit , JWettl;. il fcilicet i. ut corripias in fecreto. deinde c» teftibus, tum ad Praelatum Ecclefise, iit Superiorem .deferas. Excipe tamen, i.N> praeftet Superiori , viro probo 8c prudw quam aliis teftibus innotefeere; prout caf tum eft in \egala S..Axg. z, Nifi peccati fit publicum : tuncenimpoteft publiced» fipi. j. Nifi vergat in grave damnum terti aut communitatis, fifuperiori non ftatimtt notefeat; v, g.fiquis proditionem moli® h.erefin occulte fpargat: tunc enim imnt diate fuperiori judicandum; quiacommii» bonum praeferendum eft privato.Fill.t.zia' », 149 & »yf♦ 4. Quando corripiendus ti coruentuS) utfupeiioti ftatim fignihcetffi Uteft apud quofdam religiofos , qui quoi hocjurifuorenunciarunt. v,Suar,BecM, ■hicSatid). F.11. Uc. Ex diftxrcf>!vitnr. I. Qui facile poteft impedire peccatam-mortale proximi,8c obmali temporalis timo rem negligit, peccat mortaliter. Ita L.yt" 'Suar. Satulj. Itb, 6. mraUeap. 18. v. ‘Tat‘11 Uc, II. Si certo conftet fratrem perfetle' mendade peccatum occultum,nec ex eorf Ullum periculum relapsus, vel dair.nilati8cMagiftrattsi Scandalum Aftivum. aliud eftperletalej tenentur tamen peccata publica corriperf aliud per accidens. Per fe dicitur > quando, (fed non facile Pratlatorum 8c Religiofo -direfte intenditur alterius ruina ; id eft» li rum, quorum au&orirasad bonum comnum ,ideo aliquid fiat, utalioHis ad peccatum in» eft neceflaria) etiamfi non fit fpes emendati» ducatur: v.g. fi adulter 'alienam folicitet ad nis. l{tn. fiurt.Dian.ttc.cit.T^.i^, adulterium. Per accidens dicitur, quando VI. Correptio adhibenda eft, non fernpc indirefte , 8c interpretati ve tantdra caufatur ftatim, fed dum majorfru&us fperatur. His alterius peccatum; ut fi quid facias,quod tibi interdum permitti poteft reiteratio peccati in mentem venit, aptum natum elfe inducere utfeivemiusrefipifcat, DUn.p.y.t,^.T{.il, alterum hic ,& nunc ad peccatum , & nihi-& 3°« ex 'Jep». Fili, Trul. Neque fu®? lominus facis ; ut ficoram pufillis pecces» ftmel efle fadtam correptionem , fed det» vel die vetito carnes comed s.non dicendo, iterum iterumque fieri , quamdiu /perate qubd habeas ventam. Item, fi CleticUs domi frudtus H. 7(« 32. fu® alat mulierem populo fulpe&am, efto abfit omnepeceatum,8c peccandi periculum, D V B I V M Vvtd. S S^od data fit occatio, ex qua natura Smh,*4ur, Ujm.cap j 3 Bcvactd,ita.4.^ *W«9U> : ut fi quem inducere velis ad Di! pec* po De fnceptii CbarltmU. peccatum, qui tamen non confentiar fici etiam contra, Paffivura poteft dari fine adi* VO. Laym. ibidem. II* Scandalum paflivum non eflefpedalt peccatum , neque addere circumflantia* aggravantem ; v. g. qui vifo alterius furto etiam furatur, non ideo peccat gravius, Laym.il>. III. Non femperefie fcandalum , fi pecces coram aliis, i'ed tantum, quando attentis omnibus circumflandis, tamperfonre agentis, quam coram quibus fit attus, poteft probabiliter timeri, ne per hunc adlum trahantur ad peccatum, qui alias peccaturi non effeon Sanch.Lay.l.z.t.^.c.l^,. IV. Omne fcandalum aftivum diredtS iis-tendens ruinam proximi > effe fpeciale pe* tytum contra Charitatem,ut habet comma-nis/ententia. An veroidemfit , quando intenditur indireffd, conrrOvertunt Scholafti-d, 8C ptirflm refert'ad praxin. Sanch. I, J.c.6, p 9\^z.or, i.p.l 4, c. 7, Ben.l.c• Vnde rcjilvn his Cafttt, I. Mortaliter peccat.qui alteri dat occafio* nem ruinae mortalis, nili indeiiberatio excu-fet, & fic opus indiffererts vel veniale , faepi tranfit in moftale ratione fcandaii, v.g, fi jo-cofuni^ verbum proferat Keligiofus coram fneminis, yeliis, qui inde occafionera peccari mortalis /umere poliunt, Lay.l.c. H_. Venialiter peccat ratione fcandaii - TJ1' alteri dat oceafionqm ruinae venialis tantu®* Quod verum eft , etfi diredte illam intende «quidem per adlum mortalem, Samh.t. i< n, II, (X ammuni contra Suat. Ratio au* lib.ll. TraB. 111. pi autem eft, quia ruina eft parva. Etpatetafi-mili, ut fi quis per fornicationem intendat furari rem minimam, furtum tanttim erit veniale. III. Scandalizans committit pratterpec-catum fcandaii, etiam peccatum ejus fpe-ciei, ad quod alterum inducit -, ideoque confiteri debet fpeciem peccati mortalis, per quod, 8c ad quod induxit; cum numero in-dudtorum, vel qui probabiliter induci potuerunt. Sanch. ^47j>r, Lay.Ben.l.c. Card. de Lugode panit.d. 16.f. 4. Dian. de Sacr. te« X, t. 4. a. 114. Excipit tamen Card. dcLugol.c. ■ fi pratter intentionem fcandalum dederit. Tatnlur. de txped, , 9. ait, quoad indudos, fufficere lidicas, fui multis occafio peccandi tneoexempio, vid.infra l-i't.6.c.i.dxb. 2, IV. Etfi is qui fcandalizavit alios , teneatur illis rurfus dare bonum exemplum, ut inquit Sa. fi quis tamen nudo exemplo fuo alios ad furtum induxit, neque alio peculiati modo, v, g. exhortatione, confilio , mandato eft cooperatus, non tenetur ad rellitu-tionem: quia talis indn&ioelt tantum contra Charitatem, non juftitiam. Idrm docet ede Le\siui, (i cum Cajo v. g. potites ea intentione , utipfeconfumptis pecuniis furetur. v.LcJf.c.g.d.i. »,113. V* Non cenfeturdare fcandalum , qui licet publice peccet, facit id tamen coram iis. Sui vel futn ira viles, vel infames aut improbi, ut nemo moveatur ad peccatum-, vel qui funt ita probi, v.g, li quis fornicetur, coram . aliis» qui parati funt idem facete, nec ejus exeia- t>2 T>e Tr&ceptis Claritatis. exemplo moventur, vel fi coram roanfuett quii contendat, rixetur, vel alium caedat Sanch. I, mor.c. 6- n* 6. VI, Non ideo fa&um aliquod eft Teani lum» quia alius incipit de tali homine mi fufpicari,aut fentire: quia hicnonpecc» fi ob fnfficientia indicia fufpicetttr. Secti tamen eft, fi incipiat male fentiredefulefc tholica, Clero, Ordine Religiofo, vel minii ad pietatem affici. Unde patet facilius dan fcandalum ab iis, qui funt in magnaaudoii-tate, vel pietatis exiftimatione,quam ab aliis Ccn.di. $i. nurn. 33, ARTICULUS. II. An, (j> quando fcandalum paffivM permitti pcjfit, aut ob illud vitandum, aliquid omitti debeat ? Refp. I, Permitti non poteftabfque neccf. fi ate, vel utilitate propria vel aliena. Rat'1 eft, quia renemur ex Charitateimpedre peccata pioxirai.fi facile poBimus. Lvfm. cap. 1? exccrr.mHm, Vndertfilvtturhic Cafus. Abiqueeaufa nonlicet peteremutuum^ tifurario, vel ab infideli juramentum perfdfci Deos, a concubinario adminiftrationeraSa-cramenti, vel ut celebret: cum enim abfft peccato id non fit fadfurus , cooperareris ejus peccato. Suar. Sanch.TruL Ui.c 6d.f. «Jij, Refp, II. Excaufa necefficatis, vel urifr tat«, poteft permitti, Patet in dido cal* ........- - qru Lib. IX.Trafl.III. 93 quifimp’iciterfine peccatoheri poteft;ideo-^ue licet talia petere ex rationabili caufa, etfi alterex fua malitia fit peccaturus. Requi-riturautem major neceffitas, ut permittatur fcandalum pufillorum, quam Pharifakutn-». Itemmajor, li plures(intfcandalrzandi, fi timeatur peccatum grave, St denique , fi cert6 provideatur,quamalias, Lajm. LcBon.d.i. «« q.p.2. Refp. III, Debet permitti, fialioqui propria falus periclitaretur, vel aliis , prxfertim communitati grave damnum immineret. U n-de bona fpiritualia neceflaria ad falutem nec debet, nec poteft quifquam dimittere ob cu-jufquara fcandalum. ftll. Ut, 28. cap. 6. Refp, IV, Bona fpiritualia, (8c (ecundftrn Loream apud Dian.p.j. t,7. '^..24, etiam temporalia ) non neceiiitia ad falutem, non tene-turquis omittere, vel differre,ob fcandalum Pharifaicura,juxta illud Matth. ty. Sinite illos. &c. nifi tamen ex dilatione fhktus fperaretur. Facilius vero ac (aepiiis talia bona differenda, v el etiam omittenda funt ob fcandalum-* putillorum: v.g. ingreffus religionis debet differri ob fcandalum patentis, ii confenfus illius brevi fperetur. Lajm.l.c. Refp. V. Ad vitandum gtave fcandalum pufillorum, quodam procepta impleri non debent -, nifitaraen omiffio effer magis damno fa omittenti, v. Lajm.ltb. 1. f.3. cap. 13, Ratio hujus eft, quiatunc concurrente duplici procepto , fcilicet naturali de cavendo fcandalo,8c pofitivo,majus 5t fortius eft naturale. Es diotxrefolvuntur Cafus. X.PrasbuiEccldUfticinon tenentur, (imi neo 94 De Pr&crptis Charitatis. Lib.ll.TraZf.nl. nec poliunt) ea, qua; ad bona Ecoefiatcoi Diri 2. fcmel aut turum, quia ftepS , nimis fervanda funtneceiiaria.v.g. Htes.8Cc.oni effetgrave,& durum. Bcn.Sanch. Ur.l.c.n.lO. tere ad vitanda IcandalaPharifaVcadmoetia ahi.v.D.f.^.t. 7. 21. ubiin con- pnfillorum; etfi his prius reddi debeat rati trarium citat aliquot Auftores > negantes jeditudmis. j.t. 7. ^.24, exii obligationempra»ternwtendirem prsceptam, Them*,&c. ad evitandum aliorum fcandalum. II. Si fremina utatur velle virili. ve! cot vili. Mulier quae ex ornatu.etiam conve- tra. tantum ex levitate, fine prava intenti» niente fuo (latui, probabiliter praevidet ali-ne, periculo fcandali, 8c libidinis, venii! quem in particulari lapfuru mortaliter, tene-tanttim erit; a!ia(s mortale: nullum verofid tura.! breve tempus eum dimittere, aut talis neceflirate. Dian.f. j. t.7,7^ .32.exD, Tk confpedtumfugere.Dixi.edirevarrOT/tMcquia Sylv.&c. ad longum,nimis illigraveforet.v.DirtM. l.c. III. Peccatum, ex quo Confeflarium» IX, Si ver6 idem timeretur iri particulari confeffione ( exinfumitate tamen) gravirt ex ornatu fupetfluo, vano, &inconvenien-fcandalizandum nofti,debes reticere. Laj* ti ( quem aflumere vanitatis 8c placendi l. c. zxN*var.&ct _ causi, ut videanturpulchfsc, & procum fa- IV. Uxorfeme! veliterum debetomitteri cilius inveniant, feciufis aliis, nonnifive- jejunium, exquomaiitus graviter ofiend» nialeeft,) teneretur eum omnino dimittere, tur,&orieturdifeordia./W, etiam fub mortali: quia nullum habet jus V. Si ituro te ad factum die fello, exci adillnm ornatum: &ex alterd parte tenetur tanda lit gravis rixa, vclcsedes, non tenerii vitare peccatum alterius, quando commoda ire./W, poteft, v.Sjlv, V.vrnatM. Alii tamen , ut Caj. VI. Superior peccata fubditi f*pi potfl <^,23. videntur docere.eamtan- dilfimulare.ad vitandas turbas, £< majora n»' tum teneri fub veniali, (fed minus proba-Ja, qua; alioqui teneretur punire. biliter, quando in particulari lapfusprsevi- VII. Muher.qutE Icit in fe, vel in fui afpe* detur,8c brevi tempore abftinendum eft) qui diu aliquem in particulari fcandalizmdunu etiam cum .Azjit. LeJJ, & B..n. excufanta mortaliter peccat, fidatd opera ei fe eo» mortali eas,quae ex confuetudine loci, media fpi ciendam offerat: adeoque potell&debel' *bera detegunt, fuco , pigmentis, alienis non tantiim publico , fed etiam facto abfli* crinibus utuntur ; dummodb non aliorum nere die felio feroel auj iterum, ad peccatum lafciyiam, fed tantum majorem pulchricudi-Jllud evitandum. Dixi nh^utm i» particula nis ornatum intendant, abfque alio line mor-quiaob timorem fcandali alicujus ex con> tali, aut lege particulari id fub mortali pro-sminitate in genere, vel etiam plurium, aBfti- hibente. Addunt tabien.foregrave & mortale Rere nimis e liet difficile,& plenum fwu pwi» peccatum, hujufcemodi morem detegenti» ..... - VrA pectus. p6 DePr&ceptis Charitettu. jK Lib.lI.TraSl.llI• 97 pe£us, vel tenuiter tantum tegendi, ubi no •tuina» quando isparatuseft ad maltm, eft, introducere, Kavar.n. 19. Lcjf, iiz.L.) palter non intendit ut peccet, fed tantum l.c.&c.v.Btn.dentat.ci.q. p.g.n.iy. non auferendo occationem permittit unum X, Si mulier non in particulari, fedinp peccaturo, ne fiant plura, ita ut permilEofit nere tantiim, aliquos in fe fcandalizani) impediiivamajoris mali. Vndenfihes. . putet, moddeorumlafciviam non intendi: 1* Hero iicetnon auferre occationem fii-nec ei placeat, (licet ei placeat, quod laude «udi filiis; autfamulis, ctim eosnihilomi-turinforraofa) nonvidetur teneri abftinffl nusad furandum propenfos & paratos no-abilioornatu , etiamfuperfiuo,fubmortali w>8cfic deprehenli puniantur, &;refipi-v. g. fucando faciem, imo edam denudandi fcantjtuncenimrationabiliterpermittitfur-ex communi confuerudine peftus: nifi ta n® unum, ut evirentur plura, Saruh. laym* men denudatio, vel ornatus eflet valde turpi 4Htt per fe, ac dire&e ad libidinem provoca U. Probabile eft, non licere talia.ultrdpo-Ratioeftitum quiacft fcandalnm potiusac ntte.aut iis objicere iquiapolitiveconcur-ceptura, quim datum; & ornatus ille ac pul «retadpeccaium; 8c non tam auferret oc-chritudo remote tantum ad peccatum p» ttfionem,quam poneret, Sa. V, peccctum > vocat, ut docet, &Bc)i. tumquiaff' ^Smht qui ex eadem caufa docet, non limis grave eflet ifti fextii, prarfertim fi mr «re marito dare uxori anfam adulterandi-; tum qtmant, perpetui fic abftinere; ck ve! adultero, ut tentet uxorem. Interim pro-illaoccafiofituniveifalis, & perpetua: n« Hilitercontrarium docetLaym. hb. 2,n. 3. formofioresunquamliciteiremforas.cmn- r4M3- Quod confirmari poteft exemplo pulchritudo naturalis plus noceat, quam 1 3“dith, quaevis aliter videtur fecifle.cap. 9. tificialis. rluradehac,t/id.D»tfd.r?i.wiJi Ctim enim fciret permiffionem libidini in H ejp.30. Baldel. 1.3. d.f. »,13. interim fa* K°loferne fore impeditivam malorum , ponam nudum pe&us gerentem non malit* '““«pccafionem, nempe ornatum tentione.etfi quidam excufenta mortali,eg1 *lioSui licitum : 8c tamen communiter cen-tamen, inquit Sa, difficile abfolverem; 6 ‘eturinhoc non peccafle, v.3.n,d.l, t/. 4« certum eft.qudd Confeflario irncumbat> PaUumhic. jufmodi ornatumdilfuadere, & deterreret! a -t« t r> ti r tt p ttt CO.v.Sa.Viorn, U.cc. A KT I L v L U j 1x1» XI, Peccant etiam graviter, qui comptr An liceat alterius peccato materialiter t»m^dcf^tib^T^pr*feotant'vel ?ingf I cooperari ? turpia , oc ad libidinem provocantia. t* r Sanch.&FtU Refp. Cooperari tantum materialiter, fub- ■ Kefp. VI. Poteft aliquando peripittip1* libando lolapa materiam Sc facultatem --■1 v» ■ \ G pec- $$ "DeTnctptii Charitatii. peccant1!, vel exhibendo obje&um, licetll fequentet conditiones adfint. I. Si ctiura» pus ,vel cooperatio fit fecundum fe bo# * vel (altem indifferens, II, Si bonainten» ne, & rationabili ex caufa fiat, St non ,ut j«' ves alterum peccare. III. Si alteiius peca tum impedite nequeas,aut Ialtem non tenet ris, propter caufam rationabilem. Circa quam notat Sanch. & Lajtn.ztfi ejM gravitas certa reguli definiri nequeat, W prudentis judicio metienda fit; tanto tame» graviorem requiri, i, quanti gravius eft peccatum, cujuioccnfio datur. 2. quanto probabilius eft, tenor, cooperante alterum noi peccaturum» aut quanti certior eft affe&l peccati, 3. quanto propinquius tua coepe ratio peccatum attingit, 4. quanto minei jum habes ad taleopus. y. denique quar,i magis peccatum cum jpftiria pugnat; id^ue propter damnum tertii. fi 2.1.3. Vnde refilves hos Cajus. I. Hoc modo licite materialiter coopera» rur fponfa contrahens cum fponfo, quem Wi Sacramentum accipere in peccato moitali-Sciens veri eum habere votum caftitatis* peccat contrahendo cum ipfo; quia ad eoa-tradum illicitum concurrit.,Uj.fie.ex Sa»& /,7. demat, d.II,»,Ii, II. Licite quoque poft matrimonium con* tra&ura materialiter cooperatur conjunx* ficonjngiobftti&o voto caftitatis reddat debitum ; imi ad id tenetur ex jufiiria, fi eum exigentem non poffit a propofito avocare» ^ ^id* III. Similiter Parochus EucharilHam liciti potefl* Lib.llTraa.IlI. 99 poteft , Jc debet minifttare peccatori, 8c ex-communicato, & haeretico occulto , fi petat puolice : imo confellarius praebere debet petenti, etiam privatim.fi ex lola confeffione ejus peccatum novit. ILid. IV • Excufantur a peccato famuli,fi ratione lui famulatus ptrtftent quidam obfequia, qui hne gravi fuo incommodo negare non polhnt; ut v.g. veftiant dominum, fternant «quum, comitentur ad lupanar , meretrici «erant munera , eidem venienti aperiant 0litum: qni4 hac tantum remote fe ad peccatum habent, & fine iis peccatum fieret, unde tamen non (equitur, niteri cuivis licere ea pra:ftare. £w.ptUtnum.l6.^z.or.tom.1, 21. V. Ad ea opera qua»propinquius fead peccatum habent,aut juvant, v. g. fubjicere hu- eros, admovere fcalas hero per feneftram aicendenti ad concubinam, deferre literas amatorias ad meretricem, comitari ad duel-um,«c. non fufficit communis ratio famu-atus, fed exigunt majorem neceflitatem & uiam.ut licite fiant; v. g. periculum gra-Ibd""11 a tern notabilis damni, li detreitent, VI. Ob fimile periculum excufantur u? Farimtlm caupones, St propola: in locis.ubi athohcivivunt mix ii haereticis, quimini-tant.atjt vendunt carnes die jejunii comef-erfir’-ltem v‘nilra ebriolis, durapoUniant, 1 Ierant eos a peccato non excufari; quia S eruraque peccatu^aequ^ fjefet, fubraini-aliis, & ipfi damnum notabile pate-G 2 rentur, 100 De Pnceptis charitatlt. tentnr * dum paulatim nemo ad eos veniret. Suncb. Hi. I* c vel inducunt» vel cum juftitLpU’ enant, etfi ex genere fuo fint indifFerentia. v. e. hero alterum occifuro gladium dare, «ftendere illum qui ad necem queritur, cotnj pullare campanam (fine fcandalo tam. nj concionem hrcreticam, meretricem etfi cot; ductam ac paratam , e domo evocare » herum deducere, furi fcalam applicare, gt* renti injuftum bellum dare mutuas pecunias, pagum haaretico domino vendere • gravi» mam caufam requirunt, hoc eft , metumti® mali, quod fecundum leges charitatis ino teneatur fubire a, quod offert; item, fi quis fciat.liunc innocentem non perverrendum, nifiper has fuas Riercps; quia modicum lucrum cert® faluti' alterius eft poftponendum. Sanet).1. c. X. Excufaiuureriam. quiob juftamcau-«m vendunt agnum Judato, vel infideli ufu-toadfacrificinm. Item.qui judreorumSynagogas , haereticorum templa, legitimo Magi-ltratu permittente , aedificant .vel reftauranr; praferrim fi fieret seque fine ipfis, Navar+I.y. de FucUn.Lay. 13.n.q.Venena surem vendere, nili iis qui bene ufuri putan-*Ur;y' S'. adconfe&ionem colorum, vel me-montm.oonlicet, v. Sanch, i. »«•,<.7. Un-uevenditid veneni, quod non fervit nifi ad «ominis occifionem, fimplicitereft mala. XI. Chriftianr captivi ex gravi metu, in tritibus turearum velhiureticorum, licite regant contra Catholicos: farcinas , machinas > arma ad bellum neceflaria convehunt, propugnacula ®dificant,&c. Ita probabiliter xiti'1*}1* ^tiar’Lajm, l. x. /. 3, c, 13, con- n vdocent, peccare mortali-r» Quod fi tamen eo loco res eflet, ut hsec ^egantes magno psriculoclaflem Chriftianam nperent, vel vi&oriam conferrent, teneren-«ftantum bonum vits luse antefetre, Suar. •VI- oanch.l,^ Iflcolg urbis vel provincia; quam 0 i ' Jy- ic>2 DePr&ceptisChmtatis. | Tyrannus occupavit ; liciti manent inti iniquos poflefTores, eofque cogente impeti» juvant excubiis, fo.Tione,coutributione;ii que ex legitimi Principis pncfumpto cor fenfu : ex quo etiam talia obfequia liciti promittunt cum juramento, ad majora mil iua,8c legitimiPriacipisdeclinanda. Lajn, l.c. n. y. XIII. Nauta; & aurigm Catholici in Hol* landia, etiam line gravi metu , fi abiit prati intentio, licite vehunt annonam ad cate haareticorum fi adfint alii, qui illis ceflanti-bus facerent: quia nifi id faciant, exclude»! tur omni iucto, tanquamofores boni publici v. LeJJ'. 1,2,01$. Sanch.I, l.c*?. FiU. t.K r-U Lib. III. Truci. I, 103 LIBER III. De Prxceptis Decalogi, 6c Eccleilse. TRACTATUS PRIMUS. Dc primo Pr&cepto Decalogi. U j v s prmcepti. prout eft af-11 hrmativum,materia propria funt ^ afluis virtutis Religionis. Eft (s L^ll P aucem hatc virtus moralis , qui interior St exterior cultus Deo debitus exhibetur. A&iis ejus internus eft animi fubmiffio, quiintinitam Dei excellentiam veneramur. Externus eft, quo internum teftamur, ut oratio , facrifi-cium.&c. de quibus v. Sebet. 1.2. St 3, parte. Prput vero eft negativum . prohibet vitia Religioni oppofita > quae quia opponuntur virtuti inter morales prmcipu#, lunr peccata, poli ea qua; contra virtutes Theologicas committuntur, graviffima, 8c ex genere fuo mortalia. Sunt autem duplicia: alia quae opponuntur per excellam , ut Superftirio cum fui s fpeciebus; alia per defe&um, u 11 r • teligiofitascumfuis. G 4 113 S J C A- z«4 De Superflittone, CAPUT primum. De Superftitione , & fpeciebus ej» D v B I V M 1. Quid ft, & quotuplex ? REfp. I. Superftitioell falfareHgioJeO cultus vitiofus veri vel folii Nummij: LeJf.Et-convenitcum definitione comrau ex S, Thom. qui dicit, efie vitium, quod> e; ligioni opponitur fecundum exceflum. w cit per excejfum: non quod Deus ninuuffl-coiipoflit, aut majore honore quam dig(® fit; fedinteliigiturfecundiim circumflant! ei> quod exhibeat cultum, vel quem nondjl bet, vel eo modo quo non debet > vel ill!c«j non debet. • Refp. II. Snperftitio eftduplex»aliacit* tfis indebiti, live incongrui , qu0,'1® Deus, fedmodo indebito colitur, ttiwji do ei cuhumfalfum St perniciofum, vm \ perfluum, qui nimirum fit contra, vel pr| ter Ecclefiae confuetudinem ac pr*3 ptum. Alia eft ratione rei culta» , cumlcft cet cultus Deodebitus ,falfo Deo,velcret ruras defertur, Et hasc fubdividitnr in“1 lolatriam, Divinationem» Sc Vanamoofl vantiam; ad quam Magia vel revocaturi! potius quattamfpeciem conftituit. £“}'M t, io: c. i. ex S. Thom* 9.91. a. 2. £* Et h*c fuperfiitio verita,ge”ere/uo mortalis , quia primas dat in irrogat, St religionem fun» tanti3rDen|C!rCIIS:^Pe tarnen execifatitr igtio- 3?*NaVar'c'lhu3m-l*c-Btn.d.j. , SlIPerftitiocultus fuperfiui , eft v,e. /«remoma audiendi Miflam ante ortum fg-ttii “Ti e6"0 ,nu?ier0 >fita * ordine cereo-teLS klot,S' ‘llli d’catur Joannes; jj qu habeat flaturam Chtifti, Stc. qui* J cuftus eft ex feipfo inanis, & ad fpiritum |, tandum inutilis, 2, Jejunare dieDomi-;li(rlCUmnon Jejunas aliis diebus* Item in , a contra rubricam plures formare cru« Munes dicere Alleluja, dicere Gloria. edo contra rubricas, aliafve csremb-iL 1 e,?ere»vel addere (etfi fiant ex devoV jp * eai® corrigenda eft,) quia fun; P«*l io 6 De Divinatione. pneterl-ccleli® confuetudinem, H*ctanti cc fimilia bona intentione f.i&a, venialia tum funt ordinarie, ut docet Te/, Lejf. UM, Kavar. 8c Lt-.ym. quia eft materia levis, & actio ex fe non mala; 8t multa excufat li®> plicitas. Qu6d litamen exfe mala ell’et,il fi rem furtivam offeras, turpia verba in templo canas , Ore vel organo , notabiliter lafci-vam vel ad impuritatem provocantem vocem edas, eft fuperltido vere mortalis, ut Laj,Lt excomm. D r B I V M II. De Divinatione. k^uid, quotuplex fit divinatio ? Refp.I, Divinatio eft, ciim quis opera Di-Bionis tacite velexprefseinvocat, ut nofe res contingentes, oc libere futuras eliterrt occultas , & oaturaliterVincognofcibiit» Qpaefilint taies, qtiasfblus Deus fcire ptf teli, involvitur tacita ldololatiia, quod De moui tribuatur cultus divinus: fi vero ‘mitti les , quas Daemon naturaliter fcire po® (namex lignis, aliifquemodis,occulti®1 quaeque cognofeere poteft, etiamplurnW hominum cogitationes8t tes futuras,uttj Dehi,L^.c z.rj.2. SmcL 2. wr,e.28.JniMS minus illicita eft', e6 qubd commerciumi1, beatur cum Dei jurato hofte: quod impw quandam proditionem ,5t apoftafiamaDw Ac forte etiam,ut vultis, contra VMm ftitione.v.Lay.c.q.Bon.f.l. S.Th.z. Refp. II» Divinatis» eft duplex s »«<1 1 m.m.TraH.t. ,o, relp<4»m exF,dr„m cum Dzmone, 5. genersu nomine dicitur Ne-cromamm; ut, cum Damion occulta docet P-r pythones, arreptirios,pr2ftigias,perper. SK-rr Vd ™.oram apparentium, eft in 0“ rnagre,aqua.igne, rpecmlis. Aiia r ta!Uura eft l!1VOC4t'0 .vel padum S • eBinterpretativums ut cum ex ii. !»«??» 'vocibusiSJrriru avium. £ umihbus quibus fe Daemon immifcerefo-l’f*nillr cognitio, ad quam ea funt im- ePfn^°nata^ nr<9)''tum verb utriuf-que(pectet varia: rurfusiintfpecies, eas htc noniorem^cunc^:m Sententiam com-icSl’ ln,8lnere raoris non differant, cot/ffi em habeanr malitiam, ideoque in SaS" • n°n fic °PUS explicare , an v. s. ^iafitdiyinatioex fpeculis, aHte .mortuo; itram i!PritnePdl.im tamen neceflario eft, S^u.S.ep^loaprcffl^oci.' fifpecil quia '1VC moraliter inter MltanrS >• .fant*^ve n°n> notabiliter tamen dit tr?mjConlcfar5i’ *• Uym' Lc* Em „ "LeJFd.c.d.f. Ddrmml.q, diW.A. t-,2 Wp-f-4- qu* fit Per padum tnr• SUad&nion expref e invoca-Suttfi, “ an P°tdt ? mortali • eam vero, Iwnd-/6* tantunrinopiicitum, ali-ielt/XC“f3n a mortaJi qnidam affexuntj ^ 'cettunc, cum vel intercedit fimplici-fo. JSnorantia non craffa, nec affectata, vel Elidamfta n°nadfl.ibetllr; re_d tantum timor jba .»aut /ufpicio concipitur eventus fu-| 0, tap.i.$WhtLejf.S»ar. * PeDivinatione. Cajet Baldel. tm, 2. l-4-d 4 "»»*• 12« quodtunc fiiperflitiofaverenonfit > cumin« tendo nonlit talis, v. Suar, Ltjf. Sanch, Liji Cajet, Navar, $ay. V alent. & Tatnerumi.y dere!. q.y.du. myn.ll, & Ex difttt refilvuntur fequcntes Cafu*. I. Exprefle cenfetur invocare,feu convenire, Si padum facere cum daemone , quivei verbis daemonem invocat, vel faltemfafia aliquid ufurpat, per quod icit aut putat d*' rnonem cooperari. II. Is vero tacite pacifcitur, qnivaniss naturaHrer improportionatis utitur adaliquii cognofeendum, vel efficiendum. Neque re- qaritur, utdsemonaliquandopadusfit, J ad talis vani medii adhibitionem concurf» rum: eo enim ipfo, quo quis vanitatibus i* utitur, dsemon fe immifeet; licet praeter i» tentfonem utentis lit eumiovocare, ut docs Suar, Lejf, 8c Sanch, U cc. _ III. Non excufatur a peccato, qui uten# talibus rebus, de quibus confiat e fle na» raliterimproportionatas, prottftaturfe nullum cum daemone commercium intende» quia reipsa facit contra fuam protelht» nem. Cum enim nec Deus, nec Angelici ni talibus fe roifceant .dxmonimpitciteifj invocatur, uti prxter citatos docet Mon. U. cc. _ _ 'm IV. Neque is excufatur, qui talia me® utilia credit propter experientias: q»»® dxmon procurat, ut homines panlatim ilj queet, & ad fimilia ufurpanda inducat. Sanch. 2,mr. c, _ _ . .* V. $i quis ab aftris .forapiis, Gmi]ik“”eJ lib. m. Truci. I. top dependeat, ut omnes psene a&iones fuas, 6c vitam juxtaea regulare velit, eum mortaliter peccare docet LeJJ. Suar, Sanch. loc, cit, . Ex taliurnGbfervadone femel atque iterum aliquid omittere, ad quod alioqui (ub mortali non teneris, veniale tantum efle sfr l- ^Armilla V, Sttnmum „• uti «fubinde timere leviter ne ita fit, ant eveniat quod portendunt, ut notat dW, fupri te, cit. ‘ VII. Communiter Si ut plurimum, in fi-fnilibus, in quibus tacitum tantum eft pactum, venialiter taritum peccari, docent con-requer.terDodures fupra citati, & mox citandi: quia communiter Fere aliquid iftorum intervenit, quae a mortali excufaredicunt j ut v. g. quod fides integra non adhibeatur, wihloc, at. n. 23. Cajet, in fumma, .Armtl-l*i &c. Recte tamen notat Delrio, efle fem-P« rem valde perictilofam, juxta illa luas actiones dirigere, etiam non credendo, vtd, w#, loc. cit. m Lifha e^* i.Phyfiognomia, qua «Mltu, dilpofitione.&habitudine corpo. ns K membrorum, 2, Chiromantia, fi ex meis, Sc partibus manuum confideret tem-pettem corporis, im6 etiam animi propen-ones 8c anedus probabiliter conjedet. 3'item divinatio, quae ex fomniisconjedtat wiunis complexionem , & hinc affedio-' animi diurnas. 4» Item illa , qui ex •Pro, pifeium, aliortfmve animalium voce, •wtu, uolfve adionibus, naturales aliqui ictuspronunciantur, futuri nt plurimum, '8 fcopoprQbabiliterpratdicitcompIexiocBt corporis, 8c affediones animi. Quia hatdb vinationes omnes naturales funt, & medii» proportionatis utuntur. LeJT, j. i. c. 4Jt d.y. . IX. Illicit® veri funt omnes prsdidsdi1 vinationes, G exiis aliquid nofci.aut proni»1 ciari intendatur circa ea , ad qua: proportio1 nata non funt; ut drca effedus continge» tes & liberos; aut quJe a Deo pendent, iil circa ftatumanimjeccffiras& ho-neftas exigit, aptior^ueroodusdubium vin« cendi non apparet, dummodo fiant premifsS ratione , cum debita reverentia j & indicium non expedietur nifi a folo Deo : ut v. g. fi quis herens in bivio aliter quoid viam fe_j determinare non pollir; vel fi divino inftindu aut jullu fjant.pt 1. j 0. in eiedione Sau-hs contigit Fili. Senclh Bon. I. c. XII. Sortes divifori® fine fiiperftitione, «Pierumqueficite fieri poliunt, five adho-■e tum1 ludum , five ad hereditatis divifio-“vead litis compofitionem ; dummo'* U6 litigantes, qui squale jns habent, con-_„_'anl* Sa,#* nihil aliud continent, quam rattum futereosqui adaliqtiam rem jus eifmTr’ ,utlJlius fit, cui fors obtigerit. Sic plures mortem meriti (int, nec ex-pediat omnes puniri, forte definiti poteft, ^-l n -11S- .°Ccidenclus* Dixi Plerumctte ? tum quia «1 eledtionibus IccJefiafticis funt officlfr’ J'”* l- 3-t, 4. & Bon. tumaui* Perfon.Jnm 3t”* v011 forIe * fsd fecundum ES^P^mem funt dividenda , erfi pqffit.Pl.d!/ll2,aptos & dignos fo“e 2gf iuaiiVirPote5 e*cup4fi a fuperftitione , qui J 0 'Clt0afirr-a fe velle divinare Perftirmr31'5^ Rat,r. in De D ivinatim. D V B 1 VM 111. Quid, & quot up lexJit Idololatria! Refp. I. Eaeft, quando tribuitur how crewtr® ficutDeo, D. Thom, q. 94. «tw.i.ii verbfit, ut docet LeJfJ. 2.c. 43. nontantii» facrificio, fed etiam quovis ligno honoriii quo quis creatur® tanquam Deo (e fubroitie re intendit. v, g. genufiexione.fuffitujde» dlione capitis ad itatuam Jovis* Refp. II. Idololatria eftduplex: aliaM* terialis, live fimulata, ut cum quis fine inter noafledlt}, ex metu mortis, cultum idoie exhibet. Alia Formalis , ac propria: ea qubdcafu occurrat vulpes, canis, aut «aaver, cena imminere credat, dc inde H attio- H4. De vana Obfervmti*. attiones luas moderetur, Quarta, dicito» Obfervatio fanitatum, cura adhibentur qus* darofigna, orationes, certus numerus cru» cium.ucraverba,Scc. velutneceffaria, « efficacia ad pellendos morbos. Idem eft de geftstione reliquiarum cum vana circumflantia , v,g. in tali capi a, tot diebus, cumtan herba,8cc, Sanch.c. nii-1 Frit. t.14'c,k **Refp.III. Vapa obfervantia, ficut divinatio, eft peccatummortaleex generefuo. Ratio , tum quia tribuit honorem divintuiu creaturae; exfpedando abea, quod a foio Deo expedari debet: tum quia nuitur pedo cum daemone. Leff.Btn.q. y. p. 4. ai ale. Nec poteft excolari a mortali ex parvitate materi®: quiafimpliciter.Sc in omni materia ufurpatur copnitio, aut virtus Dei propria-Aliunde tamen heri polle,ut noniu mortale,-docent iAMt.fupraatt.dub. i.rejb. 3- 1,!‘a tione ignorantia:, li paftum iit implicitu» tantum. 1. Si non adhibeatur fides, hcetti-meatur ita efle, vel futurum, v. Madedm* natione dub.i. rejb. caftty. 8C Lejf. duv.o, nttm. £3*^66, . r. Refp.IV. Vana obfervantia cognojci poteft. r. Ex infufficientia cauf® adhibitae aa effedum; fi nimirum nec habeat naturalem virtutem,nec defupern ituralilegitime confiet. 2. Ex adjunctione falte, vel vanaecir-cumftantiae, ut v. g. fi flagellatio fietidebtf certa hora, numero, manu, flagro feneo;« nomina adhibeantur ignota, vel characteres peregrini, verbafalfa, vel apocrypha. »J» guiftum habuiffe febres, vel fpafinun,« Lib. IU. Trali, I. uj Item fi ponatur vis in modo fcribendi, v «• Euangelium S.Joannis.a virgine,orientefo-le, occ. 3. Siefleitus ftatim evanefcat, &c I.Superftitiofum eft. 1. Snmeic aliquam potionem vel bolum , vel quidvis aliud n-iurpare, ad fcientiam aliquam fubirb aequi-rendam 2.Gleftai-eamuleta,ligaturas,& j„. voiucrafallis charadteribus confignata, contra vulnera, Velfubitam mortem , ne poftirr l®di, velnefanguis effluat, ve! ad conci- lundaminvilibiluatem, iropenetrabiiitatem. amorem, fortunam, nocumenta & maleficia. 3. Ex cafu fornmo conjicere de eventu, v. g, tib: aliquid boni vel mali eventurum * ut li mane egrediens pedem offendat, ideo-quedomum regrediatur. timens aliquid in-faufti. 4. Dies aliquos habere tanquamfau- .,alios veroinfauftos, ideoque negotium omittere, v. g, die Venetis nolle ungue™ E?Uer^- 54 Eaiminarum carminatri-cum benedidiones 8c preces ad morbum depellendum adhibere. 6. Projicere fta-tuam alicujus SanCti iu flumen, ut pluar P.utemur Miilbe non prodelle defunctis, mfi legantur feptem , cum femenu fvm-1 C0e0rc- candelis > 81 feptem eleenio-iyms._ S, Si unguento armario, quo olamus inungitur, abfens curetur. 9, Si cer- vel fw» ’<'3' ^oannis certa orentur, e fefioS, Matthis hederae foJiaaqms im-ponantur, «t cognofcatur cui debeant nu-hf*' I0: Sl|ml?ufdam precibus , imagini- B«s.»utcnaraOeiibas,atu crucibus tribuatur H 1 ceita tii T>e Vana olfervunt'tu. certa S infallibilis vis» v.g, evadendistf hofte, expellendi morbos,non moriendifint' pratviaconfeffione , nonincidendi ininfor-' tuniom» &c. Aiiudtamen eft ,ea peroratio-nes petere ac fperate» DeU$.p.itq.q.f.j, fg n.JfO.Sua.c. 1 f.LeJj, c.^.dt^.San.n.^,& 37, II, Sttperftitiofum non eft, 1. Oblervait lunam, aut tempora aptiora colligendis lier* bis, (v.g die S. ToannisBaptiflai'i purgandis corporibus, cadendisarboribus,&c. 2.Verba Sacrae Scriptura;, vel reliquias geftare d 1 tantum honorern, & fine didis vanitati-| bus* 3, Circa templum alicujus certi Satidi ter jumentum circumducere , die alicujus j certi Sanftiequis venamlecare.&c. fifcili- [ cet hxc fiant, ut major devotio excitetur, $ | effetftus Sandtortim meritis odfcribatur. Aliod tamen eflet, li putarentur tales circumflari-j tifc infallibiles > aut plane neceilariae,autpei fe efficaces. v4 Nuvar* inmara* capi ii. Ati* drt Lajm. ex Cejet. fi homines rudes, boni fide 5cex devotione aliquem ritum ab Ec-clefia nonreceptum obfervenr, aliquandoia fua fimplicitatc relinquendos , cum difficulter abducanturab eo, quod bona fide a luis majoribus acceperunt. 4. Nec damnanti? «usdam devotiones» quas vocant Novendiales, (v«g. novem, vel ad exemplum S, Gregotn, triginta, vel alium certumnume-tum Sacrorum celebrare , cum certo uunic-to, 5c magnitudine candelarum, 8c (imiliaj 6 fiant in memoriam alicujus myfterii, v,g-novem menfium, quibus Chriftusfuit inute-ro, vel quinque vulnerum, &c. Eflettamea fnperttuiofu/a, credere eas preces non pro’ de# Lib.UL TraB. I. ny defle in majore vel minore numero f. Multi excufant etiam eos, qui fanant morfus a rabido cane, quod putent illos ad hoc habere gratiam gratis datam, St fic tenet Navar« inman.c.ll.v,Sanch.Lijm Bon.Il.cc III, Non eft illicitum uti virtute rei natantis, quseperfuperftitionemcognita eft, modo ejus obfervatio aut operatio nonpen-deatabopeDsmonis. Ratio elt, quia licet illa cognatio male partafit, peccatum tamen tranliitj ne,que virtus naturalis ex eo quidquam mali contraxit, v. Sanch. z.nural. c.38. iton.g. J,p*4* £<«7.1,4. MO,r,4*. DVBIVM V. Quid fit Maleficium, & quomodopojfit tolli ? Refp.I, Maleficium eft vis nocendi aliis expadto §C cooperatione Datmonis. Differt a Magia, quodhtec intendat facere mira; illud autem dirigatur ad nocendum» Tol.l 4. c-io» Fifl.t,24.f.8 4.1* Refp.I. Maleficium aliuddicitrtr Amatorium ieu philtrum, cujus ufus eft ad carnalem amorem velodiumexcitandum. Daemone hominis phantafiam commovente , nihil tamen agente involuntatem. Unde patet, fi maleficio fic infeiti labantur, eos vere peccare, quia libertas non aufertur* A liud dicitur Veneficium, quo alicui perfon^, vel ejus bonis damnuminreitur. F«l/»/.c.n. Refpdll,Contra maleficia uti licet» i Re- H l me- De Maleficis. lib. Ut Trtft. h Uf mediis petitis ex medicina, z.Exorcifmis,8| eram.nifi per novum , nonliceteum ad id Sacramentis Ecdefia: , peregrinationibus, inducere; quia id effer inducere ad pecca-invocationibus Santtorum. &c. Defir»- tum,8caduiintrin(ece malocooperari.d» >■« ftione fignorum per qua: demon nocet ,abf. S-nch LfJjf. &c, ll.ee. 7, Sidubitetur an poffit que alio tamen maleficio. Navar, Zicmir* fine maleficio novo tollere, nonlicetabeo mer alit* 4, Si maleficus licito modo pote! petere, ut habet Lajm.l. 4 n.\o. cap.q.num.y. »iaieficiun> tollere, licet eum ad id accerfcrti : ex Sancli. 8c Suar. quia eft periculum peccan-jooare, imo etiam pecunii inducere , vtl di. Facilids autem praefumi potefteura qui te*rberibus, auttormentis cogere, (non» ' ligna pofuit.poffe ea fine novo roaleficiode-ren interficere fi nolit) Lugo.Dia.v 8. f-J. Eruere, quJmeumqui non pofiiir. Undeli ^. ^.idqueetiamfi conflet eum id faduriiit hic fuam operam offerat , prius erit exami-pernovum maleficium: ficati ex caufa licet nandus de modo folvendi, v.Lajm.hic Bon. ab ulmario petere mutuum ad u furam. Ratia d.3.4. quia cum habeam jus petendi quod ab i!l« &».«■«. Quomodo Confeffario agendam rede prarftaripoteft . & eft indifferens, iw CUmDivinatoribus,Magis, 8tc. putabitur illius malitiae, fi id male faci* ^ I, Examinandi fune , praeterquam iid.'Sancl).li^7,deJttatr.d.9yn.U.Ftl*n.\^ ®e variis fuperftirionibus. 1. Quo line tali LejT. lib. 2. crp 44. d. 6. contra Delric. J. I* 'jperftitioni fe addixerint , v. g. an ratione cet etiam contrarium lignum pofitivum Jf vehementis paffionis , triftiti*, vindidae, ponere, ex fe tamen honeftnm : v. g- fid? avaritias, aut fandtitatis nomen consiliandi rr.on effer paftus cum malefico, fe tamdn quaeffaficrilega hypocrifis. 2.Deapofta-nociriirum, quamdiu roaleficiatus (e exuet fia, idololatria, 2C haereli : abnegant enim non fignaret, aut lavaret corpus (narop* Cfariftum8cDeum -.renunciant Sacramentis, rumque fit cum tali aliqua conditione, v.p flabent Darmonem pro Deo,vel Sando , nec tt tamdiu duret, quamdiu manet aliqua liga* «hamatum putant, autmiferum, 8c confe-rura,«ut res aliqua*certo loco defoffa) lic* quenter illius affecias non effe damnandos, bit illi fe lignare, lavare, St c. Suar* Leff.B* 3- De bjafphemii» in Deum 8t Sandos; de c. 44. m. 4?. Ratio eft, quia non eft intentw facylegus: abutuntur enim rebusfaens, ut polirive recuperandi fanitatem eo medtO' aqtia benedid2» Euchariftia, Scc. 4. De i>i-fed tmtftm tollendi fignum , 8c diflolveoi *nria, commixtione cum Damaone. f. De padurn cum daemone. Unde alterius patet: damnis proximolllfftis. Suar.Sanch.M- Bon. licere repercutere fagam qu.-s te tetigit;c t . enimrepercufsl foktnoxaceffare . m habe. 2^.11, Monendi funt, eos teneri. l.Pa-L'jT. Lee!at. & Sanch 1.7. de Matrim. di. 91*“ «ara expreflum , 11 quod habent cura D«-Vti. 6. Si maleficus iionpotefttoUererrale!' mone, aut commercium abjurare Sc dif- Cltt» H 4 lol- 730 De Maleficio. folvere. 2. Libros fuos, fchedas»ligatura*/ alia^ue inftrumenta artis comburere.3.Comburere chirographum fi habent: fi vero fota» Daemon id habeat, non nec effari 8 cogendus eft ut reddat: quia pa&umfufficienterdif-folvitur per poenitentiam, 4. Damna illata refarcire: ad quod proinde etiam tenetut ^ifcus, (ubi veneficorum bona confiscantur) uti8chaeredes.fi adeosbona deveniauti L&jm.l.c. Suar. to,l.derei. 1.2. c.17• S item lusuriofa violatio perfonae Deo per do fcilicet julta caufafubeft, v.g.Deiinili» votum caftitatisfacrat*; de qua v.infrat.4. dtusnecelfiras.vel pia utilitas. Suar.Tei,W c-1-d.6.ir t» 5®>tEcdefia polluitur, ut eft v.g. occido declarandam Dei erga fe providentiam.a® ominis^,effiifio humani fanguinis, vel fe-fupra prunas ambulet, ad innocentiam ofte» inis; illicita St notoria fepultura excom-dendam.eftinterprerativa tentatio Dei.UtU; nntcati, vel non baptizati: item fi aCtus qui-tiam funt ex probationes, qum fiunt per W ?ra Ptufani fiant in Ecclefia, 8c repugnantes candens, aquam ferventem vel frigidam, Sc. ]Us immunitati, ut fi negotiationes, illiciti de quibus v. Binfveld. 8c Delriol,^,difi. LH# ^cubitus, Scfpurcities, feditiones, conci* enim Deus aliquando tales purgationes ffl1, al*cularia, (tabulationesequorum,incen-raculose problrit, id contigit, vel quia Dtf ienraftiones jpoliationes.Item.fi materia inipirante fadtae furit , vel quia innocenti' ‘acne, vel Ecclefis direbtd ad profanos ad eas compulfi r fum libetati. Beo, d, }• $ j^s c°vertatur:fi reus ex Ecclefia velut afy-p, I, atur ’ (n>fi tamen fit latro publicus, J- fl0«uraus populator atgroru, vel enorme . male* 324 De Sacrilego. Lib.IIl. TraB. I. 12 f maleficium fiduciS afyli illic commiferi**; IV» Peccatur etiam Sacrilegio , peccato denique,fi furto auferantur resEcclefiiuomiffionis, v.g.fi, quasadfacrificiura fpe-ibi depolita;, Laym.c,7, Bon. tj.6- Si vero- Stant , ut corporalia Sc fimilia , fint valde ablata fuerit per accidens tantum in Ecc immunda. Bon.de Ettch. lia, v,g. crumena viri divitis • probabili V. Inconfdfione exprimenda eft fpecie* non committi facriiegium, docet Dianii 8t materiafacrilegii. Ratio prioris. quia fae-7. ^.27. ex Fgmdt Cifex aliu> contra 5» pe diverfam malitiam habet; v.g, perculfio Lnym.&c. Sacerdotis» Sc fornicatio cum eodem. Ra- lli. Reale facriiegium eft indignatraS tiopofterioris, quia etiam materia aliquando 8c adminiftratio Sacramentorum*, utfu do auget & additmalitiam : v. g, fi fit coritra niftrentur , vel ftifcipiantur cum pecti Euchariftiam , addit fecundum Gordonum, mortali. Itemprofanttio vaforum Kinfc communi violationi rei factae , aliud pecca-tnentorum facrorum , v.g. fi quis calice® tum contra latriam, Attingere aurem nuda turinconvivio ;ornamentaaltarium vel! manucalices, patenas,aras,agnos,-cereos» cerdotum ad ufns profanos applicet linteae, chrifmate delibuta, non licetfaminis ge de iis, quae confecrari» vel faltem btt & laicis, Citra contemptum tamen non ell dicifolent: n»m ad nuptias, velcommffi mortale, fi vacua fint; Sc fi caula fubfir, ufum adhiberetapetes, candelabra pelvi® nec veniale, Suar.TtmLur.U. §.t» finecau-imo 8c manuteiginm.Sc creteraqusemedi «autem, veniale effe docet Suar. Kj>h. &c. ferviunt minifteriofacro, non effepeccai; . licet Tsmb.l.c ex Sa, &c, con- docetTAml'ur,expcdit.facrtf. l i.c.2. nifii cenfeatprobabile : uti St ficorpora- ex aliquo contemptu faltem implicito, • fia vel purificatoria laventur ab iifdem,t,.§.z. fempcrSc indifferenter fic utaris fupradid '-steraautera ,qua; Euchariftiamimmediate Atque idem affirm rt de candelis, ramis,af BOn contingunt, nec chrifmate unguntur,ut incenfo , 8t fimilibus benediStis; quoJ lappas , velles Sacerdotales , immediate modicis iftis benedi&ionibus non ags ^Jugereomnibuslicet.^ar.L^w.raOTt. Cum tanto rigore ab Ecclefia, ut patetis; ‘'C. ubi ex TaUo,&c. idem concedit de reline, ligno,carbonibus,8cc. benediftiji'* ^UI,S: "cutetiam» uteafdem thecisinclufas <■,§.3. Item violatio > vel indigna trafr |!encsfe habeant, vel laici in publicis procef-facrarum Imaginum 8c Reliquiarum. It® 'pnibusgeftent. Idem docet cun, L/.y. de pi-abufus Scripturae facta:, v.g. ad ftabils lue uve ciborio.Sc lunuid benedi&is.quan-das hxrefes, vel res turpes. Item rapo “° Iaeram Euchariftiam nondum continue-bonorum Ecclefis , fuppreflio piorum t gUnt* Item de corporalibus, pallis Sc puri-rorum , vel jucium Ecclefuc defrauda catori!s;quando poft factum ufum lota funr, &c, ^ TxifJr‘8t Bm,mo etiam ante lotionem, Ujt IV,f lw*bsUc» W* isi De Simoni*. Lib. 111. Tr*3. J. xzf confirmatio , collatio beneficii aliitjue adus D V B I V M lll, jwifdidionis EcclefiafticiE, Dicitur^.jpirt- ' ad comprehendendum ea, quse De Simonu. non funtperrerpiritualia.fedad eaordinan- tur, iifi^ue funr annexa; five antecedenter> ARTICULUS I. Ht )us patronatus reipcitu beneficii; vafa, ., r , & veftes iacrre rclpedu Sacramentorum; qiiotuplsx ? live concomitanter, ut labor in adminiftra- REfp. Simonia , eft ftud ofa volunt* «onefacr^enrorum , juxta fenfum infrd emendi,aut vendendi pretiorempoi» r.cecd“m ; lT'e fonlequenter, ,)C rodirus haliquid fpirituale , vel fpiritualiaiine^ur.^™^ * SU1 djntn,r. ProPter officium B. Thom. z. 2. a,. 100. «. 1. Laym. I. Utr.B {.PW^^Unde patet,malitiam fimouz con-cX&c. Dicitur 1 .VdmUteJtmL.&o q» «««*? ^everemia qu* committitur, .dum bus verbis inteliigitur quivis contradas» temporahum pretio *«•- r,erofus,fivevenditionis,livelocationis,li'!^Btur’ ^ contrattibuslubjicmntar, atque ve permutationis, aut renunciationis: qui® d" Pe£catum mortale ex generefuo , nec limonia non confiflit fine pafltione aliqua a „4e ,en Podee? catena:levitate: quia cita, vel erprefia, & obligatione ex7? d™>n\g«tia:, licet parvum , poteft Quod addo, quia obligatio naturalis'011»gravi irreverentia, tum ipfiufmet cunque, ut gratitudims , five antidotaftS'^/13.1"^1; Poteft tamen efle ve-nonlufficit; v.g. quando quis fperat veli» obadusimperfedionem, 8c ignoran-tendit tantum, non tamen obligat. Sa-V.fr ,' , F*/l» trmia. Ratio,quianonfacitcontraftutawi TlJwtt t _ . BmdeStm.d. 1. LeJ], hi,. 2. ?f. r:r„'f P’1 ’ •.^moma eft triplex: 'Prma di- di. 20. Dicitur z.prenotemfor^li, five iW^^u* i'ir” “I"'111’ tcI nt1.h,\datu!; muneris,fivxlingum,uteftiaus,vituperiM*,3^ale’ ( &aicitat Pure mentalis;) vel patrocinium; fi ve obfequii,8t famular us.Di'Pm^,lcl. datur, «edicitur Mixte menta-citur i.Jpirititale,tiao nomine intellieiturrt|}s * Cf“m. ‘«jenuone obligandi ad redden- fupernaturalis ad lalutem ordinata, five ili J?ne u io Pjdo externo* formalitertalis, ut gratia, «c dona SpirtfufiTt iicltur Conventionalis , qu« ad Sanftii five caufaliter, ut funt Sacramenta‘P'“® Pf«a®. exteriu* ptocedh fine reali concio, preces, 8c Sacramentalia; five fu eR„*'“ 0nej. d>citur_que I ura, fi fi fiat in mu-fettus ec ufuspoteftatis fupe.naturalisM,*taautem * fi dereaJl & confecratio,ablolutio, difpenlatio, bcnei:'^n!™lall,‘‘ll(lllld participet, ut v. g. fi #io, excommunicatio jale&io.prsfeiuati» * era tantum parte realuer compleatur» eo»j Atque I2g De StmontA. Atque huc reducitur Simonia Confidenti! cum quis alteri dat beneficium i ut illudi vel alter refignet; vel cum onere dandi ce tampartem fruduum. Tertia, diciturRtf lis . quae fcilicet utrimque realiter cotrp* tur. v.Ltjf.l.c.d. 6. t. Simonia dividitur in earn,9 hibetur. i .Venditio beneficiorum,fecunda id quod in iplis temporale eft < fcilicet quw jus pr.-vcifumprarcipiendifrudus. 2. Veni tio officiorum extrinfece tanttim ordinat® rumad resfacras.v. g.Sacrift*.Oecon® Advocati Ecclefi® , Thefaurarii. 3* CWj Eecuni* alicui fatta, ut (uadeat alteri ut* eneficium. 4, Padio de tefignando ben® cio, vel folvenda penfione, ii alter benet cium tibi impetret, f. Verminatio, Screng# tio beneficiorum : item refervatio peni* nis ex beneficio refignato . 8c in cafu p» mutationis beneficiorum, tequatiofrudu® &c, fi abfque fuperioris audoritate fa* qu* fiaccedat, iicitaerunt, 6 Acceptio® neris, etiam fponte oblati> pro examine* Parochiam, exTndcnt,f.'i4 c.18. pmf, latione Ordinum, pro tonfura, literis di®1® ms.cxTrident /. 21, c, io. Excipitur®^ decima pars aurei pro Notario, fi falarW® non habet, 5c confuetudo permittar. ?• fj adio pectini* pro admiffione ad religio®, nonpro ftatu tantum , is enim fpirituaM iiieo^ue jure divino invendibilis j lib. Ill. Trttft, I. m pro onere fuftentationis, nifi monaftcrii tenuitas, vel confuetudo contraria excufent* ^■c.HluBon.dtUii.\.Sc “■li>c*M4.exd,a>srefilvest F MiLSrniaeft-conci°nuri, catechizare, Miflas facere pro pretio, nifi excufeturra-tione labwis; non intrinfeci (is enim faCer eft, ftineteubilis , fcilicet velipfa facra, yel in ea mtrinfece inclufusj fedex-tnnfecjncn annexi rei fpirittiali, ut pro la-bore mW,velcantfisin Mifia, vel ratione JcermstVommodipretio *ftimabilis Sio rS^i0nesex natwa ^aordiiLn ur d hqu.d fupernaturale, Sc ad falutem. „0„ au-tem ad aliquid temporale ;fiCut dodio quie. ‘b Item Simonia eft , dare vel accrner* rr Tr*W°1‘ltioB? a peccaris, «E imnJr° ^1^Pen^atl0ne in voto , juramenro 'U.n*o, CauramPlam applicandae. Ujm, iaS^examT?3’ d,'e.a,,9oid ad^ *ecef?ifi,a c * negante Sacramenta j'n Cnefi" K\ J • vc pofleOionen^ ,uslnreh :bes. Quod d- «iereSTai’'nhhabeS,US‘nre ' c 11 f°^s obelfe nmV ab eo . qm tantum ( ob ‘f- S T ?b ea,''1‘"SC ProJe«e • X ftitapfeS* Rj':° e,ft >PU!a nen datur ,an. preuura «quiyalens reifpirituali, /,d I ut ijo De Simem*. ut alter ad officium rite prajftandum indar», tur. Nec fimifiter fimonia eft , dare ftipeifi dium ad fuftetitationem Clerici etiam divitis , pro miffis , concionibus : aut de a etiam pacifici. Ratio,quia non datur tanquai. pretium fpiritualis officii > fedperfonaiinal terius gratiam occupatae: nec pro operat» ne fpirituali. ut f piritualis eft» fed ut in alterius gratiam fufcepta ; proindetjue non e! eleemofyna, fed debitum juttitiae. Swr, U\ /.4. tr. io, cop. tiU, &c. contiiUich.Sjiv.fa IV. Non eft Simonia, reddere vel redii» “ re penfionem mere temporalem ; quiane» fundatur in titulo fpirituali , nec refert» ai fundionem fpiritualem. Dixi , temfn Itm : quia fpiritualis, quae datur v.g.con-donatori, vel coadjutori Epifcopi propte officium Ecclefiafticum, in eoquefundanit necdifferc a beneficio, nifiquod non fit perpetua , vendi nequittrnixta vero ut v. g. datur Parocho feni vel Clerico pauperi i fuftentationem , non quic em vendi potet redimi tamen poteft , modi obligatio rec tandi Offifium B.V. impolita nonextingtf tur. Ouodintellige, fi m loco ubi fu veni rio , Bulla fu recepta. Ratio, quia qui« fionem redimit, non emit jus fptruuaie.W extinguit onus temporale fo vendi • fummam pecunia:. UJJ.c.tf. d.tl.Szto* mt. v, Lav»». ”■ . . ... . / j, V. Non eft fimonia juris divini, («■ quandoque juris humani elle tuale cum fpiritualt permutate , v. g, g-nj cium pro beneficio, reliquias cumrehqa *C| vel dare temporale pto temporali i« Lib.III, Traci, 7, calicem , vel agnos Dei prrecise ratione materia: vendas : vel dare temporalepro fpi-nruali. per modum doni gratuiti, etiam cum fpe vel intentione excitandi ad remuneraionem doni fpiritualis. vel contra. Ratio, quiagratitudononrefpicir pretium»fed beneficium; nec folvit debitum juftitim, fed «ntidorale; quo non excluditur quin gratis detur. Rede tamen monet Suarez., hujufce-modi dona, ob piaefumptionem valde ca vqn-da. Item , donare , promittere, vel legare temporale quippum, fub conditione operis fpiritualis pradtandi, modo non fias-per modum retributionis, feti commutationis , ut v.g. fi parens filio promittat munus,fi Sacramenta frequentet. Ratio , quia hic non intervenit contradus onerofus , fed fiftittft: vel in liberali donatione . vel donatione fub tali conditione 8c modo, Suar.l^.c. M.Laj. *i‘t. n,8, articulus II. Qua Jit posrnt simenu. Refp* I. Sola Simonia Confidentias, 8c Keaiis, in Ordine , beneficio Ecclefiaftico, . religionis ingrelfu; panas jurisipfe fado inducit : licet ob ingrelfiim religionis rard incurratm: .utdidum.velob tenuitatemmo-naiteni , vel contrariam Confuetudinern re- Ce&SnCAl6V& §.7. fnr ■ U' 0b llmonlanam collationem 8C uiceptionem Ordinum , etiam primae ton-uis, incurritur excommunicatio, 8c fufpen-Opalis» Le/J.24. Ujm. l.(, I a Refp U2 De Simoniit. Refp.III. Ob fimoniam Realem in bene*, ficio Ecclefiafticoincurritur, i.Excomma-f Dicatio Papalis, 2.Irrita efteledtio,praeferat* tio, conhrmatio, St inftittttio, Undetjlii non facit fru&us fuos: idque etiam, liceti tertia perfona taliter provifus id jgnorave* rit: nili tamen contradixerit, vel nili a tertio data fuerit pecunia per fraudem , ut redde* retur inhabilis; vel nili bona fide poffederit beneficium per triennium. Leff.1.2* c. 3 J Lay.l.t\.t,l0.ca.j*lt,Bonae.d. I .q.y.p.i.n.io.tt Gomeu Ga.ru* .,&c. 3. Efficitur inhabilis* •idem beneficium, etiam perdifpenfjtione* Epifcopi obtinendum: aliis tamen beneficia jure i pio non privatur, nec ad alia obtinetv.lt fit inhabilis ante fententiam judicis, S** ' Refp, IV. Simonia Confidentiae compto datoSc accepto beneficio , licet accipie® promiffionem viciffim non impleverit ,ind“' cit» 1. Excommunicationem papalem utn* que parti contrahenti, 2.Annullatrefignatio-nem 5c collationem beneficii,in quo ert coi» miffa, 8c inhabilitat adidem poftea obtineo* dum. 3.Privat omnibus beneficiis Scpeaw* nibusante obtentis; non tamen ante fent» tiam latam. 4. Beneficia fic collata <0111°n tificirefervantut.L£/.c<»p,35-d.26. Swr.if 43. Laj. ntt, 76. APeTI CULUS. Ili*, An, &cuirejlituenclum, quoAfitnM* ct acceptum ? Refp.I. Nihil fpiritualefimoniaceac^ ptum, praeter beneficium, ( fub quo e®. Lib.III Tracl.I, m neturpenfio , fecundum Bon. negante lJ,\ I e(l reftmiendum. Ratio, quiacatera vei re-ftttmnonpofftint, ut Sacramenta; vel non funt refti tuenda an te fententiam, cum Cano-ne almd non ftatuerint, ex Leff. m 68. Suar. ff C,0tl'ra^ur- & Uy. Bon. d,f. I. * 7. 2” Dixiprtter iietiefidum : quia hoc retinertnon potefi etiam antejudicisfenten- tiam; ut patet, tum ex Caj,. Si^mk neque u \ 1 * tu™ ex 2. extrav. Cum deteflabile, de *■ nLn-* »bi addit, etiam fruSus fifft^t0feffereftl?nendos: tlim qnwjiullo neficfifi8 0 P.offuntretineri,cum adeptio be-n cnfiiuoniaca fit ipfofado irrita* tum-, rV/l /1oe >habetl,r in mrav' c">»de- "W,le>ftSmma.v.B.Tho»>U.i.q.ioot46. Lef'u-c<3U»b.}i. cin Ift,- Prei""V accepmm pro benefi-„ • latione Ordinum , Sacramentorum, fl„„f'amermallurn, fi notabiliter excedat id. M pro fuftentationeexigi poterat; item rPe«i Sf°neaft Reli8ionem • jute Pofitivo aiboft rft' H°? tamen P°fi.erius non h,ftj. utam fententiam, fi admiflus in mo-a|jm m ,tnan“at; quia plerumque ratione Z !°r retineri poteft, modb incom-‘dU 3ofUm Convertatur* »■*»•/■*. Lejft.%, ,e&^* Acceptum pro beneficio alia ve tiirflm3 ‘* n,on feciu.a collatione. jure na-fcW«U-en?im,eft e',a ,niaUitnm contcB* nentis» 8tc. Ita communiter DoHorcs, S.TIitn i,2. 13. Bon. etifp. 3 q, 8. Sanch.Zttttor.tfi: iay.l.t\,tt10-c.6 &c.Vnderefilves. . 1 I. Blafphemat, qui contra Deum innfl' dens ei maledicit : item qai ait fealif1* ariturumeo invito: item qui eum negat;?1 feriri jurat per Deos falfos; qui eum tori Tyrannum, ifijuftum; nolle aut non po® nos juvare; non curare noftra; DmmoneflW eff; fideliorem , pluspofle; non omnia b®* •de ordinata; melius ia creatione qu*f| _ lib.m.Traa.ll 1fs fieri potuifle, aut debuiffe , 8tc. Qu* fi quidem quis credatita efie, 8c non tantum in ira, aut defperatione effutiat, tunc eft biaf. phemiahameticalis ,ideft, cum harrefi con-junfta: quod in confeffione eft addendum, quia fpecie differt ab imprecativa, Hurt. 2, II. Revocantur etiam ad blafphemiam-» aliafigna contra Deum , licet verba non ad* fint; ut, fpuere in coelum, infrendere dentibus» &c. Imri etiam fol3 mente blafphemia interior committi poteft , ficut etiam laus mentalis Dei. III. Blafphemat item, qui in San&os» vel facra contumelicfus eft; intellige, ut Sanfti funt, five cum habitudine faltem vir-*«aliadDeum, ita ut moraiiter hujus etiam honor cenfeatur tangi: quiaalioqui tantum erit contra duliam, finimirum contra illos, ut homines quidam in terris fuerunt, dica->ur. Quod veniale eft. fi joco fiat; v. g. fi Sanftos Crifpinum 8c Crifpinianum voces lutores; Joannem 8c Paulum , eunuchos: grave verri erit, fi contemptim , vel ex odio ?”t indignatione contra Samftos. Licet verri .'Phemi* in Deum non admittant par-yitatem materia ; multi tamen admittunt 1IUls> S11® fiunt contra Sanftos. Eficb. '1 ■ex 3 • Blafphemat item, qui iratus , etfi non °ntra Deum, fed contra alios,aut alia,eadem ■ 11 ferio profert , qme ex fua figDifica-•°ne aut modo loquendi , rc circumftan-*! imPOrtant imminutionem divini ho» ns * aat improperii: licet w,im eam noa l 4 »a- rjC Si-Bhfrhmi». g§ lit.rn. Tr,a.n. intendat formahter , intendit tamen mdt» farpareea, cua*?* , • i fte 8c virtualitcr: quamvis id ex fiibrepti» aliorum funt inhonorativaDeiaPPrehenfi°ne ne fiepe fit veniale tantum, fi tantum materia IX. Qjuidfi vero quis in i™ mn,» liter hat. minem , non indittnandn rw, •• In confeflione exprimendum eft, fi qw tantum, nudenpmrnet mortemr °mini (quod tamen tarb contingit) diredte 8c for Sacramenta, v e 6 Dei m m i'' PePtera maliterDcum inhonorare intenderit. am« ^efcaudalo.&teiis S’ftU n-era,&<:-formaliter iratus fuetit. Uy l. c. bus vilipenfio 22 ?"' ? A"' VI. Rlafphemat item, qui injuriose uf® mis , fej van, Prum •’ n^,n.tblafphp-pat membrum Chrifti; nt v.g. perdat te tt hocpr*cepto prohibua &nmin,:> 8c manifci re, (fi, fit quando nimirum tili placuerit.“j in hac Vita . five in «itera J tanquamfj Lib. III. Traci. It. ijp ibipfb Deo fit cognitum, fic verum, Ttacom-mnmter DoSlores.S.Tho. 2.2. <[,89.4.1. Bonac.d. 4.9.1.^. I .Sanch,3 .moriC.l ,Lajnid./\.tr.^ ,ca. I. Yndt refolvilurt I. Quoad forum internum, jurarquifqnis interius intentionem habet, five formalem fivevirtualem; & invocat Deum inteftem» five his, fi ve illis verbi s, ac lignis, li ve et iam Bullis ufus fit; ita ut , fi quis utatur verbis nullo modo importantibus juramentum, 8c is tamen ea putet efle juramenta, vere juret; fic contrd. Suat,1.1. e,I, SAtich.i.^.c, 1« Z-ij. i-4. rr.3. c. 1. Quoad forum autem externum, quxnam formula: jurandi rationem—» habeant, ac proinde qua: verba licite tifur-pari in converfatione poffinr, patet ex fe-. quentibus. . fl« Quando dubium eft de jurantis incentione, judicari foler fecundum communem acceptionem verborum, quibus eft ufus. III. Veram rationem juramenti habent formulae; teftorDeum, vel invoco Deum tefem. Item, ctwff mcinci) tibt 2 bcp mctncrn 1 nifi aliud de ufurpantis intentione confiet: quia multi ita loquuntur, v, g« vel. b

Q3nfcf5?urfU jaicn (ffircn / obcr / Zwtucn / etli non ® juramentum , tamen in foro fori accipiuntur loco jurat» protniffionis; uti fic , li a per- lib. m. TraB II. i+f Uf.0 T>e lurtmento. » unde etfi comparatio falfa fit , tantum aperfonisilluftribus vel nobilibus c!ic#l ^,me , !c u® ’ curo nullus in tefteminvo-bcomeiner HbUtyiti (Efircn/ 2ren>t»/ til ^^^^'“^'ptjquoci^icoeftEuan-(gtauben. v. Laj. /*. at.cf.z, F»m.eft*nftar fidet, eft de fide, &c. V. Formulae ha*, Deus novit, Deustefe .3mvin ®, ‘un‘‘es comparationes; bitur fuo tempore, coram Deo loquor,De: L '^meliquam Deus eft, quam Chii-novitomnia,Deusvidecmeamconfriem? * enerabili Sacramento .quamve-cenfenturtantftm narrativeproferri, nctK, euangelium: item, tam fiun inno, vocative, (atoueaden non funtiuramail§^° a.m *♦ Virgo,vel S. Francifcus,&c,/ nifi aliud conflet, aut ex circumltantiis Fr£ ,i,m . alt5,r .v’k‘£antur continere juramen-betur. Laj. I. c, >int 4. Bon, a. I. v. 2. ex S»‘‘ 1“ C‘ ? b,a|P««mia; »d tamen non fatis ap-Leff. Samh.&e. invocatur. Neque VI. Non funt juramenta , quae dicunts ,lte blafphemiaii fit verum , &ani» pet modum fponfionis; v. g. exponocJF 'rentls ;1C fignificare tantiim fi-‘meum .amputentur mihi aures ni ita fit,’ utfcnfusfit, hoceffe verum v. Sanch. u c.m.24. x“^erum eft verumfuo modo, VII. Nonvere jurat, quiut juramenta ■ , er° eqct blafphemia, fi ufurpans itr- coaftus vitet, dicit fe jurare peromneii^,. '“gniffrare, tantam efle (fecundum per quod poteft: quia ctim nulla res fit, ,n ‘l]° didto certitudinem, quam abfque neceilitate juraie licite pol f, e ln ea veritate fidei. Sanch. z. Mo~ cenfetur per nihil jurareintendifle, Vf VIII. Non funt juramenta, (qu6d«» ,,0neIilnramfntart?1>.1c”m quisjutat feflarii& Catechiftae moneant, nc exefi; L, t a .r??* laquiAus mhil divina; boni-nea confcientia peccetur) vere , certe f!.ter e‘ucet: /luta tunc non cen-veritate ,fide boni viri, per fidem meam • UC1 c“m relatioiiead Deum, utfi boniChrifliani, vel Sacerdotis, vel Regicenf' |‘‘0l,er“£lI?c^ar^a®* veftem, SCc, perconfcientiammeam, &c. ut habet&<>..„ r “um™ lurament'im ’ c“'u fit P?r c«p 4J* d* 1 • Bonae, loc.cit. quia tantum fig^siatur!,10res ’ curn cas tunc acci-cant illum loqui ex dittamine confcientkfe. fief Cteator» nt qui in iis fingula-8Cnotitia veritatis; necinteftem addito* ie-u— ^relucet: hcv.g. dumjura-Deus. Eflettamen juramentum,dicere^i^ ura* intelligttur illius habitator; fidem Catholicam,per S. Euangelium: f ’15 CUJU.S h*c fcabedum.; tunc cenfetur in teftem adduci illius fidei^n^Sr , P*111», is, qui ibi colitur; dura Euangeliiaudor. v.Laj.l.c. ,LSSaCrament“?’15 ’ quiinflituit; IX. Non jurat, qui dicit tam verum elt.-_ .■** ctttC6na,is,quuneafixusefl; dum qaaffl fol lucet, quam hic feiieo»apb°!iig?.'‘ per Lib. III. Tralt. 11. 74 j «alnm ex animo imprecari, fed potitis cogi-142 Dtf lutamento. ^ tat Deum non fa&urum efle, vid.Bon.di. 4. per Euangelia ^ ea tangendo aut nominaiA q.i.p.i. ts.eujus ea verba fune. Bon. q. l.f. l.n.^i Tertio. In Aflertorium 8c Promiflorium. Suar. Samh. il.ee. Illud eft. quo praeterita vel pnefentia affir- mantur, aut negamur: hoc autem eft , quo D V B 1 V M It. aliquid futurum promittitur. Addunt aliqui Tlefp, Divifiones aliquot commumterafc rium, In confelfione non opus eft explicare, runtur, fed tant&m accidentales, qualj* utrum per Deum, an San&os juraris: quia ciem non mutant, ut in confeffionedito ettejufdemfpecieimalitia,ciim jurans iem-guerenon fn opus. Suar, Lejj. Bon.f.i.l» per intendat Deum adducere in teftem,iS*«*r. q*edividitur. t Lejj'. 1,41. Lugo d. 16. n. 186, •Trimo. 1 n Verbale,Reale, & Mixtum;:* videlicet vel verbis; vei aftionealiqaa, n D V B I V M III. fi ««*'»«" •- aftione corporali, unde & vocatur jursmtt Refp, Juramentum, fi debito modo fiat, tum Corporale. v.Bcn.p. 2, licitumeft, Eftde fide. Et quidem eft aditus Secundo. 1 n Invocatorium feu Conte» religionis, ut omnes docent. Tunc autem toriurn, & inExecratorium feu Irr.preca» debito modo fit■, cumin eoobfervantur hsec rium. Illud eft, quo Deusfimpliciterutts tria: 1. eft judicium: quod exigit, ut cum ftis invocatur; hoc autem, quo non foli diferetione , prudentia, confideratione , ac Vocatnrteftis, fed etiam ut vindex , ciim r reverentia, non fine necellitate, aut gravi rans,fe,velaliumdiledtum , vel aliquid!- causihat. 2,eftjuftitia.qu.eexigit,ut quod aut fuorum,fubjicit Deo puniendum, liw juratur .fitres jufta,licita ,8c honefta. 3.eft fumdicat: ut, ita me Deus amet, adjuvt veritas; ut nimirum fit res vera, aut faltem ex puniat me Deus; faciat Deus ut hinen» gravi jatione putetur cfte vera; ita ut, prouc quam famis furgam; nec conjugem, neci exdefedtu alicujus horum , minor aut njajor bero» vivos hodie intuear; tollat roe?t< m Deum irrjutia aut irreverentia redundare fnbitaned morte; xternum damnet; >aF* cenfetur, ita quoque majus aut minus com* animammeam ,5cc, I n quibus quando mittatur peccatum. Vnderejolvitur* ititatur, an fit conjundtaaltera lpecieiiw l, Qtioad judicium , ii hoc folum de- tisecontracharitatem fui, aut proximi,Sc.J fit, ut plurimum jft veniale tantum ; ut ii laftici controvertunt. Negat Suar. Vd.fi «juis quia non folet quis, etiam amico fuo «*• 144 Ve Juramento'. quis abfque neceffitate juret, 'fi ve ex levitati quadam animi, live ex confuetudine. d Sanci). I, 3. c, 6. »«.12. Lejf. II, Mortaiitertamen etiam hic, aut vena liter peccari poteft, juxta quantitatem tieglij genti*, quam jurans admittit in inveftigatitK ne veritatis , vel tollenda confuetudine. Satiihn. IO. III. EtficmOrtaliseftftatusillorum.qiJ non tollunt confuetudinem jurandi fine is ternione, fit ne verum hoc , anfalfum, quo| jurare folent. IV .Quod ad juftitiam fpeftat, peccat mOK taliter, qui juratfefafturum remmottalii malam; ut fe aliquem interfe&urum: quiael gravis irreverentia, divini auttoritate fe» peccatum mortaiequafi obligare'; ita ut blf duae malitis concurrant; una, quod velite» lum; altera, quod ad hoc abutatur auftoritt te Dei,odientis omne malum. Bm. I. e. (,i Lejf.l.l.c, 42. d. J. V. Venialiter autem peccat , qui jn« facereremvenialiter, malam, aut vananu; aut inutilem ,aut frivolam; cum ibi )ct| tantum irreverentia cenleatur, Binae, ilii Lejf. !,c, VI. Itera peccat venialiter, qui jurat# quid contra confilia Euangelica; ut fe*1 ingrelfurum religionem, non daturum elef mofynam, aut mutuum. Smr. LeJj.Sr»* Bon l.c• i | VII. Quod ad veritatem fpeftat, cu»4 batcdeeft .peccatur mortaliter: quiacof mittitur gravis in Deum irreverentia* <1^ pe cum adducatur in teftem falfnatis» ^ (fi |,lr Vib.ni. Trafl.II- r,, »el Ipre veritatem nefeiat, vel velit aut noln, decipere, reflando falfum. Nec hic excu fat levitas matris: quia five h*c fnRravti. five levis; fena five jocofa, squaliter tamci, repugnat Deo teftificarifalfum : & tale juramentum dicitur Perjurium, S\Tb.%.z, J g7 *'7: Lef$anci>- Bon.l.c. An autem, Sc quando perjurium poffit efle veniale per accidens, v. VIII. Nec excufatur,- qui jurat verum_, J>s putabat efle falfum ; vei qui juratio certo, de quo ip!e dubi tat •, etfi a panerei ve* rami k, S,tUi N<.v*r. Bon.U, IXV Peccat *q«e graviter , qui ab altero t|, " c 1‘^mentum , fetens eum efle pejerata um. Excipe,nilijuftacauft, &rieceffiras rTnrf1: f?ma'unc Perjurium ex foiapeje- cenf ,md •m'1 eq,‘ltur; nec aiter moraiiter nletur illius caufa, cum utatur fuo jure Quod tamen extra judicium raro habet ,0-cum 111 privam perfonis, d1. Th.tf, 89, 6nur pe,eravit' qui juravit aliquid re )sd falfum, quod iple boni fide , & cUfr ra. oone putavit eile verum. XI. Exculari fubinde quidam fimnlii-pc Perjurio videntur polle , rinone on.iderattonis, tum ufurpant quafdani_, formuiasjuratorias, ut, Peranim5mme^ furam*meDeus* Etfl enim fetant id vocari’ a nenti)m,non tamen apprehendunt,qub 1 Sfem SUld8rave*& 'focare ESffo 2™* (ed «amnmapprehenduntconfuta," Jnam rationemmuli.non tanti momenti. v> e. 14, k* K £>ir. Ve lutamento. D V B 1 V M IV. /in in juramento liceat uti tajuivili-tione ? r -, U^ni. TraB.n. t,7 «««>***• • qui i», nonhabet, v’s ?. rs?'."16 n“ >«"' «iil»- Refp* Jurare cum atquivocaiione, q» ■ rcm n exigatur per vim, injuriam , medo iuftacaufaeft a &ipfa sequivocatio licet, £“» £g; » vir exigat juramentum ab uxore Soneft malum : quia ubi ell jus occultari'f f occulto, fi latrones exigant 4 re veritatem,8coccultator fine mendacio,m J "• juramento, S*r.l+c.j.&l.u. irreverentia fit juramento. Quid fi auuw «•>{ L{/ruli. Li.cJ i fineiuft.icaufafiat, non erit quidem perp • ^- > exteuusi tantum juravit fine ani-tium, cumfaltem fecundum aliquem !enfi>< J!”"“*• nonobJigarur, nifi forte ratio-.verborum, vel reftridionem mentalemif . cum non juraverit, fed Infe- rum i uret: erit tamen ex genere fuon# ,. ;■ a ^ro tamen externo poteft cogi ur tale contra religionem ; cum fit gravisf. ^nch 7. mr, c, 10 lu Trullii, z* reverentia, ad alterum mre gravi decipi» jum , ufurpare juramentum. Ita ctmmt* - D£>, v. Sam h.l.j ,c,6.JS«»,p.l 1 • D V B I V M V. ** Graviter peccat, qui utitur acuito» & quanta fit obligatio juramenti tione, quando non rogatus, k\l ipoiiie^Wi ' promjjorti ? iurat: quia tunc tenetur uri vocabulis« R . rundiim communem fignificationem ,n!(f j •'*Juramento promiflorio dum af-Td.l. At e. e6qu6dnon h .beatratione fj , entates t una de prtefenti prima-«quivocandi. . ple Jano? animum im- II. Graviter item peccat, qui tuiturfaturo ou^Pr°-rUtl': a,tera Fundana de ...«i»—*a t levi, Per jocum, 8c citra inobedien^ «a*#.:. rationabiliterpoilit. Ita fcnoile damnum alterius, eri. V + c.Ib*./* veniale, ut Probabiliter docet ' * m prwi* veritatisjurans vere pe- K z )erat 14 8 De lurament». jeratmortaliter» fi vel non habet animfflUj implendi, ftve materia fit parya» live magtu; licita fiveillicita: vel fi dubitat an la&ufH fit» necne, quod jurat; vel fi putet libi mora* liter impoffibile ut impleat, quod promittit; quia quoad iftam veritatem praefentem .pw miffbrium abaflertotio non differti umlenec parvitas materi* excufat. /lid»_ II. Defedtu fecundae veritatis vere peje» rat is, qui quod promifit, poftea non impleti firationabihterimplere porejl. Id folam bic dubitatur, an qui promifit rem exiguamce j tyamenro , ut v. g. dare alteri unum pomuifc vel nummum pro eleemofyna» vel cattigw prolem, vel inter vendendum nolle e » nori pretio vendere, vel nolle primumloc occupare» aut praecederein ingreflopart^ gtc. an inquam fub gravi peccato teneat' haec fetvare ? Ubifpeculative quidem» tur quod fic; quia vere addudus ylt Wl ut teftis, quod Iit fadurus •» ergb filme<» non facit; quantum in feeft. facit Deuniw ftemfalfum. Cajeta». V ale nt.Tolet. 2iialii. Nihilominus probabiliter alutene, contrarium , ut Sanch. v. L*ym. fupra III, Illud certum eft . quodfi ex eoqJ°j jurafti» tantummodd parum aliquid non *j ves.non elfegrave ;v.g. fi jurafti te non^ biturum vinum » non peccas mortaluerj rumbibendo» Sancb,t,1,1.4c.ia. tunc excufat parvitas materiae. Etllc.e J fantur . qui jurant fervare ftatutaalnnw Capituli. Collegii, Uni verfitaris,8Cc. idea parvum aliquod ftatutum violenf-1 idem dic de tabellionibus juratis, & a“'s1 1«. • nLih-111' *>*? II. ... -Wmalreriffd Ut Scdeeo’ S“' « fumma, rt£Ser?rdTrUm,cUrafret* Pjrum fan* h, r “>4?- ' ‘ ^Vt ttifforio “I8?* PfobaW,f»r juramento pro-*&U 3‘e(5tper >"juHara, itiraftir, j ux, obb,us uti aequivocatione tr.i/ - '^o-Sp.&c. Negat tamen 1>ia niatrim' 2* maieria matrimonii: iVoX ™rUm COa6lum metu cadente ^enm'mpv'rum* "“Jlum eft: hinc etiam 5S3£ 'Xt0ra,/ra.de «0 contrahendo, mi„n /laXdtum ipfojure, ait Cajet. v.per-V r’t^c'9:Sa»ch. Bonae, p.o/ F . Waiir JBarisirem, etfi juramentum fit er-verfetnr T”0. extortum - fi dolus vel error fcntjuf *antUra circa circumftantias acci-fffitr r.1 r ,ma8nl momenti; nam fi ver- . •-ntlam ’ Ht v' g- fi annulum Eil,teu ,'!res- P^ans efle ferreum |ii* VC CUCa clrci]rnftantias m,-* S * <3”lb0s cognitis nonjuraffe. krTcS s* V‘SaKch' fe'riI0R ,?ducit uIlara obligationem , fi kurh,K a“tvanam* aut inutilem, habet Cajet. indifferentem, quae nec lliu^eC clrcumftanths cohoneftatur; ^ Mentum non poteft ede vinculum %asDen Ut VarlaVlm ren,m ac otiofarum, SjlUS™.nJulf nosob|iffari. Bmac&C mtZ' UblN°taex Laym.fi,pric.6 ju- S& van?nC°AVaIertere' ct/taiis resil-fr "«a , poftea mu tatis ciraimftantiis ikt JJO De lurumtnto. fiat honefla ; cum juxta regulam i? /W» 6. non firmatur rradtu temporis, quodimtio nonfubfiftit, ... .. VII/ Nec obligaris implere. fiquiaJM® contra confilia Euangelica t ut noningre religionem, non dare elee mofynam.oCc, Au-U. Sanch.Lay. 1.4 r. 3 ^6. Et licer pecca» talia jurando, non tamen peccas non rnipien* * do. v.Cajet, V perjurium. VIII, Teneris implere, nec potes «5 mutare in aliild opus melius, ut v. g religio* nem , fi aliquid jurafti in utilitatem aut gratiam alicuius hominis, aut aliquorum; dim; mod6 fit honeftum, 8c fine peccato imp« poffit. Unde v, g. alumnus, qulJu[af'!‘l lerviiurum Principi. authuicVeliftiE«i« fiae , Stc. non poreft ingredi religionem relaxatione. Excipe tamen, fiiurailes eamduceremam eocatu potes ea ren ; credi religionem; quia juramentum ioi» naturam attCu. cui apponitur; promi® autem matrimonii hatc tacita conditio | nili ingrediar religionem, vid. Lay.e.o.»1 4 Re!p!lI. Juramentumpromifloriura^i dem habet conditionem , eqdemr.FiU. t.zf. c.Q aci o punire juftl punitione0, is autem « «*»£,. ‘ vetuam peterer, 8c ageret pmnitenriatWj 1'oflunt 8c iidera irritare juramenta pro-fesei fine perjurio condonare : quiaj“| faftain gratiam hominis , quotief-mentum obligabar fervato eodem ftatu ■ * '««que ipfam promiffionem leu contradlum quo non poeniterer. Lajm.c. 9« IV. Jntt *Wfflare iisconceflum eft. juratafada fit inutilis ad intentum, maxi^t^u. Quoad dilpenfationem , quicunque fi magis illius deftruaiva: utfi v. g.excc j^poteftatem ordinariam , vel delegatam tectione impoenitentis lilii notaictur« affpsgiuni tf/ponendi in votis, poteft in. IS+ De Juramento. $ in iifdem difpenfire, eciamfi jurata fint* IV. Quoad commutationem . eademti' ratio, qus de difpenfatione. V. Quod attinet ad remiffionem .fiverelt xationem, juramentum fadum in favoa hominis non poteft relaxari, nili ab eo. cf fadtum eft, aut cui is, & promiHa mate» fubjetla elt. VI. Et is quidem poteft remittere,etli taia tavor ei juratus eflet piopter Deum; v.f fi quis propter Deum juraflet pauperculi eam ducere , poteft spfa juramentumill» relaxare, ut habet N,,var. 8calit contrai' tum ,8c Sylv. quia licet jaramentum princt paGterfaawn (it propter Deum; quiatarca executioeft in favorem hominis, abhont nis etiam voluntate dependet. VII. An etiam civilis poteftas sel•xarep» Gt juramenta fuorum fubditorum in terop» ralibm.quindojufta caufafubeft, v.g.q® metu, vel per aliam injuriam extorta®!*-conttovertitur, Alii negant, alii ajunt ,ap^‘ Laym, Probabile eft,quod docet Scnch,l'M 12, cum5». 11. l.c• E CAPVf libjll. Traa.lt. CAPUT III. De Voto. *SS D V S I V M I. Quid fit votum, & quot tip lex i REfp.I, EftpromifGofa&aDeo, deliberate, debono poffibili, 8c meliore. D. Thom 2.2.> (er cfpio.quod in Societate Jtso emittitur po8 Novitiatum) aut ingrediendae religionis, eti reddat contradlum, v. g. matrimonii, illici tum, non tamen invalidum, v,dei»fra l, i i mairim. III. In Reale& perfonale, Illud el cum pecunia.vd alia tes externa pretiotefti-mabilis promittitur; ut calix, eleemofyai' hoc autem, cum aliqua hominis adtio, vei cellatio ab adiione, ut votum jejunii, peregrinationi* , abftinentiae a Jufu, His alio» adjuuguot Mixtum ex utroque, ut fi vovea peregrinationem cum ablatione alicujusrd.. V, Lejf. hb, 2* cap. 40« DVB1VM II. Qux requiratur voti deliberatio, S intentio ? Refp. Cilm voti obligatio Et graviffW' requiritur intentio, deliberatio .‘Sclibeit* perfedta, qua quis libere ©C diredte in fevoluerit promittere, cnm animo fe obligandi. Ita Dtftores communiter, LeJf Ban,d,q rj.Z.ftii V nde refilves. I. Alicas 8c ufus rationis ad vovendumcif fufficit. quae fatiscit ad peccatum mortale,# perfedto adtu humano, Sulirefto in fev0' iitiu Lib.lllTran.il. litum. Excipe tamen votum folemnereligio-nis, quod invalidum eft ante certam aetatem. II. Non obligat votum fadtum cum femi-plenaanitnadverlione, vei deliberatione, v,g. ex repentino animi motu, vel confuecudine, lingua mentem praeveniente, vel ex calore iracundia: rationis ufum auferente, ^izjtr. Sanch. Trull. I. i. c. 2. d, 1. Ubi notat, nonefle fuflkiens indicium, quod defuerit perfedta ratio, vei deliberatio, fi voventem fado voto mox pceniteat: item motum irae raro & vix unquam impedire ufum rationi», III. Quod fi is qui fcit fe vovifTe, dubitet an cum fufficienti deliberatione, & ufu titionis , ob defedtum artatis, fi quidem vovit ante feptennium , votum non obligat, nili conftet de fufficienti rationis ufu: quia tiuu jus in tali non prafumit. & poiief-»0 ftat pro libertate. Si vero poft fepten-niam vovit, obligat: quia pofleflio eft pro voto, cura praefumatur ufus rationis, nili condetoppoinum. Si denique dubitet,utrum ante an poft feptennium voverit, teneri voto Vult6'aw/jt8c Talam : negat Dum. IV. Vora fadta in ebrietate, etiam ance praevisi, & fic volita incaufa, nonfontva-lida; ciim non fint volita in feiplis 8c diredte; bonum autem non confurgat nili ex integra catifa .- quamvis ad peccattimfatis fit voluntarium indiredte, 8c in caufa. Lay. 1.4. r.4,c.i. t>m. 4, V. Vota fadta in metu , non inculTo ad boc ipfum , ut votum extorqueretur, valida fiiuti quia funtfimpiiciter voluntaria» & de- libe* is 8 De Vota. liberata; fa&a autem in metu injufte# cufloadipfum votum extorquendum, int* lidafunt, ex communi; non quia nonfintv» luntaria, fed quiavei jus ea irritat, vel Det. non acceptat, ne det vim injuftm coafliflff idque.five metus fit gravis, fi ve levis; di® rrodo quis forraaliter ex folo tali metuw veat. Su^ r. deVoto. I. I.c. 8. Sancb. Fill,t,i c. I. ' VI, Quoad vota emiffa ex errore, fierK fuerit circa fublhntiam materi te promifc vel circa conditionem fubftantialero, velcit ca finem, Ive rationem formalem aciuoit vum vovendi, votum nullnm eft : utv.| I. Circa fubftantiam ; fi quis voveret certue aliquem fuum calicem, quem putat arger teum.cum fit aureus; velle ingrcdurum» tummoiiaftetium, putansefieOrdinisS.Bc nedidli, cum fit Carthufianorum. 2. Cito conditionem fubftantialem; fi quis v, g. rfr veret fe ingrelfurnm monafterium, tibi ret religiofim! dTfciplinam, 8c efientialia* ligionis fervari accuratd , Sc tamen non fc efiet; velfi voveret peregrinationem adii® na Apoftolorum , putans tantum diftorecelj tum milliaribus, cum tamen di flarent trece» tis. 3.Circicaufamfinalem; fiquisv.g.»1' veret aliquid in gratiarum aftionem, pr°jj nitate pqrt nri reddit a , & is re ipsa non W fecagrotus, veleffet mortuus, Etration» litatisvalium votorum eft; quia Mc deficit» berconfenfus.quinon ferturin incognite*. & nihil eft tam contrarium conleaiut, qtd*> error. Fili. t. 26. c. 1. VII. Vota qus eduntur poft NoVitiat» Ub.lll.TraB. II. 119 iaquocunque approbato Ordine , inftar matrimonii carnalis, non funr irrita ob tillum errorem, nili folum fubftantialemcircafub-fiantiam. VIII. Si error circa conditionem fubftan-fialemfit dere parvi momenti, non redditur votum irritum ut fi iter peregrinationis > quam quis r^ovit, .fit paulo longius quam pu-\afiatfif,quiapaVfirn'reputatur pro nihilo.Item fi error fit tantum circa caufam impulfivam, valet votum: quia illa eft tantum caufa fe-cundaria, quJ lepofitl, adtuseftfufficienter voluntarius^fecundum-fubftmriam. Neque talis error inciteris contra&ibus aftum vitiat; v, g, vovitaliquis peregrinationem Romam , ftndiocolendi Deum, Sc fimul etiam habuit caufam fecundariam impulfivam , ut inviferet fratrem , quem putavit efie Romae; quem etfi infellrgat deinde iftic non efle, nonideb definit obligari voto. Et ex his patet, quomodo intelligendumfit, quod dici lolet, vota non obligare ultra intentionem voverftis. Sanch.hb. q.^f.2, Lfjj.hb. z.cap* 40. d. 2, IX. Ad votum non ftifficic nudum propo-fitum, licet firmiflimum? quia qui tantum_> propoftiit, non tenetur fub peccato prrefta» re; qui autem promifit, obligatur fub peccato .Senili prmftet, agit contra fidem Deo datam. Ban.j.i.Lijm Lc. . X; Ad votum aliquando fufficitpromiffio iflplidta; ut patet in fu/ceptione ordinum •actorum; ubi licet non dicatur voveo, vel ptonvitto caftitatem , votum tamen hoc fit laii|licitc, hoc ipfo, quod fciens Ecclefiam anne- 169 De Voto. Lih.III. TraB. II. 161 annexuifTeiis ordinibus iftud votum «eoifi ^linquendum id, quodeft melius. Sanch. Hb. fcipis. An vero, fi quis plane id ignorans 9,cap,7. Lajm.Navar.&c, Vnde refilves, adhuc cenferetur vovere ex implicita inta I, Invalidumi eft votum nunquam peccandi done, dubium eft. Aliqui ajunt, aliqui pie venialirer , ciim id moraliter 8c ordinarid babilius negant; dicunt^ue taiera teneris' itnpoffibile. Aliqui tamen volunt, fic caftitatem, non ex voto, fed ex Ecclefi* V°ventem teneri ifto voto ad vitanda mor-prascepto. Sanch, demat, l.ij.tj- talia, 8c venialia graviora, de quo ScholaJUci, q.t.p.l. 8icommunirer.k-G9u~jd?>'30)i Navar,c.li.n-6j. Suar. I. 2, cap. 3. Sanch. t XI. Si quis haberet intentionem promit demat,l. 9. d. jy, ' tendi quidem, fed tamen fe non obligandi II- Invalidum eft votum de re vana, vel nullum eflet votum , fecundumXavar.Sp Inutili,velindifFerente.nifi ex circumflandis, Sanch, num.27, Lejj', /.2. c.40. dub.i .nu.6Jn autfine.fiat bona: quia Deo difplicet fluita & alios, contra Cajet, quia talis nonvultvo promiffio,&hinceam non acceptat: ac pec--vere , cura apponat conditionem conin cat yenialiter talia vovens; ut v.g. fi quis fubftantiam adlus. Unde Lugod. 13. dcj4 decidens ex equo, voveat non amplius e-fec, I, SCalu , contendunt t. lem non pol qnumafcendere.Nav.c,12.Sanch.q.mcr.ca,?. dici promittere. Verum videtur eflequarfe III. Invalidum eft vovere mala: & qui de nomine. Sivero haberetanimumvover vovet mortale, peccat mortaliter; qui audi, &feobligandi, non tamen implendi.tua tem veniale, eum ventaiirer tantum pecca-etiam graviter peccaret, 8c votum eflet v» «dicit Sa,Sy!v,&c. V. Juramentum: licet Iidum. Sanch, Fili. Bon, p.l.mtm, 14, Lqm naortal;t-er peccare velit Cajetan, V. votum,. K f.lib. 1, cap. 4, d. 5. quod videtur probabilius, D V B I V M III, . Invalidum eft votum, cui adjungitur ^ 4 ®ms>vel alia circumflantia mala tenens fe ex G}u& requtratHY materia VOtl! pitterei vota»; ut V.g. vovet quis eleemo-lynam ad obtinendam vanam gloriam,aut im-Refp. Ea debet efle poffibiiis; fctirii lffl- petrandtim peream victoriam injuft.im, feli— pofiibile nec efficaciter poflit inrendi. necnl «Smfucceflum furti, adulterii, 8tc, aut in illud fit obligatio) Hc non folum bona»^l Eidarum adiionem pro fucceffu talis pecca* etiam melior quam oppofitum.five ejus orf, Muia datio eleemofyna» intalem finem,eft fio: quippe finis intrinfecus voti eft, ho#l| atrio biafphema, quafi Deus peccata promo* rare perhoc Deum; idautdm non poteft»| ,ejt; ideoque non poteftefle materia voti, nifiofleratur illi aliquid gratum, gratum ah ^-ftav.c.12. Sancka.6. LajJ..}, t,4.1.1. ntt,6. lena efle non poflic, ut quis obligetur ldilf L V,Va* 1S1 De Veto, ,|I Lib. 111. Traft, II, V. Validum autem eft, etli ei adjungit» gravi infamatione fponf* ,vel liberorum ex finis, vehlia circumftantia mala, tensus»fi conceptorum, a fponfaiibus non poteli tantum ex parte voventis; utv.g. fi quis» tecedere, 2^ fi id Reipub. valde-utile futu* vana gloria, aut ex ira ergaimportumiramt»* mmexiftiraetur, ut, quiav.g. exeo fpera-dicum , voveat ei dare eleemofynam quii turpax inter Principes, converlio hseretieo-tunc resiftabona eft quam vovet, licetipli rum,regni tranquillitas, 3, fi quis ob fragi-voveatmale, 8c cum peccato. liti. Jitatetn, dtinveteratam canftietudinem pcc- VI. Validum item eft votum faduuiel catuli,adeo (it pronus ablapfnm , utpruden-^Tedu erga rem bonam, ut bona eft, etlicon- tes judicent cotifultumeieffeut nubat.; in juntftacum caufa mala : ut la quis vovere quotamen ultimo. Lny.&ahididendum, v. eleemofynam, fi ex duello e vafer it faivns;» &nUc, FM,nn,6. Navor. Suar. l.c. non capiaturin furto; fi filius (ibi naicaturei nmhlz, adulterio quod parat, &c. licdt enim duel- ^ lum, furtum, adulterium velle, malumW D V B I V M IV, tamen his politis non laedi, non infamii r ... . , prolem gigni, mala non funt, fed Dei doni: , & qtimtu Jit obligatio voti t &. votum non cadit fuper iftatnala > fed fam hxcbona, conliderata ( ut pono] quatenui; Help. Tanta eft, quantum tum quantitas in/ebonafunt. Navor. Layra. I. c. Pemuttit, tum intentio voventi, VII. (nvalidiuneft, dc veniale peccat» qua le vel multum, vel parum, velabfolutc, vovere bonum » quod eft impsJitivnmbo^ «Icum certa conditione, reftri&ione tem-majoris ,ut prxfertim funt vota contra coi®fitls .qualitafis.obligare vult.defiguat: ita lia Euangelica; utv.g. manere infaeculod» “t.etlj obligatio voti iit juris naturalis, vis cereuxorem . ire ad militiam , faceremercf «men ejus pendeat a voluntate,&facto ho-ttiram. Navar,n.iy. Suor, FilUca,8*q*7,,**f 'nis ’ tanquam prae vii. conditione, ut tau* 58 ,Sanch,&c. r v«l tantum obliget, Ita c uolemel .iterumque . nonpeccasmorta- vetur; quia ordinarie melior eft cmiibai quia materia eft parva. Sar,cl:.lib. 4 c.lz. Dixi, ordinarie; quia validi vovetur, . c,t• .Imbetfi toro ad hoc obligetur i ut, quia line injuria, a| ommai, effi uncum veniale , eo qubd S3*"' '' 1" 1 u»atc* i64 Df Voto' tnaierise ift* parva; non coalefcant in nm*| probabiliter docet Diana t. n Hej Sdo,^4rag. & Tanmroi.1, di.^. dub.3. conti Va lenlt&c. ]I. In materi a gravi, etli quis pollir fe obii' gate tantum leviter.commitnitertamenciii‘ feturfe voluifieobligare graviter .nifiaiiun* deconftet, Unde violans tale votum, pecca graviter ex genere fuo, v.iiid. j 111« Qui poftquam gravi voto feoblW xitjferid deinde dolet qubd feceris non pec* cat graviter, modb retineat animum itrpieiK di, v. S‘t. V. vttum. IV, Qui violat votum de te jam ante pt** ceptas v. g. quipoft votum caftitatis forni* catur.dfebet inconfeflione addere, qtr6dvo-, tum id habeat, aut quod Ordine, acceperit.! ii Gonfeflarius nefciat: quia duplex runcet tnalitiapeccati, Smr-c.b. LiJJ, d.j. Smb^M .J V, Alieno voto nemo obligatur ex vi w litis voti. Ttade fi qui Canones videntur^1 dicare, filium a patre religioni devotum neri eam profiteri, intelligendifunt. n MI Votum patris femel ratificaverit. S»*r- <■?] Samh, Ldjm.c.$tn 6. VI, Cumhaeresteneatur folverevotare| lia defundi,non tenetur vi voti fedeiW fiitia; ficuti tenetur alia illius debita, 8cc.folvere.Iild, ' .ji VII, Eode m modo fi communitas «fl vovit, in quod pofieri non confenferunr.rtj tenentur id fervare Vi voti, fed interdum tione padi, ftatuti, vel longa: confuetudliai| v. Lajm, hic c. 3, vnI(CJ VIII rLih-IlLTr^tL **t fenf,eift r <3'!IS vovec faihim alterius, wiius ei‘«fe curaturum id eo modo, quo Ii K? ' lltv-.g- ro8^° > perfuadendo. Irll T Pra;clPlendo • fi fit iuperior, v«l fummKqcSnd° Pac,Tcendo> & fuppeditando 2 jSl^.parens' ut non approbet: illo igitur non Wfrt 1 S’ notUt;neris' Im8etfimalitiosi- sM. dem,dolum,Sec. impediveris,adhuc , “6 eft tc voto non teneri , ut habet ^ 3 Laji De Veto.1 'Lcq &6. ex Suar. 8t «fii, 1 nterim Lfj. refli hic advertendum monet ad intentionem vw ventis; ut v.g. fi filius vovit feingrefiuros rfiigionero, nifi pater contradixerit, videtis £ jus intentio ftiilVe, nifi contradixerit elfc f»iafponrefibireli£iu$ . Stc. XJI. QuivtSvit remcettam5c detemtint‘ tam. v. g. hunc calicero.fi ea tespereat .non tenetur ad alium; citro id non foleat intendi: fi autem eam rem vendiderit, probabili111 videturefie , tenetidare pecuniam quam an cepit: quia qui vovet rem. cenfetut ptomit?| tere omnem ejus utilitatem. XIII. Qui vovit aliquid faciendum certo tempore, ut jejunare hoc, vclifto dte ;ii‘9 tranfaito fi ve cu m c ulpa, fi v e fine c ulpa ejus, ad nihil tenetur: 8t neque, fi praevideritim-pedrmentum eo tempore fiiperventunuSjt*' nebatur piatveniie, ciim hmc non foleatU' tentio voventis efie. S»«rM«v.Ll-v.Bi»0, XIV. Qui vovit aliquid fine certo tempo-, te, v. g. peregrinationem, tantum teretur® plere cum commode prirritai potefl:: t)811 fic moraliter quifque cenfetut interliget ■ fuam promifftonero , uthabiid coromoditajf non nimisdiudifferat; quamvis minorcau'1-fuificiat ad differendum , quam ad oit»1, tendunt, FUI, c, 4.q, 10. Su..r. L-Bon.&c. X V. Qui vovitaliquid fine certo loco.v.g' ingredi religionem S.Iienedi&i , fatb^H intrando quodcunqne monafierium _i'll3i Ordinis , in quo ferventur fobftantialia^ gulae : Neque tenetur pro admiffioneP*| jrste provinciam, kd fatis eft adifep Lib. III. Tralt. H, %a7 ®q»ot non nimis diffita. Ei fatisfecit voto, Bpollquamingrefluseft.remittatur.autcore- dtatur (faltem cum ifta caufa, qualis'eft, gravis ac diuturna triftitia,& anxietas, „e0exfatura‘Pfa, (ivealiunde nata. Efiob, *' I'/’* cA6‘ Ico.; ante profeflio- avi, Qui vovit aliquid fine certa mtaii-j: * v' 8* rei,g>onem in genere,poteft inere-Qfqiumcunqae , etiam laxiorem; modb fer-ventut eflentialia, & lit approbata. Si militer, emi TO'rutm’cl,m>&c. non teneturdare epumum qUodhabet, fed fatis eft . (loquen- tit^J11* ^-u’ vov“4,j<3»id fine certa quantum ^V-S’1sle?mofynam, pecuniam, frumen-moiA ‘ ut videatur potius ir-tum « votum,quam implere, Ratio ho- tk n,rum Petltur ex intentione troven* >q nento cenfettirfe obligare, nifi ad id decen/^1111110^ PoteG’ & communitur eft fieri J.' *ndut,io de mente voventis, debet busuf,Kr net3tl0fecundlira verborum , qui-nmnem Vft,rPropnetatem' veJ potius comta. acceptionem. F>ll. n, 26. cera^mrS:- y0vit> G ,udat chartis .dare de-date tnrpenj es * tenmir fecundum Scn.h. Daeft,Ae-S^ecem’ 9uot,"*slodit; quiapee-tei5U!acC£irotia* Videtur tamen nega-cj, v-Triti. Dian. p.jr, 14 ‘Dfr. i6S De Votf. D V BI V M V. I SUtot modis tollatur obligatio voti ? Reip. Dupliciter tolli poteft. i.NuW atiftoritate interveniente : idque vel rnJ'f' riat mutatione •, ut fi materia ante honeftaw turpis, indifferens, vel impeditiva fla)®* boni, ratione novae circumflantia: vel pwj bitionis; vel fi fiat impoffibiiiabfoluteaffi moraliter; vel defitione conditionis. pendebat, i. Interventu auctoritatis huwf nae: idtjue tripliciter; irritatione» cotrinTa* tatione . vel difipenfiatione : de quibuslf quendbtis dubiis. Eft communis. c. »4. Itf. l.i,c<4o, S^r.FiU.t.i6tcaf-Un rtfolves. *; I. Etfi tua culpa materia fa&a fit1®?®* bilisiinutilis, £ Wnc fi poteftati dominativz atte-f 1*,, .(uhjefta alicujas voluntas, poteft is s”Uitiiftiiis omnia vota qualiacunque lint, W!“uinlibiuun, fine ulla caufa, valide ir-tiutc 770 T>e Vota. ■ 1 Lib.lll. TraB, II. iri ritaredire&e , hoc eft , poteft velle Jmwttr.d. j9. matitns refpedu votorum-» nunciare, ut illa vota nulla fint, ita Ut n« «otis: ',cet probabilius id alii limitent ad ea etiam cafu obligatio poftea revivifcat (w fota, qua mariti juri prsjudicant. L«y, fcicc. peccent, fi abfque caufa iri itent, ut do* 7^!H-trz6-c.8.ij.i,LeJf.d,io.n8i.&d.i').rt^i cet Lejj.hb. 2. c: t, /jO..Navar.Stfy IV. Qui femel votum irritavit , fi poftea fili.) Porrohocjus provenit ex jure poi'1' ^°lit»non ideo revalidatur, ut v. V. Irri- vo, quo datur alicui legitima potelbstH Mitm. minativain voluntatem alterius. Iu itum* . Ji Nullus fupradidorum poteft direfte mtert DD.v.S^nch.l.q.c.iq TIV.30.&^uareVota emiiiaante lubjedionem, v. g. de rifilves. *6te Matrimonium ; fada vero intra tetn- I, Quivis pater. 8t ineiusdefedu>^s- p8 'Ubjedionis , de re implenda pofl paternus,tutor, imo etiam mater,non tantam «i|ius fubjedionis , v. g, in pubertate, fi tutrix fit, fed etiam in priorum (ieredti; vel poftobitum m^riti, poliunt irritare. £c-& fecundum quofdam, reliquis deficienti* feusetiammagifter, vel herus, utSwr,wfto VI, Votum, de quo dubium eft, uttutn d. 1/f.n. f8£contra Sanch. poteft dirett^ 51' ®1‘erls tempore libertatis, an fubjedionis, tarevota liberorum impuberem; utc°‘j n P°^e irritate fuperiorem, docet Stilat turexc, Mulier.$1. q.z. c.l. &i.i° ■‘I’1'?,1' & f J.r. I.d-1. Sed con- S/ctsif de reg. Impubertas autem fecuntiU MutntenetSHar.Sanch. fimi. &e.cum Bardi jgra finitur in mafculis, anno decimo qll8j' >, FbS-iS. completo, in foeminis duodecimo conF;i^lI._ Fadatempofe fubjeftionis, poffunt to, a dienativitatis complicando,utMf . irritari poft illud; v.g. quandohlius l.c. vid. L. jman. t.4. c. 2. Bonac.diA- fi'rW*“pabes, Quod verum eft, etfiinpu-§. 2. ■ firm . rCa fat‘kc2flet > putans ex errore e (Te II. VotaReligioforum (non tamen lecus tamen, fiinlitma effe noviflet, tiorurn) etiam (ttb pratdecefforibtis e®1 ’?mpendenter a prioribus ratificaflet, vm irritare pofluntdiretdepnEterPapatn, * ' “* '•*•* 4°'d«£,i 0. YLJ^f tes,Guardiani .Priores 8t Pedoresi^F .^I1)* SupradidipolTunt revocare, acdi-babiliter etiam Abbatifla; , ut habet a*1" e irritare vota, etfi femel earatificave-U 6. devitec. 7. n. 19.H egin. 1.18. »*• tj 9®« non privarunt fedomitio & pote* Bon.Lc.n,i6. Excipitur tamer, yotun^i? .|i|r.‘aa< v’ $Har- devttil. 6c,6. Quodfi ta-eundi ad religionem ftridiorem. v, “ne caufa fiat, erit fecundum quef- H-p.Encb.c.g. Lell'.nH»>.7%. Sanch.eM'^ , r® Pacatum mortale; lictJt probabilius id ’ d,Idem poteft, fecundum aRr* Pr*Utus poteft initate votum fubditi» • i prae* 172 t)e Vota. 4, Ltb. IU. Traci. II. tyj d praedeceffore aequali. vel inferiore coii 'r,p ci p« f efp e d o fu bd i t mn ra .quando mansarum, nontamena fuperiore, vide detoj !'[la J“,s Pr*judicat. Denique Superiores Bw,Uc. §.J. Laym.c. 7. LSn- •>n0vitiorum’8cin,isimpediunt - -K novitiatusexerciria. Ltff. d. 1«. „ ijj. ARTICULUS II. » J.Kon P°ffunt irritare indirede vorade §*« vota ‘ndire® poffi*irrt!m] \ «JW pbEjudicanrV ]?ern°neque"vqi*Ira- Refp. Si alicui, non quidem voluntas» F" ” a (^nuc. ’ 3nanti° materia vori non erit ventis, fed voti materia Iit fubjeda.ita*1 ^P'uslnbieda; v. g, vota fervi, impjen-hanc jus habeat, is tale votum poteft irrit* 01 exit Jiber; & conjugis, cum alter erit irritatione indireda: hoo eft, ejus obligat-- y.uns’ nemfufpendere , in quantum luo juri prap tJ, ioteft quis etiam indirede initare vo-dicatur: itque ex lege naturaa docente,«pH - °n§e ante *ada, quam (ibi materia fub-nemopoffit alteri promittere aii«it*idinprf ftUr’. v>g' fada a coniuge longe ante judicium tertii. S.Thm. in 4, d,3?.^ v^ UrT’; . Leff. &C.U.CC. Vnde refilves. ceilor' ‘ote^ ef,'am vota a fe, vel ante- I. Sic irritarepoliunt,pratter fupranotfj. ec°nce(la8t contiimata, indirede ir- ratos, mater telpectu filiorum puberum , ut patet ex ^drt. fuperiort. Excipe ta-quamdiu manent in domo paterna, V!?1y'° 1ure ceffiiTer, & hanc ceiTto» emancipati : item tutor puberia, iJjjjfjt,.; ‘tUS accePt^(jet; utv.g, in voto .annum vigefimum quintum,in iis qu2eonl|fii ’s’ mutuo mariti 8c uxoris confenfu .poteftati officiunt. Laym. c. 7. JHR*! ec fi vel fola uxor, II. Idem poteffUxor refpedu- rn*%ft er1l,e mdependenrer ab altero vovif-v. g fi is voverit longiorem peregrinaP||||^. , nein, habitare alibi, cubare feorlim, qu**j vifc„ ' y°ta mdirefte tantum irritata revi-rogant vitae fociali . 8c ufuidominii, fligant .quando alteridefintint 'habet, in cotpu$ maffti. Leff. num.lh $ cate.'t'. de hisBcn.p.j, Laym, c. K. ;ittm, 171. ■’ * III. Item dominus', 5c domina refpc-* Sk. D VBI VM VII, famulorum; ut fi iivoverii«jejtinium,MB|; j _ fierent inepti ad obfequia domini; fit commutatio VOti t tum non ett caftiratis, vel brevis orati0 fSI» ,”n , n ..r,oJ^^u.('0.^n:!ut3tl'0 eft fubftitutio alterinf IV. Item non tantum Pontifex relp^gHoreju loco _ d y omnium fidelium, fed etiamCt«» fub eadem oblignfione Circa j quam. ■ ii feli: mi 1*111 Mt ,74 De Voto. ■ g, . Lib. IU, Traet. II. quam , «tlicite fiat, traduntur h* regni* «ice^ioncm Epifcopirus: tum quia hic fPrima, Aii commutationem voti requiris jjonemcic nominem peife&ioremquamre-auCtoritas Ecclefiaftica. i. quando comi» ‘g'0 » licet perfe&iorem efle fupponat: tatio fitinpauldminus bonum: quod»» tum' guta non conflati quod illud hicSt tabiliter minus fit , mifcetur difpenla») nunc In Deo gratius: tum , quia lic refpoa-2, Quando dubium eft de aequalitate b® >t Innocentius III. apud Bonae, m 2. ora- 2. Quando fit in bonum squale: licetaijfl *f(t»r»d. 4 4, 2./. 7. Idem docet Lejj. lw. 2« tunc putent fufficereauctoritatem propw taM-d.i6. num, 103. ^iz.or.Sanch. Lajm.l.A. Haec tamen fufficit ad comroutaiioiteraS \\'c-b-n'*m.}5.‘Talatitd.$.t,i6tnu.i,Faiiuhd, melius i quia in meliori minus continet* Voco autem melius, quodelt taleinotdit . v,,Qpi habet facultatem difpenfanii, ha-ad utilitatem fpiritualem voventis,S W, commutandi; non tamen contra: gratius. ... ^ommu“tioeflparsdirpen(aiionis; qui Secunda. Ad commutationem votiin* em poteft majus, etiam minus potefl. quale, requiritur caufa, licet minor. qina V.11 auttm habet facultatem commutandi ad difpenfationem : quia difpenfatio _p tntum, non poteft mutare nili in squale: liberat ab obligatione voti; commutatio J <« moraliter 8c non fcrupulose sftiman-aliud fubtogat. Unde fifiarinmeliusieft, ucmonet.In II.Epifcopus» refpe&u fuoruai V,d' TRACTATUS III. De Temo & Quirto Pr^cepto CAPUT J. ^id Tertium B receptum, Memento, &c. P aifimTlTn^h ’ vtd. LajmMr y.cap.l, Suar.FiU. &c. e x D, Tmm.lt- j refiives. ■ m I. Impertinens eft ad rationem operis1! vilis, utrum fiat ex lucro , an ex recreatij „ ex hac,an ifta intentione, pia,vana«i Cajet. Suar, Laym.l.c, &c.contra S].v> "Iri.Impertinens quoque eft; defatigatione St labore ,Gve non; B»«^j (ive longo tempore , 8tc. quia mhi J mutat naturam operis* .,0M III. Servile non eft .ideoque nec p ^ tumfefto ludere, choreas ducere, ^ LiKllI.Tra8.UT. T70 «fma muficapulfoe , iter facere pedibus oete(fadUrf1' ^I-navi; lmJe ad hrec •««'•cimS?!' «»• jumcinafine ere, cum id fit ner facere.utairF,9 vi ium UCeftreautem Jllrnenta,currus,vel nt Inim ma"m™!'dbus ‘ eftrervi!e. Suar. ZB?$r^%S£:'£ hi li,,r Jcn?. doce,t LaJm *■ contra S*. mhjhetL L ?'anr nc8,edum penfum , vfehabetaTT; ' ImPr!,reie tamen, fer-^r. Ur' .Suar. Lajman. '<9 aioib- M 1 fue- ISO De Obferv Atiane Ve florum. wm fuetudinem, adotium aliaque pejoram & ' * W- /Fr da>»ehari,Gr«-*.».«.?.w*-A4.i)7'*jj fc,J aJT g t ftfePitum judicia-aucupari,militare, gladiari.ptfcaii. 9‘L * .•n flaminibus recreationis gratilj & fatniwi* _ piibatio tamen moderata eide debet. f V V H l V M //, zufM * non licere. Similiter quidam excufantpj U ob quas opera prohibita las ad otium vitandum acu pingentes. Itceantj ? ^Lor.PM^>Sa.tMorcb.v,Dun.f.6,t.b^t lik l ?, Sc r.4 tr, 4. 75.6*. , e.fu n r /fPrem: Trima, Di- Relp.ll, Prohibentur praeterea qiu*?®EPjfc ' v.el habentis poteftatem opera non fervilia , quae dicuntur for^J^ palfm; uti Superiores Religio-iu funt mercatus, placitum , J^jjKaccSnVadtofc‘qaand°mndm"fi- Biortem vel poenam >8c ftrepitusomn P copmn. S*ar.e,i$. Laj, firnm. tam civilium , quam criminat^ nf^tndo; namficlicentnan- e,m - BSSS^S3X^?§^^‘ fe; inire contractus i lflietlljine,»J|,'Ornare aurem , & verrere a^nXcis excufentur) S"*^iptomt,fficiuno euntur nomine mercatus, qui Rtoh.hu «^ ^bfquerattone in dif. f.n/r,utdocet *,». e* S*™1» *■'“«« habentur. Fill.num,n$, ^tl^i^olicer^^Smunic*^Pf°*-™Um : Per ; M 3 Si» ,82 De Obfervatione Tefiorutn. f lib.IlI.Traff. JII. , S8&W- as I» % “«i • * & infirmis, pro tunc egentibus, fnb\ei« «», , 3- g^gent, £.»**•. Item emete bc vendere rufticis.quialm^ fantur etiam mercatores tui C1CU" busimpeJiuntur. L,y.c^.7.v^ guardam vendunt; c’^ prrLppotete ^ .£ fc^StsaSPaB- anci Use coaddi a dominis laborare, nec» igDes/vefte? J! V)„J£rfc,aptnr thewi! • dinies tecufate: quod fi tamen fteH ^.JftaVein h^ rqUam monet re£td £&.?«» defl.ere *bm. *~£bJ$?£?0' <* t“ere «— 4 J.f. 1. lidem Scftmiles reficientes iu« St,um«t Excufat it™ n.» * lies cum id aliis diebus non poffint. 4 tecaro,parv;t, • r ’ ^rem.^ gravt copolte. 8. Conflatores ferti & vitri, coj temjfcjJ. 1*10f- Inforenfibusau- r.t iirnnm cifcis, &c 8c quicunffl e*WamiriP °us’ materire quantitatem non terrumpi fine damno. 9. Molitores. JA*.,. * ”*,{ *• ?'/'f- 3- "■14- « cleri pendentes a ventis* 10. rifcat0. J "®eflegffcrit vpnJr; '^‘ " lcgmvepecca-lecum tinnorum, 5Cc. nn-i certo tant^JBjti. 'f venditionem rei magni mo-ni tempore id poliunt, 11 * 1 nfta'urat°^.^ore fi3t J lice* brevi tium,pontium, viarum publicarum, jB^a) njg ^ ’ge (fecurkium fu- lium cfu* moram non patiuntur. ifJjgM «P^ftetudo.yd necefluas ex-res in operibus neceflarns , ut tu” nuptiis,&c, Ji aliter fieri non Potel f2(®^ Hj M4 &y. 18+ Ve Obferv ahone Te florum. V V B I V M III. Qua opera 1'eJHsprAcipiantur ? P.efp. Fitecipitur t. Auditio concioni*-ron tamen fub mortali. ni fi quatenus qu..< que tenetur difcere neceflaria ad v■ Trickril.fcfj.iq. c.q.de reform, Ull. Btn.t.i.d,) . i>. l.p.l.n l~. Sunr.&c. Dixi.'-1]1 quaierui, &c. quia homines rudiorei jgn.°' rantesprscipuamyftetiafidei, ea pratferttffl qua fub gravi obligatione eos fcire ten» diftumeft fupra /. i.t. i.c. i. tenentur^, charitutis, ( fi alias ea commode addtjcWj non-polTint) fub gravi peccato concioni.' j potius catecheli interefle Bon.d.),in(r/'l't x.n.1%. addenseo cafu.concionem etunw Mifl* pr*ferendamefle+ Trull.it. c, ». 12, Ffgtfhd, &c. J i. Prarcipiturfpecialiprrecepto. oblifflj fub mortali, audire Miflam, hoc eft. m.°.r3l| humani afFiftentia, five pnefentia e11""! efle- F.ft communisex c.Omnttfidelts- 0- J t. Miffas, de cenfec. difi. I. contra J %ifciiam, qui femel vel iterum negligc‘e' -eunt efle veniale. Obligat hoc ?rXceftZM omnibus feftis, omnes bapiizatos cnn*°J tionis habentes: non autem infantes tes, vel catechumenos. Ratio prinaS pJj quia eft univetfale. Ratio fecundas. qu 13 J ftentiam humanam habere non poliunt- «| terti* , quia non funt Ecclefi* *“ 'vjl C. Luge, di.n.f. i.& 2« ex AUva. Ksn, Vnde rtfilvu, j jjJf » v Ll}4U* Troa. IU. is f « Parochia nrlllgati° audiendi “"cionem nullum q"i3 DD‘ muIti cumTrid rz4 c ! Jra;ceptum agnofeunt; ) ref' dlcat’te,wri uL< M twfhif tUm^uia fi 9"a °biiga- gulari. ’ 'cierog«umeft per privilegia Retrariam c 8e‘'et'aJem confuettulinem con- SSjLr; t"1' “• S ri0f tn fri/ryJrtd‘l- TrulLl dicatores & *4' Imo Fratres Pr!C* PrivilJiic’ & W,n<5.res- & qui cum ipfis in fujj Eccle(i^c°rnrnUnl^,l,t conc‘onanres in JUJ'toribusf;;q"°V1SJanni' r0emP°re poliunt dicsInduL n •°nc,edcre ann°s-8C3iO» fcaiJSJ* >‘1 ««JienJam Miffim febdomSL ’ * iexta. & babbata Majoris /sS si} r itione5» w ’ V redtatfub M>ta (ex Ie“tiam iniunJ+°ra? Caa®n'c:as » vel poeni-fii/o am ln confeiflone. ut conrra t'!c, £**docent Suar, Sa.T{o- poteftiim„ic .atl°»SlI>a duobusprsceptis :Mbn lfatJsfiei,‘ Mv.fuprdl. Ut. 2.C.3, iffi’ .lrem deeo S11* confitetur tetnpor« Nb'in^™,1t 19. num. 14.durn- K Ne„'ntl0nein babuerit audiendi Mif- “'differre quidem pof- Jf*Cepti conVtf0^ necad”' neceffitas r eonfeffioms. Idem dicit JBenac.d.q, jgj J)e Ob fervat tone Tefortm- n!t. P,1U ubi contrariam praxim auStiiS* dam excafat, vel ob neceffitatem conmni» candis vel intentionem audiendi Mills® “ Kam; vel denique ob bonam fidem, V. Satisfaciunt etiam infervientes fi recedant allatum neceffaria, v. g. vm» r hoftiam, thus, 8cc, quia cumhsc ordiKg tur ad offici um, non cenfentur abefie ■ modo non recedant ab Ecclefia, vel l"1 non longe, v. Bcn. „u;c VI. Peccat, qui non audit integram fam; 8c quidem venialiter, fiornittaturpa va pars .mortaliter, fi notabilis, v. g-™ Vel tertia pars. Lajman. tamen, putant, mortalis damnare eum , quub .. torio.ulquead finem adfit.Addiiquec0 • niterexcufari a mortali, qui audiunt »P cipio Epidolae , vel fecundum alios, gelii ufque ad finem: vel ab initio ulq ‘ Communionem. v:Bcn.t,i>d. 4. ‘I *1, ' SJ d.n.ftc. 1.8, 3. gjjJ VII. Non peccat faltem mortaliter, M. duobus Sacerdotibus fucceiltve duas dias Miffas audit, ut habet Ndvafc'fft(l Satu*. Htnriq.Didn.lom. I. tr. 3 A*’ ' r(, d.A.tj.dt.P-11. Hurtadc contra Star-V*, euiict. quia audit integram Miffam. 0 V, caufam eft probabile,etfi fimul audu > ■ bet Bcn.l-C. Hurt, fic £>»41». contra CtLrgt, &ct quotum fententia videt r baVinr. Non fatisfacit. qui fub mit,pingit.docet; vel quieftpo 1®' ^ aut aliam rem , taii loco, unde m , videri, vel notaripolBt quid Wt; q« ,f Lib. III. TraB. IU. 187 «nfetur moraliter priefens. Satisfacit tamen Itirdus, ciecus, 8c quicunque (iicetfit poft «tium, aut columnam, vel in feneftra, vel procul i temploJ ita eft pratfens. ut ex lignis externis colligere poflit, quid i cele-rantejgjtur, fpedtad loci natur!, etiamli imir^ acc*^ens audiat, videat,, aut eillgat, (itque pars per moralem coniun-^ju* multitudinis,qu.e dicitur prae- VtiCreftlnCOnfpe'‘-hl alt'’ri5< Btnd^ ij Aodjensdebet elleattentus, (altem rtualiter Sc in confufo, ut aliquo modoad-®at’ Hinc ^ quis nunc attendat, D nf Culetur. ut tamen femper advertere „ ‘c 1ulo fiac» licet peccet irreverenti!, Umen damnandus eft mortalis. Im6 ga* cum sjiv- *tfeL & Medi* i, 'Jl™ 'attsfacere, qui voluntarie toto fS*™ cft diftradus, modb fibi fit prmfens» Hmhlu1-! reverentl"a externa afiilht, Quod Eb l eepo docet Laym. contra Su&r. Bon. i,®5e' ^-tn' *‘c: ^ C-Lui° n<1(* 27- Plura Li, "ae mateiia, v.fup^a l. 1. tr, 1. cap. 3. tot ' Pr*cePium audiendas Midas imple-«tr °nCUn^I!ei? ^oco ’ **ve 'n Parochiali» jv, .atlle Jrafi 1, live in Regularium Ecclefia, ln oratoriis privatis, five extra Eccle-gWaiatur Ratio,quia Ecclefia tanmm , e'01** Miflie prxeipit, non autem io-dior e^° <1U0V*S *oco impletur,Tcl.l.y.c.7. Ea*'”* ^ °drtcj. Navar«Fill.N ung.Stta^K^jt,, jjlj >A' uli-p,\i.n./\. & plures. Quatdodiri-to. t cCrta fatis fit; nihilominus quia poft Jiupr4 citatosAuftores, aquodauv» nw* i88 De Ohftrvatione Fefiorum. \. L, UI.Traft.ltl. igp moderno, viro alias doito, indubiumvoc* n^l°ribus. v. Fagund, Luge, Barbofo, tur, peculiari dubio examinanda eft, ne cui ^ 3-c- 't*.d.6, (quia liber obvius eft) fcrupulus, ajac eoo* j l"6 ““ftant.qus Marchunt. objicit, ut, ' rcientianafcaiur erronea, • • Quod jura antiqua decernant contra- ) num; e6qu6d SixtUi IV. dateuga & puce, D VE I V M IV prccipiat» ne Mendicantes prodicent, non ‘ . “^‘3‘idire Miiram in 1’arochia, Dominicis An fit obligatio audtendi MiJJam tn Fl- <* *«ltis.Nam imprimis ex illo Sixtidecre-rochia, Dominicis , & fefiis fOd- ‘I fequit:ur; ciimis non dicat teneri, toribus ’ J tantum prohibeat ne publice prodicetur, )BnbUi' ^tenen. Cum en.m honeftiffimumfit, p0- Refp. Etfiid quidem decens fit,non MM! P^maudireMiflamin Parochia .idque fiua-eft obligatio. £ft communis Au&omnU ^ c*^ceuttrninime deceret, id (publici (quos vide Superiore dub. Cafn ttlu) & mni „ *'ertlm ) diffuaderetnam indefcandala.Sc Ca. Lugedt. zz. fi i.k.i, certa ; etli MaM [ f"1 p«°chi contemptus. (equi pollent. tius in Candelabro my fico t.q.c.y. & inrtfot»''* je °c e“'.quod Sixtus cavere voluit. Dein-tnbus moralibus, in forma manualis editis^f a!ulSUa forfan aliqua jura id habeant, 8. in dubium vocet, fcrupulumque movfll r ‘tenoribus temporibus, per varia privi-conetur. Ratio eft. 1. Quia nullum extat“ (aj, ‘ ^ceptamque confuetudinem univer-de re prarceptum, z, Quia cap.Vt d*m»$ m ’ e“derogatum. CartLugt.iXuteri^iut. jubetur Parochus ante MifTam ejicere e® ^ , qiii proprio Parocho contempto, ifthic Wtl' . rltat‘ Qu&d multos Canoniftas fam audire vellent : ergo line contero?11'' Qj. t U1!0r|ern fecutos aderit. Efto enim-* (formali) licet. 3. Quiata. St^m, decwfc , re ^.l!ltla!^hclenferint; hoc tamen tempo-jubentur ii, qui habent oratotium dorni, i- cj’‘ tot 5c tam ampla privilegia, poft tam majoribus feftivitatibusaudire facruminPf £mjn diuturnam confuetudinem , poft rochia, vel in civitatibus, 4, Quia unire» fg(n . ^mtndium declarationes, 8c ipfo-Jis fidelium , & ipforunamet etiamParod11' rja . am Pontthcum nota decreta contra-rumdoftorum , & confeflariorum (q«iprf ceant.n r •rW**\e]p,) analiquiiddo- nitentes hac de re non interrogant) conltf , j, ' ,e[rc10' .... rudo, id non tantum , f Ut loquitur MatM Ref„ • u' EocusTridentini pauld ante in tius U.) infinuat.fed manifefte docet, J.Qf verhi,^ 1 “S.SUe.m obJ:cic: ut Patec ex iplis Tnd.feJf.zz.oS, tantum dicit, populum»*' riimdnp,. ec‘aratione Emiu. Cardin. Autfto-bere moneri, (nonautem teneri) utfreq# »*<• communi explicatione, ter adeant Parochias, (altera Dominicis A ****• Epucopus nonpoteft cenfuris, ’ mul&is» 100 DeOhfervationeFeJlorum. rtti n « TraflJH, muldis. aiiifque poenis, cogere ad audien- ‘ l‘ceJ.e fa^rilu*. dam Millam in Parochia, tu contra Mf" »JfKt & r» ‘ ^ SF™ *‘ebsu domi- cliant, l.c, ubi ait, Regulares ita ccnimaimtl ,m fraJr'm rp . Jor^*u^dtrt uiEcclefik, rdtcndtre.m frtvUeporumfuorumfimknaem tim ttikmcT* *JUrHm M'nd,Mn- * rJnt6ctni,& dilatent philatt tria: & contra Jt) maetrSpZZt t l* 5 u. * ihfetn ‘Tarocbtani obedientn. Ratio autem di' litI ^ t 1‘ » & antiquas confiteiudi-S! ut ait Neevar. Epifcopns non pote» £^£1'faJlT^ tollere (nec reftringere) jus commune, ^atoribL, J* PrtlveZ dii* ^Wn* generalem totius orbis confuetudinem, I tau, quim ai,„ ■ iLV . dt8* Socie- docent prstcr ^mh-fnfra cit.S-.AnW-t' >Api0M iniu'tlm et^A ’ "*afedt lil,9. cap. 10. §. i. *». 4- Sjiv.V. Mijja TJ OrdinarU Lrola” l * f"5? 'rtWB * ^ U)m.lA-t-7-c^'&c^cot»m. omnes TMjS iryefimjj & t*r Cancntjuwwdenji: afFaruntque^«r.rii.nV’ n,(„fiteri Kj f { ’ ternfo- i oru m CJC7arrp Compen- Ltf» i WtUn ii»/- prartef 35“3 *0?e«t» J « * ; >*i vel Condonem in pruina 'Tarcch a . eliami»‘‘f in extr^ T{ emi fi umes in Tndentinum, tmpepy v* ^graviffinia; aut fi ner,'^rS repe[telc moti-verfu.^nno .<544- & Zerolm «» g «gitet faltem D!"!,C-n>p,CerTelubet-'re-Epiicepalt p, 1. V. ParoiUa, & f* *• I; (dum vidit pU 1 iP ““ Innocentio Idem diibrtis verbis confirmat CkJ%pn jam ruituumf '«ft® Latc«nenrem VIII. Anno 1592. 22. Decemb.decreto ‘«i a S.Dominico tcf eam iuften-circa hanc ipfam controvertiam fi^ter, nu,u f ^ S.Prancifco. Con- tijatam * quo eam dirimit > his veri#1' J V ■ ^ lm ln vanas orbis Tr** P^gjs* snz De Ohfervttione Fejiorum. i _ Lib. IU. Trad.M, rhgas , iX in ipfam Germaniam , ^ &in poenalibus non^' Chrifti tranllata eft opera Regularium, ^mquuTridentinumexpre/$a fine eorum fubfidio confervas diu # : > {quod Mmkutim in Ius citationi fuiflet, vel falcem minus florujffet* cum tamen ad rem plurimum fa! niqr.e ne ReguWih,., fucanto. *f Sfc— Turo qaia nec ii! quam , quod privilegia fua tueamur . £^ ^^ 0 iganonem, quoadconciones, dum eft , quod fme confenfu Sed,*At^0iiruetudo1'3fteB^u“iVerfaiis tccltfi* ftolicse iisrenunciare, aut cedere noivpo ^ , eo quod forte regularitercom. line: ut vid.l.i. Duret, tit. 4?- de erit. fV tw LrT£oterat *11 c notae C.Lut„tl.c, Ke_ imb etfi faciant, irritum fore f 8t P«« I nif.f0^/n^un'ter docetur in Mif-ros; quia injuriare referent Ordini, Kb£C‘^ t r'in pagi»,, ubi rarius contendunt fix toti. , .. . J ::.Je JgfjWParochudew ptiefenti. De. Nunc ad argumenta, MarcUm b** .-■ U„j ' an *>on EpiJcopi, de quibus rejpondeo. . r .. quibus Piu, m!mcro forte fim eorum, de I. Affertauaoritatem cujufdam P. C Pjj “ I(^‘lnr?‘u],a • &pMendna,,tmr, . cini , qui Parochi anum«bedtcnievi^CI’P ' dicantesmeritA r ! Ordines Mer- huic quidem me paulo ante fat ™ult“ & 4aon folaIT) id ° c°!«e adjuvare deberer.* vefdue atiftoritates oppofuiife exiftimo. &; rfjd neg^ant, verum etiam Con- II, Ait.quorundam FpifcoporumP'Jtj, verbss in pravum fenfumde- effe contrariam , eamtjue fundari 'n l“'£®cjint- “commodis & perturbationibus tiquo,8c novoTridJ.e. m • Citat ,i» .. dicit: TeneriunumcuemtHieParahi/f»*! Mnirr..^,: ,, retabyno.ji Leodienfis, 8c etit, ad audiendum verbum Det & r*‘ J1^1N'iej ^nuveriaude t fidei: haec autem in plerifque IoctSw‘:fljiP^ti Thll^f1 a'U,^,Mi • ‘m~r bus docentur in Milia ; ergo etiam ad M 1De £ % poffunt compelli, ninjutoi^ntelligenda jfr& ft1u:*fortefuntfi- T{ ejb. l. Prain iftam (fi ubi eftj PfF JSfePriil>*0tq,i ,.5° ’ PccurH contemptu effe, & coofrariam praxi communi Ef ,...■ a»dianr factum extra Pan - potum , in omnibus regnis & Pr0V1 «teceptj veh, »u™3'l,umh3be»t,noa oC infuper Praefulis fummi. _ ter. Videri II. praxin iftam nec fundari in & J orcft --LugoLc. Burhf , quo . cum illi, (fi quod fuir) PerP,fUJ»fc Fontani c,^".,ffi,'Dus.,ccl'i libellus fit derogatum . 8c abrogaverit c°^u'||»r ^ » oncioiwtonsregii, cujus ' nec in novo. Tum quia Trtd.U t. W ^cS/ufda:a de concionibus 3t catechefi , cufus primam gailiec Kac- j pjf. DeObftrvatmeFeflorum. B,- casi. Anno i6z^. poftea vero latinitate A' ■ Ltb.lll. Tratt. IU. jpS natus , 8c rectifus Viennas Auftria:, typ®* Excufanttir qui funt in navioa-W MichaSlis Riilii ■ Anno 1634, Mitto rati« ;'c‘«rcere. Irem in morbo, vel convaie-, creteras .quibus frequentationem ParocWi *c«na. mqua obiit prodire foras. Irem qui (fine obboatione tamen) perfuadere conij nt'n«communicatione,vej interdido:de tur; cum eam , utpote honeftam lmpnnitjp luo loco, atque decentem, minime improbare ,jeda| “• Item1 , qui cuftodiunt caftra, urbem, roneam tantum confcientiam impedire^ ^'".,ln‘3n,es, fvel puerum .quiin tem* tendam; ne videlicet cum perfuafione ow|l Jjoteufc ■ & fine perturbarione aJiotum cationis Parochialia , vel cum apprebett* ncn,non poteft) vel domum, aut *-fione peccati, Regularium teroplafrequi^^,.1^'^ funt, aut coquere debent & fi-tentur. J"® °mitti non Poirunu D V B I V M V. fi'1-1’I'em CHipericulumefl gravis offen- v » y, ... , &“£*«a'P»enrum,vel dominorum /W Qu* excufent ab auditu»ie J«crt. u,117i sj tamen ic[ ferd rernperfie- ■ e auo medio laborandum eiler, Refp. Duasfuntcauf* . quantum altera. Item Ii quis aiioqul omiflm us elTet adfit, non teneris cmate celebrari PlW.‘.rm. 10nem commodam itineris, v. t>. fo-in portatilicuro privilegio, neque (en ffl'cum viam ignoret, vel pericula me-confilii fit j preces, intenm, aliaslocoN,®ois Vet0 tenetur ad Millam ante iter, dicere>ut habet N*v*r,c.iy. iS(Kar.F«-,« :*R%tjnere, Suar.f.6. 'fydrig. Bon.l c. f.q. n. . ndPn’ r|l.'i^ravis dl'fficultas eundi ad E cete- Prima caufa eft Impotentia, ve,,im'Spj|ij' 'dl(wntum v.g. unius vel alterius ter, vel moralis, aut difficultas sysrmanici, vel etiam mineris fpa- incommodo , proprio vel proxinu; .«ittie Ii via fit moleflfa, coelum pluris, vel bonorum , vel etiam honoris• 01 habenda ei} ratio perfonarum, hasc eft 'mens iicclefias prascipient»> *Porss,& confuetudinis. B-nae.Suarl diftretas & benevolas matris. ***• »,7. ait. p- ait. Navar. fili. t. ‘).cap.y. q< l1, " 1 ex conliietudine patri* foeminse d.ti" ■■ , n«*n -PklUnnm °ie?nt temPore luttfis »• vel etiam Secanda caufaeft, quodeunque mo» jflrj? Fili.n.229. rationabile, quoquisbonahdcputat,e • atquisnon habeat veftej ft.itui fuo etsfari. v.SMrtin^.p,f.6,c^, entes« ttavar. Henna,. S«txAur, l,c,Vnderefilvn. , Vn, it E • 01 qti® ex occulta fornicatione^» N 2. . prae. i96 De Obiit- Parent. & Fit | Ul. Uj. Tra^ m pratgnins metuat, ne id advertatur, P gl. Contra reverentiam graviter neccar deat. Ufm.l. 4- »• i- .. Ull Perc“»'« etiam leviter; & fe IX.Siqnz (ctret.alteri a quo perdu ® Wdini a. Si manum ad perciuieS- retur, fecuturam occafionem peccatiHp dum deliberate attollar. a4 Sir-raviter con CAPUT lf' DcIV.Pra-cepto: fum» tnm , &C. ^‘ 6- Si pauperes defpiciat , vel nolit iiflimuler Vp ,r ^ianien exteritis tantum DVB IV M I. ex jufti cafuA°^n’ & n°lit3PUti Fe habere, •/ mn ^Wariis ‘ dummodo provideat de ne- M quid teneantur libert ^ ««fat 4 peccato gravi, ed «■«< •’ l~hf 7- Si in • „ .nri KQitacriS» fc ,al? de verocrImme accnfet; R E fp. Tenentur vi hujus Pr*ce^'^«>|Wn^refis, proditionis, vel conju- penitotibus. tum [uperioribas. ^ sin 1 nncipem, ciiranoneftalius cor-«ou,“ in quibus quifque . & qu ^ v.Bon. d.6. iediis iis e it. an nem, reverentiam ,<* gg ■)°*u* obediemiaojgraviter peccat, dientiam praedaret itautli notabihs gravtfit inobediens circa ea, quas defedus fit in re gravi, graviter Pea.(J jr‘c ac> gubernationem domus, bonos quod facilius fiet refpedu parentum. V. » vel,anima: falutem. FiU.«,io. i. Si aliorum, ha communiter,v, Fi//.r>1®'”' 'E. “ntatem parentis ducat uxorem fe 7? etin l z.c, i • &c. Vnderefilves, * rudigna autem dicitur, cum qua A I. Contra amorem graviter PecSEfTahe,e «ne dedecore, juxta l. (ifigua odii parentibusoftendat. . Jy*,.?L ?!* ufum; non tamenporeft exhar-tradet, i, fi torvo oculo fere le^[chBL 3* Si finejnftacaufa nolit eara tur, ac ita afpere loquatur. ac U ?»«n vult parens; maxime fi inde ret. 3. G non fubveniat in gravi " iirpiBL a-0?la* aut parentum neceilitas le-fpirituali. vel corporali. 4- ” autem jufla crfufa, v.g, fi fit eorumteftamenta& legata, m0 .|||s0frfKLp Ia'Uin(irma,defoimis.fatua, vel ). ii grave malum . v.g. morteainl (Viii|T^rM*Siinconfultis parentibus nu-Nav.tr,Hrjio,l.xO, n, U, Eill.f*1®*c' ' flfa»;Lp-etSonch. Poteft tamen, ubicon-3» & 7. - II,prudenter contrahere eunt' (9 ipg De Lib.III.TracJ.illt i99 fe digna; cum orca eleChonern fta usB«Ure, Circa quod exBon.d. 6.q.u^r.p. juris. II-.28, f.i. rtfilvunturht Cafut. fl.io.n. io* An, 8cquomodo peccer I, Graviter peccant parentes , qui line furando parentibus, videtnfra/ 3. tr, caufa, prolem hofpicaii, vel locispu- infrahb.$. M.f.J- d.x. & /.3, m.J.M- j tr.^.c, 1. ^V‘jTxnetrr-Pr°leSi Vp!4i'QTa'tealiter}fi a^‘ iVlater tenetur (fub venialitamen) la-t3s, adeo «nfi in gravi nece.fitate afigl&reptoprio lade, nili habeat juftamexcu-vari nonpoflint, teneatur manere inj f«ionem: tunc VC(6 teneturfub gravi pec-(nili tamen in hoc illi certum , imn.jn{f Ca*° bonam nutricem qurerere Bm.d.6.q 1. valde probabile periculum falutis ^ J Item tenetur fecundum jura pro- ret) 8C fi religionem lit lapelUug_tej J lemaiere ad finem anni tertii: poftea educa-egredi , ^juvare paren ‘. _ n:£Ce[a nlcjne ad emancipationem (pedat ad parum neceffitas ejus profdTionem trem. Excipe,nifihicefletpauper, Sc inarer Atperveniat . fi ea extrema fit I», Pater teneturproH >non tnnt,;lmIeoi. di, petiti prius» licet non "BDq*-£*• &-honeftas artes, juxta fuum cafu tenetur, tamen aliunde (e alere po.Tn. tento, deferre habitum , « «“JJSI lugeat 5 deinde etiam dotem filia-flantia ia Re igionis . a poftquam^ ^Pj idem clerici. etiam ex frudibus tc. bus (ubven.umefl,redire. v.LeJ -i «JUfhc.spofliint ha-c fuis fpuriisproflare dttb. 3. vide tk infra tr.f.c.l. dwdr 3 \ffi#hc.i.*lt.1%.U).l.luiop4}.c f* _ _ Tr ,, r r f toif ju-T" t' Hinc peccant, x.n D V B 1 V M • fc „ adhibeant diligentiam (altem mediocrem. ' r„A if&l J»,nC5a!railt boiia, quibus filii alantur, ha Ad quid teneantur parenta er*» j jgji); hatrediurem fecundum fuum flatum. • .«ilitw ol,003 ddapidando impotentes fe reddant, Parentes , qno nomine etiam >n °^os honefte fecundum flatum fuum tnrafcendentcs, V. g. avus, proavus, ' | aandos ,aedotandos. Bonae, d.6,^,1 .p.6t nentur gravi obligatione juris 0^jjSTj hi, &L-. 3. fi fine legitima cauf* «onfervatioflem & educationeB» liD {J “°tc®negent, (velfilium exhxredenc1. v. g* 200 DeOb’ig.Partnt. &Fil, ■[ t\bK ///. Tra&.IU, 2Qt v. g. quia vult ingredi, vel eft ingrefla Rei- jMcogendo, vel abftrahendo. Et quidem-, gtenem. vel quiaipHsinvitis nupfir,licetle (a ,g# excommuni- indigno. B,n.l.c, $ z, cx yAz&r. “'cogentes ad tKonafterium filias . quia filius ordinem faci um fufeepit. SW' VII. Etfi frater fratri, vel forori.faltem m emm Pater teretur dotate fuas proles p C t^'velquafiextremaneceffitatetenea- matrimoniovelingreiluRel?gionts;itae«2®l nubventrelegeturncharitaris, tumpieta* ad fufctptendos (aeros ordines. Neque h«,«». non tamen eft ea obligatio, qua- inter donatio eft revocabilis: irrb fic donatas* Plentes & liberos; cum non fit i Ii a denen-pofle computari inlfgitimam.autdivifiotjffntia. v.Undefi Procum fratribus. docet Barb &c. \7-Contrj- l^efttnreligione, non tenetur egredi, num tamen renet Mtli.&c* curo '“ccurrat, Trul. I, i, c,2. d. 24 rumi ex 1.6, 91, & 91, i-F al®’** * 1 IV. Parens tenetur proli AikvenirereH An filius aliquando uoflit a Patre religione. iifdem cafit tts, quibusproldf M»an h*reditare ? ^ ® parenti; quosvis fyericre dul 10 c mntcdj *{■*•«/.«/». Talts autcm ce„relur. rt.sad falutem Hinc graviter P«««. jj . (nifi ingratiam Patris re- quamumlntpfis eft, non curent utbonisiw r»t,iplnmq premtuerit ante teftamen- ribtts imbuantur. dodrinam C hriftia^g fide, rudimenta addtfcant. pravorumconfoP , j velejus v.t, infidiatuseft. vel manus na vnent, mandata Dei & Ecclefi* oWf£ It . ve! maleficis feimmifenir. Btn.d, i. vent, Sacramenta frequentent, a P*«*'s e*Gv. S*nc.^t*r.Meli.&e * abftineanr. F»ll. B,n. 1. c 2. St S'feti Patris uxorem cogno- nes peccandi ab ns; non averrant, vel-inj cet. ^"aliter: fi Parenti furiofo. velcar-cis, antdomihus fufpedtis habuareperm' [^ d tento>, noluit fuccurrere fide juben-tant, Trull.U.d.^Hum,4. u Si .Lj “ "jlPed,erit Patremteftari: fi bona Pa-cxemplo malo depravent. 4. Si non ^ rmg,:dllaPidaverit. cum gravi ipforunu, gent. punianrtjttc diftolutos; moderateff®j5wio. 0 ‘ men: nam peccant etiam verberando ^Ir;^g‘. ‘«i> minor zy. annis Iuxuriofara vi-derate , v.g. ut notabiliter laedantur. *f«' gerit.&c. Circa quas unoiaravi fyv.Btn.l.c. & d-^diaitur-q. uit.P ?> has caufas, quando filius VI. Tenetur etiira pro!irejinq«^^ehabet_unde vivat: nant alimentis ad bermem circa eletfionem ftatuS. ,UP^J^.,“eFeffaril5 privarf non poteft, Cum de- pwMn^tnvitMaiamuiiomuciiWf^pc^lwe natur*, quod a ^ ciyj|j tolli tioo 202 DtOblig. Parent.&Fil non poteft. Bon, ,1.6. a. i. p.6, § 3.exS^> Mvl.oivr. rR.tgin,Fill, Trall.i.4. tm. z.l. 7. c. 17, D V B I V M III. Ad quid teneantur tutons, & curffl' res j qui parentum funi loco! Tutor (idem eft de Curatore) tene® curam gerere pupilli , ejufque bona rite” fideliter adminiftrare. Ratio. Quia in hunc fiuemconftituitur, 8c afBgnaturpupiil°P*# tris loco. Quare ii delinquat, vel notabit ter fit negligens hacinre, peccat gravljH' 8C ad compenfationem damni, quod PUP! 1^| ex eo accepit .obligatur, {8c /'aiteaidea°i 1 Jk culpa iata) imo etiam , o pupilli confuiat, Tabicnaib. tionpc' TutortveI Curator non poteftdona-' nis Dum-fl.rerni^'onesgratiofas facere de bo-fSlfeM.L CiUIa non ad deftruendum. fod Egi eftconftitutus. llid. Excipedona-%en-t;iuU|n-eratonarn; bcenim poteft v.g, jdjere de.b«° pro liberali fervitio aliquid d.2)V,«Xn erali donatione. Molm. Lura, ftnch‘ Trull.l,?.Cii7. ri.8. v.Tux «Jjj!* ,Den«]ne tenetur (officio finito) 6ceori/atl°nes: quia hoc onus elt comam-ij, i m* qnibona aliena admi ni lirant. W, n. CMr‘ d. ], <7.19. ^,4. 8c infra hoc libro ' .*J. m appendi^ admtrailm. i>K* 2 04 De Obi. Dominorum & D V B I V M IV. Qua obligatio Dominorum & fffld* rum , aliorumcjj Superiorum 0* inferiorum erga [e invicem ? Refp.I. Domini, & Superiores tenent»! habere curam famulorum , alioramqee!»0' rum fubditotum. Pater ex i. adTtm.}> t qtmfHorum,&c. itratioeft, quiafunrip ^ rum captK, 8C vice* parentum gerunt qtre tenentur quodammodo ad eadem,adqu* parentes. Imprimis ver6 curare tentnt“! quantum in iplis eft, ut fervent praecepta^ oCEcclefiz. Bonec. d. l6. q, i.fi.So Vo*t,t filves. .. ... I, Peccant Domini graviter, x.S»-fla caufa impediant famulos, ne fertis Mi' fam audiant; vel fi feftis opera ferv^al®L| nant; vel fi jubeant ea, qu* fine peccato n non poliunt. Navar. <«14. &c, a.Si P?ccaV occafionem permittant, cum pcflint re; aut fi graviter delinquentes noncorrig"*' vel negligentes neceflaria ad falutent o moneant, corripiant. Bov, l. c. , II. Peccant item graviter. I. Sig«vl1^ injuriis afficiant; diabolos,canes, *5’,Jy pellent.fiw.fr. 8cTm/./.4.r.l.d.<5»I'cet '' />.7.1.7. ^.47« exctiftt a peccato talem c tumeliam, quod ex ira & tndeliberatton j leatptofetri. i.Si alimenta convenient!» praebeant; mercedem jullam (dummoo»g delitet ferviverintj non folvant,velume abf^uetatio^ibili caufa, lini, lib.lll, Traa.m. 2f>c quoS'7nTrtemertdomo exPel,3nt: in rTlrl * ( 18ra,vlffima «caufa id fece-dis / /f nturadl0l!itionemintegr® raeice- t‘wfUr,e: l++l- FdUu 7. 'K wi. M'lt. S7£tW'3i' 4'Sieum,quilibe-mr r t domeftlcos- verbis, exemplo, vel nonemS PtaVIS corrumPit * & rcprehenfione t u ™ nJa*us«e domo non dimittant. Navt Trull. d.6un.%. lQI,‘*,.Herus n«n «netur famulo infirmo ilm df ®8r9tatJdarefalarium, (nitiin ex-. -tV ■ ^Uv' neceditate rtunc enim debet x cnaritate) imo lumptus in ejus curatio-", !mpenfo$ poteftrepetere. MolvJ.U.zt. .... Famuli.csteri^ue fubjiti.tenen- j Uls dominis 5c fuperioribus aliquo tuo* «dem, qu* lilii parentibus, nimirum a* , reverentiam , Scobedientiam pr*-1 500P<*tet ex didis, quia funt illis lif °*C0Pareiullm-s Tho.i. 1,4.303,^p?»»« ™ ^«derefolve,. 3 * • , ‘ Pecc*ntfamuli graviter. 1. Si non labo-com’ r ’erv*ant fideliter, tenenturijue ad rapeniauonem damni, Melina. Le[im. 1.1. f'T 2‘ Sigrave damnum inferant , vel in-f 1 rermittant, cum pofiint impedire. N*v. c j.q.io.%eg,n,loc.ot. “em fi damnum illud inferatur, (fi ve a fc «Btulis.li ve ab extraneis/ in rebus,quali?.*®* 'P^s comraiffa eft, arellitutione km\m excufari. Molui. Lefl. l.c.ij.d. mtr 'it9-n* 114* 3-Siabf-;wJavi(5ma caufa dilcedantadomino an-“**oinum elapfum ; ultra hunc ver6 manere £06 De Oli. Dominorum & Fm. j nere non tenentur, etiamfi morbo impeda! fervire aliquamdiu non potuerint. Mdn.lt' 'T^egin.Mm17,Efcob. E.y. num.50. 4,Sid®‘ minoinrebus magni momenti nonobeW B^n.l.c. , i II, Famuli non peccant, fi ftiften»tion«| ve! mercedem juftam domino negante'M*; tur compenfatione occulti. MclinluM Fillttr.^6-c,6 4,3. dummodo tamen alius iw dus non fit impetrandi; nec piusaccip*^’ quam debetur; neque fcandalum, auta>H» i ncommodum grave timeatur. vid. Btn. itw d.i.q ult. p.i-n.i6i III, Similiter proobfequiis, adqn*11® tenebantur, prtcflitis (fiquidem il»a.r°j gratis Sc liberaliter, fed animo merce, hibuerint) licere ex rebus domini accip®; compenfationem . qua; aliter obtineri8®; poffit, docet Navar.c. 17.num. 10 Flui a de his v. infra r.5.c.i. d.4, 6i<.vh*,i,f & Ben,d.6,(j.l.p.%, D V B I V M V. Quid teneantur Conjuges erga fe &111; vi hujus pr&cepti ? j Refp. Uxor iniis, qn« fpe&ant mus gubernationem & bonos mores, J tur obedire marito; hic vero uxoremrj iit fervam, fej} ut fociam traftare. R4tjji quia maritus efi caput, 8c uxor com J brum. Navar^A^. n.lo.Tel.FiU-^o-c-yim m-144. & commun. Vtide refolves. j Jl 1* Conjuges peccant. i«$i deb>!i J , Lih- HI- Tracl. III. 2n- d,fe,nnrC°-ntrafl'int matrimon>nm. 2. ufla caufa, qualis eft , fi v. e,ma. r Ndrgusbona familia; dilapidetf Sjly Ifj, 1 * 4-»i8. l»iiit!eUCcat8rav'.ter maritus, l. Si verbis fe, , vel infamatoriisafficiat uxo- ferelP 1 ,"]]Pe^Iat ,$am circa praicepta 11 , 5!efi*fine)ufta caufa. Sajr.l. 7lC.7, 5,1 Vet6 lrnPeJiat- etiam fine caufa, ^coufeT ’ c0Pfi,ii ramumfunt, ut p*“K>» communio,&c, communiter tan- 2oS De Obligatione Conjugum. I t lib.UL TraSt.HI. 2o9 tantum peccat venialiter, nili conftetq eidemi applicare diebus faltem feftis, B0n.a.l.p-7-Tml. 3- Si c*dat graviter.^ ,. clim nulJ(> tferate tamen caftigate verb.s , vel «J ) 'd«utumfir. <,.ult. B.trb.Uc cravi caula moderatis verberibus, hab ‘ . 4‘1 ocere populum, condonando,arguen- & conditionis 8cftatus, quandoc, J jjc perfevelali^. T^j.P^Barh tcft. 4. Si alimenta neget; nit> tamen "‘“‘I ^U.cc. v.fupra. confortio mariti ptopna culpa dJfce“*J fi; ;,f,netuf fin?uHsdiebc» dominicis, & < Si negligatgnbem itionem „e|1|.jlmS ,^nn,blts populo dodrinam Chriftia- familiarem, 6.Si uxori non cohabue« I ^explicare, per (e vel alium , ut confiat ne jufta caula diu abiit. 7. Si.cump 1 M‘?• 4'deref. idfoie fub gravi mentj non procate., v. »• ■ *f f«J «i» )«.» divinirob iV<,v.ir.c.i4 n^-Tvl.L^.ca.i.S^nch,. ffir«enar propter quameos ab Epifco-m tr.it. 16. i.»ar p-7. L'a 'ir^e Praelatis ad id cogi pofib fub it ei!! ,°?munic,a'ionis' (omnefquealios D V B l V M VI. Tr»;dla"t * d,fcant & kiant) docet ; A** Vt4 • d ^nu-7 & BMtl.f.z.U.d. Mittit runebmm iri>Ia pjnpetnn, R[fp. citu,.««t«och.,i.« *»* KT. Refidete in fuaParochia. Trii#*® caf.l.Aercfir. Burb. f DVBIVM VII. alioqui in confcientia frudtus n ofrb'-Jf Qn» t /* tetieturque pro rata abfenti.erellituer ?^ ibitguio Prsceptorum & difiipH- cx bccleli.e, vei caulre piae. »Lrkm , exjulta caula, & licentia Epilcopi a“ j tempusabefle. v.Nav,c.xj.leges, vel Academi* ft (fi quidem ea ad peccatum otHtgtnO n°nf vetVr. 8. Scientias fupcrftitiofas aut veg addifCant» vel libros prohibitos legant. * pendium debitum dodtort luo 11011 1 » cumpoflint. vt btAvar.c, 23. & *)♦ ’ | It. Magiftri 8c pzdagogt pecc.iftt.i_ peccata difcipnloruffi diflunulent , corrigant quando poliunt, 2. PwfeW eorum in literis non ledulb Pr°m ■ . 3 Non doceant bonos mores, 4; M ^ F ^ polito falladoceanr ut vera, vel «P ^ 6C 1'alutinoxia. p.Non ftudeant i|> cio fatisfaciant. 6. Si ftipendium «V, majus jufto, vel quam Gymnain leg^ - ^ confuetudo permittat. 7. Dodoratus 81 negent dignis, vel indignis con.eran N*v. dicit efle mortale ; praefernm logia. Jure Canonico , Civili > * nara in' Philofophia forte venule tamu- . cenfet Cajet V. DotloraM. 8. SlW^ malo fint exemplo,- 9. Si malis monW» s butos,& qui aliis perniciofilunt.aaic admittant, vel ex iis non dimittant, v, < . x^l i Lib, UI. Tr*a. IV. 2lt IractaTus ly DeV.&VI.PacepK,. ‘ |^ T PRIMUM. %!!‘d quinto Pncepto prohibentur? Non occides. P Meetur hominis occido, mutiiatio injuftaV ^Ua *u:Emur'9»*&qumdJfi D v * 1 V Af j. Aukjunndo liceat occidere , velmuti- krefemctipfum l i&d&JVi,,a,Ua°ritatfi non 'icet m, 23:* ex '™oi:e occidere. ■ Naria S? ^ chamatc,? < i & fit ftasfic & Ueo * ‘i111 cft folus dire-, Diij j ab(TolutUs Dominus humani vies ;s®pfoneAe a“®6nta,e divina, pfdpter r«ciSu?t'3lI0lrdam -tyres ’ i' /«>-Pfcqfijf* veI ex *Ma iflfpiratione. fert/ U'gnoranna. Dixi 2. direth ■ a;, potionem VC omutere> e* quo pruc r C^fm0rs cert0 Ies»«ur: duifpr*. f««i “on ‘upote affino“1 i- ‘e[ftper obligat, /ej poteftorcini 01 e- 2iz De Homicidii, propter bonumfinem .neceiTitarem, velim* cuam utilitatem* S, Thom. i,2,q. 64. v. Fit» tict i9*c.4*4,T. &£ee>i.*tU3.c.7^X Vmi rjolvts. + JI* Miles poteft , imO tenetur perfiftertu {jitione etfi moraliter certus fit leoctiden* 4um, C.Lugotd. 10. •31. F<; gund. um. i. [. f . c, 11. Similiter licet fe objt* cerctelo vel iilui« ad fervapdamvitanl 1'rm* ripis, amici ad mortem injulle damnati vicest fubire. LcJJ. 1,2.c.9. n.30. vel in naufragio» bulam cedere,ex Ttl-LeJJ.l.11.UM (.i.» 3*r. Lugod, 10,f. 1. I.1 bitamenever* fionem illam turris, Sc cotrbuftioneiu nw ffi quidem nulla fit fpes evadendi) timidi; & non nifiex graviflima, v. g. boni pub» «ausa, videtur concedere. UMdtrumir,^. caf.l.dub. 19. Dia.n. ^ ff.l .f,e,U.n.6.& ferunt. ) 11. Etfi virgini non liceat ad eaftitatf8W| fervandam dire&d fe occidere, licet »®j| ei certo periculo mortis fe exponere, c11 jj pro folajntegrirate corporali. licet rationi biliterpraefumeretlfe non confenfuram*WB integritas ifra magni atftimatur* URoodicet non fugere, iraO lib. 111. TraZl. IV. 2x3 fefifterejudieipledendum; lic&pofitive feipfum perimere non poffit, etiam li a judice id ei committatur. v.LeJf. c.9-d,6. C.Lmt d* 10.de /ujl.f. I.nu.8j,contra VV/l;.r. 1.d, IV, Etfi Carthufianus in extrema acritudine poffit fervat e vitam vefcendo carnibus, id^ue probabiliter ei tum liceat, (atque adeo non peccer, qui infeio pratbetet cibos cx carnibus;Sanch.Dia.\.%.t y.l{.70.) licite tamen 8c laudabiliter etiam tum omittit, cum certo periculo mortis , ut contra Vafq. 8c docet DUn.p, y.d, 4 '^.32, ex Vibi. Un. irc. quia rationabiliter liegligit vitarq Probonocommuniordinis,de Lu^o d, 10. •<«.. 33- contra ^Aur. 8C Efcob, t. 6. ca, y. ubi docet, teneri carnibus vefei, fi exigit neceffi-tas«ita ut aliter vitam coufervare non poifit: suod^ancfc.p. 2.mfj, J.r. I. d 35. CiiiV»«M» f‘X ita dillinguit: li neceflitas vefcendi iit ab intrinfeco v, g. morbo , cx quo judicio medicorum convalefcere nonpodic, nifiefu carnium , ait probabilius elfe, non teneri vefei, (tametfi licite poffit) quia morietur-natura-lirerex morbo, cujusipfe non e It Catila: fi vero Iit ab extrinfeco (v, g* li ob inopiam-, suorum ciborum fame moriendum cllet) tenertvcfci, quia mors illa cum Iit violenta, rpu imputaretur. V. Licet carnem vigiliis & inedil mode* f2te affligere 2 qui autem advertens vitam iis notjbiiit-rminui. nihilominus continuaret, peccaret graviter, ut notat L.iv, d 3 ,dcj»jV. c;pl.»».5*«x Cajet. Ltli htc multi ob »unAtu fidem, & jclum Deo placendi excu- P i rr-f "De Homicidio. femur, v. Btn.d i.q.ult.J.i. p.7 . c. C. Luio de fuji. di. 10* /. 1. nttm, 32* 36. &c. Ubi redbe notat , alitui elleprocu-rare abbrevlttionem vitse, feti mortem po-ftive fibi afferre; aliud permittere, vel pe-, iictiiume]usfubite > vel non adhibere medii ad avertendam. Prius ait effeillicitum, v.g*j poenitentiis indi feretis, carnifijue maceratio-nibus , vitam notabiliter abbreviare: poteritis vero fmpe licere 1 ideoque non rena ( arthufianum carnibus vefci, nec aliquciw alium utipretiosd 8c exquifita medicina,* mortem vitandam; nec fntcularemrelido»’ micilioquserere falubriorem aerem extrap» triam. VI. Excufantursegri, qui paulb ante mortem., causi humilitatis, vel boni exempli-’ petunt humi collocari: quia non intendua| vitam abbreviare, v, Vcfq.l.c* bddh LoMi f.3. p.3. r, iif.p. non teneri quenquamme®i| extraordinariis? 8c nimis duris,v.g. abfe#j r ecrnris, 8cc. vitamconfervare; nifi tattm| ea communi bono fit necefiaria. Srtich.intpufc. to.i~l.ycA ■ d. 34* aj infirmum in periculo mortis, fi fit fpesfalo®* non pofife medicamenta refpuere. ^onVlnP turtamen virgo aegrotans (perfe loqoflM^ teneri fubire manus Medici, vel CnirWffi quando id ei gravillimum Cft, 8c magis mortem ipfam horret. Efob. E. 7-c-* 1 Titrrian.fum.P. i.c.263. dub. f. . j RefpII. Konlicet femutilare,nifim J ccflirium ad confervationemcorporistotj« quia nemo eftfuorum membrorum abWB|| domiaus, LeJf.i.i.c^JA^Vnb.e I ^ Lib. //7. Trafl. IV\ zts I ■(: b?°n licet fe caftrare ad confervandam caltitatem, vel feJandas tentationes : quia hoc ad eum finem non eft necedatium-/, S, Tbom. 2.2^. 6y „4 J. LeJj.Mtl. Eil.20. M.tmo tqrbato faftum , in praxi privatur «1 fepulturd , cum prtefumatur fecun-uam opus externum voluntarie efie fa-nili ramen ex circumflandis contrarium colligartir. Si vero dubitetur» a fe S>lo, an ab alio v. g.fit praecipitatui in a-St-am, delicium tam atrox 8c contra naturam un prxfumitur fine evidentibus indiciis. ‘•t.J diAO.y.Lajm.l.c.n.i, V.etiam Eflob. ■7- c. 8. ubi dicit, eum, qui moritur ex u nere in dqello accepto.fi vivus ex loco Skfiaih 4 nPB e^'e Privandum fepultura Ec- P 4 DVd 2i£ De Homicidio. DVBIVM U-jln & quomodo liceat occidere mnleftJ clarem ? Kefp. Extra caufam neceflaiia defenlio-r nis, de quo infra , nulli id licet , ni (i audon\ tatepublici ,8c juris ordinefervato,utp» lXod.ii.&Kom.l}.Vndertfolvei. I. Non licet marito uxorem .aut patri» jiam occidere in adulterio deprehenfas: 1'"'’| fiCw/rii. 4 lib.lll, Traft, IV. 217 DVBIVM HI. An, & quomodo liceat occidere privat A auHoritate iniquum aggrejfjrem I Refp. Jus natW permittit, ut vim vi refellas, & aggreflorein, qui inique eripere tibi conatur vitam, aut qu*ad eam honelte agendam tibi funt neceilaria, ut bonatem-jwalia,honores, pudicitiam, membrorum integritatem, provenias, occidas : ira tamen ut id fiat animo te defendendi, 8t cum moderamine tutela: inculpat*; hoc eft. non inferendi majus damnum, nec utendo majo-te vi, quam neceflarium eft ad arcendam injuriam. Itacomm.S. Tho.q, 64.4.7, MuU LfJl■ dub.i. n.44, Vnie rtfblvei. _ 1. Non licet reo occidere miniftros jufti-tis.a quibus ad carcerem, vel ftippliciunu trahitur 5 uti nec licet id profcripto , ur notat es communi Laym.l.j.t.^.p.i. quia non funt iniqui agnello res. .II- fctliob contumeliam aliquam, v,g. (i ,lro honorato dicatur; mtnuru, non liceat alterum occidere edqudd aliter repelli pof-“t,ac foleat. Leff^At.Hurt.&c.Dian.p.y4t.4» A.U.& 13, licere tamen, fi aggrellorfuftem, ■“ alapam viro valde honorato impingere conaretur, quam aliter avertere non polfer, «ocent cum Dum. l.c.T{. 4. Lejf. Hurt. & * Verum & hoc videtur in praxi peri-culofum. r . Sifufte,velfolovulncre, vel ampu-«tione brachii, vel alirer arcere injuftam-/ v>Iicet occidere. U nae Ii q«| ctiperari. Bn.Lt. quia nem oi nnnir fit perfona talis,cui non fit dedecus fugertl exponere periculo amittendi rei Aias v T * debet fugere potitis .fipoteft, & falvare 1$ t.j. A*. Llfi Dia j™K«*Ure#liui. v.Laj. fecus autem, fi turpe fit fugere, v.g. Wf V. Probabimus eft, b*c etiam licere CIp nobili, vel officiali bellico; nifi rnrfus & • ricisSc Reltgiofis, 6b bona temporalia Tn &. nunc id tali turpe non effet, ob pr*» « verom contrarium afferri folita inreilfL* tiaminvaforis, vel alias ejus qualitates,v,{ * j«ando non fervatur moderamen inculpat* quia ebrius eft, vel amens; talem emmoce ffmis.Uy.L, Tan. jld% A 4 dere non licet, quando potes fugere. ubi etiam docet ex Tan um 's' 7^.9-t68. licere virgini occidere invaforem IV. Non licet occidere furem ob res , fi violationem nequeat al te™ guas: licetamem , fi quis auferar honora evadere.^ ^ cr valde notabilem aut bona magni momenti hvV,I,c^m«meniniquuSaegreiforfirinnp nifi tamen alii via. v.g.iuris, vel aliter.« uio falutis. potef? ceri aut recuperari poffint. Quare q» P cere *& injuriam potids pati: fednonte jura fignificant, furem noaurnumocdW ur, eo quid alter fua malitia fit in ifto pe- pune . non autem diurnum, prxfuppo11»^ ic“J°. L"b IM. P quod plerumque nodturni non N<>n licet occidere, fi injuria iam eft ter arceri. diurni aurem poffint. AHoq“|^«ratta vel aggreffor jam fugit: quja y. enim , fi nofturnus poteft capi , nQ° W" f_et & defendere . fed vindicate , n?fl bet occidi; & fi diurnus non Sed nec repeti ab eo, quodaufert, nll0.cc ,c 9. §.1,dicunt fils- ^ do, id licet: ea tamen non debent eflep|.®agnam faceret jafturam honoris, nifi momenti, 8c minimum unius aurei. K\jfiu; perfequeretur, pofreeum per- dunt Mdtom.4.t.i.di. 1K percutere, quantum eflet fatis ad vel potifts fecundum alios apud f,t ®°nem honoris. Quod Laym. Bon. Le(T 4 18. duorum: quanquam 8t putantpradice vixpoffefie- Uc. nimis laxum videatur: imo &»• fjBffi?11””*5etfifpeculativivideatureffe tem non magni valoris hic cenlet, fl JL,. DlmTc.TteC.ip.Con-trium vel quatuor aureorum. Sj tamen»fVj ®en C.Lngo, Md. Lejj, &c. cum'Di an. (fur v. g,) ufurpet vidente ac relf JEff licere furem fnpiVnr„m„ Domino, aut Cuftode, aut huic vim >*'fja ,nac'tuo, conficere telo vei fa»itd;qui'a v. g. repetentem incipiat ferro inf3^'Pwq,,^h?c durat: Etfi veri id non liceat, miminrcajdemFon.Dia &c.l.c. UI!! !Jhn ,n tutum fe recepit , fi tamen dubium fit ames poffit aliter falvuru.3 JIT dautc?m 000 pofijs recuperare re«u* tuam 220 toe Homicidio. 1 lib. 111. TraB. IV tuam , potes ingredi locum ubi illa quando ad hoe teneatur, V Lt/T? pedi at, vim vi repellere. T a n. LtfmM Dian.p.u.a. K o ia m' tiart. Via». M-u+H. 37- *M*«f§ > . 4 A 9‘ ^20* ^ VIII. Addefenfionem vite. & integri^' i- -D VEI V M IV. tis membrorum, licet etiam filio ,religio»|^a aliquando liceat -■ & fubdito. fetueri, ft opusfir.curaoccifafc ? anao ltclat occidere mnocen-tie , contraipfum parentem, Abbatem ■ cipem : nifi forte propter mortem hujsi ^ , (ectitura eflent nimis magna incommoda, < intentione, & fcienter.nu»» bella,5cc, Sjlv. B,n p.8. concedatur» rfl ^e“S omnis vit* Dominus IX. Licet quoque occulere eum, def * • Indirede autem ,&per accidens certo confiat, quod de fadto paret uw ^ j , *Icet, urendo nimirum fu0 jure* ad mortem : ut fi uxor v.g. fciat feno^ JJJ» operam reilicit* , & nec occidendam a marito; fi non potefleffi# ^ omenti, ut vitae «quivaleat. S The licet ei pratvenire. Navar*Lejj-nwti.tf'i j V»de refilves. • tmm. iK, ijW5jnnn. ^ranfltl* minetur urbi exeidium-j X. Hinc etiam dicunt alii, ut Sanch> lJ,te “ns occidatur, id non licet dire&e* eap, 29.8c .1 licere occidere cum et’ ‘,c“t membrum licet abfcindere Judicem f.dsl accufatione , auttefcni^m,.. c corporis ,ita&civem pro Repub &c. id agit, unde certb tibi confiat -fIfJfT m° eft tantum pars moralis Reimib i occidendus, vel mutilandus. vel «Jg*" «apueffe & vivere. ficut mem-(quod alii difficilius concedunt) aurar^sico'Pore* Moiin.tom 4 t 1 i bonatemporalia. honorem. Stc.qa«f‘M.&c. '4' non eft invalio , julb defeufioiji^; tamen Refpub.ec> cafu talenu. quodde alterius injuria tibi confiet,» ^>«t Tyrannum adeat, Sc finolit tra alius evadendi modus. Lef tamen 1*|. cum e* charitate «C juftitia legali re-Uyno.n. non audent id defendere -ffEL “am exponere pro Repub. Unde fi periculum magnorum ab 11 fu 11 m. W. iW ». m nocens. Neque hoc erit cn» pro » pratee. <*» itM-V**.J^**?**} d. 10* 2sz De Homicidio. Lj Hb.IlI. Tracl.IV. 223 d. 16»defafi.fiJnaocensfiefubdltus. velpe*' ftmtr.dno. w.9. & io. Henri^&e,contra regrinus, teneatur mori pro Repub.aliena. LtJjJ.i.ca.*). d, 16. & alios, quorum fenten- III, Si fugere non poffis mortem, perlfr tu mpraxi fuadenda: quorfumenimdiredte quenre hofte , nifi per viam anguftam.qoa «pelles ci\mundire6te liceat St fufficiat? quifpiamiftic (edensefletobterendus, licet i.biverotmtusfiranimatus.materquejudi-nihiiominus (dummodo tamen , Ii infansdt, cctur moritura cum prole , nili medicinam fitBrptizatus .utmonetC. Lmjo.SC Efccb.l*> ™w> licet eam fumere, St fecundum qu0f, 7, c, s.) fugere cum ejus periculo , Scmre* I «m, tenetur, intendendo direfte fuamran-ritu , pratertuam intentionem, te/. »*■ J9» j unitatem .erfiindirede.acconfequen-fill.n. 36, . k («“«nawrfcetus: quia inpari neceflitate IV* Similiter ad expugnandam urbem, * jnater poteft magis profpicerelilji, quam_. vidtoriam reportandam, lineceflartumbt.n* jproh. 3,Siver6cum morte matris, fpes vi-cct tormenta in eum locum dirigere," f baptifmi proiis affulgeat, teBerurma-multi funt innocentes : quia horum mors r ter, iccundiim plerofque ,fubmortali ,abfti-prieterintentionem kquetur. Lrjj.ic. '[«ab omni remedio deftrudivo prolis: V. Non licet occidere oblides , tenetur vitam corporalem exponere, eosmiferunc, non fervent fidem: quia r»extrema neceflitate fpirituali infantis innocentes. Bcn.t.i.d,*, «Mit.f.l.p.7.^«/°«tamim tamen docet Lud. Upetl quod t,.v.r,4,7? ,33. contrae/e. , k4, -Cbenuidicitefleprobabile, v.Leti,loc. r Qtutres. An aliquando liceat procuraro» g»htneb. M.t.is>.c.6.q.itBen.t;iM.3. abortum? <±> Hbv •' TUib. Quicunque malitiose in le<.v" &VBIVM V. tero curat aborturo, peccat grav»ter»uve. >|F _ tus fu animarus , quia eft verum DcDueIlo, & Bello, dium; live non , q da tendit ad occiliW®* hominis, Scefteontra naturam generano , ARTICULUS I. LeJ)',d.io.tt.6 i. Si tamen ad vitam matusc ^ |, , fervandam omnino litnecelTarium, I & an liceat duellumi tes Regula: tenentur. 1. Si Duellum eft duorum, (vel fubinde matri allaturus , probabiliter necdum ' PlunumJ certamen, quod ex condi- matus anim3rationali, (amman aute ^^|o,uno mdicenre, & altero acceptante, fu-muniter ajunt . marem die qtttid' confit vitam defendere, ftrmeilas yer6 odogelimo . qua: » Jf Jonen* periculo. Quod etli commu-incertaeft) quidam permittunt. e JB?»mortale peccatum, licitum tamen eft ictiti intentione expelli, ut #«*-*■• ^|ulufta cauli qua femper eft attendenda. v, Tridt iU- De Duello. ...1 Lft-llh Traft.lV „ v.Tridn.fifiWM« «/•"»♦ SanthTt-W P^mincaftas.provocatusfiaWr/l. * C,J0. Item de poena duellantium, v.m/r^pdefenfionis gratiS, cum fn* i r' ZLKSMc.VnUrtfolves.' fandusaiiocfui. obS^nem fot"-’* I. Duellum non eft licitum ad indaganda») «1'gmtate, offido, vel favore prin • lt?navia: veritatem , vel juftiriam, vel purgatione», «d<«eumdamnare.L„v.JfJnnc,p«s.n°n ebiedii criminis , aut litem terminandam, «m excufat//„w 2i 2 d 'l*c,un' quia eft fallax, imo fuperftitiofum medio*’ Lejft ad eumfinem. cum etiam innocens homi»fc>, ’ dium & facere. 8c pati poffit. T r«L i. I- “h ,| iRTJ .. . .J».1: 1VAI^uLlIS II. II. Nec ob inimicitias , aut ad injunn[ . Vindicandam . neque ob falam oftentauon® » O* quoufqttt liceat bellum l virium.autdele&ationero. , .'1%^- III. Nec item ad evitandam rgnomum»_ Refp Bellum defenffvum „„„ c quia apud bonos 8c prudentes honorem® s tnjufta reneJIttur, licet eriam^n ^C,ilce- perdit v imo nec apud alios . fi provoca® £rit»es offenfiyum 5 dicat, fe eum non aeflimare dignum.® l‘ce,it, tres couJirion»! ^ °'?s,nferrur quo congrediatur, contra leges divinasJ gtaroraua0titaSprS iiUt humanas. Interim iturum fe indies 1,l,ei J* nullum agnofcemisfut«Lw! fuas vias. paratumque fcmper fote, Jjjjfep * Imperator, ReJs & efie.conttaquemvis ravafwemfctuen.r^pnb^.g Genuenfiur^ l' \\\ Duellum licet acceptare, ye*°jfjfe^Ce^tas b^communU^gravis , ad confetvandam atftimationem «*«* , efTand.e, recuperatio ini ni^ l? gnfetis apud hoftem , eofque debilitandos: ve ratio rebellium defenlL ; a^ 'uorilrn’ terminandum bellum cum minore damno. t vi'*7'”*& Motu ta.d ioTc^nU]ta’ TS&v. «em Iic«. fi qms « WJi o£ f}'^„'1' cifurus. concedat tamen arma, ^nquam fi hsec ultima foha°c' nam experiaris; quia eft tantiimdefenliO’^^ _f obligat;0 fegj * • • ‘ 1 defit, fitoque. qu6d aliter non pofTisevadere- \ emunt- militer. (i Judex duos ad mortem * V+V***. r.j. c.u. vellet ditflo congredi : quia ik® “fu fe ' bellum gerat eftitconftitutns minifter jultiti*: Tr**; J fe, jacite pec[efen. • i,;, ’.nonPo* VI. Denique fi vir nobilis in «dlXWi non poflnntduo jiaberebontwri" p iv* 1.26 BtJlo. K r •» jura. Fieri tamen poteft , nt nenin F fr„m.; '* • T™8. lVt 327 peccet, ob ignorantiam invincibilem. lij ^ Hinc ^la" P*nam fl.lat* fniu«» Tenetur Rex. antequam bellum mjf SS’!rc“Cn£’ ^^"«eis^mpeTare!^.’ piat, otnnidiligentid curare. ut cerros i neceffjria r’„ ci11® ,cl Securitatem Amt fiL uftitia^gnv^aufa.Adqnodfeq 'i ® ; cia conducent, t, Ut cutet habere nod* | «nentur ftipendia Solvere tum peritos, fed etiam bonos C°"l. ’ [(r «a. tumipfismilitibus™1^ COrPPenSai'edam- 2. Ut attendat , an ettam a ftns idamnomSceperunt °uiabil's vel intervertantur Iners , aut inftrri:,, l f.4 ^.ao* p , Otan. p 6. testar e,r •«*. fli.iam belli. fecmtt»Jtetiflffi1 Si *l*°■ examinari . Sciiber^edici, 4. Stauai-^ . ntua|j3 . . «Scandalum, & fpf_ ilibus, ipfequdqne' c6r*m Deo rta^jL Ecciefi* vtd ^°ram • ac detrimentum net. ftatuatq.ieid. qUodiri* D,MI'***6. r. 4. fecifle' vellet, -Denidue licet Suffici*® Vl, Effi no _ . 4 probabilis‘de juftitia belli v fi:tam^o [’> b.| lice,t * ?r<->° ourritin contrarium.qua: politivere1 bium : quiapotell prtefumere pro lu . cipe , cui in dubio debet obcdire.e)uli^ auctoritas plerumque illi fufficier. J mmdum etiam politive judicium p(0 . -dejuftitia caufse, ne cum dubia fide°U rur. v. C. Lugnd. ift.dejujitfinH-i1 j ro non fit fubditus. tenetur prius mi1, & poltea faltem probabile formare) mu I bellum efle juftiim. Moim* MJ< J ‘Lajm.l.l.t.j.ca.12. contra quofdamapud 0(>.&r»raf j,f.3,7£e/ y.C.L^Uc- I‘ ‘1 Xli. Miles intelligens belluo I _ Ltb. IU, Trafl. IV. , 229 frm, in quo ell, non poreftabfolvi, nili ve-rj}‘Suam Primum poteft, curare dimiflionem i K ln(erea abflinere ab adibus hoftilitatis, v’ 8‘ c*de , prxdl. SCc, v La).{,z4t4^ .c.n, «nautem talis pofTit occidere militem hoili-le® te invadentem, v, Efivl4E.7.c.L ■ articulus III. hn> _ ... , .Qutit» btUtjhfif liceat t . Refp, Etficjrca hoftes inbellojuftoliceat a2.m!,,a ^cere» quae ad finem beni (iint ne-»na, v. 0.occidere «fpoiiaie.&c. innq-pUe^S ta.men (quo.nomine intelliguntiir "•qm arma geltare non polTuiit , rmilid-■ ones.Heligiofi, Clerici > peregrini , mqr-^ r.uii'c‘) directe vita Ipoliaii 11611 ^ “^"'•^nistamenexrernis poliunt .iilint (L - e,Pub. hoftilis aliterque finis belli ob-1 In°npoflir.Ala'. Bec. p.l.c, IO.11. & 12. P*rs u'l"UA9'-<^v* ^at‘°eii*quiaciirnfint pJj . ^'Pub, pofiiint propter hujus delicta f»,,. bonis,qua: Keipub. dominio fub* 7 ‘Vnd‘refilva rpr' .er accidens licet aliquando combu-W Ecclefias, &hoftesex iisexrra- itlejjj’ ”1'1IS fpoliare8coccidere, Ii v. g. Lc-tr,! w^ro ad repugnandum utantur, jj •l‘Unmn.litSa.B(in.p.uti.§4l. Srjtjp “nt-rj ^°iicra licet uti infidiis , & kat1*’duromod&abfintmendacia,et-^Bfiar .;*c’ v' 8' quando exploratores fe uncos» noBfim n.oiiaJia, taveio P 3 ad 4 i Bd°'. , I Lib.m.Traa.lV. 2jr ^usecawida nulla prudennackur. v*g, Ifpomanea , fed coaddunt) pr*ter ea veneno .'illicere puteos , aquas, glandes,fari og. ex conftitutione Principis iis debent C^rSe iir£tC ,Crent' M:liuur J.fubm&iftrirL : nifi Vamdn Ifnt in extrema III. Fides hoftsdau fervandaeft, nifi vel [ vel (altem aravi neceflirare • Mr/ v d coaddus dederis, vel in grave detrimentum Uui,8ec.&c Dta v'6 t a T/ ia •Kon>p4’ cederet Reip. aut Religionis; aut fihofcsj VII ReDrJaltfli „r- - eam non fervent j. aut denique conditiones | tjUl. u|P :f^ c, pl * non poffnntf quia funt executores tanti» tudpfitco" 4 ' J Cm ^*°« & minillri , v.UlUmUym.htl*» ^ ,S«* 3'«- 11. FiU. M. 198. 6.,)4v^'^ NqKeK£banVj-%t capiemiu"^« autem urbsfpolianirinjulte fgregariosrallH KTf c*»nfo*prsfidiadeportarunt. tes tantum teneri ad damnum , quodip11'11' Burud u \ l d. Io. oC tulerunt, probabileefle, docetf “?• ublfe^u'rlt* 3 s. ex Novarer* Item p. 3. r, f. '4 i V; t S " • po1*cder!lic-*• 5"f* ty1'- v. infra t-4. c.2.d.?, f J .&*//’ a peccatls*n bello committi folms. VI. Milites peccant cum onere reito®8, contra p ,6.^.4. ^ .23. ubi di,fi a Rufticisaliffve , apud quos bofa*| in pravj docec haDC fementiam efle tur, vel per quorum loca tranietint.auf6^1111 EF\‘':' ; * aut invitis extorqueant, vel etiam d0®!1 ’■ accipiant (nifi conflet omninb libere fiw !g*! • 6 fluidem donationes jft® plerumqu^ P4 CAPUT i} i T>e Impudicitia. CAPUT II. De Vl. Frarcepto, & IX. Non Moechaberis, &c. Non Conti pifces , &c. f~* Onjungp h«c cluo Praecepta, #| Y^troq; idem expiicire,vel impliciteFj: bibetur; fcilicet peccata Impudicitiae.“ Luxuriat, Eftautem Luxuria inordinatusa^ petitus , vel ufus delectationis, fenfea®] veneret, qui fit cum commotione fpiritua* generationi fervientiumcirca partes cot1; potis veneteas; ita ut appetitus vel deleoaj tfbnes aliae, etfi etiam fenfitivx aut fen“‘' vorttm, fi tamen non fint venereae ,aut *** reorum ,nec ad ea ordinentur, non fpe®| ad luxuriam. Porroadus,feupeccata.u^ ri*, diftinguuntur in imperfectos»i°<3fll' bus non intervenit ultimu* terminus »•'* reorum, quae eft decifio feminis; « H aftus interni defideriorum,8t obledat'°Jf morofarum, qui rpeciemfumunr ab o_bjc®| 8c perfedlos, ac confummatos. qul 'fj num jamilittum habent adjunCtum. Qiinn fus funt duplices. Alii enim funt na.tny2j qui natura: non repugnant, nec fpecf’e (U runtin ratione luxuriae , (etfi perd«m®l temfuperadditam aliquando fpededi“fir*i v. g. adulterium, incaefttts, Sic. Alii n««fl raies funt, feu. contta naturam, fojrj! conditiones a natura inftitutae tasfpeciei, vas debiruc, Scc. nonvM®^ L > Ltb.IIl. Traft. IV. agf . hi etiam in ratione luxuriae differunt fpe-Cle ’ qu* in illis variatur fecundum modos, quibus commipuntur naturae repugnantes. D V B I V M I. An, quanta peccata fint, ofctila, am- plexus , tacitu, verba obfcoena, & fimilix, extra matrimpnium } Refp. Adiddignofcendum, diftitrguenJa jj~ imprimis intentio, JScdeleftatio venerea, ^"«eorum ,ab intentione 8c dele&atio* ne lenfitiva, 8C fenfitivorttm aliorum , quas . iftit in quadam proportione, & confor-■pUate rei tacta: cum organo tatKis. Deinde ciendum, incentionem 8c fenfum venereo-rnm etle mortalem . 8c excludere a regno ' ^ecun^“ra Apoftolum ad Gal, y. I. Ofcula, amplexus, afpeCtus, taCtus, 5c milu, fi extra matrimonium fiant, ex inten-■oneactus Ittxtiriofi, velob deleCtarionem wneream .etiamfi non illam perfe&am, quas 1 m feminatione, funt tamen fempcrpec-mortalia: quia eo animo, extra matri-,• funt impudica , 8c naturaful talis • e<"tatio tendit ad perfeftara. Fili./.30. c.ot ?'I74* Fcjf./.4, e.j. d.i.Sfnch./.9.0.46. 1c.f alg$a^US *unt ejuldem natura cum fefflft 15’ilv utc«m fint habiti cum ' uexn, an diverfo; cum libera, an conju- fonih ‘ Petftnj fora, &c. LcJ]’.d. 1 y. III. Of, De Impudicitia. ■, . lU.Traci. IV, z3S III, Ofcula , amplexus , compreffio”8 j|cllmafFedu venereo, videntur non pof- manuum, 8cfimilianonobfcmnafifiamt^I *cu*art a mortali propter gravem inde-tum officii, aut moris patrii, aur amorisho- F » oC periculum proximum adus ve-nefti, vel benevolenti* augenda: caM|'|Ie‘m *t.amen. a^peitus fiat ex loco tara etiamfideledatio venereafuboriatur,(®M, °* «ua obiter, uthrec abfint.S«ncb, ineam non contendatur) non funt pecca»j 1 -^p- Rr##».2i8.L.*jm,&c. JLeJj. Hill+l.c.n, ni, ,.. rfils 7er^»^ fubindeetiam (ra- IV, Si veri ifta fiant ex aliqua veniam»1 L» an propter periculum adjunftum) nitate, joco, curiofitate. levitate, pettiiantm _.. , ex Petulantia vel curiofitate, partium imo etiam fer/ualitate fi ve affeftu feci»1’ ^ ^ arum alterius corporis, ejufdem ta-ac naturali, (dummodo noncumdelenat'0, r ; Xlls • cwaaffedum & periculum con-ne venerea, nec ejus causa, (Si.fi , excieri polle a mortali, ut tentionem fuboriarur, ea repulsi, ac W»f ^5^1 njo umul aliqui natant, vel lavant, abftinendo) venialem culpam non excedi»; j /■?' “3 -/-4* ex SMchfl,f.mor,c.6,nu7n, Utv. m. ISc Lejf, Sanch, fu, Dum-f. 4 M’ ! Vlh vl1' &z?‘Trul J36. Conriariumtamenefttutius,utv.Tu»1! ^«- ‘Verba turpia, ledioobfccenorum, l.6.c,i.d.iz,n.$. J ini0neft/OmaJiarVmtl,rPiurT1 ’ tanciones V. Idem dicendum de tailu , & aTetl rjj, g ' liter* , 8c dona amato- jnhoneftarum partium corporis proprii-a |||L tum fiant ex curiofitate , vel vano commixtionis animalium , non cuman1 1 uon lunt mortalia : fectls tamen ii venereo, fed ex curiofitate tantum,aUt. v’ vel cnm an.imo 'nhonefto , live venereo, tate, feclufo tamen fcandalo, & P,enc“' ;j}jot„ Penca,o ruiria: fp iri tu alis fui, vel confensfts venerei. Imd fi ta&us talis. KH™' d- 46• 4.3. Fid. t. 30,c. 10. afpedus proprii corpori? naturali ajjq110’., ix e-1 non malo fine fiat, ne veniale quidemen:' malo fine fiant, aut cum • t v.g, fi fricatione extinguere velis Pror. jjj^- * aliquos, aut feipfum incitandi ad tufn non venereum l dummodo taroen^ , > vel cum alia circumdantia mala, periculum pollutionis , aut contenin* IH*;, «non funt mal*. ncc aduslibi-eam, fi improvisi priter intentione®!» HL Quando verd Sandi Pa- obveniret. Leff.nu.63.FiJl. n.iif.'S*ri‘u'f valde reprehendunt , loti. 41. . frfk t'eturpibus;8c-earuma'bufu.i*,C'a/er« VI. Tadusnudi, .& afpeftu*pffu«?lj x honeftarum alterius corporis, maximcdlV? ijl, Dences comoedias turpes, item fa-fi fex&s , aut concubitus humani e* c"! ^ Dr°s• a«t pidtuas incitantes adli-fitste, (nani de necefiitace aliud eftl El'J PM * Pewant mortaliter : quia funt ‘ecl mm- ruing 2i6 De Impudicitia. j- Truci. IV. zgj rftina proximi ; cum moraliter certum St [’“?'^roln Pf”^s hon.ftis licent, multos inde ad peccatum incitandos, f»§ fitjvam. c, s 'ntendantoe!e;larionem(en-»«.211. Similiter Magiftratus, qui permir* L, ’ s. i veneream. i>u: naturales! XI, Perfona foluta permittens fe tan|i>V|p^^^ alia, tadu, qui vulgo cenfetur pudicus-B,| ^peiP-fc*dicuntur,inquibusfitcommix-prehenfio , conttadtatio manus , amp|e,,lilj f? ^“O, quo natura inftituit ; v. g. 8cofcula, juxtamorem patri*,twnp«^;! t ,erv*tur(extisdiverfus, fpeciesea-nifi eiconftet fieripravo aftedtu : huic enim -vas.Scmodus naturalis, Hic. ut vide cooperari non licet. Docet tamen FsZ/.et'11”. {,c'""f1* ^/a» c^. Unde refolvitur tales tunc admitti polle , ne tangens infametur-1 f ^JS|equenres, quasideoin confeflione Admittens autem ta&us impudicos, (ut*a’l‘ , c nn,JneiV*‘ millarum&obfccenarum partium) veloicu* . • ilrornicatio.qnareftconcubirusfo-la furtiva, & morofa, vel indecentia, pe«!t' |0 ^(oluta, (hocclbqu* fit libera a vo-quiaprarfnmiturafFedusmalus, v.fdW8' |'’fn at"^n'o,religione) ex mutuocon-w. 196.&infra/.j.c.i.dub.z. „ls A.d hanc reducitur. 1. Concubina- li,,,,,. Au, & quatenus liceant ra«us. ^ • qm eft fornicatio continuata. Unde afpectus.Scc. inrerconiuces,velfpon&,s! non j.l f,."s (hcutScmeretrix) ordinarie 'Htjp.l. Conjugibus liceat, fi referam3 ,1" „,bet abfo!vl • nili d mif,a concubina, ad copulam: ad hanc enim licite fe excit#''- f iumT1 ere,.u !P^, cujus retentio (canda-Alio autem fine , v. g. voluptatis caust'U ( arct, licetcumeanon.pec.caret, Sanh. fiant, funt peccata venialia; quia rtiatnroo- ‘ ' er- ^.8. Navar.t.^. Ftf.rr.30^.2.«.j6. niumeos cohoneftat, ac defedtus debiti h* / 'rPelluscum alterius fponfa, qu* eft nis non eft mortalis ; uifi tamen habeant»' ; jn ‘^1i1I'tra eandem fpedemgravior, & cum periculo pollutionis; quarcum 1»" L, e,i'one aperienda , falrem refpedia illicita, eocafu erunt mortalia , regularn® ^ ■ > «tdocetHodrig.tim.i.cap. 109.Sane. B, , Ffgund. (.2.14.1.3. & alti, | ^ ‘ contraCov-rr. Vivd- Spoflfis tadius impudici 0°nl,'| * UitJi-ot»*J^«»^ .^i.^ubreic Bbrt.d.9. ftibeft. Si quae tamen fponte difcc dat i fef*,- e ®cit,inceftuin iners- Amafio, infciis parentibus non erit |mea, ejufdem efle ipeciei, taptus , fed fuga, non addens malitiam lptC,': nWa: •. B^viorem, qup gradus eft yict-diftinftam fornicationi. Lttge tty- _m P1”/ Glatti efle dicere, habui rem fili. tum* i io. v.Bim, Idem dicit -jfofr MTiB|top ?°8u,nea ,D 1,nea te&*« Ad hanc Tt. 57* ex Lrlf.t.t. clo duL. I. SacM* # f ™ revocatur tanquam analoga, forni- tJ 1.7. d. 4 . &c. ,, S fit c", ',a rC°nfe(r!°niS 5 c4m P*P«* IV, Adulterium, cum fcilicet uterque-' BSaj, fprntuahs, quam tamen cir-alteruter coeuntium , eft conjunttayM! nrr,tlam0 ,n c°nfeflione exprimendam monio , etiarrfi adulterantis conjttx (itt0. , at Saticb-7.de matr.i.tf. tentus: eito enim tunc illi non fiat ‘piff HaSjkitS fflrifrbtaLilitercontrai1^. V. fit tamen ipfi ftatui , Sacramento , « S» -• vide C,Lugo, ».3 f f. pratcepro.Qiibdfi fceminaadtilteransutr® ” ^' egtum, hoceft , violattoreifa- j ttgata,gravius habetur, quamfi vir; pf137. ' ‘ dematr.Uy.d. 27. mm. 27.Hennn, & Ju« e*,inquibusfitfeminatio modis repBg^k *1 Sodomia imperfeda, &pftrnB» r tibus inftituiioni natur,. itaHtiuwJjJgdebito q«$m £i*£SS£ ?*sfpecieS»,,ic..u.:hincrcfol..,»J|4g»,. f.3e.rra.o.d.SI. ?3 fpecieseffe fequentes, . K» habere alias malitias, v o ,^„1 l.Congreflus inordinatus, hoc cft.in^Pfifiat cum conjugata; inceMs^ficnii” ralis, live indebitus concumbend.^|Jngulnea. BmJ^ZirTef^? cumfcilicet fervatur quidem identitas P j iy'a.»tjinpudieitia. I rr, ... _ * 41}. contraDidn.to.J.t.4.‘tejacrm »fefe jQjj ' ‘ ' ,ra ; Y‘. . 24' £.6. t. 6. H .36. , Plurima ,rruandl fem,n,s • »nde V, beftialitas quod eft graviflimnm inter JCOm | »fima<}ue vina contra bonum omnes: & cftcongreflus, in quo nonfervi' tmerceren’r » 'n "?ne generationis tur identitas fpeciei: v. g, fi homo eoe* I, liftiiiari,,4^^^^*81 Ci.m' Vnder‘fi!v* cnmbeflia, fiveejufdemfex&sfit.fivenoi mediiinter .’<^:l5^fluxush“moris,quafi Uequeopuseft explicare,qualis,fivecu]iS| am&femen , (cumquoco- fpeciei fuerit: quia eft differentia tantum; j,, 'cofi tatis fimiJmidmem gerit) fine materialis, & in genere entis; non autem for* iurio, g,fide e<5afI0"e* non eft vera pol-malis,^ in genere moris. £/«£.£, 2,06 e» proveniat fine omni commotione FiiL t». 30, Mp. Huc revocatu ^../icrei. ut quandoque fit, de ea non peccatum cum Demone (iiccubo, velincu- fandum, quam de ludore , dicit bo. Cui peccato fuperadditur malitia contra. Wn,m '. 1 ver? nat cum fenfu carnis , St religionem , & prarterea etiam Sodomi*,)• ^ n? ipinnmm generationi fervien-dulterii, vel inceftfts, fiaffeftn viri, velm‘< ‘ cooperari, vei caufam prrebere, lieris,Sodomirico, adulterino, velinceftuo- ^ * ettpgccaruin; idque veniale, vel fo,cumD*tnone coeat, v. vatr??**«* *?"«> quidem cauta fannatis ,ac vitand*aftis «iponteful evenientem , aut i im cce- t* morris. Caufam dat Sam h. Itby.«»'/• VI C *;■ g. in fomno, reprimere, fed poteft naturaadminiftrationem feminis, e.xt.r^enfjqBj,-L'*Cau*ftfinere, urnaturafeexoneret • ttimoniuro, inomni eventu . hom>n>gj«»* corruptum , fanitatem larderer. fenfus voluptatis, ut homines pa(»ony^ Jdem admittit Sanch. etiamfi 0rta cacati, paffim fibi facile perfuadeient ,b- J culpa; raod6 de ea doleat, Sc * «keriorem abftrahat; additdue ^ Q.2 pia* i±4. T>e Impudicitia. lib. //;' TraH.iv 2,, plerumque expedire» munire fe crtrce. * |«ta abftinemj,^ e(k proinje4ll c+f fine alio attadu , quietis manibus, roga* tali Cafir teneretur SqVereo*" •Denm.ne permittat laprumindeledatton*! nm fig, SnthJi^mtUv.c.\& La^n Sanch.d.W■ 'Mtm-17- Tr»l. l.6.c.I.d.io, nibu^h«“tem LaJm- eum <)“> in ad io’ IV. Licitumeftobfinem honeftum, »-f “* honefttj & utilibus talem mi^eri-m minuendaetentationis. fanitatis, «fjjJ JgWr, fectiius CSiiS* tatis animi, optare hmpl.c.afteftu onu J^mandu;quia imaginatione. K-’ neam, & naturalem exonerationem «g Oo'eang«ur. b K "" m0J6 defiderium illud non fit «»““ lei)]i‘> Pollutio fecutura praevideatur e* pollutionis. Similiter licet ettam d g : . a, otiofa, vel minui neceffaria, 8c dere.vil naturali8C line peccatofaftM | ht caufa propjn_ua> ac na,m^ r* . objedum iftius defidem »‘ «audiiJ w funt adus Juxuriofi! malum. quanquam ejufmodi dehdwu 'Wus ledbo,auditio. locutio tur- pliciainutiliaelfe, nec per.culocaree ^ f mornde'eft ab iila nonahfiinete: quia dam bene obfervent. LeJj.d.H-n* ) conf^tlv°nfen(.t,en5 * moraliter in effedum num.Y7: ltouamnecefr 'si* tantUm etUr> ^>u6d fiver6 resiJJa fit v. bt qms farturus rem»ahqjm ^ remota, per accidens tantum riam, vel licitam, bc honeftam.f ^ ^ tfgj, aonem concurrens, qualis e It v.g. denatura iter fecuniram inf'CailJorum' equitatio ,co?. que multd magis valet de d ftillauone;^ ^»umtij, , crapula . ebrietas etiam tamen ille nudo medo velit, necL ^ fc abfi s ‘ W"od6 pollutionem non intendas, tunc. modo abfit periculum co .^ ^oIIqh! „ 11 Umvcnerei c°nfensfis) fecu-deledationem, non tenetur abftin ^ Mno n?n eft mortale: quia in talem_» adione ; quia ptofequenu fu»® I» ^ fcgfejtte.il. non ideo Velle cenfetur imputatur effe&us per acc c _LAantep nec ipfam fore, (feclufo (emoer confentiendi in tleledauonem (q. 0(, 0 confensus ) hinc venialem v P» taliter fu lapfus) a caufa illa, 1'a cltt 8,Peda perfe non mortali, Trul.1.6 \ r.l*. 24.6 De Impudicitia. ,| Ub. IILTr/ift. V, 247 c.\d 9* C* Lopet.Htnr. Vt/fq.Btn.dcnut^0'1 _ (v«D>4. mif. -ftmortaS*.P 'A* U T PHIMUM. eW . De Furto. »'***••* t ■ ledationem vcneream 5 aliasnon. f '«• 1 au:jr. r , , „.M8.T r»l.l.ctn.9. O* quale peccatum I ^SEtfssu* S -iT Si fiat ex folo affeftu advenere* dicitur Sacrilegium ,de .n&£ J? aHfaue concubitu, efie t*£ f Si aperte cum vi fiat. elt Rapina, 1 • : r jk C Jt e« affc&u ad per(°.M c»»,? Pe5*e diftin&a. Licet autem furtum xpto, k,iM *.« illam tnaeouiic y \y corPoratn ®l . o®aere luo minimum interea, qu*circa cr s'p ««rtftr» “">««»,»rt dii™ 2u* .......**i—■n-** .«, „„ res cUMos’ ««tcommodura illius.a quo accipit, _ _ 4 -r C V. Mni=U/atUr,; V'.S- fll>x°r auferat marito pe-TRACTATV .1 ne ‘“dis -f nt commeffationibuspro * ' him' 3Ut VInum (j ugens fuit-Idem docent LeJJ. l.v, d. agendum. I' ‘wr>«, de nece/Btate grav ♦ 0-4 Vt? 248 De Furto. |, . 111. Troii, V. 249 Verum id probabilius alii negant, eumL4|Mmino valde proficuam, v. g, fartori acum ex S.Th w-2^;6Vinf rtu^r31?1 habet' nec haberealiam po-vid.Dkn,r«. 1. p.z, ,1^ leaJat. Leff.l.i, c.n, ^g. P ' f. Luge i. i6.f7 . . . f 7llYe. »em eft (etfinonin fpecie fur- 111. Nec item furatur.qui accipit tnc0®‘j £ J fur fci« ex jactura rei parva domina ptnfationemjuftam.fi aliterfib»debitumaC’ «ittrram valde magnamrr.oleftiam , v. e cipere nequeat; v g. fi famulus Juflu® ^ jValJ.ead eam afficiebatur , nec fifcilf* pendiumnon « oflit alirer obtinere , veho' “Perari poteft ; nifi tamen fit nullius pror-que indudtus fit, adfervienduminiquoprt- '«momenti. v.Ben.d.t.q.i,p,l. F tiOf viiLajiLc» & Tol,L ad notabilem quanti* CaTdaee^VSUlE uJtr° Proveniunt, & D V B 1 V M II• Plicam, vLefu, * V,gl frudus ad viar« Quid (it quantitdi notabilis “nointe,1 ^ a diverfis, vel ab X peccatum} ) plura furetur.^ VariseaderefiintfententiiB.^^ate D V P 1 ir ut mis ficrupulor^ ftatuitmediumregal^’ R (1 1 V M III, nimislaxeioo.aureos:moderatiusW.7jj ®rr^m . Lejf.&c. duos regales; ejfi minus fu®cia ' 1» ® iter peccet, qut multa mu* notabiliter noceat. ..II nkt* furta committit} Refp.Eanon mathematice , fedno™ ^ metienda eft, non tantam ex valorereu I, «P- H5C quoque quantitas tefionis, vel tat, fed etiam ex cjrcumftantns pcrfon® j ► «ncationis, quae fit proximo, Scamn» infertur, fi nimirum ei grave damnum «J tendit, eft menfura quantitatis pec ..,aKmch»,r,Cb,illtorf laedatur : quomodo refpectu valdealv , imo etiam Regis , unusvel alter ‘ S“is ex occalone tantiimfuratur.five tabile quid videtur; tefpettu [* ?*unJ>ns, modicum, non intendens criterdivitum .quatuor circiter reL8ar’rf[jje.nnealJ^uid acquirere, nec proximo era-medius imperialis; refpedlu mechanico^f^noCere, lingulis furtis non peccat|ra-duo.refpedu pauperis,unus. It* «Wf L.‘ neque ea fimul fumpta unum mortale qui cum Bcn, Vnde nfelvts. n,rf4iiltor km ; P°^uain tamen ad quantita- t I. Gravepcccatum eftauf guli graviter peccant. Si denique de le ^ tuo fciant , nullas tamen alteri 111CJ ^ futti * probabilius eft non efle ^ LiKm.Traa,tr. 2fr iocct Lejf, Tunn.&co contra Suor. vide Btn. M-dt, DVB1VM IV. fentiendum de furtit domejlico-tum, vel amicorum t Refp. Licet vera furtum fit, fi uxor, libe-«amici,fervi, patrifamiiias invito quod au-mant, plerumque tamen major quantitas iMiuntur, ut fit mortale, cftm plerumque r uoiEinus, aur non rationabiliter invitus.; aatUltem mmus invitus fit, utabhis, quam 1 "Us auferatur. Vei etfi valde invitus [* >*pe tamen id fiat, non tam ratione rei CCJPt* » quam modi accipiendi clanx-» «rauonehnis, ob quem accipitur, v.g. radendum, potandum, &c« vi de Cajet an. ^ tnrtm, Lejf, c, 12. num. 76, Vuderefil- 1* Uxor graviter peccat, fi notabilem^ lammam ac.cipiat invito marito , etiam ex «ote,velbonis communibus; quia licetme-drapars ad eam fperftet , maritus tamen ha-£tufnmfrudtum illius partis, ideo^uete-«tnr ad reftitutionem. Troi. I7. c.6.d.i. mn’7.&c. U. Similiter peccat graviter niaritns r)ntr* juftitiam , cum obligatione refti-.Ni., fi aliquid notabile uxori furripiat "Heeiusconfcnfa , ex bonis ipfius pa-TOnalibus, vel aliis propriis, fi quidem • 0ct* «orum adminiftratio ipfimet uxori cora* aj» De Furto, I competat; quia par eft ratio mariti & nxorift I quoad bona propria, v. VilUlob, t, 2. I Jjl Trul.l.6. c.i.d.9. ! III. Uxor poteft dare eleSmofynam « • munera , fecundum confueuidinenj aliw® mulierum iftiusloci Si conditionis, etiam» maritus eleemofynas omnes illi prohibeat! quia confuetudo hoc jus ei tribuit, quoiM' ritus eam privare non poteft. Ib. n, }■ Dt«4 I.r.j. .23.Sif,ut.i. ^.34, ubi cumH» & 10, aliis docet 1 pofle eam inlcio marite dare vigefimam partem anniii censfis,velltrj cri; ed quid hoc pertineat ad decentiam tfis , 8c maritus irrationabiliter fit in«®| Hinc etiam poteft cum Abigail moderatasj elce‘mofynas dare, ut mariti convetlioneffl/ impetret, vel ne Deus illum puniat.Mti Buti.T^egtn. Si abi 10, contra 1 p,i,t.i6 75.23.8,7^.34, . IV, Uxor poteft bona expendere i abfente vel fatuo: quia tunc adilla®f^ adminiftratio domus. Itemquaeacqtur*1'* induftrii ;itemparaphernalia, hoceft_>“°i" qu$ praeter dotem marito allatam, fibi rei*. Vavit, TrulJ.c- Si cxttri ccmmm. | V, Non peccat uxor .fubducendoalq® ▼el compenfationis causti , fi vir fit pN*f gus: quia is tunc facit uxori injuriaro >F tem ipfius profundendo; vel pro vi&u >!. flibus.cseteriftjue fibi vel fami lite necefl31" qua; mariti f*pe nonintelligunt, & fi81?, ab illis peterentur, Bcn. TrM.l.c. , . VI. Uxor, fi ejus pater, mater > «1 P|™5 ex alio matrimonio fit pauper, ita ut.®1 * fecundiira flatum fuumvivat, & .. f teb. IU. Traft, y. S SC"rrere * P°teft e* bonis ruis pro-Poft mo tem"1 ** Communibus • fdummodb Lre) eUfl V,r- °mn,t ali. tionem *;c Vnd5 n0n renebirur adreftitu-«eat, * 1 *orte coheredibus graviter no- ^finrLSt„^1US notabi,em fummamexpen-‘OiParemn^CS ’aUt vanaS' contra volunta-’CX pecuniafibi fuppedirara ad Ptccarem! *d putal Ltf'c'12***.13. eum “•fipaterroa'6^/‘fiieXCUfet areftitutio' tetur, ° ro8atusfacile condonaturus pn- filadmSS* ’ !,g‘ raercatoris, vel cau- lr!txiseSJret b°na ParCmis' poteft a pa- «■raneo S r T * t]uantum dare deberet nn„ rld lmPetrare nonpo/fit, vel ^SaAUfit' pote^ clam «ccipere. Ita tisX‘ f**»» inesculentis, 5c poculen-fc5"* P0030 exportant , -aut diven-2 • fitaviter peccent j qus tamen ipf* domi* 3J4 De Furto. domi confumnnt, in iis facilius» (utiKM* Jigiofijexcufantur; ciim in his dominus, u Jiatlatus faepe tantum fit invitus quoadmiv dum accipiendi clam, non quoad rem. ©>, tamen timeri pofler, fi extraordin rioraacci' perentur. Lajm.Efcol.8t LeJf.t.i.^P: u‘ tum 48. Ubi docet, quod furtaminirnar* mulorum ex comeftibilibus, qu * claudi folent, non coalefcant.fi non ad vendeua 1 Ced comedendum tantum accipiantur, XI. Cum a gravi peccato furtum d°" flicum non poteft excufari, tunc uxor t netur reftituete exparaphernis. fi*instX 1 firenfibus, vel quafi; vel fi ea non na“et’r^( mortem patris afferre in divifionem hatre tatis»(fi quantitas rei ablata, fit valde roa» ; nec pater relUtutionem tacite vel exp dimiferit,) Famuli vero. fi fine ^8™^ cultate redimere non poffint , Ju“ « compenfare officiis, Scobfequirs e* r natiis,quantumpofiunt. 1 fari. 1. caf. 1. CAPUT II» DeReftitutione, D V B l V M I' Quid fit Ktfiitutio, & qui tenttf^ ad eam, REfp I. Re(HtutioeftaiSus)n(lit(*^cp lutem- neceflarius, neceffirate P jit^j ^uorepatatur damnum pro*i®° ^ , Lib. IU. Traft. V. 2<* j SSSL’ ita Bt,adixreftituttonis non fit I xZtc tjT™' ! contra charita-lerur • i” gUibu?non habet jus quod vio-i ea tantdna, qu* eft contra jufti- I l*d'imraHn* Pj°Prleiniuriainfertur. hoc eft, Ijduurd quod jus proximi. quod is habet, Qocdvariicm' ln. ^lla dammim patitur. I dSffin,?ifienPoteft* v.g-furando, "Ibenter r a rem alterius ne- ‘iltnA° ’ °Ccidendn • tourilan-firaiiibusf d° honorem • conviciando, & ri data rerP°nA0I)c paret, tene* ^aidamiinf1011^ eos ’^ui intulerunt inj»-: licetmS,?’ autem eftduplex, fci* na deftrnir3 S’U* V-£' cum quis rem alie-ideS.prnS.K-i^01^1 J*30”5 hde vel retiner, 'feliiam &1,i.'erJudlcansid fibi licere, vel Saradeftruir ^ua<3uis rem alie- «!, cumfr',aCC1^ilr'7e ren’net mala fide, id 5bi noni®!'’ "‘fcirepoffit. ac debeat, id W C,ere> * rem nonefle fnam. vidt intulit * ex qua alteri nui* t0l5»ifit fin ™ dentum,ut, fi adulterium ‘enetur in dan™ficatione alterius/ non '“aihsc fi 0n'c»en«a ad reftitutioneno; rePpfi° damni: poteft ta-M, ,Ud'ce C0S' ad fatisfaciendum pro in- SeraS! 'ntu!it iniuriam damnofam, 1 R°nnifi i,r eratantum» teneturreftitnere; * III. Qui Sss Ve Reftitutione. M. llI.Traa.V. 2<7 tuere; & auidemtantum. quantumeUda» »andatum retractet idonemin • ; m r kc^.fe**.« ifsssS5e lis ,'controvertunt Audtores , « cal- Refp. Tenentur omnes illi. qul qu°;f Uj. ‘nfi«gJo. eft caufi efficax damni*. modolant caufa influens. » e«ci*g fecuti, ac qui ex officio , & °bl|gi,‘ j ?el exnrf,h Pa.‘P°'“t qui laude , adulatione* jnftitiae obligati cavere damnum» non ^ i ratione ignavi*, alitdrve alium ad runt* Ita communiter Dtflom. Unde c (j < Merendum excitat», animat. LefT. dunt. teneri ad reftitutionern compti y* _ M fequentibus verbis: %m .. S01* inftrenti damnum praebetre- r r. ulth fcBffiP„.,Humreceprat, illius ftirtatautin-lujfio, confllium , confenfus, P»I fov®enu Occultat, vel ea emendo rapinas recurfm , *i S‘JL,d- Hi enim omnes. uti & is ■ —* - **" sar arissafsas mantjejtans. ^Uncfl fct fic Pectareeos, qui afartoribus .. ... , hu wA*entapanni, feu veftium. docet patet ex fequentibus Cafibus, w /J*«pud M. 7?. 176. liceri/ I. Tonetur adteftitntionemJ^fcteo.Vq«iMemLiftSSt exorefte mandet, five tacite , diaj ^ ^gtftns, ei> qudj his plerumque de-velfado.ex quo v. g.famulu coN'» ^, ^ J^sajufUmercede .quam mereao-gratuta fora, fi £kmi: non a«*ero ^ ife ffagtoenta > i(]eoque jjci^ ea reti- § flffUKi. ifg De Reflitutione, P Lib.III. Traft.V. zjf neant. Neque hic a peccato excufari ci»< ftodes montium, vinearum ,fylvarum -propones, quia fiiiis familias acceptam peci-Nra.pifcinarum, qui damna non impediunt, nias, aliilVe resparentibus furreptas, notajjdfadta nonmanifeftant, Milin.d. 116.F1II, Lay.l.^ti.c. Qui verbpoftdeli, WM-Jkj.Ii. v.iupra/. 3. /.3. cap.2. Item ftura ipfum reum juvat ad fugiendum (nos Principes 8c domini Territoriorum, fi fcianc concurrendo ad delidum) non tenetur teft! ««publicas infefiari pr*donibus, & cum tuere •, tnodb non det ii li fpem refugii impo* | Nant. non impediam , tenentur mercato-fterum: tum quia non eft caufa damni :w«l wus & cieteris viatoribus damna . qua: ab quiareo licet fugere,ut infra dicetur. 1.4.W *ls accipiunt, compenfare. Vian.p. H.r.7« ^ VI. Item participans de praeda, aut« vd’. ' quo modo cooperans •, ut agens excubiali* ’ 'III. Supradidinon tenentur ad reftitu-applicans fcalas, parans inftrumenta.conf- tl0n™ • quando non fuerunt caufa efficar ciens literas, SCc. in bello iniquo tomWH ««mii ttt-v. g..fifur, homicida non fuerit advehens,&c. Escufantur tamen (roodor. 'racacuer notus mandato, confuio alterius, dio per fe non fit mala) quieanonfponte,] «a nihilominus abfolute erat fadutus. I-fed jufto metu coadi faciunt; ut v.g.ci" ^.'iv.g.un Capitulo alu ante te dederint ruftici furtoafolis militibus fado, cog* ™(3Sram’ >ta ut videas te nihil impetratu-rur eorum praedas avehere, vel pecoraab.ge* "»• «h neges: tunc enim non teneris re-re Letr.dub.Un.19. . “f1 l,cetPecces‘ proquahtatedamni, VII, Item tenentur caute, qusprin»'; «fotuum, vel mandando, confulendo, rum mutus , five non clamans cum potA 6 Probabile eft, non teneri fuprad.dos. atunon obftans: non manifeftanS; fed«»‘ fit moralner certum . eorum manda-tantum, quando tales es aliquo paSm'* j'^citerinfluxiile: quia officio, vel ftipendio,8Cc. tenenturefl j £0 melior eft cortdmo poffidemisj SSamnum/avere. S.1W Sic Princeps .Magiftratus, belli Qux.tent» 2 , - turaJreftitutionemdamnorum,quaexNecren^imr r m • latronibus, militibus, obipforum cul^;‘ co ‘^c tenentur, fi efficaciter tantum^ lem neuiigenTiam dantur. Item c.rcumftantias. & modum Canonici,tacentes.abfentantesfe,non'® iliUrtl ut ■ •V*fj ^alS-tanc^ra,raPeJ1,c pedientesiniquam conftitutionem. vele.e loco, vel‘"j* • ^Unimouus, hocv,di"° dionem.Item tutores,adminiftrfltoresboT u emodonocear, wde Ujman.Uf-U rum, 8tc. non impedientes damna piP1'1 w „ . . , ... „ . Minoribus, bcdcfc provenientia, l«jj ! ' tenetur' ^^eiiberate voknn 2tSo De Rtfiitutione. 1 i/J, ///_ jy,,# p inferre magnum damuumiuadet.mjriinBi *, si ,u abf conftnfB ; ;f * eidem inferat : quia tunc utiliter alter fc feorfim, & cafu concurrant ad danimim negotium gerit. Dico eidem : 9ma !'°.n. Snguli non plus tenentur reftituere o„am’ cef impedire damnum unius cum >«J w jMquifqueperfedarani intulit. L*ym.l * alterius* J * 'J' XII. Nontenetur item fcontran, Si pjures cnm ,■ f - . & ) ConfefTarius', etfi ex officio confelfo lavantes /id fecerunt .linguli in folidum?* pes audiat jUtParochus ,&c. fi exneglig® nentur reftituere co? m d5mn ,m au T f n“ tia! vel ignorantia , p« nitent em nonno* ^ fnnt catlf, t0J™ J aut obliget ad teftitutionem : quia etfi« juvet alterum, & procedaTex confident officio teneatur bene !nftr"erf Sei* £.habfte.tin ««ilio aliorum. Un.le fi unus ideoque peccet gtaTiter WuittendO.S «j Wrtmrefhtmionen, fecit. poteft i reliquis. inendicendum videtur i pofitimeft jj d “*■ iftJo damnificans fuit lucra, nem impediat ex ma ma. irr. . cc0t. ,lj 1 ^aPud aliquem ex cooperatorihiu res «ntiacraffa, vel culpa lata: quutuncco {lataadhuc exiftat, aut is eam m dd Se ab filio fuoeftcaufa efficax damm. W ^ mpfit, tenetur ii primo loco reftituere ip, Bon.dA l.h M*7- ** 2‘J^vaiens 5 & fi ille non faciat, rei «.!.**■***• . ivfe’13/ .c „ tin,m,L»r damnififans n°n fu't Incra- D V B 1 V M IU & Jeftruaieft .utfit. . m neit^f^^.ruutilatione.detradio-M fupradim teneantur fini"» r‘jm uni Prim? tenetur reftituere Jmfrlidtm, & fu**"- Itefp.Cimrioreidmmtow'^,5 fjro fmguli rem fuam agere ^ J j*.eri milites, Quod etli de militibus ittnaim,atquealnalusPlusmm 'vietum fit, pradtice tameniiex- num influere, hinc ex talio ^fj, L Per accidens: tum quia non nof- jnfluxCis ,ordo& menfmareftnuuows , reftituere : tum quia dclfho aentiaefl. iwP*Jk ^ l4li Vo unus non efl, nec exlpe&aiio , ,lt R 3 plus v, 15«Reftitutione. . ZfaUl, Troii. V, Fh^nc poffum ’,Tdaid «nl fj® E gSl sftsicss "• ‘AT --H-ex^r. «fifcpt itp9(Et^p” nac' fvJk i Lrtr. d. 4.». 37. ai°it «niliK® w ei P^*rertim. fi id ex odio, vel a lio maJ. C'17,rinm’ a-ui alios non induxit. non tenet fae faciat; non tamen tenetur ad reftitu-ffiioTem'totius V.^.bL exeronn. fed tantum pro u.i p IU. St in re praedifla ex libera voluntate *'V Si damnum paffus condonet feftitau^J ^renda, aliquis per vim, fraudem , vel .ilunnificanti; etiam mmiB l“ummam, collatorem induceret, ne ei da "r^enteTfHrncipaiHu efforiu®» » r »i r * ir. • <»‘:til«Kof nCmi’ ve*Pr°fiabilitatem , quaalter An tenentur refttttcre, cjUi al * C ^num alloqui aflecuturus fuiffe exifti- pedivit a confecutione altcujuf b* ■ 6i^‘jTm^°tamen eo fitdignusj nant * . Vf«. 6ififr* r, ? e"et,iradreftiluti°nera. Kefp. Attendendo*,.nl«d.t«pj*j| 1 juSi quod inanita . lege, I ^■Sa'V‘^eP^,num, 5c an per viro, fraudem, calutnnt , j. dacia quis alium impedierit ; nem ,|L ter. Inde enim apud D V * I V M V. i. p.li. refi’vwMtr fefHeTaciC*jn** f,nio8l; Cui I. Qui alietnm impedivit a eo Jn;tnti« i * V* reftttuentlum ? rei debirse ex juftitia > teretur a ,»JlefaKlp-, , rem. 2>/,r. iz.du. il.fiU.ul1’1'** fy«Udamnum Da,"”1" ad "aruram mm.7z. ■ flidjJ &ftSS Patlatl'> ^u£jveratio, & le- II. Si res non erat de]»lta ”,BfUflC f ^ S”Un,lef' "**•*/•& Uj. kit conferenda ex libera volunt» -> j^t ^Qiuudo hnn. *• fiii.e vi. fraude, 8c calumnia collat0 (iips. - “°M * eUituenda > fi ve debita v R 4 quie- 264. De Rejlitutlons, quajcunque, funt incerta > hoc eft,cum c« debeantur,ignoras , aut adire non potes .aut illis teftituere, tunc fi ea habeas fmedelidoi ut fi invenifti, vel a mercatore v. g, pererro-^ rem accepifti duas ulnas panni pro una■ jam is difceffit, nec fcis quo abierit, tenenS F adhibere aliquam diligentiam inquirendi! poft quam fi fpes non fit {ciendi dominum, probabile eft qu6d non tenearis eadarepau*i peribus, {licet ita pletique cum D.Tta< fentiant» Scfitmagis pium, acpradfticeiua* dendum) fed polus tibi retinere, utdoc# PetrtH Nnv. r. quemfequiiur Laj.bicfclA* l.i.c. id _ . • II. Qui multis minutis furtis, v.g01^ panis, vini, Scc. damnum intulit multis vibus, eum teneri reftituere , aqa Pa.uP^ bus , fed iptis civibus, (minorisdemef vendendo, aut majore menfuri,donec ve ^ tur ad squalitatem) dicit Moi At Efcts, dicunt efle probabile, q"bd poni paupetibns, praeferrim civitatis eP ‘J IIf* Quando bona funt certa. otcl1 reftitui debent pofleffoti jufto. a$la° tj, pta funt, vel cui damnum illatum i 1 non fit immediatus dominus. ^nde,!Lj|]| acceptum eft a defpqfitario * commou31^, 'L i Lti.ItT. TrdB. V. 26S ttnductore, cuftode, adminiftratore, debet, n domino, fedipfis reftitui; quia alioqui "s fieret injuria, fi jure pofleffionis . detentionis >cuftodi*,aut utilitatis fpoliarentur; debeatUm a^ue lucrura ceflans compenfari -J-Y-' Excipitur tamen hinc. i.Sieorum_» nihilmtereffet, ntfine illorum damno. in- ™ ;;rd0m,noreftitueretut* *• Si probabi-'ier pii putarentur rem abfumpturi, vel ab-injuria domini: quo modo bona 0™e 'f *Pra5l«o diflipatori, fed potius °re^'tuendi funt. Item accepta a pupillo, furiofo, uxore.reli-lr, • • /’nt ex iis bonis, quorum adrnini-tiipni 'P‘1S noncompetit, plerumque refti-t nda fum patri, tutori, marito . Prsl-.to: 0 erum fi bona aHc, jus publicata ,8c fifco dehirAr Juendumerat, nonprsmifsl aliqui diligen- tn noPnT,bUSdiftribuit * n°nf«isfeci?do-f, J 1,,a.utera bene accepit, non Dorpft f-.s ^om’ni' Quando nullo modo adhnp n 'u‘'e*Pe&andum eft ad tempus; & fi ttm. Tc/Vj ^*eS ,rePutatur debitumincer- fcffr»ok('dm3u'? accePfiremalienam a pof-««>n* fidei, putan.c rem eflefuam_,, cuna 266 T)e Reftittitmt. cum non fit, tum fi quidem interveneritali* 3uod juftum padtum, utdepofiti, comtiio-ati pignoris, 8tc. illi reftituendum eft. & non domjno, Qui tamen ex charitate monendus erit, fi id ei profuturum putetur, Sn4 alterius graviore incommodo, infamia iSc. Vafaoiutr. q. i, Si amem aliter accepta efl: , tunc vero fuo domino reRi® debet, fieumnovifU» &abfque incommodo fieri poflit* , Vril. Quando a fure, vel alio venditore quis emit, fivemaiS, fi ve bonS fide rem furtivam , tenetur reftituere domino. non futt< | lucommHmur l.l. loM* [ 40. Ttletui tamen /.5. c, 17. S)[v. ~4»t.tM™1 i in 2.1, t. 4 c.i.dtt, i, probabiliter fentiunt» j pofle reddi furi, ut ab eo pretium fuum recu- j peret: quia non conftitttit rem pejcreloco» 1 quam ante fuerat, 8C confequenter iple noa 1 infert domino damnum. Quod Navar.Tffu | l. 7. c. it.d.4, admittunt cum hac I mitatio- j ne; fi n5ox,8c non poft longum tempuscop- j tradum refcindar; vel fi cerro fciatfuram-' j redditurum tem domino; vel fidominusr£1 j fit mortuus, autabfir , itaut conveniri®0 < poifrt. Quod fi autem pretium ruuro recu--1 perare non poffit a venditore , tenetur red- y dere domino, & fibi damnum affcribere. I Quod fi porro fciens rem efle furtivam «emat eo fine, ut invento verp domino refti|“Jt' tunc fi emit parvo pretio, tenebitur id eido* minus refundere , cum utiliter ejus ne^9* tium gefibrit: fecis autem, fi pretiumeR£f fere «quale reitunc enim fufficit refun* dere au «bitriuru viii prudentis caat“^i' lib.Ill. Trafl.V. 267 cantum videtur meritus rem domini utiliter redimendo. v.Lejr.lx, c.14. da. ?• Dtan,p. 2* '■3. W.y. 3 ' IX. Si bona fide rem alienam, v. g. equum *®'“ abaltero, v. e. Petro,8c vendidilti ter-ti°. v.g, Paul0, & pofteacognofcaturefle Joannis, eocjue repetente a Paulo, Paulus repetatpratiumdte, exiftimat quidem pro-rbile Navor. & Dmn. non re- ertte Paulo id reddere , (fi in nullo fadtus fis ittor*, fedfufficere.fi tuam a&ionem,quam aocsin Petram, ei cedas. Verimdorw ,54- ^ef,Sair.Bonac. de rejl.a, 4- p-1. reftius °rn)’tener* re,exigente Paulo,contradunt tJm-j-a?’ & pretium reftituere, tum quia jildl'‘lrem viriofatn ; rum quia tenerisde artin ne emPtor> > nec eum potes remittere c um’ rnrmquonihil habet negotii. Qu6i *en Paulus ciim poffit, tibi non reftituar ^tim , fed Joanni, fic hoc ipfo impeditu nec rminu* Pretium tuum poffis recuperare, .11 tenetis ei pretium ab ipfo acceptum ^■tuere. Binae. Lt£. Cc vidt Trull. ‘‘p* 11. f.e^’tuen^* * ^ve fint derelpftj’ j a‘*a‘nvcma« qu* habentur pro DanE^.'Au,nt3.° nullius domini funt, jure j, ■1 Agentium fiunt prirph occupantis, ' .i;, taraen Pcr confuetudinem, & leges 'erquidordinari, quodfervandumeft. De Dbm a**- An.fiCcuireftituenda,qusca-, °rvenatione jufteprohibita? M «ftimtndum partim ex jure naturas, 268 De R eft i tuti ove. curae» partira ex confuetudine 8C legibus» ac juribus particularibus» ut v, apud Laj. /;«.!• J« t.l.c.f»n>i4- & Ltjf* e*8. 8t Sa.V.Veir tit. Exquitus re/ilvnur hic Cafui. _ , i! Venator iniquus tenetur reftituere lai* l tem damna, qua» Tegetibus fructibuf^aW infert, D V B I V M VII• : De rebus qua: debent reftitui. articulus i* I Quid debeat reftitui ab inferente inft' riarn materialem tantum, ftvl 4 pojjefforc bona fidei ? Refp. Quibonlfidedamnam intulit, roffidet aliquid.de quo poftea meliusc‘|» icit .tenetur, ne incipiat effi poffeflo'111 ^ fidei, 81 detinere aiientim , id tantum, non plus reftituere , quod ex eareipn|uP, 8ft, una cum ejus frudtibus. ii extent» quatenus inde fa&us eft ditior; pr^te'^' fi dominium fibi comparavit Psr ptaeferiptionem. Ita comm. Deflores > ^ S.inch.LeJfJtb'licap.6. Bonae.d.iej-^P1^ l.i. t.l.ca.^.Vncie refUvet. ,f[( I, Si vcftem v.g, bona fide donatam , aut alio .portafti. & fere attrivifti»« P® dorainuscompareat , teneriseam.aut*^ lem eireftituere.Sc infuper perfolvereq tum atuita eft, fi alias veftem «qualis ^ , .. HI. Tratt. V. 26a. i ft * &c, ad nihil teneris. Bonae. /. c. SiZ mmr'l’ v’lTr“U. ln,7 c, p. i j i\. J em res» qu,m a fure boni ffde acce- »nfumn!!k?-natIOne ’five emPti°ne) fit ufu RK *• Cani<5ue cnmtuis m fcuift“ hend .fr“ ne^ueat ’ etfi deinde de«»r“ re. W ;,rcU,ire; nontenerl'sreftiaie- Qllil per :/i ^V’ ^a1r: LeJT- Bmac. d.i.e.^,pA% wm eftj comm,xti°nem boni fide fa-&eftx ltrrrfl“,imdominium* ut col-Veeftrde^luu Ne- «BfeatS; .r fC V°Ufil1 quam i,la P^s reafis, flr ‘Cna* at(iue a«Je6 perur obligatio dirore t n ™ manet Per^naiis in ven-“•<» 'T{‘66. TruU. 1.7, r. de probatnil'*' f ^d*18‘llbl adtJit effe val- SUodverus!? ’ ^'r^Ue natur* conforme, dT°US teullius ablat*& per-«eat b 1namdiu totus cumulusexrat) reti-^a!teaS0rs.'j"*cx I?0 cumu,of,biCatis-elpere. 5 ’lfno P0^ ex eo occulte ac* PofcMk'nf.b.0^.fi4e ^itantes .intelled» (itbentfaquodadhft,th Vld tant"m reftituere I,ritiaiiicel!>k°n^ fid* perJnculPatara igno-Va,arin® felt c°rnf^m, quem poftea ^ non p,us tenetur, 'f, ftditior, videLaymxn. t.l, bon* fidei • « «dhibitl di. •Mfitfg- t ‘”et.ir!.ea“ Pa”em. quod res **' teneri aliquid reftituere juxta inclina» Z79 De Refiitutione. clinadonem, docetl{m. d.34. M.io,itu91 At Palam tom. i.d. 3./>.». ««»>. ult. putat ad nihil teneri, quia poffeffio contrariis rationibus non convincentibus praeponderat,Idem docet Vafqu- apud Efcob. tt3.c. J.aWfclfd11 Dtati. {>.4.1.3. ^.24. & _26. bineglexit inve-ftigare veritatem , Cc deinde fcirinon putela dicit Palam Uc. ad nihil teneri. _ ... V* Si boni fide rem vendidifti donottbi dataro, teneris reftituere pretium-, quia"', ttus es locupletior: 8t fatis debet elle n non habere minus» quam ante.Quddii tat»® apud alterum teseft, is reddere tenetar. r»-& Vafa.c,9.^.2. '• , \ VI. Si boni fide rem ipfe emiUi,&.veD* , difti abfque lucro, nihil teneris reftituere,. Vedfoiusis, apud quem res ell, W | i.i. C.24J. 1. contr.i V ..fq.&o „• { VII. Si alienam boni fide «onai1J non donaturus aliam , fi hanc non hab!1.'rf! I ad nihil teneris; quia non es faft»s dl“ ' | fecus - fi aliam donaturus fuilTes | parcendo tua:, fadtus es ditior) vel lialKj j tfccepifti inremunerationem. f Ct VIII. Si aliena re lucratus estanqua®M ftrumentot v. g.frumentum aiiemtm alio , portatum vendiditti ; vel pecuniam , negotiationi expofuifti » non tenens lucrum reftituere ; quia non eft fnu-1 alien*. fed tuae mera: indaftri*: tales -j, frudtus dicuntur mera» induftri*,, 4U° L natura ex fe nullo modo gignit ,/ed1 -j concurrit ut inftrumentum operantis- *> . L&. 111. Troa. r. 271 IX, Fniftuj omnes rei, fi ve ii fint merd naturales , hoc eft , qui vix ullo hominum roore egent, ut fcetus animalium.arborum, Mrba,& gramina; fiye fintfimiil induftria-*es, live mixti, hoc eft, ad quos sequd , aut °Jgis hominum labor cum natura concurrit, . t ».g. fegetes, & quse ferendogignuntur; u«nvinum,oleum,lana, 8tc. quoetianu raeruntur pretia locationis domorum, ju-entorum; 8cc, quifrudtus civiles appellan-tut; hi inquam frudtus rei, fi percepti, & 'xtantes fint, domino refticui debent; de-u«is tamen expenlis propriis, 6c seftiraa-Me laboris. Et quidem pretium locationis fe aliena debet dominoreftitui, licetis, sm > fi penes fehabuiflet, nonfuiflet Joca-Jrus. vid.Laymtn.l. c. Si tamen frudhis ifti a« bon| fide poileffi fuerint tempore k Jeprrfcriptoad ufucapiendum illos,(qu6d i * ?tu'us' 8c biennium inter prarfemej, erabfentes quadriennium ; fi autem non tnrulus.anni 30. cum bona fide) non lunt . ltBendi; quia ufucapio transfert domi» ^S:l*».Tr»ll.l.7.c.ntd.3. jjg.‘ *** fureaccepifti (five boni five ma» ol, ' re.m. ufiu confumptibilem, v,g. vinum, fj‘ n* t[iticum,&c. cum propriis lpfius fu-irebuspermixtum,ira ut di/cerninon pof-ja'n° * ineris reftit uere, fi fur ad reltitoen-“i. P°tel)s : quia fur per commixtio» dom'- re* cun> propria , acquifiviteju* eiosl?"^’ atque ade6 illud tanquam verus l,n 0 Inus potuit transferre. Nav. Sanch. ..e\ ... A P. TI- Z72 De Rejli turione. ARTICULUS II. Quid debeat rejlitui ab inferente injte riam formalem : feu maU fdti damnificat ore,Jeu poftffore i Refp. Id juxta fupradi&a at (limandum * quantitate tum juris, quod alter habet; ti« damni, quod injufte infertur : cniatq»» reddi debet , nifi aliud de damnificati mea# &confenfu rationabiliter pratfumatur. Vm refelvet. I, Sidamnificatushabeatjusinre, inq* damno® eftpafius , reftitutioei facienda es infolidtim: fi autem tantum habeat ius. tem, reftitutio facienda eft pro quantitate]»' ris .confideratis circumftantiis: quia nonde*■ betur folidus valor rei, quse expe&abatM| cumtantumfitinfpe, 8tmultis modis po®; impediri. - II. Qui in loco pubKco fuse civitatis,cM* tra juftam prohibitionem pafcit; vel l'?1* caedir.non tenetur ad reftitutionem. nifi q0®' munitari graviter nocuerit. v.g. ftirpesin^'1 dendo, arbores aedificiis idoneas fternew1' quia rationabiliter pratfumitur mens RelP‘ non efie , fuis membris ufum puhlicoruflV locorum rigidius prohibete, quamfub®1■ folvenda.cafu quo deprehendantur* III. Gravius tamen peccaret, 8t teneret ad reftittttionem, fi quis pafceret in loco t®1 cujus privati: etfi etiam hic pratfunurt quando poffit de tonfenfu domini»qUJ'^ i. ZMi.TraH:v. 27, • JtarinSSSiS “«»■*>- fed a. aep... al.1V- Q«* venantur, vel pifcantnr in locis rrt,S' vf .alUS prohibitis*• (T»ltem fi pe care m3 ’ v.elcircl,mfePta non fu m) non Peccaremortahter, neo teneri ad reftitutio. ® docet Dum. ex Lef DtcajU p. 9. u% Ad9 contra5«.i-c. r y ' y* niter I'8 pr,obabiiiH5 fu>& in Praxi commu- v4eaEdr A P-eCMri m0rtaliter circa diiiJ •* Pandationem , ex- eadue oriri • no.oif„6" spfis&tsjss: SE» t^sssssssxissr^ v»r, Bsnac' + 9- p*i.num.fr ex Na- Md.d.9. Du,na Uyw’l’ 3 cap. 01 etiam Dtan. p.i.t.i i t? 3v d0ce/' l7'^‘v1*,ubi ex Cajam. Mcd, Stt.&c,. nitenti’? ne&andam abfolutionem pce-lia impo!hlehfrStl-aVit 8abc,las*fei: vediga. •.*“* emuntur non r,d miiia neS’ fedad ufu? pr°Prios * vel fa- l*fid’ei^!!rT ordinarii injuftus, feti manon tantum ?lmator aut p°deflor * tenetur ftus pe'?n,reftl;,,ere rem ab,atam • & fru-induftri1i pt°s f «cepcis fuis expenfis; 8c leas, &|nedetIam f3rcire damnum emerita ciuft , rfUm ceffans, cum verd fuinju- re MtZdr°rumi Unde (i.domi' w‘etcma, perculturam vel nege- S tiatic» 274 tot Reftirutione, K Ltb. lIl.Traf} V tiationem percepturus fuiffet e*aB™ l0’p. danti; fecundum T t ? £ >”1' rura, vel nihil, debet is domino fuofathfr -«MM* 3- cere pro centum illis florenis : quarav» X{, Qui jn extrema neceffii-;,,-». ^ r communiter foleant domini plurimum rem ' ffit, quod ant(i acceperat commr.?n^un> tere, li res componatur. UymM.i.vXt4* P^udumve| precarium, non renetSSl ,M\U. Si res aliena, dum injuftc detinet® nec in ^,'nJcln JrSLTrer^^ ^ crefcat, aut pretium ejus augeatur, dora ^acceptionis, cu.m jure eam confumnc” crefcit, ac proinde id ei pradUn deb • , nec ratione conrradtus, cum hic Lvm.hicLl.ui.c4' . nili repejeunte tua^1.5/ ? VIII. Sites aliena, dum injufte detinet Jp. 8.7? ,l0. pereat, aut deterior fi«t ..idquecafute 1 iter ne quijem id , nU0£j hoftiuraincurfione , vel naturaliter » ^ lL!atCm eras furatus ? 8t in ea confnmT tura fu apud dominum atque pernxuam t »;qu,a furtum tibi non ademit hK m. j fe, non tenetur .Iter reflituere: kZpITT* novi detrimenti domino apud fur '*?*/•<■. 7{ .8. contra Lep. Sc v r r U'~ accidit, quod non apud ipsum. ^ «fitn ipfa neceflitate accepiflbs & cor * nonmfi per injuriam , tuncinjuitu»" ^ r ■*«/, ‘ai,K adhuc tenetur ad reftitutionem ; 1 fua «ulpa res perierit. I A R T I r rr r rr o ' IX. Si res aliena apud iniquum M P * * I C U L U S I H. rem pereat, id» > octif.onem ? /<*c fatisfacere, ut eft communis apud L‘l I|| , ^ J &*. Lejj\ &c. gj aliliUV M^uflus occtfor,mutilator, in cor- X. Qui fingens fe pauperem, tlf 3 fenetur tantum reftitnere nr!f i° quam eft, extorfiteleSmofynam j nj ^ J n0rum fortuhi, qu* ev ^ i J,, reftituere. t pW««;1 $,> C.'?'- W&TwSStT- mendicantibus datur : fecus .:cjoli^fpr0„-Pn,dentis arbitrium : on-rlcp ” * tunc enim quiafubintediguurc ^L tarrnerr.hro, Vei cicatricJ nlhi’ rutem § § l boii 27(j De Rejlitutione. 1.... ^.lll.Traft. V 277 ri non poflunt. Itacon’ WJ?, Niiiforteoccafioneillar* necis. v.g. extra probat Lejj.l. 2. c-9,d. 3. Patriam, majores fieri oportuerit. . * t ebrius alium, liebrietasno”3 vni- Reftitui debent impenfe fa&c in I.Qui °5.c. olunr,ria. vellicetfuet» curationem , 8cmedicamenta vulnerati, vel fuit culpabilis ec voluntaria, yei , occiG.ftfl./. aa.f « . I0Z *a.hs ’11iUXen uamdebiwm adhibuit *)» |X* Ifem lucra, qua: ex mutilatione vel dit. veldi g . ftjtutionem:te» '“'nerationeceflarunt; non quidem tam in vendum.non tuetur ad remtuti^v^ ^(i 41 folidum, ac fi de fattoeflent acquifira». fed lur autem f'pr * pto majore aut minore fpe, quam latfus ha* * n oi{£*2?SjSiputanseffeTiti»# s il‘aacquirendi. v.TrM^X.d.,. rfUirntionem-qtiia attioite'1 X'St homicida a Magiftratu ple&atur, tenetur ad ^ , ™s eft adhuc teneri ad damna farcienda: Cajoinjuri • • * omniarerait .“‘“"lortefuStantum fatisfaciatjuftitisepu- 1 w* 1»i n eni r*o c d f orTq u i a filiiinon^ c*,nonlmedibusoccifi. Qui tamen.cum ?J®li Lnis nifi quatenus laeduntor«l*l P 'l‘mquealiud nonexigant, videntureife juriain » , (volenti e®*' ^,entl • ac proinde haeredes homicida ad tre contra ejus voluntatem k ■ i(f Wultunc teneri. FilUc.n.l 14. runt. lic eeeant,'£•«/• [ ,■ ?.lb“s, 'nietfefti, filiis & ujori: quia hi c.at parens, fi hin valde eg gi direfle laeduntur ; cum moralitei cen- f icere pro inpma. ConfeffafiuSP|jj I!' fcffi probabile fu , deberi etiam refti* ii^eSSynas . Mifla* ■ 5®"*«** occifi, fi quod da». '■ -i /irtttfiftu,,. * ex ea C®^e obvenu ; contrarium Ocf1,1'cioccir0s ve 1 mutilatusfuent‘j tlampr°babi 1 e (faitem fecundum li-^tunc edam pro vita Casfts P^cedencis,) eft; cum aMn u““5 K ««i1, Nonten«i»occi(br aliquideisre- «V*eTcicatnce. quanto pluri* * SUos oscifcs alobat ?x IiberaJitate: I . S 5 urna g Pe Rfjiltutione. | quia damnum illorum per accidens fcquitur, I v.Lefl.2.c.9.d.26.TrttiJ c. 1 XIV. Nec teneturad damna,qua» v,g. pro-1 venient ex morte alicujns innocentis, q#l per errorem putaretur homicidium feciMiI & fic captus plecteretur: quia hujus mort non dire&e caufarerur ab ipfo > fed peracti-dens , 8c ex errore, vel malitia accufatort® \:d> Bvn.dfh i/. ult>{• x. p.x. ARTICULUS IV. Quid debent refiitui pro tlhtojiupri'1, Refp. Qui virginem perinjuriam deflora* vit, tenetur tantum rependere clarnnWW quod ei ex tali injuria eftfecutum, idW vel matrimonio, vel damni slbrnationea arbitrium prudentis , ut talem nirniruro ' ventat, qualem manens virgo inveniffet.J1' S aut alteri matrimonio copula-' Unc enim his cafibus folum teneretur dit| f’ut *qne commode nubat, modo ante I . 'dando fcilicer dotem, velaliter.v.Srts, articulus v. «Utidebeat rtfiitui pro adulterio ? ex adulterio damnificari por-fcfcn nl.ux aIrer t 8c proles ligitimae, circa uuoneaj , hiereditatem , &c. patet S 4 «ju6.i 2%o T>e Rcftitutione. quod uterque adulterans ,nat3 eis prole .de» beant , cum id damnum caufent.eatenusre-ftituere , quatenus poffunt fine detrimento altiorisboni, 8c caulatione majoris mali. £/ tommumt. vtd. Layman. /#3« t-j. f.I*14- ^& rtjolves. ’ I. Quod attinet adipfam adulteram ■ordi- narie non tenetur prodere, quod prolesej»; fpuriafit: nam & viro fuo triftitiam, odium, & difcordias domellicas crairet■ ac famam fuam prodigeret, quibus damnaret* tun* merito cedunt. Accedit, quod projf matri non teneatur credere fe efle illeg111* mam. F/U.r.32.<(.222. . ... II. Debet tamen fi poteft: aliis intro#* 1 damnum compenfare , v.g. 1. diligentis* | adminiftrando rem familiarem. 2. de coi» corporis detrahendo, 3 fi habet bona P(® pria, plus legitimis, quamfpurio relinquendo, 4, eum inducendo utrelifta haereditai ■ vel ejus patte, ample&aturftatum EccWd flicuro vel Religioium, fi idoneus fit» * Trull. l.c.d. 4« , (Kt, 1 H« Qnodattinet ad ipfumadulterumiP, rii patrem ,etiatnipfef*pe excidatur» toto, vel ex parte; five quia damnum ad aa E tera compenfatum f«*t , vel compenfin , creditur;five quia reftittuionon Potet l,,1 fine peri.culo vita;, difpendio famas. rone :5c difeordiis familiarum; fiveqti”^ eft certus filium e Ile funm.t*°- ‘ 1 &onlP,' Etamen i*Jendo famam in 6ffff " a ortun* alteri damnum aliatum-» fit pnCr°",,e,l:fl,iira di^is quid faciendum j, "° de ItEfione fam*,& c, vid.infra, Atfmn» 91"S alterum induxit ad peccatum txchariJ* exemplo fu°, teneturquidenu BtelioreJn Suo*dpoteft, eum tevocaread ii£9 ,em iiatum; fednon exjuftitia, LelT.l. iniafl’ qeisautem induxit fraude, dolo* JaSetU*u&C' «netur ad id exjuftitia! inboril ^ae-habetills * ne injnfte ludatur betiurl!- 'P,ruualibus. Unde fi laedatur.de-ly Pinale reftirui.fi poteft. Fhtd. ab,|uf 3,lis a}iquem (etiam Novitium) 8cfra,,ablnftreflu religionis, tamen fine vi biliter f 1 •etl’ 3raviter peccarit id irrationalis fu, acie.ndo, ac proinie teneatur ei rur-“len• Jn8re^um ex charitate; nonta-tar> Q vei illi, vel religioni tene- ■i"* tiullua adhuc in eum jus acquifi- /IRTI' ZS2 De Rejlifutione4 vit. vide Lajman, lib.$. tit. 2. c“P-y . V Si quis religiofumad apoftaliatnuKl»- xerit fuafione(alii ve cooperatione.obligitM ex juflitia religioni ad reftnutionem . non quidem uripfe (quod aliqui volunt) locoal-Jerius ingrediatur; fed ut fuadeat alteri,quoad potefi reditum , & compenfet tnonaft commoda, qu*exhrcreditate.boms.velin-duftriaaltetius exfpetiabantur. Vi. Si quis veneno, phyhro, ali6ve m do alicui deftruxit memoriam, rationem^ tenetur eodem modo, quo mutilator u vi nerans.dequo fuord adreftuutionera « fantis. 8c damni inde fecutnn bomsfoiton* D V B 1 V M VII. De circomftantiis Reftitutioms. articulus I-Quo tempore, loco , & modo debeat ttm fiitui ? Refp. Debet quamprimum, tirequirit, & commode ac S teft fme gravi incommodo. quodqn«P* returin re fua propria,ultra debitum, /,ici.3'tr*2tcap.lQ'Ftil' Qui non poteft commode re^“f(i aperte, faciar clam; & qni non powJPj faciat per aliam perfonam interjpolita Contcflaxium. jj. pd- \ T MJII.Trttl.V. 2St II. rofleflor raal* fidei v.g, fur , ,}eber uW SPfkM 3:1 eu? locum rera de^rre, lJ A ,rUSIf"l.freV flnon g^eftruaa.vcl iniqui detenta; dedu- ?3SMp5nfi,*’LquaS4,terea,n ferva"* nifirri fFeren,dod.ebuiflet facefe. Excipe, l ^ dere, #ra>fnm 5 va et ‘ tunc en,m P erumque ex pauperibn» mentMornini pollet reftituere J, ,JP us * veJ ln “fus pios. Bonae. ij. 6t tu!!!±n* fide’ P0ireflbr ftthfacit. fi refti» lV r!°LC-0,ubl rem poflidet. ttfolvi jb!taex contraftn.eoloco & temporum ufc^-V de i“‘er Partes conven-y “'texprefse.velracite.x/ LefSt Bon.lt, totum,i^,nis quamprimum reflituere non m,r^ld ten“tHr.* Si tamen alter dilatione rabj|?a et“rH t<.erUls damnum, aut non no» cati;.' i1 taede arguendus elTet gravis pec-let.aur AU> f11™ ProP°fitofatrisfaciendi difFcr-‘Wr4fl v‘u atl®Perpanes folveret.x/.£o«. de ciin, Dr3l;' Fcb: .,e lenef' ad reftituuonem , & itticn^n, m.vlta* non vult reftituere nifi in ibfeiyj ortls*velpoft mortem per harredes, eftinaii n..“cbet, nec poteft: quiafemper b.Bm t ' feccat0> & impoenitens. Sal, n-Tr»l.c.i4>d,u, ArTICULUS II. oli}0 ordine reftitui debeat ? Ref?' CeuuiD eft * non neceflario ordinem 284 De Reflitutione. nem fervar!, quando debitor omnibus folve-ie poteft: quando vero tantum non haber» aut breredibus reliquit, fequentes Regula fervand*» _ I. Si debitor rem alterius apud Ie habet, quocunque titulo habeat, fi ve ex furto ,»** ex depolito, fi ve inventione, &c.debet pt®5 reftituidominofuo, veleodeficiente,pm' peribus. Similiter fi res empta ad creditu®! pretio nonfoluto adhuc extet. Nav. Jjl- tj. i.p.2. Hoc tamen Lejf.e. i$.d. i. c°m? Bon,&c. limitat, nifivenditorabemptote dejuflorem,velpignusaccepit. , . . II. Si reftitutio facienda ratione adtioris, prius reftirui debent certa, »ocC ’ quorum domini cognofcuntur, quam,mce ta. Bon. Lejf.d.z. quia illa jure natur* bentur fuis dominis; b*c autem i“re 1 politivo pauperibus. ,, !tn, III. Prifis facienda eft reftitutio debito- rum licite contradornm , quamufuratu • cum in his dominus non fuerit finaplic» invitus. , ..... IV. Debita ex titulo onerofo prius fon dafunr, quam quas debentur gratuito ex promiliione ; quia hse includunt ta®. conditionem, nili quid obftet. Hinc ®e defundi folvenda funt ante omnia *c!> etiam pia. Navar. Sjlv. Bonae. l V. In reliquis debitis fervandurneiw particulare loci, fi tale fit, 8c non repui!^ juri naturae. Si nullum fit » fequendun’ jus commune, fecundum quod i. Sol^ . funt debita ,ad quae bona debitorum eXPr j, fuerunt obligata, i. Dos uxoris e*“ Lib.lll, Traft. r. 28f i tft, J. Debita, ad quae bona debitorum funt tacite hypothecata, 4 Depolita perdita in poteltate debitorum, y. Debita privilegia-t torum' 6. Aliorum creditorum : poft quos 1 funthi, a quibus ufurae accepta funt; hos rcrflituenda funt bonain* trta. Quando autem multi unius rationis tcuitores in veniuntur, temporis antiquitas ter eos fervandaeft. v. Uj.l. j.tr. 2 c.11. 1 addit, ex_bonis debitoris, fi isdefun-fr,US . ■ jmPtimis folvendas die impenfas r®?s’ °t fi feci ili compofitionem cum Epifcopo, Papa. LeJ. r, l6. d. 11 Bcn.ij.ttlt- p>\ III. Item fi in cafu , quo teneris re flituete paupetibus, tibi ipfi revera &b. HI. Tratt. V, itr «eamdes; Sc tunc quidem poftea fadlusdi-tiot, adhuc non tenetis tellituere. v.Laymati. Ul-t.i.c, u. Iy- Si non poffis reftituere, nili notabiliter i graviore damno, tibi vel tuis, velRei-: pub. inferendo , quam «ftimari debeat cum-raodum ex reftitutione creditori obventurum,tunceifimdifferre potes,dum cefletifta impotentia. Lajm.n, l.c.ex Sjlv.Navar.&c. lique verum eft, etfi debitum fit ex delicto, uti & in fequentibus calibus. y, Si ad reftituendum fis impotens : ot vivere non poffis fecundum decentiam tui «itus, jufte a te acquifm. Unde fi nobilis *g. non poteft ftatim folvere.nifi fe privet ramulis equis, armis, &c. vel civis primar ruis , mfi obeat artem mechanicam libi infue-im;vei mechanicus, nili vendat inftrumen-aiua.-qmbtisvivit, aut magnum damnum eat,poteftdifrerie,5c paulatim reftituere 'Uiejadtnralui flatus. Laym.l, c. Bmac. ft; j Qll°d litamen tu£ culpa in illas angu-delapfiislis, v. g.luxuri£,Judis. fu peronei veftium, tibi imputare debes, L0J,,am'me ftatus tui araifliene non poffis Vi cere./fid. r ,.„*{• 15 !tem creditor ex dilatione „A . damnum fubire debeat, tu potius, tiofr '* ’.^‘nere debes; cum ejus condi* •inoua e,!0r* Excipitur extrema neceffitas. u^"ura * ^unt 0IDniacommunia, itietu^’ ® “em damnum > quod *i-,r ex reftitutione , non eflet proprio-“oootum, fed inhocprscise tantum, qti6d 28® De Rejlitutione. qubd fpoliet fe rebus debitis> non Pote® ideo differre reftitutionem t quia hoc non eftpatiin fuis rebus, neque fuum ftatuBU amittere, fed eft dimittere alienum, &i** verti ad flatum proprium. Sajr.Boii. , IX. Itemexcufarisareftitutione. fi“en nequit abfque periculo falutis anima: vel tuorum; ut v. g. 15 non poliis abfque peccato; utli fit periculum, ne uxor.aut lui* fe preftituant, ne lilii fe dent latrocinii® > j* iple per impatientiam incidas in defp«ratio-nem, Bon. ex Lejf. Moll. FHL ' _ X, Item,finonpwffisreftituereabfciuepe' riculo vitat, vel notabili detrimento fam*^ cum alias plus damni fuftineres, quamicrt' lilii, Bon, d.l.q.utt. £>, I. XI. Item, fi cedas bonis: quia V’.08 cefferunt , ut qui contraxit multa debnif nec habet undefolvat. polfit cedereboBi »' ea relinquendo in manibus creditoru™»^ tunc maneat liber „ ita enim in cooffiew fit tutus, retentisinftrumentisartis, ad fuftentationem funt neceflaria. Q?1*0 tamen poftea redeat ad pinguiorem nam, renetur adhuc reftituere, & filnfam.qui bon, Navar. Bon. Lejj» f * v. Trul,i.y.ca.\j.d.rn°.^ata? rePetat fornicandum, feBlPecca^um. Item ii eas repetat .ad fandum contra fuftitiam . me mferen- '^nex n1^ I",uftumrit.erti* Perfaiki' nifi %S0«lnw^tlOnC re^ulmoa‘- tlmcretur CAPUT dP ap* De ContrachbM* G A P U T IU De ContradibuSi DV B I V M 1. Gjttid in genere Jit. ContruUm * REfp. Eftpaihim five confenfus dnfr rum, quolcienter, libere, 8clegi!i®“ Mterqucfe viciffim, vel minirr.um (altem w Mrs,fealteri acceptanti obligat .quocunqj» Jjgno externo id nat: ut v. g. in contrai* Buttui , ex una parte mutuans (e obligat!» repetere mutuum ante certuin tempus: e altera parte mutuatarius fe obligat tunc» u jeddere; 5c fic de aliis. In promiffi°nea tem. vel donatione abfoluta, una P?r5tlf’ tum obligatur poft altctius acceptattout fnde rcfolvuntur Cafu* Jequer.tes. I* Si alteri promififti, au t donafti 10^’^ tantum; aut fi externo figno quidem, amem non acceptavit, non fuit contra» fj nec obligaris» , II, Invalidus-efVcomtaSus > fi c°ntran tesfintinhabilesad contrahendum, vel®) pofitivumrefiftat. t,. LeJf.l.%,cAT^"‘..Y. ITI» Irem-li materia contradas fitiHm® ut fi fi t peccat u m; ,v el i 1 legi rima,ut» fur ’ dat rem alienam. „ „ . u,, IV. Item ficontraftui fit fadus v»i“ vel errore verfante circa rei fubftantiffl! f acetum pro vino, vitium pro gemma» V. Non eft invalidUs contraSus» (®? | Lti.lll. Tra&.V. zpt atquando ob injuriam poflit refdndi) IIerror , vel dolus interveniat circa qualitatem, wtcircumftanthm accidentalem; v.g. emifti tinumMqfellanum, putans efleRhenanum; ; ort^ 'ntentio contrahentis fuerit con-dttionata» non obligandi fe, ni (i exiftente_J tali qualitate , aut circumdantia. Qualis vir-tuahter fuiffecenferipotsft, fi error verfe-circumftantiam valde immutantem objectura, & nimis excederet ejus exiftima-«°Detu,utnotat L^y.L^,t.^.c.6. 'i- Neceft invaliduscontraditis, five o-Wtofus, five gratuitus, ex metu licet gravi jjPW,incttfjo; cum adhuc (impliciter fit wr&voluntarius; licet poflit a judice re-“lndi, pro arbitrio metum paflj. Ita commu-^*fapud Sa>uh.d.%',nu.itiC.Lutp iLu.Lajnu iJ^Ppiumurtainenaliqui contraftus . qui g^funt irriti ((altem ex jure pofiti» tai; x metu gravi fiant: talis eft. l» Corv-_ •tusmatrimonii, etiamfi juramentum ac- um lcco,&C c.Vemim, 2. Profei-kfcu °^a* ?*eat'1-DehH- d- In aliis qui- !unque votis. 4, Contraiius dotis pro-tsm* Ve*. folut* ; qui in hoc (equitur natu-_.®strirnonii, cui acceflbrius eft, Ltg. Si fio ^doslf, Qycdmituicuitfa. 5 .Promifi- traditio,mrebus Eccfic.t^ij.d.iS.Au* (ij^^ntorispermetumextorta. Ltg.!.§. His addunt alii plures.ut J!'«?°nem,5c donationem gratuitam , re-tae{ l,n°nem beneficii, jurifdidionem per tot n18 extortatn- Verum hi controvertuu* *-•'5?!££#&<>dejaji.d.ii. r>Htll5.&fiq. X». VII, Non HfX De Vromijftone & Donatione. VH. Non poflunt contrahere, qui boM Tum faorttni admtniftration m non habent quales fere funt prodigt, furiofi, fjliififfli' 'lias, uxores, rengjofi, pupilli, Minores i »■ ceptis quibufclam cafibiis , de quibus V>M 't. 2. c. 17. i. 4. & infra htc c.^J, 1, D V B I V M II, Quidinjpecie de Promijfione, fiDont1 tiontjl Refp. Chishncfpedtint, f.icild collig®1 tur ex didis fiipra de Vrto.kb.ytr.T-caA £x quibus, 8t dodrind praecedentis w| refol vitor. 1+ Promiilioacteptara i promiflario teria fit notabilis, an fub mortali, obii#1 fecundum fe fpedara , non convenit >D,el Doitores , Ctjet. negat, quem feq*1'™ Mtrat.um, 2. de/ttft. d. 19./. 10. Alii (w probabilius) affirmant cum c.6 wm.4. Fid. MM,&c. Dixi quia certum eft , qui.j „er accidens P» obligare, fub mortali, v.g. ratione g«fij damni, qudd aiias pjromilfarius patercrut. tnh promifiiTis ei daremutuum, & i>lc® confifus, aliundefibi non profoexiflet. L'£.l.i.c.lt.d.s. . II. Tot* haec obligatio communiter^ pendet ab intentione promittentis. _^irCl quod notat Sa. vix quenquam promitte | tium intendere fe obligare , aut alteri jus exigendi, nili addat juramentum j. ^ Lihlll. Traft.V. 2^ [wt inffromentum j fed plerumque tan-m intendere declarare fuum propolltum. ? .i[ctbj.£E.^.ca.6.Sc Mei. Hincutinfo-txterno cenfeatur valida promiflio ,requi-acceptat ienem , ut exprimatur; uupropterquam promittitur; alioqui prae-’ munterrore ve) joco f*&a. nni!!tBonar® ”on P^oni* l«carentesuftt ,am rs' *l>uti, 6c lardi nati t fecus .fitan-Qae ‘rntfu.rcii • V£l muti; vel licetutrum-L * 1 . rW feribere. 3. fenes deliti, live 4' r),Pu.|,r.1 : fecis fifiiit judicio vegeto, fas) 5 h iflf ^P^eres (nili ad pias c*ui feiem;!nartl0I,es t.4m?n eorum in foro coii-" t n, * ‘unt V3bdae. vid. infid.ro». 4.d« 1. (i'^ natuS criminis capitalis.vul, Pfffuut civitatibus, univerfi* iedon’ . e°ufpub. 5cc. non poflunt face* Clpitm c‘°!les' temuneratorias, vel in Wind ■ * Pcmcipes nimis fint prole] ftar ?0ni.t*on’,brfs»inprtejucijeium regni, £jtj«f/“s * Cp*femm ia debstjs grabati , iis «flv. cef? non poffiot, ▼$! fubditi nipium ti i ru tUr exaftionjbus) ppfTqm ez revoca-I,$. j, ,Cne„ore- B«n,Lti£o,&c. qumDieutj-8s V. T : ; cjuji n1111-* P1”*5 b!'0 fafta ftudiorum_a Potare'- Ta^? neSue 'filius tenetur com-aj;raen m legitimam : tum quia fuit loco n0n f t-0tu:im>' tum qqi^ fi detrahatur, jam oonrr» hypothelin. Wa- 2$+ DeProtniJfione & Dmntlont, Sed TruU limitat, nifi conflet comrarianu intentionem patris fuifle. Quod fi tamen i ea non confiet. praefumendumeffedepiet* te patris, ideotjue tales expenfas ordir.irt poft mortem patris non venire in collatio* nem bonorum, nec debere conferri in con* mane, nili paterproteftatusfueritfevelleii legitimam computari- Ita etiam j/atty-d L, St paler 2. ff, fi.mil’* erctfc. VI. Si pater officium filio emit, debet pi6* tium computari in divifione cum fratribuH non autem li illud gratis a Principe obtinuit; uti nec qu* filio intuitu meritorum funt donata, quiafunt quafi caftrenfia. M» ^.U7,u8. VII» Donatio ante acceptationem» n0| parit obligationem» ne quidem naturale™1 poteflq»e revocari, etiamfi voluerit feablt>* lute obligare: prsefenti autem & tacenti 6fa, cenieturab eo acceptata; quia rabiKbus habetur pro confenfu. M- ‘Y* 18. Dtan.pXx- 6.. 89.98.Sc 108. toverddemopoteflacceptare, fine fpccl, comrailfione, nifi donatio fiat Ecclefiae» .cauf* pias: fiam hanc fine acceptatione’ Iere & irrevocabilem effe , eft probabi* ‘Lajmn. Diatt.lc-T{ .106.8t p. 3' Multis tamen cafibuis, dummodi veri riganturinpraefentena, poreft pater.ve»®* ter pro filio, etiam emancipato, tutor pro P. pillo, curator pro minore, filiusfamiMr patre, fervus pro domino , monachus F monafterio 5 imo etiam fecundum mu1 ‘quicunque alterim duraro gerit,ut proRoligidfo, piamsjpto uxore, do®^ Zib.fTI, TraB. V. i9t. Jio fervo ,8cc« ftipulari. Denique tdemjiua jctmittunt Judicibus 8c Notariis publicis. Snch.Molin.TrHl. &c. Dian.p.%.t.6.1{ -97* VIII, Etfi acceptes donationem verba-* lera, qui tibi Cajus v. g. dat equum a Meata. non acquiris jus tu re, & dominium equi ante traditionem. Unde fi interea Cajus det, aut vendat eum alteri, eitjue tradat, isdominium acquirit ; tu autem habes adlio-nemin Cajum pro injuria , ratione jutis» quod habebas ad rem. Ac fic donatio pure verbalis ante realern , hoc eft» rei traditionem, vix differt 4 ptomilfione, ut LeJJU.cm IX. Donatio , uti 8c re mi (fio debitorum liquidorum, nnl vice, 5c uno animi motu, uni aut pluribus fafta,ultra fummam joo.ft « Iidotum; (quE fummahodie ad 5:00. vel fe*1 eundum quofdam ad 8oo, aureos Italicos excurrit, ut exCUro &c. notat ‘-ti.fi.ij.) non tenet quoad hunc exceflum • fed lege ita ftatuente ob commune^ bonum .* poteft i donatote pro arbitrio repeti. Excipe, nifi Judici donatio ea infinuata fit • aut lutamento firmata, aut fafta ad pias.caufas, «ut ad redemptionem captivorum ,^aut ad separationem aedium incendio v_el ruinl dc- Urudarum. aut fit remuneratori» beneficio-tum, aut fiat in renunciationem juriursi fal-tem (peratorum, vel denique fiat militibus i belli duce, ex bonis propriis mobilibus, velhoftium fpoliis.v.LfJ/1/ 102* 4,c, T‘inn.d.6. deju.fi. q-2-» *>*.».nij. 6xMd.CUro.%ekeUt,&c: Quare n wtts repetatut ,quodabfq; iis conditionibus, T 4 zp6 De Vromtffione, & Donetime • vel ultra didam fummamdarum eft, tenctw donatarius reddere ipfi, aut heredibus repe-tentibus: ii non repetatur, poteit retinere,», *si'.'th. cilt. X, Si donationi apponatur modus. tacite 'vel exprefse, non quidem obligando1* & tantum defiderardo , fperando.&c. ali»]^ alterum fa&urum, velanimo eumadhocin-fiedtendi, valet donatio, etfi finis non feqM1 tur: ut v. g dat aliquis puellae ad ejus con* fenTum eliciendum ;fi pofieanon confern»1' non tenetur datum reddere: nametft nonilt diluti, Ii fcivifleteamfibi non confenfurj»i Mtr.eli dedit abfohite . fine obligatione alia, ut ponitur. Secus effet. fi vete intendi®1 eam obligare,8c hic conditione dedilTeuif ca,)S.d. 16. Sc iyt XI, In fimiiibus donationibus allegit'1*1 porcflaliquis, v.g. pr^difiapuella, ac«' ftafe, et!i non intendat prreftare quod dona' ter fperat; cum donatio fit abfoluta, animo alliciendi, non obligandi. Unde1,'fi fnafiratus repetar, dicens fe non dedifTe.nj' .1 Jub tali obligatione , non tenetur puf| credere: quia eo ipfo,quiddonator nontt* f^ffibeooditionem, pratfiimirat fine eadP diiie;“8C repetere, vel animo vindidae, i» ut confenfuro extorqueat. L'JT, I.c.Vm { UJ| truvelavo i vel fi Ecclefim , aut caulis P’ tantum revocari poteft , quantum nece riumeft , ut fidi habeant legitimam. £ quam refte notat Leptu ad «dificat^ expedire, ut quod Ecclefimvelmotw1 datum eft , Prmlatus totum redimat- ‘ etfi juraverit fe non revocaturum don nem, adhuc poteft liberis natis revof ’ quia hoc juramentum non excluditi4 Zil. lll, TraB. V. 299 conditionem diftam. Excipe,nifiexprefsd etiambanc conditionemexcluferit; tunce-chn ipfe revocareuon poflet; polTent tamen ejus Uberi ,poft mortem patris. BvMc.Leff.c 18, i. 14. An autem h at 0 revocatio locum habeat, fi filii nafcant ur illegitimi, qui poftea 1?-gitimentur. v.Dtcm. l,c. T{ .63. & 64. ltem an in donatione remuneratoria» .6y. ubi cura Uelm.SColii(6. negat, nifiercedat caufam. V. Si donatio fuerit inofficiofa , contra officium paterne pietatis; ur fi pater tantum donet, ut filii priventur fud portione legitima: tunc enim poft mortem patris poliunt ffiirevocare* Navar. c. 16. Lejf l. c. licet donatio fuerit juramento confirmata. Megd. 8c««y.D^.f,g.f.6.^. 66. Ira^etiam vivente patre: licet enim ante mortem patris non debeatur legitima, ttt tradenda; debetur tamen ut confervanda; Hinc fi pater bona dif-“pet «poteft a filio,per judicem cogi»ut fer-* vet legitimam , ne ispoft mottem patris ca-reat alimentis. Ita probabiliter Dum. l.c. ex «Ii» 6, contra Lejf. &c. An autem 6c quan-70 donatio tefeindenda in totum, vid. Dum. in. ^1. Fer 'fuperVrnientiam liberorum ; ttt probabiliiis affirmat f)Un. f.i.t. 6. ^.73.ex ** 4- contra qtiofdam, Si tamen paterno» ^vocaverit, non poteft a filiis poftea natis |,fn°Ctr* * “fi i,ro ratione falcidi*. fiveex «tamento, five ab inteftato fucceileiint» Ilud, 300. De Revoc. Donat. D FBI V M IV Quidfit Donatio mortis causa & atiptf' . Jit revocari, quomodo, & quibus 5 compstat ? Refp.t Donatio mortis causl, fic donat, ut velit rem efle alterius prirniro poft luam mortem; ut fi dicas, do tibi fx» poft mortem meam, vel cum moriar, vel quia timeo me nunc moriturum, revocari poteft etiam tribus cafibus his: I. Si donatorem poeniteat, fi ve exprefA five implicite; utIj rem illato donet *Ueti> Lcf.i.c.f _ . -. Uf Si dedit intuitu alicujus inflantisPs' riculi.ex quo metuit roprtem, hoc ipfp, 9u0 periculum evafic, cenfetur taciti revocal donatio; utfiquis detiugravi morboi vel»' flante pralio. ^ III, Si donatarius motiatur ante donato* rem ,ipfo jurerevocataefl : at etiam acciat1 jn reftamenris 8c legatis , fecus eft iDff0* mifltone& donatione inter vivos,*qu® traD* ht ad h atredes, Quod fi autem donatorpro* mi ferit, fe non revocaturum .rranfitindo®’ tiouem inter vivos. v.Ltjf.xa.ll.IU*m I I6.Molin. d,286,Sc d~$byiw.Uhcty' fr 4. Bun.!.(. Refp. II. Haec donatio fieri dcbetlnp:*' lentem. Dian. U. \ M. & dw>. nec valet» abfentem fine nuncio ad hoc deftinato.vcl epiftol jlicet valeat ut fi deicommiffumifi'1*** rint adhibiti teftes.&c. l.e. Valet autem probabiliter, stli donatarius ptsfens tacuenn »■«! ,;t fldp I * , T lih‘Ul> Tr*!l.V. jor Rerp. IH Donare mortis causi poflhne ?™nfes “ foh * qui poliunt reflari excepto filtofanuiias, quiTicet teftamemumcondere nailo modo poflit, cum hoc fir juris publici; «onaretamcnmorris causi, cura i J fit juris pnvatt, poteft, fi adiit patris’ confenfus ex-P«iius: im6 fine hoc donareeum pofle, non nmuT-, caftrenflbus > piat) y. apud Lejf. c.j.d. g, que injuftitia ante definitum tempus,'* 4* ubi docet depofitarium "■g&i G tamen commoda» *•- *» impendeat, poteft repetere, licet fimi teg i.camoBf^^**'* fK,PaLata-fe« craf-ntim impenderet commodatario, e*r« milfn f-tcir.aut onutrit,quodutpluri-tempus repetitione, ut habet Ltfc* »| Bomines fu» v-el 0raitterentin ea re quia utaitNaver, in commodatione ,pnj^ , profeffioms:_ut v.g.fiquisrem gitut tacita haec conditio, mfi lnt” . j t"2™ ^Jinquit in loco publico, tigerit rem efle neceflariatn comnio ?»is f,c;. L.ev^ autem dicitur, cum Liijm.Uc.cit. ««iftinie» ,tl°i8itteren,Km,*-tlt* 5u°dnon facerent, III. Si depofitarius bona fide «entes ut fi b?m‘nesfux Pfofeftionis dili- depofitoti non difpiiciturum, fi re «F c„bic . lM«u depolitum relinquit in fuo utatur,licebit uti,aliis non, Ltfl-C- viftima dici,,, “^fifigltoftium claudere. Le- IV. Si depofitum fit res ulu aJ>c,tur. cumfadtvel omittit, quod bilis, ut triticum, vinum, pecuma» 9 ! 5aiSoft. «omines diligemiffimi: ut Ii ponendo abfuroitur, eaque tradita > tentaremann^ 1 led neglexit numero, pondere Stmenfura, nonV.s,^’s"5etbeneclaufum. depofitarius peccare faltem grav«e ^ WuSresr '^ol,t0r«»&c*teriartifices, tens, fi certus fit,, fe tantundem e)U . £. ditur polienda, vel imrautan- bonitatis habiturum quando repetitur, fio$ fCs de ®' aurig® * caupones , apud. /.c. Secus fx pecunia tradita fuerit ja J,. .Qij Pn”?!1,tUrJ:tene.ntur ex *evi cul-vel arc* inclufa , vel munita figrlI ..jSiaipr ? itio, fit etiam in commo-yiur, Lr£,Bw.vtTr»U.i5Ah Y«UB 8 vult eo* 1 ‘,s teneri .0, De Mutuo. ... Hr LtkUl.TrAav teneri ex leviflima, e%Li.f*P>fc MMpwbaieeffaitt,nfhHIicer , » r.Vri K, jnfis tantum videntibus depolnerit V*«, |..* ‘ < : r.; , ;V 7 «Hverforio/tiavi,8Cc. nequidemexa ‘ fit Mutuum ? - , Ut *"cMraa“’ .1««^ I’ datario) dubitet, an depolitura rua CuIpPj_ g?.pondere, vel menfur3 conflantis do-*" rierit, non tenetur mconfcien i> ' -j^ * mut uante jn mutuatarium tranf- iionem. Snncb, de m*tr*l.i. iA •" _ ^ vdfimiUUfTr,°^ !^atl'0nefe^lttlenJi eandem in dubio nonpr*r«mH»rdehduJ>«j Jjgj»Jede.&.bonirateiproprSim' lltrttoj fnfin V-D‘an\p\^l[%mk- libus jnt^r\Left ln.rebus ufn conliimptibi- . foro tamen externo, fi rpsdep ^ ^ etiam efi pecunia- qu*. II rint incolumes, praefurimur de d Io. s ®naMumattir, nec pereat in fe] perit pofitatius probet depofitum cafu pfrit ., .jt, «ponent,. Di»ingtlitUr i pe JtnT non pouufle fimnl cumi rebu • ^ L Q I odm ea reddatur res altenns (pe, nente v. g. tneen Uo) fervar ^ j mn]0^ PHjnore, hypotbecS-, depoluo, teneretur, q^P^fumpn ^ 1 d°fniniu ra in iis .i-def e Hm.jS2&£3ufustamum- VII. Sidownorep^enn depnfigl ^^ns ob:ig,rur monerede vitio rei tniferit per hominem , aui hd *«?■j1. aora;#o ,J^^damnum tenetur in confcientia ifqne (ibirennuent. vel ptr. cjftiLvii aifiinfef;^ non, repetere rem ante teraous periifle dicit M»U»4 , citatus ab jjf P"S" Tru!.U c. - coafiimP1!' t11«ariust!pnfr*ft*re cafum fortuitum mu- VIII. Deponens remufunonc^ ^ '« teaernr, cfim penes hunc rei do-bilem, poteit a depoiuario pr ^ ^§1 btateredderif/601 e3dem quantitate & qua- quid accipere; quiaiseftptetm*^ . IvT^efuotempore. ,U* (licet eo cafu hoh depoliti » ■- jta»n . ^ornutuo lucrum aI2mi/% i • tum , eo ipfo quod deppjuanu* A» uti* induit naturam murtu, exq «(«'Mi *,u** v»; t k .jq5 T>c Vfur«t D V B I V M VII. Quid fit Vfural Kefp. ‘tft lucrum immediate F°ve"ie?! ex mutuo »ita ut mutuans fupra fortem. quod fitifpecunil seftimabde ; ltiu'lu“j Si praecise intendatur ratione mutuu^ plane iniquum «ft.Sc grave pe“«“® his humanum 5t divinum; cum mutua Urat lucrum ex re jam non amftWJ quia res mutuata jana tranhn mutuatarii, ut patet ex deh'*l'onC;/.M,, eulageneralis eft: Omne pallui, ltil -r. mTr;E^l „«i proprutm & tytnnfecum e fi > rediit sifuriirrnm, Bonae.3 ■ F* 3 • 1 ® ‘ Ynierefilves. # ererC^ I. Peccat graviter ex genere ruo»6 g, talemufuram, etfi fit mentalistanium' que externo pafto, Diciturenimu ^ ulis. cilmquisinteaitionemhibetac ^ di aliquid ex mutuo ultra for'e® ’ «fe fd riuspafto id non exprimat: fic«* J exterior uluta dicitur> cum qu . jiemillam per aliquando tantum implicite ht in a* 4 ^ tra&u, 8C vocatur ufura pailtata-c 1* . exJitdin.Vdafi- i»flea carius emes triticum : kemnonpote- Mel.Lef&r. Idem dicit C,L»p.n.lo, Btlic^ «s ucrari cum tua pecunia, quod porerasSt liciti funt Montes pietatis, ut vocanti volebas negotiando, itammuiuatiofu ver& eft, thefauri quidam, qui in refugium pau* Catifa Incri certantis. Ubi notat Tol. fnp-perum a Repub. vel Principe reponuntur, ponendam in hoc titulo lucri certantis, ut inde pauperibus gratis mutuetur, itu4 £jMW ver£ volueris cum ea pecunia nc-*ien> ut parum retribuant pro expenf)J,fl |otiari,8c non habeaa aliam. x.Qufd malis fiunt in miniftpos, 8t confervatione tanti# negotiando alitdrve lucrari, quam fic mu-Montium.wd,T(,i./,f.r*l8.1.<'J?.l,i.r,iO.«ilJ w,ndo: itautmutues tantiim in gratiam m> Anat.U.p. 13. ^Mni.3.Utroinusexigas,quamlucrari po* 1X4 Nec eftnfura,fi timens difficultatt® teras,8tdeduftisexpenfis: quialucrumcef- aut fraudem mutuatarii in reddendo, terofc ans nonefta&tt, fej in potentia, Sc variis reconftituto, pacifcaris 1 ut fi tunc nonior Whuc eventibus obnoxium. Undeadarbi-vat, aliquid det praeter capitale loco p® mna viri prudentis, pro mapore vel mino-nae: quae pmna licite exigetur; d"®®1 jeepis certitudine, aeftimare id poteris, Sc do non fiat alii intentione , quam «'11 'c cu® mu,uatario de eo paciici. S.Thtm, matarius fic quafi confttingatur, nehMc , ‘“d-i- W’/. ^314, SaUsdnb.\%.6'c. C,Lugo pa fallat. Unde , fi mutuatarius abfip'* • /. 6. Bon.q.^.p,^ Hinc qui non habuit culpa non portitfolvere , non *'ce^l!L l111®?1® n?g°tianJi, vel fi non erant , nec nam exigere , ut habet 3*’ fBv’ 'perabantur merces, vel non erat mo- ait manifeftumeffeargumentumptay21”^ ’ ‘lter c-rtusde lucro , nihil poreft accipe-tionis, fi optes nonfolvi tibipr*”X0 ,£ ultra fortem, quia mutuatio iftaver&non pote, ut p cenam recipias: ac fimP'lc^ Ultcaufa lucri ■ certantis. Eadem exhausi ufuraro fore,fi certo fciensalterum noo ^ ur* eft , fi mercatores credito venden-liturum folvere , adhuc tali poeni f,n£r'i‘' es'* a'iquid ultra pretium rgorofum acci-pip. Mtli’t.2,d.5i7*^S'^ *' t,'tu^° lucri ceflmris : v. g. rem tan- ic.d. 15. . x.j*a^nfem‘.iOO.Vendantproi(>5.nume- X^Nec eftufnra.pacifci.SaccipW _ Jndispoft annum: quia vendendo ad credi -quidratione damni emergentis « ( "(3B.llj; ,um(quodeft virtualismutuatio) pluresha-muruum vere illius caula fit) autlucn ent emptores, plurefijue res vendunt, Sc fantis». vel certaturi, dummodo de hoc ^ .^^uipenfantr lucrum cellatis, atque adeo «aogpaoir mutuatgrius; ut fi volebas do, J ud noa ceifot rations huius venditionis, - ?•' i * * - m ■ V i D}. n. ffO vfurn. Dian.p, 1. t, ?4- Trull. c. 19,d 9. M-M' XI. Mutuare frumentum vetus cum obH* oationc, ut reftituatur novum, (praefertim certo tempore) eft ufura , fi mutuans (tm novum foremelius, & majoris pretii. S)lf< Navar.Trutt. d.l*)*». II. . , XII. Eftufura ex corr.muni lenientia*1* des mutuum , ut pcftea mutuatariws e*®f‘ bito civili obligetur tibirurfus mutuari > a« vendere, ve) apud te in tua officina eoo* trerces, aut operas fuas locare: quia talis®' bligatio eft res pretio xftimabilj». curoP1!" vet mutuatarium poteftare alibi emendi , locandi operas. Lejf,!,l.c.70 XIV. Irem mutuare eiilege, nt mutua rius eam pecuniam exigat a debitore tuantis, a quo non facile extorquebit. Qr| a ldo; quia fi fponte onus illud fufcip*at» quod facile poflitobtinere, non erit sW 1 Ifad.lk Ron.Uc XV. Item fi frumentum quod alibi ha ’ des mutuum, obligando, ut tibi reddatur vel alibi, (cum majoribus fumptibus > v® boribus) ubi plus valet. Itid. _ _ XVI. Ufuraetiam eft . obligare mutua» rium, ut partem mutui accipiat in ®®rcl q iibus non indiget, Ilii. XVII. In mutuo pecuniario , ntfi conventum fit, fi qtrs det mutuos v. g<1 floreno* s v.g. mutuet alteii 10. modios tritici, ft-veptetium crefcat, fivenon .poteftrepcte-e10: Ratiodilparitatis eft; quia in pecunia t> fpedtatur ordinarie, (nifi aliter conven-uitifatobcert,*, & licitas caufasjuifi valor ve pretium, Unde non debet reftitui, nili prentim aequale. At verd in frumentis, &c. pectatur tjpfarpateria; q^ia non petitur mu-uinfrumentum propter pretium frumenti, w propter ipfum cotpus , & fubftamiam j 8° etficrefcat pretium illius, porefll repe-. £101 rafnfuras, qu°t dedit mutud, Interim en quidam de his rebus eodem modo lo-v^or, quo de moneta. v.Uj.U.n.i^U Swrfj, Qu® obligatio, & p*na firufura» Ta*^C00Peranriumf '<• c n; '. ;. I. I* Ufurarius etiam non manifeflns.ac Cp.e. es renentur reftituere, imi etiam om-" • 9°i ex parte ufiitarii cooperantur effi-larii v,?‘judices.domini temporale»,tio- Vjn ‘ f,reuli tadvocati, qui quovis modo ju-* .ve* cogunt mutuatarios ad folutionem kabeifur’ effittiter) quia tu. . °«°egauvd, poliunt permittere, u-■ *I0S * Ob juflam caufara &.oecefli«tero y 4 p«u« DeEtttptione, & .VeHditione. pauperum. Prmterea ira praxi. ex prasfum-pta voluntate mutuatariorum, fere excufan* tur minus principales famuli, H.UfunrW publicus,nve notorius, non debet admitti ai communionem almis, nec abfolvi, don« reftituat ufuras, nec fepeliri in locofacror 8t qui fcienter fepelit, ipfo fadto eft excom* niunicatus. III. AdditLaj,ls-n. iliejuste» ftamentum ipfo jure irritum efle . nifi a®e mortem reftituerit. vide Eejf, Bonae. Ip.d.u. D V B IV M VH1. Dc Emptione & Venditione. ARTICULUS i. ; i \.h Quid fit Emptio & Venditio f Refp. Eft contra-ftus , quo pretiumPJJ merce folvittir; completurijue mercistrai' tione. Venditiacontra. J uttitia ejus inh« confiftit, ut pretium fit juftum, five e**' quet.vjloretn cej ■, & contrai Alias fiaW)® legitimo titulo feciis fiat, committet®**? juftitja^ravjs> geUe vis, pro gravitateic*^ susi qui proiude ad reftitutionem-in^ fcientia obligabit.i etfi ip foro externo -leftitntionem fere non cogatur *nifi ultfl ® midium defraudaverit. v,Lej,ua.fyl*M ij,2.ptl. St 4. Vndere/olves. ,j I.; Qjiod fpe V tfl. TII. Trti&.V. gtj ac Smiles fint circumflanti® , qua* rem fa-tiant viliorem. Nec obftat, quod venditor «cenitate diidtus vendat vilius: quia ven-4!nomanet voluntaria,inquitCa.v. Btn.I. c. w.ri, 8c z-j. Poteft nihilominus graviter frccari contra oharitatem , ii quar.do pau-P^oli exfrenidinopii resfuas vendere co-SWtur, nimis viliter ab eis emas. Laym. l.c. ww» id, lb Emptor poteft emere miuoris, e« eo ^odmultafiniulemat: quktunc vendito-•emiiberat multis curis, & expeditum facit «ahanova comparanda, unde merito pre-“““decrefcit, Bm.Uc.p.^.n. 13. ex Lefl.T(eg. OI, Quoad venditorem,is communiter de-ot vendere fecundum pretium taxatum i velmagiftratu.- quod fi nullum eft, id niebitur juftlim, quod morali hominum-, misatmne imponitur. Quod non confiftit indivifibili , ut anxie fcrupulari oporteat^ ^dividitur in infimum, medium, & famam, live ut alii vocant, pium, moderatum, ngorofum* jta ut j utra latitudinem hujus pwiivendete 8t,emereliceat, nunc fummo, "“«cinfime. L Si quid emptori valde -utile fit, noft tiu 'a ‘0^° nom‘ne rem vendere ultra pre-*’ mjuftunj. quia utilitas emptoris tota eft T”». non venditoris. Bn,l.c,m.i7. ei Leff. ' tW+FiU.t-V.n 77-V ' . et *utem vendere carius quam va-^ -pretio currente, fi alii boni tituli adfint, tn ^°c emptorem moneas: quia nc illi non fit injuria. Tales autem funt, ’6< ‘Ucttim-ceffans,. aut damnum emergens, m 314 De Emptione, & Wnditknt. aut incommodum . vel rooleftia tibi obvCB* tura ex rei venditione, aut affeftns ineattu lingularis; ut fi acceperis a majoribus,! Principe. Item fi res fint novae. rarae. & no* gulares ;ut v, g, peregrini flores,-aves>fei** monumenta antiqua , pi«2urx ,, numifuHW. Ujm.Li-t.4c.i7, §.l. tlHtlO.l.C. %M &C. • VI. Quiresminutim, 6c in parva quanti* tate vendunt, poliunt aiiquam6 carius vendere. quam qui in magna quantitate : q*1* debent majores labores , expenfas.&c- >•**■ pendere ad ea confervanda : & lic quia excaiant caupones & ftabularios. qui a? * Bam * fanum, paleas, &c., cariusvendwn, quim aliis dtiromodis pretium iis non .’-ti xatum. Salon. Trnl. d. 15. n. 11 • . 1 VII. Non licet carius vendere pr*c cb dilatam folutionem , aut viliusemae* ^ praecisi anticipatam folutionem , quia venditione, qus fit credito , velina?.‘^L tafolutione, eftvirruale mutuum* 1 ufura, fiquidfupra fortem exi^tur, intellige, nifi interveniat alius tstuluse pra enumeratis de ufura; vel nifi altunu icat pretium v.g.ex frequentia emptor 8tc. Bon. I, c, ex Lejj, 1{ egin. Fiil. &c,vl ptritH M, „ .. Ao VIII. Licituro eft vendere rem cump de retrovendendq, id eft, ut emptor' turtibilbtuto tempore , vel c^?v0 eam revendere, modo vera . oC non.( emptio fiat, nec palliata ufura anter 14.^ Quiaddunt^? aeftimationem illius ©perisac ^ Lii. 111, Truci, V, 31S. elk imminuendum. vtdeC.Lugo. d.i6. «.189. ‘“‘••Wpnnpolia/ideft, ctim unus, vel plores idI efficiunt . ut iplj foli aiiquid vendant; *Jj“®mefcatoresc°nfpirant • non minoris endere » non funt contra juftitiammod6 n confpirent extra juftum pretium vende-,e,J^contra1{*ffIl. N*var. &c. docent M*f, Qjii tamen concedunt elTe comta eiuruatem. vX.Ugc4Mf.i4 PortdPrin-^|psm vel Magiftratus eft,cum uni, vel pau- s.taJeprivitegium conceditur, ut foli alitia vendant. iisetiam pretium taxare, & fic r videre, ne fubditi graventur, vide Ltjf. uTi1‘^;api C' LW‘t '.&Tr*ll. c,lo. d.\t. . rf. ® nor at cx Navar, &e. etfi aliarao-veFp ? ex jufia caufa auftoritate Principis. y ^.‘P-cnneelTa . taxatopretiofintlicita, v'"‘,blt>’10P°lis, ut nemo ahustalem librunA bera .ve*“tuntum fit unus. aut duo ta-«nunaliquo Joco; nihilominus quando 'uunr Paucl proprii au&oritateea confti» 1 v*£« emendo merces certi generis, ut deark"1’1®* vinum, oleum, &c. ut ipfi dehinc „ ■ratu f“° vendant carius,peccarefem-tjQj^^contn juftitiam cum obligatione te d* ^en .'r.or ^efier emptorem praemonete • vitio rei, quod ei obefle po* £ • V*R. G equus fu furiofusKtomusruinij-Qai,Tes ra0fbidsB, pannus aduftus,&c. alio-tem r'^rJU£i5 & damno fecuto : fal-fuerit in fubftantia. vel quanto. ’ Vi% 1dcficiatin pondere,vel menfura, tftm k'tren> uoam Pro*iia< Et fic pec-•uorta&er, ciim obligatione reftituendi. i.qai 116 De Emptione & Venditione. l. qui frumentum venditurus ponit ptihsl#’ co humido, ut intumefcat. ». qui vino Rn»' nano mifcet Francicum. 3. qui carnes nu* bulasvendit pro vervecinis, &c. v.Leff.oo* JJian.pA.tft. T{.<> i.TruU d.ili Quando*®* tCm vertditor poliat juft6 tacere vitia qua»- tatis rei qua» venditur, fine obligatione rem* tuendi pretium, vel refeindendi cotitrafttitf» v.C'Lugod.t6*f.%. n, 11‘8 Triril.t.zO.d.1r* ■tibi notat, venditionem fa&am ab ignorant vitium rei, effe validam : refeindendam <>' men vel reducendam ad squalitatem > <"* «venditor contra hoc excepen t. • XI. Si fcias occulte debitorem tuum nw •fefle folvendo, injuftum videtur , iis qui 1 nefeiunt , debitum illud vendere pretio or* dinario : tum quia eft dolus; tum qu|aV fium intrinfecum crediti non revelatur. W' t.c. p. to. ex Lcff. c.zil d. 10. Fillt . 4 XII. Etfi venditor fciat pretium me •moxminuendum, licet tamen venderepj tio currente, 8c nondicere emptori (‘e4 q inis emptorem allicere ad emendum et dicer) quia pretium currens fimpliC|te huc eft juftum. Bon. <].z. p. f. 0. F -M.-ttjST&c. ' ; :f? liti XIII. 'Si Cui datum eft aliquid «na 'dum pretio v. (»,infimo, vel moderaro, 'vendat figorofo, probabile eft, ut habet Vc/.y.Ew^w.nontenetireftituere •le<1P . retinere exceflum; cum fuiinduftriiacq fiverit, Aliud tamen eft de famulas m , torum , quibus indeterminato preu°' • !t*u r meliori medoiJ/eodanduiD-, qoo^ j, L ai. Eii.ttl. Traft. V. m JJJ*® domiDi* edd.Lcff.dii%.C.Lup,d> XIV. Quando fartoribus, ementibus pan-pro ns, quibus velles conficiunt, mmo-m venditur, quam aliis, ebqubdfiut Paro-tnianimercatorum, velfatpe ab iis emant, !Un7iai?-erai,retiiremiflsm flbi retinere-, dummodUas^literagant; quiamWii ti JU! , mercatorum plurimum inter-CS’• 1P^orum porius,quam aliorum Vemantl.cet,renturin ipforumgra-M Jmtere * raf^ue donare eam panem, g£r' Negat tamenSa/ar, ut*Uicianr*rCat0rCS fals6 dicant*fe remittere, Cum res duobus in foJidum eft ven« j ’15, . miura acquirit, cui tradita eft, E^°uSpret,.l,aibolverit* Si neutri tra-Cc ,1,.!^ebetl,r e> •, qui prifts tempore emit, flni,'tr habet pronem in venditorem. Si q idtamen vendatur,autdeturEcclefiae, vel s pus Jocis , acquiritur dominium ante «adinonena x,LfflciSc C.Ugt,d.i6f9, ,ire® Pareat ante traditionem, & fi i!obEC- • crI™?ata *Vl 8* h*cdomus, hoc Jrefta Vlm* perit emptori; nili aliter exui- c°nventumfit , aut venditoris cui-{J.p,,iea*: s! autem res fit indetermina-iJ . quisemarit 10. modios tritici ex £*_!?’ °VCS ex 8rege) vel fi emat rem-» ftuidem * 'eJ ad menfurano. $L , ervum.totura tritici, uno lioreno in Jr* menfuras) tunc ante rei traditionem. , nlurationem , periculum fpediar ad Altorem, v,Lff.d.ii,l,ctC.LHg»d.x6 f. 14. nui jf8 Dt Emptione, & Venditioni. 14.RM.ZI6. Laym.l.3.t-4.c.lJ.§,l-Biin,«.l-p$' XVII. Si res vendita pereat, aut detetiot fiat poft traditionem, perit emptori, licet pre-1 -tium nondum perfolveiit; quia res domina | perit. Lay,B(,n.U.cc. . Qturcs.l. An & quomodo liceat eir.eU chyrographa.feu credita alterius i Si creditain pofterum exigenda ve jus, quod habet alter ut ipfi in fututum aliquid folvatur) fintcerta.ea rninorisemt’ re, folutione anticipati,eft ufura; feclufota* men lucro certante , St damno emergente. bon.d. 5,4,3./», 10.ex Mol. LcJJ. UW™ accipituraliquidruprafortemexmutuoiM" mutuat implicite minorem pecuniam P1® •exigendamajore, 2. Dixi certa , quia ficre' ditalint incerta, periculofa, & litigio»,“ cum difficultate exigenda , licite isqi»n eft caufa iftius difficultatis, minoris e®1' prout difficultas, velincertitudo Ibluttonj minor eft, vel major; quia cum tali Pcricu & difficultate minus valent, bon-l-t, trmJv* e.10. d,i. Vnderefolves. , I. Ufuram committunt. 1, MiniftriRegum 8c Principum.Scc.quiutanticipatamfac^ folutionem,aliquid recipiunta creditori 2. Qui aliquid accipiunt a debitoribus c°‘ celsa dilatione ad folvendum; quia accif'11» aliquid ultra fortem pro mutuo vittualn i#s' l.c, Navar. Mol. SaUf ,&c. '.ji II. Minorisemipoflunt regularitercte Sc ftipendia, five falaria debita militibus»^ famulis Nobilium; quia habent adjuncta commoda,pericula St moleftusin exige11; ‘ Quam ob Caufarnidem licet, etiaral» creo^ tib.UI.Trafl.V, 3i9 jlla tempore prsfenti, vel etiam praeterito fuerint fol venda. Ben.U.tx 1{eg. MeL&c, III. Quiip/e eft canladifficilisfolutionis, ,peccat contra juftitiam emendo minoris-, & tengrur ad reltitutionem; tum quia ipfa eft taufadamni, cumipfiusculpd creditum va» ■ leatmimis: tum>qniaalioqui pratmium dedi» Hofuoreportaret. Mol,d.$ij. b lUMcnac.U, Hinc Quatftores Principum, ad quos folutio pertinet, quando ipfi funt caufa difficilis, Sc •naligna: iolutionis, nonpoflitnt chirogra-fha, vel credira emere minoris, nt docent 'Jub. at. Additque Saltu Sc Mol. l.c. non we liberum Qiweftoribus, &c. quibus in-cumbitfolvere magnatum debita, uni potius inivere, quam alteri, (nifi-quis forte jus pr« abis habeat, ut.vw/, f ipra de ordine refitt.) fed teneri omnibus folvere pro rata, Bon,Utvid, Tr*l>l,ud.iot articulus il $Bid Jit Uegotiatio, & quibus illicita’ *efp. Ea eft, cum quis rem libi compago animo, utintegram, 8c non mutatam, carius vendendo, vel permutando lucretur, vit°d qaia obnoxium Sc periculo multo-peccatorum, Sc valde diftradivum_>, «•ndecens ftatui Clericali fic lucris in-are, fevere prohibitum eft Clericis confti-115factis, Sc religiofisomnibus; ita ut ‘ SWditer peccent, U multam negotiationi . dent i2o De Kegotiatione, ■ dent operam, utait Le/.quem v,l,c d. i,‘ft I Laj.l £cn. decontr. d.$,q,l,ftftCrl Luge n. 19. Vnderefilves.. " L Si Clericus femel, iterum’ mK* poft «luit»» ahnos P'etmm longe fuperet. Af.fi*. l,Jf, L,)ma\ imfntC1P'j^c4rcn Kcaids ciifanf1 probat adei- nonem- m Cenfl,m,lb ufl,ra ’ dicendum ede, g^penlipnei, neque jus adiilas, n«uue K^t‘MP0,ids partem ufqs ffihftftS,, Lirtn-’ fnPerS,JOcen'tis confrituitur; itaLr J rorum directum prtedi. maneat*-u fus rf,^l 1'10 rem ’d° m 1 f"1 i11 trlv etdu ri1 e, / ett j u »-#!'fs *ex pane vendatur, Vn^nfil eitmC.ftu' cJlu etiam e5E natura P* onis & venditionis folvipoliunt. ^«■cconttaaus eft injufhis , fi non fer-^eprobaM01 ,Uftura VeSe' vel c°nrueru-ftitud cl'Uui;3t,-rn0f}-°ProGcrroaniacon- II. Non 3 II. Non folumlicituieftcenfn?realiSiiJIjj|U{|fi >5$ eft» conftitutiisfuper re «liqua,utrupraJi-lj fJ ® alfecuranomi, urii rfes, fuper itaurad querocutrique. res-traple# c.W1*13 ^.r Irs* Jdeo<}utemliiiominasobliglo. ‘Sl^ione l onere % ied erum , (I* S&^^bodsraiseam lNS: ex natura rei, ex feclufi prohib.tioa? | ^bettaSw^A^64P^fiwdunofc pofirit^) perioralis rj&. cpoftuumsuum- ^« ‘.^^^“ra^eoiiirorioompen- diate (a^perperfona .qu^fiidoperi^ii1^ dem recfdi^minXTrT''!''5*111 vel^u°d eo- ftriidtilislit.,» frudumahquemparia,v: §n,Ull^ n?tera penhonera cicfigmttfo. hona in fpe vel re habeat, unde penltoa yj F J* ' .. poffit: alioqui epiro jus quod venderet.no* te ^ lc,rl,s non ramirA altius. Ita probabiliter Cnf. LtJJ. *L* ‘«minorumS^“tnu^.ue.*ut P«« ex 0n ,;.^uu 1«ctl«nibilis l.nu.ii- ubi cenfum mere perfonaleffl ' lem pro (un «.etirrrvenditor non poteftil-;Sfcffe, docet effeprobabilius., ^|jte^«b«no redimere ; reWiil, funt venditores fe«cenf«* ' quVemptoribus. e cenloaliffi. <«g jfXSSj^u. rem non potentem reddere frnftus, h tQmeft u *biEdicitur, cumita conven- tot .quot pen .. diCarttr. vl^f, contredns iti- fuo periculo emit. B»n.l,c. ^ftmpti0ne‘ llf debet fecundum Undadhocincommodumcavendnnn^ H;. tus eftfequensmodus* . ,£rtSsno0fintre ones muItls Jocis eate. V. Ucitumeft.utprobatfek 5^^* f^iorf naturalin»n^iatCrUS Pro^ibem ea, ' iffc.n.tLii. contaauicen^»i#JP^/,^ ^^inonadver/amur, ur notat. Hl ’ ** rJH.Cen- i :t". Lib,Ut. Tra&. Vl 'I Vlllf£lpfyi$sjuiitius/Ruiacft virttwEs 1“,’’Ttl,ails «ajedia pecuni*. & ejus fponlio , Scatitur, eventu fonflito.kuw ^}OiJimundm en ira facit., ac-fi. «ftt M» A-#./-7» ^9v 35.70- ■ 'nmfo^fiMCnS}^UM•F:r:lnC0fBf|U,,O f J" >me Pfocuto» MinusMmewCaai^ .. 1' • , t.r,y^hy . h ‘c ^ ^ &W’ 4‘V t'1'****' /r.: ' oi pi■ ill i' ' ,• . '• fl- :Kiefe'.' Cambium»‘quod pernjufjttoilcai Ca®P^r iuc Monafterii prior dar pea figniijcap». M<; accipitur • pro foJa penfflti' -f*' kper fuo» aJibi eas recipiat i Cam» 'tione pecunia:, bt eftoontradlusqiieCan* alibi habet pecunias . feJ eget 'pf.yr aliquis Campfario volenti cambitfe ^ei.s“ic* Titulus hujus Carabifeftitvm cunias , cfim lucro aliquo prsterfurt® en]ITv?10l>^ ^ aflecurarionig ; tantundean-Quod fi fine intentione uluraria liat.d»«’ wrapfor:,acfipecuaiasCarapfarii rulosjuftostali lucro mftiroabiies. pstft®* j a- , s *!“ere^ hic pr*lentes , vel urat it ellemajnm. Unde cum quatuar finc««n* ’,c)lP/*fewi pecunia emeret afeiena» rumgenera.nirairum; 1. Cambitirotni®11* a 'Vtaeutiqueimihttrvrai-ete ■L*)m.l,'s;u,6, lfiuroanuJe. i-Cambiumperliteras.?.» py ^ '5' _; :...... ' I btum reale. 4. Cambium Uccwn ficu netam. • Jtticitomeft Cambium fidum feufic. circa ea refblvuntur, . , ,r .* . criiS^Kud.eft*S«m titulus lu- I. Licitum eft Cambium minutum»* tjt.u > “^-8-TiWsrtfidigeruspecuniijpe- quo dantur pecuni* majores pro miucrtr® ^ pl°re ubidari 100, Campfor autem vel contra: quia hiefunt julti tituliJ» 7 ^'Po^aein , id^ue c.Offlfta» moneta commoda . datur prominui18 ai|p,Pl0»'-contractus fite eft Cambium fir commotit. L4j.!.pf.4-*'.>9-M« «futa*B,ierl“mutuuro' ideo^uepalliata II. Licitum eft item Cambium peri'*• crrim ij*,. “r; «men Campfof!, fidiif cum (cilicec Campfor hic v. g. MongL1J«wri cefliatifc Pr‘or accipit pecunias , quas P°^ca V $ , daris alibi, v. g.Francofum refundg^ Nitores: quia hic cuamfuat-JulbtW!»'| La?. * J(ioa-»Biwato*e4«i»otes;»cai£hiajra * ’ i ’ : *■} ad iit De Locatione, fa Condutiiont. J| l&b. ltt; Trall} V,’ *fit contraria) aut belli-, tutam ^abltati^Lt plures cattibium-petiNit j.idex)t5uecrefcit« Wmnon pratftat, liberattlr condii dor \ fou L.pecni» «Mkf. rrotempo' t^ff.cxMol.LeJj', &c. habitare, velalia re condura uti velfmi i VI* Qui cambiendo. (vel aliter) pecuniam t v, L*jn>. /.3. tr.A,c.n i(/r 1 - • ' adulterinam accepit, f. ve ex ignorant», aut 4^ ** <«»4, .»«advertentia , non poteft illam expendere' Ili. Servo, aut laborato» condufto no» «tsss^ac^ T^sy-srv-?. jus tribuat. Btuac.d. 3.9.5. f. i-e* - “ i,J:1:„' f0[’!frrt5Pdicffmdamnum .veltnfor» £aruh.&c, n < - Itcus ftm ‘ r*mittitur colono de penfione » ' , tecl! agna fit cl^es. Quod frumet DVB1VM XI. ii!ate,j'!Uin veJ Sequentium annorum ferti» , _ , a;-.i LjA ‘JJ® cumpenfttur, non remittitur. Quid Locatio, & Contineo- v. • nerfom» “^^js oCctEli clementiam • Refp. Efteontraaus.quoquisp rl fnnj Db ^dnfttiam colentis; uberiore* Vei «eft> aliquam mobilem , velim®«lono nJr^0 ei°Cato proveniant Vpbteft alteri-bd ternpus mendam. vei fe« :• VI, £ , ifcfcf;»;$vul non rr.--.-j cdiK«dh*i certa'pretio , auc I duratur» <■„!.* 'n retri CCnduftzm . quas penfione conftitiuS» Utenda con ^ _nt> v.g. eorffervare farta reda, v.g. elocata domus, equus, iei** torem fcu P«hlica pratftare, ad-loca- Ftuendtconceduntur.elocat* y ,.^1 tentum fit f"nuni%e^ar-j tiifi alnee eam fundus , pomarium,&c. Unde . ^ * ut cqnfueudo ferat. Liijmnt hujus contradtis natura, & lutl Vlj, $; . ‘ _ ae, Ytfi!vu»turfyntnt(iCejsu. ‘‘ p{r«*i {tfes,r,v„ dui‘:tor Uiwmicondu&amne- I, Si ses-dowu wte traditione r^, 4^ ntiiesexpsD/asfecerk^poteft i X ' ^R.v' X 4 eas 3gg. De Lot,ari({ne&Condiictionc. eas de penffione dstrafierf, vel repetere aleatore ; & dura non folvuntur, tetinere^ comluAjup VI»f. Etfi WAPfeqiiium plerumqiiepctidat /w w dubiocon-«a,^os>^fw»ptiofiti quia tarnenftp? w fit f ulpl faraulorptu »:quam paterfarnw .putftarerrqncogitur, hinccondu&jcabfer uenduseft .niii locator oftendat caiJpam. P-9- *'7' ^ Bert; dpcet;» fi conflet accidifle t»r pl eerti & deterrrdnati alicujus de fa#11* jfque pirca officium fu uni deliqneifc*tt ftabulaui» qui lumen male cunodi»iti"*J' tuio,ieneri.patsetpfAmUias (nifiifansuto*^ pno fideliaiic. diligeiniifttefit baWn»./® damno : fef utsficulpl alre«us‘n)tel u «* •ehftetwtura cafu•» aa culpa cujuiqua*30' cWw»«oq i :■ n U; .> »yj:.4 . -itX.Si ;^ tortiWQti'. »1 ;$V «9 *T 51 C ^ • -CI Pofefl am?rn°r iniveffaiis ’five h^rcs non cmeinpi? 9™p etUJf ^mPus condqdo-: paft,ai,s autem Recellor. S fl’d°natariui ’ leS1iarius * .&c. r.on W condJw0mTaU ,0C p‘0nlS , uti ne‘ » e SS* ‘ ^ fMdum-fit, oiiaiiAn ' 'CaW durante tempore jocatio-; sKeS^^-’ ,-vi^ DVBlVM XII. Le Cmr*t1u Emphytmfts, Feudi , {$.■ umi ' mphyreufis eft contradas; fi m£^ %1 PoiBt UDmob,llf; *«*cui- vdinperperm.m meil,or * cp^tyur alteri, «dwgdK “ vel n°nbrevitu falteij^ K£d*en'ita dominium ejus SiiS’ a,/016?0 civllis tnaneatapuj iWa4J“' tendat in Emphyteulin ; d0- •eUtJ®. CUm hUtde tfanSfentPr in EmPhy" 5“> Canoncmh°P one're > ‘‘t quotam,js cer> ^nofoW ’ ut v?cant * feu penfionenj *« 16. [nah jqufi d totam fo Ivere neglt* c'trtafii'caTr :Iqr Pli loci) i fnra/C‘ ’ICe.treieftEcclefe' vel 1?f® iUfe incidit , ,j3g- vtl4n? ,-,nv •»: I .V ?VS» tamen filiusfamilias (8c idem de re» ngtofo ait X.rvar, apdil Lejf.Ue. d. I ,J al it ur in amanti loeo 1 parentibus, poterit ex alimentis moderati aliquid infnmere in honeftutu lafum, v.rt. j, ex 100, quia talis communiter prafumitur voluntas parentum, ut habet Sam . Uf Uc.Layman. &c Ac prsetereapo-tefi etiam filius deponere».quidquid lucra* 'u» fuerit ,- cilra ad h«t etiam parens cen-featttt 3?z D e Sponfiont &-L udo. featur tacitam facultatem dare. Lajm, Lr, Bon dereft.d.l.q.J.p.L.n.lQ.&Jcq,.- i>o,g III, do contrai copdipones hidi,, #.dec>pjeiMl<)i aut fraude .|>c per ipjqritro aUwujm perMbfii ad ludgfrdum: ut, v, g. fi fimnlarer fefda» ignarum I wfij, bcficaliquina pulto imperitiorem p.rproparpt, qai.alioqui ludcte JM> luilfct; aut it cotmriis lacefteier, sd.quilW tanda alter confenliflet in lufgm, alus wn confenfurus. Mtl.d. iiy.Lajmiloc.cit.Brni 3* . IV. Simte^,qusefpon4?turilJt(inapn«r tas, 8t.b*ecalfer|;p^rti. (v,g. fujuspecHnia majoreft) fit:nora,;ifquetribilQmjjiHsfpM' dete;velit., vajctcok^dus pr^babiljjti: quia (ciefltiSt v.Qltjrni, non. cit 'Nawu jidi», San.Lt «n»?n probabili.^ fygctlfi. num. Hl.ex Mtiin, Lejj'. & Bon. 5i autemijj; notafitnon p.oteft qjutr lucrari: quia WJ eft *quali$,condniq.luriufqi)e& altet nulli fe exponit gericj.llq.j/. Jfowt ,*•/• f-uV-0 Btt.dfiq,}- p.i.ft.j $, P,3:4s,‘Vt is hmhA&M' i ffakfc*• ;■; i V. Petiequidem, &jurenatur*,lfptl» ejiaflj fpitqfre de. fbfVto e.venrw.» qul •. jMiiti v-S-M erum $MW,«nmap.ij»riflwU!Df detur.occafio optandi JVtl maciinaiitlim^ rem Petro* id eft per accidens, popeit.^ idem; periculum elle in.cenfu vitaiitioj j* tamen bumanp fep^proh i b.et u/,; nitmt.y4»!tj i,, -p tmtiu-.wb anili - vii MZ/gsmt wuti ‘ illdtUaSrte,°p6t4tururtn fltil,ic>«: quia ducit ad peccatum: quod tamen e3 lulra- I'fuerir pe non tcneri 1 {• Conf>e ^ Has' tacite in illas lt- hhZ,'- FiiL us- c '* * Poriore-s chartas ha-teta', S&F* Je vidoria, atigeat fponfio-geat. ^«imi.utadverfarius au. ,{CnS fc infe"dres chartas habe-,Pon(5onem. ut fic y , ',bl <3Uod appofitum* Ugo. h th Lf^-7‘ '•9^-4?.. 3. Si infpi-geatjj Sc a'^Hs ’ ex f»1? iphus negli-{» *b%s* fraude j-fecus Ii ita fc col- locet , VhlU.TrtB.Vi 3js & causa recreationis , & abiit fcanda-um; quia Capones id prohibentes non vi-Jeniur recepti ,‘nifi quatenus id fieretcutn P ficulp fcjjjjdali., ut habet LrffM.i.Uym, W Notat autem Di«n,p. 7. eX.fJ"*° • DlCaJh **”'«' TruU, pr*thdtis,egibus per contrariam confue-* nt non tantum acus, fed erum Clericus non peccet, ii P wipahter pro recreatione, & fimul pro ucro moderatohdacchartis, v-el aleis. In ", t;tmen (apud quos difciclina re-ir VIgrt ' -uti& Epafcopis., a,peccato gf w excufan vix poffe, U. % .4, ex Molm, trj' L%°‘ &'■ etfi Sanci, conetitr excufa-liureeat nece/Iitas, v. g. excitandi • aut ^«oduntirmurn; vel fi parui» ludatob io-iam recreat roneixi. , XlV.Siquis ludo tali vetato, lucratus fue-> juxtafententiam probabiliorem non te-tbm , ^tutiollem ante judicis fenren-... ;Sa‘* jura non annullant contraitura, c impedmjy. acquificionera dominii, fed oui^r ?0rccdu"r Iut P°®t repeti, An verd E?:; • perdidit, teneatur poltea adhuc SKSW. 'i* I- Molm. y j ; dt«% aln affirmant, ut o4>u>r.Tt elel. ui tw6-Sen'u t- v ^.“^reprppfalmo , vel oratione Dota, * r®c,randa, non eft peccatum, nec *»ch. Pia», f. 7, i>r- 334 J>e Sponfione &Ludo. locet, ut poffit videre; vel fi alium confli* tuat i quo admoneatur. 4. Si chartas a ter* go difcat nofle inter ludendum, quas and non fignlrat, nec noverat. TrnL Samh. L*g> X. Qui vero utitur fraudibus non aanibe ri folitls, vel colludenti ignoti** v.g* «°>' futatur chartas, vel fignis a tergo notat , «I utitur notatis, aut iis quas ante novit, ign?" rante focio, vel arte quadam eas componit &c. tenetur reftituere non tamum lucrum, fed etiam quantum alteri valebat fpeslucrandi; imo etiam colludenti. T{egtndd. J*111 Trull.Dian.ltc.T^.48. yid,ttitunf,q <■ j & Bcnacderefiit.d, Z,e.$.p.l. . XI. Si ludens habeat animum nonio1^"] di, vel fi perdat, repetendi, nonpots» fij crari, atque adeo ne» retinere_, quodeu^ cratus. quia ftoiidnleuterdecipit • nec 8' vellet cum eo ludere, fi id fcirer. Ltjfd-wr n.UtHemtn.lSi. Bcn.l,c. . XII. Peccant graviter , & commum^ | mortaliter qui totosfeltifibus tradunt, t-fciant in gravia fe inde peccata labi, P1'1^ I potentes reddi ad folvend., debita, ,v*la dos liberos, 8t uxorem c, S«»rb« | 7X1II. Peccat idem ludens ,-fil^uS'e^ pofitivJfitprohibitus.utlufu5alearutI1’ ^ tniles, qui magis in fortuna Jc calu, 4 indufttja fundantur. At Laicjs iauqne cumftantiarum fub veniali » Clericis | mortali prohibentur. Intellige fi Clericus crebro, perlue long^ ?j tempu 5 lufcrit; non autem, fi £« s>r«ve S| . 3*& D e fcontraEiit Sccic tatis, D V B 1 V M XIV. a : - • ■ : ' Quid fit CbntmShts Sacittatu f Rtfp. iVeftv cum alrijur ititer.'ftconvt* •fliunt. R cdifTtibntis' ffliouibns reHnKfll»' erahdttm idoneis, (»ve fructiferis, :n i j animalibus. indu ftr it, labore, ScvW mune aliquod lucrum faciunt; qucd.uti* damnum, pro ratione, 8c rar a cc jufW*w1, dunt inter Ce. vid. Leff. Lajnutt. c. Jtf- Sm‘' t>.6.p. i. Unde fpettaridoid, qtiod ratio» iuftitia riaturte hic requirit , nfilv»nW’ CafuK 1 I, Plus lucrari debet1, 6ui confert pecti' *'niatti& operam fuam\ *quam quiveipeci' niam, vel operam folam. 1,1. Capitale feu fors, quam quivis coa^ burt, fi pereat cafu , vel culpa foei°ruSI vifllmi,contribuenti peiit. Vbi diferimen inter hunc contradum , 8c mutuum :qc11 mutuo fors data alienatur, 8t domfmowfli transfertur in mutuatatium, cujus pr°1E • folins periculum ac damnum eft,« cafup reatiin focietate autem, qui fortem conrr» eam non omnin^ alienat i Ce '■ & fient'w modum ac luorum ad emnfpedat, fice11 periculum 8t damnum. Ilf.Potcft tamen etiam fieri in n°®* tradu, ut quis jufte letvet fortemfm® , demnem, & infiipei* certum lucrum^”, piat, i) nimirum ad contradum i st' ' adjungantur duoalii,afiecurarionis>&'^ 4ujonis, cujustale- exeropiu» P^1 I . . Lib. III, Trua. V. 3i7 Ims focietatem cum mercatore, 3c conm-bms ei iooo, fiorenos, v.g. fpes eft, quod is quotannis lucraturus fit 300. cujus lucri di-®uum v.g, jure focietatis tibi debetur una wn forte; fed qutaad te quoque pertinere deberet ejufdem fortis periculum , mipfeid fenculum in fe fufcipuc, 5c ribi fortem afTe-«ret , inhujus oneris compenfarionem , re_ jquiseimajorem partem lucri fperati, „t emeet duas partes lucriad ipium , (k tertia epemneat. Et rurlus,quia fpes lucri hu-crifnDpCrer-aeft' itlei a<^uc partern hanclti, eriamZft1 nempe JOO-fiortnosin fpe,vendis in e k?"15' emolumenta autem «ttomque*;"® - fT/' Janf * la^s ad yque. v, UJj, /;«.& i, xJmi ii% ,<4(C<10> SVBl VM' XV. Ajfuurmo, & FidejuffiSf Aflecurationis eft, K SL lf f re\ periculum infefufei-S hdo & vel gratis, vei pro certo ^ fre- Afftcuratio, & Fidtjujfto. _ pretio, ad eam compenfandam , fi perierim Quod fi gr.itis fiat, eff gratuita promi/Tio; 6 p etio, eft quafi emptio, quanffecurarsven* d:t faam obligationem , prarfhndi alteri rt® ejos indemnem. Adejus juftitiam require tiir, ut eventus rei fit incertus ucriqtre, W' tem quoad notitiam , quam de eq habenti onia alioqui non fervaret;ur arqualiras. ±4 Bcxtt. d. 3 . q.9. f.3 • Le£. hb. 1. c*(, 18. »,14. Vnde rtfilvtf*. I. Si affecurans certos-nt lemefreantutoi inique pretium petit, & tenetur reltituet lMd,BcnacJ4$.q.9.p.3i . ■ ,1 II. Si res nondum eftm-twto, ctn priva fcientilfciat non fore ptriculnm. licfre”. [ hilorainus-pretiiim ordinarium aflecV^,. accipere, dicit LeJf.Uc.at.n-iy, Q“u «atio,ob pericula ordinaria magm alti® ‘ & caulae occultat,qux pericuIum««>n“ ' non imminuunt communem aeftimati Vertim 'ulBen. d.3^ tj-9 » 3' ^ 31./7-. redbmsnegant» 1 III . Si cupiens rem ftiamafleerran. fciarcam jamperiilfe , nonpoteltpaeil ,a «iusaflecuratiooe. v, Lt£■ U. n-ih Re!p, II, FidejufTto eft contractaf V' j ' II. Mulieres ex^dejuffione (faltejn ^ ramentum abi», & inftrumentum pu • lih. Ili Traft. V, &9 hon tenentur, uti nec Clerici, nifi quatenus lolvere commode poflunt, ut noti egeant Lcff.l.z.c.iS. m. Fidejuflor non obligatur plus, quanj principalis; & hujus obligatio fi fit invalida, Mit ettam fidejufloris. C, Uro, &c. tm. munito ° ly. FidejufTor regulariter non potefteon* ™in, nifi fadtd excuffione principalis ile-Bitoris confiet ipfurn non elfefo.vendo, .V, Debitor tenetur de omni damno fua cui-^accidente fidejufllri,&c. vid, 'j Quid fit Pignus ; & Hypothiet! Refp. Pignus eft contra&us» quo ‘K’’!101 . dat creditori rem aliquam mobilem vel im* mobilem; ut fit pro debito obligata i e*ei‘ «jue folutio peti pollit. Aliquando ta®« pignus accipitur pro ipfare. quat datur. v» fert autem ab hypotheca , quodpignuspN* prie fit rei mobilis; illa immobilisi **■ Bon.q.lO.f.l.Vndere/Uves. I. Pignore non licet uti contra voluw tem domini: quia eft res aliena. ad fecurui' tem tantum ,8c non ad ufum tradita* Bto*u <■ ex Molin. 1{tgin.&C‘ Si tamen utatutv,| equo vel agro, debet valoremusus(uu fruftus omnes,fi fit res ex fefru&ifera) c° putare in fortem , deduftis expenus; f, alioqui committet ufuram» cum res do noluofrudificet. N*var.BcMuTrM‘c' II. Non poliunt oppignorari. qu*M* poliunt vendi, v, g. Ecclefis. LeffLl, c^.ATf. Ben.t,c. _ . . r III. Immobilia* uti 3C mobilia Pre:!°, cultui divino dicata. v, g. calices» cal ; 8cc. non pofliint oppignorari. nm*nDe" firate; (quia tunc etiam vendi poliant, J Ecclefiae & indigentibus fubvematur. * Navar.c. 17« Lejf. Bon, L c. IV. Creditor qui pignus abaliquo pit.poteft illud alterioppignorare, W pro majore quantitate. Neque P°telt ^ lib. III. Traft.P- 34s oeredebitore nonfo)vente; nifi poftbien-»ium, « eo prius monito. Quidam tamerr “eunt, polle vendere poft trinam monitio- j.. * E4nL“em rem non Jicet oppignorarei fen «ftypothecjm dare pluribus, nili fit fuffi-«ens ad folvendum omnibus; vel pofterio-fn”Pnote hypotheca adrnoneantur.^icr* i. TruLci6d,^ 0?^iilcontraflus Antrchrileos, ylr\ I* elt, cum in contra&u pignoris nvenuur, ut creditor uratur pignore , v. g. R o, ac fru&us inde tam diu lucretur» do-,??iPfireftituaiurUndecircahunc ** 'upradiQu refolves. Si' ^°?tra^us hic videtur juxta Ccjttatu ufn„- * (contra quofdam jurifiasj e fle quia creditor ultra fortem aliquid ranir, causa foliusmutui, qu* elt ufura, r6.rr.tr. tamen intervenire tituli jufti ne fn..- ^ru^us e*P’gnoie, line diminutio-Percem?5 Ut ffU,ails « hypotheca nis I!0n (uPerent quantitatem pcnlio* tie»;5-U*J,,recensfis fupereadem conftitu-••wSj^teft, cum padlo redhibitionis , ut dictura eft dcCtnfiltu; aut ii alioquin ceiie*j' *urdamnum emergat, dum “?bitum differtur V non facile damnan- h^enlwPvfcU,a’ °^c‘a ’&c* 'nancichrifin Lf &(, dtHfHTK.MtU C A« yjf.2 T)t Tuttht* CAPUT IV. De Tutela & Teftamentis. i J> V £ I V M I. Quid fit Tuttl* , & CurateU? Refp. Sunt quali contradus, quibus Tu* tor & Curator ad procuranda bona8l cora* moda Minorum cujufcunquefexus, qui vel parente carent .vejfubejuspoteftate confli* tuti nonfunt /obligatur ex juftitia , perinde ac fi ex contradu ea obligatio fufceptafin'* fet; fupplente nimirum lege, vel Magifiratu vim contradus. Differunt Tutor ScCuif tor» quod Tutor folum datur impuberibi* etiam invitis; 8c principaliter datur perlo»»’ ut curet eatum educationem 8t inftituuo-nem: fiecundarii verb datur etiam bonis ^ lius, relpedu omnium negotiorum. Caritor vero datur Minoribus, poftannos eip^ tos pubertatis » ufque ad annum pletnm: nec communi jure datur rnvin ■ nili in certis cafibus; 8l datur priucipalj® rebus Minorum,fecundaribperfonis* V®" prodircdione in foro conficienti* tum naturali, tumpolitivo comrtUm rei * ves ex Laym. 8c Tan. r»5. d. 1.4« 7* ^*l0'W ^ i! Tuforesfivefintteftamentarii, boc*& relidi ex teftamento, aut codicillo Cvefint dativi»hoceft, conftitutji ]a® aut Magiftratu i live fmt legiiimi/ W ' lib III. Traft. V. ptifcripti a lege, (qualis prre creteris gfi ms* ®r • fi velit, oc promittat fc nun tranliturara alias nuptias, quin prius tutelam abdicet, K ritiouera reddat ; dein avia , Sc confan-pinei proximiores idonei) tenentur,tui Sc curatores, jurare, fe fideliter cilicium fuum nduros, acfidejufforem dare, rem Minctis; filvam & integram reftituendam, St uni. Wtlim tacite omnia eorum bona fum hy pc-uiecata Minori; ita ut ad quemcunique pervenerint, podit illa Minor libi vendica-K > Ut libi fatishat, fi quid illorum culpi e it P>ffiis. vid.Tann.Lc.at, Lai. /, ?.r,4. e na.3, m.Le, II. Bona Minorum tenetur tutor, vel curitor adminiftrare e3 citri, quam diligens p. -tetfamilias proprii, fuis rebus adbiberet, ta® impediendo Sc pr.ecavendo danin » procurando commoda , & lucra M -jions: alioqni damnum St defedus cong>; i lucri lpfi imputabitur. Sc tenebituretumui confcienria ad reditutionem. vid,f»rr*L a, UI. Bona immobilia Minorum , aut alia Retiola, qu* poflunt fervari , non potiunt 'enati,faltemline jud ei, decreto, . ’*• Tutori aut Curatori, 3t oerfom< eu “ ie|dij, nihti licet emeie ,live per Te , fi\e UN 1 *? ’ ex"fi's bonis Minoiis quam.iiu tales fum, nifi cum audoritate judicis, biiJi el.us decieto bona pupillorum puni ?• ‘ Per jiMrptn venditorem omnibus ve-y ponuntur. _ • Sine decreto Judicis non poteft Mi-mittere , vel renuncjjare bseredkjtj, V 4 lega- £44 De Tuti fit. I Lib. Ul.TraB.V. 34* legatis, fideicommiffis, aliiftjuejaribusfibi I X. S i Tutor vel Curator, poft rationes acqujfitis. Si tamen religionem ingreffuslit. | officii redditas, fidelis deprehenfus 'fuerit, potelt bona alienare; quia moritur quafi. f debetur ei przmium, quod quibufdam Io» VI. Pupillus dum infans eft, hoc eft. mi* f «s«eft vicefima pars redituum bonorunu nor feptennio, vel infanti* proximus(itnt J Omnium Minoris „ in aliis autem decima fimafculus eft. non expleverit annum d*‘ jjsMhf ciroutn cum dimidio; fi f «emina, ncfnurncun XI, Porro qui non poffint e (Te Tutores 8c dimidio) nihil per Te efficere poteft» puatores, 8c qui a tutela & curarela excu» ullo modo vel alteri obligetur, velaliumhbi ««ut, ne iis imponi poffint, v.g. habentes obliget : at pubertati proximus, obliga* ^inquefiliosfuperftitesi pauperes,&c.v» quidem fibi poteft alium, fed nonfealteri» apud T.mn.l.c,& Sa. V. Minor, ubi 5cha-faltem civiliter. Saneh,d.$$. LtfiUUty* S» tmw non poteft tjfe junior ip.annuy nifi 61. Laj.c.y.n.j. ',rit ma,er i nec religufiu, nec fceminatnifi ma- VII. Eadem eft ratio Minoiis, fi Curato- Ur mavia, (fr uxor cafu ante dtfto) nec Cle~ rem habeat: quem fi femel fu fce perit» ter ^ "‘fiicris, fi mn Vi!it, nec Ejifcopue, nijimi-tur illi fubeffe jure communi afque ii»'f perfixarum. Horum veri tutelam numay. expletum; & fi litem habeat.ter J*fcptrc tenentur & Bpifiofi, & Clerici, &T(c-inrad eam fumere curatorem > excepti511, ‘W; enod ego» inquit» de rehgiifu univerfim rnen caulis fpiritualibus. Quod Ii curator: non admitto. Lajm.loc.cit. careat, valent a&a per illos, ita tarnenut» ^*II. Si tutor & curator, cum tenerentur laefifint.reftituantur in integrum, ®e8°dari, omiferunt, poffunt pupilli ab eis & Bonae,d,^.ia,p,%.i6^fa * • Teftamentumeft voluntatis jufta IX. Tenentur Curatores Tutores <• de eo, quod quis poft mortem gulis annisadminiftrarionis.rationemre j .f^oen vttlr, cum direda haeredis inftitu- re: ubifiquis defes aut noxius reperi*'i) t. Quod additur, ntdiftinguaturareli-arnovenduseft,impofi;3.fatis(ailiOIie'a 1 V ultimis voluntatibus :nam differta legabis fubrogandm, *j|j ’ ltu "fjeieommiflb partiali, qubd hoc »1 ‘ dona; D* Teftamertto'. donatio quajdamfit i defundo relida.S ab hxrede praedanda: a codicillo veio differt, quia codicilluseft quafiteftaroentumimper-fedum, 8t norifit ad inftituendum heredem, nifiex privilegio, v. g. in militia-, liti *d*t* quid in teftamento explicandum , adJeo-dutn, mutandum • detrahendum, vel auleta infti tuenda. T*m fe, J.i.4.r.8. Ltf l.l c,\9, BonJy .ft 17.M* Refp. II. Teftamentum eft duplex, fcriptis ,feu claufum :• quodteftamentumte' ftatur, fi ve fui. five alterius manu fcnptu™» feptem teftibus idoneis , non defeauoltt. non ciccis, non furdis, mutis, nec-fmi®-1; prodigis, infantibus, religiofis, cognatis, q inteftrtoris poteftate funt; (quibus aJutiP* fum haeredem, & qui-ineiu* (unt pot*1*»^ fed mal'culispuberibus. liberis, aduirflg tis.Sc vocatis.coram offert,profitendo Ut fuum teftamentum: tum, fi poflic, manu ^ fubfcribit j alioqui otftavus pro eo «*>• dein omnes fle finguii feptem tefteseofltf*. tempore fubfcribunt .fipoflint ,perfe JP propriotjue, vel alieno, aut communi nes fi"iUo COnlLcrwm, Lrjm. i. e. »-"• 'JV 17, p?i. II. Nuncupativum .quodminote® folennitatem requirit, rfcilicet t*m“ ' j feptem teftes idonei fupradidt c°n 0 f audiant, & intelligant tettatoris voluwj» coram eis feripto, vel voce articulata1} tam. Etfiverbtalis nuncupatio coram' bus. a Notario infcriptumcommm^ digi foleat, id fit. non adadusfab^ fervandam, fed ad meliorem probatione . feeuritatern» fitefte*dscedaui»¥sl 1 ,ej. ttib.-UI. TruB. V, $4-? «diiamur. Si autem teftamentum careat fo-itnmtate debiti, dubireturque , utrum tefta-totvolaerit conficere claufum, an apertum, valet ut nuncupativum: haec enim praefurnii-twtgftatoris voluntas ,ne aftus omnin6 cor-' m,SaKch.l./\. cenf. Lugo^t.X.dejujhdt zq, A6.q. IO. §. Porto prster has folennitates jurecom-fflum tequifitas ■ alise funt partialium loco-runifqiiasinlingiilislocis norunt periti No-se impingatur, utiliter ad. S»ar«. Air Teftamentum fit validum cui I delant folennitates a jure .civili requift-tat 3 * VJ]>• Si Teftamentum faftum fit ad cau-wp«S, etiam in foro externo eas non re-4"111 */*jl fufficere eas, quae funt jmis gen-.«B.fcilicetduo teftes: in foro autem con-.^.foppofiri poteftate difponentis, cicere feripturam, nutum, vel aliud li-**** teftatoris.abfque ullo tefte. Quod Ii ta-n manus teftatoris non extet, tequitun-uuoteftes in foro externo, inter quos S^-fte poteft. -CW.& aliin, 16. Item Confdlarius vel Ff , Usfffepoteft,licet legata finr pro fua •ild^e *d hoc tantum , ut voluntas kntmT P°®t, 8t Judex pro ea •S.uoieuam Pr°bat,in tali teftamento ad ftita.;*S * none|leDCcellariam hseredbit> onera. ac licet morte interveniente la-a Jt-U .° utum 1 va^et taiT|er) quoad le-* P» W eojaoj expreffa. M4der, Lajm^ Qmn, J4S De Tejtmento. JDian* f, f. t. 3. H. 126. An autem tale tefta* mentum ad caufas pias principaliter fidum, fi folennitates deiint, valeat quoad legata profana, controvertirur«Negatfio»ac, &!*• [ gd. Affirmat Cov. Sa. Lejf. Fili. Satich,Bi>rlii[i ' Trttll,c418« U • num. 4, Refp. III. T empore peftis, non requituu-tur feptem teftes fimul congregati ad telta- * menti fu bfcriptionem, fed fufficit ,fi fiug1"1 1 feparatim adhtbeaBtur. Adde^quitaterap0, ftulare, ut quando teftis, vel Notarius W* berinou poflnnt; ultima» voluntates valw* : ^onuncienter, h «e r-lunwte defpjjj quidd conftet. Hinc in Cameu - . ■' ; valet teftamentum , pefte valde graflante^ condf tum coram duobus vel tribus teftibus, inter quos Confeffariusefle poteft, h«c vera funt fecundum jus communeC*' . fareum.feciufisfpecialibus locorumflatutts* Nam Venetiis v. g, & Vienna; ,duo teft«J“ | teftamentum fufficiunt. v Ujm. l.c. cxW | abfoluti loquendo tempore peftis fu®^ : folennitates juri*gentium»aeque Lib.in. TraB. V. .349 velduos teftes, docetDmn.p,7, t.6. 7^,34. t* S**Lajm.&c. atque inter eos efle pof-fe fceminam • 8c Notarium ipfura (tametfi Jon fit imraatriculatusj modo non fiteon-•mguineus, vei affinis defundU. T{. 36. ex Memch.&c, nec opus effe ut fint rogati, vel audiant vocem teftantis (etfi hoc quidam-» requirant) mod6 eum videant. 71.37.&38. neque in validari, licet aegrotus convalefcat, 3-39. ex «/1*8. Denique fi Parochus feribat wram unico tefte , habere vim teftamenti falcem nuncupativi, dicit MoUn. & Mar~ £*4‘CUrt' Dian.f.c. 7( .34.8C41. v. etiam />, v, »•3 3-123. F . Refp.lV, Etfi probabilis,& fecura fenten--ttalitiCcx». Bm.d.3. ^,1.^,4.8c aliorum- tefta-jnemtim faiftum ad caufas non pias, fine fo-lemniratibus jure requifitis, invalidum effe: ^ confeientia^prseterquarac^uoad »apia: MoUn. Lugo, V aftj. Sanch. Dian,p.J.t. , ‘A'3; contra Barlof. ita ut haeres per ii-"'ftitutus, 8i legatarius, teneantur ad turionem hstredibtisabinteftato: contra-rrum tamen verius eft, ideo^ue licite retinetur «quod tali teftamento poffidetur. Ratio, quiaiila; folemnitarestantiimrequirunturad cavendam deceptionem, & ad fidem in foro externo faciendam, vide Lejf. 1.2. ca, 19. d. 3, *c»ga,d.22. ftq. Unde fecundum hanc potorem lentendam rtfilvis. fe amentia. , V ri*res ab.inteftato, fi Iciat voluntatem etuncti, tenetur redimere hatreditatem, 8c vere legata iis, quibus teftaraento minus mm, autex voluntate ejus debentor. Meli ^contra r, II, Si Di Teflamento\ \ II. Si dubius fit de voluntate teftatorfsi debet cum illis componere. pro ratione dubii : quia cilm nec ipfe.nec alii ccepatintad-hucpoffidere bonifide, in dubio par eflW‘i rum conditio. v.Bon.lt. _ , III. Sihatresabinteftatoretineat barel* tatem, St legata «poflunt illi. quibus atiqind per tale teftamentum erat relictumuti «• culti compenfatione ::quia revera res u» erant ipforum. v.Bml.c. IV. Si haeres’ ab inteftato f?.teatur,tten::t teftatorisfuifle, ut haereditatem nomine®' deicommiffi alteri traderet > vel legatum ali' quodfolveret; aut fi oblato juramentojU*1' re noluerit, cogendus eft, etiam inforoet' terno, haereditatem tradere , Sc rolvecelega-, tum, . V. Ob eandem caufam idem dicendum*“> fi fateatur voluntatem teftatoris fui®’ hereditas > non ut fiJeicommiilum. **d!®' mediate perveniret ad alium: quianon e»f£ currendum ad fidem teftium, velad ju*'s tilitatem, quando is,cujus intertft , iP‘ed\ fttetur teftatoris voluntatem, vidi * Card. de Lujo.l. c, . * Refp. V, Etfi probabile fit, Clericorum Novitiorum teftamenta fafta ad caufa*n “ pias fine folennitatibus juris non vaiwj j Molin. 8c 4lu 3. cum tamen contrarium*1 ..; fit probabile, Suar, &c. poteft bflerese* ; teftamento hatreditatem adite pro foro* ; (dentix. Di4n.f>,9.t.g,1{.i6. . J Refp. VI. Milites hnjus tempori* g3Bd^| iifdemprivilegiisteftandi,quibus olint>“ , > 830(16 in caftns (vel in propinquo ex*^ ' Lib, m. Tr*B\ K ISI legitim^ verfentur. D:an fty.t.6 %\i,& [i«,exa!m ij, contra BMum,&c. arqneadei fifficidnt iis duo teftes (licet probabiliter !hx hi requirantur 7(, 45.) etiam non rogati, 4* contra tddin.Lugt, &c. etiam aliasliridonci, modi non finr impuberes ,nec corci, vel fervi. T{-47 .Lugo. V-fq.&c, Neque °pus eft eorum fubfcriptione , velfignornm tppolirione. vel urfint inconfpedtu teftato» us. IHd. Im6 miles jure militari (quo praefu-mitarefleteftatusin dnbio) poteft teftirifo-fonutu, 1( .40. Poteft etiam plura fimultefta-menta vaiidafacere; vel pro parte teftatus» pro parteinteftatus decedere. y3.Sc s y. Valetque ejus teftamentum etiam poft miiTio-nam honeftam-, fed non ultra annum, Mchp. ^V«’&c,7(.6l. Deniquepoffuntmilites fu-ptadicio modo reftari, t amet Ii fint furdi. & muti; (faitem Ii in caftris auditum 8c vocem *•*”«•) Dian.T{ .4g; 49. Sc 59. ex eius. D V B 1 V M III. Se Renuntiatione HMeditatum* Befp.1’, Renunciatio futurm h.rredirntis, 11 juramento firmetur, nullius roboris eft, h«ku ^n'8 ’ta l*ure cautum eft,propter bonum P ohcum. Excipe _i, Nifi quis in ipfo teft.m- telb BrenUnc'et Jur‘ fucceflionis; vel poft tamentum condituro , in quo praeteritus . - Pneteritionem fui approbet. 2. Nifi r*s neceflarius, poft debitam fibi por-Q "e? int*gram a patre acceptam , reli-i11* “«reditati renunciet; qui tamen, fi borw 11 z De Renunciat. H&rediut. ■ Lii.Ill, TraR. V. bona patris poftea aagcantur, legitimanu tttrcoaftione, vel fraude feudolo , adre-eorum portionem poteft exigere. Lejtm minciandumlegitim*.nonfuntin confcien-c*p-7- . . , Ujttlti.fedtenenturillireftituerelibertatem, Refp.II. Renunciatio hereditatis c«a Smh.l^.demat.d.9.Ugo,l.e. Aclicetfilia. ediofafit, 8c contra jus commune • flnu* frienunciationem juramentofirmaverit, eam interpretationis eiledebet. VnderfiiveiC? fervare teneatur; fi tamendolus vel metus , jatervenerit , licebitrelarationem juramenti I. Non obftat renunciatio hereditatis. injufle extorti petere ; eldue obtenti non etiam jurataa filio fa&a, qu£> mimis abeo- tenebitur pafto , quod exiujufta coattione dem patre, mutata iterum voluntate, poi proceflTt. vid. Sanch. Ub.^mor.cofAi. Lugo, inftiimhztet. Md-Sanch. I.?. c.?, , Un.i.de/uJl.dtii.f,i,Sf.rea.mord.6.d.i4, II. Si filius renunciavitin favoremtrams. Refp.m, Omne paftum, vel donatio, de eo mortuo ante patrem, is quirenuncuvif. alterius vivenns hsereditate ,ipfo jure irrita in prima hereditate fuccedere poreit; w «sv.gdrritumeftpaaum.quoTitiushae-ettaminfti tui debet: quiacaufarenunciana-j «ditarem,qnam fperat a Sempronio,promi t-nisceffavit. vWol, d. 579. ?;.19. _ , | *>t aut obligat Cajo. Ratio quia tales paftio-' III. Filiuspoftjuratamrenunciationem,» | aesodiofaefunt, &plen*periculissobin--hilomirmsl accedere poteft in iis bonis.1] "dias, qus parantur ejus vita» ,fuper cujus pater ad fecundas nuptias tranfiens» bonis fit padio, Lijicy.n.j. ex priore matrimonio fufceptis relinquo* Excipe i. Nificonfentiat is, de cujus har-cogitur. Ratio quia in his filius nonlucw reditate agitur, 8C in eo confenfu ufque ad dit jute (anguinis, cui remmciavic; 1« F mortem perfeveret. 2. Nifi renunciatio fiat pterciviles Lonttitutiones,8c favores,i>» ' m favorem communitatis, feu collegii: hic tium.il- jj, *Plmccflatprjefumptio,velpericuluminfi- IV. Etfi filia accipiens dotem a patre- » diarum. 3, Nifi quis obConftitutionesOrdi- catfe ea contentam, & renunciarep ws» de omnibus bonis & juribus acquifitis, nas hatreditati: pa&um tamen iH«‘ ‘V ^acquirendis difponere debeat, idqueinvalidum , eorjue non obftante, pote i ■ tavorem communitatis pia:, vel etiam certae petere complementum legitiro» *** > perfon* pauperis. Sa,ch. c.2.«.5:4. Uy.l,c. fure. Ex L. pubium dotale Cod-deco 1 t-3- 4* Nifi fiat padum circa h®rediratem-j quando Ccd.dep:,cin. Stcap. ( , ( Pj-nonsincertre: v,e. fi aure mihi hereditas de padit 6, Mdin.Sanch.l.6.eonf‘^ cuia in iis di ibancb' nu>m* l}* # , JMonibus * quae corvra Cjnftirufinr^c Refp. III. EI comprehendirenuncii:t> fiunt, nonddJnr habere locumf quia Tti nerafieiieficu Ecdefiaft.ci. Ratio,quuW« f-m.num id voiuir in fworem Societatis, dl ami.Tiq magni juris , ob quam hbJj- W aurem 0b gratiam alterius Co,,ceditur, egredendi e rei gione impeditur. S*p «ft in eju, d.fpandiua retorquendum, Refp. IV. Per eandem etiam irritantur renunciationes, quae fiunt anteingreffatw : religionis, intuitu , vel causa impulfiva®’ i grediendic qualis intentio in dubio prw' ntitur, fi non multo ante ingreffum fa®* 1 fint: Ratio, tura quia Concilium abfolute | loquitur; tum quia alias noa fuiEcienter | Z 1 pr* i^6 De Zxteumilus Tefiamtnlk [ Lib.HU Truft.V. 3S7 | Refp. III* Executor non poteft officio %y V B I V M IV. ffungi per alium , nili Teftator id ei permi-' ; Ierit, autnificorotnittaturexecurio nudifa- QhI pojfint, & debeant iJjt-Extcuttfy ti jara declarati. Sanch.Lugo,Dum. p.8./. f, Tejlamenti? \26, . ,i 2l«*rc).l. Anreligiolus executor, lega-ftefp. I. K i teftatore nominari p011,1’ Uim in pias caufas monuftetio luo applicare onus. vel;pluresexh*redibus. velnofl“ ^(jt? eedibus; nec tantum mafculus.fedetiafflf® Poffe. Ratio, quia fi quid obftaret» mina i Sanch. Maduit. Dian.j i.t.f «flet exeo, quid executor etiam indigens, tantum Laicu*. fedetiam Clericus, Ki< tleemofynam fibi ex teftamento applicare giofus, Hic tamen non fine fui Pralatt^ nequeat, nifi teftator indigentiam ejus igno-tia; 8e quidem Generalis, fi fit Socie* «terit , aut ea poftmodum fupervenerit., Jesu : Fratres de Obfervantia. nullo niou «fo ii eim cognovitlet.certum quid ei lega- Quid fi tamen religiofus, contra Canon turus fuifTe videatur. Sed hsc ratio non li-decreta, executorteftamenti fit, a»at| gat.quia caufa monafterii diftin&a elt a cau-valent, Ita Lajrnan.e. 11. EiratioefM fi.feupeifonaprofeffi; ficut caufa Ecclefias fpeftato jure naturali, fufficitvoluntaSK^ acaufabeneficrati, Undeetiam quivis jufluG aarisexecutoris: nec Canones executioo aliquid dare pauperibus, poteft id tribuere «digiofi infirmant, fed prohibent tantai • cognatis, vel filiis fuis: quia evidens eftdi-£w. de eunt d,3.4.13. Dian.f.$.t.J,H-9“laftio inter donantem Sc accipientem.Sjlv» licetimpubes executoreflenonpoiut> r Smh.hb.6.c.ip. 11.ww.59. vid.Dian.pl.ts, teft tamen minor , fi explevit anno™ i ^.46. Porri ad pias caufas legata dicuntu , 6anch. Lugo.Wadmg, Dian.p.i u^.%^' . TJ£ intuitu pietatisrelitta funt, nimirum i. v« autem cogi poteft ut fit executor. ■% ■ |oco vel perfonte facr*. a.Hofpitaluj.Cor.-**■ detreftans tamen hoc ipfo '"aternitatibus. 4. Pupillis 8c Orphanis. 5* J14'’ "nuodln priemiu,T,niliJ Qpodcausi alimentorum iis, qui indigent. i*e* *"«Ji0C aliis «**;*, 6'Quod causaftudiifaltemTheologici.7.Ad fuit Vceditt» conftrudbiontmmonumenti. 8.Ajutilitatem ®ir.eA w 1 A. ■ f ^llcam> o.g. pro munienda urbe in ne- "'hpTt Si nullus a teftatore.^ ' Sf^S/S^SlS: Dia'{'7'''6'%' biincertuiulo fit ex parte dcg-ita-xeit. V(t ^ ^ 11 ’ n*. Dr**ccms T*fi*r*»* l, nt.m. Tr^ r m, jute civili corruit legatum-.v.g. quia(antIpg>ej|wtftr _ „ . ' 3}“ duo ejulem nominis I amicitizergateM ** Dicajhl^.pt. rTS‘^47 torem , jureciviji cornw legatum: iuhWB* %,,,/nr .4"* confcientia» tamen tenetur execmorinw fasTpoffint ahpvpmfn 3 a^.c®fr.as Pias cal>-eas dividere arqnaliter: fi in iJ confenti»! ffllltarj j v® Pf>^op° cotn- II. legata ad caufa* pias, ob incertiui beftiufii&honpfip e<|atons implenpo- nem loci, vel Ecclefiat, non fiunt c:d»«.! t;re!n omn m„nrJ n licet eam commu- fedplerumquepatipericJriEcclefis.velX:' dirpen/atior.e PnnfiSoU^Sr nlf'ej:' nodochio danda erant. III. Si incertiuicf ^ ^ j ri ' iu^a *{* C3Ufr> fit exparte rei legat*, videndi,man«» * - ros a natura habeat, ut v. g. bos 8teq® docent .E pifeonnm al'1>t,li‘<¥xl vel ab arte Scinduflria, ut dormis, veftis- enalevel melinf in? i ccmmBtar® ,n*“ Scc. Si I natnrahabeat,dandaeitunaerM' LL wIh** tamen ^ diociibus: fiabarte,. eledtioadbaredci^: condiim epvkiam PertlI)et*li- pertinet, qui rem in eo genere miniwjMf elfeadefuntti vol»n,»F r3f ’ n?nca Ienum .dofatisfacit, Idemquedicendumt-ftileltr fi teftator pecuniam Frrllfi nt*°° *****•$• tis ,innumero, pondere, 8c roenfura coni’ tescompafandos & Frrlffunn8^ idcal1* flentibus, l *>• s «cibus,fSS’ J ^cclefianonegear ca- lurp.ll. Si acceperint * fA f ,0v «• di (tribuendam pauperibus, non tenenti- ri,fd'Vr”>IQ4‘ d re pauperioribus; poJliintqueenamik* H (I. Siad uAim ' fplf'?!!$' a? ^C’ hofpitalibus, Ecclefiis, (qu*ornamenn' applicari neonecnr noni mx S; S? fars cognatis, fi veri pauperes »nt,fi*1 ] [SW frteft®,^ /egatum pium faftujnJ ||ji Z 4 i* } Stnch.Dun. l.c. ^,33.8C34. fedteneturE-tis, aliamve ob caufam dubitet prudenter, pifeopus exequi removendo illos abexecU-anfacrificiaillalintperadta,nontenetnrc11' tione, 8temolumentis fpoliando: atquein rare eaiterumcelebranda. Quia fatisfeci^ defedum Epifcopi, idem poteftMetropoli- ftatorisvoluntati.,Bard.d.6.^.io.§ ii. tanus. Molin, Merel. Dtan. %-57- Quarcs. IV. Intra quod tempus, q“otf T[ej]>.l\l. Executor tenetur omnia eie-dineSi modo haeredes 6c executoresdeM» qni fecundum mentem teftatoris» adhoc ta-fti voluntatem exequi debeant,8c qui»c°f men Executorparticularis non poteft vendere poflit ? rebonadefunfti, nili hic ita ftatuerit; uni- I. Teneri flarim pofl aditamnw vetfalisautem poteft. Lugod. 24. f. 16. Diam ditatem, confe&umque inventarium,^ ,*M. 5. 75.3*. Neque poteft unquam invito intra annum , nifijufto impedimento ete- haerede rem legatam dare legatario; quia non fentur. Im&in legatis piis intra fex ®e^' poteft nifi per Judicem fpoliare haeredem-* Mi>Un.Vafy.Dian.p.%.t.5.T(.H.Wnitl' ^ 1 ',u» poffeflione; licet teneatur monere Epif-fi haereditas non fu adita , ed quodh®*5 copu® ut haeredem cogat. Sanch. Lugo, ante fuerit mortuus, vel eam repudiw*Dun.p.l,t,j, ^ ,38, Qp£d fi bona non fuffi-Var. 8c alii tres. Dian.p, 7, t.6. % . *5* vr$> f *d legata omnia folvenda, diftribuen-differant notabiliter, (praefertim “afapt omnibus aequaliter pro rata (etiamfi piorum legatorum ) aut negligant ’ «licet uni res certa, 8cin indivi- graviter peccant •, tenemur qui ex morbo aliquamdiu delirat, vtf-.Cw 1 *%<>’ d. 24,/. 4, Pofitivo auieni, I ' , Lib. 111. Traci. V. jtf? fimul 8f muttis 4 natura, prodigus fervus » ufurajrius publicus, filiusfamilias de bonis adventitiis, (fi quidem ante Clericatum advenerint, ut v. Card.de Luge ,de fuft, d. 14« «t.67.) impubes, captivus apud hortem, damnauisadmortem.fi bona ejus confifccn-tur,C d. 14. Vnde refilveu I. Hatredes inftitui poffunt profefD 0^" num, quibus permiffum eft bonaimmot*1® "incommuni poflidere, eorumquenortiit*^ monafteriumfuccedit. Tales autem funtoffl* nes fere religiones, excepto Ordine rum deObfervantia, & Capuccinorum. ^ tio 1 quia illi funt incapaces, fecundum Tr* fejf.zj.cap.i, uti 8c profdfiSocietatisJESt' V. Sanch. 1.6, cap. 18. Bonae.l.cLcjm. l-\-$ c.lf’ licet contrarium probabilius efleP°‘ tet. Wading. tr*£i. decontr. d.4. ■ Dian. p.9. t.9. 7^, 16. II. Collegia Societatis Jesu, etiam profefije , hasreditr.tes accipere f' funt; modo bona immobilia, .qua: com® ni ufui 8t habitationi nondeferviunt.ret»' tur, 8c non deferantur intuitu profel»* vota formata habentis. » Dixi , handitatet; quia ficut itb.m.Trtiff.r’ m Capticcini, legata & alia donata admittere poflunt;itaetiam Societas Jes u.etfi intuitu Jltcujus profeflitamum ea deferantur. vide Vltc. Teftatorpoteft quemvis extraneum lnnituere- tetedero nulla fada mentione cenfanguineorum collateralium, etiam fra-nispauperis, dummodo abfit fcandalum, 8c f- necefiitas illorum; quia nullo jure Fonibetur, & bona funt ipiius, de quibus oitpomt hbere. Bm. Sc ah, f, Dtan.p.utti. A-sj-Scgp.itemp.f.t^,^. 114, ^p***,,I.Quasiitdivino ha»redum f . y#. H*res alius eft ex teftamento, alius «ni nte/^t0' Hseres ex teftamento , vel eft ^verfahs.fiveexafle-. vel partialis,feuex L * g. ex triente, vel dodrante, r„Iu*d»nt«. Uterque horum vel eft ha:» «. f ceffarias,quineceflari6 inftitui debet, 8t nAfttL°mtles En reda linea defeendentes, jJL ? ,.s a^cendentes,nififitcaufa jufta ex-totftn 11 non «eceflari us; quem tefta» In™tUere* &nontamencogitur* J&& 0i!!ntum haeredibus neceffa-Ve? TUr * isfcjh J“.re novo legitimam portionem^ *>onfin,en[tmra,e^etr*entern Meditatis» ** tes r65 c5'?‘‘r? quatuor liberi; fiplu» tj0’BJ*u“em» Similiter afeendentium porcis :uJ?&**«**> «ienshmredita» > dqueabfque ullo gravamine, modo , 8C odu,. One : alloqui pro non appofitis ha» *jltur, t^odfi autem alicui afeendentium, *a defeeadenti:.'^ » portio legitima non re» » linqua* $46 'Belnftit.H&red. linquatur» competit eiadtio ad petenJanw complementum , veladrefcinder.damteili-mentum, utipfo jure nullum: maxime, i caufa idonea exheredationis omnis nonfe Inferta8c probata. Lajm,ca.%,n.io. | His adde, I. Rumpi teftamentumobpod* j humi prmteritionem, 1.Peccare parenter,! ibfquejufta caufa, ex inordinato afleSuerp liberos,fucceffionis inaequalitatem interci»! Inftitnant. J uflae autem caufae hujus in*1 Qualitatis erunt, merita & obfequia majori! u pupilli magno fumptu in ltud:is ali debeant j fi quiplus egere videantur, t 8. %•%}■ « quis in ftudiis fnftenratus* [ Dodtor, pOiEc«jue lucrari,5c alii fccis.iw pater, id quod habet fupra partes legitim» filiis debitas, poteft de rigore relinquere extraneo. Trull.c. t8.d.io, BtaMe. Liberos naturales , nifileg1' timati fint, refpe&u patris non eile hafcwj necelfarios. refpeftu tamen matris , e,'e; idque aequali jure cum legitimis. Q^“' tamen pater liberis caret, naturalespotcui»* ftittiere haeredes; modo parentes (uperlW legitimi portione non privemur, 4.”3‘ trera Sc fororera tunc tantum poffe re teftamciinira, fiperfona infamis WWW J Iit. LajMttUil.c.»#,«. ix, i},vid. coni.c.ult. p. 3. j,Patrem non pofleexpe111" I facias pro ftlto in ftudii' Hterarumrepete > 1 fiquidemeas liberaliter fecit, vel dor»1''* j fecits fi habeat animum repetendi, c0 I putandi in legitimam, Quidfipater "01’ . | petit* quando potuit, non tenetur nlw®|j mortuo in divilione conferre in coro®“^ j [ \ librili, TruSL V. 367 enia prifumi poteft liberaliter facias, vel condonatas,ninaliunde eonftet contrarium, 1 Vtiizl. Triti, r, i.l.q.ca. i.d, 3, v. fupra <*3 “■ 1, de doimttiii.e. ffrurulll. Quiharedes fuccedant abin-teiiato, aur tcftamento rupto, vel irrito ? . Aateomnes alios, patri fuccedere legitimos liberos, & in demortuorum locum nepotes, 2. Deficientibus defeendentibus, patrem 8t matrem defundti, 8c in eorum locum» avos & avias. j. His quoque deficien-,s ■ latres, 8c furores ex utraque parte coqimdti ; idyuc sequis portionibus, ex-c «Mus, qui ex folo patre» vel matre con-jsiKtifunt, 4. Si ex fratribus vel fororibus tnmq-ieconjunftis, unui mortuus liberos tdquerit, fuccedum hi loco parentis fui «Wpaunis ,non in capita,fed in ftirpes. Si ,_*®eu fratres & forores utrimque conjun-fiiomnes mortuifunt, tunc eorum liberi, inAl lS Patru’s ex una tantum parte con-1 nais, non iri ftirpes, fed capita, adeodue P01t'°nibus fuccedunt: quia duo-non fuotumparentum lo-dnn r'Ure ProPr’ae conjundtionis fucce-U .mcrg°mqualiter juncti fuit, arqua-tianjin portione hasreditatiseffe debent. triJ^«n»bus fratribus & fororibus u-nmqueconjundtis, eorum^ne liberis ,fuc-if "; forores, ex una tantum par- conjtmdijhoc tamen Jifcriraine,ut qui ex j,Jtr„PaWls fjlnt juncti, fuccedantinbonaa Res /^mentudn reliquis «qualiter om* ,5& ^res.eorumque filii de-uluccqdunt propinquiores collaterales, ufquc ® v X1 v M T. fafruto judicium temerarium, & dubitatio} aequale peccatum i i’j£t°Tthfi™lriadi ut notat Tr»//./.74r.l8.d»li. ex authen. limilirer £'•» legem Falctd. detrahere poliunt beneficio lt' gis Falcid. L*ym,l.3-4rr.(i.ycaf,6,n.7-$a£'. cap. if. Ut autem hoc beneficio W pofiit hteres, conficere tenetur inventarium tametfi hanc obligationem teftator F# remittere, refpe&u legatariorum & coramiffariorum, quibus ex mera liber» >' tate aliquid relinquit; non tamen refpet» creditorum, quibus prat judicare nonpoteP-Univerfimenimab onere inventarii, cc a ' tionibus leddendis, eos, quibus Poteft F lihjU TraB. Vl\ 349 querebona, fine onere dandi partem aliis, poteft hberare, ufc]ue concedere, ut eorum «Cfls. vei juramento fletur. Mol.Card. de Lh-M14J-i.num.136, tractatus vi. Dc Traicepto VIII. IX. X. & Praeceptis Ecclcfi*. CAPUT primum. De Pr&cepto VHL I^fRohibetur hfc omnis injufta lardo fa-JT m® * & honoris proximi; ac praecipnd “puis ftlfitas, & mendacium, ac Itefio n'bal,s*^* fit. tum in judicio falsd accu-tum,’- wura celando, dequo fupra; ewte dextra perniciose mentiendo, fe-a revelando: de quo vid. B»n. de reft, d. a. 3?o De Sulpiciane, & ludicic, &t, mentum opinandi. Dubitatio autem noni afkdus (nili caufaliter) fed quafi fufpe»» animi, in neuuam partem inclinando. Uj» ritur eruohtc > non de fufpKig,ne & judi» prudenti, quod fufficiennbus indiciismn-tur j dedde imprudenti. 5t temerario,bj. quia moralis certitudo, 8C ib^ P j litas non adeo diftant, ^ cen.e.itu^t injuria, judicare certum, quod eft»1 p „ bibile: v.R.fi judicesjuvenerofoW puella inventum in cubiculo ' j„j. dide. Ex quibus lefolvttu» * Pec“^ tum v.ejiialiter temere judica ^ bus cafibus« »,T4?u> a-1- M* ar0xim« I I. Si non iit gravemalum, ^^jn(j;ca] ii»S6ic impiugi» i & lic cuai-> 4 * ^ Lib. III. tra3. VI% 371 J alium eftefpurium, vel filium Judaei, amor- * tali excufat. N»var. ^4ur. 8t Leff, contra tlus apud Dian.p.f.t.SiT{.69, II. Si iit grave quidem, fed non perfedld advertas. III. Si advertas quidem temale judicare», non tamen advertis ligna ede infufficientia > nec de iis dubitas* IV« Si fignafint fufficientiaad opinionem «Item probabilem» _ V, Mortale etiam non eft , (perfeloqnen-® ) fi de indeterminato ranrum judices; •luia nulli fit gravis injuria. Ef.«L,l. e, ex Fa- .Refp; If. Sufpicio 8t Dubitatio temera-na,ex genere fuo, videntur ede peccata tan-venialia; maximd, fi procedant ex er-Wte inteHedfes, quo indicia utfuffidemia *pprehenduntur. Ita Ltjmm, ex S. Thom, ‘ ’av*r. Molin, Fili. lr.qca.l,cj. D V B 1 V M It- Quidfit, & quam grave peccatM traBio ? Refp. Detradio eft aliene violatio vel denigratio. Oifferta Cont ^ lia .quae eft injulU honoris diminutio. i ^ jedoi quia contumelia henor.a”({J autem tama laditur , qu« eftopg* j,, exiftimatio dealtenus excellent «em eft teftificatio alienae excellent.^ conceptae, a.piffert:modo :qu ««£5^. inftar rapin» fit aperte, contra ( detraftio ut plurimum inftar furn ocej. & contra abfentem. Unde hcet c ^ detradione gravior fit, eft «menfBp)f peccatum mortale ex genere fno, em c n vitate materis, aut «deliberatio * foJt#l fit veniale. Ratio , j quod eft mortale, cum Isdat pro quat eft majus bonum, quam opes» pj. Lil.lll, Trttft, VI. _ 37i Detrafikioalia eftdiredta 8c formalis, quas f t ex intentione famam laedendi: alia indire-fta. 8c materialis tantum: qua; fit ex levitate» & loquacitate aliqua. Ex didis rtfolves. I, Regulariter non eft mortale, (etfiptfr accidens, ratione damni fequentis, tale efle foffit) revelare naturales defedus animi. torporis vel natalium: quia tales non funt morales; nec infamia apud prudentes repa* taiur, quitd quis v‘. g, fit llupidus, fpurius, Iuleus. Eon.t.i. d.2.4.4. f.i. II. Plerumque etiam levis detradio ha* ottnr, fi alium infames generalibus nomini-°us peccatorum mortalium, v. g, efle iracundo®.fuperbum.&c. fetfi aliquando gravis tue poffit , quia audientes plerumque in* ^Pretanturdenaturaiipropenfione, 8c de-‘cctu involuntario; nec oritur grave dam-““tnfimae. S.oimn. uf.ul.1.4tS)lv.LeJf.dulr. “I, Similiter non erit mortale communia referre peccata mortalia, qua; ob c®**' “'tionem perfon* non notabiliter f»" .<* fisnti v, g. fi dicas; militem*• ' ...tam Ire-®MU), suona*»- * .tabereconcu- " . . 0..-«c in duello,cogitare vindi» J®.adolercentemefle prodigum «deditura fefl* ,er'tamen poteft, ut narrando de-«lls etiam,naturales, fpedata conditione , '*lius, graviternoceas, &. fic gravi-p ?ecces • ut Ii gravem , & optimi nominis torti3t^m,a.utrel's'°ft,m* mendaciis aflue-levi i '* virum gravem ac conftilarem, il-jL , natum, Judicum, 8tc. Idem eft, et* «tero nihil in particulari, fed tantfim Ai i in $74 De Detrafiione. in genere dicas, v. g, te fcire aliquid de illo, quod,fi dicas,magno illum rubore fit affedtu-rum.£\ Lugo,d.i4,ti. 49» V. Crimen ajat defeitumalicujus , mqdJ verum, ftcpe licet prodere ob juftascaufas: v.g. r. Cdm expedit fuperiorem fcircluo-rumdefeftus, ut emendentur•, de quo v./»-fri de Corr.frat. & fic eos qui crimen occul* tum filiorum parentibus, vel fainulorumhc-ris, in ordine ad corre&ionem, (cavendota-. men ne ex revelatione majus damnum fequa-tur) fignificant .communiter excufaridocet TruULy.c.io. d. n. exBon.&c. utiSCuxorem ioquentem cum marito (vel contra) de criminibus occultis filiorum, vel famulo* tum. «. Causa confilii. vel auxilii capio™11 in quo tamen videndum, ut cuni minimo damno tertii fiat, 3. Causd cavendi alterius damni: utfialicujusseftimatio falso conce* pude ejus do&rina, probitate,eft aliis pcrnt-£iofa, Unde cum agitur de conferendoott' cJ,d.iq* ®ficexcufari poflefamulos (faitem imor-tal>) quiinjnrias fibi ab heris fuis, uxores, a maritis, filios quia patre, Religio-los. qui a Pradato , illatas, doloris tantum Rigandi causi, referunt. docet /■ tif. io. d. II, ex Lrjf. Lr jman, Tnuner. Kwtr.Dian. p. 52. J dem putat Cajet. tuendum, fi crimen occultum reveles uni alicui viro prudenti, 8c taciturno, cnidice-ceperinde fit acfi nulli diceretur; e6 quod ' damnum illud cenfeatur leve , & lic TruU■ "f I0.d,u.c»w Dia.p.i.t q.w.TI.H. & t1-1 f-a»*7?, 33. Excufatpnenitentem, qui ln confeffione manifeftat complicem , di-£untquecum r4«n.B»».£jl-o!>. Ej.&c. eam cntentiam efle probabilem, Verhm hoc uni- ^tfim non videtur fatis tutum, quia lafio am*> apud unam etiam perfonam , cenfemr ®tlvis» ut patet in judicio temerario. Im6 A a 4 f*T* 376 De Detractione. . f*pe quidam aegrius ferunt» fe laedi apud unamperfonam gravem, quam tres vel qua* tuor alios. Unde£#. contra Nav. & Caj.v. 3J.13.ci 6.docetTiu. 13 Sed W«g*.d,l6.»i». ijy, 140, & 163. cxNavar, u&cl negat, dicitote contrarium efteprobabilius. Nec omittendum , fiquera infamaveris libello famofo; cum id fit genus detrahendi graviffitnum,8t ad plurimo* pertinens. Nontamen neceflariO dicendum , in tjoogenere infamaveris: quia fama femper 1 eft ejufdera fpeciei in genere moris. C. Lttgo> : d.16, »,265. .XTllI. Peccat mortaliter contra jufti-tiam , 8c tenetur ad reftitutionem, ratione c?°pei„tionis, is,qui audit detradtorem, excitando, vel animando efficaciter; qui vero •etatut tantum detradione auditi, aut licet tjon lstetur, qui non impedit, cum commone poflit, peccat pro ratione damni mortali-tet.vel venialiter contra charitatem; non tamen teuetur ad reftitutionem, nifi fit fupe-:’or 1 pater, vel dominus; is enim ex officio tenetatinapedire fubditura, ne alteri injufte noceat. Dixi, _/£ ctmnicdi pefiit: qufa flon peccat» 4ui putat monitionem fuam nihil profutu-ta®> vel exeo magnum incommodum me-tuit, vel qui rationabili verecundi! prohi-«etut, ob auftoritatem detrahentis. Debet tameu tunc difcedere, fi commodi poteft; «cieo tniliorem ofteuJerc < vel aiiu fermo-oen S&o 131 Pettnfiione. nem avertere, y. Ltjf. 9c Bon.l. c. Hincsqut-lis rarb, (inferior rariflime) teneturccrnp-re detradorem. i. Quia audienspleriinuja! nefcit.an quod dicitur >fit notorium itama* fi ipfe ignoraverit; 8t in dubio non eft, cM damnet detra&orero. In quo multift#l( rur_. exiflimantes , fimul ac aliquid audiant dici contra proximum, id fibi mox refuta? dum. 2. Quia coepti detra&ione, fsepeme--1'»!* confulitur proximo, fi linatur abfolA quam fi abrumpatur* Nam fi diffinde explicetur , fsepe non tam graviter apprehendi® quam initio conceptum erat.?,Quia faepefr ne gravi offenfione non potes corrigere. 4-. Quia fatpe alter habet juftam caufaraiw nifeftandi, prtefertina uni foli. C.Lttph'* 12». v.Dtan, r.j.w, ^ ,24. Sc t.ym, T(.y. Quires. I. An liceat alium infamaret * tormenta gravia vitanda ? ? Licet, fi crimen fit vertim:^ nullam alteri facit injuriam, cum habeatjm ad illud in neceflitaterevelandi. Si crimen lit falfum, nonlicett quia edet mendacium pernicio/um. S)lv< men & Nayar. putant, venialetantumelW lolainfamia fequatur, 8i pofttorturaimeiv* cetur,eoquod non fit infamia effi'"1' ful.^c^.d.y, v.ft* fT _ AnJiceatfeipfuminfarrare? KeJP* U non eflefalcem mortalereeulait ter Lejj.Bili,& L.y.l-j./.j.p.a.t.j. quia non eft contra juftitiam, cum fit frit* u>x dominus: nec contra chariratem, q®1 I n*c non obligat ad bona externa conferv# ®a * nlf* iu quantua id exigit Alus propri*; Lib. III. TnaH. VI. ’ s$s Diri, reruhnter: quia per accidens poteft eflemortale ,ut v. g.Ii tua fama fit neceflaria muneri; vel fi tibi damnum virat, vel aliisin-famue, ex eadem fequeretur. V«de refolvts. I Noneftmortale,advitandagravia tormenta,falfum crimen fibi imponere.ex quo etiam ffiorsfequatur: quia non tenetur homo, cura tantis cruciatibus vitam fuam tueri: nec talis diceturfeinterficere, fed tantum ex ju-fta caufa vitam morti exponere, Ltjf, 81 Fitl.vid, ,n/tt4*t*hlv* Le[l.c*ii.d.^o. . : Dixi , per fe: plerumque emm perac« dens ab hac obligatione talis excubatur, «• fpeftu auditorum mediatorum: tum ot>^ ralem impotentiam; tum quiaeoiptoi apud immediatos retraftavit ,implie“ , commifit, ut hanc retrattationemip1 , cent aliis , fi quibus forti revelaverint. « que confirmat praxis Confeflariorum, ^ tantum obligant, ut retra&ent apud eo > <1 busipfi revelarunt, vtd. C.Ltt&o.Lc. filT Confeffarii eff‘, mi R Conrfojjjf bene inftrtiere filos, 8l monete de ie ne, ac fuga vitii tam communis.- !fflt II. Is qui bona fide, vel pro^f^ duftus, fine formali mendacio fallu»_ lio dixit, tenetur (imelleitipoft ^ riali injuftitil) ad reftituttonemi ^ ^ tam Aride, quamqut infamavit pe ‘ti £(B formalem : hic enim teneturreftitu^- # detrimento famae-fuae, etiam ■ £u0 non item, fed tantum ■ quate»» ^ notabili incommodo poteft. « ,d.iy.*4. Similiter qui crimen■» de uno, quod auditores exerror runt de alio , licet non exfuihtu K i ^ non ejus a itio , fpd error au^=t «taf fuit damni injufti) tamenex ch tur ad reftitutionem, cum poni' g ! num proximi line fuo detrimento p Sm.d, 44» ' ‘id.llUTraci.Vl, "V Qi11 d«ra*>? alteri libello farnofo, unetnr, ut efficaxfit reltitutio, eam*f.Cere comram» fcriptis, vel publici revocatione, wjr, Bon. d,i, de refi* <7,4. p^ Sl ex **11£>ne fama: ortum etiam eft «n damnum fortunarum, ut fi Privatus elt cto, excidit fpedivitiimatrimonii, ami-‘ ootem, oCc. tunc & fama debet reltitui» amnum liludcompenfari ad arbitrium., ‘entiim. Et quidem obliguio reftitutio-??*1 fllm nt pute perfonalis, non tian-rionit^/' °.bIl8,‘Itio autetn compenfa. u .,damn>> cumhabeatrefpeiVumad L °nS *mnfu Ad haeredes* U^iT1 l' <^-1® excu('em 'a reftitutione ^ rel^Uti0"e* fi occultum,quod dixifti, vel j ”n0aC fijt PubJicum* c'Lu£° -d> Utinfjm' -iraodis j am recuperata fir, eonin atlfur8ati°nc, vita: probitate, relti-ScLP|UdCntUm- Lt£A' 11.d. 14. Etfi (ari/■ aaino‘ *l110dfecutumeft, debeat jyk“C-^d.lrJ,3. m ilkr Prudentef judicetur,jam duduai-» tviona deletam. Quo cafu maxime fiBsca laoP',s cft; nam aliquando periculo-tono varido memonam, vt i. 't' *5 c,ii detraxifti, tibi firnilicer Je-traxe- 3t+ T3t Refli/uf, Famt, traxerit, nec veJitreftituere: quiatundpo-tesjnre compenfationis feu retentionis mi. dummodd infamia illata non redundet ina-lios. Ita probabiliter Tol.LeJf. Sylv Udi, Dian. tom.lttrafl.Mol.COMnCujtt, Tin. C. Lugo 8t Navar. VI. Si non poflis abfque periculovit*« vel fi fama redimenda fit minoris valorisj quam fama detra&oris. Sic v. g. Praflan» non tenetur redimere vili homini, fiafoi non poteft, quam cum amidionefani*li1* multdmajorismomenti; fed fnfficit tuncJ infamatura laudet, aut peeunid cempenf«< vid.C. Luge,i c, VII. Si infamatus fponte remiferu, dd tamen ejus infamia non redundant ini* lios, ut familiam, datum) fiveexprefla.”tJ tacitalit condonatio :tametfi nihilomindsex charitate damnum refarcire aliquando tenearis,!) podis abfque gravi incommodo-f.^lf’ d. 11 Im6 aliquando etiamfuffip' condonatio praefumptd , five interprerati« voluntas ejus, qui poteft condonare;fini®* rum ille fit ira afteftus ,utfi rogaretur .far|lf condonaret: tunc enim non invitus falretiw quoad fubftantiam, etfi fama non reflituarur' v. C. Lug», L c. ... Qutres. II. Anreftitutio fanis licitecea* donetur? _ 7\ejp. Liciti fit in iis cafibus, in ‘l0111* feipfum licet infamare: in quibusautem. quam graviter peccat fe infamando, in & tam graviter peccat condonando. * 1 TtuUl.y.clo d.28 Vndcnfilvei, g 1. Condonaas fetnaredifutionemr^; j _ Lib. IU. TruB. VJ. 1 Si r,bi infa.miaredundet in alios. »• W inde fequatur fcandalum. a. Si fit vir f <8«ur e* infamia frudm itqpe. «ttur, 4. s, fama fit ne cellaria ad muneris c qui tamen quandV ^perefle validam. LnlL . ?0n rcdundat alios ; fecuj L cnn!tdUndat‘ Undtffa«ntes non pof. equeS°nare • data 3*6 De Obligat. Iejtinit. dum reflat de tertio, quiade i,8ci.aft»J eft in pr fed tantum “««mftantia, Te!. Lcif.d.i.n.i ?. v.Lcj/n.c.i, »<10. M f lxi,»*t*lii!iter, & finecattf*; quia praevela t£ »x jufta caufa. v. g, fi irer faciendum, fi olPite»dimittendi,&c. Sc abfqueea, per ■*, am ^0ram tanuim , nullum peccatura etoreffe. Dilatio in vefperam.Si iicitaeft, aadabiiis ,.fi nihil ante fumas, tx i.Mu "J.Hvts. Brina'-0D ^v^ar'jejuniumper divifionem p^du, obnegotium incidens, vel fi quid, lj ™at,lr per modum medicina», vel ob debi-stinr™’,*!iimve cauhim rationabilem , uti Pud religiofos faciunt miniftri. & ledtores b, j : fiu‘an°nnifi unicam refectionenu hi ht hinc Sanch, to. %■ oj ufi.l.j. t .y, h ,,z+ Efieb.t i. E %c.$. r/x.ip.excufant fa-fi*,0,IDen^Em'tl^rantes»fi aliquid pnugn-f, aut ex reliquiis gulose fumant, tum ut teu. 5 serviant, tum ut famem fublevc t ;fin*< t f.18e* ftcumillorum refectione licita motor uniatur,) Necfolviiur per fumprio-_electnariorum,vel crebriorem haulium: m‘^«mmediciifumere. ne potas noceat, B b a per* 18 8 De 0 bligtt. Ie]unii. permittitlAzor.Efcob.t. i. £. 7. c-3.1.28,® quidem toties, quoties biberit , dummodo nou in fraudem jejunii, v.g. y. vel6,amyg* dalas, vel quid limile. T(tgin.&c. cumD» p. 14. quia ordinantur potitisad«l* terationem corporis, vel digeftionem cibo* rum, quam mutitionem, Ejtctpetamen. i.Siquisfumeretlac, i® culum, limilia, qute live forbeanturdirj comedantur, non habent rationem potus,w cibi, ac pr'nc‘P'1literreferiinturaanutrieO' dum, 2, Si quis poma, pira, vel etiam uvaSU magna quantitate fumeret; quia habent rationem cibi. Dtcaft, 8c 4/116. cum X>m»*Pf t.6.T{. 14. 3. Nifi quis in magna qua»)'! tate eleduaria, in fraudem jejunii, fu®"" J Quivero j* potu valcfc excederet, contra j temperantiam quidem , non tamen coon11 jejunium peccaret, laltem mortaliter* 1*1' l.c. n.7. . ■ II. Jejunium non folvitur per collatu® culam velpertinam, etfi h xc nonad/u®llu* fednutritionem ordinetur: quia c0l>raZ do permittit» Addo, ve (perimam: q^1 caufanon licet illam fumere mane vel die: ex jwlta tamen caufalicet utrumqj!” ,»t fi fiat ratione debilitatis,negotiatura'1 _ diorum : fine ea erit vemate.twub®'6'11111 I violeturfubftantia jejunii, . u | Quoad ejus quantitatem, co»®001^ | dignatur quarta veJ quinta parsintegr*c na:, ut contra £>w«,|.p.r.4.?«J,7*; ,4rc. docet \ egm. c.i.Lb. nnm, 18J• «».9. ftll. to, 2. f.27. p.i.c. 2. n quartam par-ko conftraferint. Idem probat Efcok 1.1. 6t' fiq"icJem ca'na ordinaria duarum librarum pondus non excedat; quia nVr!!^Uji*Pr*.CePtismoc,ica «"fetur! ac proinde tanto quis magis miniifve peccat. ImScj113®.*8 vel.rtl>nas tranfgreditur. Add», q bufdara in locis ex confuetudine plus pet-m wcularibus, quam religiofis; nobili- onLq;an]^ebeis:8cin %'disregionibus, q«minaliis,otnour^. /. 4. i,& f‘u,s qurbufdam locis, in Vigi- lia bativuatis Oomtej alibi in CanaDo-nij permitti ex confuetudine,dicit Medi*. An*}*'& SancUn «do eft°receptaDOn impfobat'ubi ea ton‘'ue- ad <3Ualitatem * 5n ei prohibentur cibi sinutritionem communiter ordinati .quique “"'«“I' apponuntur. Permir.pn! r„i Jeviores * ut Crudius *aliave ex 1 onUr0,8tmelleconfe sparum butyri &cafei, utinregioni-SL1«Pteiittionaiibus. ob frudluan ino-VUr?‘‘c’n'9' non/* In confeffione non fufficit dicere, dum ,,.V1V1“ arUt/-e8' jejunium; fedaddeh-nin ’ ut_ramrefeftione multiplici, an efu car-Qtian»:. ” n°c» utrum femelt, an fepiu* tljinotabilem fumpferis, qii ia pro-tem a et>«tninhac materia, par vita- U,:.docet Bv.t.t.d.uit, Mt Hnl'3 J'f'V,g' p C0qnus, fienr-lr i ,mimfter • P«um carnis prargu-Sanch. in epufe. tt.it l. y, C.I. $po De Oblig. lejunii. t.i. iui.it. n. io. vel ex aliis cibis ^nartant tantum partem collationis ferotinse, five unam vel dnas uncias fumat; hanc enimellt materiam parvam , cum Turrian. 8c Ltm docet Dian. p.<;, t. fp.,■%. t.7. efle probabile. Si autem faepiiis eodem die parum fumeret .peccaretgraviter; quiam-tetire illae coalefcerent in unam magnam,® contra SMmdocet Dun.p. 3.1.6.7( .41. D& nique fi fit in quadragefima, addendum-1, utrum fregeris efu ovorum, aut Jadicinio rum, Tametiienim Dum. t 9. ^.4^. & Tnifid.T(. 8o.cirans multos Dodtores.dica certum elie, qudd fit mortale, Ii non ex]'“■ repofuivo, faltemexconfuetudine, inom* nrbus fere mundi partibus recepta, vefci0* vis 8C la&iciniis in Quadragefima : proba* biletamenelf, 8c totum (falcem in his Germania: partibus) elletantum veniale. 1*7* tap nuru. 3, Fagund. I. I,cap, i.&c• T1® quia, licet confuerudo habeat, ea tamen noti femper fub peccaro,pratferrirn mortali, obu* gat. vid. Ftlimc. t. 27, tap. 3. Btnadn.n0> 2. Tum quia Ecclefia non tam graviter.1" hoc obligat; ut patet tum ex verbis ip> tum ex faciliore difpenfatione in his. 811?! in carnibus. Ob quam caufam etiiBW*^,] & adipis ufum, facilius concedi pofl"eP®j! i peribus, docet -ait, nec divitem propter eum ulurmcontw j damnandum effe peccati mortalis: prsft'1^ cum $]lv,V.'Icjur.tum , ’& ahi dicant. i cui ovorum 8c ladticiniorum ufusper®11, eft , etiam laridi. Oc fagiminis permiffuni» 4eti; idque non improbet &-■ Ratio , quia hi omnes egent alimento multiplicato: uti & fenes communitu xagenarii, nifi evidenter conflet, pofftR’ junare fine damno. In dubio autemanr' | fint, non tenentur cum periculo tenta»ef°r' mnam; quiacflm de setateconflet,SroMt fit dubium, non eft expettandum, donec** ficiat,tunc enim irrecuperabilis eft,defectu*-Gran.t,!. d.6. tr.y.p.l. dul,6.f.<;. ttnm-9' cab.Layd.^.tr.S.e.^. Tawi.i.z.dij.q-S-fili. to.z.t. 27.p. 2. c.(}, St cf.cmWmWV' contra Nav. Sa. Sanch.de matr.tt>m.2.U7<^' nx.lJ.Sc parte 2. Confil, /1y.Mp.l.d,4'n*w'? i-a Dan.p. 1.1.9,. 20. &c* quiablolutei fine omni reftitutione, fexageoarios omnes jejunio liberant. Quamfententiam Trulfl®* quam communiorem, 8c magisconfor®'" tempori, & imbecillitati humans.111 a ‘ fequitur fcum Molfez. Crtiz.&c.) U 3-f’ ‘ d’7*nu.}. prtefertim cum fcrttpulis * Lib. 111. Truci. VI. 393 ftponitcontraria.Iibcret. Quidam infuper id tatandunt ad eos, qui pro toto virEteropo-te certis diebus voverunt jejnnium, addunt-^'ie effe probabile , quid fufficiat fi annus fit inchoatus, eo quod is in favorabilius habeatur pro completo. Diati p-1. M4-t-1l.exNaldo,&SAncb.hmp.9.t.7.1{.73, txTrul.8c al,it6. Eidenxj; state (uti 8t ante annum ii.) Regulares non teneri ad jejunia fui ordinis, probabile affirmat Diati />,p. t.7. 4. quietiam probabile cenfec ticafarifa-minas quinquagenaiias. p. 9. r. 7. ^•73* ex ali» 4. Denique pauperes, qui non habent alium cibum pneter prohibitum; vel non fufficientem pro unica refectione, vid. Sancbt in upufc, ubi ex Navar, Gabr, ,/fftgf-«cufat eos qui laborant tertiana, vel quar-tana; item qui ex vacuitate ftomachi, notabilem capitis dolorem, vel vertiginem patiuntur , vel tot 1 nodte calefieri, aut dormire nonpofliint. Neque hos teneri mane (umete collatiunculam , i>C vcfperi crenam, notat Dian. p. 1, r.9. ^. j 1.ex Fili. 8c altu $. quia nemo tenetur pervertere ordinem refectionum. . II. Caufa eft labor, vel officium, cum quo lel'>nium non poflitconfiftere,qualis eft agricolarum, & multorum opificum, nt fabro-*uin.piftorum,ffitorum. 5cc. (etfi de futori-bus^ neget .Anges: cujus fententiam Sanctu ~.C!t efle veram, fi non fuant, fed tantum-» lctndaot corium, & materiam praeparent: ) B°n tamen pi&orum,fartorum, quorum labor extguus eft. Excufat etiam 4. t.8. c.j. sB«los»argentarios, ferrarios, lignarios» fullo- 39 4 De Excuf. a lejun, fullones,ccementarios, coriarios, 8c textores* Dtan.p 4,r.4.7^. l^S. & Gsrdontatcmil. l.6.q, i8.c. 6. vetfanres prrelum typographicum; non tamen typorum compofuores, foflbres autem, ferrarie*, 3t fimiles . edam die uno, vel altero, quo non laborant■ excufat J-vn. «bv.eum/>M»,p,i.rt9,^,p. Similiterexc»; fatur, qui pedibus facit iter per magnam diei partem, ut ait Sanch. m cpufc. l.c. Ratio borura omnium eft, quia communite! horum vires non fulciunt ad hujufmodila* bores cum jejunio. Dixi , pediim ; quia multi non excufant equites : longa tamen equitatio ad dies, ut docet Fill.t.tf.c.S. merito excute Ubi etiam concedit, ob labores prcecedeo-res,8c fubfequentes, pofle aliquem excufi' j ri, fi probabiliter debilitatus, vel debilitan- ; dus putetur,ita ut officio rite fungi nequeat, v;d. Bon. d. nlt. q. 4. n». ii. Ex eodem capite Do & mifericordi*, .tam corporalia* qup.' r [ • 'LibAlI. TraH.Vl. 39S ritualia exercent, etiam ob mercedem, fi ea cttm jejunio peragere non poliunt. Ftll, u. 1.UI7,ft z, c.6,mm.7^. c-28- ftrn.Ncv.:? Sjlv.Fag. &c. Atque hi quidem ) omnes inrelligunt. Scfere addunt, quando eorum labores -cum jejunio non poffunt conttftere; biana autem (abfolute loquendo) p.l,£.9,^.9. Praedicatores , qui diebus quadragefimatibus , ( intelligo omnibus) condonantur, putat a jejunio excufandos: quia dntjuit, fumraopere laborant: non item eos, qui Dominicis tantum concionantur, nififint debiles, Sa»ch. tamen in confil. p.2. /.f ♦ t'Ud.i$.n licec l.c. putet, Le&oreseos *qui quotidie quatior ledlones legunt, (ut in Societate faciunt prteceptores grammaticte,) fatisface-te, fi medii quadragelima.fi ve ter in hebdomade jejunent; e6 quod fit magnus labor; 5C paucisannisiic fatigantur, ut progredi non poflint, Sic illft. Verum prsftat,utfuperio-tes, ad tollendum fcrupulum, cum talibus difpenfent, (ut monet idem Samh. l.c*) nam in omnibus iftis., regulacetta St univerfalts ftatuinonpoteftalia > quamqubd lex Eccie-“snonobliget, cum magnaut y.Cha. I 39& Ve Statu Re lig. ingen. V. Chariras, vel etiam urbanitas fecurliJiflj I quofdam excufat a veniali eum, qui die jcjn* I | nii rogatus ab amico, modicum cibi fumit. i Med. Far .Fili. Dian.p.l.t.9.3; .29* velquiaif excitandum infirmorum appetitum, comedit) parum, etiam carnis, N«.v.>r.S«nth. DitnM | LIBER IV. De PrAceptis particularih certo hominum flatui | propriis. Si’M omnes fideles ficutpr*ct' Pta Decalogi,ita etiam alia pr*' I cepta.qua» pertinent ad ftatutni .f 8cofficiumnniufcujufque.it* ^ neantur fcire fub peccato nior* tali; itautipfaeortim ignor8J‘ |' t!a vincibilis, (licet non fequatur tranfgre'* fio) fu peccatum mortale: Sjlv. Sajr. $-*** ) Baldel.io.i.l.i.d.y, «.g, $C 9, hincpoftpr*‘ cepta omnibus communia, egendum depi*' cepti* propriis certorum ftatuum iapanicU; lari. CAPtTl Lib, IV, Ctp.Z- 397 'CAPUT PHIMUM. De Statu Rcligiofo. D V B 1 V M 1. §}ut Jit natura Status Religiofi? REfp. Status Religionis eft fidelium, ad divinae charitatis peife&ionemtenden* tium, editis votis perpetu se paupertatis, cantatis, & obedientise , ftabilis in communi «vendi modus,ab Eccleliaapprobatus. Wco: ab Ecclcjia; quiaetli olim Epifcopi Religiones approbare poterant; poftea tamen in Concilio Lateranenfi, fub I nnocentio III. fatarum eft, ne nova religio inducatur, nili approbata a Papa. Ratio eft. quia cum Reli- f? iit communitas facra, in qua debet efle irituaiisjurifdiftio, hate autem i Papa proveniat , decens eft» ut talis communitas ab eodem approbetur, Lay.l^.tj.Cil. Vndert-J‘ivmur ii Capu. I* Adeflentiam religionis non requiruntur vota folemnia. Ratio, quia qui in Societate J*5u votadmplicia edunt, funt veri religio-«< uti definivi? Gregorius XIII, io bulla 'dfandtnttDomih»4 Laj, l,c, nu.4.. "■ Non funt religioft. ii ordines milita* ,CJ| qni conjugalem caftitatem tantum vovent, Sunt tamen vere religiofi milites S« J°aanis, & Teutonici, eorumtjuefiroiles, tria vota fubftantialia habeant, Simili-Kf e* fratribus ,&ferocibus tertiariis» fi ve ■VT . Otdi: 3p8 T>e Statu Relig. ingen. Ordinis S. Francifci > five aliorum, tantum funr religiofi, qui in religione approbata, fecundam certam regulam.tria vota fubftan* tialia emittunt, Contra autem ii non funt» - qni licet tria ifta emittant, & commtinitft velfeorlim habitent, regulam tarr.en a Sede /poftolica approbatam non prefuentM, Lay.l.c. III. Religiofi non funt. Otii edito voto perpetua; paupertatis & caflitatis. obedi®* tiam vovent confeflario, aut Epifcopo. R^* tio , quia tali voto non fnbjiciuntur jtrf’ dlioni Ipirituali, quae a Deo.medioejus^1' cario, provenire debet. lbui.n.y. _ IV. EtfiRapain votisfolemnibnsreHgW* m’s difpenlarepoffit, ut quis delinatelierca* giofus; non poteft difpeufare tamen, at s manens reiigiofus.fubftantialibus votis n® teneatur: quia ad edendam religionis1''1 fpedhnt, Lajrnan. I. c, mmtr. 8* ex &c. V. Relig:ofus promotus ad Cardinal®11®' vel Epifcopauim, obftri&us manet votis ef* fentiaiibus fum religionis; erfi quoadaliq11® efle&us paupertatis &obedienti*. e**®" ptus cenfeatur. Deinde, erfi jugo regni*®' ioiutus fit, quoad culpam & prenam;*®®” ex obligatione moralis honeftatis exeal®’ varedeDet, quas eum decent, fiC.cumej® munere confiftunt. Hinc quoad habita®,’1® ordinis colorem deferre debet;erfi *j^r I T Lib.1V. Cap.I, 399 degradatione; tamen non tenetur ad regula-um ohfervantiam redire: quia retinet emi-Mnnara Epifcopalem, ob quam obedientiH legulari exemprus fuit, Hti, ex S. Thoin. ) hpiq.Sanih &c. Sectis eft in Cardinali re-hgiolo, qui noneft Epifcopus , hic enim re-Htto Cardinalatu, nihil retinet ex dignitate CvJinalitia; ideoque fi Papa ejus renuncia-bonem acceptarit, tenetur redire ad olv. oi:nrijm regularem fui ordinis. 'Talaus, de mor.l, J. d. 12. yU Religicfus ad Parochiam promotus, cum votis aitriitus maneat, tenetur deferre “abitum religionis , regitlarcque obfervare ln omnibus, qu.t cum fuo munere confidere Pouunr. Idqtie non tantum fecundum mo-riY* boneftatem, fedfub obligatione gravis eb quod in profel* fioneraconfentire noluerit» itcmqueiraw* reverentialis» non quidem fe folo. iedacce* dente precum, blanditiarum. 8c imperii .1** pius reperitiimportunirate, aurgraviofier lione» autdiu continuati indignatione c» (anguineorum; adjun&is etiam minis de luo* fidus negandis. ii ex religione egrediatur. , h®c enim vel fingula»vel certe fimul junc»* | confiderati conditione hominis rudis >ti^ di,&c. metum juftura incutere poliunt,5 profeffionem irritare» ut docet Laj.cum** Ub.^.tr.^cuf.^.LeJf.hb.1. or/»43 dub.J-'1** ftlvunlttr fiqucnUi Cafut. I. Is,qui profetuonem irritam edidit, defe&u alicujus conditionis ex jamaww nifi eam poihnodura tacite .vel exprelse ra ficarem, egredi religioni, & uxwe®“uC lib.IV. Cap.l. fbt poteft: licet obevitationem fcandali • cau-ftai egrefsus dicere debeat: & fi ad forum «ternum caufa deveniat i defedtum profef-•>onisprobare j id«Jue intra quinquennium a dieprofeflionis: poft illud enim non auditur, UmTrid.c. 19. fejf. eadem* Quia prsefumi* tateam interea ratificafle. Ut Quod fi tamen fciret. illam juris prar-'“mptionem falfam effe. e6 quod vel igno-f»ns Impedimentum, vel metu gravi ,alidve jnftlMusaimpeditus,reclamare intra quinquennium non potuerit; vel impedimen-fit eflentiale > ac perpetuum , aut faltem oltraquinqujnnium duret, eoelapfopoteft teclamare, debetquc audiri in judicio,faltem extraordinario, vel in integrum reftitui, ut ContriBonac.de cDuf. d.q.cj.i.p. 10. docet N. 1-v,r’Sancb,d.$7. nnm.ll Lejj,lil,2.cap.^\.d. Itb. j 2. eap.q.q. ult. Dum. p^.t.l. T{. Tridtfeff. zf. cap.iy.nHm.S. ubi P ures_alios citat : & nifi aliud quid impe* ,jat * ‘llgere poteft, ut docet Lajm, Qui ad-l» quod fi fuga fine gravi fcandalo vel in-Oftimodo tentari non pollet, monendum a °ureflario,ut profe(Iionem tacite ratificet: rpdfiet, fiprofellbrum habitum proprium i erafiadufque iis proprios exerceat, c um entione,quid profeilus talis ordinis elTe nrVJd^m-c«-* • T{ .f I. ubi den ir ^ 2*'c4/'* ‘9- ptobat, Epifcopum p Q.‘K,a*e profeffionis, fine interventione * ?r]s reBlI*ar's fententiara ferre non pof* -* *fifaciat,fore nullam. ce pyj , 4°2 Ue Profejfme Relig. 25 V B I V M III. Ad quid tentxtur Keligiofm vi fui /ft feffionu! Refp. Religiofus vi fuse profefiionilK' netur ad progrediendum aliquo mojointii perfedtionis. Quia ex vi profetfionis tenera veilefervare fuum flatum, qui eft perfedi> nis dive tendentium ad perfectionem; (li« fecundum fe non (xtprecepti, feJ conSSj hocautemeft intrinfece velletendereadp feitionem. S. Them. z. z. q. tjjii, a. i.&1 & fed o®'1 monita & regulas negiigat, eo quod fc“ mortali non obligent, peccare mortali®' j. Tenetur ad aliqua opera bona fupererogt* toria, live fpeciahter non praecepta nec pro* milia ; quia alias moraiiter loquendo,,.^1 potelt habere debitam intentionem luto* Sttc.r. I. c. III. T«necur tende;? ad perfe<%nei71^'j tib.IV.Cap.I, 40^ ftedia fe Religionis, ( non per alia } lu c eft lervando fuas regulas. Sanch. 1,6,0. $. m.i.ili, Hinc peccat 1,per contemptum teguls.hoc eft.linolit lurjici. Ibici.»».6, 1 JSBI pravis moribus,de.induftriadiroifit&neo c*' torfh.vel falfis allegationibus impetravit,^ cft libera votis, Ltjj, l, i. c. 40. d. ij-&** \ Lfa.fyn-99* l«7‘ i*f• t.f• <.5».n.i3' D V JB 1 V M IV. | Jli quidRtltgioftiS obligetur vi j torum i Refp. I. Religiofus ex voto pa«pe*J obligatur, ut nihil habeat proprium. i tie proprii autem intelliguluur bona . roraiia pretio aeftimabilia. quorum do ^ 1 rtiuru, velcerte facultatem difPon|^ja|| * - -Lib.JV. Cupri. 40f betam, & independentem. in perpetuum-» abdicavit. Conflat tx capite. A/eh dicata, 11, t.l.c. Monadi. Dicitur I. Bona temporalia: quia retinet re-Hjiofus dominium bonorum fpiritualium • tonoris,fam*, 8c fimilium, Item jus eligendi , ptsfentandi, conferendi regulare beneficium,&c, 5. Th». 1.1.4.180.«. 7. Samb. /<7.c.t8. Lt/,/.l.c.4.d.p. jU), 1.4,1. r.c.7. Dicitur II. Dominium,vel facultatem difio-Midi, propter religiofos Societatis Jesu » qui poftemiffavota retinent , 5C acquirere poliunt dominium radicale bonorum temporalium , non tamen habent jus a&uale, de iis pro fuo arbitrio difponendi, vel utendi in cujus abdicatione, effentia religiof* paupertatis confiftit. Sancb, Lay.l.c.n.^. Dicitur III, Independenter : quia religiosus , etiam profefliis . poteft habete pecu-Hmndependens, 8c revocabile ad nutum fu* perioris, quod nomine proprii, non comprehenditur. Laj,u 7, nu. 11. Vnde Jeluentes C a-farifilviintuf. I; Non repugnat voto paupertatis, quixl Religioii habeant bona in communi, etiam immobilia. Imo , fmeconfenfuPapse , non i Poliunt fe obligare communitati , quod ea nunquam fint acquifituri *, quia praejudicabit immunitati Hcclcfiafticae. Lugo,%efp. Neque poflunt fruftus feu reditus i donatore deftinatosadea emenda, ap-Pbcare ad ufus alios, v. 2. folvenda debita, &c. ll,d.d,iot II. Non repugnat paupertati, fi religio-'0 detur villa, vel alius locus adtuiuillrsn-C c 3 cius 4 Ds Votis Relig. uus nomine monaSerii, id que in mottaMl commodum. Imo nec repugnat, lideturiil commodum, vei i ncommod umd [fiufrcti rn f |f*»lofi» aliquod Eccldiafticum Benefici»* Quo cala competit ei adminiftratio reditu um , quos ad lui fwftentationem, pi.ifque caufss, applicare poteft , juxta Canon»* concedfonem: quod reliquum eft, pertird ad Ecclefiam , ve! Beneficium cui ferviviu ac confequenter donationes cJe reditibusfce-neficii fadse «btoinufus non pios*invaH* da» funt, & contra juftitiam , neque acci' pitntes politint tuta condientia retineret Suar tam. 4. de rei. I■ J, Meli. d. V](>. tc. «»■ muniter. Ratio , quia non habent dominii'* didorum redituum. Luge de /*jl tm, f. I. Nihilominus Wading. apnd Dmn.f.l 1.6.^, 133. probabilecenfet,quodetfiilli' cita» , valitis tamen finr ifts donationes: iderrtjne multo magis de donationibus Epii' coporum regularium cenlet cum eodem* JDtcnd. c. 7(. 112. &c. contra Smch. &c. Ad raonafterium vero pertinent OBW aiia.qns aliunde, quam ex Beneficioac • \C. v.Trtd fcff.lt. c.l-de T{ egui. . . Non tantum jure antiquo, ledetiapP Tridentinum probabileeft, religiofoinmo* nafterio, vel juxta illud manenti » «njj* tim alfignari pofle reditum,ut exeo vivati»0 commodo & incommodo , revocabili® tamen ad nutum Prslati. Simiifter roont#^ | bus vi&urapricberi polle; ita ut ipf* fib» bote manuum veftes comparent* Itaconrr , Zib. IV. Cajr. J, 4*or «fcw» Ltff & M«i docent S*ti*h. I. 'J. mar. t.n.Tan. Lxfm. l.q.c.y. Qui addit, talem conluetudinem, ubi viget, non damnandam: Kttamenrolli debere fi commode pof-rnetque, non fine urgeniiffima caufa introducendam. IV, Peccat contra paupertatem religiofus, " quid, feu domi feu foris, etiam ex iis ,quse udvi&um Scveftirum pertinent, finefupe-tiorisconfcpfu exprello .tacito velprsfum-Pto accipiat, retineat, abfumar, permutet, alteri donet, vel accoramodet. Ita Leff. 1.2. c. 4;>d.8, £< d.p. ».7*3. Sancb. 7. mr.c.19. tl.fj, I {,*1,W 3 USmr.t*. 3, de reiig. /,8-c, 11« Laj. M.t 5.c.j.vizor, n l.l. i 2,c. 12. Dixi 1. fmt ctmfenfu tatin: quia fi Prslatus ‘c>u, fubditnm aliquid accipere, retinere* 'eiexpendere, & non prohibet, cum facite Ponit, tacite confentire, & approbare videtor. Unde Satitb. 6. mer. c. 19. air, fi in ali-jjUa religione confuettid© viget aliqua reci-Pteudi,vel expendendi, finelicenria, id ex-tulin pertacitam licentiam Prslati, qui id oterando, confuetudinem rationabiliter de-“at. EtfiPratlatttslubditodonet, veldo-ln permittat imagines, rofaria, &c, fciens °ninigere iis omnibus ad proprium uftun, acit5 taqulratem concedere cenfetur, do-» , at notat Lajm. Monet tamen Leff. °®confenfumnonpra:fiimendum, nili in o* parvis, 8c crebro occurrentibus. habe*'1’ V‘* tr*fHrnpo■' bic enim locum-» CDm,es Ur8Ct> fuperiorque non eft L eiB' Adhunc autem -, ut vult S/tncb.fc ***a0a fiufficit, quod fuperior libenter Cc 4 coa- 408 Be Votis Rtlig. concederet, fi peteres, falioqui omnes i» j nationes I Praelatis permitti folit®, licereft fine venii; quod cederet in everfionera di* fctplin® regularis) fed requiritur, ut ipie j cenfeatur concedere, quamvis non peras,& nolit in iis circumftantiis te petere, Addit tamen Suar. Sc Lejf. excufari a mortali,.Ii prsfumatur affedtus fuperiorislibenter ren concelftiri, fi rogaretur. Ratio, quia tunc cenfetur rem habere ex voluntate fuperioris» faltem virtuali.quse in illo afledu latet; ideo* <3ue fifuperior tantum fit invitus quoad modum, venialiter quidem peccati,nostamai contra paupertatem,docent Suar.SanchtLiti IV. Contra votum paupertatis peccas,# j quid ex rebus in ufum tuum concedis» J# . aiiuro ufum expendas, aut cuIpabiliteramu* tas, vel deftruas lati culpl, Ratio, quwj" iis tantum habes ufum fafti, iihjue precario» quamdin fuperiori videbitur: efMueaWi dominii, poffa rem arbitratu fuo deflruere^'* Samb,c. 19. Laj n.6. Leff.n.79, .. V. Item peccas, fi quidabfcondasiUt"* lud liberae difpofitioni AiperiorisXuWucas» Nec Procuratores,Oeconomi, Admirij"1' ] tores , Praelati inferiores, quidquarnpodUIiI , expendere, contra quam regula Ordinis, v»" luntasfuperiorum, vel con(tietudopa»ul^ j Ratio, quia non funt domini bonorum.*08' munium, fed tantum admimftratores. Ifl® »•9. ex S.Tbo. &c. . 1 VI. Si Praelattrs permittatfubdito»utbo* na, ex quacunque caufa, aut titulo pw®' nieatia, in ufus vanos, turpes ,autiilic1^ Ltb. IV. Cap. 1. 409 «pendat , aut fuperflua, pretiofa, 8c flatum 1 Hium dedecentia,penes fe habeat, peccat 8C bslatus, 8c fubditus contra votura pauper» catis; eftrjue talis donatio, feu alienatio irrita, 8c reftitutioni obnoxia» Navar, Sjlv. Va-hmia, Molt t.l. d.YjS. .Aur< Lejf, d. 9, Sarub. L‘\m. Quia Praelatus non potelt dare veniam majorem, quam ipfe habet: ipfe autem eum •non fit dominus, nonpoteft bona fuo arbitratu, Sc inutiliter expendere; fed tantum in Religionis necefiitatem utilitatem, vid, {.Lupdejufi.d.J.fetI. "].n. 1JI. ReTp.-II. Religiofus voto Caftiratis obligatur, utabftineat feab omni voluntaria de-leftatione venerea, interna & externi; pro-indeqne fi quis contra caftitatem peccet.duo peccata admittit, luxuriae,^ facrilegii, Ltjf, Refp, III. Religiofus ex voro-Obcdien-tiae.obligatur ad omnia, qua fuperior praecipit,fecundum regulas 8c conflit utiones ordinis .fivedire&e 5c exprefse, five indire&e & implicite, Et quidem li praecipiat in virtute S.Obediemi®,in nomine Domini noftri ]ssu Chrifti v vel ftmili forma, tenetur obedite fub mortali ; quia intendit obligare-» quantum poteft: fub veniali antem, fialiJ fotma utatur, vel fub nullo; quodeonfue-tudo in Societate jEsu approbat. v.S. TLt, S]h/, Sancbt L6.mor.ttl, Lejf.l.l.t. L*j.c.9. Poni qu® indirefte pertinent ad regu-um, Sjb. 8t quidam alii ampliant ad illa, ^u® faciant ad pleniorem ejus obfervatio-oem. Sontbtx, tamen ardae ad res valde nece tla-. 410 De Votu Rilig. cellarias « fine quibus regula commode fef* rari nequit:alioqui enim fuperior quafrii «orporis macerationes praecipere pollet; ordinantur enim ad pleniorem obTervationem ( regulae. i t. y.c.9. lej]. I. i.c.i,, dd V nde nfiives. I. Non tenewr fubditus obedire in iis» qua: funt vel contra regulam , (nili fuperior in ea poffit difpenfare legitima caufadif*-penfandifubfn) vel fupra regulam ,uteffent magn* maceratione , (nili in poenam,velari obligationem votarum neceflariae,) vel ot sccepret Epifcopaium. T;*».p. 6.iJ' ?• 3 i;al‘ifex; vel infra regulam, fcilicetV3fl4 (nifi prscipiat excatifa, qua: fit fecundum regulam , v. g. ut obedientia exerceatur.) Nec refert, quod regula* jubeanrin omni* bus obedire : id enim non de obligationi voti,fed obedientiae perfe&ione inteiiigitw-Ita Susr Sancb. 6. rnor*c-1. & L ym. II. Si regula ordinis fub peccaro obliget ejus tran^greffio eft conrra votum , & lega. Ratio , quia talis regula non eft minii praeceptiva, quam vox fu perieris: & Aibdt* tus piomittens obfervationem regulx >ca modo, quo ipfa intendit, fe obligare cenie* tur; proinde^ue Cartbufiantis v.g carnes edens, vel Francifcanusfeiiafextlnonieja'‘ nans.Sc contra obedientiam, 5c contratetu-perantiam peccat. S. Thi. im. d.44 Val.SdHch 6.mir.Ctl. & 4 Vaflj?\dri. Ree Pontificem pofle teligiofos cogere ad ar&ia- -4T2 _ 'J&e VotUUtlig. ardiorem vivendi rationem, quam inftiturf Srima forma poftulat. Quia obligatio obe-iendi, etiam PontiHci, provenit ex voto, quodfa&um fuit fecundum proprium rega* Ix inftitutum. Si tamen regula: rcfornutio •neceflarium medium eilet ad ordinisconfer-vationem, ad eam Praelatus cum Capitulo» : multoquemagis Pontifex, illos cogerepo* reft , quando ad hoc fe implicite quifque «-obligaile cenfetttr, Sjlv. Lef Samb, Lym t-U.CC. V, Etfi confuetum non fit, nec coliful-■ tum, ut Praefati fub peccato prtccipiantaduj internos; probabile tamen eft fieri polle - ut docet Lajm. Suar- &c. Ratio, quia vetifimi* 1 le eft, qubd aliqui religioli ad id fe obligare intendant , cum fe quafi holocauftum beo tradant. Sjftra. An fubditus teneatur obedire, fi dubitet., utrum fit res licita, quam Praelatus jtibet, vefjuftacaufa imperandi ? I. Communiter teneri,quia tuncnie- lior eft conditio fu perioris, qnieftinpollef-fione poteflatis prxeipiendi: in dubio autem nemo fpoliandus elt jure, quod habet: Nec dicas, fubditum etiam etlein pofldlio* ne libertatis; cum habeat debitum parendi» \ejp. 11« Non teneri, fi grave djmnunw obediendo timeat. Ratio, quia in dubio favendum eft reo , eicjue de cujus damno sg>' tur. Etfi enim fubditus non fu in pollemone libertatis, eft tamen in pofleffione juris»quo poteftfe apericulofis rebus conlervate. Up Sarnb, 6, irur. r« 4, aliifr DV‘ ZibllV. Cap.l. 4*/ D V B I V M V. Sji pjfint, vel reneantur ingredi Re • ligionemi Refpi I. Omnesilli,?cfol». pofTuntingte-ditcligionem.qui fune liti juris,nee aliis ob* fttifti jqui ver6 aliis obftrifti funt, non pof-funt fine eorum confenfu. Lt£, I.*. r.41. di.2, . Undet,Nonpoflunt ingredi religionem impuberes j quiafubfunt parentibus, veltu-toribus, quoad vitae difpofitionem, t. Nec > fi parentes fine illis fe alere nequeant. “*5•M*"»' l.Jupri !.l,tr.j. d,i ,p. 1 y6. j.Nec fervi, fine confenfu dominorum-». ^ N’ec qui decepit virginem, fub promiflio-Jju matrimonii, j. Nec is, qui non eft folven-«°creditoribus•, modi in fasculo manendo, Poffit intra paucos annos folvere, D, T/;#. amet! S)!v. Fumus V. T{ elicit, & alti, putant, um poffe bona pr*fentia cedere creditori-Js ’ Suia perfona hominis liberi non eft, pro ‘ c“m* ^ligata. 6. Nec Epifcopus , fine nienfnPap*,cui juramento fe obftrinXit: P^terquamquid fitobftri&us fuse Ecclefis, “i maritus uxori, 7, Nec conjuges poft 3 timoninm confummatum, nili vir per vim mummaffet, ante expletos 2. rfienfes, qui .J!^conceduntur; aut nili alter conju-nn«™mififfetatluiterium: tunc enim in« n°cens ingredi poflet. Opi vovit religionem. tenetut ye~,1 'teUndim fcquentes regulas, *• won tenetur, imo nec poreft liciti in- Wm' ‘ " “ 4*4 DeRelig, Ejeiiit. gredi ordinem , inquocollaplaeildifcipliB regularis, idque ob periculum perverliwm, L-y.l.4.i.f,c.6.nu.5. U. Qui vovit laxiorem, licite ingreditur Aridiorem, non tamen contri; qaiaminas proflaret,quarrl prormfit, Qu6d (i tamen pro-! fateatur in laxiore, valida eft profeffio, ii liberatur a voto Aridiorem ingrediendi. Id-ti® , quia votum folemne, quo fit perfoiw traditio, 8c religioni jusin perfor.am aequi* ritur .derogat priori voto limpiici, perquod nullum tale jus religioni Aridiori erat aequi* litum, L.yml.c ex S.Thom,& IV. Profeffio licentiam tranleundiador* dinem laxiorem , Epitcopus vel Praelato* ordinis exemptus, cum confenfu CapjtoUi difpenfativeex juAa caufa date potefi. L-T tnan. lt ct Ltfji, 2. c,41, nam, 103. mor. c. 7. V. ProfelTus, ad ordinem Aridiorem.!** tita, licet nonconcefsa.Prarlati fu i licentia, ex jufta caufa tranfire poreA, Quod quiahujulmodirranlitus, line caufa,uemeie lier i non debet. Quod ii autem fiat, ipedan* da ell aufteritas circa fi lentium & lolicuui* nem; id e religione ob culpam ejedtus, manet religioftii votifqueadftriclus. Lay.l.q.ui.c.ij.exctm-nutii. Vnie refilvumur hi Cajiu, I. Ejedius rerum, quas acquirit', ufum» adminiftratioDem tantum fibi vendicarepo* teft, non autem dominium: nequeillud acquiritur monaflerio. cujus non eft membra® amplius, fed Ecclefire, in qua Beneficium habet; vel l’apa», fi Beneficium non habet, & exemptus eft. Qu£>d fi autem non« exemptus, Epifcopo loci. Laj, Lc. exMih 8c Lejf. Dixi, eje&ut: quia fugitivos 8c apoftatas» iis exceptis , qua ex Beneficio Ecclefialtl' co accepta funt, monafterio acquirere verius eft , fi illud dominii in communi cap» fit: finminus,Sedi Apoftolica- Ratio,flu» monafterium , inftar fervorum eos vendid' re8c reducere poterat. Lajm.lt (•e* Sjlv.&e. . , II. Eje&tts per culpam, non omnino 1?* lutus eft voto obedienti*, etfi ejusexecnno magna ex parte ceflet : quia caret AiPe,!_ te a quo dirigatur. Debet tamen illud lerf re in praparatione animi, fi recipiat^- W l,c.eXNav.&LeJft /. - III» Idem i reliquis monafticis tiis, 8c reguli*, ut a jejuniis .vigilii*» de «ftu ciborum, fit fiuuUbus liber Lib.1V. C*pX 4if p-M?. Sa. n.40: Nav. Sc aht contra Lejf. si»ch, &c. Ratioeft, quia taJium obferva-110 non comitatur (implicitet profeflionern ’otorum fubftantialium» fej ftaturtt regula-Kin.aquoilleeftexpulfus. IV. Etfi non fit imprbbtbile/quod dOcent A.w«r. & ^iz.tr, probattjue 7? odriijuez, eje-a“rntut6nianere extra luum ordinem , nec jeneti receptionem petere. ci> qn6d jult* ™itentixfu* ejeflionisfe conformare pofr lr :,c°^r.arilim tamen communius eft, &J' probabilius* Ratio', quia cim fit obligatus ' ™tis .teneturfe qualificare.tit vota fua con-^nietiterproreffioni exequi poffit, Qu* ra» nagts probat,fi ordo ipfum revocet.Lar, lty6-n$jlv.S*tch.&Ltp fiin' kie^J,sP°tefttutdin fa»culo manere, n monalteno non recipiatur, nifi religio» laxiorem inire malit: «uiaaliam non vo* *pfiM(BtfnppoDo) jam fht, -£°,m nUS in^?recipiatur. Ita 7( 0dnq, qu'"fk1, **0fUnl' Ratioeft» quod tales noft ' vivan.r CU ^ fandalo aliorum in fxculo tpoftalac r ofdinuifiTugrtfvos. 8e viordin? rft3ulj'eretenetitur , fi abfque gra» cortip;K;L^am-n.° omriinii iri» Prionsn, - Sa*ch,l,c. Ratio »enen;n,tL1S e,ft’.^uiaj?re divino & naturali Jlationna»1* atl Pr°lpi_cere eorum faluti» " ^"^WCft/quiafiobjtiftaiupofiint P d ejici. jf.iS De Beneficiis Ecdefinfiicu. ejici, ob eandem etiarn,po(L|uamnialmo cxiverunt.poterunt non recipi. Lap.'l,c.n Juguivoi & apoftitidi! quia per It» tenciam juihm ejeftos, etfi fe cortexer» neceflanb recipiendos. negant SemUc.* UurJU. U. cop.Xj. affirmant ,itd.\40.L'flu.i.c*Mud''1‘ Utn<3“efW An profeffns in uno monaft;» Doffic coe?. ut.fe transferat ad aliud! f XSOile . fi plura monaiteu . unum corpus fub uno capite; , la fubfirtt fuis fuperiortbus fub EpjJ vel immediate fub Papa. Ratio • 9 ( vovit obedientiam *. nili in lio c Ujm. l.c. Vide etiam bMb.1** (» Jh .CAPUT II. J) e Statu.Clericorum. p Lerici ge Seneficiii Ecclefiafiicis. ARTICULUS I. $2^* &Juotuplex Beneficium Eccle-fizfticum ? ' Rbfp. I. Beneficium Ecclefiaflicum eft jus Fpetuuro , percipiendi frudus ex boni» tcefi* ptoptqr effictum aliquodfpiritvu» * auctoritate Ecclefire conllitutum. Ita Di“i-ai'cA-L'£.U-c.V.i.i. y- ,Urti Imperpetuum , a i excludendam attaro , & Cornmend.m temporalem? ^aJJ°^i'unt Beneficia, de quibus Canones ^repter officiunt: quiain Bene-w..,,;110 lllr3afe mutuo fe.nnbiiia diftin-®nt» • i115 feu poteftas exercendi ;»ale'rlTi 'rUU9l‘s5.eft<3‘Jefimpiiciterfipiri-EccU3 officia in Ecclefij intliiue- ,e;ipLnfr0ventcs Ecclefiafticosannefte- •i**SE*r,,“s',,lib“ P' !L Beneficium dividitur I. ipS*- Dd 1 Buia- #f! 4^o Ve Beneficiis ’Ecc!efiafthti> | culare, quod pro faecularibus; 8c Regufe' quod pro regularibus eft inftitutum. U* hne difpenfatione^jec jaculare regulari, contra conferri poteft.jP.orrq, orrme Bes? cium prxfurpitur efle faculare, nifi probri efle regulare > vel ex.prima Axi inftitutio#>|-vel per poffeffiqr.em pacificam 40. annor»?I per cam enim ex fx culari fit regulare •* II.Beneficium aliudeft Duplex JiudSiip plex. Duplex dicitur, quod eft cum admW ' ftratione ; ut Papatus, Epifcppaius.Sc omn;a quae dicunturdignitatis, hoc.eft, qtt*n®® 'praseminemiam, cum jurifdiftione externo; ut Praepofitura.Decanarus.Aw’ diaconatus. Abbatia/ive farcularis.fiverrpl'/ laris, Prioratusclauftralis. Irempe"CW? qui eft eminentia in Ecclefia.fine jurilu» na ; v. g, locus honorificus in choro, m Pf ceffiottibus .(uffiagiis ferendis, ut Canto^ & iimiles. Item Beneficia qua: dicuntur» cia.habentque admimftratiqnem rerum clefiafticarum, fine jurifdidtioue ;utU Thefaurarius, Primicerius, Archypresbp ■Denique Duplicia dicuntur, Kenehcuc ta; hscenim omnia duplici onere» . 1 conftritta cenfenrur, cdm prrter nem precum omnibus communem. P aliquam adminiftracionem, & cmin, Simplicia dicuntur, qu* tantum tiis collatoribus relinquuntur, lrr.6 G F ■tres menfes, a die nots vacationis, iniocn Beneficii nulla difpofitio vel gratia pareat, Ordinarius conferre poteft. S®!11' ter mortuo Pap4 , quamdiu Sedes vacil1 l-iJf Icc.cU- Laym. cap. zo. Quod (i auterv Pontifex & ordinarius eodem dieiJemte-neficinm diveriis contulerint , & n«yitrB* collationis priotitas appareat, praeferenda eft, qui invenitur in pofleffione ; quiapf0® juspraefumit. Si neuter eft inpoffeffi^’ praefertur provifus a Pontifice, ob digwtr* tem proviforis. BarUf. & Bardi, d.6. «■' §.io.excap, Si afede, Denique fi ultin*^ tte menfis Epifcopalis beneficium efff® vacare, in dubio utrum ante, an poft^j diam nodem, qui incipit menfis papali*» ■ nemo fit in poflt flione,nec ulla provilio,pjj f rmptio juris eft pro ordinario-be»*»^1^' Bardi. d.6*c,6, §. 11. . «, Qutres I, Quid & quotuplex fit jus ta natus i Xcjb. I. Efie poteliatem Prz,enI di ad Beneficium Ecclefiafticura vaca \ej). II, Elie duplex, fcilketjusp»»^ lih. IV. Cap. 77. 4.23 tlsEcdefiaftiei.qnbd altcui competit, quia «bonis F.cclefiafticist&iuspatronatfrslai-ci.quod alicui competit, quia ex bonis pa-tnmonialibu» Eccletiam fundavit, vel dotavit , vel erexit* Laj.Ub./\, tr.i. c. 13 • n.a. & 4. 11. Quando patronus teneat nr prat-fentare, Beneficio vacante ? T{eS).$\ patro-natus fit laicus, teneriintra 4. menfes. Si Ecriefufticus, intra 6. intra quos nifi fiat Polentario, Reneficium fit liberum, ej uftjue difpofitio pro ea vice devolvitur ad eum, cn3us eft inftituere pr«fentai um. in. Quid faciendum,fi multi pr«-mntentur ? T{cjp. I. Si patronus, qui antea Wentavit Petrum, pr«fentet poftcaPau-“W.velitque hunc prarferri, poterit Prsrla-j.1'5 inftituere utrum maluerit, fi patronatus 4 bicus ; quia tunc prsfentatio fecunda °onfac5t irritam primam ,nec contra. Si ta-patronatus fit Ecclefiafticns , prior rem-P°*e etit potior jure > ex cap. C um authentice* Vire patronatui, T^efyAl. Si ex duobus RromsalterPetnirn, alter Joannem pra?-vntet. poteficollator conferre utri rnrhie-1!,fn:6 juxta S)h. Epifcopus tunc tertio eonterre poteft, eo quod patroni non cori-vrrunt. T(ejj>,'\\l, Si multi patroni inter f e Qr.c&rdes .isinftituendus ,in quem pln-s conveniunt, v, LeJJ. t.c.d.t, Sc Lqm, l.u Dd 4 ARr 4^4 De Beneficiis Ecelefiajlicii, ARTICULUS I-Iif. JEj^a intentio, & qualitates requiruntur ai Beneficium accipiendum! Refp.I,*Ut Beneficium,aliquod valide,£ licite obtineatur, requiritur, ut fit perfoni capax & habilis , hoc elt, ut fit Clericus,«® illegitimus, cura quo tamen Epifcopus dii* penfare poteft ad Ordines minores, & Bene Scium fimplex» cui ordo major non eftan* nexuij non irregularis,non excommunic* tus, non improbus, aut facinorofusi uth** beat fcientiam competentem ad rnunusBt' neficio annexum ,& aetatem legitimam i n® difpenfetur, fcilicet pro Beneficio fimpiid annos 14. (fufficere tamen 14, inchoatunv docet Dian,p.j4t.6. H .64, ex ^wr.8c nM I proeoquod Subdiaconatum requirit, vige' fimum primum , pro eo quod Diaconatu®' vi. pro eo, quod Sacerdotium, vigeto0® quartum inchoatum. Colligiturex TridJf xi. 23. &c. In his tamen £c firoilibus C“* bus.multiexcufantur, vel qtiiaiifudjusub^ que non e(l receptum; vel quia boni fiJe1' annos fuerunt in pofie Ilione, quae veluti w capionem& dominium parit.Ita Refp, II, Qui recipit Beneficium qu£)jj cunque , habens annexuro ordinem fteru j tenetur habere voluntatem ,faitemcona|tl° natam, clericandi, & facrumordinemact piendi, intra tempus a jure requifitumtM' «*. 14- Lejf.l.x. Ca. 34, dti6. Ratio quii 1« cipiens officium, cui obligatio 'Lib.IV.Cap.il. 42 f omnimodo fehabilitare tenetur. Im6 fi curaram feupatoehiale eft, lnbettjue intentionem facerdotium intra annum non fufei-' pjendi, fed parochiam dimittendi, non tantum mortaliter peccat,fedetiamipfo jure eft privatus, !c ad fruttuum reftitutionem renetur, mpitet exta,de tlcft. m6. Q.u&dfi tamen mutatd voluntate, ante finem anni Sacerdos fiat, fru&us retinere poteft; imo5c Epifcopus difpenfare poteft, ut vi-cariofubftituto, ftudiisper feptenuium va- 9*0 Ia Habens annexum erdinem [atrum : 9»ia fi is non fit annexus, 8c Beneficium fit «mplex , licet illud acceptet animo frudus lucrandi, 8c deinde uxorem ducendi, non nili venialiter peccat, fi alias officio fuo fa-•tftaciat, ut docet Lajman. ca.xy, Sattch.y. dt StVafa Ratio,quiailla perverfioor-oinu non videtur gravis, nec ullo jure ve-*«ur, ideoque ad nullam fru&uum reftitu-«“nem tenetur, UnAeGarfiat 42, ab omni culpa excufat. P'** H« Voluntatem faltem conditionatam : milise, autfra-ot unicus fine liberis decedat; fi opimum «™>onium ad confervationem familiae a.'1*, velad lices graves fopiendas necef-p'u™,0^Wur. Ratio, quianon eft mens ear ** ’ ’ta*d Ecclefiafticum flatum obli-i .e‘,u5 *lxc & fimilia bona impediantur. Lar4'fi.c> AR- 42'if De Beneficiis Ecclefiafiicii, articulus IV. liceat habere plura Benefici» T Refp Plura Beneficia poffiJere, nonelj res firriplieiter intrinfece mala, nec oinnini indifferens, vel fpeciemmali pra-fefereo*. imo ordinarie illicita, & naturali jnrirepu-enans , fi talia fint , quorum unum adhose-ltam luftenrationem fufficiat {nili juftacan-sa ex circumftantia cohonefterur. Ita fere Y^man. /. 4. ?. 2. ea. g, nam. 2. e>' D. T!■«*• LrJJ- .Aur. frc. cemmun, Quia ut docet Tr^ Jejjt 24, pluralitas hujufmodi magnam inor-dr nationem involvit, dum minuitur culto* divinus,Ecclefia operariis, fundator piain- tenrione, pauperes utiliores Ecclefis lituri fufbentatione privantur. Hinc Benefiet* dillinguumur in Incompatibiliaprimi gcnS' ns, iri quibus adept 3 pacifica pofledione fecundi, vacarprius; qualiafunt pluraPene-ficia curata; item plures j*nitates,perfona* l?5'«"? Beneficia uniformia fub eodem tt’ r r *n ^ncopatibiiia fecundi generis,qu* erli fine peccaro citra difpenfatjonem obtineri nequeant, primum tamen altero obten* tom>n vacat; qualia funt Beneficiaicli<3«* reCdentiam poftulanria , v. g. Canonicatns duo diverfarum Eccleliarunun quibus recepta eft conftitu tid, Tftd.f.i^.c.iz. Mft' ut nontiicear ultra tres menfes Cannnicis ^ Ecclefiaabefie.UndaLay.ce,g m.6.docet. Canonicatusin Cathedralibus Ecclelii5 Gff* mani*, qu* ex immemorabiliconfuetud'1^ xeqtti* LibjV.Cap.n. _ 427 requirunt tantum relidendam medii anni, veltrium menfium, inter compatibilia Beneficia numeranda. Diri, ntjljitjlacaaia cehonefletur, quia qui perdifpenfationem plura beneficia obtinuit, bifijuftacaufa fubfir, in conficientia non eric tutus, fed tenebitur alterum relignare , ut ioiatLeJf. n.114. Torr6j ulla caufa difpenfandl erit, evidens necefiitas 8c utilitas Ecclefia».& quandoque etiim ptErogativat. 8c merita perfona:, v. g. infignis nobilitas, dignitas, fcienda.auttori-tss, virtus,&c, modo caveatur, ne Beneficiorum coacervatio, f-tta etiam ob pr aeroga-tivam perfons, ad privatum tantum, 2c non commune bonum referatur. Itn6 fine-* (Hfpenfatione plura Beneficia, fequentibus Oabbu s haberi poffu nt. L Si mrumque adeo fit tenue , ut neu-Uatu fufficiat ad fuftentationem : modi 'untmque fit fimplex, nec relidentiam reptat. II. Quando parochia eft annexa Canoni-ottui.eiqueaccelToria : tunc enim utrumque P* modum unius poffidetur, ira tamen ut teneatur Vicarium perpetuum in Ecclefia Hl.Quando Beneficia legitime funt unita. IV. Quando alius idoneus & dignus noa cepetitur, . V. Quando unum Beneficium habetur i* ftulum , alterum in Commendam non per-Petuam, fed ad aliquot menfes, donec de 'wneo ptovidCitur. Ita T{eginald* ex 6)1-Vr/t, 428 t)e 'Sentficiii Ee?k{iafli(& - Hntres. An & quomodo Clerici teneantur ad reiidentiam ? "KefP- !• Epifcbpos.ParbChos.eofqne.ijBi curatum Beneficium habent, jure divino te- I neri, Nec fnfficit r- fi pCf alios adminiftrea» nili majus bonum Urgeat: quia contra ratio* nem eft, ut hic officium & fruftus, altet onus habeat. Bcn.t.i,d.f.dcobhg. ten.p.U . Ita teneri acfreiidentiam,ut ii E' , pifcopi intra annum u Itra tres, & parochi a!* traditostnenfes, abfque legitima caufa, pet Epifcopum cognitaSt approbata,abfint,roor-raiiter peccent, St fruttus non faciant fuci' Ita Trid.ftjf. 23. de rtfirm* ca.\ ,v ,BtM.U< Notat autem Jdian.p.y.t.j, , ^.exBirM ftipradidta etiam habere locum in Superiori' bus, jive Praelatis regularibus; ideoquc eoi teneri tempore pellis, etiam curo periculoj fuis alfiftere, T{ejp. III, Qui in Ecclefiis Cathedralibns vel Collegiatis obtinent dignitates, Cano* tricatus, prasbendas, vel portiones, fi ictrl annum ultra ?. menfes abfint, primo anno media parte frutftuum, fecundo vero anno omnibus fru&ibus , quos illo anno luctati funt, privandos. Qu* tamen prona eftfen* tenti* ferendas, non latro , ut conflat d Tnd.fejf. 24. c. 10. IV. Caufas a relidentia excufauttl effis, l.Dodtionem Theologiro, vel JurisCa' nonici: neque ad hoc licentiam Praelatis»1 Epifcopi requiri; requiri autem ad do&io-nes literarum humaniorum, Sc philofophi® f nili contrarium habeat coniuetndo. J.St?' j dium Theologia; , vel juris Canonici i.ld rLib.jr.Cap.il. W enim per y. annos etiam excufat. 5. Obfe-.quiurn Papas .pel Epifcopi, adEccleliro utilitatem. 4. Licentiam legitimam ex quavis aliajufta caufa. y. Honeftum confuetudinera, ’ abidifpofitio Concilii non eft recepta, vii. Bon.Lc. HrJp.V. Qtii abfque jufta caufa abeft .peccat mortaliter,nontamen tenetur,ad reftitu-tioncmfrudiuum, fi officio fatisfcccrit ,nifi adeam condemnetur, vel nifi id aliquo jure i fit expreflum. \ejp.Vl. Eos, qui ex legitima caufa ab-• funt, non lucrari diftributiones . juxta Tri-dm. nifi tamen abfint ad curanda negotii Ecclefiat, ex commiflione Capituli, vel omnino involuntarie, ob morbum , captivitatem, injuftam excommunicationem , ARTICULUS V. Quibus modis Beneficia amittantur * Refp. I. Beneficia quatitor modis amit-tuntur. i.Permortembeneficiati.2.Exdif-pofitione juris: idtjue vel propter alterius Beneficii inoompoffibilis confecutionem • vel perprofeifionem religiofaro. vel per con-ttaibjmmatrimonii, vel per coromiffionera criminis, fv.g, hasrcfis.fchifmatis.fodomiro •ropius exercitas) cui amiflio Beneficii ipfo facto eft annexa, mv.apud Lejf.l.i.c^^.d.^^ i‘ Ber fententiam judicis, 4. Per liberam re-“optionem: de qua Bcfp. \l, Refignatio eft fpontanea proprii J ?o De Beneficiit Ectlefiajlicis. prii Beneficii dimidio, fiidta coram legitimo luperiore id acceptante. Eft<}ile duplex^fci* licet Tacita, qra: fit ex jtiris-difpofitionti attlum quis religionem profitetur: &E*r preli'*, qux rurfuseft duplex, fcilicerTtira» qutE fit fine conditione & padfo appofito, coram Ordinario, qui Beneficium cuilibet aiteti conferre poteft; & Conditionara, fttr in favorem:.e-c}tTe vel eft Simplex in favorem, ut quando fit abfque refervationei vel eftQualificata, qu.ndofcilicet fit refer* vato fibj jure regte/sus, vel penfione, vel frudibus aliquibus , qusobfimoniam juris humani , nonnifiin Pontificis manibus fiW poteft. Et quamvis veritis fir, etiam relipna* tionem fimpiicem in Pontificis manusf1' Ciendam,ciim alloqui periculum fir,ne Bene* ficiorumrefignationes fprcicm quardandi*' redirarior fuccefllouis acciniranr, quodjM Canonica cieteftaomr: probabile ramenefta1' manus Ordinarii fieii polTe ,eo quod permutatio in ejus manibus heri pollit. Iilqneafof* tiori verum e (1, fi fiat fine modo obiigatottoi quamvis addita deprecatione , tir perfo/j? certa: conferatur. Icltjue obfervari poteit. ubi noneft recepra Bulla Pii V. qniffll®* perfonar fuccelfura: deftgjiaiionem pr0"1' bens, quam cirat Laytn, ku- a>. 17. . Porrd ut refignatio conditionar* valida fit, requiritur 1. Ut Beneficium fir refigmn* tis, cum refignatio fit juris fui dirrnfiio, isv* ftat libere. 3. Ut fiar itr manibus ejus,, fi® poteft admittere , fcilicet Pontificis,Olivarii Collatoris vel inftitutoris, jaxradiora-4« Ut acceptetur a Vrxiatt>,in cuj.us Lil.lV.Cap.il. 4it iit: quia fine acceptatione jus fuumrefrgnans non perdidit. 5. Ut conferatur ill*in cujus favorem cumtlaufulaconfueta, [non aliter nicnhis) eft reftgnarum. 6. Ut is,cui confertur , acd&tet: alias enim refignans non perdit Beneficium, propter claufulam,s«n aliter, 7. Requiritur confenfus Patroni,vel eietto-rum, prout Beneficium eft patronatum vel eiedivum. H.Si refignans fit infirmus,ut a re-fignatione fupervivat 20, dies: alias enim-» per obitum vacare cenfebitur. 9. Ut fi refi-'gnatio fiat in Curia Romana, intra 6. menfes afupplicatione oblata computandos, in loco Beneficii publicetur: fin aurem extra curiam, intratnenfetn: alioqui fi contingat refignar,-temmori, antequam refignatariuscepit pof-feffionem , Beneficium per obitum vacare cenfebitur. Ltjf, 8c L^m. c, 17. Kefp. III.Permutatio Beneficiorum, quae eftquzdam fpecies con Jitionalis refignatio-nis.fit.cumduo beneficiati, unum vel plura fua Beneficia, Pontifici non referv ata, in manus Ordinarii,alteriufve Epifcopali audori-uteprxditi.refignanr, cum conditione, ur is poftea viciffim alteri alterius Beneficium-* conferat, Quod quandoque Epifcoousinfti-btere poteft, fi neceflitas ita exigar; vOcaris tamen iis,quorum intereft , fcilicet Patrono & Collatore inferiore. Ad hanc autem omni* requiruntur, qux ad refignarionem in fa-'torem,v.£.sJ,c4jti.31 .d.3p. bt.36. Lajm.c.VJ* Smac, Acfimon.d.l.q.4. §»I!• , Sueres I, An licitae fint permutationes cobio Ordinariis, in menfibus refervatis per coqcordata GeiEnafliaf, 7{ety, Affirmative, ......... V* > ^utt 45* De "Beneficiis Bcclefiafiicis. quia pep teferyationem concordatorum, ni* cenfetur Pontifex voluifle ct aditionem &■ dinariortim Germani* deteriorem facciti quam Epifcoporum extra Germaniam, cora quibus iddimplicirer licer. Oleres II. An licitum fit permutareBe-nefuia, compenfaral fruftuum squalitate! I. Non licere, fi Beneficium copio Iius.nonfeparatis proventibus a titulo,per-mutetur cum tenui: Ratio , quia excedi! ille, eo ipfo, quo manet anneius ritutoidt debitus titulo , ideotjue pro eo nihil exigi potelt, quin etiam exigatur pro titulo, 'RtJP IU Poflepeti compenfationem.oi hujulmodi permutationem , a Pomificep incommodo temporali,qufod alter fubit.fpo-liando feproventibus fur Beneficii} ideoque talis compenfatio non eft pretium Beneficii' aut proventuum annexorum, fed conditio, ti t le indemnem fervet, fine quit conditio® nollet fefpofare. . Jura proventuum poflefe^1, n a titulis, & primo nudos titulos, deinde alio contractu jura proventuum, tirpote temporalia permutari , compenfato excelTuope* lentioris, idqbe auilbritate folius Papie, ^ Letf.l.c. Bon. Lc, § 11. n.i i. Querts III, An licite permutetur Bene-fidium, hac lege, urexpenfis litis, velbul* larumy refundantur per recipientem, Videri permutationem fimoniacam» fi i|£ penfaefinrcaufa impulfiva permutationis,* ne qua actus non fuerit futurus., idemilefi' miltrefiguaticne affirmarem* vtty Ltb. IV. Cap. 11. 433 ARTICULUS VI. Quid , & quotuplex fit Ptnfio t Befp. Penfio eft jus percipiendi fructus ex alieno Beneficio, fcftque triplex. i. Tem-poralis, qu* datur propter miniltemim tern* P°TJle, y. g. Cantori, aedituo , -patrono & defcnfoti fccdefiar.z Spiritualis,qu* funda-'W in titulo mere fpirituali. ut quae datur Concionatoti, Coadjutori Epilcopi, l‘aro* ‘bo*&c. 3,Media, qu* fundatur in ilatu Ipirituaii, non tamen orti eio fpirituali,ut qua Mttir Clerico pauperi, vel Parocho feni ad-“‘tentationera, vel qua: datur causa religna-!|onis, 5t litis componendae. Du* polteiio-fesdicuntur Clericales, quia Geticis; p,i-3 baicalis, quia laicis tantum datur. . circa penfiones L.ijm. ca. 18. & L ejf, 54» docet hic: 1. htli eam defigna.e 1u,-Poumlit Papae; id tamen etiam Epifcopum poilein caulis fpeciaiibus.Sc necellaiiis.v.g, rfopter paupertatem X lenium refgnantis* 1 ‘His couapolitionem, vel propter ada-fructus , in permutatione Benefi-,«?* x. Debere elle moderatam,ita ut b,.-tai Cllt° re^n4uatur fuiiiciens fultentatio: . ‘s autem pletuitique cenlsttir tertia pars fenf UID' 3* Adpentioneimionrequiticon-nni|Un-1 Patrun*• ut q«‘dam volunt; quiaid : 4 °lareftututumelt. Neque ullum htpra -i t rC'iLni Per impulitionem penfionii,, cum 1 ructus non percipiat ex Beneficio . led linUmhabeatju>inltituendi,5c praefenrandi» E e quoM 4J4 Df Horis Canonicis. quod ei non adimitur. 4. Penfionarios po51 conftitutionem Tji V, ubiea eftrecepia.tf I netur recitare Officium B. V. nec facit fit* I ttusfuos, fi omittat. 5. Penfipnem cxtiogsi I morte penfionarii , ficut ufusftuftusmfflt f ttfufruShtarii Foflet tamen Papa facere p [ petuam , ex plenitudine poteft.itis. Peven-j ditione St redemptione penfionis.Pid.I^»' I ««.18. & Le§. i 2. cn, 3f. d. 21. Rm- Ic. 5.’ t> V B I V M II. De Horis Canonicis.. A TICUXUS I. j Qui obligentur adHortuI Refp. I. Clerici majorum ordinum .etia» fufpenfi, excommunicat i .degradati, tei:t3' tur,tum jure EccleGaftico.rumgeneralicSP' fuctudine Eccielim. Dixi, majurum trdinum .• quia minorS®’ non tantum non ad Horas, fed neque adIp1? nium Mi feter e tenentur, quem > vel«ll!‘ 1 fenterHiam,'qux docet .teneri fecum, m Tuas regulas . St confuetudmes. Bonrc, t1’/’ \l,um- f. ex letf. Uaidm ,&c. '"forefilvcs. I* Non tenentur ad Horts. 1, Novitii. • Converfi. 3. Religiofi Societatis Jesu. .'“«res.hofpitahrii,St exteriChoro non «eUinati. Tr*»:. l.i.ca.7. d. 12.§. i.b.j, f. I» qni.ex una re igione ttanfitin aliam, non^ft ha:c coni uerudo, non tenetur: ■j_J!1con.uetudo aon obligat, ubi non eftre-pta. Ita Suar, ift Laj/n. Idem dic de reli-Lml > .ve^ C!U' difpenfationem obtinuit «ii U° v’,en^1 ex£ra monaflerium: quia lrLmain^at «I'g»«fns ,non tamen regularis, “Nahiiiterjfow, s**h. Ron.d. 14.2. P. contra W. jnt.e P.III-Heneficiati.quotquot habent jus • ? « pieamn dominium Beneficii» fi fra-£ e a itas 43 6 pe Horis C.manicis. itus percipiant. vel percepturi fint, teott-tur ad Horas » Lejf. $C Laym. I 4♦/. 2. ca,\ti communi Sc Ctncd.Laitranenfi fub LeoneI Eatio, quia Beneficium datur propterol' cium. Vndercfi.vest I. Non tenentur ante acceptam pofleilio* nem, nec, fi fine fuaculpa frudusnollot percipiant, nec percepturi fint, LajJ^uU ca.f.nu quia non habent Beneficium fecundum omnem effe&um. Videmur ramea pro ratione fru&uum teneri ad aliquoties legendum. Trnl.l.c. II, Teneturis.quietfi (fiveline.fivect® fua culpa) non recipiat omnes Aios Audi» recipit tamen tantam partem , quaefufficitad luftentationem. B«n d.i.^.6.^,3. III. Tenentur ii, qui primo, auretiamfe* eundo anno non percipiunt frudtus, ei qu6d affignentur fabricae, vel pratdeceilwi mortuo: quia etiam ipfi mortui fruentureo-dem privilegio , St fic pro tora vita latisfi' ciunt fabricae, Bon.p.q.n.zz. Laj.c. j.SiM T{epn.&c.Contraria tamen fententianonell improbabilis, St negat Ltjf. cum Cajet, fe 8j lem damnaturum; eo quod vel refignare,»« mori ante poffit, 8c fic non frui anno gratia, Laj.lc. Palatu, Trull.d 13 .§.}* , IV, Tenentur St ii, qui habent Benea* cium tenue, otio v. g. vel decem aureorum; quiajura omnibus indiltin&e obligatione® Horarum imponunt, ficutiisqui fitntinW' joribus Ordinibus. Ita probabiliter ur.SttaT, ‘Talaue, Binae, d. g St cemmun. contra Sctun1 • LeJJ. i Dion. %. J, JUtld, qui dicunt • & I Ivy. 1 IV. Cap. 7/. Knritnn tam tenue, ut tertiam partem me-ffloens fuftentationis alicujus Clerici non «aequent,non reneri. v.Dun. l.c. Efab.tr.y. £-o.ca, 13, quorum fententiam non damno, ^l.U.c.y.d.n. §.3, ubi notat eum,qui «abet plura Beneficia tenuia.ex quibus cora. Potentiam habeat, teneri ad Horaj. V. Non e*cufatur qui primis annis parum «c,pit, ei qu6d fruftus expendat in fubfii-^u*a Horarum°nns Beneficio anne-» per-ronale’ cumquofponte accepra-VtVcI- txyAl,r-v4^ F»« &c. tlen.fl-1 “ ‘us a Patre COd^us ad ftatum E c-afticum, percipiat ipfe frudus, tenetur «4 °ftr,as: .fecus, fi percipiat pater:hic vero tlonem°b,'8a$ur« ex * f°babile eft.eum qui non refidet ex t V®a'lcen'i3 veldifpenfatione, ideoque J^ fi enim nsxum iut,ltul?® Perpetuum.8c habeant an-Per lai,<, Uot 0bfequium fpiiituale. quod Eccltfinft™ CxPed'r.‘ nequit, efle Beneficia (It; fe-A.r • proindeque obligare ad Ho-‘e«M conflftmt in folo temporali ob. £e |1 fequto» 438 De Horis Canonicis, fequio* Similiter non tenentur penfioflsri!> cura penfiones non fint proprie difta Pene* ficia, ut duitcprtced. videri poreft. li* initat Efcd. t.yE.6. ca. 4. ex Pala,, fifruin-mr penfione. ob fecularia obfequia; fecus. fi titulo Clericali, Denique, neqtretenetar Coadjutor, fi non admimftrat; quia obliga* tio tenet proprietarium. 'Talaus. EfaLl.e,«• Li J, r.f. n.p. _ , IX, Etfi habens plura beneficiafatisfac:* nnici recitatione- horarum, teretnr tamen tot facere commemorationes, quot Io»1 beneficia » (eu patroni beneficiotum; s Paftor habeat tenues reditus 1 U entationem, vuletur ad nihil obligan-tatL’;lim *lia onera illi debeatur fuffen- J 0" ji7 ,T'2' ea‘11* oai I0- dicunt, eum, jl1]5*et Beneficium valde tenue, v g cu-taaW'tU! tert'am partem mediocris fh ften-J'?ls no.n adaquent, non teneri, ob Ho-V pegleftas, ad reftitutionem. !«• : 1tnti° haeefieri potefl, vel pauperi-to T'ds’Vel aliis’vel 'Piietiam beneficia-bri* P3UP^* Item impendi poteft in fa-ficii. ‘*°m,lls ■ vel meliorandos agros Bene-licunti, "*c notI,ine fabrica etiam intel-cuatlJ r‘ aPU(l Snar.Ec Bonae. Deniqueali-giaDm,wmPnn.fariPoteft> offerendo fuffia- • B,„i def“n«a.*. aliifqueprecibus, ut v. ^cium'j! &ficetiamPer alium> feu per Oem ,»-!• ut Ptepes abalioadtuam intentio» K*tai, & atedefun&il applicatas» fatis* 442 De Horti Canonicis. i fatisfieripofle,docet Quini*nad.t,% f.6. Nec continuo damnandum, qui ordinarie reciu* refolitus, femel v. g, vel bisinannoonAi etfi nihil reftiruat,docet Sctui>Med.{ill.c.tt ».SI6 317. VI. Qui pecuniam f quam ob negleflis1 horas tenetur reftituere , five erogare tnuliis pios,impendit in alios»qtiarn vel in paiipe-res, vel fabricam berieficii, non fatisfecit (fectindiim jus commune , ubi Confili*13 Lateranenfe , vel’ Bella Pii V. eft recepti) obligationi ftfae , nifi aliud ferat confuetudo* vel ttatutum alicubi receptum: quia difene praecipiturreftituipauperibus, velfabric* beneficii. v.Bon.qti.p.i. & 4. VII. Pofle aliquando beneficiatumeK”; fari a reftiturione, fob Horas negleflas) 8' tuio pecunia? expenfae, 'intelligepoftofflip fionera Horarum ) etfi non ifto intuita.» pauperes, vel alios ufus pios, cedfetD** p.3.7?.f7.ex LnyJ.^.f^.t.icaiz.tiu.O^r probabile: tum qiiod quidam Au&ores.1» fentiant, tum quod videatur efle virtualis|a' tentio omnium dantium eleemofynas.ftt’*^' cere per illas omnibus obligationibus > qaaS fuis peccatis contraxerunt; tumqubdW* 'Ecciefiafttcae benigne debeant explicari.A' dit loannesde Salat, dcleg.d.ll.f.t.» J7 ^ Si Canonicus groflam , feu corpus 'iiicatQs.vere 8c abfolure lucretur priu*^0? _ ■ omittat officium, non teneri ad reltH0'1?,' nem,propter omiflionem fequenrem;cb poena non fit,ut frudius jam fuos fattosre»1 tuat, fed ut frudtus non faciat fuos. !>tcil|e apud u,7{.8,v.infrie.4^«F: j lib. IV. Cap. lI. 44* VHI, Vbi Bulla PiiV. non eft recepta, poteltvideri probabile, betreficiatum ad di— tora feftitutionem non obligari , ut habet ijftr.T • Clenats. ARTICULUS HI. excufent a recitatione Horarunt ? .Refp, H*c fequenria. 1, Infirmitasgra-yit, v.g, dolor notabilis capitis, ita ut ime incommodo, vel incremento morbi, legi non Poffint. Dixi ,grcuti: quia levis, v.g. dolor ftomachi, aut peftoris,vel etiam aliquando foris tertiana , aut quartana non excufat, dmtoto die non affligat.’ Ita Nav. Fill.L*). &>w i, i.q.6,0. i. porro taliter excufattts non tenetur, ut quidam volunt .audire alium legentem , nec alium fubftittiere T ut habet fill.fi Su V, H,rt; Si tamen commode po-teft, 5c folet legere cum focio , tenetur» ut habet. Lcjf.& Bm.v.Dum. (.2.1.12^.43. "2- Juftum impedimentum , v. g. metus proditionis,inter haereticos.Item gravis vel repentina occupatio , vel opera chariratis Morismomentuquilm Horte,quae finefean» . ’ !e! gravi incommodo tuo, vel alterius °roitti non pdffint. Quo modo etfi Concio-ftatoces, vel Corifeffarii aliquando excufari poffint, idque ex benigna Ecclelisintentio-no-ut docet Sjlv. Sxar. 8i L*ym.&c. tenen-fl’t tamen anticipare V fi poffint, v. g. fima-ne praevideas ,te totd dieconfeffionibus oc-^llPandum, quae differrirronpoffint. Itaex 8c 1Ax.tri Btn.lxt f .2\n.\. cw te*w/fr. Ex 444 De Horis Canonicis. Ex hoc capite dicunt etiam aliqulnontf neri te repetere . quod neglexifti, (nec reci* tando, nec audiendo) dnm rhiirificandoii Magnthcat • vel Benediftus, vel librosnecef latios circumfeieodo , rei Jedtionem mol cantandam pr® videndo.velalia rn choro «• cellaria peragendo. occupatus fuifti. Qjii Chorus totus pro eo, qui in re, ad officii ce lebntatem pertinent , occupatur, videro lupplere ; & non tantum fuo, led etiamaiie* rummtniftramium nomine, recitareaut ce nere. Ita Lajman. I, 4. rr. i, cap, f.nim.Jt Henr. Syv^Aur.Sot- Mtlfefiu*, bialdtu.Jrcfy A *. & harnti Sancitu in file ff. d. if.». j. citati a Diauth quod ledtiones 8c capitula fint pars (licet mi* nor) maxime principalis, ita ut abfqiie illi* bon fit officium Canonicum. Idem concedit l'1**,! 9, in Mac utino £efti duplici»* v» lCfll* | P i lib. IV. Cap, II. 4.4.S Itimauplicis. vid. Bonae, p. 1. •m,6,rDian.p.x» jo,& 43. Verum hxcprobrre non «ufim>fed potius quod docet Bonae- d.i.ij 6, M* impeditum ex aliqua dictarum caufa-nm. fi pofUc dicere partem notabilem, ad id teneri, alias ad nihil. Denique fi quis tare-fetbreviario , quoutifolet, v. g. Romano, tenetur legere aliud , quod habere poteft : quia perutrumvts impletur fubftantta pr«* «pti.CrtitfeSfctbt Dia.p.p, t.$.T{.lf. f. Dilpenfatio» quam fine caufa, folus npadit valide-, cumcaufa, Epifcopi. Et »c fubdiaconum . qui ex difpenfationc*# Pontificia ducit uxorem. hoc ipfo liberari «onerehorarum, contra Bonae. & ^ixjrittnt, «Ocet Sanch.dt m*t.l.i.'• 75.42. ex Vafqu.item Lfict.t. y.E 6. Qud fi autem ex inadvertentia,vel neceffitate,y.g-quia ledliouesdefelto nullas habes,officiu® mutes , itaat dicasde feria» quando erat di* cendum de Sandio, vel contra * nullum w peccatum, nec obligatio .repetendi. !ifa confukum fit repetere ea. qu se ad propii“® officium pertinent: frverofiudioidemmB* tes,aliud ientiendum videtur, cum ratio®*1 fit eadem: Quanquarr, quod eo cafu venuU' ter tantum pecces, nectenearis repetete. ve reftituerequidquam.ed, quod fubfbntiapt*' cepti lit impleta,probabile eilecenfear,£/rt*‘ M- Vta».t.lt,n.7(.3-hemcfi Sy!v, Bmsf. uiur. Valent, LtjJ. Fit a Bonae,d, 1. q. z.p. \,num.\l, SlDi*'14!'* contra alios multos , quos citat & ^u11 BarUf.Laym.xerbl. 4 t. l.cep* J. Suar, limitat , nili per fraudem qtiafi.11,0 ‘ longius in multo brevius, v, g. pafchaieJH terut; (licet Caram, apud Diam f-7'1 ^ 75.6. contra communem femiat, etian’u prsceprum impleri, & veoialitertaBtUl^ peccari) aut idem pro libitu roto anno f cacat; quia efi gravis inordinatio» lib. IV. Cxp II. 4x7 l, (4, w»j.h. ubi docet , eum, qui per erro* ton legit hodie de Sanito .quieras v.g. co+ litor, pgflecras legere de Sandio , qui hodie celebratur, ne is hoc anno omittatur; imd inficiendum.eflevult Qaintan.ut.ftna. 10, Veriimcontrarium redtius tenet VillaM. eo quid prihet femel.qnambis errare : idtjue guttis bene confitma: C.Ltigo, mor. I $ • “ 8. Similiter eum. qui per errorem, vel oblivionem Je fello duplici, vel femiduplici» non recitavit die proprio, pofle de eo legere pumodienonimpedito9 ledticmim officio, docet idem Quinto». t. 8 /. 9. effe p; obabile, 'erufn8choc merito rejicit C. LugcA.c. ?£ tploS^mtan. contrariam fententiamagriofcit probabiliorem. Denique qui in aliquibus “°us erravit. (legendo v. g. de feria, quan, oocrat.defefto, veicontra) sgnofecn.erro* jc®. non debet eum continuare ,fed reliquas Horas legere juxta officium eo die currens, "tiniis falremconformet fe toti Ecclefis, rei communitati, cujus eft pars, 8c obfervet ‘"Hora, quantum poteft. C.Lugo, t. c, o. Pronunciatio vocalis exterior ; es enim c‘de fubftantia pr.eceptj. Et fi quid eno .“l" ’UC'P logis, (qtiod recle fit, & eft con-ormeprimxinftitutioni Ecclefise, ac puHi-"0 orandi ritui; efltjuc licitum, etiamli is ^ea$nonobiigetur, nec interitis attendar. daMt' l. ea pronunciatioadhibea- a; V ,"i*b eo exaudiri poffis, eumdue au-tamen V. Hora, putat fatis. c' ‘ei‘lqusdam non percipias, qua; a foti icuntur; neque ideo, aliquid fctupulo-fetenduoefic, Sivero folus legas, ita Jfgen- 4-f 8 D* nor is Cano nuis, legendas efle, ut audire te ipfum poffis, do> cet 7, ejn. 8c iW. fed probabile eft, id mi requiri, cum Ecclefia idnonpnecipiat,# docet lAtor. f,l. /« t O. cap,lI. q. 4. Sm/tt.H rDi*.rtfil. 11, admittittjue pro fcrupulofis. Si plures duobus recita officium limul, non debet unus unumi alrer alterum, terrius tertium verfum recitare,ftd alternarim fa&o duplici tantum choro, W plures iint ex una parte, live pauciores :f^ eundus fecundam, tertius tertiam recitati (imoalicubi confuetudopermittit, ut (*> hes ab uno recirentnr J aliis audientibus. Binae. d, 1. q. y, p, 1, §, 1, ex Su*r, «4tsr.ll Laym, addens etiam fati .facere eum, quile-diones, vel orationes, vel opitula,velrei-ponforia tantum audit, & non recitat.». fl*>< l.c. Trullei.d, 16.», 17. j.Pronunciatio integra , fi ne fy neopa,» abb reviatione verborum & fyitabarum ,» abfquepraecipitantia, tiarae, Ex hoc tamen defedu in publico facilius peccari poteft mortaliter,ratione fcandalii» ieverioris piaecepti Ecclelire, quaminpnM' to ,^ix. r. St Fili* t 2. t 23. ca. 2. Ef.ih- P,a‘ pi.t.n-H.31*ubiaddit, 1. Etim.quici® tali, qui ultimas fyliabas abfeindit, recti* officium, fatisfacerefuoofficio, nec reneri repetere. 2. Quando in canru. miam celeritatem St abfcilTionem fyl»" rura. (veiaiiadecaufaj audientes nonpo* funt verba percipere ,St attendere ’0t^ 1 rie tantum cfie peccatum veniale» [ tib IV. Cap. 11. 44P •kligni ad iteratam recitationem officii; nili «Iit contemptus, vel grave fcandalum. feanotabiiis corruptio, & deformatio ver* ™rum, in toto cantu. v.Dian. l.c. Sjlvium, *TrHll.d.is. ubi ex Havar. ^At.or. Leff. 8c negat fatisfacereeos, qui cum fociis jedtant ita feftinanter, u t nondum expletis a locioverficulis, ipfl incipiant; quia pars qua? anticipatur, non communicatur cumfocio» 9Bl eam audire nequit. Excufat autem ex Sa.fi Suar, fiirdum ,qui alios in choro canentesajon intclligit, nec fequi poteft, , 4' Pronunciatio continuata unius Horae Hwtem interruptio notabili tempore, fine ®Jufa fiat, erit tamen veniale tantum , ut ait «ra. Lajm. 8c Lt£. d, 10, quia linguli pfalmi “nm completam iignificationtm habent: fi Witaexcjttfifiat, nulla culpa erit, necre-P tenda priora. Quod verum eft, etiamfi anili nfpetendi interrupifle»: confilii tamen iniri ^ 'nterruPtio longa elftt, repetere ab tft ° vel nodiurni r imo probabile tnt • urnos fingulos fepatatim , faltem in* cJ*“®hprarum fpatiiim dici pofle, (quod uni'8? Vlc*e,tur» fi jufta caula concurrat) La ,Ccundum quofdam antiquitus ita fie-fU°ld0cet .'6-KBTon.q 5.f.3. ***** £»intanad,t. 8 /.3. le&iones, tor/r nt * fiyc «ovem, pofle abfque culpa ^•finecaufa, 8t curo hac , abfque uWa Dj.jf “^'di i pfalmodia ejufdem matutini, citi 0 autc™ matutini a Laudibus, non di* fierinerrftUptionem°®nii; unde privatim-» fine caufi*-Dlm- p y.M4. ^ -48. Ff j.Nc 4yo De HorU CanonkU. Wl circitir quarti. & fecundum Bnm.etiam-1 tertia dicantur.: & hieme quidem,mediabo* tiantefolis occafum dici polle, communi fententia; cum etiam privilegium quibufdam concedatur, ut hortante occa* lum dicant. Quod tamen non eft fignum» id line privilegio heri non polle, quia tala fepe dantur ad tollendos fcrupulos, bia, qua: fequuntur ex varietate opimo* num, Juxta eandem lentendam nonpecu* bit, ait fissae, qui primam, tertiam, festam, & nonam, duabus vel tribus horis pofl°r* J tura folis dicit : tum quia eft moderat* 8c cwtfueta poflpofitio i tum qui* Lib.lV.Cap.il, 4 pr : ijttreprsfcriptum magnam latitudinem,tefte 1 confuetudine habet: erit tamen veniale, Matutinum, line caufa, ad vefperum differre, 1 velante prandium, fine caufa VefperasSc Completorium dicere: quia hasc eft infueta tnvtrfio. In Quadugeiima autem Velperas iegipoflimt privarim poft prandium, cum xnbtica breviarii feria 4, Cinerum non im-ponai pr*ceptum. Navar.oa/iil,, Trul.d. 18. ».6. carf*r<\vi\i fi iter, aliave caufa 0'geat . fecundum Cejtta». & alios; omnes “ora:mane dici poliunt, ufquead Vefperas ‘"clufive.^Denique ad vitandum mortale, ™cit dici omnes a media node , ufquead «tenim mediam nodem; praeterquam qu6d Muutinum pridie pollit anticipari. Quod li lntM didlum tempus quis Horas non dixerit, peccavit quidem, non tamen tenetur poli-, ®°ci dicit,eam fententiamefleproba-^.cnatqueproeafiuu*. 8c FtU.>r,S)h £c Kjm. qui nuliam attentionem internam!' Jnirunt, fed tantum externam, quaecicl»* at omnem adionem incompofiibilemc® attentione interna, licet animo volonttf» inter ea difttaharis, Qu* fenrentia, fecuiv dum LajmA». 8t Ltjf. non eft improbabifa & utilis tura fcrupulofis. tum confeflariis» ne beneficiatis fine attentione Horas reci* tantibus, imperent reftitutionemfruflojmi' partim ob Dodorum aurwtl' i lib.IV.Cap.il. 4 fi ««.•etfi enim melior fit a&uaiis» fufficit tamen virtualis ; quam & alii communi-terdicunt manere ex a&uali. quanidiu non tevocaturexprefse, vel taciti! perdiftradio-Mtn voluntariam, vel adtionem cum debita attentione incomnoflibilem, Unde licet involuntarie diftraliaris, virrualiter tamen attendis. i. Si in genere intenderis offici uno dicere ,modo confueto , vel animo laudandi Ceam, vel fatisfaciendi tuo muneri. z, Si cnm confufa aliqua apprehenfione 8c pro-folito, opus confuetum faciendi recites , v. Iw d.r.^.j ./1.3. £ae diflurifoves. I- Is qui dubitat ob evagationem mentis» >n aliquid omiferit, fi probabilem conjettu-tam habeat, fe dixille • vel quia propofuic initio attendere, velquia fereperit in fine ?'8*pfalmi,prsefumerepoteft ,1'edixifl'e ,fi ex libro, vel memoria, ceteroqui nonerra-tefolitd, dixit; proindeque melius erit fi noti repetat, ad vitandas anxias confuetudines K fcrupulos ut totum officium fine per-turbatione decurratur: Ita Btnsfdd. e,li.d. I}. Lqmtc.f, II- Qui fponte diftra&us nullam harum mentionem habuit, graviter peccavit, te-netur^ue fecundum lententiam communem Horas repetere, nec fruttus facit fuos: quia R°n fecit opus prteceptum, quod erat, ut uevote oraret. Solui , NnVar. %et*n. Ferri, IkTiull.l.t.c.f.d 17. ubi exWa», Jdit, non excubiti a mortali eum. quireci-Juonem horatum ita differt, vel ita fe cora» r°mt, ut advertat fe fomno prsoccupan-v.g. fi Completorium vefpeii refervet F{ j dicen- 4*4 De Bonis Cirric, dicendum in ledo , fciens fe tunefomnoi» Iere obrui. Quidam tamen Dod. paitib antt citati negant, eo cafu neceflariam efTcrepen-tionem , ebqn6d fubftantia opeiis fit in‘.pte> ta, abfque circumflantia devotionis, Mal-to«5»ie magis ac probabilius iidem regant, obligationem reflit utionis; eo quod ad il'iS tantum teneamur qui effictum orrirerunt. non quidiftradjf ditfstonr v.Bei.l.t Lrffh & Di n, t. dc Huru, rJ{. I, & 1. EfidJij.tt fui’, n.62. III Cum recitatione officii conjungi aftiones . qu* notabilirer noti impedi® (v.g, induendi,abluendi) venialeefl.fife1 Cne caufa ; alias nullum. Efcoii. I, c-c*^' Qui verb advertenter occupat fe aliqui tl incompoffibilicum artenrione interna,v-2* fcriprione.ledione.&c, graviter peccat.» prsceptonon fatisfaritj atque adeo renetat repetete.^av.Snar,En/.Trui.l.c, V, inIM' e,l,dnh.y. D V B IV11 III. Quid C Urici pofifint circa diJ}oJilicnlW fruftuum finomm Beneficiorum i Refp. I. Clerici beneficiarii, quoade^® ■partem bonorum EcclefirfHcurum. ‘I1’* . cellariacfl rdcorgrnamfuftenrationew^ decentiam ftatfis, ira fiunt domini, n*®* poflint libere Jifporere Ubi rc.^e,V. tf.-v.banccengruiratem & decentiam1” telatitudir.eta , fuosgradus; ffO'S«v j; Lib.1V. Cap. 11. pss 5 infimum congruae fttftentationis pretium itnfforeni 300. medium 400, fumrr.um j-co. Ciericitsautem infimo vivat, de reliquo ii-btre.pofledifponere. Ita ctmmtthtur: quii iflacquilivit ut ftipendium fuftentatioms ^ ^oafi mercedem operis praeftiti. Refp. II. Probabilius etiam eft , contra tiimjtM , Ber.eliciat ios non ■ teguiares (fecusenim eft de Regularibus, ut l,d-t.i.d. 4./. 1 snnm.2 ) abfolute elle dominos omnium fuorum proventuum-/, ideotjtie etfi in profanos ufu« expendant, Mateneriadreftitutionem. Eftcomraunior ■oterrecentiores. apud Sinsf, Maldemm ,SC inuif.4,4./;. t- ex S. Tl.m. Soto, M.U &c. ta® quiafrudius faciunt fuos, ur fupponit i2» tum quia aliequi non pollent fructuum dominium in alios tranf-. *erre. {extra pios nfos) omneftjue eorum donationes&contradtu$ eflent invalidi, 8c tales a judice declarandi, & bona Eccle-j* teftiruenda; qubd cum nunquam fitfa-yurr" prsfumi non debet elle faciendum. C, »d,4- ».1. Quo non obftante, teneri eos «bona Ecclefiaftica, congruae fuftentatidni «perflua, expendere in piosufu*. tara eft opmmunis fententla, utf. Lucp.d,4. num.xo. «at ,nimi3 Angularem eile lentendam Pari m«d.8i Dijin.dicentium, eos farisfacere» (fccluhs gravibus neccfliratibus) erogent Communibus neaefEratibus, quartam par-d?BreJitUum Ecclefiafticoium , vel certe a e)US * Su°d congruae fufter.tationi f... Vl*‘ Ct Luto .l.c, ubi plurimis pro * ««tts Author, ollendit , Tela, Ff 4 « 4i 6 De Bonii CIerit, & Bsn. mald citari pro contraria fentMtw irao ipfummet Httrtad. 8c Dian. in ea not :perftitiffe. atquenulla vel au&oritate, vi rationefulciri: ac denique fuam multis prr •bat, prsefertim ex Tndent.ftjf.il. ca,^Jt4 oftenditque iftam obligationem iiafci exju* re, non tantum humano , fed etiam divi# naturali Vide etiam Bonae, l.c.p.u .congrua ftiftentat io Cleri cenfetiir. quant' ceflaria eft ad ftatus & familiae fuftenratio* nem fecundum conditionem ftatiis. gradi* dignitatis .qualitatis, & regionis, inqualw bitat, Bonac.Uc, Mcl, Lajm. C,Lh£o,&c.¥^ refilvHntitr hi Cajus. I. Congrua fuftentatio nonefts^ual»^ fpeftu omnium , quia plus requirit Ep copits .quam Diaconus; Decanus,qui» Cr nonicus; Canonicus in Ecclefia principatu quam Parochus; debilis & tener, quamro-.buftusflC valens : & quod fufficitinunolO" co, non fufficitin alio. Quapropter att^ Lib, lV.Cdp.lt. 4s* item, qu* contraxit ante Beneficium obtentam, nili fit pauper. Ib. ».67. IV. Poteft Clericusexbonis fuperfliiis licite in ftudiis alere fuosconfanguineos, fi iliandd non habent; eh quod parentes vel nolint » vel non pofiiat alere in ftudiis. ILid. St Srn, f.l.n. 13. V, Si habet fororespauperes, vel filios B, exfrudiibus Beneficii dotare licet ,fi : non poteft , quia naturali jure debet illis alimenta , in quorum locum fuccedit dos, Mol. Bmsf. &c. Cavendum tamen fub mortali, ne vel illas notabiliter fupra ftatum «altet, vel hos legitimis squet: etfi nobilis plus poffit dare, quam alius infima; fortis » V.Lq. I.4.IM.C4.3.M.4. VI. Si bona fuperflua expendat in ufus profanos, v.g. in venationes . canes, equos, parafitos, ludiones • iuxum, in amicos.ca-gmtofque ditandos. &c. (quod inteilige de quantitate notabili in genere prodigalitates, qu* longe major eft, quam in gencie furti) graviter peccat quidem, non tamen tenetur ad reftitutionem ; quia eft dominus fru-ftuutn; BCconfequenter neque i$ , qui accepit. Ita contra Navnr.&c. communiter Do&.aliiex Tnd. fef.Htcn.it /.2,1.7, ttS.q.l v.Lajm.l.qJtl.cn.l nn.s\.Bon.d.s\.p.lt ».9.8cp. 4. n. l.&c. Hytrts I. Qu* teneantur in pio* ufus ex-pendere» fejb. Ea omnia, qu* acceperunt, Eve ab Ecclefia, fiveabalns, tanqnampro-tutatotes cultus divini; npn autem i Ha, <)u* velin cultum divinum oblata non funr, vtljamab EccUftain cultum divinum-* lunt 4SS De Sanis Gterie. funtexpenfa. C.L*gt,d.4. Ratio, quiapricri habent annexam obligationem religionis, pofterioranon: vei fi habuerunt, cajante# cxtinfta, perexpenfionera in pios ufus. > dt refolv»r,iurt I. In profanos ufus expendi poifonrl Clericis bona patrimonialia , eaque, quae he* reditare, induftrid, donatione, ali6vexnodo, ut Laici . acquirunt , vivendo interime* Beneficiis. Item quafi patrimonialia, I'°c eft > quarac.qnirumquidem ut Clerici, n”” tattientn reditus Beneficii, fVdutllipenJtl alicu jus officii Clericalis, v. ratione con* cionis, pro Mi fla, funere , officio defundo* rum ,adminiftratione Sacramentorum,an”1* verfariis.&c. Samh. C.Lugo,l.c,n.i}'BtM' p.l.n. 19. « II. Probabilius eft, in profanos ufuspofie expendi diftributiones, fiveprsfentiM (#* vocantj qua: Beneficiariis obprte/entiami” Choro diltribuuntur. Ita Sylv. n.i4..Rorti p. i.n, 17. contra Satub.CTc. > Itl. Fru&us, qui dantur ob Captita»1”’ vei Vicariam non collativam, fedadnut»® amovibilem, poflime expendi in ufus pro»' nos: quia non fuut fruttns Beneficii, {“°5 enim confertur per collationem Cano”1' camj fed bona quali patrimonialia. W/.W' £«,««»*. 28. , .. IV. Probabiliter etiam Penfionarius 1 cite fuam penfionem expendit in ufus Pf<^ fanos : quia eam Papa extrahit ex redui* bus Beneficii, dedat alteri, quiidBone‘I' cium non haber. C-Lugo. i. c, contrai* &e. Secus eft de eo. qui jieneficiam bebet ia ’ C0fl* Lib.lV.Cafi.il, 419 eommendam; quia fubftituitur loco bene* ficiarii hid. y. Partem,quam Clericus parce vivendo» ™i fervat ex congrua fuftenratione, licite fspendu i 11 ufus profanos: quia expenfa eft jim ameinufuspios.fi,, 8c Son d 4^.1.11.14. Os Mtlin, II. Quid intelligaturnomine nsfis P*' fyjp- Qui vel'ad cultum divinum, vel m>wicordiam fpiritualem, aut corporalem ordinatur: v. g.ad cultum templorum, ne-«efTitatem pauperum , hoc eft, eorum, qui uon habent neceflaria.five ad naturam ,five ftarumfervandum: item in ufum Religio* 'orum, in Capeltanias, Miflas, fuffragia pro-'■ofundiis, hpfpitalia.&c. Vade refilvuntur fe»HM1es Cafu f-Si Clericus fuperflua expenderit in ufus Profanos, v. g, emerit fibi bona immobilia* oonpoteft ha:c retinere; quia obirationis oonis i^ annexa:, non fatisfecit, 8t adhuc P°reft fatisfacere , cum bona empta pretio *quiva eanr. C.Lugo.n^^.v ffi». ».20. ‘‘• Qui i.n ufum profanum a Clerico bona ttmpitdonoexfuperffuis , poteftexcufari a Peccato, fi eum non induxit ad talem do-"auonem, neque per eam Clericus redditur ‘Bpoteas, ad fu perflua expendenda in ufus Pws. v.C, lugo, n, 40. Quia Clericus ex pa-t^mffibuS.vdq„afi patrimonialibus po- .. J' Clerici quidem ex confuetudine miti* j.s.°cis recepta .licite poffunt teftaridc rq-j- l0.u* Beneficiorum. non tamen nifi ad cau* f1*8 > ctfieniraubi ccnfuetudo invaluit, etiam 4^0 De Officiis Cltrie. etiam in ufus profanos valide teftentnr,psc< eant tamenmorraliter, Wd.Le/. /.2 ^19,^ & u Trid.fej.UU dt rtf. & fequuur ex didtis. Nifi tamen fecerint cum facultate Papae,qu* licet Aiperve* niat teftamentojam condito, facittamenil' lud convalefcere.lWfc.lS'. / quia Clericus non debet fe immifeere negotiis fecnlaribus, S*jr.l.n.ca.ij‘nu.6. (lui tamen concedit inftrumenta ab eo fa&a Vilete;) B>nac. in prtctp. d. 10. 437»/.k Trul.lti.c. \*d. 13. Ubi tamen ^ne notandum, quodetfitalia crimina ex-Cipiantur a communi difpolitione legis po-“1T* >_& juris communis, nontamen legis ‘?u juris naturae; ideoque graviter peccare Judicem, qui in tali procellit , v, g. contra 'Jf>as, quidvis licere putat ,v. Cauticnemcri• ***»«. 17.1S.37.tSf/e44. Tertiam, ReCtaintentio.ut fcilicet proce-tonr exintentione jurtitite. Unde fi judex procedat ex odio, alidve fine malo, v. g.ob manem gloriam .peccabit j non quidem-» J0ntra jnftitiam. fed charitatem , aliimve irtutem; mortaliter, aut venialiter, prout msilhastnortajisaut venialis erit, Ban.d, io, DV* 4^4 De Offieio ludi cie. DVB1VM 11. | DcPotefhtc & Officio Judicia ARTICULUS Ii Quid requiratur in ludia! Refp, I. Pr*ter tria difta fuperioredubi* requiritur (cientia, quifciatluomuneret* defungi, Ita coramun. Dod, ScBon-l^ q.a.p.J. Ratio eft, quia quilibet renetur fO* re ea, qus pertinent ad proprium officii® & finequorum cognitione munusfuum.» officium exercere non poteft, Vndinfivl* tttr fimum*! Cafui. I. Petens,aut fufcipiens officium (idem eft de Medico & Chirurgo» ut tw' dnb,7. jquo indignus eft, ita ut probabile«t, inde notabile damnum proximi fecutur°°j' peccat mortaliter. Nav.ca, Lugo,d,tf.nu I,. II. Judex carens nece (Tari i fcientit, rwfl debet abfolvi, nili fa&l renunciatiotieo®" cii, vel nili lirmum habeat propofitumrenaD‘ eiandi. luS.Tium.i.x^.yS.a.i.Ceju-bi-'1* regia,i.li.c.}l,n.2,Tleg,l.2f.».6?f-NM-cl'‘ tarm. f. q. 3. a, 16. Ratio, quia nuilusf0* teft officium , cujus munia obire non P®" teft, retinere, prsferrim cum damno riculo proximi. , ., III. Si Judex ex magna imperitia ms judicet.tenetur ad intercile partil*fe'S“ expenlaslitis: uti etiam, quotiefc«nque^ Lib.1V. Gap.m. 4.65 tabiledamnum, fivein lubftantialiti», live in fnperfluis expenfis, propter ejus culpabilem ignorantiam, partibnslitigantibus ac-. Ctdit, Bon, Card, de LugotU.cc. 1 , W« Si Judex agnofeat, errorem a fefetli 1 nne grayiculpa) comrniflum. in praejudicium httgantis, tenetur, li poteft citra infamiam, lmpedire errorem; v. g. monendo occulte Patem l*fam, ut libi appellatione, vel aliter conlulat. Quia id pertinet ad debitam mu-nerts exeeutionenr: C, it Lugo.l.c.n.i -Refp. II, Judextenetur caufas judicare» JK celeriter expedire rquia ex officio tene-tur cuique tribuere fuum; quod non facit; - “‘ententfara Gne jttftacaufadiffert, Vndtrt-fauentesCa/M. . JUtlex mortaliter'peccat contra offi-2*®fuutn .differendo valde notabiliter cau-«atnexpeditionem, fine juftacaufa* Sjlv. tu-* l>' Il< Clavk ,reg,t. 13« n.fj. Navat. Y' &c. cum Bon.d.io.a.i.p 3. .• i • mcafii dido,idem Judex tenetur par-k - * damna & expenfas ,qu* ex iniqua di-„m°l* f®cuta funt, reftituere: quia clt ea-'“Jitnjuftacaura. Ibii.^nth.U.cl Kof j J^dex-in exequenda canfa, & r rerenda fententia negligens, aut iniquus Part* itera», fedinterdum m • meo tenetur: utv.g.fimuldampe-cn ana®‘Stfamexconfuerudine, vel lege ti>m-?Uo 1ekebat imponere Reo, finecaufa *67- M- *d 3*Syh>. Vf. MotuJvtS‘iLn>Laim' L 3‘r' 2‘ 1 G « A R- 466 De OfficioIudicis. ARTICULUS II. Qfiid Indici fervandum circa tnfif tioiwn Tribus modis procedi poteft contra cm Riinolos. i. Vii accufationis. cum dW' quisaiftor, qui fpondetfeobjefta probata-fimi» i»Vi2. denunciationis, cum Jefereni crmien, non vult fufcipere onusproMi. }.• Viainquifuionis ,qu®triplextlt: \M nc-ralis, quando in genere quaeritur, an lege* ferventur, a. Specialis,quando de certapce fona , & certo crimine qureritur. 3. Mi'13» quando vel fola perfona, vel crimen foto eft Ipeciale.ut fi quaeratur quis Cajum «' ciderit. r , Refp. I. Judex fine ulla data occato i ex folo officio fuo, poteft inditueremqui-fitionem generalem. in qua tamen ejllsP°' redas non extendit fe ad occulta eiicrep *> de quibus nulla eft fama._ Ratio prioris eu quia id necelfarium eft reipub.neccuup® Iit injuria. Ac licet quorundam fceleWdf tegantur, id fit per accidens, pratter mtc | tionem , cui incommodo bonum com®» pnevalet. Ratio pofterioris eft. t]11!3 j; , maxima fequerentur incommoda. F*w** J' I,In hac inquifitione.fubdituSieuaror 8 tus fub juramento, non tenetur, imo nec p «s«. prodere criminofum occuitum^nj ■ lU.t6.c.i. Ltjf.l.c. . II» Si talem revelet, peccat contrtl tib, IV. Cap. III. 467 tum,(nifi foste cederer non tam in panum tjWm certam ejus, qui deliquit, emeiWa-tionem', vel ad grave malum ab aliis avertendum) cum enim crimen , ut ponitur, 1 Ptobari non poffic, ac proinde ex ej us re ve latione non poflir aliud feqni, quam inFa-teia, nullum habet jus revelandi. Laym, H/. kt-bp a.f.4. III. Si in hac inquifitione ex relatione duorum vel trium* deprehendatur alicujus criminis audor.poteft per tales tcftescontra ilinm procedi, ut habet praxis communis. Help. U, Quando crimen eft ra.tnifcftum, 7 Ignoratur audor, licet Judici quvrere ■^genere, quis fecerit, nontamenin p.ir-bculari-.v-jg, an Petrus fecerit; nili infamia a"q'“A aut indicia pr*celferint. Pars prior P,tet > tum ex praxi Judicum : tum ex incommodis contrarii. Ratio pofterioris p.t-ttbitex fequentibus, v.Bon.d. 10,in i.prta- pumcr, l. fi.f, Hefp.UI. Ut Judex faciat inquifitionem peculera.debec faltern regulariter prmcede-Htitamia, vel quidaaquipollens, quod jii-amdst caufam, Ratio eft, tura quia alioqui m^maretftne caufa: tum quia Judex pro* . erere debet ex fcientia publica , quam non 3 et, nifijrer acctifationem vel confemo-tt Rei, velevidentiamfadi, vel per infa* fm, Ad quam non fufficiijnt duo tcftes, ,c vidille crimen admitti, qma fit r^lt0CClHlum* ^ requiritur, ut rumor fis ii &S Per. roajorem partem communita->. eft rcmmjs, vicini* .velroanafteriii C g X ne* jf.68 De Officio Judicii, neque a maledicis iit exortus: etfihacifl# tutum fit > fequi praxin communem bon» rum virorum ,8c Rerumpub. ut habetis [.c. 8t LeJ]'. dttb. i y. ar, 19* ex aliis V ndf refilvts Cafui, _ . I. Antequam Judex procedat ad inqo®* tionem (pecialem vi infami*. ipla in»* irritis examinari debet. & probari per iero altem duos, qui nominent perfonas. af bus id publice audiverint. Novart jud. Ttui. 1.8, c 1. d. 17. II. Judex infamatum de uno crini» v. g, adulter». non poteft interrogare* alio, de quo non eft infamatus, v.g «' to; quia eflet inquifitio fpecialisfinepit"! infamia. Solon.Cajet.Trul /-8*I.d.lJ1® tamen crimina fint connexa . vel unurow circumflantia alterius, tbid. 8C Sanch, »•/' tonf. l.6.c.$.d.ll* > . Dixi in Refp T{ eguhriter, quiaii|r lem inqnifitionem non requiritur inf>®| prxvia in cafibus certis, quos v. apud Mi' 1.1. c.ip. d. I j, Bon. 1.1. d. io,/. J. Srt&r (tifl.6.c,3- d. 19. Trull.l.c. ARTICULUS IH' Quid liceat Indice circa quefiionth^ torturam ? Refp. I. Ad torquendum Reum (ii «g torqueri potefl) requiruntur alicuius p , criminis ea faltem indicia, qu* f«»" mipleuam probationem, id eft • recW w Lib, IV. Cap, 111. 46? plus quam probabilem ; qualia habentur, ’.g. teftis unus omni exceptione major. Ret confeflio extra judicium, item probabiliter etiam aflertio duorum vel trium crimi-itisfociorum, in criminibus exceptis; praeterquam veneficii, (in quo, an ex fola denu n-ci itione complicumJ& quo modo procede-teliceat,v.Tan.ttm.3.d.4,dejitfl.dub.i. & 3. j-q.t' ]. r, 6. c. 1 ) itera fama pu blica a viris noneftis orta, ac per teftes probata, cum alterius indicii adminiculo ( nam fama fola non probat, fed habet fe inftar accufaroris.} Mw.l.q./r.fi c f. nu.9. ex variis. Ratioref-ponfi eft , quia tortura inftituta eft ad fnbfi-dium probationis, quando argumenta & indicia funt valde efficacia, ut fic plena pro-batio eliciatur: nam confeflio Rei (fieam nnficet extratorturam, maneattjue in ea uf-qnead fequentem diem) ex femiplena probatione facit plenam. Lejf.l.l.c.iy.d. iJ.Del- P'xi in Refponfione, fi tamen torqueri potefi, quiaquardam perfonce prohibentur torqueri, mfi in criminibus exceptis ;talesfunt viriin m,38aadignitate cpnftituti, Officiales Prin-nrputn, Urbium Gubernatores, Nobiles nqueftrisOrdinis.Milites, Dodtores, eorum-que liberi; item impuberes, fenes memori! «culantes, prargnanres, Sc nondum confir-partu. Delrio.fgBaief c.6. C.dt Luge, *#•/•** Vnde refilvts. 1. Peccat Judex graviter, fi non prius ora-ten, tn5dia minora detecend* veritatis i,et'-?Uam a^ 'orturam defcendat* u‘ torturi fimpliciter abflinendumeft , G g 3 quando 47 o De Officio Indicis. qtundo adeft plena probatio criminis; oca ad hanc ordinatnt tortura. Nav.LtjfUt. / III. Infnfficientia ad torturam ituiicn fnnt, fi cadaver occifi fanguiret ad pr^fe»- tiaraalfcujus; fi fagx nonpoflintlachryw ri« I tem illicita eft probatio per aquas > ^ de cjnibus v. Delrto. I^.Lef.tm. Ij6 M l.8. e.i.d 21. IV. Peecant J udices. qui in caulis crin» nalibtis. aut notabilis i nfami®. Reutuco» prehenfum, antequam habeant probation® contra ipfnm i juramento adftringunt• » dicendam veritatem, de omnibus pertinentibus ad caufam , ob quara comprehenW eft . A'ever, ce. l3» num. 41, & c 2f.»»'$ Addit^ue, idem efle> fi {etfi fine juramen-ro) minis> terroribus, tormentorum olbr' fione, hominem turbent, &implicentj® fibi contradicens , circumftantiam abi5* revelet.quaconvincaturfic puniat tm® f*"' de Lugo, d Ap.nv.m.x. V. Si Judex extorferh confeffionem f« injuriam, v.g. fi torferitexemptos, fi'ire fufficientibus indiciis, fi dolo malo, daciis, fi£ta impunitatis promiflionc inJuX® ad fatendum > vel aliter {fi ve quoad fobnan-tiam. five quoad modum j notabiliter ex«I' ferit in tortura, confeflio nulla eft. necF teft ex ea procedi, imi tenetur Judex* corapenfationem damnorum, ut docet W de Lr.go.d.^y.f.l^.nu.lfy.v, Lejf> e- iS. Lejm. /. a .1.6, c. V, ubi etiam dolos bono1 quos Delrto fuggerit Judici , plane fejicl“ V.T«n. torri.»>. 2, d.z. Trul. /«*• VI, Licet Reus confdfionera injalte e* Lib. IV. Cap. llk 471 tortam poftridie ratificet, nihilominus Ju-dex non poteft procedere ad punitionem-» Rei, vel complicis occulti: quiacumcon-feffiofuerit irrita, confequenrer etiam rati* fcatio ex ea orta ex L, ;enult.ff.de quejl. i^oraiei etiam cognitio per illud medium P!na,eftinjufta, Kav.Selon.Lrg.Sejr.Trull, U.d.10. Refp. II, Gravius torqueri poteft . contra luem graviora funt indicio; nonramenita, °tmoraliterfit impoflibile tormentafnftine-habiti ratione perforaram. Undefihtc «cedatur, confeffio extorta erit involunra-115 ,& habenda pro nulla, etiamli extra tor-wontacoram Judice ratificet , metu nova t0rcuLrj i.ynu.U. . Refp. IU, Semel tortus, li nihil eft faflus, '"tumtorqueri nondebet, ni/inovacrirr.i-n,s indicia ftiperveniant : quia per toitu-priora elicit. Sivero crimen intortura fitfiis,extra esmrevocet coram Judice ,re-Pen tortura poteft : tum quia indicia ma-Jjentinfuo vigore; tum ob inconftinuam. ^ vero tertii tortus ac confertus, tertio re* biftet.abfolvendhseft: quia praefomendum eft. vi tormentorum ,coadtam fuifle condonem , ideoque nullam. Lejf.e.19, d. 17, *ctpiunt quidam, li indicia fint graviftima , Su* violentam praefumptionem pariant eri* eumditioseiReo negari, La^n.l-c. ride e Lugo, Itf.nU. 1j6. Dier. tom.^.tr.6. 5’.- ‘^ 13. TruU l.c, v. infra U. J*t. 6. & 7, ,‘U *«quando, & quomodo judex poffit jgerroKjTe Reum de complicibus, te,Trul. I. A R 4-7 z "De Officio Iudicii, ARTICULUS IV. 1 Quid /urvandam Indici circa fat* tiam & poenam i Refp. I. Judex debet judicare fecundi leges. Unde inferior Judex ordinarie»' poreft poenam relaxare, vei minuere. eri# ador confentiat, nifi aliquando ad bon# Reipub. aliud neceflariumefledidaretEpf kia, vel nifi de privata tantum injuria^®1 ageretur. S.Tho. 2.2. «,6j, 4.>. 6^, Bon.&c.TrHl.l.iiC,1.4.11. . Dixr, Inferior : quia fupremus objelj1® caufam idpoteft; finecaufa tamengra#? peccaret, fecundum Cajet. V. Index, t. animaret delinquentes, 8c concurrerer» 5eccatum, Anaittem liceat intercedereff □dicem pro liberatione Rei, v, Bond** Trul.l.c. Refp. II. Si in aliqua caufa fuit Advoc^ tus,in eadem J udex efie, & fentenriannfei» non poreft L. eos in prine, e.dea-fd, Prator. de jurifd. quia judicium ejus _ fufpedtim, propter affedum aduiiafflF' tem, ut ex communi Dod. docet S»**" Confil. c.un. dtik. 16. (additcjuentf. J.feu'®’ tiam non fore validam: quod tamen ai"8'’ gant, fi fit Judex ordinarius) Cari-dejuft. d.41. /.I.B.4. v.etiam y.rf. ubi cxCordnba fentir, talem J1™? in conficientia non peccare, fi line aneo"' fecundum leges, alteri parte infcil judicet’ Refp. HI. Quem Judex privati Lib.lV.Cttp.III. +7) fcit effe nocentem. fi juridice fit probatus innocens i non poteft condemnare : quia judicat ut perfona publica , ideorjue fequi de* bet fcientiam publicam j ac procedere fecundum allegata 8C probata , prae fert ira in iavoremRei. D.Thom.i.i,q.67. Nav. e.2J» Refp, iv. Quem J udex privatim fcit effe innocentem ,ii juridice probatus fitnocensi jenetur omni modo liberare, fi pote II , v. g. impediendo accufationem, extrahendo judl-ttum, aperiendo carcerem, (fifine majore «alo poteft) remittendocaufam adfuperio-tein, Etfific nihil efficiat, probabiliter qui-plurimi Dodores tenent cum S. Tbo, l. c, °brationem paulo ante datam , quod poffit condemnare: verius tamen videtur contra-num, quod cum aliis docet Lejf. 1.2. c. 1*9« "• tO* Sa. V.Index. Petrus \dvjttl. Bon, d. I o. jl*M* »h. 2. Tei &c vid. Card. de Lugo, 14. quiadirede occidere innocen-Iem • eftinttinfece malum; ergo quomodo-cunque fciatur effe innocens » erit pecca-tu™* L‘jf. Uc. Incaufis tamen civilibus 8c criminalibus minoribus. ubi tantum agitur ■cp«nispecuniariis, poteft Judex > fecun* “Oinhos audores, (impliciter procedere fe-condiim allegata & probata: tum quiain-jlocens per appellationem poteft reftitui in n,egtum; tura quia Refpub. habet potefta-ei? jn bonafuorum civium, quando bonum faucum idrequitit; ut in hoc cafu, ne for-?* Poblicorum judiciorum cum populi icandalo evertatur. 11.Uj.ti 2.0.8. LeJfMi 0. Ii De Officio Iudicis. Quirti 1. Quii faciendum Judicii cte utrimque Iunt lententi* probabile» imjat ftione juris , v. g. an ex telhmento ruim» foiemni debeatur hereditas ? 7{ety. Debet ferre lentendam fecanda» opinionem de jure probabiliorem . faitemfi fit Judex ftiprerrus Neque tunc videtor tenendum .quodquidam docent,eum falis-facereconfcientise, (i caufam adjndicetde' fendenti fe probabiliter, licet altera probi' bilius. Ratio, quia JudexeftconftitmAi ut fecundum merita cauf*, & fentemia®< qu* ei maxime viderurtationi confona,ca»' fam decidat; quia alioquin ellet accepwf perionarum. Dixi, fijitprtmtu fit: quia fi lententia»''' qua communiter lit recepta in tribunali In* periore, Judex inferior videtur fecundu® eam poiTe judicare, lice t mimis probabilem-quia videt probabiliorem, cam honoris liji prarjudicio, revocandam in fu periore tri» bunali.Laj»,4i.i+f,i.f txSjk V, fcj. &c.v. tamen Card. de Lvn.d.tyffl 1'c!P. II. Si opiniones oppolit* probabiles videantur, nonlicebirunieorl!l11 adjudicare totum pro fuo arbitrio , CilSU uterque squale jus habeat ; fed f“!l)£blt compolitionem ; imo etiam imperabit > ,£ c*fu nimis intricato; (aliasenim nonljch) vel uni dimidium , & aheti alterum d®1' dium juris aut rei r de «qua lis elt > adjudica* bit; memor interim axiomatis: qu Uum jurs fint dfiura , potius fihvtnatu» l:l K eo. tmm «iUri, Iptd, Bm, dt Ptccat» > '*'1, 1-4-f-9» . LiklV.Ctip.nl 47 S $ tum II. Ad quid teneatur Judex. qui (emendam injuftam tulit I I.Stdold,v.ei(utdiximagni imperitia id fecit . litetn fecit luam. id efUamnum partis laefaein fe tranftulit, cut tenetur reftituere.'ibagnio- ribasnegleftis) per oblivionem.ex htuuana fcagilitate erraverit, non obligatur in con-fcientia ad reftitutionem ex propriis, cunu injuriam formalem non intulerit, neque aji-quid commodi ex tali fenrentia^accepeiit, ve! podiis (fecundaro alios’) cum culpam Iheologicam non commtferit; debet tamen revocare fententiam. fi poteft fine gravi incommodo. Ldj,l.j.r.6.«.i.n.i'» _ . . §»tru III, An fententia Judicis lnfulta °b!;get in foro confcienti* ? Sententia injufta eX natura rei, aut cxpmiflione ordinis juris fimpliciter necel-ftrii, five feratur per fals6 allegata > a. probata, fiveex Judicis iniquitate. nulmm habet tobnr in fo-oVonfcienti se.manetcjue par* h l*fm, tametfi non appellet jus fuum, hce-®lt recupe* ratebona. S. Th*m.S*yr. Bon.d.to. n foro conficienti* , quia foro externo, rl non tam veritas fadi , quam proba-| 119 juridica foedatur, fententia prolata fer- vanda 470 De Officio Indicii. vandaeft, ad evitanda fcandaia, & incommoda* Neque elapfo termino, (intra queat appellare licebat) adtioei conceditur, Jegf , “atuente, tum in poenam pigritite, tuu ob bonum publicum,ut litium fit finis.TrA 1.0, c. 4.4.7. ex Sayr. &c. Vnderefilw. . . cuJus bona per lentendam manifellf tnjuftam adjudicata funt alteri, poreft(nifi alterjufte praefcripferir) per occultamcom-penlationem ea recipere; quia recuperitjm futim. Ibtd. 14 ^c,".ens perinjuftam fententiamma* Ia fine accepit bona , tenetur ea femper reti* tuere, nec unquam prsefcribere poreft: qui1 funt aliena; Sc poffellbr malae lidei nunquam prslcriber: im6 tenetur expenfas reftirue* re, oC compenfaredamna , etiamfi pars 1*6 «on appellaverit, ctim non renuncietided juri fuo. Qui boni fide rem poftulavtta Judi* ce, ot bona fide accepit, inteJIigirrJueante tempus praelcriptionis finitum, fuillefenren* tiaminjultam, tenetuream, nontamenei* penfas, reftituere. Si vero pofledit rem bo* nafide, temporead prarfcribendumnecefr no, non tenetur reftituere ; quia legitime prarfcripfit. Salon.Sayr.Trul.l.t. £&*res IV, Quid liceat Judici circa®11* . ^ r/?.I. Etfi a partibus muneraliberalia*c* cjpiens aliquando peccet, vel ob fcandaia®' vel ob periculum pervertendi juftiriam i ac-eeptorum tamen dominium comparat, ip** «atojure natur*. fyffitlU Etfi lex politira rnaner*151 ?c* ceptia* Ub.lV.Cap.llb 477 ceptionem prohibeat; accipiens tamen non tenetur ad reftitutionem , ante fententiam Judicis, nili lex exprimat, quid non illicita tantum , fed etiam invalida lit acceptio. v.Scii.in i.prseepwm tj. 1. p 8«Lajm. l.j.ir.4, o<4f°^ videtur probabilius; & forte aiitideri# ciuni j ndieis. Bon. depec.d.i, 15.4 p. 9. 8i & pra /.1. c.2. d.z. Sc inpr.cept. d.lo.q.^Pf Dixi) Cn,iUlus : quia in c.Mlfa criroinalifo bia. non licet tueri partes adtoris,quiintifi cafu graviter peccat contra Reum ^'5° ettarn Advficatns, FdU >. 40.C, >. Ne^; quando ador contra1 poileflorem agens lenihil poffrfevincere, fed rem maufa*11 ftmper dubiam: quia tunc injufte veta* polleflor; pro quo tandem J udexdebebiti1' dicare,utv. Card.deLugo.de /itfi.d.41. «7* SuUiiut,Z. d. l.f.ult.nu. 108. Reip. II, In cau/a criminali ,poteftRcl® etiam lontem defendere ,ut mottemaliafflW poenam evadat: quia Reus non tenetur ao poenam, nifi convi&us; ergb poreftperls‘ vel alium eam avertere , donec convincam1! Bo» d.io 4 3/‘•4 s-7* Refp. III. Advocatus teneturpaupept 1 in extrema , vel gravi neceilitare, gr‘ltlS^> trocinari, fine soubili tamen fuoincont® do. Ratioeft, lexCiiaritatij,-Fili. Bon. /,<•'. Vndertfolvet. , []1( I. Advocatus , qui (ciens patrMf»> caufa; injufta;, tenetur «d compeufe|®n omnium damnorum inde confequenua • Unde parti contraria: reftituere debe peccato commifiionistquia fuit ilii C3“ jL, fitiva damni: {limiliterque fi caufat^d*1 ■ _ tueatur.eamque obtineat fraude; qu>a in,fj cedit injaftitia , ratione partis a£ivcr Clienti verb fuo, tenetur reftituere e!ir cato omiffionis: quia, ex officio tene» Mb.iy.Cap.lII. 479 monere ignorantem caula: injuftitiam. Quod addo, quia fi clienti conftabat caufa: injufti-tia, non tenetur ilii reftituere. Ben*c. d, 10. • ' 3; 4.7. quiapoftquam fuainftrumeDrao dit .cogetur quolibet pretio ftare, ne P1 tur. Nec licet pacifci de parte aliquoraH dimidii, tertia, vel quarti litis > Pf0P^V viCioria obtigerit: quia id graviter p betur L. Sumptu* jf, de paflu l* 'n pric. c. 1Arcentur 3. ' • cci‘ E Ratio eft, ne praebeatur occano-pet1 ^ lib.IV. Cap.llt. 48/ nefas procurandi vi&oriam. Hoc tamen cafu non obligaturadreftitutionem, fi jultum_, pretium non excedat. 8c dolnsac fraus abiit, v-ijlv. V.Advocatus,Nav.c.lf. Fill.Lttj.Bo». Stnch.1. Confli, c.7. d. 9. SC/.37* 3C Carcl. dc Lmo.I.c, j IX. Peccat Advocatus, I,Si,cumnon fit idoneus, officium Advocati exerceat, £c patrocinetur.L.Nma;,^. dcAdvoc.S.Tbom, «lique peccatum ex genere fuo mortale, i, $idefendat caufam injuftamfe-cundumdi&a c.i. j.Siob nimias dilatione » niicitasfubornationes teftium.Scc. notabiliter officiat parti.adverfae, habentialias ju-ftam caufam,8tc. vi d. Nuvar. c.if. F HI. cj. 3, 4* Si utrique par.ti patrocinetur; quia re-Pugn« , ut utramqne partem reque defen-Ait. Sylv. Sanch.cof.o.i. 1,6.c.7. d.7. In divertis tamen caufis, feci 11 fo fcandalo, non repugnat, j. Si in eadem caufa; in quaeft Judex vel Aileffor, agat Advocatum; quia auoofficia contraria in eadem caufa exerce-mnonlicet.Sfv,V.Advcc.q.z. 6,Si(tamet« 11 «tendatcaufam juftamj producat Icriptu-tas.velteftesfalfos ^autinftrumenu : non amenpeccat, fi incaufamanifefte juftaAd-•ertarmm decipiat, dummodb nutld utatur Wutate, v,g,allegandofalfa• Sic. S.Tm • a.j.Sfv. ianch.cotif p.2.l. 6. <..7. 7, Si adducat leges faifas.vel “togatas, vel dodirinam reprobatam; vel la-; s 1)01138 infalibs fenfus , (ciens prudens Qir Ufat‘Si in gravamen alterius partis S £rat dilationes ad rem non facientes, vtd» 1 >Trhll,!,c, j. Si accipiat mercedem inju-H h It.m 4-82 Dt Officio Advocat. ihra, Quando autem 3 Tege preciumBulics ^ taxatum eft.cenfetur illu3;jiiilam,quodli-1 betunale judicio prudentnm, attenti1 litate negotii, dignitare, rcicntiaSc peritd | Advocati, & labore quem impendit, ac-fr I Bitim colifnerudine approbata.t/.Trid.h'*!'1 lo.Sicontradumufnrarittra >vej alim®-«pium fuadear.aiit probet.i i .Sfteges.ih®*-& coRftfetudines patrite Ignoret > ^tmdet' grave damnumclienti obveniar, tenet nrcoff penfare) velintelligere non fltidest, _ X. Peccat Advocatus contra juditi®;1 rationes 8cfundamenta clientis, quen)^ fiedefendit, vei fecreta cauf*, detegat® veilario , ut ex aliis ptobar Fsg.inp.t^'' m. 13. v. etiam Ccrd. de LUge,l-c-n.6.tweltI', que ad refiitutionem , fTeam sb cau| cliens cnufam perdidit, vtfhirus aKisf#l fecit contra officiuro-.nec adhibuit diligi | tiam ad cau/am obtinendam in favore^ | clientis.fiU. 6:c. Utcc.LimitantM aliqui, nili periculum fit, neplri,a^vtI ; grave damnum iniqui pariaturi 9n’*3|f | quilibet poteftfine fuodamno, gravewe num alterius prohibere. v.Lej]’. sj>r.%eg.Fill. L*jm. Liit.i. Jianc limitationem, cum S. Thom. di>I011, miitunt, nifi fortd Reus capite P^‘fL efiet, SCaccufatorinjufte procederet enim aunt, Advocatus accufatorft % ret falfiratem prodere ; fi tamen fpes<, profaturum, accufatore prius moniio w iiftaf. v. Card. de Lugt.Lc. ' XI, Advocatus, fi caufaram exp^1^ ses, cura prajudicio clientum» dificf^F Lib.lV.CM.ni. pentt, velplures acceptet, quam expedite poffit.peccat.actenetnradreliitutionem; uti 7 0Iunium damnorum, qua: per ejus imperi* a®, malitiam, vel negligentiam, cliens aut ®&or incurrit: non utoen teretur inotnni-bns caulis adhibere eandem diligentiam , fed Wajotem.vel minorem , pro c..u(ic qualitate, ill.Bonr.cmpr.ic. 8. d, 10.a. a. Lefl.l. %. D V B 1 V M IV. Qmftttbligatio R eferentis, Secretarii, Notarii procuratoris ? n, . yir' Rcfp* Tenentur ii omnes jnfle fidelitet-W exercere fuumofficium; fiveexdebito aner-.s tantum, five etiam ex juramento: e® tenentur fcire ea, qumad luuraoffi-^ pedant, dbbiramque diligentiam ad* 'bete, prstftanJuomnia necefiaria, termi» Os jaltos petendo, 5c appeilandtf, cum fue-neteffariumv&u. Ejah. & cmrmn. Vndt J‘:v>l’*»rfi{iupttts Calui. "scatit, fi odio", vel amore, {pe, vel ti-v/re' 2but*Dturofficiis futs>; fifecretafe,-j ‘OJa non fervent; fi partibus, vel earum fo-citatoribns, aliifve,.tradant proceffus, vel tnpttinsoriginales, quas non debent; acci- l.^tlhpenjium majus jufto, vel ultra pre-® taxatura; fi lites iniquas fuadeanr.&c, t.Referens peccat, i.fi defedu ftudii.vel Kunam, male referat, vel aliquid fub-Qtwle ptswrmittat. i. fi fit partialis. coli h z 494 D* Officio Varior. netur^nc unius partis julfitiam magis .qui® alteriusex plicare, 3. Si fententiam alterutri parti manifeftct, priufquam evulgetur iBnde poffinr gravia incommoda fequi» v.g, Juria recufari. 8cc. v. Efcot. iII. Secrerarius peccat. i.Si jHTamentnm violet.». Si arcanum prodat. 3. Si fenten-tiam nondum publicatam manifeftet. 4 Si proceffus, aut fententiam none nllodiativel partibus. line praferipeo Judicisoftendau J* Si reftimonia non fideliter tranfcribat.fi»* exaggerando,vel imminuendo; fiveiniBU' tando, aut invertendo. Efitb* IV, Tabellio,live Notarius publicus pec* cat. i.Si line fufficiemi peritia, (v. g._da«' fulas communes, &c* ignoransj/ufeipiatof-'ficiura. 2, Si jurameutum violet. 3, Si inde* pofitionc teftium aliquid addat, vel detrahat , non levis momenti. 4.S1 miniftrotfan* feriptori (erroris periculo) examen coraroit* tat. j. Siprotocolla.&adanegligentercD' ftoriiat, cum damno partium, 6. Sidi®!* caufarum expeditionem, ut pecuniam e*' torqueat. 7,Si reftamenrnm fcribathomi® rationis ulu deftituti. 8. St teftes falfosi»' mittat. 9. Si folemnitates necelfarias, ignorantia culpabili, vel malitia, pmcM' tat. 10, Si teftimonium aliquod neceflaru® uniusrogatu ,& alterius damno, noneiri1* beat: fi conficiatinftrumenrum ufurariu®1 vel fallum, ptfefertim in damnum tertii i ^ faciat,ut prorelliis.Sc caufa: veniant ad aM Judices, vel Referentes, &c. quum Iius tribunalis poftulat: quia multum inter hibere hunc, vel illum Judicem* lib. IV. Cap. 111. jgf /.3, f. 6.c, 1, Bon^c.indtfp. ult. p, ’•si jfecretum violet, v. g. aperiendo Pitladverfs di&ateAium, ante eorum pu-[ icationem ; quoi efle mortale contra ju« J ^itumdocet Trul.l.i.c.7 . num y. ex Navar. ’ f1- tz» Si parti petenti inftrumcn- jjocGuitet.pratfertim qu,x continent legata* J3- Sjlv V. TMto, Trutl. I, f. J- otattaoccultet. velparti petenti tran-mptum procefs&s neger, 14. Peccatgra-f’ “Umiffo Inftrumento antiquo publi-> teltellamento , aliud fimile confingar, ;'.„CUrator peccat, i.Si litem procu-*• Si plures caufas fufeipiar, 1 , expedire. 3, Si plus mercedis flat'juftum,4* Sifuadeat Reo,vel at injufte veritatem negor. y.Sifua ntlblf 'P^i^entia, aliiveculpd caufafit 0arH ^7-tu.r‘ Si nomine panis juret, fine wi«,l! nriejus5.nformstione' cum periculo tlfi, f * culpabiliter tribunali non l ,’IHtUn incommodi metu,&c.v. Eflob. ad enn’ 3 f-4» 8. Si partes adducat .^ncordiam iniquam. 9, Si differat cau-oos'imn^e-vertat Judicem ,vel petat termi-io Si ,P.ert!nente5,autdilationes fuperfluas. f/irIa '0S teftes inducat* Sjl. /.12. r.24. 10.77,294, TrKl.a.c.C.d.l. *>VB1VM V. Quod'Jit officium Accufatork } Cafcnltr^1 *n “CC!,^ti°f>e fervetur inflitla, 'Wunt ma, Primum eft, calumnia, id Hh 3 eft, 4S6 D?0fficio Accufttt, eft. impofitfo falli criminis, rei ejas (ufficienrer probari nequit, Et h*C inducit obligationem reftituendi , & fnbeundi vel poenam talionis, velaliam arbitrio Judicis, Secundum eft, pratvaricatio.id eft, colluto, cnm R.eo, 8c fimulara tantum accufatio.Qj* in criminalibus, 'fi Reipub, damnum fequ>* tur, ob!ignionemreftiturioni$inducit.Te!* tiumeft, tergiverfatioaccufationis inchoa* tx, abfquejufta caufa. Quod addo.quiacum caufa.v.g. obimperium Principis, vel J“‘ dicis, quod interfit Reipub. talem perfona® noir puniri, vel infamari, vel qubdinsccuu* tione defe&us fubftantialis lit como®*’ poteft deliftere ,im<3 tenetur, fi in progreM cjufte cognofcat fe etraffe, fi incipiat dub'«' re de-crimine, fr videat fenon polle probarf, fiU. t. 40. c.7.».2oy, Sjis/est Au 8c quis teneatur alterum K* culare ? . ■■ HeJ]>. I, Privatum raro ad id teneri: J®j ex praxi timoratorum, tum quia aliastri» ‘ nalia effenrplena accufationibus, cum peI‘ turbatione Reipub. _ , Dixi I. ‘Trivawm: quia fi quis i *:%! fti pe nd' u m 0 b h oc a c c ipi 11, v. g • tenetur ex jttftiria, & confequent«r 3““ na.ex omiffioneaccufationis lectita. f'“' ' int.frsc.d.lQ.qii.p.l, . l1inJ Dixi II. Harit quia fi itaexig»tbom^ publicum, v.g. fi proditio imm^os- * grave damnnm, vitee innocentis im® -tinonpoffit, & crimen facile probari tenetur etiamprivatus accufare , ve*1 ^ d^mmeiare i id^ue tarosu ex cbaxJtate tfei> qas teftitutionern non importat. - F01. &Me,Lc. II* Accufare prohibentur, 1. Excommunicari, proditores,infames; idque in PKium criminis, 1. .Filii,fervi > fuosparen-tciteldominos,obreverentiam. 3, Clerici, «n caufa fangainis, ob indecentiam. -Ltff.l.i. C|3‘f J. BuV.l.C. 'rfj . - - , - ; ... Iit Non teneris » imo nec debes, euam poSco fupetioris praecepto, denuncia-• crimen. 1. bi Relinquens emendatus eft, “«e periculo recidendi > & parti kefaefatis-IpJltj^fic periculum imminet aliis -, nec , priiuea eft notorium: quia fine caufa proximi ; lnfapia_fequeretur, v.fupral.2.t.i.c.z.'d.4. 1 Si crimen nqftifub fecreto naturali ,'tan-f 8!llfnconfultor,advocatas.&c. Nili tamen ls> qui fecretum commilit,innocentem, vel tenjjub..iqjufte vexaret, nec valletdefifte» ie Ltwo, de juft- d. 14- n%pi- ! 41» 3;*Si indeimmineat grave periculum hemo-r>s> vitas Scterura tuarum, 4 Si etiam pro* coaeteris, nec polles, vtd. Cari..cte Lm- ; DVBIVM VI. *;■ De Teftikw. Suppono, id legitimam St.plenamin jr> cteio probationem , requiri dUos teftes, eol-Sue debete, 1. Externo fenfu percepi ffe id» dequo teftantur, 2 ,De eodem facto 8c criuu - -n*:» eft® fifdemcircurnftamiij, deponere; 5/iOqei etUiKt teftes tantum lingulares. Hh 4, « 4$8 De pblig. Tejlium. et vocant, qui non Faciunt plenam probatio nem. 3, Efle omni exceptione majores, it quibus fcilicet nulla delideretur conditio, quo minus teftari pofiint juxta verfum vol* . garem :| t\ Conditio,foettu/, etat, difcrelie,fkma> -$j| Et fortuna, fida; in tefitlut tlla rtcum Hinc ateftandorejieiuntur, i, Servi.i.Mu* Jieres. 3.Minores 20. annis, in criminali» in civilibus autem impubferes. 4, Inimici. Sanguinejnndti, 8cdomeftici; excep» quibufdam cafibiis » apud Lrjfo.l. 24. «f.3> »«.38, 6. Infames. 7, perjuri, g. Sociicri* minis. 9. Perfonae inopes & viles. 10.De.id femifatui.- ex quibus tamen ii,qni fol® jure pofitivo ad teftandum funt innabiles, poflnntadmitti in criminibus exceptis. Q?0 Fuppofito,' * - Qumtur I. An, & quando reneatur qui* teftari > II+ Ad quid teneatur, qui non vn.t teftari, aut qui falfa eft teftatns ? ; Refp. I. Non teneturquis teftari» nifivri ex charirate, cim ita neceffarium eft>“ avertendum grande malttm proximi »!“* 1 reipub. vel ex prarcepto.citm Judex,feui»^ perior habens poteftatem, ira legitime p1** cipit. In quo ultimo cafu ,fi fugias, aut occultes te,antequam ad teftandum citeris.no" peccabis contra juftitiam ; ideocjuenec ,s‘ neberis reftituere, ut contra multos doc" Valent, 8C Lcjf. Ratio, quia tibi necdum e» prarceptum; fi quod autem jusnafcaturP3111 ex uto -eftiinonio > id ex praecepto ontt,r* I®o etfi fit communis fententia, ad re(luu‘ tionein teneri eum» q^i a Judice citatliS,, Lib IV. Cap. 111. +19 git.velteftimonium fraude declinavit; ctira ut efficax & moralis caufa.ut Judex feriten-tiam ferar in alterius damnum: non tamen eft improbabile . quod docet Mil. 8t LeJJ'. non teneri, Ratio.quia citatio intimata non inducit obligationem juflitiat, fed tantum obedentis ; proindeqne non comparem con-uimax tantum eft. &inobediens,non autem 'njultus. Ltjf.l.z.c. 17. 8c 30,v.Bmac,Lcym. i cc, Rtfp, II. Etiam legitime 8c juridice interrogatus , non reneris teftari fequentibus ca-“itns. 1. Si fcias rem ex confeflione. 3. Si actrepiftiTubfecreto naturali.nt Confiliarius» Advocatus, Medicus ,&c. mod6 tamen non neceflarium ad magnum Reipub. vel pro-Xim> malum avertendum : tunc enim licet fectetnm detegere , etiamfi juraffes te n“ |i difturum; quia tale juramentum non fligat, ctim jure nat urse tenearis ?d con-n}nom.ytd.Laji r.4, »».9. 3, Si ex teftimo-ni°. tibi vel tuis, immineat notabile dam-num! nif» tamen damnum publicum, vel privatum alienum prsvaleat, ut notat Cerd. de /*J?. d. 39. n. 10. Unde communiter cor* tenetis teftari contra confanguinetim, 4’ $1 a viris non fat fide dignis accepifti: “nc enirn potes te habere, ac fi nihil fcires. intellexifti per injutiam, v. g. Periendo literas, cogendo alium ad revela-netn.&c. Lajman. l.$.t.6 c.4,M.y Mol. ') «n.J. 6. Si alter ptobabiliter in fatto on peccaverit, vel propter ignorantiam, vel ija rem aliquam accepit in occultam cora-r^latiooem debiti i ex quo tanquamde fure inqui: 490 T>eOblig. Tefiitim. inquiratur. Ratio, quia mens JudiciseH,» quirercde delidto, v. p,i.uit.c.i} fiB. BtnU.10. fl.J.f.J. Lq.U. Reip.III. Qui /ciens falfura .teftatuseft per quodalteri fuit efficax cauladaroni,» netur ad impeditionem , vel repirationa omnium damnorym , qu® caufamur. Iw tenetur revocare-cum pari fuo damno.* periculo etiam vtras.-fi Reus de ea perict tetur, 8t putetur re vocando aliquid effiSu* rus. Ita communiter. Ratio, quia in dani# aequali .^potitis habenda eft ratio innoceni V. dub.feq.n, I, Dixi I. Sciens, quia (i ex ignorantia.^ verjentia, aut o.blivione iticuipabili, M*1® eft teftatus, etfi teneatur impedire .fi pofc non tamen ad reftitutionem , etiamfiS® damnetur» Ratio , quia neque tenetutexts accepta, neque delidto. >M Dixi II. C<>w/*fj^;e,quiaf5 a partete:^ futn illud teftimoniuro nihil effecillit,v.g* quia per falTa teftimpnia auoium, jam tW caufa damni erat data, ira ut Judex exliff tcftimonio nihil fuerit motusad njhiltene* bitur, he/.i.a c 36.8C Lrj./q.r.j.f.S. 5^ Teftis peccat,,!. Si affirmet quod ig®** 2. Si veritatem , quam debebat celaie,;r!* riat. 3, Si feecctiltet, ne rogetur, cafu S10 tenetur teftati. 4. Si Judici julle interro* tanti non obediat. j. Si pretium pro dic211" t veritate accipiat. W Ltb. lV- Caf. 111. 4n 2) V $ 1 V M VII. ;v De Reo. UTJCULUS I. An t fr quando Rem teneatur fateri , r veritatemI Refp. I. Si non interrogetur legitime, non tenetur fateri fuumcrimen, fetipoteft Judicem eludere vel ambiguis verbis,vel etiam negando, cum aliqua idhi&ione , 8c inbo-nofenfu, ut mendaciumabfit. Ratio,quia tunc Judex non habet jus interrogandi. tut obligationem imponendi Reo. Ita Lcjf. t.6,{f3. e. f. fic», d. 10.3,3.f.x.Vude tifiives, 1. Reus non tenetur fateri crimen fuum. 1. Si Judex non fit legitimus. 2. Siafeipfo litis proceflum inchoet, fine prmvia accu-juione, faltem virtuali. 3,Sinonptseceffit femiplena probatio, nec infamia , nec mani-'fdftaciiminis indicia extent. Ratio , quia in uis Judex non intetrogat legitime. ^Az.or. W*FiH.Lay, 8e Obligat, R et. tum caufe , & qu* fine indicia. quomodo | pfobetiif delidum, &c. ut Reo conflet ,11 legitime interrogetur : quia non tenebit» | refpondere aiioqui,& fe ipfum honore,alii-1 ve bonis, qua? bona fide poflider, fpafiaB J Cj.Nav.c.iyn.^.Cari.deUpJ,6,0.n.l I I V. Si Reum' juridice quidem interroget Judex , fed non niiiex falfia praefumptioM delidi, v, g. an exierit ex tajidomoflrifio enfe, potelt Reus, fidem eft de tefte) licet fciatfemiplene probatum effe, id negare» “ exiit quiderh, non tamen fa&o deiiitojei ob aliam caufam: quia fi Judex veritatem-' fciret, non pofTet interrogare. Ita cutn SJIxi q. 69, a.uSot.Fag.f 8,r. 34. Di*n.y?•<>!> tr.ifc.T{.66.Card. de Luge,d.40, n 4. j| Refp. II. Etficommunior, & verior tentiant S.Tl.om, 1.2. q. 69.fi Ren* legi1®' interrogetur i Judice, teneri in conficient aperte veritatem dicere ; probabile tamen eitetiam quod ex Sj!v. docet Sa. & Ltfi non teneri,(altem fub mortali,in caulis capu talibus, 8c gravioribus; fi fit fpes evademin & ntillumgrave damnum reipub. time»»' Tam.d.q.q.q, d. y.Card. de Luge, d. 40.». >b «br dicit, efie fententiam valde probabile®' oCin praxi tutam. Ratio, quialex huroaw communiter non obligat cum tanto perit11' 1°* v.g. mortis; tum quiainhutnamirovide' tnr, ut, qui convinci non poteft, teneatur pratbere arma contra fe, quibus occidat®» aut gravem poenam, v.g. perpetui carceras» ftbeat: tum quia non videturtam heroico» adtns praecipipoffe, Bn,in Distu * _ Lib.1V. Cap.m. 49i Dixi I. In capitalibus .■ quia aliud eft de caulis ,in quibus agitur de pcena Ecclefiafti-ca> qua eft medicinalis. Dixi II. Si Jpeifit evadendi: quia abfque ea ceffat ratio celandi veritatem, Vnde nfilvcs. I. Non fiemper opus eft (juxta didta '1{ ejp. 2.) ut ConfelVarius Reum urgeat ad crimen fatendum. Cari, de Lugctd.qo. n.iO, II. Poft fententiam latam Reus non tenetur contueri crimen, quod ante injufte negavit : quia finito judicio, finitur obligatio Rei. Laym.l.e, Im& probabile eft, necante fiententiamad id teneri ( etiamfi adhuc iitjin poteftate Jitdicrs) donec iterum interrogetur. Card.de Lugs.d.qo, nti.17. Refp. III* j-i quis ad evitantia tormenta gravia .mentitusfalfum fibi crimen impofuit perqmdfit morte pledtendus, non videiu r mortale. Ita contra N,.var. & aliis docet UngUs. Sylv LeJJJ.z c.U. d.J. Tann dcjuJt. *'4*4 4•dab.^. Ratio, quia non eft mentit us perneiose; cum non teneatur tantis tormentis vitati confervare, vid. Card. de Luge, i. c. V f.derefi.ijcs. i. Talis non tenetur poftea crimen revocate, quamvis antea perjurio confirmallet, “ prudenter metuit, ne ad tormenta revocetur: quia etli pejeratione gravitetpeccd-nt.hocjatntraniiit; 8cnon retradtando ne-mmi facit injuriam,ideotjue fiufficit .coram Deopmnitere. v.LeJf. Tann.l.c.&q.<,.d.4. 1J. St ex illafalfi criminis confeffione grave damnum aliis fiequeretur, v.g.bonum—* Reipub. aut fama religionis ve! familire no-«uiiiter l«ieretur i a tt: aliqui ideo inhatre- lin 494 D* Oblinat. Hui, fm lapfuri eflent , qusevis potius totiMCSi perferendi elient. TMtLe.SLq.jid4 ,j _ III. Si Retis tormentis coadttisdenuncW vitalium innocentem, tenetur ftibmortsi,I ante ftiam condemnationem, & ii tumnw* fecit, etiam poftfententumdamnationiM' Vocarc;ad quod etiam a Confcikrio eftobli* gandus. Iraex comrmini. T'ol.Lj.Ci66.uJ1 Lcj[;C‘UnUtd.\'). t)bi fnbjtfngtt*. i. Si quis tamenfejJW® tpfique praxi fervar» advertat eaoJMtra' tiam, qu.T negat per revocationem inet^ mo vit$ fadt >m tolli, vel innrmaridenunctr ttonem ante fadtam, ut docet Ddritlj-tt V‘dm.d.6. <7.13.p.q. is confequentereJ®’ mare poterit, denuntiantem in' .eottom*1' triculo (Caltem cum fttoincommodo» 8'* peccato mortali) obligatum non eiM'1' ^vocationem; qtiiaeffet inutilis, idcetipfe redte cenfeat.fundamemitJbip1 fementise minus effe probabile. i. Monet idem T*n». nu. I op. caveMi efle Confellatio , ne vel importune i1?'1" Reo damnato inculcet retractationem * pandationis, inique.factae ; vel retradiaj^ nem faftam imprudenter, 8c cumfea* evulget. £g*re:. An Reus teneatur revelareeo®' glices ? a %ti hcetante , & poli/ementiam, (quoad ortem , vel poenam morti requivalemem, ' Pe[P5iuum carcerem ) fugere. Ratio quia qmlibettan»magnum jus habet ad vitee «t nulla poteftas huma--migare p0(iit ad eam non confervandarr, miL^uf310^ offendatur: nifi tamen bc» jnmpubhcomaHudpoftuiet. Lefr l.i. c.31. «■T» v»dtriji!tes4 J fnft«^e^u^r!:cf ^eo *>cetfugere, etiamfi Gt ir icarcer.ls8ravedamnum indepaflurus. «titurtXf ^ns^ manfurum) ‘3uia 1 ,0 '°iure »SCmilhfacit injuriam. FiU. rii(w/mt^ numt 31*. cnfto 1;en c*larlt3S aliud fuadeat.ob damnum Lf/jPf°nderaBS* v'Bm' dA0 “'3T 2‘ Ttlttiim' ma.“'s *'cet fugere,ne capiatur, Tel,l*anummiltro apprehendente feexcui tere, 496 De Obligat. Rei. tere, non tamen illi vim inferre, vulnera* do percutiendo, &c. Ittd.&Heg.la4.4 III. Licet etiam .faltem inforoconfcie»* tias.cuftodes (praecis a vi & injurii) decipe* re, tradendo v. g.cibum St potumutfopia* tuf,vel procurando ut abfint ;item_vinca)aS carceres effringere: 'quiacumfinis ^ j*cl‘ tus,etiam media funtlicita. Iit licetaliict* ptivi per effrattum parietem llmulelabantuf’ non tenebitur de damno : quia tantum ell ejuscaufaper accidens, cum jure fuouta-tur. Nec refert , quod leges SC magi quidam tales effractores graviter puniant• id enim fit. quod vel contrarurnieutenti® fequantur; velexprsfumptione,qiK“f® intulerintcnltodibus: vel quoti propter®* num reipub. ea patna flatura fit. Tann.d.q.q.q.duU.j. ex aliisnutlris, v-lR» de Lugo.d.qo.f. 4. IV. Illis , qui non funtrnimftn ju» licet nonfolum conlilio juvare Reum, fed etiam fuppeditatis inltrumenti. v-g. funibus, lima,&c. quiahuemaltert citum illi fuadere , St ad eundtun meaiap ponere licec. Letf, l. c. d. 6-«.40. f4'"1' * Sjlv-Turr.Vaf.;. . - V. Non tamen licet juvare ineftu_ carceris, ut habet communis; tum 1a'J '' cutio ipfa eflradionis foli Reo liclta^%a pier jus vita* confervam!*: tum1 na a omnis fecutitas carceris pereat. SttAreu An Reo liceat aPPe“f • W Sifciat lententiamefle gy jufte proceflurei efle» non licet i l**cet ^ iiUvcap.ru. 4Pr (applicare)quia id ellet Judici calumniam Imponere. Imo injttfte appellans tenetur de I dlmn0, Sj ,ver^ P»tet fententiam iniquam_/ [ ?er'aut ln).ufte Ptocefliim e fle; aut fidiver- in:r;r * p°teftappe,i*«e. v.r.iW, kt,r,.lOQ,C.Lug»,l.c, 4.14 Sancht DVBlVM VIII. Quomodo Confejfario agendum cum Reo ! **9¥crva!?£*a ^«entia. i.Inffrnat Wm, quftdqu* fecum inforoconfcienti* £"OTIClbuS non communicentnr; Sim fU n°CenS >f,ve'docens, id ei ara?mf,i?e‘necobefle Pofflt' Ra'>° • quia Ser r - fef-ls6 probare trafak’ rJ ^ Con^ar'° juventur: aliicon-e ron^temeS,dicunr^u6d timeant Sue eS"5 C°nferat c"m Judicibus, fl I), '“r ad tortlIram- Unde ex-rius accew, "°n temer? evulSet Confeffa-confeffion^m confe®onem* 2, Ut ad ®'ttat nifi n?ftrament.alem Reum n°nad- fantliquidsPviJ“a7rnin,.f°ro l’r0.fan0 res "ia fateatur nK emmad'R' P°ienr,utom-vtlcooatnrejd n?rei?4 ne vel deferatur, de conCioS fa,te,1Judici: a"te tamen [eSS'„Sm'nis modi&Reos, ut nonfunt; & L:'um q"'a vere quidam rei uctinlaimportumtate, ne mo-*1 rianwr 4?S De Canftjf. Rei. . liantur incommunicati, vela confcfiatioif extremis deferantur, confitemur factiiegei tum quiaftuftraeft ccmfeiTio.nifi fiatejtM‘ tritione , & veri ad Deum conveiiione:de hac ergoltboret,6c fequetur bonacoafA ■non autem contra. Tan.l.c. i '< III, Caveat, ne coram Reocenfeat®5* dum procedendi judicialem ; pio.nJefit communiter'non admittat querelis de wia" ria L&a.cum non fit.Confeffatii ea judicat jfcJ ad poenitentiam difponere. - ^ IV, Etii quidam, auitores permittant JS' dici uti dolis boni,, ad crimen eliciendum» non tamen id licet Confaiiario.netniwW' riumejus infametur, V, Non licet (fecundum 5c tof-l^Ncnluet:) palaminterelfetoi®*j| tis.autfuggerere modum torquendi, ntBffll* tiorem, VI, Expedit habere cognita indici1’ probationes deprehenfas in judicio, tjue modum procefsus , ut Sc^prudem-poflit in fuo foro agere, 8c j udice®,11 opus, prudenter .idmonore. * VII, Inconfeffioneexaminet, l.Ao» fortes criminis prodiderit, ((i lecunuH'. pra dift-a tenebatur) 8c quidem b fa se infamant, inducat ad revocationem’ , cum periculo torturx, v.Tan.d.M-1-««, lOj.&diaa dttb.fitftmrt. l- j, qua tempore, qua occalione, m m*S ^ ^ lapfa; utiipoftea neget, convinciP: eoderaforo. 3. Inqualitatcmfupdf» an es animo Chriitianx fidei renuncw > oaonera adoperit »f«dfade De® . Lt%. IV. Caj>,Ui. ftnferit , rebusfacrisabufa iit.homin bus nocueriti ■pfatfeicim cdnjunftis, urmarito, i -s * octnaiios ftdnkerit. Item de pec-, fS^ndibu?* Peftnill!1e confefljt aperiat’ non e*P*-1{£ 'poft ftipplicium nJ d:ci figmfieare, Reum in exttem de ^nc.ano^sre^dffa: tum gui!rTidic« Ll7l!)cTr‘ ^ufmreHvide ^»*fc filium lacia- fflem le, fi non petiti licenti? , innoc lej pecc inmnrUlger’CUm eo qaamSf S* dcnunclan'ls- QP"e fi aij. *scftReUfCe™:n?°"£fe exPfedi2t* to -an. coram tertih? i- ^e^confeffunem^ dt ^Mdteat.eotineucjudex^ ®PoffiSe ei 'e docMT fBC, J 'n°11:an:ien SSd&W»»' Illm ^«fin .Pteftd,atfh?c !>° a,i»- c°nfirtoare r!,' r l s tace,!Jo . vrfcttif ’ tcrcedere^^’5 damnaris, 'n- ' 6 ***** P°©‘ . nnir/:;,": K 1 3 m-tt' joo De Obligat, Medir. magiflratum fupremum, jtixra Scripturite'. 'Troi/. 14.Ertte eos,&e. valde tamenpruden* ter & moderate, id faciendum: quia relaxatio poteft elfe illicita, Judex^ue (non «•' hien Confefiarius > nili ea praeviderit j fieu reus malorum omnium, quae ex liberatione fequnntur; imo& ipfi impotabuntnr.cM ex officio debuerit impedire, v, SfM&S* lrae. d,IO. q.l, & 3. Tan- dtjuft.d.4,4.^ D V B 1 VM IX. Que obligatio Medicorum, Vharmdtf focorum, & Chirurgorum l Xefp. Tenemur ii imprimis, quanJotJl* pffleium petunt, vel fufcipiunr, fubpravi jjbliguione, fufficientem habereIcientiaO» fcveperitiam. Navar. c. 2j. ^nt-C, L»}?y' 2y.n1*. 1, Deinde in curandisiofirrnis vare fequenres regulas. 1. Ordinarie deben fequi opiniones medicorum fecuras, tas. Ratio eft periculum & damnum pro» • Bonae, Lajm. Sanch. I. mr. cap.9■ 1‘ 7?*. do certum aliquod eft pharmacum, Sut)l1 mirum certo infirmis profuturum eft.ten<‘‘ tur illud adhibere, omiflbeo.ds1!1!0^^ tatur: quia alias imprudenter Pl0?iraUIL pericnlo relinquerent, 3. Si neu nnt M pharmaca, debent adhibere probabiliori' tutiora: tum quia alioqui falutem Pr,a in diferimen adducerent; tum quiacen[Bj, tur fungi officio , quantum potfunt, cu® nitno proxiaii periculo & damno. :'py'W. Cnp. 777. >01 cofiulfteftfj^sde fa'I ure infirmi, nec adeft JtWMiBmnjn dnbium. de quofcilicer ducatur,nurn profuturum; an nociturum fit. potiunt, im6 debent illud adhibere. Ratio, Qnunc infirmi negotium utiliter geritur; Knmors fequatur, iplis non impurabitur: cumanas fpem vita; non Hibeat. Lajm.ltb. i, d.it4.4 p.p. Vutryolves, I. Medicus peccat, l.Siabfque fufficien-ti peritia g,ravemmorbnm curare t en ter» ?* 5t**2»W« gravi & infoluto morbo, ipeciaii ftujio- operam non impendat. 3. Si uet pharmacum infirmo, quod probabilius creditur nociturum, quam profuturum. 4. Si medicamenta inexplorata,explorandi gratiJ Wnibeat, pratfertim, quando deiisnoneft opimo probabilis , & habec medicamenta probabiliter utilia. Si non bene perfpedtd orbi nattirS , temere adhibeat remedia ob-ia„?el pericplof^ .praefertim cum difcrimi-«e v!t* , vel gravis Itefionis, 6. Si agnito groti periculo oporrune non adfir. atit nc-etiariam curationem negligat, aut medicos fn°a n®r' non.permittat. 7. Si aliquid rii,meat . ^0nor' praecepto contra-lncar|tationem, pollutionem, fu-8. Si facile & fine necef-jjl er aleJ'™o abfol vat, carnium cfum per-atl 9'.Sj rtgrotantem pauperem in peri-Miio conftirnnim contemnar, vid. Btnec.U. jE.Tc 9*'y' 'Aw< l 2> cA7- £fceitf2* iJi,?hjrmacoP°!3P«ccat* Si rudis & * ^ fflunas exerceat* a, Sine arte, vel 1 i 3 diii- soz BeObligat-. Mertat. diligentiS nrceclicarr.cma.confici st. ? in potionibus pro faccfcaro utattir.fSi.w® .inetl^aroj^nm. pro ,?Jio (nili taracn m rqtie bonum» & non majoris pretii) cc» rra medici.praeif riptero , cero gravisJa® pnic,«I,0 , dui.$4> .. tiicamema adnon p^fiendum . rei adi«e:«° expellendum veiidax‘.,,6»iiphsTmacavei»11 Iuntilia, oC c.v.Ef'1 V* *>c. . IIT. Peccat Chirurgus, i, SiFntfpfP jfc petitia fi./Fi denti vulnera curaretenieii cura periculo fetoris. i.$i,Medie0»-?®* do gravitas rxlneris exigjt, non 3. Si lucri amore curationem protralMr1 «uercedtmjuftomajorem exigit. tfi'' causa venam aperiar» aliiidvereir^1® adhibeac> v. EfcobJ c, D V JB 1 V M X. ‘,'0, Qut obligationej Mercatorum, ®/f cum , c At er orum j&cuiariw • Fefp.Ea? patent ex diruis de fepti^F** cepro: ex quibus rtfilvts. £| I., Mercator pcccat, 1. Si venena®* . alia prohibita vendat, cum fi]fpiciocePr' usus- 24SiparatHsfttqnodcunquepteI' etiam injuihim .ab emptore accipere-carius-quam fupremo pretio- vendate®1-tamfolmiorem, 4.Mercium vem occultum nen aperiat,pondw" furam imminuet, 5. 3j emptorum monopolium injuftum inftituat* lib. lV. Cap.W, }Pf fcbties tinins generis fibi comparer, immoderato qiisftu pro libitu vendendas. 6,Si merces ab eo qtii nonnovit, emat pretio mino-te, vel cariore vendat ignoranti. 7. Si mer-ces veteres & imtriles novis admifeeat, & ♦endst eodem pretio utrafque. 8, Si jnfta tributa defraudet. 9. Si tempote debito, cum poffit, non folvat creditoribus, cura jpri .eorum damno. 10, Si mercibns fc\r vit, quod pecuniS dsber, contra creditori* volurntem. .i i. Si diebus feftis pubKce tir.at, vei vendat contra confuatndinem per-tuiifam. 11. Si juret faisb fe tanto pretio »ercescotrparafle. 13 Sicontra&um intpat ^empunque , dubitans de ejus juftitla. M- Si emat res furtivas-Si*. v.EfaL,t.' 2. E-l.c.n. II. Bibliopola f^ccat. l. Si vendat libros prohibitos-, selAs/civos. 2. Si librum defe-wu laborantem vendat pro integro , &c, *- Ijah.crpt 13. Ui, Argentarius, fiveAurif-ber peccat, 1 ‘ l 2spro auro vel argento vendat. 2. Auro ^elargento plus aeris mifceat, quam ars re- * & emptoribus mixt ionem non figni-cet, nequs minuat pretium» 3- Si ex rebus ortivis aliquid.amat malibde. 4. Sicorem n,„n-e? ba^llum pro pretio io vendat, vel Pf«tofumprovisiemat,&c. Sutor,& csteriopificespec-'' “l jurent fetalldie opus perfe&uros» 2 c- j Unt» (vel dubitant) non futurum, ‘ f.n* materi* exigant - quam ad opus fit «n»r U? ’ parte* aiicujus mementi " mpctfunt, mineant! fttie voluntate do-Pf- . Ii 4 mini yo4 De Peccato in genere. mini. 3. Si diem feftum line gravi canfa vio* lent. perfe , vefperfuosfamulo$,tfc* vii Efcob. c. licap. 13* LIBER V. De ratione cognofcendi, i difcernendi peccata, / ■caput p 111 muM« De peccato in genero; D V B 1 V M U Qu id fit peccatam ? SEfpondeo. Eft tranfgreffioj gis.fi ve. ut ait W.eftvoJ tarius recefliis a regilla per quam regulam in:s"'S j praeceptum ■ tam naturali humanum 1 quam divinum: perreeeil u > telligituradtus, (vel ejus omiffioJqw® J' tantiim voluntarius ,fedetiam quaaduati advertentia maliti*. 0“ oiiia ut docet Stnch. I. mr. c“p.1 • ^ Vafa.JB nac.d.l, .J'F' ) m x, obfctrnte, matnS carnis, etiam olqatw cfftifionem feminis; fivc externos ac viw tns.v. g. fhtprum virgini per vimiliattim, II. Deredtu fecundae conditioni5’™111* , 1 peccato excubantur vehementi®™ t10® j ir* ,aut concupifcentist, qnibus aiiisrat^- , tus perturbatur, & libertas tollitur. .... j III. Defeftu tettiiE nonpeccat,q>ufiiel'j junii depricepto nihil cogitans c®nzt.’/, carnes comedit,etfi advertat eas J biles.Itera qui lapidem projicit per fenefl» » non advertens periculum Itefionis.^M contrailS ufurarium celebrat,non adven efTe talem.dW ici. j .c. i i ■% ; IV. Damna deventus (licet aM»1®; qnentes ) ex ebrietate fecuti, & nal>o m pratvifi, inculpabiles funt t.quia nec ' nec in canfis funt liberi. S unt v_ero c“ P. les, fi fint prsevili, nec diligent13.1' .(j, ex ptaefcripto prudentiae fit adbibit*1 ^ quefentur: ea ver6 adhibiti.etfi I niant- culpa vacant. Utietiam qfisnu 1 ta loci & temporis chcumftantiaS’15011 "o, ret periculum mali , ideoqne nulla ca__^ efl adhibita,' Vffy. i,2.d. ..a cqnfotmiter LejfJ.^-3- do*fettf/i gentta, ebrietatem aut eventus c*«- > lolitosprecavetidi» fueriteantto' ‘ .J atiam mala, qu® praevideri poterant > ■ veaiajia fore: quia cito nottin^» taj ,lib. V. Cap.l"' >o7 ^mintranfafiptlibe.ra * nonpafTtint habere Notem cnipam, quimipfa caufa, lJVBIVM II. An, & quando defui er in > & dele3ati«* nes fint peccata! I*er JefitlcriuTO inteUigitur voluntas, in-entio, ytj prjopofnut» tficsx rei malae : per evitationem vero , fimplex amor & cora-P J«atia objetti cogitati, fruentfo ejus duU edtae, abfqpe dpCderioexe cu tionis : folet-S e dici morofa, non a mort temporis, cum Doft ei!U° ^°^Jt Per^cl > fed quad voluntas, L Plenam sdvettentiam rationis ci-immo-rstur,. ARTICULUS i. peccatum fit defiderium malum ! Defijerium abfolutum, five co-in n»°CU[il v0^ncate confentienteabfointe in UCitatn a^*}Uaudo perpetrandum , aut J.™*0 complacente, habet eandem Veni,tm'JC ®aftu'ampeccati mortalem, vel q0. rm * n malum. Quod tamen intellige, fiefficaei-«teratur: quia fi tantum Iit fignificatio pra-penhonis naturalis in illud objc-dum.non eft peccatum, Sanchd 1. c,». n. if. La)w. 1.1 ,t. j « *’ .y *'■v Cafd de LHgt>,d4\&.n»4tf6t fiiK * j.u.l'ere & dele&ari de opere malo, defilp " Ueft peccatum mortale,* veniale,prout ipfum opus mortale.velveDl^ leeft Itacomrmin.ex D.Tt.e. 1M**?’*^ • Dixi, ficmtdum fi: quia li deleifeuo tantum de ipfa cogitatione, non autenidc^ opere,non eitpeccacutr; quia ficutcogn*» v-g. de rebus obfecenis, ia ordine ad do# nem, rei concionem, &c. bona«ft*c^*7, atitemdeiifjem rebus ex curiofirate-e#™' la veniaiirer: itacOHfequenter.deleibt*0 ' taH cogitatione tanquana objecto» non nula, led quandoque bona, quando^0 ^ Zih.V.Cap.7; V ^ (Wrff r,fal4' ^militertiec peccatam erit, ii ‘; ,.“t>o verfeturcirca modum male oue-J’"on circa ipfum opus malum : quo «odo fine peccato fepehosdelettantfabu-.comceJi^, bella,homicidia , fraudes,fur- cun-Wm t^*inis,T'8'-ex e1uo'&c- non fe-e • fmIe’Sed mo^ furandi .rapiendi arti-°r • - modus cadendi inopi- ifiaJ-iil:t.3ic.6,n.x.Ex oun-uirtfilves. de e^‘8atlclere,Sc ddedtari morose tUltede^A0"0* '£CUt0 eX °f>ere mal° : 4““ ir ‘e~3.tlo»noneftde objedio malo. IecInJWtt^,?#s feCucUS fit ex °Pere «I,?* malo , hic tamen Sc in £ Jf1 v*««e: ut v.g. quia faftum eft ignorTm?;' iWXm{ ‘ ebrietate . inculpabit! SU-ndnlV^"" e£utn de.ipf'°adtu licere aliud ut «n r11* n°n quidem fecunddmfe, hfii cfi cau^- talis boni efLtfus, docent lc6‘ex Y^-i.i.dAou no »rie '°'Htione naturx factain fom« non eft m °kj®foni jjele&ationuiftius ' ‘,0defid«arl!9ffA^‘5Un£,!iCer5alyUan* defider;,, \ e I^e&u fimpliei ,&inefEcaei “'infon/Uttal.efiat-finc culpa; v.g, ^um-dlI^eni«n«ur* fcdutio.ob finem iinenL “mm° i16 non fit tanu neque fi!!’ “V^Suid probabiliter caicet, ',°‘npraro£ r‘cu!llm confentiendi in talem hujus di-rTtl ”8t'° eft>aju'it,quiaobje&um Vd.tr/ & I"1 ’ a“reaudii .nonefl malum, - °n eft peccatum, fautem wortaie, & cc.> JJ2 De Peccato in genere. | Conjuges delegentur appetitu tantum n* tionali, de adu conjugii praeterito . fututo velpollibili, refpedu compartisprsfemisi vel abfentis. Itero fi fponftis delicieret coptj* | lam futuram, aut de ea deledetur; vei vidua de praeterita. Ratio, quia hi adtus habent ©bjedum licitura. Dixi> appetitu rationali: quiafi aut vidua, voluntarieconftntiatindclecta" rionem fenfitivam,& carnalem, (quzrecoi* datione copula futura*, aut pr*terit*.Mt«' rajiter oritur) mortaliter peccat, ut “oc£ lafU.t.J. ta.6.Bon. Tann.Tala#»*-1^ t. y. tnifc. 1.2. contra Medi. &c. Qui3 ver0, fupradidam voluntatis obledationera.it11' tiva8c carnalis ut plurimum , imo etiampe* riculum confensfis in fornicationem.coM* quitur, obledationem illam voluuMj** praxi vix locum habere, (altem in w & fponfis: inter conjuges tamen,*8®’0' riculum pollutionis abiit, etiam fenfiti'’3®' & veneream deledationem. non efleniom docet FiU. Binec.de mat, <1.4- Samh- h*jl‘■1 i. I.&Dtan.r. 3. mifc. 36. «mquiam tus marrimouii haec excufar, uti etiaiu ta impudicos, folius vohiptatis eami ra» tos: tura quia htec tendunt perfe ad P conjugale, licet per accidens opu» nou ceatur. . • IV. Deledatio morofa de rebus i®1®!» pofitivo prohibitis , non eft illicita; ro g non fiat fub ratione prohibitionis Carthufianus, velaiius, die jejuni* le ^ det de cogitato efu carnium ^qu13 1,0 e. de epere malo jcam lex tantum vet£t^oneo Ltb. V. G%p, /, jtj nionemexternam. L^m.U\.i.$.c.6.n.9. k/M- • }■ d.u. n. III. & n, i 13, V. Qui diledationem morofam morta-lem confitetur, addere debet circumfhntias opens. de quo fuit deledatio: v.g. inma-Hiaira*, an fuerit de occidendo fratre. an ano j uno, an pluribus: in materia carnis, an econjugau; moniali,confanguinea.Quod 3ai'L?lsu,sfine caufa & nece(r'ta:e donemcw at,eit^',aintelli8irddea‘)-«uriofitatew ‘Jtura‘!ter0.ritui>am -(v.g. ex ntdire&t. fg,t.’ VeI au‘ilrturP'a) tamen fi-■ftmftTn‘(!?ntfe^’ *fine Peiicill° con-hbLtCClTall,er; fi ver6 i11 ftdm cau-Vli' fi?r*in6-?r' Kk H'Jp. i 14 Di Peccato mgener e. ■ -Jcfpt Si voluntas plene eam advertenn J negative & perraifTive fe habear, itautn approbet, nec repellat,duroraodoidnonP« | tnittatex iptins delettatiohis compl^t^ ( r.ec periculum {it ulterioris confensus.p- \ babile eft, • quod docet. Cajet. S^cluh « 1 evr, \z» non peccare mortaliter: tum J • non confentit in delegationem .> turaJ " moralher eft impoffibile . omne* illos1« evitare; tum quia ex jufta caufa illo permittere, etiam fecundum adverU^»' V Refp.III. I n praxi tamen verius via quod docet V *[<>• f 1 j. finejuftacaufaeis non rehftere. ti mortale : quia fere fempet vduntaseite polita periculo confensus; Kcomn. ! credere,eft nimia fui confidentia «?*. inio. Moderate Ujm. uttmrtue W .. probabilemfaretur,& an,<$•&“ deri mortalem , nifi faltem attum ‘ L , difplicenti* circa illam eltcias; citer animaro ad alia divertere neg g v ij, faeile poffis, 8t fperes de tali modo 10^“ pellere. vtLaj.l.i.t^-c^. , d v b 1 v m m D« dijlinflione peccatorum ? ARTIC«L«S I) I Scfundamentaluer, ex tionri1S' ^^Tann.d.q. defcc* d. I. q, 1. Rj. iliftm m®PJrnseft' quiaomnesadtusfpecie q0oJmrU-eX9bjeais; peccataautem^, tio fpr .n jtCna 6ipfos actus. Ra* x.;~a ,,“!!?* Partis, quia privationes pro-bus n-; lnSuu.ntur fpecie ex formis, ani-Privatio!?'U 5 Peccaca formaliter funt tio terri ».eS re.^ltudinum oppofi tarum. Ra-cilicamf parns ’ Su*a redlitudo virtutis fps- dS. lmSexeoJeniremote, Exqwhu f'pec,ie ferunt, non tantum quas °PP nunVntUtlbus * ^ eti,!i:n clu e eidem_i avariStUr1extrem^i « proJigaiitas , fic id eft . ?t?one diverfae di {formitatis, ®Mdem ?? • dlvetSi ratione5c radjtia qaantnm materiam attingunt , ut fit eadem f, v natUr*ejufdem peccati, non que Prot).nCiI uas'Inoi'aiiterloquendo, ne* teittenJi. ni,° ntrumque peccatum com- *^teriu^2ec«(^il0mU¥iUI"’flirCUHC> Kk 1 A*. i\S De Tee cato in genere. ARTICULUS It Qu& peccata dtflinguantur numtri’ | Refp, Numerodiftinguunturduob'JS^ dis. i. Ex.diverfis objedis numero bus , non materialiter 8c phyfice ’ fed etiam formaliter 8c moraliter ililo i. Per interruptionem aduum mora» Dico .moralem: qmaetfiaddiftm®0*® numericam phyfice fufficiat MU®VLS 1 ruptio ; in ordine tamen ad conte®0 • bod multiplicatur, nili moraliter1 quiaficut in confeiEone a&us moral etiam multiplicatio Sc diltindkioniof Porro adus moraliter interrumpunt®, ut nec virtualiter, nec interpretati» ^ cenfeantur. i. Per contrariam »oi« J5c propolitum. 2, Per ceffarionero■ voluntariam 6c liberam. 3 I*er ce gatpn 1 involuntariam 8c naturalem , »vee. pir 1 fomnum . five per diftradionemad* 'I fomnum quidem, quia cum w “ ? c' ) rationis, non cominuaturawMW* jW, ralis: per diftridionem vero, L prior cogitatio fit involuntaria •‘^or3liiti| eam redeatur , fit voluntaria, ,-en,tntiis multiplicatur. Ita Vajq &c. CL j0jntei' eifi in peccatis externis tenenr ‘ j^b finis tamen non habet locum, etg ptt tr. zi. cap. 8. nu. 3 17- ^3tl°. ’ J smUltipl'1 hanc interruptionem phyfice actu 1 Lib.V, Cap.L m cemr, non tamen moraliter; quia hoc ipfo» quod animus involuntarie diftrahitury remanet interpretative prior voluntas > cum non iiiietradata.aUt aliter interrupta^ vid. etiam Bddtld.l\,n.$, Ex didi: refolves. . . 1. Unum numero peccatum- committit, qui uno aftu odii, vel detradionis, fertur in 10, homines; qui uno idu duos occidit ; qui uno actu vult omittere officium horarium pet menfera, jejunium per quadragefimam. Quiaetfi hsec objeda phyfice fint plura, fiint tamen unum moraliter 8c formaliter, quatenus in uno adu hic &nunc conjunguntur, UiNavar. Fili. Bonae, d. 2.. tf■ 4. p.l • contra^z.or.Vafq. &c. qui fatis probabiliter dicuntefle peccata diftinda. Verum live IO. Peccata dicas»odiffe v* g. 10. horoines > nvc unum, parum refert, cum unum hoc illis decem aeqaivaleat > proindeque objedigra-'iias in confeffione exprimenda fit; quippe qu* aftum in fuo eife individuaii conftituit, ut notat Fili. Bm. Suar.de pan.d.n.f. ) • _ II- Adus voluntatis internus faepiu-s ln-; ttmiptus, 8c repetitus, licet phyfice fit mul -j "Ple* 1 moraliter tamen eft unum numero peccatum in ordine ad copfeffionem » fi confnmmetur in opere aliquo externo, per e«m intento gCcaufato, aut etiam in pluri-hus adibnsexternis, fibi invicem fubordi-utis ad eundem finem t hinc v. g, quifura-surbibliothecam per totam nodem >etfi f®* P'usvoluntatem furandi renovet, tinum fur* & qui ad occidentium alium pergens, uepe voluntatem renovat , unam homici-amts conamicut, Ratio, quia eft unaadio K.K 3 ex'. SiS De Peccate in genere. externa,ab internis intenta'& caufata,Incini interna omnes complentur , &■ raoraiiter U ni u nt ur. vid. BMdelh d.zi.rmm.4, III. Actiones externte licet m: mero di' flipdt® , ad eundem tamen finem & i!#1 principalem relatae, modo non habeant di' ili nt, tam abillomalitiam , non diftinguuntur afc ipfo fine,8c a6tu principali, moriliterb' quendo, & in ordine-adconfedionetn: bic‘ ofcula.taftus, verba impudica, &c. copu* I*m carnalem praecedentia , imo etiam cS‘ mirantia, & fubfeqnemia.tanquantcotupk' mentar8c appendices operis, unum numer® peccatura Aint, ut docentNavar.ca.^'}" ^aor. 1.4, ca.4.4,6. FiU.&c, Ratio,quial® v el initia, vel partes, vel compiementa> appendices operis, ejufdem aClfts h®Ha S^obje&i, in quo omnja prtedicta ie°:2‘1,: uniuntur. Dixi, explementa: quia ii (imilesaftti)r'c!1 funt initia, vel partes copulae fubfecntttt*’ aut ex actu praeteriroex natura rei nonco»' fequantur, diflinguunt ur numero: ut V’ 8' quis de fornicationeglorienir: proinde^ illi in confeiEoneexpiicandifuntfepata'1 ’ non autem priores, ut docet &Mr.«*4'* j f V S l V M I, fit peccatum mortale, & veniale ? REfp-I. Mortale eft , quod obfui gravi-^ ratem, gratiain & amicitiam cum Deo 'tu/'1/ Pt*nam3ue «tertiam meretur, Dici* spiritualis vitae principium, Pcibcet habitualem tollit, 5c mor-tffianim® affert, tiamfrkk*6?.’ clUOt*°'J Puam levitatem gra-chiri, non t0*br > etii fervorem tatis minuat, & temporalem poenam Djcitur, vinale; quia falvoviti “.‘s Principio , fcilicet gratia .larguo-Qneffn? ^ac’*e'curabileminfert, veniam-” b rCI ^ COn^quitur. aKn.f-.fi Mor«l= peccatum duplex eft: tid“n*o re°rtalee3r genere Ato: aliud ex ac* PerV^i’ P°ri,,'e. ex genere fuo eft, quod quoadr* r c^a”tatem Dti , vel proximi, co-mtrh-' °narn*resallt).ura, vel nosipfos i Rraviter. r»dertfolv'U rrifij, -0ata ccmtra bonum proprium com-utv.e t Pansum funt venialia es genere, Objgnj.jH1^115' & vana Concttpifcentia, vana ° J Prodigalitas, curiofuas, fuper-Kk 4 fluitas no De Peccaris in J^ecie, 1 fluitas cultus & veftitfis, nugae, otiutn.efr cefTusincibo, potu,fomno.rifu,ufucon> I pU, timore, triftitid, appetitupecuniCi i II. Peccata contra virtutes Theologi® | funt mortalia ex geneie fuo : quia nocete bono alicui interno Dei, v.g. veracitatLmi' fericordia, chatitati. Item fete omniaqn* I fiunt contra Decalogum: quia quae commii-rnntut contra tria prima praecepta» noce® fimiliter Deitati, fcientia, omnipotenti*Ji‘ vi nae > ejufque honori externo vel interno: quae vero contra reliqua przceptafiunt,^-centperfonae, bono.autjuri proximi. III. Peccata illa feptera , quae dicuntor Capitalia, non omnia funt mortalia ex gei*' re fuo: quia non omnia graviter Peum»“t proximum ladunt, vel nos ipfos corrumpunt. :. | Refp. III. Mortale ex accidentedicit»r> ctim adfus aliquis venialis, aut indifferens» fit per accidens mortalis: de quo mfi*> D V B I V M U. Quibus ex cau[ispeccatum ex £tntre{«> 1 mortale i fiat per accidens venialt! • Refp I. Tria requiruntur ad peccatusiu' mortale, quorum (i unum defit, fit venit t quod alias ex fe eft mortale, I. fi* Pa! intelledus, plenaadvertentia d5cdeliberat o» | i. Ex parte voluntatis, perfedtusconlen i• | 3« Gravitas materi*» falte» ut P*urlultjn Hb.V.Cap.U• 5« Ratio prims & fecundae partis eft. quia fpe-ftatdfragilitate humani, non videtur decere divinam bonitatem,aeternis fuppliciis puni-tehominem, abfque plena conliderationeSc confenfu. Ratio tertiae partis,quia ubi materia parvi eft momenti , ibi moralitcr modi-eaoffenfio effe reputatur ut plurimum. Refp.U, Peccatum ex genere fuo morta« le>tnbusexcaufis fieriporeft veniale, ut pa-t« ex didis. Prima eft, (i ex parre intelle-wus non fit perfe&a adverrentia malitiae, eu deliberatio. Signa autem imperfedtae deliberationis funt, i. Si tenuiter, & quali fe-tWuormiensapprehendilli efie malum. 2.Si tU i-’ “kimelius conlideras, judicas te non tuiile fatturum, fi ita apprehendifles, 3. Si vehementiffirad Paffione, apprehenuone, vel «maajone, laborafti, vel turbatus fuifti, ita ut fere nelciveris quid ageres. Secunda caufa eft ex parte voluntatis, fi non ut perfe&us confenlus. Signa autem-# mperfeifticonfensu^funt. 1.S1 itadifpofi-us tueris. ut licet facile potueris exequi ptccatum.non tamen fis exec utus. 2 .Si quis u ltet num confenferit, prrEfertim fi fit vir 'moratus. 3, Si quis foleat e Ile ita affedhis; tnail't mori , quam cxprefse mortaliter L'C3re,:,3u.U.talisnon^cllc confemit 4.Si 1 u valde timide 8c fufpense proceffiffe fe * ttumt, y. Si femifomnis fuit, non plene compos,8cc> judieetque fe idnonfuifle vi8iIaffa* V'S*’:ch,Lmr. cau*? exParte materiae, fi hac fic ‘ ‘homenti, Qjupdo autem talis fit, differ* f 22 Ue ficcuiis in Jpfcif. cernendum eft morali judicio pmdentif»! cui fequ entes regu!* fervienr, i, Vi^l materia jtidicernr, non tantum ipfa TecuB'I dum fe abfolute eft confideranda > fedetiao I re/pedi ve ad finem intentam: ad quemf p1' j rnm facit, levis eft; gravis antem, fi mtilWr wt docet Vajtj. t.i.d. ivg. 2, Attendendaf funt circumflanti®; quia farpe fit, ntresc* fe.levis, attentw circumftanriisbonic munis , vitandi fcan.lali, &‘c, fiat 3- An pamliquarei prmcept® fit gravis,eJ /pedanda eft tum abfultitd & fecumdam tum etiam in otdine ad totum. 4.Intraaf* greftionibus repetid3, fi plures itiaterirp' v«, vel fecundumfe, vel fecundum a fe produ&os, moralirer conjungannin “ materia gravis ; quia tunc omnes morale® reputantur pro una Contra ver6noncei»e' tur materia gravis, ii parvae materiae, (|eC,e’ qnndum fe, nec fecundum efTeSusreii^’ inter fe uniantur. Ex di Itu rtfolvn. I. Peccat moitalirer , ita ut fiat mater^ gravis, fi f®pe modicum furaris, 5£ non re ftituis, juxta diifta /.?,*. jr.ar.i Item fi interrupiim pfalmos aliquot :e* fP dem officio omittas; ii eodem diejejdnii pius parum comedas » eodem feiio «P1 parum labores. , «■, II. Non peccas graviter, fidiverfiyc modicum labores; 13 quotidie in Quadryg® fima parum comedas.Qur d ver 11 m eft,e112 fimul haberes propofitum ira faciendi! ^ cilm ifta morali ter inter fe non uniantur gula funt parva, v, SanclnLc. , <•, 211, Kon petfat moftslitefr ?ai® ^E, Lib,V, Cap. ll, pzj diebus violat votum , quotidie aut fingulis djebus modicum quid orandi . vel parvam eledmofynam dandi, fi fit onus affixum diei, V* cum quotidie cujufque diei obligatio stinguatur, materis iil® non continuantur. Quod verum eft, etfi proponat fernper omit-'ete.' quia illud propofitum non fanur in tem gravem. Imo contra Sanch. id quidam !Mu.ra. putant, etfi quis 100. vota diverfas Ipectei, in materiis valde levibus, uno difl ttnpienda haberet: quia materi® ili* , ciim nundependentes a fe. non uniuntur. Si ta-nmilia vota non fint onus affixum diei, eJtantum dies prsfigatur ut terminus, ultra tjttemexecutio non differatur, etit peccatura °rtale , poftquam ad materiam notabilem Fventumfuerit. ‘‘tobabile eft, eum, qui ter vel quater 00°. aureos in caufas pias voviflet.non pec-aturum mortaliter, fitresnon folveret; quia ‘itatis pars,abfolute infefpeaata, fitno- iL*coraParatioce tamen totius, morali aicionon valde videtur sftimanda.it. Laj, D V B 1VU 111. modis peccatum ex genere fuo veniale, aut a8us indifferens, tran-feat per accidens in mortales ? rn0*li5 id fieri communiter, do-i*n(h,frs, I» Ratione finii adjungi; 1.Ratione 32+ De Peccatu in Jpeeie. done fini* ultimi. 3,Ratione contcmpiCs. f 4, Ratione fcandali. y* Ratione periculi. D« | lingulis dicam breviter. Kefp. I. Teccatum veniale tranfit inmer' I tale, ratione finis adjumSi; ut liquis Jevitif } mentiatur, ad copulam carnalem extorques-dam: quia cum finis mortalis ameturmortale eft,“Non tamen neceflariuoieft incon* fedione exprimere illud mendacium, (« ‘oj lumdefiderium fornicationis: quia leo"*1 malitia mortali finis,manet veniale. Refp, II. Tranfit item in mortale,tl!,c' ne nimii affiftus in rem aliquam; utliH' ultimum finem in ea conftituas. ^ 1“aJ nonfufficit valde , intense 6c vehementer ferri in objedhim; fedrequiritur, ut*PPre‘ tiative illud itaatftimet, faltem virtualiter, ut paratus fit, ejus causd. tranfgredipr*c.e' ptum obligans fub mortali : ut Mu,s1[ inordinate afficiatur ad fabulas > InfuBi-'* perfonam, ut malit fefto omittere fetu111' &c. quam illis privari. Notat autemi«wC‘ hunc affedum , non tantum hafetualemj fed aftualem efie debere, ut peccatum trahatur: quia nonirr.putaturad colp®1’ ad quod committendum, habitu tantu® paratus. Refp. III. Peccatum veniale fit mort le, ratione contemptus abfoluti Sutum»11 Dico autem, certem/tum *lfi’utu&v molem, quando nimirum ideb for®alitft abfolutdpraeceptum violatur, quiaip*1'* fuperiori fubjici renuis, quodeftpccj-11 fu petbis confummat x; vel quando ideo W*obedire praecepto, quia pi£cceptun1 ^ Lib.V.Cap. II. 32$ & eft peccatum inobedienti* formalis: quotum utrumque graviter pugnat cum charitate debita fuperiori. ExquiLu* nfilves. I. Non eft mortale, li velis quidem obe-dire.Sc fubjici abfolute, nolis tamen hic 8c uunc in re modica; aut fi auttoritatem legis, velprmcipientis admittas .executionemta-men hic 8c nunc contemnas. Ratio , quia non eftcontemptus abfolutus & fimpliciter, led tantum fecundum quid. flU.Si precise ex indignatione,malitia,prava confuetudine , aliave causd, praeceptum violetur,5c non ex contemptu potellatis fu* petiotis, non eft mortale; quia non eftcontemptus formali?,fedtantiiminterpretativus. Di. Eftmortale, facere vel omittere ali-quid ex contemptu juftm legis humana:; item ex contemptu Dei praecipientis, vel etiam confidentis (quod prsterea tacitam blafphemiam continet , quafi Deus inutilia praeciperet, aut confideret;) 8c denique facete aliquid ex contemptu P.raebti ut fic, obliti Deo auiforitatem habentis; non tamen ut talis hominis, indofti .imprudentis» imperfe&i: quia hoc pofterius, non eft contemnere abfolute8cfimpliciter, fed tantum fecundum quid. v,Sanch,l.mor.c 5. Bonac.de f^cat.di. tj. 3 ,p.f' Refp.IV.Pcccatum , vel opus indifferens, habensmali fpeciem , tranfit per accidens in mortale, fi ruinaperillud prox mo caufanda m mortalis. Ratio, quia tali operi faperad-ditur aliquid graviter repugnans charitati. *'Acta ic fc4fda!o, 8c fiU. 1, u, c. 6,c. 10* »> tu. Refp. Vi 5*6 De Superbia: Refp. V» Veniale» vel opusindifTerca tranfit in mortale .ratione periculiincidcal in mortale, quando quis fine fufficinuif' tela , aut nece/litatealiquid facit» per^ veniat in mortale, ac proximumpericd® peccandi moi taliter: quia talis falute®#1" m® contemnit, cum tam probabili ejnspe* riculo temerefe exponat.* Unde in ccnw' fione explicanda eft fptcies peavati, caj3 periculo fe objecit : quia eodem genertd peccati peccavit, Froximumautempeicii' lum cenfetnr.quod ftequemerhominesli®' lis conditionis in peccatum mortale inte*’ CAPUT IIP De peccatis capit aliius i» JptW* D V B>I V M 1. Quid fit Superbia , & qualepecudi Refp, I. Superbia eft appetitus Inordi^ tus proprimexcejlcntioe: mortalis e_xge®j fuo, fi iit confun.mata & perfedta, ide“’ quis ita excellere appetat, ut Deo .fup*® ribus , eorumque legibusfiibjkinoiitd perfedta tamen, qua qnisfubjicinonremffij lis, quibus debet, Sc in fuotantura;“e Jefe magnificat, efl tantum veniale. ut iWc Caje;,c-c. V. SufeHia, quia fine Dei*"1, rumdeipe&u, plus juftofeeiferre» r,®n, gravis inordinatio: ellet tamen gravis» ‘ retcum notabili aiiorum contempt0 >c placettloin aliorum abjeftione, ^ J '&ib. V. Cap. IJI, $2? Refp. II. Filisfuperbia; funttres* i.fcft prifumptio, quateft appetitus aggrediendi allquiifupravtres, Eft communiter veniale tantam: fit tamen mortale-, fi damnum Deo, ! “!Vrx*mo a^erat’ Vl 8 fi pr®fum,:s ju-nfdiaiqhem Ecciefi tfticam, poteftatem or-rn^criditem offiuium Medici, Advocati, totffeffatli.SCe. fine debita peritia. Lct7, /.a, f4»f-3.dp, 2-EftAmbitio,qu®eft inordinatusappc-t'tns dignitatis, & honoris non debiti, Vel oebitomajorif; ut fi ambias Beneficium, vel omcium ,quo es indignus; veliliicito modo K medio, v.g. per fiitumiam, E fi per fe pectitum veniale : fit autem mortale, velratio-qua , vel ratione medii, per ,, “0n°r qntrritur, vel ratione damni, q-iod prbximo infertur. Den que fimodera- 4 onorappetaturobhoneftumfinem, erit magnanimi tatis, ut docet L*jm. ni, , ■ **** gloria, fcilicet cupiditas ina» 5 glorit; cujus finis eftmsnifeftatio inor- g^Pfqpri® excedentis , fi ve ver® , live B . ' Dmitur.z/a/w, quando quaeritur ex re „1 _1 fi&a ; aut quse non eft digna 6 *■» vel non tanti; ut ex opibus, nugis, autapudeo« , qui aon bene de re judi-?Bt finedebito line. Eft peccatum per i.J ,mortale fatpe per accidens, ut di-Imo ut contra veni,u 061 tyfotNm, c.ij. &c. eft tantdm ..msctiam facras principaliter facere varum, v.g. concion iri, •rt0P”Vanam gloriam dupliciter pecca- I. Dif J28 De Superlitis ll I. Dire cS1!® ja&antia. quseft venialis per fs, (ifiulete bus bonis, v.g. jejunio.orauone.&c.etijp accidens facpe ratione damni, fi fitfalfa,fe* mortalis ; uti etiam i. fi quid dicat contri gloriam Dei; ut Ezech. 28. Deiue£t,[*»^ prorumpat in contumelias, v. g. NOd/W1 cut c atteri hominum, adulter, Btc. utSjik. 3. ex fine malo. 4. fi cura notabili d®* proximi fiat. y. fidere snorrslitermalajq^ approbatio operis eandem ciigi illo fpeci® habet; fqtiit proinde in confeffione deW exprimi, (altem quando cum jaftaptii® peccato, conjnnda fuit complacentiaeiob dem ; quod addo , quia fi abfqne ea W' Kavar, Talaus,di Diana,/^>.2./rY(J.4, ^'ll ’ docent contra Sanch. Lcp-.z,T(driy&t’mt necdTarid explicari.vid Cari. dtLaji,^' num 2(7 ) vel per fada.qti* fi vetafuW’? aliquid admirationis habent, diciturinven»» novitatum; haec enim folet vulgus ndratra > ut peregrinas veftes, opiniones,Se- 0101, tale, fi notabiliter corrumpat juvenuit^’ vel mores. Sivero fatfa falfa fint,eft«f pocrifis; v. g. fi quis boni aliquid f^ij.1, videatur bonus, edi non fit: quae e*'if nialis eft , nifi fir cum injuria,vel conteWf1 Dei, & proximi, ;jkj M Indirede in quantum quis vult efie minor. Quod fit quadnipl>CI1 ■ Ii l*erintdleS:um;& eft Perttnaciaiqu*^ nimis tenaciter adhaeret Tuae (eruenti*; 9°. eft mortalis , fi oppugnetur veritas m.g momenti; vel fi fit conjumfta cum Pe,lcU-iMtii, v.g,(i medicus cum periculo Ltb. V. Gap.ITL jzp toafimii! (ementia. 1. Per voluntatem eft biteordia: qua peccatur mortaliter, quando ell circa bonum Dei, vel proximi ,in quo deberentefleconcordes. 3. Pe:verbi; 5c eft Contentiox quae eft mortalis, qnando animo contradicendi altercaris circa veritatem pe. -uneatemadfidfcm , vel falutem animae , aut corporis.4,Per fadta.dum quis non vult exo. 9a‘ quod debet; X eft Inobedientia v,BaU e1, Help. IU, His tribus ftiperbim fili.bus refpondet Pufilianirnitas, qui quis nimium “ ~ diffidetis detreiijt honores, gloi iarn, vel officium,quo dignuseft: veniale clt ex g_na-toluo,fit mortale,fi.detreftes,ad quod teneris wb mortali, y, L-Jf. 1.3. £:, t, Lay. i. 3, f. 5. tx ** ^murf^atmsUfxt. I* Audiens laudem alterni s, vel fuam ,de re mortaliter mula, pecc.it mortaliter, n .4 -probet.IUIpictat, admiretur ut laude digrratr» i^h.Bali.129.1,3.- ^ 11. Vituperans filium ob vindiciam non ooiptam. aiiudve grave malum, vel pacca-Bomiftutn, v.g, fornicationem, peccat ottjlitcr.quiaeitipecies jaitanri.e, dieit ^approbatione pectrui, 0: occatio coni-"“tendi. UU, II. Inducetis in civitatem nefas hibi-| ’K Pj*?idensqu6d luo exemp :o mora-tem imPOU3taliis. vu um.itds "‘V™*,CcP&fteanonpoftlntate-velcreditoribus non f^cis- IV 2Alk~ L f te ‘, ornjre^e nimium ex animi levi:;;» ^ « vanitate, per fe untusj eft veniale, tt v.$a v 7>e Avaritia. V, Simulate fan&itatem cum voltut? te non habendi, mortale e fla dicit 1M l.r. 1 VI. Simulare improbitatem, eftperrt* tum! quia eft mendacium, & quidem k® dalofum, poteflqne efte mortale. Neqwd fecerunt Sandi, nifi faciendo id,quodal* indifferens, & permittendo ab aliis iit fignum improbitatis, cum tamen nec i •utura fua , nec e* eorum intentione tale-». d v jb i r m n Quid Avaritia! Hefp. I. Eft inordinaNjjappetittswPf raiium, Unde ex hoc, & regulaf»pra»»‘ tt, de peccato mortali, refolves fa&fy f*- I. Eft ipfa ex genere fuo venialis* , m II- Ctim verbe&excrefcir .utejuscaoj» divinas leges praevaricari net» dubii** »»* mortalis, # III. Prodigalitas, qu® opponite f WJ-'i*. &confritir indefeduconlervanJi»* excedit erogandi, eft ex genere fuo venialis* levior qulm avarkia.quia nnintis abit a vir»8* teliberalitatis. Interim mortalis fit, fi11*14, tis & uxori pauperiem crees; fi impotetneo te reddas ad iolvenda debita; fi profund» bona Eccleiiaftica', piis caufis obnoxit*v' fiefp. II, Filiae A ratitis fant feqneotes. I. Obduratio cordis, (tomugif^j lik V. Cap. 111. fit &m)egems & pauperibus non compatien-do, eos objurganda» debita dure niir.isexi-^ndo, quando creditor non eft lolvendo, «e. Hic aliquando peccari poreft mortali-i itr,Quando.prtrceptum eleeinofyn* , vel ««itatis urget, & tamen ex tali duritia non invenitur, NaVdr. ca.17. Td.l.l.ta. t6.v. claritate pr.x.mi. Il.Irtquietudo cordis, hoc eft,vehemens, ^ «ordinata applicatio mentis ad acquiren-s «vel confervandas divitias, cum inani 5C inotimore, nenonacquiiantur, vel per-mur, Eft mortalis, quando retrahit a fpi-‘Baiibua, vel aliis, ad qu* ex prxcepto obligamur,(v.g. auditioneMifT.e) vel «Suatfiiperfluiitntimorem, & ex hoc diffi-«nttam erga Deum. Venialis eft, fi fir de re na, ftd tempoie vel loco indebito; v. g. • ®effe , vindemia .quando quis eft « emplo , vej vacandum eft Deo. S. Thcm, in v* 1*6‘%Wn-l'13r-'M* }•#*>♦ iafl *«; . entla: mortalis eft.quamio eft itj. tv °v!rGa.raateriam gravem. ttfl,rr ',cK' ®ve ^us ,n verbis ; potam * raotta^s * ««eae finis, velmedio- !li(^ra’3s> Eve dolus in fafto. Eft morta-«eontingittjuemultipliciter , nrractibas, tam ratione matetix (v. g, habet, velnonSt qualis exifti-Hea* pr ut*onePtet‘i-N*Vlc. 2J. Teli Vli .. £, • Ptoditio, quas eft deceptio contra u data®/ aut debitam , in damnum il« * _eft ejt genere fue. Contingit tl a fwff s?2 De Avaritia. fere tripliciter, i. Circa pcrionas; qfloi» do Judas Chriftum , Daiila Sam|ifonemlp«)‘ didit, i. Circa res, vel immobiles (ut limil« manifeftet hofti modum capiertdi arcem) rr!! mobiles, utfi pecuniam, vellem ,&c.-cujd-piam abfconditam .pratdomoftendas.t.Cii' cafecretum: vel libi commi fftim re velaiA (quod eft corftra fidelitatem & juftitia» fiquidem promiflum fuit; quiaeftpadoflj onerofum , ut docet Curi, di Lttgt»d. 14, ■tium. 139. & quidem mortale, fi providete poffis inde fecuturum notabile aliorum ■num, vel difcordiam ; aliis veniale;J velaiie* nas literes aperiendo, Si legendo. Quodpo* Ifremum, fi hac ided , ut Iciat fecretaais* rins.elt Curiolitas; 8C fi fit inregravi.perit eft mortale. Quod quia cora inunito ®t{ apertionem nefcitur, communiter elleoot» tale , docet Tol.l S.ca. tf.BMcU.lM Navar. c.ftn. A. 6.dspcen-, Mol Letjrn. I j.M» p.i ca.tf (qui addit, eum qu.idolosi»*■ nas literas aperit. delegit, cumalteriusir* juria vel damno , crimen falli coscrnitrerej Dixi, per fi ejf. mortale, quia per acp^ potefteffo veniale . vel milium, Ii au&oritate, jnftj ex caela liat. Vdim VMtHrCafui fiq, • , I. Literas alienas aperire, 8c legere,ftff non eft peccatum, fi probabiliter iciasd®' ptaselle in tuum injuftumdaranura, ve^ injuriam tuam cedere, quam intendasiar3* tere; quia potes tibi confudere. Sic Pnncep* poteft aperire literas, non tantum fi°' ted etiam aliorum , qute tempore belli, • «‘■s finitimis hoftiuo} vcaimu, I«f k, M V. Cap. III. m pBblici, quoties bono publico neeelTarium efleiudtcant. N,var.c. 18. Keg./.24. ,.60. ^■CarA.ieLugc,d.,e,.».itf. • Communiter etiam pectatum noneft» confenfusexpreflus.habeatur ejus, a quo i- ad9ucm mittuntur, (neque lex fpecia-dr Lugo.Lc.) vel tacitus fal-u faiihabitione,confidens ationabiliter, habitum iri ratum. UiEftob. Vffr, &c.l.c. 1 i '^uPe('0r Keligiofus, literas fnornm fnn» ■t0rQm * (dnmmodb nos mittantur ad P notem majorem, vel talem , quem fta-«ueximant nec ab eo veniant) licite ape-tonfnm r : ^v,e e*‘Religionis ft.ituto , aut qUj Uf (le; ^ve ex fufpicioneprobabili, &SS&2T1™ Dum. p.3 t.6. eiDe*;«eCie^-ec.catum > 6necefse lit.vei iveitona ’"juriarn alteri imminentem-» J l1ummo ven*a*‘ter tantum blicum*! wsab f!iodilaceratas,& in pu-)^LiTnVb,ea‘iS •«colligas, se WeeltnL , ex fola curiofitate, k) fi, n?^lla,e‘e,.J; nullum autem , (per M Pto dJ e irt0ti"uUbl pr°vi*,s : ,4. Dum. to/n.l, r.6.mifcAjj' Refte tamen notat Lajman.U.taleme*®1 ritate teneri non nunifeftare recretura«l contentum, fi damnum inde cujuCpiamP^ venire poffitrim^ (addit) r-evelansejufmc* fecretum (cujus notitiam etiam (ivit) comr.1 juftitiam peccabit.fi inre'1'S®1 audientes ei. notitii ufuro* ad damna»1111, jufteinfviendum.o.L-q./.c. , Dixi I. i domino pnj.ffM: qttia U vel ab a1 projetbs (domino infeio) vel abipfoiueta fu perditaefuerint,non licet leger#. . Dixi II. In locum pitllicum> nero , vel fornacem , v.g. proje&z W' comburantur ,peccas ,li eattrahas.N^ xi»d. Card. de Luiod- 15- 5°* ■ ,,,1 Dixi III. fer fii quia Heri po'en!? contineantur, quorum iebtio fnpermc1 ■ . VII. Qui furtive feripta alterius ec„eC, jpfo invito legit,peccat. Et i ^ulu,^Lj. catocuriofitatis; etfi faciat anin» & fine fufpicionc damni, z. injujuu* ■ 4 quifque habet jus fecreri in fuis fct>Pw‘V aliis non vult efle communia, I y. Molin. (cw.5J.36. Kum.Zt Vi1"'”1 _Lj, 6. n*m. 19. potellque aliquando eue j te, li nimirum fiat cum notabili da#1® ’« alter v‘alsie cupiat effe fecrcta.gravnj1 1 lit laturus. E-*ldel.d,l\.v- etiam f"™ ^ VIII. Qtjicnnque fecretum vl0'a!3!)|[j|i. juftacaufa , cum alteriusdatuno; v* i # teras alterius injufl^ aperit >eX, III. ;jf BVB1VM 11L Quid Luxuria i Kefp- Eft appetitus inordinatus vene». ftotum, quorum ufus eam cx natura Ara inifitntus htad confervationem generis humani , quod eft m >gnum bonum hominum» & externum Dei , proinde qui abutitur, l*ait Deum 3c homines. Eft mortalis oc genere fuo, vrd.jS/jwj.j.t.^cvtp.z.&I.j* c» I. a. z4 Refp.It.Filiae Luxuria:,quae eam plertirr,-S»eieqq«nrur, Aint odo: quarnor ex par» temtelleaus; & quatuor ex parte volunra- *• C*citjsmentis; cum quis adeaeft ad» Jctus turpitudini, ut de coikftibus non cogiter. t\n' Pr*rc!Pitatio > qui quis ex eadem caufa, ane Conlilio operatur. 3< Inconfideratio ; quando in roododelin-q it, mconfiderate agens, quae flatum vel Monam dedecent. ,ff ‘a*nc°uftintia; quando quis ex eodem deficit V0*’uPt,Kura * a piis propofitis mox .J' M°ff"ui; talisenim homo ob vohipta- ooaDeam *"nem *Uatuma^‘onumklc’t • u^,^.‘i'umIiei: lafcivus enim folet are--oaim ^IniSabhortere,imo ab ipfo Deo, tan-9 iffCiJ,0rBm vindice. -v» ABettui psaefentis fseculi; amor enim Li 4, veiu- e Luxuria. volupraturcrcarralium ita animum Iitbinde etiam beatittniini *rernspar«K'!'l /et renunciare, ii prtcfer.ubus fiiiffflM permitteretur, 8. Horror futuri fasctili; qn?ndovo!ift j tibiis imrrerfus, mortem intirdimii rtrrer.S j (Je ea nolens cogitare, vitam illicitis roB§ propagare ftudet.Sfc. Priores quaruor funt mortales, . 111, m Atatmicitiamipfiiiscumaliis; qtiamproin-defufurroreflitiitae tenetur, & iterumre-conciliare, non/ectis ac detrador famam» v,. HI. Si triftitla fir de bono alterius , irf ^»mum ex eo tibi , vel alik times nocu-^mum.fv.g, inimicus tnnseft evediu? ad 0fc'u.m.’ ut tibi facilius pedit nocere,) non. ‘ftuiviilia, fed rimor: qui per fe noneft pec-tatum, a.fi fu inordinatus. Lamam 1. 3. t.3. r«f.io, , 1P. Sitrillitiafit exeo, quod nobis defit sonum, quod alter habet, fra tamen , ut it* ladalteri nondifenpiamus; non eftinvidia. •Warnulatio, feu zelus: qui ,fi eftcirca bir-. MlB «otieftum, eft laudabili»; fi autem circa ,e|operaIia, interdum eft veniale; ut fi bonum olenu fu improportionatum, qHale effet, ti omcusdoleretfe non efle Reaera, Lay.l. 3* 'd-f.io na. 8 V,.J5‘ triftitla ^ft Cx bono alrerius.in quan-mllle eft indignus, noneft invidia, fed in* vgoattojqua non eft peccatum perit tamen, a<]iudetn mortale, li vel Dei providentiam *■*(«*•? blafphemia) vel fi ita afficiar,, ducat homines ad nwlum imitandum, CV >'<•Laj.l.c, S’ Poleas, qu°d alrer tibi aequalis .vel tnultum in*qmlis, in excellentia ci e -> Hauttefiar fupgror, & ipfum incte-m excellentisof apprehendas ut tibi. enimr''6 l,roPr,s dista invidia : invidus citur > Sl'od non fit videns, quia bona . usfine tnftttja videre non poteft. Eal-3, ScliCpe(cVe folent, 1. Ambitio*- sjt De Invidia, bitioli, & qui ex re aliqua quaerunt glorisnii qtum ciim in eo ponant, ut in illarefimfo* li ac lingulares, dolent triftamur, fnfi accedant, x. Pufillanimes, quibus cira omnia videamur raagna, quovis bonoalm® putant minui Aium, fic mulieres v.g, facile apprehendunt, ac dolent, fe fnpetati bo» no alterius, v. g. formolitate. $. Senesie-fpedu juvenum , 5c qulcnnquealiquiddtffi-culter obtinueinnt. quodaiiifacile cocit* quuntur. Buld Uc. cit. VII. Quiiti adverfis Aiis, velobaliorum profperitatem , optat Te non fuilfe natum* vel fe brutum anirnalfafttim fuiile. veli» eflemaledidhim, quo natus eft, velata® primb vidit, aut conjugem accepit! tum intendat male,licere iriationali creato-tx , v,_g. diei (five fit nativitatis * fiveconjn-gii} qui tot mala culp* vel prenanprotulit, videtur effe tantum veniale, (aliqoondo e-tiam nullum, ut Jobi) fi autem deliberate intendat optare malum homini.five(ibiM aiteti.illo die natis, vel conjugatis, BoM“ eft. Eja>l/,St Marihant. mMi,,.}- I D V B IV M OcGula. V. ARTICULUS I-SUtidfit Gula ? P«ip Ea eft inordinatus appetitus'ci^v j pctlisAoppenitmque abflinenti» <* ^ Lib. V. Cap. lll. f Jf mltiitnrf.modis, i« Si edas ante tempus* t, Si nimis exquifita. -j.Siplusjufto. 4. Si voraciter, j. nimisexquifirepraeparata, Laj, tj/,4.4,3, V nde rrfahts. I. Gula ex genere fuo eft peccatum tan-veniale; quia nullus horum modorum rcpogaat pra-cisd charitati Dei * vel proximi. II. Hinc probabile eft. quod docet N*v , «alti,putant monale. v.Baldtl. £{ctb,t.2. I.i.r.j, III. Vix dubium eft. licere efu aut potu, dWrve creare vomitum , fi is falubriselle judicetur, IV. Mortalis interim cenfetur crapula e* accidente , & nimia inordinatione , tn his ca&bus. i.Si quis gula: causl violet jeju-nia Ecclefie. i.Siquisex gula notabiliter ln“ptus fiat ad funaicmes , ad quas l11*5 ®°rtali tenetur. 3, Si quis valde graviter valetudini noceat, id advertens ;fecus .11 levior tantum utv.g. fi febricitans hauftu a* qua morbum augeat* 4. Si continuas nant C0®efiationes & compotatlones.ua ut ven-,er pro Deo habeatur, 5. Si quis bibat ad per-‘e«atn ebrietatem, de quainfri- 6. Si quis e* mera gula vefcatur carnibus > aut lan-8a>ne humano; tumquiaidrepugnatpieta-'defunfiis debit* -, tum quia eft contra m “^Ba natur* ifch«*iu$. ExcuDndum autem t+o _ De Gula. , aurem erit >. fi fiat causa medicina»,alite]» na causa , v. g. extrem® famis in obfeiio»,. in qua tamen hc vitam confervarenon» bans, Smch, i, rmr. c*p. i Ltyljfi > o.v. Ben. B_aldtU,l.$ .c.XQ Sic etiam excnla») . quuiam iitetores ill#s , qui ut offic® fuum melius adminHirent, hauftu /angait» humani /e animare dicuntur; prfclotinica fangms, fecundum multos , animatus non fuerit, v. >Autb.dt. v, ^.x genere quoque fuo venialia fuct-qu® nh® Gul® dicunturjmimirumaptf anus® , i. Hebetudo mentis i feu fiiipip nata ex crapula., v. g. ut non poffit orati 'Cu-uU* fit morralis, quando quisinoriii» te bibendo vel comedendo voluntarie,ii * jC/P,tUS inelligenda vel pr®ft.mdae»,f* (alutem illi funt neceflarra; vel ad qaart officio ,, aut alias fub gravi peccato tentis Btidel. ?■ Inepta Stiria, par quam inteliigi® non quas via inordinata, au® omne pecu* tum (equitur; fed qu® movet ad cantione! ©bfecenas,nftus turpe5,faItus,vclcboieaiin* j°!a-^s' ^c: mortalis, guandoclHt* ductiva alterius ad eonfenfum, veldeledi' ttonem mortalem,vel ad eam ordinatur. ftf 3- Multiloquium. 4* Scurrilitas, qu a ab inepta tendar * multiloquio differt, qubjilla (it in appetitu» iltud tn verbis: h®c in verbis, 8t geftibos• dicitque femper aliquam inhoneftatepi cet (Perfe, & feclufo fcandaloj veniale®) v' g- ‘currilia dicere, ve ineocor.liftit , quod quis fine jufta8c fitavicaafa, tantum ob voluptatem, am in-•8‘Uviem, (ciens,volens, privet fe ufu ratio* •w > non fimpliciter, id quod fit in fomno, modo naturali inftituto ab auCtore natur®» *« viiium & imaginis Dei confervationemi *«1 violenter, & modoinnatutaii .rationem perturbando, & Dei imaginem deturpando» tnrnodumamentis, bruti, ac fimulinfuper privando fe proximi jroteftate utendi ratio*. Pe- adomnemfubttarn neceffitatem. Itado-enteommun.Dod. Vndenfiv?s. V ferfedta ebrietas, qui pr®di&o modo tatioplane fopittn-, elt ex genere iuo mor-> a-e’ ^ia cenitetur Deo injurium, ejus ima-® deturpate, Eft communis Dotet. .Noneft peccatum, inebriare fe ex pr*-„ ,!Pt0 Medicorum, fi aliter fanitasrecnpe- tn,;- ”ec‘te,ti eft peccatum, fi quis cogi- IV.Motf 5-4« De Ebrietati. IV, Mortale eft,alium inebriare provocare ad aquales hauffus, «uniHittP tione inebriandi, aut advertentia fecutuii ebrietatis „in fe aliuve. Le]f. I. c. , 5- Sijufta canfaeft ,ur v. g. figrandeiw. Ium non poflit aliter impediri . njfi «4* inebrietur, licet eum inducere adebne1,1 qua faltem ipfi non fit voluntaria* ® fcilicet frater intentionem, ideoqueine^ pabiliter inebrietur ; v.g. vinum fort!® nium, aut medicatum propinando, ignorati decipiatur. Unde fic poffes j** briareeos, qui- alioqui eifent prodituri di* bem, vel te abduduri. Lefl.c. K ^ demat.d.u. An vero hotcafu liceat inc»* cete ad ebrietatem ipfi voluntariam * bium eft. Ltjf. I.4. ctp. 3. affiimat.quia,inquit, licet fuadere5cindu* cere ad minus malum, ut impediatur wj“' Lsjman. l.^f.4. num. 6. redite negat; q uulio cafii licet inducere ad peccatum. VI, Si* quis non praevidit pericula® brietatis> 8t fic vino captftf eft, aut inaura® exiens, vento turbatnseft, nec hoc dit,vacat culpl. Unde muliiexcufantur.^' prudenter Ixpi judicant, adhuc fe hau»11' lum facere pofle fine noxa : delinentia®® prudenter id judicare, fi conwaria® ^e‘ee perientiam habeant, VII, Si quis pofl pot»m difc*tnereJt® poffit inter bonum & malum . licet r,° nihilphantafiaturbata fit. aut fequ*tlir’. ®itus, lingua titubet, pedes vacillc®1’ cernant duplicia, vel domus gyra» tur .nouimn plena ebrietas; uieo4ue^ Lib. V. C*p. III. $4} peccatura veniale, quamvis ex gravio-l!*fi deliberati lit commillum, vid.Li.]m. Iti.cit. VIII, Plena ebrietas notatur ex his figni», qaidar Le£'duli.2.mmer.^0, 8C T{ etin, l.Si q»is non meminerit dittorjm , faetorum; qaomoJo vel quando domum dedudus, a* Sicommifuea, quae nunquam alias fani mentefolet, V, g,fi prseter morem turpia fit locums, tuiblrit domum, uxorem verberaverit, &c. IX. Mala in ebrietate commiffa, fi prarvi-' n°nftmt,aut Iit adhibita cautio, culpl vactnt, D V B I V M VI. Quid fit Ira? Eftinordinatus appetitus vindift*» ^«inordinatio,fecundum D.The. duplici-' &1 Pqteft. 1. Ex parte modi irafcendis , ^‘““OitinJ interius exardefcas.vel ex-0u?.Pet%’a nimis pateficias. x. Ex parte f, "Tl utl* «ndi&am appetas, plani inju-D‘ °j c.Jufam; vel fi juftomajorem, v. g. i "do mimico roortera>qU3m non eft me-vd A • ex®Suen nullws eft. Pollet tamen efle mortale, fi creteo* ufque ad deliLeratum odiura, & conte»1 pturn perfortai gravem. 2. Tumor ment® quo quis morose excogitat di verius vias*® , iiftjue cogitationibus animum tu®* facit, quale peccatum fit .judicandum eu» qualitate vindi&e, quae excogitatur. v,U l.H c, 58. 3*Clamor,edrairatus extolli*™ «em, multa inordinate St confusec“* dfcns, eft veniale communirer, nili sii*11* y datur, 4, illafphemiieftmortale.dequai»* fra/. jw.i.c. u y. Contumelia» proximo malum aliquod objicit «cum in*®* tione illum inhonorandi. eft ex geneJ«lw mortale, _ ..1 Dixi, anm* mkfufdndi: quii animo cort I genii,humiliandi,alidveratione.po*®1*' j faior verbwn jliqtod alia» comuacw^f | Cii. V. Gap. IU. *ff •ejicere: quomodo Chriftus vocavit Apo- 0 osttultos; 8c Apoftolus Galatas infenfa-• lnquotamen peccari poteft, fi modus "“‘ff^ffeaionis-excedatnr, vel fubditns- 1 tius dehonoretur, quam perdelifhini-» f vnSa-‘/el'd-34-"- '6. Item,ut docet. cL 'Potefi contumelia e fle venialis rantiim, lis rfTatanr“m> vel fi fit ratitum materia-fcon nei.Dtcnt'0ne dehonorandi, rrodd non 0honoris proximi. Er ttntesC'!A,tUr,^a*tcm ^ mortal*’ multi pa-jjnlj ’ <™m filios vocant afinos, &c. item tOmir • ’/-PBer' ’ & itifimre fortis homines» ton l uS °n^rantes : quia cum fides iis-'•fi » , tBr * n°n laeditur graviter honor, & L ' Vp. y. Denique fi joci catisl*. lcftflhC°2-e?'ef’tem «creationem .leves Jiu ~s°®ilciautur-. urbanitas eft. feciin-H«n mi, 7*.«. 1. dummodo alter Cn«ntrl ,^ur* nec ad iram moveatur. 8t r,itnl‘me,iaeclam fit fa». BMeL 1.3. d. 3, Per ‘ Circa quas: Nota. Quod qui tet!ea.„ .UtIieHam l*fi* alterius honorem,. lafi Hni”unc«ftituere .etiamli Lma non fit F “^aSS?i§eDpoteft,velperbeisori* M» tiW fjfd De Acedi/t, =! ficara 8c amicam (alutationem; vel inflt** tionem ad menfam; vel petitione® veni*' (etiatn fubinde Hexis genibus. & cora»®' Itibus) prout Iastio fuit gravis. ’J"' d.iy.num. yj. Ad.le.quddconruraeli*1®'* talis qualitatem in confeflione cw& ' nonfunecefTarium, ut contra , Cet xAur. S Quid Jit Acedia? ] Refp. Acedia. five animi taedium iP°jj ex D.Tbo. a.2. fl.jr«.2. duphciteruJ“og Ia Generaliter. pro omm am»1^ exercitio virtutum .eo quod labora»*^ ^ adj unitus. 2* Particulariter, jrt* tsdio de divina amicitia, eb Ut tum exercitia laboriofa fervari debe » amicitiam illam non curet. Vniyl • I. Acedia accepta primo modo.‘ d mumeftpeccatum mortale, cum* j mittitur opus vetitum lub motum ^ n V, Cap. 111, II. Acedu accepta lecundo modo. ex Ctii 8 mortale : 9«a repugnat chantati ;„'S*^tI0*^efiliabus Acedia? quoque fuciie ^P^ft.qurefuntlequemes. * quis odi° hjbet bonj fc* Pfcn; Xveilct.eanon i aut qudipfum cini . ITA"* c^ie'lini5 ,D« fcenefi- sut «jU™*#® non ful: 7>e Atiditt. Canon* » prarfertim cirta confecrariolxe rtHe mortale, propter gravera irreverenti» & periculum erroris. pixi, ad implendum freueptum ’ nam in .OB* tione vel non prarcepta . velfuboblig*110' ne tantum veniali .eft peccatum veniale1®1 tum. S.Tfart.Navar-Suar.LtJJ.I.Ut-n^} ttnb nullum;., fi non tam intendat orare.?11* verba precumreciranJa, picexercitiolff eupare: quia non formaliter. fed roateni-Uter tantum orat; v. g. cum quft ni«!l laborans, pfairaos,, aliifve precesrecmij aflt cantat, non animo orandi. fed cavew tpgitationes vanas, vel recreandi nuf, p. 2.1- J-. c-ri. d. 31, Tr«l-/. M«.7fT v, (upnW,4,tf.i.d.i, LIBER VI- Djs & atramentis ;i Ab«bh hic liberTra&ng I agetui de Sacramentis 5 nere. z-de manone. 3 de ^ 4. de Pa nuent». /• “f L* niit uuftions.i 5t Ordine. tf» ■ «*9*. #tr-« VI. Cap. 1. s*p TRACTAT v s i. Sacramentis in gener ^ CAP U T PHIMUM. nattira Sacramenti nav-te Jegis. L v 'S I V M I. Q&f* Sacramentum? R Efp. E(l res fenfibili*, quae ex Hibrfi ^'tuttone chnfti. vim habet fantt^ k & s,llve. gratis juftificantis efficien-trf,lVtS' ° c°ulequens fignificand». Vrnk 'lAlul fifCl^an3, Sjdrame?iti reartiri tr!«* r®fanBi^nUm 2. UtOgnificet ve» Ur eandemfcfRciat e* ne, pernmr, •’ * uf“ i"H0 & appbcatio- operjntf, P.r,amefficaciam,8c non ex oper» ^iniftran.;, rei’!r Jdtim aut difpofitionem ‘feftaj-c • vel Tufcipientis: qua; etftadef-Cauf. r-menu.requiratur, non tamen ut II. VdefinvndK‘°'fine 9Ua non* di, i.SarfKU'0n® talis Sacramenti exclu-gi>:luuhJ?01*1 novquam veteris ie-opereoper,,^01’ r’nt 5nftituta ad gratiam ex nas &c£l° C0l1^erendam , (etlf nihilomi-ei ‘ Pro quC0Ul.n0v* ieB‘s fic eam impetret tfilfuo&,- ,.crtlir • Bonut Sacramentum, ^^lienU) r ]Cat,10ne ’ ^ed per modum im. Ti «aad cultum Deo jraftandum. Mra$ Kj-r., jS o De natura Sacramenti, %cn. d.6o, a. n. 2, Figuras & fr.crsrnenM^ teiis leg'S , v.g circnrrcifiontm ^tran&W maris rtibti. agnum pafchalerr; variajiij® purificationes, & confecrationesliw* eum '• tum quia a Chriflo non funt inibi® tum quia veram fanttitatem non efc!' banr. Ac licet Circurrcifio aliquando It* finierit peccatum originale per veramf tum , id fecit vel ex opere operantis»!1* ti$; vel non ex opere operato.limplic"® tigorose: tum quia non continuit gn>* »t canfa phyfica , vel ut caufa raortai quia nondum erat exhibita prflfa Chnroi relitum • ex quo gratia pendebat! tum ex fpeeiaii privilegio: tum?ul*^ comnltt gratiam formalirer qui C),cl**\ fio. 5ccxfnainftituticne.fedquaterni» profeffio fidei ; neque vi applicati , puts fui; alioquin en:m omni non P?D obicem, 8c quidem nrreteromne n-cn» -tomulifiet, quod e it falfum. vid enim ex °P ^ opecKo gratum coufcm « non «a® ^ {, . LM. VI. TraR.l. ssi V*tialiter ad hoc inltuurura, \ide Seho- Hp dvbivm II. §jjid circa materiam & formam Stb (ramentorum fervandum ? j j^PPOno, Sacramentum dupliciter fami, r compofiti phy lici, in quo res ‘Wlisotattio, (v, g inBaptilmo, aqua i : utl0: In Unitione oleum & unitio,) a u.rmiteiia, Et quidem oleum & aqua, tria remota >aftio veri illa , materiapro-Joni/ Ve/ba.a«tern. 1111 quod eorum loco JHt.”1.!''utinM«rimonio Jignum confen-Poflfi 1!C?.w.ur forma, 2. Per modum com-form, m ^ tunc diita materia & inlbrm res& verba, fimut habent fe g,. fRMteri*» fignificatio vetoeorum , in- ttia queritur de materia Sc for- “^Pnore ftnfu, bet ^t S aeramentumfitvalidum.de- tffor; 'r mat*riam & formam , v. g. inter torum effr,aqus.>5c pronunciationem ver-■Wrilpm>!nta^'eeoniun&io •lu lecunddm a'tut3 en',*ftimationem, fpedlatl '«a efli,.-1 , n^ue Sacramenti , una alte-c«det»inM ' ^0C e^’ ut verbacenfeantur Cenam^rem • & cutn ea unum totale C v.Wd.1.4. z.p.z, 4«, £ «?j. ?* Confirmatione, Unitio» (Olae« requiritur talis conjun* Mm 4 dio, 5 [i Dt natura Sacramenti. Aio , ut dum minifter verba pronuntiati®* ralitercenfeaturemmlavare,8cc, _ ■) II. InPomitenria, abfolutiofatistW te ft differri; ficut in judiciis, fentcatiif» examen cauf*. | III» In Matrimonio, anioS eenfenfof -teft alterius confenfum tamdiu fequi .qotf • diu hic moraliter permanere cenfetur; i* in aliis contra&ibus. v. Kjin. bc • ■ Refp. II. Ut valeat SacramenWB'1*1 debet fieri fubftantialis ,(eu-el1entirKsn'i:1!' tio materi*, vel formas: accidentahsrw mutatio, etfi f*pe illicita fit, non tarnta validam facit Sactamentum. Porro fuBt»-tialismutatio materi* dicitur,quando!# .diim communem nfumfii seftimation® minum, differt nomine , & te < Chriftus pr*fcripfit. Accidentalis ■ qu ando. cum ea eundem retinet men. Form* mutat io eflenrialiseni I11 . non manet idem fenfust accidentalUi1a*J manet. Laj/m. J.y. t.Uca.q. «j rtfilvet. , i I* Nullum eft Sacramentum^ “ cruda confecretur, five haec differat >r* fubftantiali a pane, five non: quia c# niter non cenfetur, aut dicitur Pa®s' ;u, fiaqu* artificiales adhibeantur mB3F quia non habent communem H»1®.;„3, men aqu* elementaris: eftophyficctr non difcrepent. v. irifrk de ^ II. Valet Sacramentum»ecu‘aqua r mi fit calida,&c. Item fipanisfiuchat»1 fitater,fermentatus,&c, 1 IU. Defectu has» > SttM»e0t*®2 tibm, TraH, t. Sf J wllBm: i.Siliter* aliquae mutentur, va-ntntes fenfura ; quod facili fit iri initiali— innomine matris, milii, &c. 2« Si ,t0j8na hat interruptio verborum, ita ut mo-tiiiier non videantur.coba»rere. 3, Si for-®divi&m promineretur, v„g. unus dicat» «0 te,baptizo ; alter, in nomine Patris., “^•qiiiaerunt du* form* imperfed®, 5c ItRlus falfus.fdi. l.l.cap.q. q. y, t1,Bonae, q.2, ; IV. Forma valet , etfi non licear. 1. Si Crauas voces non effentiales, v. g Ego. 6C otos.inftiptifnao: Enim, informa Eucha-nftie, Bon. d^,^. p,i4 „.9. & 10. ex 6W» vf. l.SiquidaddaS, v. g. In nominePatris, te creavit, 8tc, 3, bi fubftituas fynoni-« T-g. abluo, ,pro baptizo. .4. Si tantum tranfponas ,ut, Hoc meum eft corpus; Tc egobaptizo* y, requiriturtalBj®* ‘ tio, qumadionem determinet ad effcSact mentale, tol larque indifferentiam verboru 8c adionum: taiis autem non eft <«^Dt folius adionis extern*, qjuae ad altos MP* V.g. ad ludum poteft referri. , Dixi I. filum virtulk t tum Q«« fufficitinterpretativa, vel habitualis (.q lis etiam poteft efle inebrio, 8c dormii cumadusabea procedens non fit “uin^ * & deliberatus » feu liber in fe •'tumJ •. «dualis, 3ni fciliceudu intendy. , Uh.n.Tra&.L as mcfacere, etfi melior fit ftc confulta, non ta-Jtn requiritur: ciim enim ea non fit innotui poteftate , 8t homo facile diftrahat ur, ni-nnsdurum & plenum fcrupuiis fuilfet, (i « Chriftus reqnifiviflcr. Virtualis autem ,Cltu/» qu*ex adtuali procedente relicta, tetnaliquisdione .vi illius incepti, & continuati; ut fi ex intentione baptizandi, vel celebrandi, vada* ad Eccleliam, factas «Ite!induas . altare vel baptifterium acce-etfi inrerim omnia alia cogites. Ratio, quiahocfafficft, ut adio illa fit humana, 8c T K c. JT. Vr.de rtfilici. <• Si Sacerdos habens forte ante fepa-ilto cTf Ct verbaChrifti, noa H.Impotens rationis, ebrius, vel fom-, ”!S|.nonconficit facramenturn.etiamli an-nnn ®Uridejt • 8c contemnat; imdetfi ftd oJur C ’ - III. Dubium eft Sacramentum,coi* fub conditione occulti, humano roodjj cognofcibili: v. g,baptizo, fi es-pjatctw -tus, fi Deus videt tahoc anno moritur" ' IV;Graviter peccat, ^uiadminwf cramentum (excepto M atrimontoj 1“ -ditione , non folum futura. fqn°°rcj eft mortale) fed etiam prtefenti, Jlirl’.r*!| *ta; live in fefirprorfus occulta,fi"0lle .u, eft mortale; five humano modo cognoi , lis; quod tamen nullum eft , nili "1,e* J| -rationabili; raro veniale , (laepi»»5 mor abfque ulla caufa Ratio-, quia aut n ^j, 'facit Sacramentum, aut dubium,81 . . dura quidem , fed non fine ,.4- ^tavi, v,£m(>l.(.St**r. fon-it-St j m tib. VI. Trtttilz &V B I V M JI. requiratur in Minijlro, ut lient minifiretj ? llefp. I Prater ea, q,us id valorem requt-re^*’rjtur ptobiras , five uti fit in S2J-*®V***Chrifto,cujus eftMinifter, funr, eo0n{0rmare : tum quia fanftafanitC ediriJttto,ipfPtl**t,.vel ceiebret,peccat mor* ®i£:vo|,m,c r' & Binae Grati- coni 3« ditantewrr9'ex fPe.cUU comm'®o- n Pl Pwe Perlculum fit in mo-™ couit^i, au; cotitwi: SfS DeMinijlro S&crm. eo enim cafu baptizare, vel etiam ibfohj* Bioribundum, in ftatu peccati, uoneft*' levetentiam, docet Card. de «•*51 ■ . , . Dixi I, cd idtrdmatm ‘ etfi enim Laicusb Beceflitate baptizet, cumconfcient»f<(' cati mortalis, non peccare mortaliter.drt5 fyn-U-Fill.1, i.c.y .q.io. ex Stur.&t,, Dixi 11, filtmmter .• nara fi fmefolw’® te baptizet, excufut i mortali. Siwr-K"' Fili. I. c V. AHi qui conficiunt 8c minitent t® peccant mortaliter, v.g. ctim laiciiu^ ceffitate baptizant, vei minitenrlibii®' cem Matrimonium , in mortali. Itac»#" Sytv. V efq. & slios, docet cum®, qui tamen vult eos peccare mortaliter, lia9-Sig'm Orde. Uiacomun fit Stibdiaconuin > ^ Vtb.Vl. Traci.T. }jf •Ottaliinordine fuo tniniilret; Item Sacer-«Metn.Sc Epiicopum, fi facramentalia exer-«atj nuptias,aquam benedicat; altaria, tem-{*!.• vafaconfecret; concionetur; fcucha-Wnm delocoin locum transferat, peccare ,°fta.iter. Contratium tamen videtur ve* JfwdowfSiMr. Vafq. Uy. ^».4.64. «.6, il-Ctfd, de Luge, /.<. Ratio, quia has tones non tendunt proxime ad Candifica* animst, ex opere operato, fient adio-D« lacramentales. \JliI.Nonvvidetur vera efle fententia.qua ocetelTemortaie.tangerein mortali corpo. J,calices, reliquias, fite. Sayr.Suar. Bor„ u Qu6d fi qnis in mortali, (etiam .ftr«ns mortaliter: fi utatur tate®) J ve.*/,jr®lfalsa, vel (extra necefli- ^dihin!itent.10nem requifitam. Qudd fi ve-umjjutur, 5t non tantum inanis fetu* jSo DeMinifoo SacMm. fctupulus , (js enim rejici debet) anforfl» fuerit legitima; vel an legitime & >n,e?‘ prolata, tunc et fi fpecuiative probabile^ formam effe legitimam; in praxi tamen»» randa erit fub conditione: quia tutius15 eligendum eft. , ... II. Peccat quoque (graviter vel W™ pro gravitate materias) l.qui vetbaW» corrupte, inarticulate, indevote Pl01,lin* a, qui materiam, vel formam. vfcl c*ie, nias, contra Ecclefke morem qpatnvBj dentaliter , fme caufa mutat, velnl'‘Jj vel fit occulta indignitas, 8t ex n5R u, fequeretur infamia; ur patet ex p»®' ,^ fiat,& Chrifti, qui Jud* EuchanWjg, Gravius peccaret, qui. ne daret u porrigeret ei hoftiam non confecrat» • fle cum eo convenifler; aut qu)sp° $ Indigne celebrare , fimularet Mdla®' 1 hoftiam non confecratam quia ^ ex/e .dat occafionem Idoloiarn*. d.i. ' fineeodenua- S*r COB■»«,. (q!05?iantUr' com™ni«ntur. raa««m olSrt*hTm ne fas effets prio- »1 %,sprutehancur-) v 1 Pf'vatis,refte datur ante petierint 1 «E* 101 Catholici,neque confler efl-g Nn VtSubjtBo Sacram. _ in mortali: nam hoc ipfo cenfentn'. pretativc voluifledc petnfle. quod a ftiani, etiamfi de e» nunquam audierul • dt Lup dtficrmua» <» «■ 9 •8*,u ‘"ITu Invalidum eflSacramentum. cnis fufcipit cum intentione neura» ^ SiVfenV.We:S.,«ojr»npg“ cft. fimnlate. non tanenquod ^ difpofne. $. quod per meram v® omnino repugnante, ®£‘pi ctfi non ctedat. aut «on veln Sactaj 2, quod quis per metum coattus t r. cdmmetusnon\olUtvoluntarum.M^l!l nium tamen gravimetu. ^ initum.cenreturumum.mdoc^ ,^ ftubere.ut fuo loco dicam. j) y B 1 V M H' Quid requiratur, ut liate, & ***$' ? aafufcipatur! Kefp. Ad effeftumBiptif® -'M*jg ttae. requiritur 8c fuffictt. PpOgcj0fide‘ temfumendi Sacramentum. diiPu..[Ur(h, fpei.8c attritionis; non autem req s» fU.fivetu gratiam habe«» cr» & tibi VI Traci. /,* Menta dicuntur mortuorum , quid jnf. tam pratum. feu vitam donent! Adreli-L v'ro Sacramenta. qua; dicuntur viyo- Pn'raamqr!rDr* ,lt,fitin 8ra,tia: non !39 ' ^ed fecundam tantiim gr.itiam.id elt tantum grati* conferunr. Etfi qaisD7f«lraaCidien,S dent Prim'1m, curro 46,8“ J:bon^fidefe careremortali, Lajm, eis uraen^r ‘r r-difpofiti'*Vwtan j ma* UZ.fpofl[i * majorem Sacramenti tur:. *^r?terc^ara(^ereni j confequun* ■mCT3 con.Sruum eft. Sacramenta ira fusione ikI'1-berl0fgr"tia deturPro<«& Oiiivph. ' “I6™1: tum quia non videtur is, vd •ttntionemrfBaptifmum. tere. * em a™ affert, omni fru&u ca- t0Sim a3™ ’ T,am nercit efle ^'«entio^ r ?-aralterI'us am'malis. fi- accipit nUide^'™endY: Sacramentum fumat, Sic^!!it n e,', ter rem* eft rumfrudhi TA.0njamen PucramentalirerSC nitSacT^l* ‘“em docet a«,deeo,qni f„- lr,inividetur G r* ea ^,a : neq»e ^’!fi.«fiLaCerd°S fruftu Sacramenti ««tefuia/2 “r,,s ca,icem * fimul etiam ^ndetet, v^Un.f, JA. 'Be Sacrament aitbtti. CAPUT IV. Quid fnt £ aer ament alia, & p efficiant i . ^ REfp. Catremoni* Ecclefiaffic* > 1“ vulgi dicuntur facramentalia > N® afctus externi religionis, ad colenti® P£B accommodati. Tales autem communi^ cantur, oratio Dominica ., aqua b£n££j“* efus eulogi irum olim in ufu.conftffiog^ ralis. ele£»o(yna .benedictioab Epii^r vel Abbateconresratodata,quae*!.D1!v traditione dicuntur remittere veniaM.i continentur hoc vecfu^ rf Orans, unitas , cdent, confejfus ad quae etia» revocantur, tnnfi» undio in Regem . Sc finiles: ali» casreraoniae. & res etiam ip'2 au* in Eeclefia partim ab Apoftolis n partim pofteainftitut* lunt, ut Es°ra- n£i infufflationes, prima tanfura, beneui £c confecrationes variarum rerum.> PK fonarum, ut Ecdefi* «calicum.» : etiam herbat, lumina, vinum b. J°.4t '»j, rei agni. fignum S, Crucis. Qi®r“ quam vim habeaut , non ex ope«* tis , cilm certum lit, fi cuti per aba p i fic etiam iis nos nacreri s fed ex MRefp. Non habent vim ex opere «in quibus nec interceflerunt qi, l, tcc‘e”* > nec meritum operantium, «tiain Crucis { quod quidam-» ne|ji,p,Utani de. nomine J e? o) JDsemo-eornrn' . *!e icuntur: quod tarr.en alii bibuntlrt|Utl * i quafi rutnrjdi ,af* k* de qrro plura apud Scholalticos,»# *"♦ «.Xq.J, l. Nnj TRA* sii Dt Materia Baptifmi, TRACTATUS II VeBaptifmo(f Confrmatio CAPUT PRIMUM. De Bapti/mo. NOn agitur hic de B : i fm o fanga i ^ ideft, martyrio; nec de flaminis.™ fpiritus.id eft, contritione, curo^0, to Baptilmi, vql defiderie; quianonlui"^ cramenra: fedde BaptiftnofluminiJ.^1* finitur; Ablutio corporisexretior , w*" pr*fcripta forma verborum* D V B 1 V M L Qua materia Bapti/mil Kefp. Materiaremota licita .eftfljtaco fecrata, (i haberi poteft. valida eft & fola aqua dementaris, qu* moraliI» num seltimatione frt naturalisSc ufuahs.q iis eft putei, maris, paludis, pluvise . o^' t£m refohua ex nive , grandine, ghcie’1 ^ a.ccidentaliter quoad calorem. 1'aporero» odorem, alterata fit, ut aqua fulphurea» yiqm .jufculuroaqul ita tenuiter care , ut non amplius fit apta ablationi , nec vocetur aqsa, v. g. lutum, bro* dium, vinum lymphatum; item aqua artificiales,ex tofis, herbis, fuccif^ue expreffa»; denique nix, grando .glacies non refoluta» * atio.quia morali hominum sftimatione non cenfemnr aqua naturalis» 8c ufualis,L«j.l,f. II. Quia de quibufdam tum ex diftis» tum •hi*dubium eft, v.g. de jufculo 8c cere-vifia valde tenui, lixivio, (8c fecundum-» CrmuiJ.in 3, p. c.q.tr.u d.3. ditb.i, aqua rola-cea;) hinc in necedicate licet illis uti, etli poftea Baptifmus fub conditione fit repetendus. v.Ejcob. liay. Bov. ILcc, III. Uti aqui impuri. vel non confecra-'1, cum alia haberi poteft. eft grave peccatum, obSacramenti irreverentiam. B$n.l. I* ,!.t>.7iOM»,p.9,r.6.R.33,8C4l;iq«irtrj»«*.li-cct Granei. {2c ^utntanad. pntcnt non etle ■eottale, trti non benediiftl. Refp. U. Proxima materia Baptifmi eft ab* , 0, Qiiae valide fit tribus modis» lcilicec 'Wffierfione .afperlione. infulione jnxtapra--jtidiverfatum Ecclefiarnm, qu* fervanda ita ut morali hominum judicio cen-“tur elle lotus. Ex praecepto tamen caput 1 “‘ttentlumeft,quod praxis tcclcfiathaber. NO 4 s6i T)e Mater!* Saptif Ratio, quia quolibet horum modontmfeii poteft ablutio. Et quidem trinam meifictta non effe neceffariaro ,-cooftat ex letauo. Ubi tamentrinavel inimerfio. veli» ■fufio ufitataeft, finegravipeccato.ettrist' cellicatem, non poteft pr* termitti. *t W D. Tbom, etfi alii , feelufo fcamlalo ■temptu, dicant effe tanttira veniale, Ltf> l, ct «n.4, Bovcc, LttVnde rejilves. . I. Non vere baptizatur, ctijusnullarft immediate tangitur, v.s. infans in®™1 velcifta; veladtiltus, cujus velles tam® ftnt afperfa». -Uy Bm. U. cc. II. Non requiritur ad valorem, ut5a baptizatur,«mergat ex aquarquod tarnengta- peccatum eft , eft# nihilominus «f® rus eflet baptizandus, Lay c aut ftillicidio decidente» baptizand«se’ fubmittat-. Ratio, quia in bis non tu»l£l> abluit. Bon.p. 3. . >«, t IV. Ob probabilem utrimque;feoten 1 | dubius eft Baptifmus, ideo^i Ii in nece (jj Lib.Vl Cap.IX. ttStdatus.tepetcndusfubconditione: 1, Si ‘tactum una vel altera,gutta fit adhibita»v. R, «more aquae luftralis multitudo iit afperfa. Qjodfineneceflitate non licet,cum ad ablu-wnem non videatur fufficere quicunque !(lu® contattus, fed requiri fucceffivus, •cum aliquo motu. Bonae, l.t. tmm. 13. e* In cafu tamen neceffitatis, *c ^Pnzare concedit AUrat. to-yd.i. fejf. 4. wmadus my p.c.Q. Ir. 11,4,4, nt*. U. X. fi tffltum fit abluta pars minus principalis, v. g. «gftus, manus, vel pes. Nam fi pars princi-Pam.v.g. fcapuiae, vel pedtus, nemo dubi-i/ ^®iunrnracrines fint tintfti, licet Ct hunc validum effe *®ntendat, 4* Si infanstindtus fit involutus .c fccundinae fute, id eft, pelliculae cor-ytannata». In neceflitate tamen, in p.aeji-«is Calibus Baptifmus debet conferti fub «ndutone.f/w.^ B*p:J 1 M.n.v.LoJd.c, '•Cum terna ufurpatur afrutio , aut im* memo, ad nomen patris, Filii, ik Spiritus lawti, juxta praxin Ecclefia: .cavendum-, f tefi.eJleinel tantum pronuncietur forma. VS* redius ita profertur, ut ante tertiam attonem non finiatur; quia forma cum-» S jcunqne prima ablutione , Baptifraum-, «nftttuj, .\egM.i7.CiyUyl.ynXyi% D VBIV M 11. Qf* fit forma Baptifmi ? *«fp. Forma neceflaria Baptifmiefthasc : I'Tt 5f<- rnw 570 D# Torna Btftif. THUsfoifti i ^Amin. A qua nOn Graecorum fubftantialiter: Btplivwi™ ut Arcudius vult, baptizatur) titmine Tatrii, 8cc. Pon6qiiinquefuBtiO11* fignificantur in prolatione forni»i0*1*!'1 valorejtis debet expendi, i.PerfonabF zamis .faltem implicite quod in furmw** eorum nonnegfigitnr; cdm t6 baptW® idem valeat, ac baptizeturame. ptizandi : quia alioqui forma non W* connexionem cum materia > eam^uenon terminaret i cura ablutio ad variotn|'®ij fit referri. 3. Perfona baptizandi: ablmio, itaftc forma circa certampen vetfari debet. 4. Unitas divin* n?tu,*:L fit per voces; in nomini, f TiiB«MsPE rum: idqueexplicite 8c diftindle vul8JI„|i vocabulis. Fili. eat. ?. Ln dt rtfoves, , 21 I. Valide baptizat, etfi venialit«Pec ' qui proBaptizo. dicit Abl«o>n)e,r° velproTe, utitur communi nominC' eorum more, vel proprios velbap1'^.^ trum; vel qui honoris causa dicit * dominationem veftram. L^ym. cA• ** ’ M‘»«- „ . r II. Valet forma,etfi omittat, Jiuia omnia (ignificata per fonnam i»»*1 ecus fi omittas Te; quia non fig«w perfona baptizandi» Ibti. , -...ia III. Non valent hxforms: bap|« .j, nominibus Patri*. & Filii, 8cc. qu!a ^ j, plicatur natura, feu eflentiad:v>na. • ao te in Patre & Filio, 8? c; ve! > «“"L, &c, vel per Patrem j vel in n°ffilD£; ^ lib.Vl.Traa.il. $n per Filium, in Spiritu fandto; vel in fide,virtute. majeftate Patris, 8cc. (quam tamen alii dubiam eile volunt.) Ratio .qttia frgnifica» turdiverfitas effentia;, aut certe .unitas non fati; exprimitur, 3. Biptito te innomine-» Oei,vel fanttiHimre Trinitatis, vel in nomine Ltei unius 8c trini; vel in nomine trium Per-fonarum; vel Patris 8c Filii .omifsaperfont SpiritCis fanfli. Ratio, quia non exprimun-turdift nttecres Perfona», 4.1n nomine Domini noftri J Es v Chrifti: quS tamen for-tniolim Apottolos ufos ,fedex fpeciali privilegio, multi docent, alii negant.dicuntque wsbapfizilVein nomine Chrifti .addendo illud, nomini,fecundiperfona» , nonomiflis nominibus aliarum perfonarum. Cum ergo bicolaus Papa «lixie, eam formam valere, vel Wlexit.fi pro nomine Filii ponatur nomen thrifti; vel in nomine Chrift: ,pro vice C hri-‘“inteHexit; vel locutus eft.ut docfor pri-v, ^iut, citt. IV. Dubis funtform® , obfententiam_> utrimque probabilem au&orum: i, Baptizo teinnomine patris,in nomine Filii,in nomi-•tjpititusfan®'; vel, Baptizo te in nomine “atris,baptizo te in nomine Fi.ii,&c. Ratio, S*"anonexptimiturHnit3s effenti*. 2. Ba-P''to te io nomine genitoris, geniti, 8c fpi-*■ > vel in nomine omnipotentis .fapientis, . . ni; vel in nomine ingeniti, geniti, 8c n,!.‘ K«io, quii trinitas perfonarum non Picatur vocibus. quibus a fidelibus om* I «debet,8t poteftapprehendi. 3 Bapti-, ««nomine Patris, 8cFilii, Sc SpiritCis ** 01 M«i* Virginis ; quia ditium eft ■Ipfc: , ^ }T2 7>e Miniaro Baptif. de intentione Miniftri; qui fi- eo fenfn wW dicere, Mari* . quo Patris, Filii,&SpiM landti, non valet; cum fit contra fenluittf Jentialera a Chrifto intentum; fi veret» tum voluit illam invocare, utcoadjDtrict* grati* impetrand*, veialiter^ valet; A tantum fir mutatio accidentalis. M.tM) M0. v. etiam L.ij. & Bm ll.cc. 2> V B I V M 111. 4: De Mini/ho Baptifmi?- | ARTICULUS i. Qui*fit Mini fi er Baptifmi l | Re rp. Valide miniftrat omni > homo rato' ne utens, ciij,ufcunque fidei vel infitielitath» flatus, aut fexus licite , tanqu.itnmiailio ordinarius, & ex officio Sacerdos habens jtnildidionem , aut commiffionem; velti ejus commiffione, Diaconus, In cafntaiwi exirem* neceffiraris , omnis qui poteft vaii” ile,etiam facit licite .tenetu id ipfifacere non pol- 111. Cum ift necefficate confertur Biptifi-ffiis, fervanduseft ordo, itaut fi adiit ■ oC nondetretbet Sacerdos vel Diaconus, j* reliquos praecedat. Sic etiam Cleticusjaicuny, vir mulierem , fidelis infidelem; nili forte inferior meliils noverit modum» ut folent obftetrices, (qua: proinde examinari ,8c ap* fuobari deber.t a PaftoribusJ vel alia jnfta caufafit-, ut quia virum ad patientem ingre* fi non decet. Quod fi laicus baptizet, praebe Sacerdote. & fecundum quofdam-» » «iamptsefente Diacono, cenfentellemor* tale: quia Jd laico tantum competit» obde-fedurtt Sacerdotis, qui line injuria Ordinis I ^Sacramenti, talem licentiam dare non po-; Kft. In reliquis, perverlio illius ordinis eft tauum veniale; praeterquam fi coram fideli i haereticus adhiberetur, quod volunt eile Botule, laj, c.7. n.4. Ktn. 574 Detiinrjfro Htltif. enim , fer me y aioqui fi excludatur pctfoafj Miniftn.ut fenfusfit, baptizet re ChriftWi | & non Ego.five non per me» formanitlWi In cafu tamen neceflitatis, polleAibccmii' | , tior.e ita Baptifmum conferri, utv.g.H' ius formam nefciens ablueret. c*cus«• i tem formam pronunciarer, docet */6. additote .debere ta!emelapfoperirt-lo iterum fub conditione baptizari. v,$l fill.ca. 4. Dien.p.y 16.exCI.efiM Marfil. iri. Bm>c. d. 1 q.2.^.4.a*», a}.!# trtun.l. 7. Refp.II.Si plure? Miniftri fingulhblo® 3c formam pronuncienr , graviter pectat contra ritum Ecclefrse. De valure ficfdft dift.ngui: 1 .Si quilibet intendit baptizare, chepender.terab alio , ut catifa particnlaris. invalide baprzanr.fivefinguii dicant. Egete baptizo ;five,Nos te baptizamus r quia for* ma , cujus fenfus cenfettirefie. abfoiureJt Independenter baptizare» non eobapt®® eft falfa, 2. Siqnifqueper fe rnrendatbaptizare» independenrer ab alio, validebaptizait quia omnia requifita ponit. TJr patet a fimijt in Miflaordinationis, quaSacetdoteswn' ter ordinati SmiU confecrant cum Epin0* po, dummodo limui eodem inflanti forma» a&folvant; ii autem non fima! sbfolvant*'* rair&m confecrat, vel baptizat, qui priusab-folvit. v.Fiil, 1,2, r,4. w**7®8c Bin.Ul,)5‘ XajM. c. Xt Lib. n. Traft. II. /ry DVB1VM 17. Quod jit fubjelium Battifmi ? Wp.1. Subjefltum capax Baptifmi, eft lus nomo vivus , ab Adamo defcendens» fonilmr.baptizatus, Refp.II* Validi baptizantur infantes,item ?npetii6amentes,qui nunquam ufi iuntra-twne: quia cenfenrur ejufuem conditionis cuna infantibus* Si autem aliquando fint ufi titione, non valet Baptifmus, nili ante a-toniam petiverint. v.Bnn.cL>i.ej.i,f.6. Lej. ti6, Vndejtfilvet, ,bSi puer inter baptizandum .nondum fi-®forma,moriatur41ap.tifnsus eft nullus, ii» Non valet Baptifmusiteratus.ideoque Mttqiie, tum rebaptizans, tum rebaptizatus, ftccammortaliter.fiuntque irregulares, 8c in late civilifubjacent poenae mortis. Quasta-®enpcea,ij non videtur incutreteis.qui et-* une jufta «ufa, rebaptizat fut» conditio-n51 quia intelliguntur deBaptifmo ab fol n -? * quando moraliter conftat, priorem Ssptifmumfuifle validum. vid.Lay»*>i,c. t, IU. Noadumpetfedd natus eft baptizan-iK' fit periculum •, dummodo pars aliqua pofitablui: quiaefthomo vivus>ncccett6 conftat elle incapacem* IV. Si dubiumftt, an infans vivat, bapti-wnduseft fub conditione. 1 ". Valide baptizatur, quemMtnifterpu-“i sue alium * aut licet fu puella» quampu- }l’< ilpn ■' ut Be SuhjtBe Sstpttfi tat e (Te puerum: quia i nt endit baptizare pr* fentem. Alind eft in Matrimonio, q«iainte> dii contrahere cum illa, quam putat. Sa.tf n, »6. : _ ' J •VI. Validi ,etfi extra necc/Iitatemilliciif. pluret fimul baptizantur, hdeforma: Jjji® baptito, Sic. Bon. f. 4. * VII. Monftrum, quod capite &pr«K formam hominis refert, e-ftbaptizandum;*' ous fi beftialera refert. Quod fi vero cafS tantum fit ferinum, putat e (Te baptizanJet Gom:ultts .-Jiavar, tamen Si alii volunt f® rendnm >doneccertidseognofcatur;fliS|*’ rienlum mortis immineret rrnmfuhccw' tione baptizandum efle.QuWfi habeatis® bra hominis geminata, & dubitetur, n®* unus homo, anduo, duple*Baptifaust®' ferendus eft, unusabfolute, alter fubwwr tione , in el parte. qu a membra apparent®* pet fe&iora. l. f. tnt-capjiBn p® sm, de Bapvftm. , Refp III; Extra mortis periculum-» de, non tamen licirfc,baptizamur*»? rum infantesyinvitis parentibus. _R_atjo,qdr vel auferuntur parentibus, 3c fitilli^uj™ vel relinquuntur ,& ftt injuria Sacrament»-quod exponitur irreverentia*. ,1, men poffmr Chriftiane educari (ad obligaberis) licebit in bis cafibuv, l.ajfv rentes fmttua mancipia; nrte«»**0,j5 tiiisfunt, quam iliorum, i.Srparentei , quando fuerim baptizari, vel uterquf’ . ftltem alteruter : quis tunc Ecclelu J u eos habet. 3, Si alter parentum Petat j.Jjj jufta ejus voluntas injuft* al ^ Lib,Vl Truci.11, /77 Referenda eft , in favorem prolis & hdci 4tSi infans fit in periculo mortis, j. Si rationis jam compos puer petat: quia in negotio religionis, eft fui juris, in dubio autem «afarationis» fufficitefl‘e7. Annorum, v. MJtiiaQeL£J™ ‘ fli<1UaDdo nou re" p£SSut0b&riCBibt,,,rVeI pjren* '9S, prooiiftue omnes fub conditione 0o %*b<* fr8 T>e Stibjefto Baptif, j Kbaptizare. Aquando obfletrices boDCi ll| b-meinftru&mcenfentur,) non licet mj de valoreb»ptifmi prudenter Krawnfl ter dubitari non poteft, Suar.L^l/M-m qui tamen contrariam confuetudineoW undam Parochorum damnare nonaato/i qu6d ipfi experientia didicerint,obfSeifli»| non raro fu i ii e deceptas a diabolo, i<*®| i revera periculum aiiquodfit anim*iObqa* 1 irreverentia ceffet; addit<3ueeamcor.M,| dinem approbatamfuifla a PafloraiiRoE.)* edito Antvetpi* 1607. eam<$ue fenteffi* tenet 5j/v.apudDi illas adhibere, nifi fit fi W aut Principis, Depatrino tamen ulus . Ut & tunc adhiberi portit, etfinonm fe, fit multi putant adhibitum nono) here cognationem fpiritualem, necv J trinum effici, utSanch.^»drty'C°nI & Suar, quorum tamen fementia v Pr V, Citra in neceffitate, vel aliam0^ fam, (namob gravem caufam» y.g-l timorem infamia;, aliquando licite H ptifmus fine caeremoniis eft c0‘"tu ’ L fante, illre folemniter in terop'lis l , plenda». Quod tamen non eft mon ^ ticisconverfis.ne plebs putet,nos e ^ ptifmum improbare. Laj.e. !■ * i&ar aliis omittere #feclufo contempto >el1 ^ lib.VhTra8.ll. fsi i3ib veniale docet Pe£tv. de ifi.Cur. 0.6.0.23, Qui autem tenet more Patrini infantem, dum ctremonias fupplentur, non contrahere cum «cognationem fpiritualem. Dtan. p.3. t.4, 'ifio. ex Tntio dicit efle probabile, ,VI..Si Baptifmus collatus deprehendatur niifle invalidus, non ideo repetenda; funt twemonue. articulus II. Ptorini > & quod eorum officium ? Refp. J, patrini funt quafi patres f'piritua-. • qui baptizatum de fonte fufeipiuntin wm caram. Unde eorum officium eft, ba-P'tatam de rebus fijeiinftruere. orationi m otninicatn 8c Symbolum docere ; ad quod U'fSptllr* ® ab aliis nonfiat, Lajm, l.j. Refp. II. Ut quis valide fit Patrinus, non 'na?Ias>fi«drequiritur i.Ufus rationis, f. 1 'Pk'1* baptitatus, (quia non potell ef-jPter,q.uiiplenondumfanatus.) fit qui-. L?t.ei,,s BaptifiTms fuerit validus: quia ' "rormra, Abbas Sc Monachus.1 Quo taqtumpatrinus infantem ;cim in hoc cai» ne non veniunt Mendicantes, «& »»«» St Patrini neceffiras, ideo^ue fi id vel ne' clauftrales coraptehenfos veht: «Y“, tunc, vel etiam in Baptifmo pnblico temere Abbates.in multis iocisconfurttudoW® factat, (idemeft, fi prolem fuamipfebapri-rraria. 2. Conjuges refpeftu conjuga^ mi graviter peccat, 3c infuper contrahit in parentes refpedtu filiorum. nifi *« ». contrahere cognationem, fpeftat patrinos defigfiare. « ***** f ^ g ravuer Peccat- *;s»« ne- nominent, eofque tamam admmj , U ua frequ.nter omittat nomina bipn- foli cognationem contrahant.eotu®y ^ referre librum ; tumob legem mina in librum referant ko^|ravf,K fub pmna gravi; tumob fpirituali cognatione inftrwantf **>da.A damna inde fequenm. &«. :mr,o4;at&Jir;mardiie Mawuuon»® . J u, z.Siejus culplPatrimplnresad-a , J/minter fe ftdVmerip^ f &*■*■'• Ac licet tL8cf*r- tum eiufquepatrem K matrempla«./>.9. t.y.!{.<), dicant eflepro-inter baptizantem 8c f venialher; alii lique patrem Sc matrem, J£P Italis eum damnant, men parentes, quando propria P ciF1®: O04 C A- ji?4 De Mattr, & Fer. Cnjm, CAPUT II. De Confirmatione, D V B 1 V M l QuidJit, & qu«, t\tu materia Refp. I, Confirmatio ellunfM® tis.fubprsfcripta ftJrma v e i bor um. ij»J? te baptizari, ab Epifcopo jqiia»se*^“7 iiyiitutione, gratia: augmentum 8t tot®1 cipir. ur Refp. II. Materia ejus remota eftchrlfma, confe&ura exbaifanw®1 olivarum , benedi&um ab Epii40!*' commun. Doib. V nde refvlvtu Jl I. Non fufficitfolHmbatfamuro*'),T Centtt: nec foluro oleum, ut voluit r Sotui,Navar, II. Etiam benedittio Fpifcopabs*11. .y fentia ,ut habet communis contra (■*}■ ^ «Sue nulli delegatione, liveEP'j,ccftd Pnp* , fimplex Sacerdos poteftc chrirma.^o^. ^.72,4.3 M.J.M- . . III. Perinde e&ad fubftantiatn ti, live chrifmafit novum,fivevet >'^ quotannisindieCoen* «onfecran 1 1 c.rmbnfio, . Refp, III. Materia proxima,1 J fronte, per manum Epifr°P', (? .‘rd hoc Sacramentum» «uniisi®F0"u Lil VI. Tralt. Il S Ss 15. luca^?. 8.) in formam Crucis fatla, £>mnia funt de neceffitate Sacramenti, et communis, Vnittefolves. I. Etfi ex neceffitate prmcepti.tinftio fieri debeat pollice man&s dextraj; valida tamen tffet, ii fieret digito etiam finiftras manus i quia vere fieret per impofitionem mai us E-pifcopalis, Ita Prup, 8t alii contra Suar, 1'ec» cabit tamen Epifcopns graviter contra uni verfalis Ecdefiat morem, v, biec. 2.8c Efab.t.j, E.}. ubi docet, probabile gfle.non peccare mortaliter. II. Probabile eft, requiri ad valorem Sarmenti , utunAiofiatab Epifcopoimme-diate, nulloluftrumentomediante. ItaFdl, «%•contraquofdara: quiadebet fieripei impertitionem man&s. Efcob.t.f.E.^, Refp,IV, Formaverat necellaria.in Ec-clefu latina eft: Signo ( ut habet Trid.) vel Ctnfign, (ut habet S. T he.) le figno erucis, & w firmo te chrifmatt fit’utk , in nomine ‘Tatru , In qua utrum de edentia fit, ut utraque adio, fienandi & ungendi, exprefse fignifi-tetur, difputant Scholaftici. L«jm. 8c EtU, Kjn.U,*.^. Dtan,T(,17. D V BIVM II-Wnijler, &quod JubjeRnm i Refp.I.Minifterordinarius validae Confir-wationis,eft folus 8c omnis EpiCcopus.etiuni «wmmunicatus, vel haereticus: excom-“iffione autem , vel delegatione Pontili-«s.etiaaj limplexSacerdos, Eft communis. Ve f lf» ‘5 8 6 D e Ueeejf, &C&r,Conf, v.'fer nani. f U J c. 6,Bm.i JfV K r,de refolve s. I. Etfi Epifcopns graviter peccet, fi vel in aliena dieecefi , -vel libl non fubditos confirmet fine,proprii EpiCcopi confenfu. lata •tacito, propter defcttum jttrifdidiionis: «S-da tamen eft Confirmatio, quia iftanome quiritur neceffitate facramenti, fed pr*cepri tantiim 3 II. Excufirturipeccaro Epifcopns,C» alia dioecefi .recurrente» confirmet; quj» praefumitirr tacitus con 'enflis alterius Epii' copi, cui idgratumeflT. c-nfetur: pfl®* tim fi coitfuetudine ita recepturo fit, vdi proprio aegre confirmari poffint. Ita contn J?««. d, de far, docet dub.%. Sa. V. Confirmatio , 8t atii, III. Peccat graviter fcpifcopus, fi!®?9 tempore non confirmet; quia fubditosii>* genti bono piivar, Refp. II Validi con firmantur otrnts.j foli baptizari, nondum confirmati. Ratioen> tum ex illo Aft.i. ‘}{tpltvt totum A**1*; tum ex ufu & traditione Ecc’eiiae; tinni*1 omnes indigent ejnseffedhi ;8t fun: ca?!Cf;j Licite ver6 confirmantur iidem ,qtrivah** dummodo confiet non ponere obicem,# , Sacramento, fi ve ejus effectui. Ratiopat® ex didtis, Vnderefolu:, _ . I. Etiam infantes , 8c rationi*irnpot®5* valide hoc Sacramentum fufeipiunt. . II. Etfi quoad infantes, conlultruspt' * ferre ufquead rationis ufum; tum obu[e| rentiam Sacramenti, tumobpericulorou lationis; turaob EccJefi*ufum! m1110 DVBIVM Ut. |#i Confirmationis neceJfiiM, & : monui ftefp.l. Non eft neceffaria ad Mutem , neceffitate medii, nequeperfeprarcepti. tK communis S, Tfio 5t aliotnm,contrabcot. oc S)h. Ratio", tum quia Ecclefia non urget ejus fufceptionetn ullis poenis; tum quia nec ex feriptura, nec traditione , neque hne am. iaftituiione Sacramenti» tale praeceptum-» colligitur, &t Canones qui in contrarium sfftuntur, fatis explicantur cie necefiitate ad melius-effe. , • Dixi, ttr Je * qtmper accidens aliquando poteft efle neceflaria ad ialutem, ex prarce-pto duritati* fui, vel proximi, vel alio.v .g. ad cavendum fcartdalum; vel ratione confidentis , qna quis valde metuit, ne in tor-.ntemij deficiat line hoc Sacramento. V”dt •r sot“ ipfe non confirmatus ordinet, vii. Vr* i8,e. 3. Refp. II. Circa cmremonias Confirmatio nis, fcienda funtfequenria. > . i. Etli fervandi fint ritui in Pontifici* pratfcripti, peccerque graviter Epifcopu?» j confirmet fine pluviali .mitra, velpedo! & fi ordines factos conferat cum foliJt^11* mentisMiff*: Dtan. men femper erit mortalis alicujus omil“°j v. g, alapa? > aut cerei: potell autem coni® loco quovis decenti . etiatn extra Hcclo fiam; 8c a prandia non jejunis» ornu*a® tempore, •_ 1. Subgraviculpa, ut docet es cdauauni, requiritur Patri/ius iifque “ Lib.tl.Traft.il. sSf tititim (licdt Tol. duos admittat) qui fi confirmatus nonfit,peccat graviter .lecundum communem: (Efieb. tamen ex K.tn. docet, rOnetle mortale) quod probabile effe decet Sjfintan.t. i.f.y.imb nullum,fi fiat in necef-fitate, & non contrahit cognationem, ut docet S*nch. Suar, contra Sylv. Sa. Sc alios; Debetque effe diverfus a Tatrino Baptifmt, faltem extra neceflitatera (licet cum Bon. 8c Hm. id neget $mnt. 1.1 f. 7.8c 14.8c feiis “cientem non peccate mortaliter , dicat Scnon Monachus (ni-fifaftus Epifcopus,) Admitti tamen 8c illos, Kmoniales poffefine culpa, docet idem_> $*<«.{. ofliS. nifi in eorum Religione fit prohibitum, Eoautemnomine non excludi mendicantes notat Kjm. 8c alti entru\v.t, cum Dun.y.9. r.6. 7(. n, Nec refert , feclnsi confuetudine.num vir fu autfcemina. Neque etiam contrahit obligationeminftruendi confirmatum ; fed tantum cognationem fpiritua-lem cum eo, & ejus parentibus; dummodd tamen eum tangat. 3» Frons confirmati obliganda eft fafcifi li* • cruce notati, geftanda u no, tribus vel leptemdiebus, proconfuetudine; illoti in-tetim fronte. Foteft etiam, fi ratio fubfit, ftatimauferri, & frons ablui: ipfa autem-» comburi, vel honefte affervari debet, nec « profanos ufus adhiberi, propter contractum chrifmatis-.neque folvens illam,contra-»ucognationem. v.Pup.in$.p. q.i. «t.i2, 4 t Parochos teneri in librum referre^» Wrnina confirmatorum & patrinorum fu* Faochi», (eam^ue sutam ad fcpifcopos etiam jpo BsEuchariJlix. etiam pertinere tum propter fciend® ^ gnationem fpiritualem» tumpropteroidnt* fufcipiendos .docet II. ac denique licete mutarenou>®J1 Confirmatione, llid.f. J o» ^ ’ 1 TRACTATUS III De Eucharifiia* CAPUT PRIMAM- De E flentia Euchariftifc D v £ 1 V M I. Quid JitEuchxriJlixi REfp. Eft Sacramenturp cotpo*^ fanguinis Chrifti, fub fpeetebusP.. & viniad fpiritualem anima: tat nem divinitus inftitutum. 1» C0B Scbol, Vndc r<(clvcs fequcntij' . I. Taro (peciesconfecrat* 8t (anguis Chrifti, intrinfece 8c effc conftituunt hoc Sacramentum: ade s falfumeft , quod docuit \ValdttpS‘ & Sanguinem Chrifti e fle totum Sactu^ tum Ratio, turaquiaTrid. docet■ ?, & fanguinem contine» hoc Sacra ^ tum quia quatenus continetur. noneyji fibtl*. Ttem falfumeft. quod doce1 ‘j Itu*, St Sum, folas fpecies confini $ lih, V. Tratf. 111, fpi jjtcrunentum: tum t^iia Euchariftia eftci-«asraleftis, tum quia adorati dfebet latrii». «docet Tr,dt n,Uius, fivefumptio Euchariftia:, non ® Pf0prie ipfura Sacramentum ; neque a-tauSaciamemum abeodiftinttum. ut vult . d s nec pars illius, fiveeflemialis, li ve ®egralis,u.t ^Aureolus; (edtantrtmapplica-j|o> uve conditio, ut Sacramentum opere- Etfi quadibet fpecies-, iin6 «gnaevis RW*• integrum & eflentialiter per- p’’ !® Sacramentum ; adee^ue Sacramentum * fub fpeciebus panis Sc vini, I}'ice 8c materialiter fpeciedifferat; mo-mi!tr?me-n•’ ^ inrati°ne Sacramenti, eft «m ipecieinfimifacraroenrum: tum quia , “r %nura rei facrs ; tum quia ordina» , «d unum fpecie infimi finem, v, S. TU, 'v3<«, a. taeraf^1 loquendo, tot lint nu- ctiamn menta numero fpecies, vej PJrtes ipecierum; moraliter tamen u-dum n ™ero ^ramentum eft, quod per mo-adUB„mcSProP°nhui» Ccf'um»Hr: quia id fori >,?i m' fcilicet unam refectionem-» 7^ .refertur, indiverfisaltaribus,refle con-vjry iUt uf diftinfta facramema : comta ‘,"ao?rdos unamhuftumin plures par-(eadm! a * v-?i Plures hoftias fimul fumar. jB,! . e“ ra_tio plurium fpecierum diverf* ^ dicitor «ccepifle plura nu- D7- jpz Dt materia Eucbariflk, D V S 1 V U 11 Qma materia Eucharifiit! Nota. Sicut in aliis Sacramentis plex materia, proxima8c remota; i«etw» hic, fed ordine inverfo: nam in aitiJB*' lia remota eft res permanens • proximic) nfus qui tranfit; hic vero remota tramiti. proxima manet» fcilicet fpecies panis ni. Ousritur ergo tanttkm de remota.il licet • uuje fa&d confecratione tran» Coipus 8c Sanguinem Chrifti. Jj ReCp. Materia Eucharifti* eft tantu P nis & Tinum, Eft de fide & probatur & ftitutione Chrifti, Mattii. 26. K Lia- 8 quidem utraque materia, panis«vm; ita neceffaria ad hoc S aeramentum dum.ut per fe nunquam licite Pollltu f a, fec fari abfque alia: quod patet tum Chrifti, Luca 21. tum ex Trid. J'M- ‘2' ,■ r^1. Confecratioutrtufque fpeciei, eft jj fecrare; in neceifuate etiam graV ’ ^ moribundo detur viaticum. • ""ili. Nec Pontifex in eo poteft^Pfj* ullo cafu. Ita commun. Sw+P-&c. contra quofdam. Dixi 1 'ftr fi. quia per accidens.»! -ynentionem quali ,aliq«asfc tuta® P® jj tib.V7.Tr*fl.llI. toeonfecrariabfqne peccato, docet Tanv, f.thdut.f. num.i7. dicitque efle cornmu-W''iv.g. inhiscafibus: 1, Siquisaquam, walmm liquorem pro vino confecraflet, fetjue defedumintefligeret, nili diu pbit} ljtpo8qnama(jvertifrdr,non poflet haberi a-uuavintim* vel quamvis haberet, nonpof-let tamen illo uti line gravi fcandalo, vel vi-rl- culo. X. Si poft confecratara hoftiam Wtum mortis periculum ab hoftibus, vel “ceudnim immineat, /eclufo tamen fcanda-,K contemptu fidei. T(em. 1.19.C.4. a. Si iccrdoshoftia confecratd moriatur,veiani-odtnciens, loquelam perdat, vel in amen-n mcidat, nec fit alius qui poffit facrifi-^Pe-ficere. Su.v. Vafi.&c. Si aiuem_> sfupplere.St Sacerdos infiimus com-“pionemfafcipere poteft, debet hoftiadi-i.ei^ne pars dari. Tambur. dt exvid. /4-*/■!■}■(. 8. 1 ^‘^•ticrVi.quia valide alterutram tan--S-3” certum : ut patet tum ex ®*°Chrifti, qui par.em ante confecravit; ** Prax' Ecclefiae, qua: corpus ante fan-Puemproponit adorandum, VVBIVM 111. fobtat efftpanii in materia Eu-tharifiia t pttnis triticeus, inconvi. ernfitatns« S,iaiis morali holi a cenfetur ille > qui ex Pp fari: L jab.Vt.Trj^t.m. m wis Gt mixtura.;.Ii autem lit vaijeparum ; ccn'e: probabile , quid.-fit materia valida, fctttamen.j.,Panis fubftantialiter cor-wptus. d.Panisfuba&usaqua marina. ta~ apudDUn. f p, ubi ipfe «nuatmmdocet,, eoquod.uia /it Maturans sqea, .... ni.Faiiisexfarre, fivefpeki, irem ex fi-ffine. eft toKe/jatfub» ; quia alii dicunt »iis‘ccidenttbu},.propter loci fteriiitatem; ^ipecie-diaiiiguiarriiico; ideoque non »«.,!aitemuth.pro Sacramento : quia hoc «Ponetetcrpericulo.v.^atf, Jv* WHa.fedillicitaeft materia, r, fi aii-fpeciei. cura J^K^aaaufceantur > jta UrtritiCUm_» «P flOCaqna plurimum pratdominetur; c. «major pars non fit triticum &aqua», . etit materia valida. Quod monendi junt •qwholhajooquont. Ben.d.*. <,.z,p.u' ^SD1S mucidus, qui ad cot-®?>ionemdtfpomrur. Bm. p.z. n.j. a"df efta<1 florem lacramenti, fi-fermentatus, ut de- Ji?'^««uterque eft iiAralis, & «u- Interi® in fuisEcclefiis <£lT°‘ & Aratei in fermentato tr,|pjLrt.e?.en!ur' fubprarceptogravi.de r Z,®??5 .^uanonexcuTar neceiTitaS, kln]lz'C'deLu$,‘ltC’ hccleliar.p.mis COn- sSuSr.«fii£f fi*Gra-i . nte8ta * Dixi, Latm» , ^ adtatam adhibent, & in par-' * V Ppa -ticilis f 94- Ve MAterra Hoftk. farina triticea, & aqua naturalimistuiJ igne toftus.fiveaflus.arqueinfuafpeciei» corruptus eft: quia hiefolus liniplicket* citur panis, alius verbnonnificnroaddit», V. g. hordeaceus, Vnderefoives, '>4, _ 1. Falfntaeft, quod docuit Cuitt.l^ riftiam pofie coniecrariexquovispare.cf jufvis fpeciei,dummodbditaptusad vefc® dum, . ; |M II. Non eft apta materiaed validam c® 'fecrationem* i, Panis esotiza,avena,rott pifis,fabis, amygdalis, aliiltjus JflgpiaiW & arborum frudibus, vel etiam ex Gow confedtus; quia hateomnia, commosi» & opinione , cenfentur fpecie diftiag®i tritico. Layman. B ,nac, Cari, de Lutoi^-r 2. Maffa triticea cruda, vel_noncoW* modum panisjfedfriw veldiaca>utlur-tP1-* centa, libumj fivedifterantfpecie,Gvfi®Jj 3. Panis fubadtus aquis artificialibus»^ oleo, butyro, la&e, vel ovis, ficchat°*. Ii6ve liquore, qui aqua naturalis non Jt * . tus; quia non eft panisnfualis. luL‘1 tr. 4. ca. 0. Cajet, tamen,& quidamrecettw' res, contrarium docent: quareeul™ • materia dubia. Idque confirmat manum rit, de defeQ. 8c Card. it Lt%i>“‘4b »»,4. Unde qui heftias eBUftt,<«rtl , quodaquSnaturali, 8c non rofacea>^^ cbedint. 4. Similiter hoftis rubt® 1 ‘SI., figillantur lit e tat, non ium materisv. . ^ vel minimiim dubia; quia per ad®1 . nem cinnabaris notabiliter alterantu • • Lug»id. 4. f. I. quod^fl/. Am De materiaHojlu. ticulls triangularem , ut habet^rjwto- V cere etiam in hoftia minore , qualis ® Laicis, (quando alia haberi non P05*!1 « fcandalum abeft) celebrare privat'™1 * caufa urgeat, etiam publice die tefto» March in candet, t. 4« c, f. q-3' -0'4"* 7? .80. 9c f.6. t. 7.3*. 17. & T««*.« nullum (it pi*ceptum,nequeconnew iuerudineobligante fubpracepto:? fu elevare adorandam majorem ab an K confecratam, licere vult Tamb.ut> Mardi. 8c Dia». u.«. Non licet«*■ J vam fumere, 8c majorem relinquere! >1 exponendam in hierotheca)nm 'CLj, Mifsl iftam confecraverit: quia deo 1 municare de fuo facrificio, Tamb, , male facit Parochus, qui renotaturss. , chariftiam, hoftiara ab alio confec fumit, De i fe confecratam reponit lio, vel hierotheca, Tamb.U^H*'*' D V B I V M IV* Quale vinum Iit materia rifiia i Refp I. Solum vinum vitis • des, 8c definitum eftin H>rint«e* ^ I, Non eft materia apta ad TilJ^®e|iqftf crationem. t. Sicera, ►VgJjSS ex motis .malogranatis » effepr*.umen-Z’l /fuericnvmum‘docet Tumlur. 1.1. ^ Peu vinum in- jlf, jWwemitm, vel imbibitum in offa L,’,^n(l?^1Pontamellpotus, quam ci-Prievin,?J^jla ^uccus Me non dicitur pro-eoftatn ™40aec fit expreflus; tum quia in fetmam r ^jtlS adPenPum demonftratur per S; ¥& ****** 12.Z.V ftasn jj /;* . .P3 >feu defrutum, id eft, mu-ftuin* • Q.p ®ld,am‘feu eertium partem deco- 1“s.feddw0n»eft amPlu,s vinum; nec Po» esPreffis •' <*♦ Lora, id eft aqu* iC4?.ltP9a*m'M’ •Cari* taeft q“‘dem confecratio, fed tlHci-citer f»u- 11301 quia non eft vinum fimpli-aon confi^'-iUm ’ b ’bsns admixtas feces f'^Ecc£ lS,-: ideo‘5ue obft3t Pr*ce» bortjii fell*'°bligans fecundum Suar, fub efe .e*tra neceflitatera , qualis Miq, Jj* v,.ni veteris; & fecundior • devotio populi: quomodo ? fantcontradar, quod in quibuf- ■ i P 3 dain rs* D i Materi a Calidi. dam locis, primitia: uvarum incaliceespi> Hiantur, vid. Bon.l.c. ,WW«in vinoli» rihus aliis, ve; aromatibus ita modice pendito,ut naturam vini retineat. Si vcrops1 mixtio fit immodica , erit materia dubii Tertio in vino acefcenretquia adhucedd-mim . ficur panis msdduseft panis. Probabilius etiam in vino congelato.^ quibufdam propter negantium an&orita® dicatur efie materia dubia) tumqaiaadh® retinet fubftantiim,& denominationem'® cfitjne naturi faa potabile: turnqnb® £us fub eo ante confecraiomanet. (dt* Lh*6,IC' l ‘ Nec refert, T quod aqua tonge® M materia Baptifmi, quia hic efietitWW' fifiit in ablutione, Eucharifiia ver0‘ fumptione. Nec refert, t.quodnofl . ^ xime potabile: qu a cfi peraccwec ■ rite tolli poreft; eltytte par ratio m|> durato. Non efiautem idem in' dum exuvisexprefio; quia cum n mna, (impliciter fc per fe. acna;°# . ^ cft potabilis, fedcomefiibilrs\<1 °.*, congelato non convenit,ai:oqn|e ^ nium frangeret. Bonae, fiapz- ^ 0i Peccat tamen, qui in congelatoc _ ^ ideotjue fi hyetne congelavit cau eela# manuum, aut halitus,alibvemodoiTr efi. Fi i, f.4,e.q uj.t, 4. t.u 'J&ki jn. Valida & Hdraeftconfcfl» jgj no.five albo, five rubro; et» e phy fici differant: cum utruniq’’ J & fitfimplicitervinumdevtte. *»c ’• J Card. de L»je> l. 4. f.M liti. VI. Trad. in. -Refg, Ii. Vino confecrando debet, non **■ Je5c®ra*e Sacramenti, fed gravis pra?ce-piifub mortali obligantis, fe c 11 nd d m Car.iin, kh. 21. mifceri «jua, iMue catremonialiter, & in ordine y taJciw. Eft certum , ut conftat ex «••MM.Mi7.8c9, An autem aquaifia * convcttat.ur in fanguinem , nec ®e,dKpUtant Schol. vid. l^on. vel 1'np. Lu; ,4j f.j, Vfide refilves. ■J- Sunisuo h*c omittatur, valida tamen ;fRconfecratja , etfi.iilicita mortaliter, Ita cmrnun* Ji: jacenda eft aqua naturalis, eadue^r vpUi01^®3' ut^la^et fierent, una fcilicer, raafieraguttal ita tamen , ut fnfenfibilis, jjB® exced« tertiam partem vini; “qw reddet materiam dubiam. Bonae. 6.4, Q«i«itemSlT-Jrve,*lurn a«ificialem , etfi *Cietfi valide cotifecraret, peccari Melam. Duu. Ptumfr ^ r ’ ^Ula 2§eretr contra pisce-k o,,rnf“e‘udjnem Ecclefi* in re gra-Caufam ctiam mortale cenfet • mm t ’2’ca 4* Ptfflc' &l' mifoere ca-•tmr, viStam!ft*!lis S«ibufdam nimis du-in frigi,!:* aPu non verificarentur, cum fint demonuri tum ex perpetua Ecclcfim Pr“’* ”• "Lb* confecramis, vel etiam benedicat . fentes: tum etiam ratione l*cn»c“' ^ . requirit hofliam praefentem. vw-AM*®* l>-6. Laj.c.l, Vude refilve» _ . «£{J I. Valide confecraturvinum ine cooperto.vafe . vel cantharo ciau-F^ Ip cauiftro; hoftine in cibono *m @ Lib.VI.TraB.UI. «f. Vnit refilvei. I. Invalide confecraret, qui ^ confecrare tertiam , vel mediam »oRl*L tem, eam non determinando» velexra ' v. g-. viginti prurientibus , tint“™j‘]“ cfi aut quinqueinullas ddignando : quu‘. latio , cur una magis, qulffldt«*<^ ietur. Item.quiex multis holius ■ illas confecrare, vel illas partes ho“u .» vini, quas Deus elegerit. nirit; aut partes illas. «fu* fra^is 9 bus funt manfura» in continuo, non“ ^ eident: quia non eltraateria debnit ■ . II. Non confecratwhoftia-. dotepofita, five in corporali. l'®l ,» rr.en a cumulo) five infra illud- 74.«.2. 'dCalii. Hatio, fiaF voH® terminata ifi mente Sacerdotis, «“1^, tas non fertur in incognitum. ,.. ‘ c o n fec rant u r g iht> q u at exteri u ‘ ^ hatrent, quia non intendantur. habilius docet Stoar.%eg*^-'L' ^ L*jm. U f. t.4. cap. 2- K.cn» 'qtfii contra T-W..& Bonae, nec «e P>«“ teritis adhetem: quia intentio tcw ^ _ lib. VI. Trxct III. 60* videtur, ideoque 8t Sacerdotis efle debet, crmfecrare id, quod per modum unius continui eftincalice* Unde neopus fit de detegendis guttis follicitum effe, bene faciet Sacerdos, fi femel pro feroper intendat eas ®n confecrare; uti nec micas hoftiisadhm-rentes. v, Dicn.p.i.t.^.mfc.^. 16. &p. 3, 'M.^,31, Efioh.u7.E-6. ubi docet, Sacerdotem vi particula» Hic, tantiim intendete id tonfecrare, quod per modum unius conti* ijnipotabilis .eftin calice; ideoque guttula* ulasnoticonfecrari, Qumfentemiaprobabi-nreft,ex^»|. Suar. & Lay. I.f. r.^ c.x.n.if. , NbValidaeftconfecratio, 1. Si Sacerdos wendat confecrare ex pluribus hoftiuprx-fentibas tantum quinque , eas determinando; vel omnes, praeter infimam &fupre-terncBmuli; vel omnes pares , v. g fecun-«Bi.murtam.fextara, fi fint ordine celloca-t*> Kdeterminetur, unde numerandi initium fumendum fit; quod tamen grave pec-ttntnerit, Qtiodfi autem hoc velaliocalu, °Dconfccrata mifceantur confecra;is, rotis cumulas ad altare eft deferendus , ut Saeps intendar confecrare r.on confecraras, ’pptms totum cumulum confecret fub - utione, finon fintconlecratre. Cardin. ‘f4> df Eucb. numtr, 36. Et fi putet adeffuas' vel fex hoflias confecrandas fit "®'c“[tifmtplures,five afe,fivealiopo-error fpeculativus & privatus | jQDf “Jt ititeDtioui pradbicm 8c abfoluts vel -ang‘ meus.B ^ to Hic ponatur mafculine ,pro neutro, ^ etfi non fecunduragramraaticam,ij‘« • vadus. a. Hoc corpus eft meum; m--guis eft meus, Eagund.f.3,? 7*'c'z’^ ce corpus meum; tcce Sanguis fit, vel hoc fit Corpus meum; veI, convertitur in Corpus roeam; ve ^ nitur Corpus meum. 3. Hll'd Jr._eftfuh' meum-, ille eft Sanguis meas, 6. a ^ flantia mea > vel hoc eft corpus CW ' i/l.^Dubia erit confecratio. *• CerpusmeurajifteeltSanguisme * J 'Lib. VI. Trctci. -IU. j07 caro mea: quam tamen L^ra. contra Koh. ^«vnere. 3. Secundum quo(dam ,fo>raa D FdB I V M VII. Chrijhis manent in Euch** ripn> Re,p. Manet fub fpeciebus,etiam divifis, «inp minima parte , donec iiatnni'1'v1 — HWatiOjtnconfuetafubftan-•J?(t? v'm-irrumperetur. Ita commun. I r Et eft certum. Vnde refolves, etiim nratia “atu.r 'n Pr3nM manducatione, ?ams.5 c“m ('t totum Sacra* ct orp *»3r1^Urt'a£10 aute?n.^ic)tur trajedbio ^ti3m nf US-^tBachum ' et,i alii dicsnt 'a'D?oShPnm'im djri’ Cd,la P3fS aliSUa ? Kru recepta. Diav.p.3 iit Ji,nnJh S}lv' & F^nd- Item Cari. lus-f*1, di,, ‘j„?!cies twnfunttennendae in ore tam* Pereant: quia tunc non todcnrfUr,ClriI*us.; nec 8ratiu Sacra* ^hofti, ae[heUlr,n^t' ne<3ue * fi moriaris. 2 ^}uc/a ln ore-Dian- fi f- contra Kf«’iJ-irPartem. vlni’vcl <3u0%t | ciediverfum fibi permixtum con vinum, fuirili* fubftanti* ei»n>Su01 (i»; r . £#» VI Trua. 111. 60) Wfcecraiio, /pecies priores manent con(e« ***■>non irem pofteriores adj uniis, CAPUT II. OcCaiifis & Subje&o Euchariftix, D VS IV M 1. De Cnufis. 4G0 hic tantum de effi ciente,ideft, Mi» n"tro: inquoquid requiraturad con-Jnem vaiidam, confiat rum ex didis d, m renere, tum ex fnperioris capi» hij (Xuid ad licitam requiratur, pa. jj® f^'!e.nti Dubio > de SnkjeSlo fufi,. Ii S"ia omnes difpofitio- CtlFaH** ad d'gn^ ‘u/cipiendam funt ne-fl?"* ’ re^uiruntur etiam ad licitam con-»Ja?1C,im/onHciens neceflari6 fufd-fW**Htc ^go tantum qu*r,“ur, et ni!Sudi^enrare E uchariftiam. i.Quid P«nfatbnem, * re^uiratu? ad lkh™ dif- articulus i. MjpenfuioZtich*- rifli&l Aetnes?'^ di[penfare * e*officio ^ardinS^ j? ’ habens M^io- m*rlara» delegatam. aut faltem ra. Q»9 tio* Sto ' bttiintyri&uchatiftit- , tionabiliter pr*fuinptam , vel Katio»•quiaPaftorum propnum eltp quod pracipuc fit per SacrameiKt» d.a,, q^.p.i.C.de LttgoA’n.p. >m /-j, I- I'eccat mortaliter» qui j!e0^ I j(Cl iiaione Euchariftiam ,« p. i. quia violat alterius jun^f r :n£& t* gravi. Inferior autem Sacerdote > ^ *ei inluper irregularitatem, ut^ ^ Keligioli etiam ipfo ftfto incurr"^, municationem Papa: refervatam. u . ^ fine licentia Parochi. prsefumaut Clericis > aut laici vejt(,. mam Un&ionem . vel Euchanft trimonia folemnizare :.nili™ . L 0|:'t gium; vel Parochus abfit; i» irticulomotds. A dit^atam^n » ^ n cationeexcufare ignorantiam. (| fico.exVnptf&c. notat ‘i idque propter vetbum f II, Licite mimftrat tucMJ prifumit ratienabiliter ?&>[ Sium approbaturum efl Boi.Lc.num 7- muniet III. Siinfirmus ficr° vl ^fD 2(ens®! fit. Sc proprius Paflorabfit, polficdeferre Euchanlha j cerdos. ve!regulans. «^Sfert*» deficiente ,etiamDiacmtW. teft : quia tunc pratfurmt . -copi,autPap**Iw^f^’ ».io. ex £#<»■• «e-;» • auiarttr.3' Dixi in Refponfione,« #-jjoteft 0» "isasS»*? lii. VI. TraZi. III. 4n &USgintAsad. fiabfit, finee.i) v, g. in ma-goo fido , quo Sacerdos confeffionibus, concionibus,8cc. eftoccupatus Dui.p, 9, i.0.^9.ex Prtpcf. In extrema verd necef-“ute.v.g. articulo mortis, fi non eifet alius, etiam Diacono, hnd laico licere ( feclufo canialo) 8calios» & feipfurocommunica-probabile eft, ut contra Henna. y«[q. «c ^■docetW. Kjn. Luhfrtp. hicd.i.n. 11. conhrmatijue Dmn.p.S.t. t. 7< .48. ex ^tve-f* tjMciLug, $td mimicus limitat ad cafnm, tnoruurus peccati mortalis confcius aiacramentum fufeiperenon poflet, vid. M*39. ln praxi tamen id c_ J,cuv taciendum, ob contrariam con-“ttudinetn.^rd. de Lu;e,d. 18. Ai. Sm.d.A, Vjl.Vndenfilv',. T 1 ftubabifeeft. etiam extra mortis articu-|,c’ei^*VJ'c*8fa, licere Sacerdoti, praeci-fcwPi * ‘acram ^oftiam fumerecxfacra-Ji , diacono allatam, libi ipfi dare, v. g, co::0n?°m°rb° diu non communicaflet, ut docetF«£unti'p. 3.,'.3, ^ E-.6. Boi,l.c. f’uli v j ^driwlenum, quale habent reli-ns' ‘^cames, ,v nominatim Societatis fcinB illa.Sc aliorum,ut lci-■ Per ^ > vel per alios Sa-fivo^VIU:cce-ebranres communicare pot-bmlif nque Chriili fideles .praeterquam “CteiH. rt‘CU 0 ’ (jn quo tamen, li urgeat ttU.;'as.’ pt^fiimitnr ratihabitio Papae, ujp f'° P«ocho, ut habet fis», hic) & r4h&ttS». v, C, dt Lttgo, 1, «.j.i,», 38. Q.4!» fic De Miniflro Euchwjhi-&. 49.1’orrd per feftum Pafchatis. Po«®* htc videnturintelligere. 8c prohiberec umniotfem illam, qui fatisht praecepi ruse communionis, ut docet StuM, “ mun. Per mortis articulum, mtelhBtur/ pus, quo vel mors proxime inftat, K ' ter certa81 inevitabiliseft; ve qu° . . cis periculum, iil eft. probabile di vitse confervatione tali cafu, quov ■ quenter mors fo let accidere 1,1.c.3.813. p-d.l6.fA-&diU , jj^ Ex didis rifilves; qubd re8u J. 1(jj dent Euchariftiam in articulo mo > in Pafchate fequentibusohbus. , I, St extrema fit neceffitas • ut P teturdefalute «terna. ^ narochia communicare, nec pet . ratione communionis P^2;i. nchiae fuar ante fatisfecerin . ., pChis ti-t.sfaduri putentur: qula ‘l,pnf h*jbfliaeS hil decedit, cum iplodieP 1« i communione poflint. qaiatfl & Nav,r. docet ‘S-Vwiii «d nili conflaret Parochum efle mv od (|(jil tionabiliter id prohibere. •&*/* faiM rationem communicantium n paitl P . Ub.Vl, Truci. 111• Sij Parochia non pofiit: tunc enim ad Parochiam tf«rejiciendos.Card.dt Lugo ,d.8,/.2, »,50. VI, Si «grotus necdum pervenerit ad etim wnm.ut ex prsecepto teneatur ad commu-Sionem; etfi tnnc maneat obligatus fufcipc-* communionem ex manu Parochi, in arti* ™o mortis, VII. Si «grotus fatisfecerit pr«cepto de «aticp.cans intentione illud implendi: quia Pwiftratio huchariftis tantum eft vetita ^gularibus, quando praeceptum commu» ffloms°bli^(. Nunquam tamen, finelicen* Ppifcopr.yel Parochi,licet teligiofis pu> ^ce Euchariftiam deferre per plateas, cum janParochorum, confueuidineobtemo, ™°get; proinde eo cafu, in «groti oratorio, «oonefto domfis loco , de licentia Or-Pr,tfrivatimfafto facro, Euchariftiaeft JUr, u, Dh:n,r.4,e.4. 'K . 14.5c ^,9. ^jll, Quibnfdam, qui frequenter com-!c,;ntapudreligiofos. nec poifunt addit-'«communicent in Parochia: idqne ex , ^Kprarfumptoconfenfu , quem Lajm. num 4 pUtat facilius poffe m'hribuj prsfidiaiiis; item in au-. vmituolisialiifque Academicis, 8tc. qui t|Ufmer communicantes extra fufpicio-*IX s- • ent- v,d- Lajm.I. c. k’41'«Pafchatefint vagi. peregrini Sc 611'tn * ‘ecUndum fententiam probabilenl “m‘ atS*»ik.demairJ.l m,' 1 *»• 8, Cardin. de Luge, L <,‘Dwn. B * *** X.Si dfjf. De Minijlro Incharif.il. X, Si fintfamttli, veldomefticiivcif® liares eorum , qnicirca tales habentprivo:-girim. vid. Cemptnd prtvihg. Snieram.^F mbarisiUc Diali, p.2% t.i-dedHtiHrt^ia 3;. 12. ARTICULUS IL | Quid requiratur in Minifiro.adlici^ adminijiratmem Eucharifiii! Refp I. Ut Miniftei circa EucWfti*f ftributtonem non peccet, praeterSr3lia‘ffl’ etiam reverentiam in eo , tum ratwi Canones requirunt ; ita ut prrcftet no cramentum omitti, (cum ejus fufcep10, pe non fit neceflaria ad faiutem) qual!i mitti pofitivam irreverentiam, V] I. Euchariftra non eft deFerentlaad ^ mum , nifi cum habitu decenti > idyllio Ia , & fuperpeliiceo . ac praecedente ne l fecus eft de extrema Un&ione. I materia cum non fit Sacramentum .n ^ quiric tantam venerationem.) Puti.w'.di quidam , fi habitus haberi non polut. ■ tempeftas, aut iter faciendum, non reverentiam , fi Sacerdos Eucha.rllKj0 pyxide, vel corporali involutam»m clara deferat, Quod certids vuietn' in locis haereticis. ubi etiam in & ciam , prarcifo fcandalo, potent P j0 fine ftola, & fuperpeliiceo; e'fi“u‘S celebrandum fit fine veftibusfacris. | cum dandum. Bmn d.^.J.p-1- j. v-j. Ub.VLTrafiJH. . ir, Pr*ftat aeernm incommunicatum mo* ti, quam Sacerdotem in habitu, cum Sacra-irtnto per publicum currere, (etfi feftinare nile debeat,ut dicit Quintan.t.q.f.l.) Se-CEseftin Baptifmo & Poenitentia, fipto-hbiliter timeretur , ne tvgrotus decederet in fiertalittuneenim currendum effer ,m ha* fcet fi.n, l,c, ex S.Tkm.Ptjjfev. 8c aliis._ HI. Ad infirmum longe diftantem licere Parocho Euchariftiam defetre in equo rnan» w:o, ita ur non fit periculum lapsus, do-r,4.f, 8. Sed negat Pofftv. 8t nigloci confuetudo permittat; ad* «'Wjuenon licere pyxidem dare portandam Uca, quantumvis Paftor fit fatigatus ^ fed Potinjex collo fufpendendam burfam, IV. Euchariftia non eft deferenda ad x-I®™, venerationis- tantum causl.nt adoret-, ofculetur, fi fumere non poftir, Quod “lun prohibuit Congregatio Cardinalium ; V* tamen non videtur prohibere, ut vene-‘«'oni; causa deferatur ad le&um.li in domo celebretur. , P. Non licet dare F. uchariftiam aliis digi-lls.6injice8cpollice,ob chiragram , dati ^poffit, ut docet Bon. d.q.q-f.p.l. 8t Pof-«w contra T>1. cujus fentenria tuta vi* fi aliis aeger fine viatico efletmoritu-IJs;pi*fettim fttunc detur d uobus indicibus. _Pl. Non licet tempore peltis porrigeret pchaiiftiam -medio- aliquo infttumentp; '®dti minus deponere alicubi i n fcutella.ai “'pfjtnat atgro fumatur) fed manu danda «‘■atdocet Bm.d.q.q.yp^. ex Suar. 5t aliis. \Jinivis fp/jjiv, ca> 8, non. improbabiliter |ltQ_q 4 dicat, 616 De Miniftro Euchariftk, dicat polle pr*cifo/tandalo,& periculolap* s&sinterram, inftrumento ad id rite conft* flo dari. v.Dia,p,^.t.^.'^tf.il^Bm.Ufb quod in praxi pro sgroto , qui nonpoteft trajicere holliam.ut fciliceteidetur Eucha-riftia .impofitJ particulS hoftiaecximvinoio cochleari, admirtit *Tup.in i.pijio>‘V* & Efcobt'.7.q.6.Dian. , VII. Sacerdos podagra laborans. P°® deferri ad altare , ut ibi Enchariftiamadi» niftret: feclusi tamen alia prohibitione. W Tejfev. c.jMi.fO. Bon.l.e. , Kefp. II. Requiritur prasterea difpenfctritu Ecclefia! confueto. de™' eam neget fper le loquendo) indilpo"'1' animo vel corpore: denique fil'afl°r“’ Riintftrer eam ovibus, quoties raaonara petunt.fit»... ltt(. Dixi I. n„U Ecclefit, quu leguimus B clefi* ordo fub peccato obligat. Vi < r Peccat i. Qui EuchariftUm d«l"ub ^ que fpecie, locis vel perfonis, q1’1^ tifice noneftconceflum. Itemfi^JJ qui ob lingua: ariditatem non P° ,# fliam trajicere, det fpecies vim:1 jj a mortali excufare conetur j JDiofi.p.S.tt I. T{. 14. BarlcJ. contra ipfuro Di«n. p.9*'•j' ^ 2. Qui difpenfat fine vefte facra. v ^ aut ptsevia confeffionis generali* ^ J. Qui laico dat hoftiam rnalorc ,ievotio* ceflirate tamen , vel ia cafn magn* ^ nis: licet ex majore particulam . j, dare vel etiam indefeflu miooru® > t lib.Vl.TruZUn. 617 wjoresCOnfecrarq, eafquedeinde in minora partes, (non ta^enadeoparvas» ut ho« Oeftedari non pofDnc) divifasdiftribuere. Ita hV.EmhmJlijtd. 4. o ,vel poenitentis, negare non poffic. vid. ™d,r. Pejfev, c. f, «.8, Vjiderefolves. ‘•Peccat 1. qui dat pueris ante annum dif* Renonis, (nifiinarticulo mortis,utv. duPt 'yo- l) qui forte circa annum decimum jJW* «mentibus, quando nun* ratione. Si vero uu fuit, poteft debet illis dari in articulo mortis, fi poflit ffiMo irreverentiae , 5c non confiet cidiflein amentiam in flatu peccati morta-* wj.c. 4*n«4. 3. Qui dat peccatori pu-co,v, g, hiftrioni, turpes comcedias cum rtahrepratfeijtami, ulurario, meretrici, ^nario j de quibus v.FiU. 1,4.166. ' *3U'« fi occulte tantum fciaj a ln’°fitum, occulte quidem, non ta* ffinJri lc^ Petenti, eftneganda; nifi in-Politio ex confeffione fit nota: tunc enim j ae™ nequidem licet monere, ut docet i| dts2'fym‘ l’*‘t ^c-(>’C‘trci' b l*Lu J^.^eccatitem, qui negat reis morte plete 'S ’ Jcla'*:ius etiam poteft dari aliquot, dte8"3 y ante mortem • «t habet Sa. ce»1 1 *® poteft , non in car-Crn' r 3 *° ^oco *n^oneft° ) etiam ob ?■- en fagarum capsis ; dummodo pmni-ten* 6ii T>e Uintjlro luch, tentiam pra: fe ferant; etiainfi crimennegnth 8c violenta duret fufpicio, X,«w»wd+ j-das communionem femifatuis. debilem habent rationis ufum.fi faltemht* cibum a profanodiftinguere norint. B* bent Henrte. & Pejfiev. Ue® fere dicer,;* eft de furdis 8c mutis a nativitate. 2. Q^ai dat infeflis at>r»;mone»dummocw ne irreverentia pcffint fu»ere. I »$***! 3? egm. Irixi HI. Si V4»jit, Vnde rifi'w> , I. Talis peccat graviter contrap®* & charitatem, li fubditis in periculoiw®1 licet pefteiofedis, non det. Aliusvc® cerdos, qui in talicafu .abfente v£',n0t Parocho, nollet date, peccarettantu®c tra charitatem • etfi fecundum Cbnl1^ mortaliter,^. 37 n.j, II. Paftor.ut Eticharifiiamorportull]|j tentibus pofficminiftrare, tenetureiir vare, cum lumine, inEcclefia» !ncC ^ alibi, ne quidem in Sacellis nob»1"^ choromonialium ,aut intrafept»?111 ntjuiratur in eo difipofitio animi t Mp, Qui eft in mortali. tenetur fub moruli ante fumptionem Enchariftia:confiteri: nili Iit neceflitascelebrandi., vel communi-cwdi ,8c Confeffuius defit, Ita T rident,ftjf. 'iM.p.&Can.n. ubi contrarium docentes «communicantur de fa&o. Fundatur au-tem in illo Cotinth. TroLet autem fe ipfitm ho-*"6-c. Et patum refert ad praxin , urrunu» twnim fit praeceptum E cclefiafticum.an tan-,'™divinum, quod eft probabilius, ut docet Mar. Fili. & alii commun. .D«il. In peccato mrtalT. tumquiaEu-:‘Multi» delet venialia , ex opere operato: tura iz o T>e Sufcipten, Euch. tum quia venialia, (efto comitentur, M reddant venialiter malam ipfam furrptio-nem) non ponunt obicem gratiae fandtifican-ti. Quod fi tamen multa fint, St intra genus futim gravia, de quibus nulla pajnit® concipitur , a&ttalem devotionem & w* ftum majorem impediunt. Suar, Lif-* ali'* Vnderefelvei. ; I. Qui dubitat an peccarit mortaliter.vfi an mortale fit rite confeflus. tenetor®* communionem confiteri. Ita p.3- ex Srtmh, T{e!in-Suar. & aliis. Dixi II. rufi Jit nectfihM, (nonpntc ' que, v.g fefti celebritas,vel roagnade'0 p ut quidam volunt) fed gravis. five urj? ' qualis efle cenfetur in fequentibusc» ’ prcemifsi tamen fem per contritione*®! 1, tunc teneris,nifi de peccate, quouoccu > fueris ante contritus. Trep. Cerini'""l1 d. laj,f.6.U.\2l. . „ I Periculum mortis, vel ut coni hoflia pro morituto. Suar- K.0"' " ' d' contra Palaum,^4verfan>,&e, olt, IV. Si urgear mumone, ut docet Henne,*, Pru- ujn tar Prjp. vel fi Sacerdos non pom ^ Miflamnifi celebteta ut hifcet«‘ % m Litr. VI Trali III 6zi im.Diao.^. 63 & 64. nec improbat Cari, it 1*11,1.c. Probabilius tamen videntur do-Smr,& alii,ceflante ("candalo «infamia, prteftare tunc facrum, 8c cora-Mnionem etiam Pafchalem intermitteret; edquodhac praecepta non obligent, quan* co non poflunt imp.cri convenienter i uri di* vino, V. Si Sacerdos poft confecrationem com-Bnttat mortale, vel ante comrnitfi recordetur, tenetur eliciti contritione, facrificium profequi. Si veri id fiat ante confecratio» Mm,« prsfertimante Canonem, debet conum , (i abfque nota infami* poteft, vel recedere, ut docet Sylv, ^avar. Dian, 8t alii, contra Scium. 8c Henrfi, qui negat teneri, ob "dnorem facrificii; putatque prattice efle Probabile Lajman. 8c Bonae, eo quod’vix fine °mni nota , confeffio decenter fieri pofler: 1,111 forte in Miffa folemni, fub cantu, vel concione: quo cafn tenebitur confiteri, ut notat Sjlv. Qudd fi veto nec contritionem Poiittelicere,fecundum communemfenten-nsrn.efiet confitendum, vel defiftendum ,li* P• tom. 3. d.27. 8c Hurt.de Mtr. d,$. putent probabile efle, faltem-» °n peccaturum mortaliter, quando non t» fi • notarecedere: intellige .ficona-J“t dicere, vel fecit quod potuit, vide rtfiut.9i.Card,n. de Lupo,d,9. P •ww.II. ubi idem docet. Notat autem^, f*t*s efle , fi quis boni fide P»tetfe effe contritum, licet fubdubitet. 'n fcamno communicantium reluens peccati mortalis, quod oblitus es H• con- 6zx Pe fufcip.EuchttiJl, confiteri , nec fine nota, autfcanddojp poffis recedere . ut lubet i™*1 'j^eoin, Cari, de LutuA c.n. tJ.oCa.mP rigenti autem Euchjriftiamcon^.terlrn^1Bc pedit» necdecet,- quo eafu enaffillT[ dem poffis dicere contritionem»e« peccato. Hurul.c. rmii Het.rio, exeufant laicum ame coti „ -etiam prec slnoti, & fcaadaio.> j dentem ;eo quid is dicatur jufb . probatus per confefftonem. QnaiB J-f tiamprebat Tamiur, in ex/ediM«» ^ $.8- poteftque fervite proferupn». 10J. BtnaC'*W‘lr t,7.ce.6t . . jAffftlO’ Dixi III. Et de fi, temeenfetur» non ut quidam vo u ■ ■ is» cuifolet, & caperet ci>l,t' »,8?. Inteliige, fi debitam petuufflH» ceflitate reddidit, nec ullam indeaw®'r turbatiorem 1 ant tffettumadjes« patitur; fi verb voluptatiscausafecite•» die abftinendum ede . (pr*fertim fi® 8* efiedus fubfecutus fuiflet) docet Vj . 29-MI7. letyman. I. f.f.4. 6' & 16. Mart d. 49- f 3; ede tantum veniale; imo indecent I ^.■sasrs *«-««-!{ fumptft communione abftinere 0 . pula; lii ita nihilominus e IU* ..[jnar g. ex amore prolis, ad vitandum , ti*periculum, vel ad debitumr ^ Refp. II. Ex prarcepto Haj*6*jJJj communicaturus , fub m0. ., A eurj!rc ede jejunus, jejunio natura.i.w ’ jy, dio nodtis mhil omnini per . con,Biift potus, aut medicina: fatn.pfetit* j Et ett certum ex Conciliis»Su tr,ii Fili, Lajman, Bctiac. Carim. atleff'’ l rtfilves. , _ I. Etfi parvitas materiae non.e’ aReif non obftat tamen communwn»*fw ^ lib.VI.Tralt.lIZ. 6zt filias ciborum inter dentes hitrentes trajice-iecafu, {negat enim Trip V.fcj, & alii, fi «at de induftria , contra Tann. q. 80. ftl.n*w.47,8c Dian. qui contrarium pro-tabileaffirmant) licet eas exfpuereomnini «ceat,Qu„' p. 4. t. 4, HU104. vti. Efcob.tr. 7, E, 6. & C. de Luge, ^».36, Ubi notat, fententiam ittamr.inn. f Jd hoc fervire, ut ftudiose demes «weeipurjjare, nequidforte cafu decidat, P°nteneatis. Secundi Sanguinem, vel alium ~0°rem ex capite defluentem. velguttu-®aqu*aut vini, cafu per ablutionem oris, «iguttulamjufculi, dum fapor exploratur j Ffflodum faliv® , tui mixta eft, vei culi» «pinterrefpirandumtrajicere. Ratio,tum f"*«£C aut non futuuntor, fcilicet ab ex-ri.eco.autnonper modumcsbi autpotus, i**, i.ca. f. Cardtn. de LugoU. 2***3. Tero* Si aromata, vel folium taba* Ai?Ca/i ^ 0r' 'mPo us»maftices, vei quid •““galies.modbnihiltranimittas. Pr/cp. m C* Uy T{ . m,r. l.l. ■9- idem de fumo tabaci; docet ti,an. m 3. -f licic indecens valde id ex caura hut) & Efcob.t.j. a.;, 'dcejofdempulverepec naresattra- CnBC0¥t,ex6W' & r,U non impedite commu-vclteli rUiliilara l>gni.chartae, unguium, (SonJ! ?® deglutias, quia non habet ra«* « n‘ Vel POtflS. Ita Dian.LtC. refilv. m. (U ctieb. 52. ex LcdcfX. K t StiKh' 4z6 "De fufcit. Euchxr, I Sancii, contra Henrtc. T{ egin. Lajmw &1115,1 quorum fententia tutior eft. vd,C»tik* Luge, & £f,b. 111* Non licet communicare his «I® X. Si faecarum liquorem gtycynwG ore refolutum eum faliva trajicias- Si«i6 dubium fit.nuro quid deglutivetis.w'1* “ «Ilum fit poft duodecimam, probabiliter® cet Lay .1,1, tl, ca.i, contra SaneiJf^ impedire communionem , vel fccrincu» v,Dian.l,c. nf.19. fuprii.I.M.rJ;^\fjH 2. Si vefpeti incumbens aliquid onc» tra raucedinem impofueris: nifi | poft medium noftis te nihil tranfmilmf; Suar. Fill. Card. de Luge.i «■ ««iM/'* licitum autem eft , inter horologiadt®» tia quodvis fequi, etiam ultimum, conflet errare: quia haber fe ut nus,faciens opinionem probabiletn.ut Sanch. I. 2, d. I, de mat.Fagutid. Iu Card. de Luge, uti/».4f .Dian.Lt. 3,Sialiquid fumpferis,licet tuoxrei 4. Si tabaci fumum in ft°machumtt L tis > ut docet Prap. etfi alii me1*10 l Tann.tem. 4. d.j. Qran. auteroi'>3,/'< jo.d 8.negat. . . . _a y. SiSacerdosnofle Nativitatis. >>r Milia ablutionem, vel 1 arrbend° dicum aquae aut vini fumpfeiit- w* q. 6. ji,2. f, loQ!’‘en“5 IV. Noneft peccatum, per e J * d «ibum fumere (velexfpueteT^^ ^ SUtim a communione» ut ex 0.J' itt ~4tjr. Sanch. Senae, d.4. {•}’’] ajS(* de eum, qui paulo ante meiliM3 L. lib. VI. Tract, III, 627 , i*l dominica pridie Nativitatis Domi-8ipoflenihilomir»us flarim poft medi»m no-«t®celebrare, docet Dia. 8c alii 3., p. 3.7.4. ®™0hSacramenti tevereniiamjcont-Jtabftinere, donecfpecies fimcenfnm-|*-qBodfa!tera intra dimidium quadrantem . J|co (inSacerdote intra quadrantem-.) *rj'Cemim videtur.C.deLago,i.ii.f.3,» 54* i frdjcio Medicorum a fe confultorum_>. ** '.*****•}• §-4' ex l. Sanch,ti.38.no-Q uitis a valido, quam debili ftomacho, jgj8rl.ter tamen ab omnibus intra horamj Wrum , refert^ueinfirmum quendampoft ura horam fpecies integras rejecifle» L 1 r ■i'P0n*'lone Regulariter: quia non < ‘^communicat, in fequentibus “ Sl,rdcra jejunus nonpofiit finti^r ^“i itncpmmodo^it monet £««. Sc Bonae. Y^p.9.r.6 R.42. 1 • n periculo mortis dive illud Et ex mor-0!* t‘Der«'veneno ,five ex fententia judi-t,• Suidcmin eodem morbo,erfi conte» ttle.i’^0testaraenP0^aliquot, v.c. fex. 7. ho-j.™’ Dtputat Layman. duos dies, (etfi D°ti9knum attendendum effe ad ifiap». “oneat Cardtn. de Luge) re- ^ Jaticum non jejunus, dummoufj ne-1 l«nus fumere, 8c periculum mortis tta w®*cetBr cemn/unit. vel etfi ma» fe»,* ic°Iltra Vafq. ‘Trap. & alios docet KT!tf -s**r*Card:B-de Lw > /. f%kvoti5' n<>n liceat *gro, exfo- Iftimn c°rorannicare frado jejuniofi mu* eflet diuturnus, nec pollet da-p"8?10* nili poft medicinam * probabile . i fcr a tff* 6z9 VtSufcip. EHcUrifi». , Ub.VlTrac7.Iir, 6i<> efieidlicere , docet ^rwl.TeiX®^ ,, "«*&»«* ex l(jm. Hurt. de Euch. d.y, Henricj* $uartEfcob. &c♦ quortlffl ali^W ci Im?. Suar4 Vafq. &c. csmtnun, docet^ue gunt longum intervallum, v. g*J°^crD prpbiafeilius. v Bum.tm* ut Niivar.fr VHl*lob*&\\ii, velio. |M*A-3J. Sacerdos autem morti,(five na-Suar, Henriq. Earnnd, alii 7. , ,d’ lfc violenta»,) vicinus, celebrare fine 6. ut ^trm. ZamLr. Fofv.ZlF>ll,f£ ®“|°P°teft non jejunus, ad dandumfibi quitur Dian.de ce\thH.77. , ■"cum' "'““d aliter haberi non pcteft; toties, quoties (anopoflet dari )eiaa0'i L n°nP>us en celebrare , qtiamcommu» Efiob.i. 7. £.6, ex Hm- alii deniqne.P» f««Mumpto cibo, C.Lw.d.i fequentiltatimdie dati» «bjnih*®11.. 7^ .36.^ iit fi propter confaenidinem, &de»ai' L • "Jpericulumfit,ne Euchatillia pereat, aut devotionem difficuher abftineat * . ae tradetur , poteftfumia non jejti- ralitervideaturinftare:pericuaimBortl’’, j t' _um lateo• 6*1»«defit: ixc-probabi- Laj.l, yt.q.ca. 6,n.2<*. Verumei'»' ^ potelt etiam a prsefente Sacerdote l&i-confuetudo fpedanda eft, qu* nnoc tipere , ut docet Card, de Luge, «».§*« videtur permittere , at quando«Jfg *:L*■W+d.M.n.#. periculum diu protrahitur» poft7*vC 'n 1©’ave /candalum (it oriturum ax •iterum detur communio non jejuno* x' ^ ueiacrjficii, vel communionis. Quod Lugo.d.i') .f.z.de Emh. >’ 8C[nJu.?P.utantvUfieri pofle,e6 quod Denique .licet probabile videtor. • ■ polln fcandalo , dicendo Sacerdo? *. 1*4. «.241,8c Card. de §£ 11 fumpfiffe, ideotjue irn-pe- vWa/.rn 4^.9.r.3. Fern.detm»! r , , vero/,5.r, 4. c,6, n.i\. limitat ad ca^ ^W^quia tHrbat;onem, vel ceffitatis, quo moriturus aliud ® J, celebra,,,111 fecutiirura , v. g. ji tum fufeipere non poffet & fcand 1, mspomuias aliquid fumpfiilet,non faret) poflfe non jejunum celebtW“j* jf*.notat P„f dum alteri viaticum, eo qn^dhoc 1,^ perfedtio facrificii, yel comrou-vini, jejunium ver& Ecclefiaft,cl: ^ 8eat. Quod heri poteft quinque^» ideoque non tantum polTe , fedet» . : 1. j; . . . dicatGran. tn i.p,c,6 t lt0f fenamf,,.° pec’^us Vini fumpfit aquam: raeritd communiter rejicitur 1 tum 9 dum habet in ore , non eft trarium probat praxis; tum qui» periculum ejigiendiftagmea- habenda ratio Sacramenti, quum y^l^- .«lrrev&rentiam; fed deglutieu* neceflhatis proximi; tum quiapt jeJrii%) tlm • «txp-fikrif.l.i. c.l.LugU. 1 jr. viatici non obligat, quando non P° ^S etum tenetur denuo confecrare •, jlii' Rt3 ^uod 63 o Defufctp. Eiiehtrijl, . ouod fieri ettara potu 11. confectaiwO tendo ft«im.fine novaboftu. qu&d fi id poft Miflim condnfan Lriftia.omicus.Si/utemintraMW fumptionem , vel etiam ante ea .P ^ fecrationem taraen.dubite*an' J3 pro vino prsfumenduroefie.&P d a'\?sfcelebranspoftconfecratienw^ ciat: tunc enim tenetur ala», etia ) Rtis.fiiejunus haber neq ueat .p* ^ f^^SSSg^ netur enim pergere; imo etia ^et«;& te, fi ante coniecrationera i ufete. abfque fcandalo & noti non P (/, v.g.in folemni (aero . uedocet i» &C. Si tamen privmm celebret < ^ de poflit abrumpere i tenetur. 4,83« a,6. docetur &»»>»”• jicetl* 4. Si poft ablutionem Wjji» * communionem diftribuenc > reliquias, etiam grandiores- n!icett®* dem facro, (quod addo ».^uia”if;cjj, f* furoere particulas aJ*eiJus nlirB-ndu®** funt in ciborio, ad illud e*P docet Suar. Cardui ■ de L»g* l*‘* licet contrarium probabile .(,3.* fcditacim.c.l.§< 8 .ex^plaite(u necejufdem laetifici»» *•' ^ ;s\ felj folutum. 8c ab altati « 1 jej«» bent fervari , donec Efab. t. 7, E. 6. Wt vium jam finitum eft. , y »,iipL deae periculum indecenti*» • jdiij lib. VI. Tradi. 111. 631 Weodemdie iftic futura: noneffent, S «crimentum aflervari non folerer : tunc Jwnt minore reverentia furaeret, quamaf-l«* Card. de Lugo.d. 14. p. 4. anni. non damnantSacerdotem . qui P* quam facras veftes exuit, particulam entam abfumat; eo quod non fit comnmj. Wa, (ed complementum praecedentis. ‘%C”d.deL$w,Efab.ll.cc. wm 1 P°ft ablutionem fima*- KntiiCa lC1/Ut Paiato adhaereat; (que de* „11;, n0va ablutione, quam digito Pro-«docet Bon. ex FUI. Sc aliis; quam-L,a .f,nmPer.raittat» ut digito attra-ktion»l ^1Um calicis • & fumatur ante ab-mierV <3.uom°do etiam ii excufantur, Mntef dcV°t,one hoftiam in ore diti reti-fpon.a! _ permittunt aliquid ablutionis: Unda r,lm?-n•1 °» moralitercen-Z °TU0 un’us (acrificii. 7[em.l.c, ^dendam^c el* *.inmetu mortis, ad quam ftetato m» lCpftl-L ”e rltar.' *v?'calice eon* itjunu * nu'veft‘bus faens, ita etiaru non 1)1»,*. j; e celebrare, docet Di an. cum ♦ 48.& p,f.t. 3.75.39. ^ptumV.T • at 0 non ex,«1tur in eon- «iSiS*1»"" • Enltfi* ■«* ei“s r7 4 Afc- . Lib.Vl.Tran.Ul. dSl Sawui aptnl Dt.m, t>, f.t. 3.T{t ft. ?t<:iParram particulam dari, qua? ftoma-wm alteratura o°n putetur; aut fide hoc ,lum * fecuritatis causa prius dari reculam non confecratam ; quam (i teji-«t. nullo modo dandam confecratam. fecus ‘ineat.St verbindependenter a cibo perferte ne„'T1V,null° ra04'° dandam , nili feliret^ ^CX ^tcm h°r« liber a vomitu SiIi^cerild0!ICapacibus' <5ui fciunt di- te<.ft'Eucb,n^lam abaiio cibo , proba-Smv !• nper,cul° mortis e3m effs dandam u j rC°,’ ut c.°ntra Vafy. infinuat Laym. Uof 1 Cc 4" ^ exprefse docet Suar. U \i C°™Card.de Luy.d. 15. citate Ll" r .!t,J.COntra fi de capa-dari erf,£n r ^ublura’ polle nihilominus "^«htjonfitnecefle. »it rr.or?3ii'tP°ft VIaticum Emptum pecca-sicsre * * non tenetur denub commu-tlu, a%e£ll>.Fiiliuc. Cardm.de Luto,cr mortis^! non communicavit in periculo- P0ftea fuPPlere- 1« Vj f'?,t’'I'£*Henrtq.‘^eg.frc, cWre!.X‘enetUr* Proloquendo.reis imr.fi, . mPus communicandi. ut docet ‘jiiodlirp»,C’ 1 a‘‘Jcemmumter, contra Nav. t(' ger,” ’ Pot^ judex procede- Chriflus tempus coromu-fcit; EchJ C"lumm0ftis * non pr*ce-.'«»pus »/•,'* taraen pro eo determinavit We» <]U0(J communiter numeratur 6$ 2 De Sufcip. iHchariJli», ARTICULUS IU Qua & quanta fit obligatio [u»1^ Eucbanjiiarn ? Refp. I. Sumptio Eucharifti* firWD!! adultis eftneceifiu ia, neceflitate nonmeda. fed praecepti divini, obligantis tum i» culo mortis > per modum viatici 1 tumetii* fapius invita, ut docet Suar. VafoiWh F.gunL St alii commvn, ptobant^ue ' icnptura, tum ex Comi Winew&T'1 /<■/. 1 j. 1at,6. tum ex ptaxi Ecclefiae; «u quiaEuchariftiaeftinftituta permodi® bi >cujasufus fatpiustftnecefiarms-‘is d.q.q.y.p. 1. num.8. VnderefilvU. j ■ I. Quifque fidelis in periculo fTavidet, velraeriio timet, v g- inJ morbo , ante corhiitum vel ptierpe ^ prmfertim ptimtim, ante navigationem, tenetur fub mortali communicare. Vafo, 114. Nili tamen paucis, v-%> diebus ante communicaffet: talw e®1 ^ munio cenferetur habere rationem» ut docet Suar.'l{ctin. Fili■ contraC LW Ut Gaft, Hurt. d. lo.dif.l-tc- >P.“ quidiciint.eum.quimanecomm ^ a prandio incurrat peiiculum vlt‘ ' ^ iterum Tumere communionem , u‘ , viaticum : inb Sa. Si Sylv. V- E* * - $ &c. St Cajet. V. ccmrrumo PmaD ^[6I0 faltem mortale . communione® | dummodo in Pafchate fum^lens. a(l II. Si in argro eflat pensa»* fcj 6}4- DiSufcip. 'Encharifth, ratur a Dominica Palmarum. uAjue ad Do' winicam in albis inclufive: alicubi u«l totam Quadragefimam comprehendit; w extenditur ex confuetudine, vel inw! poteftrjue Confeffarius. ex jufta caufa.«* tendere ■ ut docet Sa. 8t alii v. Bm. p.t. Vndertfilvtt. _ , -j\ I. Prstceptum hoc impletur etistup communionem facrilegam, ut habete® munis, contra Durant. & Sjiv. Et P11* quia Eccleiia tantum praecipit aSum num; nec fini> praecepti cadit fub pr* ' ptum. An vero qui non fatisfecit >tenea’ poftea implere , utrimque probabiliter' fenditur, etfi sffirmativa videatur pw lior. Ben»cU.S»*>.Kj>”' II. Non tenetur praevenire >qui PrSC’' ■ tempore Pafchaii fe impediendum <111 , tra Vafr.Sjlv. 8t Fagrnd probabiliter^, cet ^Azjir.iom.l.l. \j. ca. 4*» vero fic priveniffet, 8C pollea tolletet pedimentnm , teneretur rurfuscomm . re , fecundum Lajm.l, 4-c-1.5‘ . » Lugo.fa. num.78. quia nonfatisfectr^ cepto obliganti ad communionem -lud tempus. Negat tamen Dum»cita ^Re^/uu Tenetur 9»1* c<®JjS Pafchalem fumere in Parochiae 2 * nifi hujus licentiJ, privilegio .au'" ^ dine eximatur, Kavar. Suar.d.7hl’ ' 'tg&.M*'*****. *1l. Erumunrar peregrini* «l'‘J lib. VI. Tuti. 111. 6is tocMam non habent, aut ab eaabfunt, Bo-Mit. III, Non eximuntur laiciinfervientes re- I:gioris, uthabet Sa. V , ut dicit lm. degant in monafteriis, aJiif^ne locis a ffin Patochomm exemptis, vid. Sancti, dt HjJ.ij.n. n, IV, Nonfatisfadt huic praecepto, qui in radiate extra Parochiam , line confenfu raotis communicat, ut habet Navar.~4u>r. ~ cmmnn. nili tamen communicet in «thedrali Ecdelia: hunc enim fatisfacere Pfscepto, cenfet Bon. i. c.fed negat C. Lugo nifiEpifcopus exprefse > vel «cite confentiat. Bm.lx.vtd. fuprat.i. d.i. tU«y«7.gt8Cp. Viti,fineanfinfk P^orrcquia cum confen-™ lumrni Pontificis, vel Epifcopi ,five Ordi-raii.attt ejus Vicarii generalis, rei Parochi Ici emm omnes intelliguntur nomine Pa« .i's) extra Parochiam communicando fa-«snenpratcepto, Do&ores concedunt. Et ”0’dem fufficere confenfum interpretati* Tum.five prsefumptum, notat Tambur.de crp. 4 $■ 4. Imo Baun. in Tbed mcrah p. I • B‘ja, & quidam alii apud Tambur, •P*j dio «applicabiliseft; eftqneadu,tamiDtW fiv£ , quam extenfive finitus; etfieniroh^ ftia ipfa, 6c principalis offerens,id eft. thrf ftus j infinite fir Deo gratus, at que ita D®1 per hoc facrificium infinito honore aScu* tnr; videturtamen Chriflieflevoluntas»®1 offeratur. 8c profit tantum ad certum S tum eftedum. Quod eriarp paret exutu fenfu Ecciefire , dum Miffie pro eademr.te* petuntur: quodfignumeft. nophahcte^*;: nitttra eftedum. v. Bm.d.+ldt.t-A"* Ttfplvtt. 2. Sacerdotes ordinarie pecc«Btgravit | nb. n. Trua m, Hnonaliquotiesinanno, faltem tervel qua* ter.(biennioribusfeftis celebrent, nili legi-Omtfintimpediti.ItaS)v.T(cgin Suir Kjm. ctmmm Contra Dian.p.t, *'M* T{ .19 item Ct Lngo> St Tcirnb. 1.1 ,i xped. cm.(,6, qui excufant laltem a mortali, dum-*od6 communicentinpafchate, ablitquc_j contemptus 8t Icand dum. Imo ubi Triden-6n«m eft receptum , tenentur ex mandato Eptfcopi, fnbgtavi culpa, celebrare faltent-» Dominicis & feftis: excufantur tamen , fi Iptfcopi nullum mandatum extet. ‘ ■ _U, EtliinEcclefiisCathedralibus,ColIe-8>atis, & Conrentualibus, (ubi eft competens Sacerdotum numerus} quotidie debeat Mafaltem Mifla privata celebrati, 8c altera cantan, peccentqne mortaliter didarttm Ec* cjeuarumRectores, fi in hoc deficiant: Suar. M". Lfa March.&c. nonefle tamen morta-jr iPr®fcindendo a peculiari obligatione ta-■ “Ccldis) ferne| ve| jn hebdomada ommere alterutram , docet 7W. 1.1 . ca.6> inequefi in Ecclefiis Collegiatis die felto «ente m feriam privilegiatam (v. g, Vi* £*'QS»taor temporum, Quadragefimas e Rogationum) MifFafolennisdeferiapoft canenda, femei omittatur, lM,tx M«r(k.&c. Jit* ^e?cat graviter, qui tenetur pro alio i rte Mtffam, frudum tamen principa- gravi 'Cat a^S ^ *n te ;£■ ^wviterpeccat, i.quiadfacrumex e„, fa°bl'gatus, illud dtu differt: quia ma-r“au alterum privat, Sjlv.^eginH.i^ n*mt i De Celebratione Mijft, numer.%36, ftrndnd. &c. multoque inag*',® plane omittit *, tenetur. $. ca, J. 3. Qui factum animo» obligandi promifit,« non pratftat. B««•“ a}.4*«*/r.p 8 etfi probabile fit. hocnoDfl» mortale , uthabet Samii demat, /.id.p* Dmn. tr, 3. mifc. ^.9.item t>. 4.#. Sc/>6 r.6.7(.d,M.M4 ubi citat» Hurt, &ct affirmantes,qnod qui P®1* bus Miflam gratis promifit. pofBt unicli*®’ facete: quod tamen riii communitern«P®J V, Si quis de't juftum flipendhmi.l» confuetudine, vel lege taxatum eiTe#* ’ aut fi noneft» fecundum Sctnm.li eft frugalis vi dius unius diei; quotiS Laym. & alii reprobant, putant^n,^:ai, {' VJ. Qui pecuniam ab alio accepit'*^, illo celebret, aut fieri curer, per fe «°q do , poteft curare Miflam per aliu® ^ nttm Sacerdotem» minus dando, q»1® i «eP«! pijil iL ■ &b. Vl. Trafl. 111. 639 Bixi I .Ver fi: qU}a Vrban* VIII. ob !p*-^'“rpisqusftus.id fieri vetuit. 6erHi«, r'^Tkm J Suiafiper malum curet, eftex °Pere°Perantis* «£!ri tnn-J Curati 1 sd It iri ‘ poflun5 Pr0 >is accipere ftipendium, ben» nM-are^ai vol«nt.-quia non femperha* SL2l?an0^ern aPphc.*ndi ad certam in. ni*J tamen contrarium confler, WdyiacOaventmHdocet Bm, Ira C«rd, Ztr'r‘Um-11 •ex s““r- &c. 8c Dum, qui negant ItttrminjflVcln”^16n.,4naM { ^ ■ *3». «non li^i Con8rejBatJ°nem Cardin. qubd C ' at Pro M&a accipere eleemoly-deMiffar 10 * *luando tenetur celebrare; c°nVentuali, contrai. &c. V!U I ^«tdir,LfendiuIn Pr0 ^acro accepit, ^,ve|-nr^,flam^0 defundis, vel vor tiatnogerp», . a.ut Jftoaltari, prout pecu-c* fertuittun?etlV11^uamum taraen rubti-Wtnemifll. * quib“s negle ?i«» devotionem ,8c Net. SiJm‘0n?.s * “JJ°rfrudius provenire um r. / ’ •ernfaciat >nonetit 8'ave. 5at >ufta decaufa. v. iL.de temPus * inten-^ctaQvoin'6113 •non fatisfacitfine f‘^graviir"fiV patoris,peccat: 5c ^Elidet f* \ ^*Re ^ac‘at ’ el-° c°nfen-■ ae?*c^mu in boc voluntati te. &>- Uh. Vl. Truci. 111. 6+1 w) Jpplicate."./to».6*aiii4. cum rDianl p.6. iA^.13. qui tamen ctfrrcedit pofle eurfi pro fiipfo quater, aut fexies in anno , 8t in die Commemorationis omnium defundorunu P° particulari defun&o ceiebrsrejitem qul-J* hebdomadi unam Mi fiam omittere de-Pjipnis,& reyerentig causa; idtjusex prm-I«mptaintentione fundatoris;:quod Tamc, It» tXJ‘d' C% ?• §' 1 * eX G.lVant. f. 3 *. L *• limita^nifi de contraria fundatori s vo-lfcr>taift e?.n^et' ve' ^ onus Ecclefiap. aut curare Miflam quotidianam . v/ U jJ l'c- /?•1-1 ■ 44. T{. 18. p. 4» f 4« f’.,?-.81?* f- t.u 3 ♦ 13. & u 13. % • 71. lireitat c'** !*£•>%.* ™r'L f i; w'8J.t,*}dirigatur, ad ipfum Sacerdotem, "dicatur, {Qui deLet quotidie celebri,) 2L c3lu concedit: fi vero dirigatur ad ce-* Jlonem >n Uiiloco , v. g. velo ut w taii h celebretur quotidie M‘fi* • teneri eum ^mmfubftuuereoodie. quoipfenon Qu» non poteft fundationi fatisfa-^ Pt0Pter morbum, non tenetur, fi brevis ttiam dierum , ut docet Bonae, aut u. , tantos altefiufv.e menfis, ut probabi-ikmCet^‘ird'dt ^*u- 49-) fnbftituere ‘.aat.coraPe«fare; cumtamftritte nec ficus»! •m honefii cum famulis-agant: Jdjj t?nen<» fifit diuturnus morbus; ni» fiju, * ”nt nantis tenues, aut in morbum ab-contra Sylv. St ^wr. docet Ktji, ■ jw*?«Ifflpeditus vero aliis negotiis, i,J ‘‘M^m hsec non debeant obeffe debet fatisfacere per alium. vel Ik^T ' S-f coo; 6+0 De Celebrationi flatoris non poflint derogare. ut docet Nav.iAtqr. &c. Epifcopus tamen potcii* hoc difpenfare ex caufa. ut habet Sylv. & Tann. Quod fi quis qnoad Io» impediatur, teneturinalio. uthabetiW1 rum.i.l.io.e.14 8tSa.V fiU 29. ubi docet ex AUt/ar, 4 odrif 6C ^iior. efle mortale celebrare in alios* pio, vel altari, quam quis tenetur, li rard 8» es v. num.$6. Imo nec efle veniale» tus quotidie celebrare, rard& bili caufa celebret alibi. SimiliterTa ‘ de txptd./htrJ.^.e.i. excufatamom 1 qui unoalterovedie fingulis mentolIS celebrat, nifi tamen teneatur celebw “ altari ptivilegiato; notat^ue pofle b ■ tem contra hoc onus miflarum, v:$"dx earum numerum . praeferibere annis j ■ fit pofleffio, titulus, & bona fides. „ X, Beneficiariis ex juftitia°bl'g**f mortali, 8t poena compenfatio»»* « numerum miflarum, per fe, vel (Pr0“*.|j| fundatoris ex verbis colligenda F* faltem pet alium, quem numetfl*n|lte' dationis requirunt: eum vero naro 1 juftacaufa, utv.g. fi reditusjamnoniu cientes refpondeant, poteft *“DU copus in Synodo: quam poteitate ^ reftringir ad Miliis defunctorum, a pofl Trident, impolitas, videBa#* 'T; XI. Qui ratione beneficii tenetur*}^ celebrare, tenetur etiam Mida™ P/ ■ $ lore (niti de hujus intentione contra ^ j642 J)e CtlebrationeUifi. compenfare poiiea, prxferumtihaiizp™ luBt,nJ,4>q,uIt.p.7' {$$: D V B I V M II-Cujusfit applicarefruclumfacrift^ Refp. Solus Sacerdos offerens cit. per Aura intentionero:quia eftaausp teftatis facerdotalis. Itacomraan. Mfff Lh 70,4.14./.10. naI lt&c.V>d( rff‘ f. Is valide applicar.etfi peccetfacn - w do, vel applicet contra voluntaten Wn riorura, ItaSujr. Laym.Di“n. CariJ‘ r l c. contra Nav, Ledef. & alios: quor»ts temiam probabilem dicit Dion, u lw * II. Sacrificium, quod neque fanJJ neque virtualiter ulli applicatura, ?e , vel in ipfa conlecratione, faherti ie fpeciei. non poteftpoftea, ulliapP^jf tem adaequare: quia producit do exiftit.neque is fufpenditui: ideoq licet accipere ftipendium pro M«»P“ ta. v. Lajm. .. ot* DixiaeUnte: quia non requiritur. T plicatio fiat inipfo Acrificio; A*C‘L pridie fafta fit, etfi ipfo die de eo oon f tet. Bon.q.j.p. 2. ex Suar.5t UimU-47. contra vffo. ■. h III. Si nulli applicetur, veimcap*1^ dius manet in thefauro Eccl_eu*'.. . ^ Suar, velcedit ip(i Sacerdoti. vSl1 /j|! quibus tenetur fpecialiter offerre ^ implicitd cenfeatur intendiffe, Ie**''1 jyjf Lib. VI. Traft III. 64, f iv AppHctic fub conditsoi ej.iminiple-* e 1 valida, v.g. adinientiuneraipwra ha ■ mu hodte fuperior, non autem fub condi-«one futura contingente , v.g. applico il-yui Titius interrogatus voluerit; vel ei Ppnusmorietur; vei qui primi ftipendium 1'17 C,rf°LlUC- LW'd-,2"- l°9* i .Non fatisfecit.qtti re mortuam putans, fcvit' ^UaS Pro<*e^lin^° teneretur» ede* esl!,k^JC,erc‘0tes Societatis non fatis faciunt, _ rando pto defundis per unticipatio-amen iam mortui fmt, etfi poftea • ^‘gcntnr, Uf.l.c. r kL.d N°n °innes Sacerdotes tenentur dic I^PPl-are M illam pro omnibus de-mi*k‘r,h* r.c. 3. §. 1. contra 'ODrna.f ^‘«celebrata in altari privilegia* BonfuflbgatuMilis, nec b.5 «ftfa. ,uGde Requiem, Qian. r. 4. |t ^'^3‘CX decUr,Card.Scp. 9. t.z. .8« y B I VM III. quoties liceat celebrare f &*ti(fiem’ ?r?insri* nonAcet celebrare poli • 01 * ‘e^fiebet inchoati ante duodecimum ~ec,snte ^oram; quam ante folis L '\*S,n- quadrantem hora , Htnriq. & •UaiBhoram ,^Av.r.horamcumqua-dV, Sfx dran:*, ^44* De Celebratione Mift-Urante. Suar. Fern, nd. & TtJjeV. lefquiho* ram comprehendere dicunt; Sc confequw ter. com fecundum Hennq. S#«r. & al|0S' Milia poiTTr inchoati tanto ante aurcr®> ut fub ejus initium finiatur, licerduabuso^ risantefolis ortum incipere. Ita'2(crfrw> alii. Unde- ulterius inferunt quidam. c» Suer. ReligroSs habentibus privifcg1*1®' lebrandi horsl ante diem licere tr)busr* -ante ortum Solis inciperetquod C.L»({**•! f.i ,n, $i. non improbat, etfi Lajrn.H^ permittat horis duabus cum dimidia> vero duabus horis poft mediam nOcHn- ' -ItKtfJ.c, Quacunqneautemhorilic“e. : ex, five fine privilegioJ celebrent, e» etiam, (atque adeb in Milia, qu® n°£*, tivitatis, caeterif^ue, quas poftuto f. brantur) liceretis Euchariftiam »‘“s . ftrare, contra S^rdon. docet Di*»> ' ^" ^3* . . liretfe* Vixi,ordinarie; qma, antevertere11C ^ quentibus cafibus; in quibus etiam P poft meridiem, v. g. uno vel altero 9“"-, te.inchoaripoteft, uti etiam fccuBdu tum & rm 3-exNxv. &c, (v. Di.m» ^‘'■34- ^•14.) non tamen idcirco poft mensem licebit. J. Exprivilegio, de quo fbpra. 4 In node Nativitatis > in qu3 omnes tres Mas ante auroram dici pofle, probabiliter “*tetSuar. K^n.Layman, Dian.p. 4, r.4. Tv, *i“'contra Sj:v. Fern. SC alios, Vnde refilves. ‘• Graviter peccat, qui fine aliqua harum, «tfabem jtjftacaafa, citius mane, vel fe- . prandium celebrat: ubi^fz.or.ter« nat» hor* partem, L„j. mediam horam, Bm, ^•quadrantes, Sjlvwhoram requirit, ut «Serendo peccet mortaliter, vid. Diatt. 1.14. r,j;34' nbtnotatreligiofos es fuisprivile— |us,. pofiecelebrare ufque ad tres horas poft ®etidiern , poft tertiam vero nullo modo.. *t W.i.f. U. Non eft peccatum, celebrare ante di-in? • wl etri ob infirmitatem non FUiS Horas dicere ; vel etiam ante Matuti-w,h canfa fttbfit, fine-qua erit veniale , “°cet filt, Lajm. ?c alii; videturtjue fen-tara, contra multos, dicentes etiemoi- J*?*P 11 Pcrfe loquendo, quotidie liccx r,rre' n'co per fe , quia praecepto obi:-L ‘J»0 mortali, prohibemur die Vere» -anfto. (non tamen Huchariftiam (ume-, ’Velaliisprebere, ut habet Hurt.de/k-tif-3-Quint. ex Suar. Temne boni*Cet ‘uPP°*it's decimationibus Cardrn. tcere miniftrare nili folis infirmis, velit 4 7(, 137.^6. t.6.7(. 19.be ».9« Sf3 r.<> De Celebratione Mijft. i-9- TL' 24*ex cf- G &r‘) 'n Domini vero • et fi ex conluetudineuno lebranie reliqui communicare debeam ;p|c* tes tamen ex caufa licite privatim ceit,'® non tamenpoft finitam V.iflam folemK»; facrarium recondit urn,ut vult 'Tak*»!1®1 alii id non admittant,apud Dia, De Sabbato Sanfto alii negant licet*1 y, fq. &e. alii probabilius affinrant.uta^1 F mtid. Dito. 0*jp. Hurti d. 4. df. (otii non vult fieri ante iirchoatamiMg folemnem) 8c !^^U';ina non efle tunc legendas prophetias. q“> . funt pars Mifife ifieqne benediS»*»*® Imi) nec Litanias , qniatftratioeidfflb* l.crm.xo.&Bv.p*. itbincjat.^-J Id vix habeat, vid. etiam T,f Mf’WK ubi cum Mirctre, contra Pe' , . die ante Mifiam folemnem celebrare ftoincidente.vel votivam. ..£ Refp. III. Saepius in die.celebra"m cetordinarie: tjncd addo, quiafi» 1A licitum efl fequentibus caubusbis. i ter, requifiro tamen , fi facile ha r Epifcopipidicio, priterquaminl ^ I. Nofte Nativitatis: qua tamen^ netur, ne Parochus quidem ce ^ io0lt!t' Mi flas, fed poteft aliquam pro ar tere, Dian.pj. M-* N^Jbl tnunicare, vel femel communic > ilclja non capiat * Bt habe* L ]"• H U 3* Si tii.V7.Traa.ni. 6+? 5, ,*;*• c‘Lugt,l. c. edi tunc potitis expeto celebrare excri. r AS| ante ablutionem moneatur de com-2 • 0 infirmo • & faam jamhofti, m_. wpiem, nec fn alius Sacerdos. Sjlv.bUv. fi** CflC m«taPhyf>ctim, dicit C. Lny, Si die fefto advenlam perfonar, quas »«ceat lacrumi omittere, v.g.Rex, aut Suaravis hic ultimus dicatur non jk, l\V'rd' £m*e,d‘ 4‘ {■?■ n. 9. C, IO rX M*ca' 4* -£>'"»» f .2-1. j U°' re^ monet, in his omnibus loci confuetudinem, qua «omnes nunc fufluie, it. j Ana^aai,do Jiceat interrumpe- »8«afaB^tf'ra^r?mP€re efTentialiter, five iiceu n j^1ec'em c°nlecrare , nullo cafn 11« *ut ‘"«uria fuprar, i. d.7, accidentali-'t.alinica • rUmPere ’ ve^ et*am interrumpe-. S |ainterponendo,licet bis calibus: Ptuc»ffi -concionena, poft Euangelium, veJ ^fQnefn.«ctondara. /uPefvenientis Principis» * ?.ere8r*n°rumdiefefto , quoaliai taos8. udue n°n poflent, vel fimili iufti ftinci “ ^iUa ’ Enon^faftioblatio, pof-iau g.re de «ovo. Ut totum factum au-n!>resr»^1?Ilteneantllr» docent varii Au-[|ai i>en» “^P^d Bctitctd.q.q,u!t.p.7.n,$t Wqiu.u 0ner* confuetudine locorcnu PiEoiftifa' am,em docet,id tantum licere J *Vel E«an^elio : Tmnb, plane £4$ De Celebratione Miffu . 3. Si ante.Canoncm SacerdosrecorW alicujus impedimenti, v, g. fe npn num, vel ingratia» vel iuegulareffl' communicatum 5 vel escommunicstus»»' tolerat uspratfumat interefle, necpc®® .pelli. . 4. Si urgeat gravis neceflitas, vel Pr0F!J' v,g, morbus; vel proximi, ut fira°m“ fn baptizandus , vel abfolvendus. Tr*'*” in aliis tamen fecra®e non ita ncceffarris , jjon decet inter co crationem & fumptionem interrumpere. ^ moriturus «flet in propinquo. nec®P fet veftes exuere; vel rrifi poenitennatl»:<■ mentum ob phtenefin fufcipere nonP ] Lejm. Tanti. 1,1. cxped. /dcnfte. 7‘ tens autem ad facrificiumSacerdot > “ T ante fada eonfecratio, incipiet "f" tat; uti & fl fada non fuerit, St Part * interceflerit, v.g4 minor quam unius fi autem longior, ordietur ab initio, i /4« txftd.Jkirtf.c$. $«7. , D r B 1 V M &•[ ”• Quo loco celebrandum fi** Herp. Communiter non licet fi in Ecclefia, eaque confeCrara,v ■ ^ benedrda, & non violare, vel exfe» interdidi. Patet ex Triti ftjf, **- .,^,5 .Dixi, communiter : quia in decent' altari portatili , (quod feroper 1U.D ^ riquiritur'} cum licentia Epifcop'* vel fine ea, fi abfitjlicet fequentic'1» ^ Ub.Vl.TraB.lll, 649 Wri^nos fi fiat 4 effe mortale docet Fill.Lajt V-*tuimmnn. COntra Stturn 5C Sa. i fit neceffitas: qualis effe cenfe-j®i l. 8i Ecclefisf diruta» lint, 2. Si popu-«nm folemni fefto templum non capit, |inCa“r'5 pr0 exerc>ni: fed fertis tantum Was, c.1 icet Pofcjual. apud '*?'?• 9-^•44.■etiam non fertis cenleat .perrnittiGeneralibus,& primariisDu-' “sin Inis tentoriis.4.I n portu pro appulsis; non tamen in flumine , ve! mari, PP** Periculum effufionis fanguinis, ut !***'’•.‘tefettr apud Bonae. Contrarium ta-* urttirorjarh habere praxis Lufitanornm, tmIU™1!L[ndiam 5 ex permiiTione Clementk ite iHV. tx qua lkite nunc fieri , 1 Gran. mec improbat Card, de rln ’c* L'm’tat autem Dian. p. J. f, 3. i.’ }- ‘ enm Hurt,*Mener. Trull..&c. Ii ma« r^^fanquiHitas fine ullotempeftatis in-> adfitque praeter celebrantem Saoer-,5n lns‘r^u' P;ofl confecrationem firmiter Snif,. Ca ,cem> Cum qua cautione etit-nu ttm nPatnpoiresd h°c concedere faculta-aon„,jaCr®tate tv«8' ^ maena multitudo focvif-at ^iCrum * vel moribundus decedat t,a i- n£?/ docet Gran. apud Diaruhc.c on-tJtivoh,nr THr*.td”i foiiI)aPx eam referva-iddacit<£i~f-UmlD,a*’f-9>t-1 ^-47* «bi benrnr - tC 3rat,ot,em Cardinafium,qua ju-t5dProhibere. fionahfi l'x difpenfatione Epifcopi.obra-52*“ etfi in Tnu. [<]]'■ ix. id “ P^.oibeantur.nifi ex jufta caufa, onis privatis divino cultui deftinatis, licet dfO De Celebrationi Mijft- Hb.Vl.TraH.I11, (st licet non bcnedidis. VeriimeiumhJBCP#' B**-^*1»&c. fed probabilids contrarium teftatem illis nunc e fle ademptim.docetw* wentalu.cumC.Lwj»,/.». vaniml.e. ScDian. p.9,M.7(,4»* ‘J* Interitu: <-)uia quod fit in tur- non obflante, pofle eos in aliquo CJluFJ'' ’'Cn"'a > iupratedium vel fornicem , in culari, ex jufta caufapermittere,utceljr jpta. itib pavimento (nili fit fepultara. tur extra Ecclefiatr, in altati portati» ngQlanterbenedifta) non violat Ecde- UmDiar.lc^.Ai-txMarttbuQ*** L*t»,^ivtrfA.Urfic.&ct .* ,,i% ■}' quod fieri de- T en iit Ex privilegio, quale diem» j^p®P^c°P°* vel Sacerdote ex privile-bere Minores, 8c qui cum iis Panl?‘,. L * (quale Superiores Regularium quodefferevocatumiTrt^,/ ^ndoita templum. Unde non violat, i. Si paucn^ I. _ Polluti Eeclefisl, polluta etiam funt guttae effluant ; quia non ^ feusfi«: non tamen exfecratiEc cie- ex percullione, vel vulnere levi , f g "1 '«lecranturaltaria: nec contra, tium, in rixa puerorum, etiamfi copio.us i, Ecclefiaexfecratur.fi parietesfecun-fanguis effluat1 3. Si ^rex fedtionevj {•«.jotem partem deftruamu ? I 4- Aftas conjugalis, quando excu ^ Jgg, crnft , aw roajor fajtem facnlegio. J. Formcatiofaftaab mt*> Juratur, Secusautem, fi una poft al-6.Pollutio inculpata* *. C,rd. deLy^iX PW QL^d, io. 6y. non autem, vnm, 5:4.&-yy. , J","ra corruat; qufa COnfeCratio eft in III. I'er fepOltnrarn excommun^^ rfubiis. v.Laj.ltCt tolerati, vel infidelis. (quo "oi^W g^Jjgafecratur, 1 .Si eum fixum eft. comprehendi h»etjcnm-,docei-C.M removeatur ab inferiore mp.) etiam infantis, ut exr.Emt} . ra- *.Si ita frangatur, five fixura fi-amfecrmmt. docet Trsp. QiMmvh.!1? Jrtt‘leflt- «tinnullaejusintegraparie parentesfint fideles, neget S«rm*** Jg* P««« poffitcoivere. 3!siS! f»cfc*8c nat. d.4 a 4- ,e, ftt,atP, chr™: quod tamen quidam ne- IV. Per deltru&ionem Ecelefa^, * ♦el majore parte, {*»““J, iit\ ^exfecratur, ftnotabiliter fran-potiusexfecmi , quam i,V)'fi-^tfi«'u«tilisadufum factifi- «m* fl fGam W2; ejr3,menru,lnfundo>iicctminu- partes modicas dei ruatur &in0tn£« Jl6?"»deftruatur; non tamen que etiam per defolattonem, exerc ^ #). «J«pei feparetura cupa;auiain tor-retvcum, fpurcitias hominum. j (,e*cDiecfatur‘olacupa* Bcn d a a uh •lium iftic (fabulatorum , K c. |*e9«eexfrcratur.fi pereat ^raxis habeat.utpcrEp.lcopum. ec;, ^ «nde licet communiter calix 8c Sacerdotem .cum aRquac^emo ^ g^Mwmtn-aurationem,quoad eam cibentur 5c abluamur; quod »' ||LL*G“rffo Corpus, vel Sanguinem intellige de altari. UjW.f •den“0 confecremur; id8tamen 'Qutreu Quid-fit, &q««*>W* W BtftcwtlodlfU». perdit fuamconlecrationemd 1» i»; V.Ve- De Celebratione Mifa V. Veftes facrs exfecrantur < qiundoRl deftruuntur, ut perdant fuum ut'™’ cinguli parte te non amplius cingere poi" < vel fi manica ab alba feparetur»etl® £ flea reparetur. Non perduntauteffli'. tritis par? aliqua afluatur; ve* cin5“ !L(' aptae adhuc ad Cingendum, altera anne ■ quia tunc accefforium fequinir pr1Bl_'r' C. Luto,Tamb. deexped.facrif.l. •• C,V c Similiter fiftola, vel cafuladuplicatai feparatione fiant duas. quarumotraq fit ad facriticium, non perdunt bene Dem. T&ub.l.c. yjuu VI. Partes avulfse a re confecta»■ ftaejus formd ,deftnunt eilelacrat»■}>■ gna& lapides Ecclefi® dirut*»« ‘ ^ ob refpedum tamen ad rem lacrt >, funt reliqui®, non pofluntappnu*1'" -profanos, aut divendi. fine licent* Statu® autem facr® , Sc imagines ‘; i, ftru&i, debent in alio collocari ■ ' . Ecclefi* Crux erigi. Lacera etiam p. ^ ta. aut vetuttate confumpsa, debem g fumi, & non adhiberi adufusprow habetur in c.jiltaris, de «»/>/•!• ■-j & S*. V. MtJJa Sc Laj.Lc.c6- IfJ' & l.l.deexped.fanf.c. i.§. ?• eX \ X>w».f.y. f.13. % . 76. docetPtobabi ^ quod non fit faltem mortale»fi c# ad profanos ufus applicentur» confradtus , alba difloluta»fruftuU lr| JifiSCc. v.frprg,l.j.t. I likVl.Trail.UI, 6jS D V B 1 V M V. §lHi fint requijita ad Miffam t H*c. fcquentia. 1. Et-quidem fub E i.?10* altareconfccratumabEpif» povel Abbate (hunc enim altaria, calices campanas pofle confecrare, etiam ad ufnm jWatum Ecclefiarum,docet Dean. 0.3. t-1. L™» ex declararione rr? Pr.ivde^to Innocentii l11.J velSa-„ °te Pnvilegiaro , flabile vel portatile: , uique tamen ex integro lapide, quantum leh,l!Serl0t^ra men^am» quae conrecrarur; rnm „ e“e tanta *ut P°^w capere calicem j» Patenra‘ Non fufficit autem holtiasciTa ttiamTe crata * ^ura confecrantnr, verum J»erC («m parv®, quam maen®) in (libi /,FeltnSM tempore facrificii. Sc non f „ '!cet ^ufra aliud corporale) deponi, ftm mei anguftias: quia omnes off«n«lCa V1^raa '» & per modum unius tisfim!nr’ <^aPt0Pter rubricas Miffalis ion; LaiCOrpora!e’ «me vel poftcalicem-» jiunt „ a.K' ^'nc si*»® minus redte fa-feot;^UrConfecr!,tiot1c Ca^a ro°x hoftias ioti-iin ;,ie c°nfecratas, dant alteri Sacerdos - «ndas populo: quia ficur Sacer» inAbet ^e.fua hoftia dare , priuf-» fic nec de aliis, cdnr Bes,oKuT-Ctlma ^ ^°(iia * omnefqueoratio-*a#!BinAlw4ex pawitate materia ex-G?4 f°f.tali * SuM^c)ufofcanJalo «numptti) aaquam harum citra neceffi- Ch?R>kV'8' T1 ce,ebrat cum ciraga-&#i«n»ene^0iV'e'eius b)co utitur alia re. W»i;m,!tUira0rt,ia wt gtaviflmi damni, L “JlWwi celebrare fine /acris velli-r LJj^j»;(4umra°d6 non fiatincon-l.r.l i. l.c. 2. Nav. Hurt. &U fif• me^*>nb. decxped,j4cr!f.t. l.f.sv f'0l autPetraittatfme aliqua etiam exgra-rcan,uili.n- & Tarab. maIS ki,mn ^^.fltcet.iic celebrando pec-iafo ptobabile efle. quid hoc ®febtir»e*RtUr confecrata, liceatque in iis, ii4.t,,,.COnUaf' ^ Lh t. i j. %. 6o. St p. 9.,.7„ lll&iva * t T 6 ax/ad,. djrf DeCelfbrationt Miffi. dotispetfede 8c integte facrificayfitvi«i' ma.CarA.de Luge,«j« 20■ fett.2. num.6^*aB tamen , qui contrarium fecerit a P«CSKI faltem mortali; im6 ii neceflitas futtexp * diendi communionem populi,abonwiW fat Tamb. L J. exped.fknf. (.f- . . 2. Mappa linea triplex: etfi em®> dumquofdam.unaduplicara, imolecnnc | Sa.^dHtil.uizor.c. z8*. 8- StLejni' I-Jjj c.6 n. 17. una firrplex fufikiat in ne te: Miflale tamen Romanum,auctoritate^ mentis VIIL 8cPii V. editum requirit,iit,dedtfeS. utific G«v*a,*‘'"ja de Luge. Ut eabenedidalit?: non,e . °„..i neceliirium, ut habet Sjlv. Undejn • State vulgaris adhiberi pweftd®*®* reddi. £.VhTrafi,UI. 6i9 c*p.f*cr.l.Uc.$,\.l. Ac licet Jecen- n '■ af.iyip/). & Gav ' , Punncatorium item lineum, nonta* Suar. Hurt. LttguT-imbur.Ul- '"t H®neceffari£fcehedt&urn, ut contra Lajm, 5.6. necefleneceffeimponete pixi J ipcet Smr. Gavant.tx. C. Lxgti-, neque ulla ceum benedictum benediib^e c F ^ KRturm Ritualibus ejus- benediftio. Torto calix & patena confefta “ a08j »ub gravi peccato MiiT.de, Canonera ex auro, argento. velftannOjMfC VB, Wem continens, ut habet Bon.S( alit com-Cuppam, (admittunt etiam. altqm ete.etfi Lticf.Pf. Lajma». doceant in gravi bo) !ed non ex *re.r.jadere > non efife ptohibitum |i;’^ " T t i noiat tto 'De€eUbrmoneMt§i- notat C. Luge,, 6c T- mb. i. o ubicn®C» Henna. 8c Hurt. permittit celebranti,1» captam profequi fineminiftro* *'‘"c abiit , & aliquantulam exfpeftatusno vertatur. , 10. Crucifixus*, (nili fit expoli™» tabile Sacramentum) non tamen fu tionegravi. Idem eftdevele. C,L»g» < f.i. n- Cavant. j i r’ Candela accenfa duplexe*c 'u quiderti fecundum ftibmonali, contra Nugnum & rX In neceffitatetamen, przcifo ficit una, etiam ex febo; vel lucerna, pa£ex oleo. v. Dian. U. Lajman.cL ■ ' yAu>r\c,i%.q. i j". Sine omni celebrare nuhquam licet. C. Lugo * ■' a leo utli extinguereturanteconiccr & aliud haberi non poflet, Miflame: Jj qnendam , etiam in necefTuateco c pra moribundo viaticum, dicat t“i*n ’> ; C.22. St Qulllt.t.4 f.l, _ . nji 12. Requiritur etiam antipoj®.?■ ’L. villus, candelabra, burfi, velur^. , Ljj gintn; fed non beneditfa, defit, ex profanis congruenter» tlioaccipi,St deinde priori ufuueju ‘ r ut contra Navar. SjU/. % •Diem.1{ n &c. f,'manM1.! m ante vel poli Mif-feif «V*c^d^ifti non debeat) nonyi-i TOidememf,materiam tigoroli praecepti j •Urtnttcte Gloria vel Credo; vel in Ca-uHtujias Sandi; vel ea quae fcaiii i ™c“a l interponuntur inter Com-i 1‘,1C*ntes> aut Infra a&ionem. D-.an.p.2, fcjj* 'v*4fB,reiprO(JefHndtis,ye(c{eaI»oSando T. mb. tsped. fcrtf. I. 2. ‘dtn, ornilille, (v. g.die Pafch» . Consmuuic . *t I, fine gravi cctifa: talis autem cen-tes,) paululum regrediendum efle >j*r r J1 !. 1. r. f* Uve: quia notabiliter addere 1 cflc®° L 5.* cclebretiuEcclefia.inqriaagitur vult idem TambJ.c-exB;nM‘d-uil' a btimn!!/r.‘“C'proprius; hunc enim no» IV. Celebrare antediittwnM^11 v L Lttiw.^^^bere 6* congruirarecon-contra ^Aur, & \tm. docet Syv< b ,co» notat Cavant.vid. Tumbnrt SHar.V^.LrfFagfuj.&c.f^Ji i£^ * *.addir. eriama Sat riquetamencutn Pa/*rdicuntefle' L \ Cepro fHpehdio) homini promi- fiatGnecaula: licdt8c hoc' ijjjj -^T^^prodefunftis.etiaminal-§• i. de cxped-facrif. indubium vocet. ( gu S\aro. nonfolum pofle fed debere V. Qujealtrl voce dicenda PtElc',ir£tos i8* tmL;f“a™ currentem diebus quibus edeoftibmifbldicere. utafUr.teJ3 ;j, pjs,,._ cntur. Im& etfiPeo per votum poflint,T.m.f>, de exf ed.facrif. i l\c'?’Lo* «tonin;! rt0,ra'^er*t * riqn tamen ad eas o- quid dicat l^av. apud Sa. V • te,qna, .‘."s.ebqudd votum non obii- tat idem TaraLur. ex Lugo.d.H-h1’ ., U «1^. -.lfI,P.ed!t bonum majus, quale ef-tis paffim finefcruptilo vocedeprels, ^ gfcj. . ormitatem officii ctlm Mifla; fe* VI. Mutare Miflam, fffto duplici, vel iis diebus.qluPu. ‘ Swflcrum rr.^ro.quia fi tuVfieri de feftoduplici (v.g*,n:r cint §p„, , 05tantum, dequo certis facer-IpiphaniaSjJPafchatis. 8Cc. Perl* yjgilil fetat'fit ^M°ro® Ordinis fuit,) contum, infra hebdomadam majorem* fcj “flara legere, docet Cjran-r. l, Nativitatis Domini) ftne gcavl Cil '' *a' 4* 1- 2,»». i, & ztltb, crtnn*3 H; ,; Tt+ t- ^4 DeMat.&Formff»' , i Ub. Vl, Tr/tcl.lV- 6&S 'Talaum^, aqa ncere alii$ ficerdotibui;etl Jpitio, «pnfeffio > 8t'fati*fa&io iqaatuip rnlhiin aliud fitfeftum, de.eo legere^ :^QUeAJnteftraI|$ tactum ^ {utpate^inj^*. ^uod lic^exfifefs^ determii^rit^^Wf K^fixaticiuae deftkiutur, foletabfpl-Congreistif) ; apud Gavanm\< ili< f-^ae (StjjfifijpneJ duae priore&funtef-rtt. 41 • oc T4mhtr,t. c.cL6» ubvTtlf1''-' ^pe$,ut communiter doceturcpntra iSeo* •quens dicit contrarium effd probabil®’ >c *Mjnitotameflentiam ponit inabfolutio* magis pium. Imo de S anilis Societatis t; ' «C Porr6peccata funi tantum materia cir* tum efle, fi celebrent in templisejufdepw j-iijuam; aitus ver&pcenitentis, materiaex Societatis.eXconceflionePontificB®'Jr* F*Lqm,/,jc a..exanimum. Vndere-tenet Quini, t.yfmg. l.c. .. ; j| ff.. 7 ai'J>- W v‘°*et fdbricartt ib Edi peccatum mortale retpiffum quo- sdeirentiam, Vel^qtiafieflentiamMit’*:' iWocunque fit,teneris tamenconfiteri, fi fi nullum pland fervet, peccat mortali Pfecifti. Tnd.feJj, 14,f. y. > •, £pib.e* Fagtf.i, li.c. 11.,»y?« |v Ouiitti poliunt venialia velon-mia, vel ^ „ ... mortaliafemelrite confeiVa.v.g. T R A C T A T U 5 1^* ' °akfiione generali, ut docet Dlan. P° ,fef q„, femper eft materia certa », tifmum rommlffum , &txm c d ^ ‘am el'e negat Santtiutin (il,d,7» apud fum. Materia fufficiens.etfi non ne^.f, tlerLt t;4-’fa* quod quis non rerpon-eft omne veniale poft Iiaptifmum c° "L,( h- “lv|nis infpitadonibus; non fecerit bo-fum; vel etiam mortale,alias rite con q3l°‘ Potuic, 8C fimiles impetfediones. Materia proxima fune actusj’®1111 >«''“Us xameu exponendis, non tenetur Con« 666 De Mat, & FormaPotn. jL _ Confeffarius impedire ptminemermutdoret cne^nji '■ * •. . C.dt Lugt.l.c.rru.103 coiirra$ki«w;Qt™ *ei fi timeatur ce^fiir? ^ ,r,nmn*S ?e‘l frhaberi certa non poffit, pro rjtione dubii yitfi.vo te avtncuit danJa eft abfolntio; 11 r Aibdubio, fimate- T* «***&c, v, rla proffusdubia fit; velabloluta.fi certam §V. Elevatio. f. . deaiur. ItaSw.Ltjmn.lj.UJ.c*** Pt,iteBftSJSli*.*)“%emspofitio nmmm,. , ^t(S*K V'aC™«**eft1'bera. etfi Refp. II. Forma Sacramenti roenitentt* fij idem diVifS U funt verba abfolutionis: Fco TeA***’1'? *iemCltmtMu vrtPertIonc cap>t|s. forma A Feccatis T v is ; (ubi licet de elTeni» i eft hJ' uttridlt,s'‘,*& ^ tantum fit, ABsotvo Te ; debeintaiwn® ^et 1' v ®c * 9u2 0l^nes utantur, tli reliqua, prte/ertim in articnIofrorti*■56tioriter • u,r, eo it MVu , d w>&Ego‘wttuntateip- cuit ^ier.fu, Msdin. & alii; fedvetittimnunC, l ^excmmunicotio- ut modbdidum. . >)d-ffii?V0X«««*»«» omit- II. Valida eft abfolutio. fi reverentiatc™ L. sSdicas: Abfolvodominationem-e«.e!l^ mm' tiam, vel majeflarero vefltsm ,&c. Q?11/ rfallmm „„/}./. >^4ment mutatureffentkl ter. 8c fu nt verba |w^w w ,uJ jf 'r'/iJtmr'taB’fr‘ let amem. Ii dicas: Abfolvat te Dells’ *%»m «4?| . m6ium peccai«rum,erfe&am,«« *T ^mbnr.ic, fatis el!e de uno vemah {bfolut'encdicitur, 8c inImperfe^f* > etfl Plurium fis«nfcius. Attritio dicitur. Perfera eft , quae .cur J ^cdolorem. nec ptopofitum^ ex motivo caritatis. proptet Deoj «»* «, ,dandl habe«. Svc eaeonfateans. five dile&um, & haec fe fol3 rro* iuftincat.n» jjj vT ,,.. . v •„ cum voto & ordine adconfeflionem,^ i^°n™ltnr* qmdolet. hcetm--deindefacere teneris. Imperfe^. 1 Foptennfamram, dam- ex inferiore mctivo . fupernaturah tau» gT^Pff35 tempora es precis*. «fi rnnrint.nr ^“‘pabilt ignorantia: quia non eft do- Refp, Ad Sacramentum hoc fufficit.* n«?rantia. aut bona requiritur faltem attritio fo«ma!«./“g gj'e^nn^' toralis, efficax, & univerfalis. N*J J5;£6<; L™ «at tamen cum-. mortalium;-concepta in ordine ^onfej n,(ido£:as Pr0’ nem, vel faltemabfolutione®: f * ,nfliaaS * vd !nfl,^|ldaS* l.Non™ii£,co»,riti.«»“'’ d'J'««e nec veUeitas non pec- cafgraviter qai'?Hamti?vemal;0fepeccltiicommlSUe * qUian°n la mortalia alii, conferta. fineJlW{5c/.umH“°fedttiad doicte, cbnfitetur :'quia non ., •[ f{ |bi recte notat c',r-Vafo‘Sonac‘ ^c: facramenti, & faltem periculo lacl^(i|nondoi ,'^uma^u* ?U0^U1S dolet exponit. Irit ff to#i>W{2-1Mu,£i?ec« hic debeat effe fttmmus ■ aP“ 6?o De Contritione. , « W>. VI. TraB. IV. g7t appretiative , ita ut nihil magis dereto gpwmfeparant, aut reftituiionem non quam peccatum , malifijue omnia milalwi* >, ■ Scitus proinde abfoltitiodiffirenda jus mundi perpeti, quam mortaliter contra ,>«• ni adiu prseftent. Ouanqaam poflint Deum peccare : nor tamen opuselUmonec - *hgna verf doloris, tr. g. fi media pr». e*p«j£, particulare, facere <*W» S^Wblu.oecfeS,i"S'S. V.R. Hallem hoc vel tllej nulc» ‘ ^catorum imminutas, fi ptsnirens quim mortaliter peccare; q»« P«lcul° * > cui plerumque credi debet, fuit- , •_* fkilnta t,u* accufator,defenfor&teftis VIII. Qui non vnlt occafionesprox® prudentia Confcffi* peccandi a feamoliri, vel non reBlrtf $& w?1te"rem ^yeritateavertar, neque animo vel nonreftittiere , eamii/oV‘C redl!Cat*& P^cet pereatque quibus debet v vel non habet g >*3-f-131/. 2. sLh.l. I „ probabilitercum C*LWJ'‘M-%CJ.C.Lugo.[,c. nu.166. Sc aJiqui dicant, virtuale in contritione E. ra quarum, aliorumque comrau- occurrit cogitatio de peccatu jju. 10‘ m'l6> Pofeto- propolittim, peccata mortalia, (q^ {jB b lJf S confi^ur, abfolvi. etiamfi nui-lia confitetur} vjta»drclBc», «J«^ Re vefi^ e5 ^ ^u6d fine iUo quo non poflit confiftere affedbisa « ^ »1? •, erutn propofitum: ficut eft in iis, ga aliquod mortale,non '“JjJS&rf* Le nonSm Mc!em' Ver“m 'J tus. Ratio, quia non eft dolor* agg^ °n jvHm, nec videtur effie parratio, efficax, quippe cum quo |n.»,rc tas peccandiinec is feextotocom <_ Jc, \.jf.Scp.i,,, tit ad Deum . deteflans peccatum P , b,ve| n°JeP'li/»nt ii, qUi^x officio ,do- ne derellabile. Suor.FertiMi.J-) fcjC|1iu^r'0,.,QqtiODropinquuiTipecca- e 4. D^.p, 3, r. 4. rtfol. fi""■Jifcedere nolunt, ei Et licet fola venialia confiteamNi interTm ‘ j.dlfficaItne non Poffint, iner,, ficutdolorem _, No q,;. "^dla Pratfcribenda adhibere. faltemvirtualc.circaill2!12^®' ' * ^Effitatad,,,a^°’ etiani propinqua, non /8. & 9.8c alii, , _ortali, c« NptojKjfif!C“tlim • **odueitare poteft IX. Rediref*r *c™,ni Wj,u& P*«ta vitandi. Neo refert, eft certum indicium deeffe attn ^ fe, «> veltimeat; feunum, vel fit magna pratfumptio Pr2^.r' n)a#:i,lil16" «fto/,.°in v^ta^ftfm 5 quia propoli-cogtintnr confiteri a parentibus ea3^ *'.^“«'atisj-exiftimatio autem &c,iterainiis, quialiquoties® #*!«'• , l8tsllett&3quiex iUppropo* ■S' ■ - ' fito • hl VeCfr.trithntl ... . , . libyt.TrxH.lv. 67> fitp, voluntatis routabHitate^ «en elicerenovumdolorem.*C,LwA 11 *non neceflario confluitur I» J k>5 & c‘on&£nt certus eft , impoffibtle fibieffe»P.rf«^ SN# moribundus propter periculum-. Cone peccata vitare , debet eajndeft^ *nt,s mortis abfo, vi! audito unrum nifi velitpenra. ItaL.-jm. U '««peccato; Sc deinjefi fuperftes ma- »«. 1”!’aud,tls«i>quii iterati abfo.vim virtu-' XI, Norireqnmtuf dolorfenfib))»' *• ^doiort*praecedentis. Tamt. titenimimelleftivits; qui cumut»nt« ■ j acfpiiitualjs, fcrupulofi nonrucile0 ; bVBIVM IIT angi, quaCCne.dolore.accedant.adSaw Ilu mentum,eiqttid nullum remfan^ • Viualis Confeffio requiratur ? XI f. Is qui nihil cogitans de con‘e . fe. ■.: *■ attritionem elicuit, non referens% |; ARTICULUS I cramentom,non-j»o.teftfine novo dolo ~ Ha y* accedere •> quia pars debet te rem ■ mdwat tjfe integra materialiter i partem, BonM-W, |, Contrarium tamen videtur doC«ivgj, f«'P. Ad confeTtonem ner fe & ordina-' 114,f. 4.*. *r. quod non eft w>P r J ""'^tegritas materialis *tM in eo. Tamb.Un ^z. ra,nturr,jo* d5l,Kcm'us te excufleris , Sc XIU. Non fufficrtad 9aeramc 1 r *n«* tu? hnus & latebra. (ita lo- lor.qui fequitpr.abfohtionefflM1” . M L ■ ^ f<& 14 <\y.) expior,veri. ,con-dum lentendam falcem tutioran.JV i ( eorumque numerum, re etiam confeffionem, etf> contrati j, e, r l,u*' Su* fpeciem mutant. Pa-probabiliter doceant L& eft cerrum. Ratio,quia de pav- d. J4, f.l Sc pctni* ^ ecJuJtcium lacramentale redieadrai. apud Dian. & Zfcth. t, 7. £.6v .£i fa 'nec *4“uas m panis ftatuenJis ferientes.initio id dolorem excimd JF eft. poft peccatorum narrationem ’,otoe ie ^ u„n- Pcm>&»dinart: quijperac-verho'confeffionem , dicendo fcjy* e*tr, vel quae exciderant, de q y jL jfl‘Ww«'->. ,Quqdfideincle deprehendas {«plicit£,&in particulari) u001*0 t8jaW s' B°Btenerisiierum confiteri, nifi V u nota* 474 De Confeftont. S lib. VI. T*att. IV- 67s notabiliter fuerit major. F*g. Sanci.1. Hrrf- ^'miriumScjanitentem v.piU.dtimfca. contra7(^. FW ,mv;at .tarvtum extendi >ilBnttn'vtl *>vel refervationem . vel ad necellariam duo fupra numerum indicatum. Sed*!11®' ^"entis dire&iooem a confeliario pru* vis hoc fit verum in numero parvo, d®.® 'e'interrogetur. Vndercfilves, v. g. non tamen in aliis, v.g- cente"1'10’ • u integritatem confeflionis prarequi- millenario; 8Cc. quia verba illanonnwf' 'niitgensexamen, pro capacitatepa-ni,-lenfum abfolutum, fed refpe&ivum. aW' i ‘^mporifmora.SC ceteris circumftan-merumcui adduntur; qui quanto faer'' 0 autem fufficit diligentia mediocris, jor. tanti» etiam major verbis iflisintejll ■ i!J¥,r prudens in arduis negotiis adhi-tur» dummodo tamen fit parvusrefpen11 qualem,moraliterloquendo, do4,ex A7&c,!j iti ‘ ^on eft neceflarium peccataferibe- fatisfaftione. 3. Quando uno a Ltll Remoria excidant, ut comra B>.n, do-funtoccifi, vel infamati , velapolentpj"' faA' & alii. ImoSottu dicit. Id 4, Odium diuturnum : quia r“nc °UIDintS il^ndum, ob periculum evulgatio-resa&usfien 1 •*’etCa & , *elu« tamen L*jt Kj>». St alii, allerunt, V u » fu*« l quen io de dubio proprie difto,) y"' j trenda, utdocerSa r.tn n»7-S nch. Dun. C. L-uro.d.l6.»»'> ‘ n, d.3.«.r/1.p.2.d,/4;&alii^CiB| tra f^s». Ratio , t nm quia peccata. T* J inconfciehtia, debent m'nifeftari•,at.. funt ut dubia in confciertfa: tnna or(® quando raris confeflio fufficiat,fequeDtes tc“ jul* docent. K» ‘Trimi’. Quandocunquequis admaten»'" ter integre confitendum phyfice eft u^P0' tens , lufficit integritas formalis: 9u|ipf ceptum divinum non obligat ad impoiubilti TJnde pofliint in-fequentibtis cafibussbt0*' vi: [.Mutus, etfi unum tantum velant peccatum per nutus fignificaveiit:nill l,j icripto polfit confeffirio exhibere: au & reve-Sacramenti confulatur. jUi.f*lum: nu\a.Tamb.l.i.exped. eonf. ,®ns K.in> 'TfAfj & Lugo docet, pofle 6C jtbereabfolvi abfolut&, etfi fit abfens, qui “Ugno coram fe datoteftatus fuit. Deni-nj1nullum figntim dederit . nullo modo «ulvendus eft , ctim adtus judicialis non v?ceacur, nifi pratceflerit accufatio : licet Ptarecentiores quidam , ut Tambur, de ex -|*'“»/.l,2«c 10. citans HomoUnum Sc. MU-^•Uein Phil. Seruiui in amico fideli p. ? cv p. I, ifMel/ff, Barib.de S.Fnujh. &c. cenfeant V e' imo debere abfolvi fub conditione, £®uiacioalias probe 3c chriftiane vixerit, ^ u od prae fn mi poflit interius eiicuifle con-w'°nem-, idque Dtan.p.^.tr.4.^ .9a.Sc p g. I vWi ex ah« 12. judicer probabile; ab 'tamenmerito rejicitur, iitS#.tr. Ve fu, g*' Mercer. Lugo,d.l7 a’der. dfc. i p (oqj & altu 12.apud Auerfam ; quiade-otnniscxjgfnj confeflio,quam efle partem ntiale hujus Sacramenti, conitar ex Tnd. JM'cf». 9. 8Cex nullo ligno rationabiliter ura' P°reft, utfuppono. v.Lugo.l.c.Al-‘O-jf. 18. Ubi notat abfolutionem» larii 11r,,^u'.*nfcr*Pt'lunc in Societatem Ro-!f‘et 'n infirmitate impendi fine omni Kjipwone , non Ja,i,fanquam [aeramenta-IWt °et 'n oaiineati conficiendum Sacta-fed ad Indulgentiam, 3Cretniflio-I P*n* Cotifequen lam, V v 4 S: 6i-> DeConfitftont. Sccu*i*. Quando vel pamiteini.telcon-feflatio imminet periculum viti, quod nec illum integre confiteri, nec hunc audire patiatur.fumeit integritas formalis.Ratio,quia tunc materialis non eft pofTibilis moraliter: quod valet fequentibus cafibus. i. Siprenitensv g. infirmus,ulioaltero^ ve peccato dido deheiar, vel fitgravepeti* culum nedeficiar. i. Si infirmus volens confiteri, dum er fertur viaticum , deprehend tmmultisco»' feffiones fecifle invalidas, 8c gravitas mon| non patiatur dilationem abfolutionis. Gr$ Zamlr. Du>ntp. j.t.j T(.7J. 'JM 3. Si ipfe Sacerdos in periculo conlwj* tus, videatur ante moriturus, quam potnit abfoivarur. . -;ag 4. Si tempore peftis, prndenrumjoe*® moraliter cerrum peiiculumfit, neconte farius inficiatur: qui fi tamen totam aw® Velit, renebitur adeam poenitens. J. Si immineateonfiidus, velfirttiHlru ‘ do moribundorum v. g. in naufragio > po/Tint omnes audire. In quo calu puii , etiam omnes fimul, dido uno pecc#'f^ miniis infamat, (vel etiam fecundum qui «epoflet conjicere , quifnam illo» EJ®bJ,us fupra didis fequirur excu-I, Ani ,eSuentes ab integritate materiali, IRl/ / C carum refervatum, de quo 1Scr, ^'* d.i.n.vs-ii- blitis, 0,Urn * qui perpetui angitur de ^lmJacerd°s sbfolvit ante finem, 4-Ouen ra aMdire,ut habet &m h?c. it5Wporia*ita UI ffcat,fe fd-^caitetf. Peccaverit mortaliter, non Mle ij^^^fpcciempeccati: etfi tunc 1 ®ddcre fit Contuitum. Ita }m< w. »1. contra Suum 5c Media. " f.liuia 682 De Confejftont. I Lib.VI.TrtSUV. 683 J: qutexrremerud... vel rap • 6‘peccavitj Conferendum tamen eft cora- dicufedolere de peccans vnullumn,e *« ditettionis , cum infamia. Ratio fu-fpece , ne veniale quidem fcut d.« «• qj omnium _ ia in his Cafibus eriifp-culat, ve loquendo pollet abfcMpu ft fiefiMconfe(Iioituteria- a.ce tamen non expedit, fedda. ^ r F«S.p.t.c. ).v.Z>i». ttione permittatur communicare. UU-T ]%t 4 « ^ & ^ f & 49. Le^ t,e‘ _ . , „„ ,v,relk01' ,I,( *'-d. 11. T•'■mbtdeexped conf'l, 2.1.9* 9.. Qui aliquod peccatum non1 poteft e • dQcet bAiie cj£ u6d ralis pce- fiten. Ime complicis infamatione, » g ^ conloutionem. quam peccafles cum matre. vel ^rore . q«™ g4 amico vel dodo Confelfuio. pof-feiramnnoffet. ^ncenimfi lumcoj. r. haberepoffit. fanum non potes habere, quem aiw>»“ R, tenereris) fufficeret, imo deberet I* p T T r it T TT <1 III animo cum ea.velin genere, cum aliqua "; lARTICULUb 111. nicatiouem , velinceflum commililto'r , F" ■ cendogradumprim .ro,vel fecundum,pt rtli^UA conditiones conjeljio-licebit line manifeftjtione comp!ic>*'c !v • ? propofito confitendi integrdSacerdouJ»' ri,proximioccafione. UiP/f lbf0p.Pr*tert,uegmatemfunth*tre*: r. 7• V.fi.Trtp J'Q'rarcePtadi- Jm.a, ut fit Vocalis, fcilicet ordinarie : &.c- R-«.oeft,qu.aquandoduopr* ^ ^epropterufum i8t praxin Ecclefiargra- Vina concurrunt , naturale « j,, «** obiigamera ; nifi fubfic jufta caufa, uc qus fimu fer vari non pofluod prsei|^ ^ (,hyflca >five moralis • qua; eft naturale 1 qma(Ino u o „ yt,, fidfit.potefttierimuu.fcripto alidvef.gno, babil,is contWium doceant t,g, f1{juisob anxietatero loqui non poflit l LeJJ. C. Lh%o , a. 16. »• 394* ' nebiturta- ,atpuellafupra modum verecunda»aliter fe cornmun. Unde talis falcem ie infamet. »«Poffit explicare, quam fcripto. quo a cere id peccatum , « ^omplgm ^ ttnftffario|edo,addatVoce, Dehis me ac-mfi commode poiScifquodfc La3M-t 6.-6 M- et.am ad non compln.em.* jcij ft juxtacom- ftattone pecc tum1 expc»ri no JfetKemuttfcontueriper nUtus. aut ldeoque confeffaii n"* ' "‘“v“tfflDfa«»^ non admittant Nav. Ttl. * a.onem opus effet; tuniemm^ [{[; U ^ exttaatdculum mortjst/, C.U- non unu «Rimatur, samqu* qmij,»»»/».87. Similiter fitadendum «fle iux* De Confeffione, furdis, utconfiteantur ficripto, a ac confequenter non abfolvitur Di‘n< H>M- ^.127 exSjv-v. Fili.«. Kj>n,d.6.dub. I, Stcar.d 21 /.3 n,J. ? Seiunda Conditio , ut fit Secreta, ideft >8t fiat foli Sacerdoti. non quidem ex necclfiti* te, fed ufu Ecclefis. Fubiicaautem.quaiis in naufragio, picei io , hofpitaii, ubi alii cent, vei per interpretem ht, ooh obta {(altem refpedu peccatorum occultom»! niftex charitatefuieum.qni in articulompr-tis dubitat de contritione; ac tum adhuc for' ficitea confireri, qus minoremparionrinff miam, Ita Su r. Fn-und. f• 3* 2? &c. Vude refihet. j Si quis peccara in prioribus confeiEu™' bu, oblitus edet, non tenetur etiam in aiJT 'culo mortis eaconfiteri publice. vei per tu* terpretemtquia peccatorum oblitorumcon* feflrotantilm obligit ex prscepto politi*5 divino, quod in hoc ctfu cedat, vid cap.f), Dtan.f.^.t.4118.8C 129 Terna Cui,ditio, ut iit vera. Quod re* cumiicformam reddas irritam, & fa-^fmum ; nifi tan en facias ex fcrtipulo , piatione. Ita Su r Fili 'o. 1.7.7. 4* S®'i4t.6.c.g Dtanf.i.tA •^crileoium eft.Sc ab/oluti nulla, t .Si ®prt3ie,qUod confitieri teperis ,8c putas ef-neges ,aut teg ts , ne inteilig'tur. 1. Ut jC?a?,te.f: docetut contr ■ Sylv. fi mortale '■ «Iso imponas ; nili tamen fiat ex fimpli» tate, fcrupulo, §cc 3. Si neges vei mert-peccata anas rite abioluta , quan* iis r‘efiariuS ut j udex vel Me ictis de 'fal'Su'd • ut necefiarium ad pratfentetn ^'cilionem. i^fugat L»v,d. 141 o, tii^ m “‘l0 $ 1 ieciis.fi ad prslentcBtJ cilionem non faciat, ILid. AR- 626 VtCoHftJfmt. ¥' Lib. VI. TraZt. IV. 687 articulus IV. e/uandl tmfifficfu invalida, i f* modoittrand» ? “fcftionem) nefcias autem qu® tint illa,' ■Ecii^repetere confeflionem, Ii brevis fue-Hefp. T. IJ centingit ex duplici capite, |^niatie lingnlis pru Jenter potes dubitare: Prori ex parte confellarii; fi jurifdidiionem Wem lon^a fuerit, ait T^mlur. I. c. non non habuit, vel certe impeditam percer ttcri, obrationemcontrariam; & fatiseHe furam; vel fi formam fubftantialiterviti1,'!| » qu6d dubires analiqnode* tuis vel non intendit abfolvere, vel peccat»» pcati» Confellor perceperit. *• nullum inrellexir, ,«««1». Invalidaeft ex parte pcenitentis; Dico, nulium ; quia fi ob fnrditatem. fcir,‘ s™1 rxcommunicatus , de quo infra; IV num, veldiftradtionem, aliqua licet morti- ptaletacuit; veldeeo fe falso accufavit; Jiaintellexerit, fine culpa pcenitentis> pt°' pwaliter negfigens fuit in examinanda babiliuseft. valuifleabfolotionem.acpodM Wciemia; item linon fuitattrtrus (quod tantum repetenda efie non audita; «tf0n,rt Fe folet inde , fi fpon:e qua^erit con-Sjlv. .A iitn. A'avar. & alios, docet ™r'Um furdum. indodum. ccecum, & c. Lajwan-l. J, tr. 6. ca, 9. Dian.f. 4. /• 4;f'' hc.ch. fi nolit tollere occafiones, fti. Ip8. Addo .fincculpc: quia fi lemidor- f. 4.1.4. 101.) quibus addi mientt mali fide confitearis,peccas.& t00’ J*e“nt plurimum,fi peccatum carnalecon» feffioeft invalida,ideoque repetenda. W- >• “"'yUfnocomplici. c*p. 10, 4. Denique addunt aliqui [ "e'P.H, Si confeffio apud eundem con- fi confeffirius indo&us non potuit differ “fiam iteretur , fufficit uno verbo in nere mortale 8c veniaJe.invalidamefle. '£' ®®ani fe accufate de peccatis anre illi tum id Suar. Lajm. 8c alii f>a(Tim rejic,,nn'' ®|nJtis; dummodd is eorum recordetur, & quidem, etiamfi Confeffirius piitafist{!' '"min confufo, aut ftatfis ac vitae homi-fe veniale, quod fuit mortale: ideoque con* ■ incommuni, aut pcenitenti* Ifeimpo-feffionera bonS fide tali faftam.non^ docet Vtfo.Tot. Ujm. Sa. Dian.p.}. opus repetere; Ita& Htririti.Saticti.iW f' jm^ jj n;hi 1 hoturo. fedtan* io.tiH 69. Dia v.j.f.4.“3(,ui.contraVtw quidfibi confertus fuerit, recorde- Dixi, Unljide: quia fi mala fide, M;#"* r* valide, etfi illtcitd, abfolutnrum putait qutfivifti talem Confeffarium qui t>bi rae‘ Dum,!.c, Idemabfolut£ docetG.-an. «leriuon poflit, debes repetere, ciinaentm JM V B 1 V M IV. , Kefp III. Rardobeft defeSus e* Pa[K p., .. confeflarii, fi panitens eum incnlpabiliter Dc Satisfa&ione. ignorat; quia in confeflione fequentiabftil* . vetur etiam ab iis. a quibus (e bonahJe**>• A R t I C U L U 8 I. ' ft»Iu«umputabat. Vuder-filves, ( . I* qtiiapuero peccatum aliquod gn”» j »v *(\W f)cceffit eis, & quantitas l t.g.mollitiem,inculpabiliteromil't>l|t(i“^ &&.<■ putavit leve tffe, vel milium. uonSatisfadlio.reupcetiirentiaa conivetur repetere alia peccata, {vel conte®1' twno data, eft necefiariancceftitate, non nes intermedias) fer hoc tantum, utdoco -enu fed prtecepti; ideoque a confef-tmac Sanih. tem.i.l i r«. 16 F./*)•<«*■/’• Br£^ari.ter imponendaeft, (fecundum lom.^.q.^i.S^nauit L yman.i.ia^. ?Ul1® Elr^e£i,l‘ t»m,i, Lf.iMtm.lt. fubmor-fifimplextufticus, qui toi3 \ ita tantum f E": «■'iw tamen* Lugo concedit, ex parcit tonfeffionesgenerale5, nihil contitens E*, ®*teri* pofle venialiter peccari, ut fpecie, ne? aliter infttuttus In eifiis/*"? 47 v.g. fi obpeccau.venia- fitabfolutus. cum onere, ut cum meliutc11' E 15 Ptenitentia eflet injungenda ; ejus gnoverit omnia lubjiciat cravibus; «ntariam omiftionem venialem tan- yeniat , quando ingens eft copia p«nh L. ' Ita etiam D/cn.^.6, r,6. ^.44 ) tium, uttuncdiiponi nonpolfit#^' ^.'^Pfoportionara.rumpeccatis,tum petenda, poflVeumabiolvi , ,ndmstam » “I'poenitentis. Ratioptioris eft,quia pet catis ab ultima 0mfeflione faft»c8®* g '[««menti, non eflentialis,/edime-obligatione, ut medus faciat. ^ nf.Ufn r-habens effedtum er o-pere l.c. ca.g nmu 4 v, pfiJ-4' ?*10 \ l L»’. majorem vifacrareenti. quam li* addu ex tfav, Sj v. Beta. VafaS* e£f'1'. | 10 pofteriori*. t um ex Trtd fefl. 14, C4*!*/*?*» IS i •& hj.tttS «no* crfi c Sacerdos tenetur curare inte- re culpabili mortaliter, peccatum 1«« «cramenti ,&tamvindicare,quam mollitiei f vel numerum , alimve cKC I. E'“*■ y. §. 3 .p.a, Vnde refoves. ftanttam necellariam,) omift»‘.'«)"ldeto '“uraliqnandoConfvilariiis ,fi.le-nen repetereconfeffionesintermedi*»- • Lc ivel etiam nullam) poenitentiam infide . & legitimefadas, (inqutbuN* , g»£' *R. 1.5» pcenirenrem vehementifli-rah oblivione defeflum illum ^'"«m.autaliterfatisfecillbadvertat. confertus) cdro valida; fueunt, & i™1 W?'Nfv,:r' Suar. Bmc,* pm,t. valide. 1'frpt-t.num, i, 8c 1, Efab;(a, & B, X x mm» f» t» S5E&£J-^^SRf te"b&tei04 !3JBgttd£2fig l&^«Sg£j» £ p,“pi,biic,> <■'«“<>' p»k»* firmum, timentem fe non rite W“«, &uvn*n.l.'i.t.6 ir ,Vali; !t„j„/; ?. Quando fcrupulofus &Pius.,ntr|jfinp jpW®s fepius redeat ad Confeffarhmi , houm redit cum nov.sculps qj ^ J»et«,pus fcmpernow cotftendo niturfatis impolitampraeceJenttbu Jfcmpe, neceffie elt imponere pceniten- /,4.f l.exfvgitrid. _ .„»coni®!!l!l tJ cum 0P«* *ntSdebitum poffit II. Etfi Confeffinus peccetex ,, I si. utttn L D ? fi pro magnis peccatis valde par* JL* . wnira Suar. 7B.iufi ■ f.'ra’ tentiam imponat: exc.ilaritamene^^ * ^feffarfo, non Exprimat. cenfetur putat M- ut docent iidem.fc Ind: ^dfugkm /fV* ft,«* k,l '■ ^ •***♦ {onJ. io.-dnb. 8. & gula umverfaliter admitti non r01 Vj” ''4',r-4 7(. 141. rtenotat Card.de Un. <5* eti™ Poffit injungi opus inter- mnc.Tanner. Palam,^c. (cont »1 ^ ; 'contra AW. & ata docet na pro fe citat fc0’> ^ ■ 24- communiter X. 14.) &.,b„ *5nd*W !.oTati ‘ <:-exCremum' & afflittivum, rejicitur, e “ 1 «negant. Affirmant probabilius Xsi fur- fatio ab aliquo bono opere > v. g. nimtfcw 4 1 wofdTanus ooluir obit- porisafflittione, velabftinemiaaliquav.ce Sf|"b”°f 3'1:S^cum poflit imponere Lommumone,adpromovendurnm*bo- (; n“a®»«**.j*fin«omn> ««'««jo- num preniientit, fi prudens Confiflto1 jjij^ ^ d‘^-f 7-Henr,a,-{''^ eum finem expedire judicet , Sdlm>L*P' , ‘ !^"n,dlf‘zcr‘iIn*tl- Di.», &,.cum^verfiq. 13./.3.contrai *$ «g» Jurr. & Vafr poteft erum „incAn-u,„ ''‘cv'tamumimponere. v Dum p.i /.4* VIII. Etk pollitimmediatepoft a^ E1uum'S1''feratur indui, tionem adhuc injungi. debet ramen to* jg &iam • hberart ab «nere prem-te . ut ferveturordojudicii. W. 1,5,0.' rncJ,c,nalISJ(iocerZ>/^n.^< p. t a t/ 136 & 0.1.1 i? 7? • 36. ubiesfj' k7‘’,cc/*9.f.6.'^ .36. exT** Gr<>»,£.#« Offci/docet! erfi confuetudo^ ^ JMr» r^Mmimt&jjverf. beat mira fiat, illam tamen non in***. Ef/i jj*‘T**1* fi‘ - fub gravi obligatione. pmnitent.am.fi J, tejJt Junone d.fcedens. alterius nabliis fu. acceptare «C implere. #^/^Hliciopeccata fubmittanutdo-commnnis contra Caut,S)lv./avar. Q Imo ad eam non obli- tum fententia ad hoc faltemfervfct. 5 W,en$°”“‘"®,nJw^™cfff confter, auc minem non abfolutum dimittas , wbli ens Jmnonpoipt tmplere. vehlhus (imam fubire velit, ut notat Ke,fie^,t.unc adal>«d quidquam te- W. 7. ea,i. vid.D,a».t;.' Sr. CfiSS" "Vr ’ q»>^ec tUpabrl,- T5 , a Wpme lin5ct,lpaobl'tus eft, jn ieuuenti ^ Dixi I, ammmutr : quia Pf°blSt ^ ^ j'^em fibi in^1 Perat' ,ra quod docet tcjw t4.f-6rf.JJ A,wr' jfj#n p*ft»w&’pZ4’7* P 4«M*^- *4^ contra £3.1.4.*. 136. contra S/h putant talem confef- pcenitentiam fub venialitantum o |.negltV^ «^m: quod prarerc.tr. quemibus cafibus: I.Siimpohtafitp' |t^ et’a(?^ • W . »». 8.exW/i.do-venialibus, Ita ^contra «fcd it^ob,£ ^ere • fiuc,?nf’*eanir;1,,d U. Si pro mortalibus alias confe*5^ f| hqui .caIPab"sf • miflionem partis non gravis, mcoj < ft«V f" i E|:' X X 3 cac *?+ De Satisfkflione, | Lib.yi.Traa. IV. 6gs yz tamen, fed ven.alner, *docet&J f.Poteftfausfacere peraltum .cuiCon- licetremiffioni pen*, (i"'"& |4>U& ..me» «in Anve,6C,of.cien. p.o teter*-"'"- $^SS5S«!£w te*—»*»* — differat nitra oftidunm . docet DU» Imo poffc differri per annum, (hoctfc Ej^ L.fut£« Suamd,nnon teretur ad novurn^cr® f & 1 «ratem,* vult ipfe £^£9'• JJJ fc'fipeccata non fiut refervata;im6 etiam ex lAmtcii, Lmtid.&c.hili tamen pre,m phabiHtpr «M,n,c,4i; r * „„. ». dubitet; an pofteapoflit implere: 'aCTf §«i * e»^^f«»»nt. ut habet Si^T^CilTP,im!,T/r«S W' Sine nova Sacramenti admini- nec teneri acceptare, nec implere; eM 4ra4t -S3- P* *• III.' Qui non implevit intra tempW Pf h vid£°"=: «^^'>1? e«r!n* fcrtptum, non ideo de obligatur. pr* e* inducit 14. A udiores* Km «iUU- dgS' . * pe SatufacHoni; v dicipjne e fle ufum , five praxin ConfefTjnfl* nimj 8t Confeflariis pofle fervire, quanoo poenitens difficulter adduci poteft":eP^ tenda peccata , vel tempus id nonfert :pr*‘ fertimfi ex confeffione ( nam in ea, extra, debet' fieri) aliorum peccatori®’ ex prsefenti ftatupernitentis, ipfioiM0®*. ftimonio > habeant aliquam cohfofa® ** tiampeccatorum ptxtetnx confeflionis. ^ F* guni. p. 2,1‘ii.9, cap, 4. nurn. 21* C, bif' 107. K 109, iM. III. Ipfe pernitens non p°telt mutate pomitentiametiam in evideot1! Korem, ut docent Sanch. 4. mor.Kl"- ffl d.I2. num. 13.1\eg;n 8c alii t et fi probabile dicat Dian. p. 3-t. 4- «I tom.i.tr.4. T{ •J3.exiTt,rce|l, SPr'^ L* hoc Turri, temerarium , Cerd-diLni11' muni Theologorum Sc tideliumfenfu gnate dicit, d.ij. £6. n.jj, ARTICULUS H* De.Satisfadione per IndulgeoC‘*i i. I- ■Quid Jit Indulgentia , j requiratur i | • nuicn Refp I. Indulgentiaeft8fat'a ’ lfCriM aliquo opere» quod concedeu P . m preftito, debita Deo pctna temp amem culpa) extra SacrameUt8 fjsfij l Lib.Vl TrucUV. 607 martyrium , per applicationem fa-^wtonum Chrifti 8c Sandtorum , remitti-.idijae vel per modum abfolutionis. erga 'roosEcclefi®; vel nuda: folutionis ,er-^nfubditos, ut defunctos & catechu-fas’quibus proinde tantum dantur Indiil-per modum fuffragti. Suar. Kj>i. bili» \lp‘Bcn-d.6.c,Ati,.i. L*eiP,*J» Ad valosemlnduIgenri*,requi-Pcaufapia5Crationabilis, eaque ut ha-penteotia communior Suar, 8i aliorum, pportionata effectui, 8c quantitati Indul-E®1* > faltem fecundum concedentis pru-re^hmationem , petendam non ex Potatuum difficultate, fedhne intento, Jerii ad eum utilitate* Ratio deiuraitur LWpenfatlonis bonorum , qux tine kJ t 1n‘e”ore Cranon valet, 5c eftdil- Ad lucrandas Indulgentias re-Jj Qnturhae conditiones: i. Ut iit baptiza-IttSfi K **U Abditus concedentis. 3. Ut |y| ugatus excommunicatione majore , 5». ■ et communis: quiaha*c privat com-,J.0n®^norumfpiruualium. 4.Utlit in L’ 'hltemtunc , quando opus prtefcri- 4,,. c°mpletur: quia poma non remittitur |tfI. “ Ut opus injundum mora- 'Htegre impleatur* 6, Ut opus 4:Cnf>t“mhr honeftum, (altem ex obje* tel J®fufficit vitiatum ex fineiuhonefto ffiKtl?VeleX ^circumflantia prava , (ut v* communiter contra Kj,».) Ifttatifi^-niMionninus conducat ad finem—* - 1 prppofini:D , U( Lajman. Ratio 4f8 D e Sat»fa8.fir Ininl^nt, Ratio priori* eft, quia illud rfpdspl*tu^|^ complet catrfam Indulgentiae/ qua: debet ede pia. Ratiopofteriorts; quia tinoinjcn-tti operis .* eft afiecutio finis mtentialo*0' ficc.v,LajtB:n.d*6,q i.p.f. rniertfiw<_ I. Indulgentib etiam frui poten »SaieI conceffit. • II. Non exfpirant morte concedent . ci\ro fint gratiae •, nec, ut habet *“■ titiam revocationis. ^ III. Etfiintelligendaefint,utfonant;C« tamen fint gratiae, large funt irterpreta», (nifi fint de poenitentiis injundiis.B' Hennq, &c. notat "•777‘’j vatJ tamen verborum proprietate. fendre funt perpetuae, fi datae funt nr.etW poris reftritftione. . , IV. Etfi data pro articulo mortis. diimSa, exfpiret, quando femel eft «c^r ‘ contrarium raraen eft probabile, duam.Illa autem non requirit applica!l° Confeflarii, aut alterius miniftetium- * iii t.y.d.j. Expediet tamen moti dos ad invocationem nominis JtsV j Rr.¥. fspius excitare, fimulqnejnmett tevocare intentionem lucrandi >»aS gentias. Ibid.d. 4. Probabile enim eK. JJe beat plures imagines, grana, rqfaria,ktvg| nedifta.pofle (liveintuitu ejufJemc lionis. fi ve diverfarum / toties ^ucrJrln;,t,ji tiesnomen Jssv repetierit» opnsrequifitum» If,d,6. ex Sn*r. art ,M Sufficit autem ad eas 1 u c randa t q u r.', (j| pus, inquoVerlficaturmortis “r‘ic,../«I pluribui dtebus ab ipfa «orte J kLtb- VI. TtAfl.IV- 699 unt moribnndi plures Indulgen-as ,ob plures titulos concedas fi-• Vi R- qui* habent plura rofaria, cruces, imagindfve.quibusfune ve! mulo fuse Religionis. Con-teion«'J ’ r ^nmoLld non requirant 4 0/ ra Pro Speciali neceflitate applican-f*9- d 4. idque. etiam-Wrd«„. “f,imail qualis eft, v. g. eieSmofyna, praefctip11 ^ redemptione captivorum, etfitiatW®*^ in peccato-, (modoaliud opus eiWJB & prjefctiptum.in gratia fiat, v.C^ d.iy.num. 84.) non amem oratio,Jr ‘ pra ad placandum Deum, fi ipfamet^rV tum ex mala circumflantia-utineVj:(, irium > fi te inebries, item necjifi'* Jgj clefiarum, fine qlla devotione.d-M ] tVh & *lh. f* Lib. VI.Traft. IV, toi gpf" Poliunt tino& eodem opere plures ^."'genti*, Jiverfis viisconceflie » lucri-• h opus fit seque utile ad finem utriuf-v* Indulgenti# , nec fit iterabile intra ideta Tz’ v,8- jejunium , vel communio. Ita XlTt La)"‘‘ .'H.Nonlucranrur Indulgentias, I.Qui impotentia * vel ignorantia, fi ve totum 1* r®kr'Ptum* five notabilem ejus par» r omittunt, v.g. fi puer vel Cenex non gU* njfi tamen ob gravem difficultatem o°puseiin aliudeft commutatum, Hcnr. iifnft' 5* nwn- ’6- Qui opera gootialio loco»tempore, vel ordine, perii, Su,«mpraefc:iptum e(l; vel per alium, L‘,,c,nt caufa principalis: ut fi per alium i fnt’ Ecclefia? vifirarit. Nav«r. 111« Qui famulo tradidit eleS* , quam is retinuit, ut fanij .c' 5* mu,,K• contra Sa. IV. Qui , ..ornitt>t i quod fecundum fententiam vel etiam probabiliorem, non «jj. J . r'um» fi tamen fit neceflarium re-V L'rlac0fT>rauniserrornotiluppletdefe-*,>*«"• ex Sti-r. Savch. ifjg/ N°nobftat efledui Indulgentiae, O °Pererequifito modicum quid o-Qg, 5>* cteremonia i n facro: vel fi pa- ***** >n jej linio: quia opus poni tur ^dHitegtum. II, St opus requifitum .um> babetuem fentinftrumen-Ijl, i;; ,D de?mofy na danda. Bitiat. I. r* isHt,)! jetV°fiynam des exiguam; nili tamen $lt facu!^nr°atUr* dandum elleprocujuf-“*'« » tunc enim major danda eft L 0 ’ • ' * Adi» 702 De SatUfaH. per Indulgent. . t3b. VI, Trall. IV, 7of a divire, quam alio, Ita Eill, &«#•$*% >ed ut difpoliuonem ad ftatum grati*. ahi. IV. Si Ecclefiam vilitandam non p®( ingredi, ob hominum multitudinem, ito®' J1*1 Nemo confeqnirnr plenariam Innandi oratio fiat ante fores, vel ittcff®®*" peccatorum olunium , nifi omni rio. Bon. V. Et fi in opere praeftito l®"1' r ?** etiam veniali liber(ir, quando, uhit bueris intentionem confequendi 1 ndulgen- jtiopus explet. Unde coniulturaeft, ut tlas. ut docet S*l*u,Bonae. 5C alii coniraS»* “«WumQfit ultimum. Et videtur certum .faltem fi habueris inw B fretativam. ut babet 'Lajm. VI, etliop 1|;, j j | uetint aliunde debita, v, g, ex pr*«P® K‘ , ^XvlT^ulndo ddur poteftas cbrn^l iMenti*, & quomodo opera pr*fcripta in alia, id non necelfii'5 E differat a lubtlio ? in confefiione, fit a confellario, qo*1*1 Mjy, . confitentem; fedpoteft fieri extra,S ab11 R P*I. Indulgentia alia eft Totalis, five idoneo: ita enim declarat GregoriusX1 ‘ yP em°r. plenaria, pleniflima, quas non (uti fit in bulla indulgentiae, nomine t ^ poenitentiam injundtam per Confef» feflarii, intelligi quemvis approbaturo) !r l • vel Canones , aut fecun.iilm hos in* Hcnriq, l. 7. ct io.8. St ‘Trepf ^'4 #‘ cblc;!.m• fedetiamomnemPurgatorii io.w.88, , .«j Nec differt a Jubilaro,nifi ac* XVI. Probabilius e ft, eum, qui tan^p h’uei'privilegiis quibufdam , utquod partem operis pr*fcripti facit, non ^‘«o licita Iit difpenfatio in certis vo-partem Indulgenti*; nifi tam parum de» 'u'10 a reservaris 5c cenfnris, fit quid cenfeatur moraliter integrum. ItaS»r ^ o quivis approbatus pofiit eligi. CtNav.Suar.KJin.&c, i m ‘ Bonae.d,6.q.l.p,l. XVlI.Cdmpr*fcribitur,Mviiitejn Ea* "uuigemiaaliaeft Partialis,qualis eft quot altaria, fufficit ad illa (e oi®® 50^ ’Ve a'^uot annorum; itera lepten*, vertere ex eodem loco, ut habet fi'». '" c«ar,»en*' caren* -, item tertiae partis pec-ptirt, i. Suar. 7{edriq, Dian. Limitat ‘ |L, Perquasnonfigniricaturtolli tan-Cardm. de Lugt, 11 fit tali loco tIt0’' j ^ ifflfel.l0.nem Purgatorii, fed tantam pce* raliter cenfeii pofiit orare ad illaal£jrl ' Egl|*y, quantadelereturper jejunium «»»1.98. ... r j . 1(iU0£annorum, autqaadtagui- XVIII. Ciimconfeffio pr^fcrib- ’:t JL ln pane St aqua, fecundum Ca- in Bulla exprimatur, veniaiium, pru^ ||jj, imponi folicum. Porro quando eft, non requiri ut coatlitiunci®' 1 ^ 1 ° nt|is plenariis adduntur aliquot 1 Iri.. anni. 7C4 DeSttitfafoptrInMff*. . . EM-Vl. Trfi8.lK . rat, anni, velremiflio tertia; partis peccator™» pftolic*refervatis • ir^m 4;>n„, r .• ia mMUtttHk i" iinpiMimentif m.ltri- »sssia& ttasassK*^* H. ™„ fuerit MMm.hM.«*#£ «*M.«iiSSSaf“ los annos lucrandos; velutadjunflaco J» Btfi probabile fit .quod docet 'N%- : daturproaliotempore. adioneSloco, lucrifieri » S Ler- , 7^' a *s jasasa»?*--' «*• etiam in carceribuj, (nontatneninpe» gi Satisfacere tunc . i. aiftSal^athn mortis conflit uros. ut contra ^ eonfitenm ut habet . c.lm^ i. docet Bcnac. d.6. ^ M Me mm. Item qui confitetur declaratione Vr^mVIII. f, ^uni«tultrdDominic3,claudente neque quoad defunttos) ««"g■.* Cstera tamen opera debe, e fieri cultates. v. g. abfolvendt a «g^&*qu>detn intra unam hebdomadam. Can* .commutandivora, d Je .slJ, ^dL contrai. concefli in ordine ad j# g£M- Qrn ordinem inter opera pr*- dulgentias. Non fufpendunruravite . a non /erv„iti ^ Sj ■ f L . gemja*perfoms particularibus . « “e, £u ^«Perirconfeflioncm, quam mw quam Papa concefl*. ne?^%s^ J ,f^am Opo„eatdiffSn longius, gwforum. v. ^abfolvendt (0T ^««bfolyU refervatis. & commi- quia tantum fufpenduntur f^ ^ff’^f vvitxtra tempus Jubii.ri ceflat >nordine ad Indulgentias. ^ etiamq„/oblituseft. Hant}* apud D/i«. g nef> S ^aob iisetiamdifpenfari: imi Qj« neglexit lucrati Jt»bi|*«m inpa- K< ’ V 7 tria. 7orf De Approbatione Confeffarii, . Traft. lK 707 tria , poteft alibi, dum ibi durat lucrari. IJ’quantum eft ex vi Concilii: 'Sord.VitLDun.v. • ut Monialium_> in patria, fi tempore publiciuorfse»^®: JJ*10*» Ordinario approbetur. Ka-cibi Ii ignorantia noti tiara illws non ' ■' ly:.. A'^n*'£x Blorept.tiL Trad.l.c. quia B,ttcn: tiiirt. t.(i . to,, V V r S H‘«ahYc^ requirit y. Quando duobus diebus Bw™* W»; r occurrunt duo Jubilaea . quorum H ^ nt!“cjfu*yf! difpenfatione .hoc Sa-confeffionem Si communionem requiru . nt«m, vjli^e.adnuniftratur a non Sa» non opus eft bis confiteri 8C communi^ « dummodb perfeveres ingratia: a1'*'* eftreceptum, {/gcusali- opera repetenda funt, Tur.p.i^- 3U'°’ •rc5rd°5’et,am ‘Regulans, validd M- % '“inoafbfii PPlrbfnf1 vel Parochl,s i ! fe«!T^,ntra * &lleiiam extradicuce-. CAPUT H- fb(S! re ^d58?fwjurPfa:ib.t>otefU ■ Omni- teeftl tonferfanum , abomni hahenrq De Miniftro Sacramenti r®D ;ac..^me‘#wi. quamdin tamen retinet tentis. X'U%Fag*nti'Suar' D V B I V M * V B t V m II. Q»id fit Minijier 1 ^ i**fit approbatio , &dqnopetenda 3 REfp, Eft Sacerdosapprobatus >!• Approbatio non eft collatio ju-copo. (ialtemrefpedufecuiJ; §,.t' ' ’ fedtantum publicum judicium habens jurifdidionem. Efl certum. fc$,elr“*.Pf:rfona: »ad audiendas confef. Primae partis fumitur Ra. !jiare ^ ; ,nnl,.te.tpr*req.ui8rum (fuppofi. Spiritum fa*8m*iiutran>rcmfi™f', i M», „HnU ad jurifdidkionem ree!-tio fecund* fumitur ex Trid.ff 2?‘ jc0J. m»jcL iiMch' U de »«t, d, *3. Se aUt, re for. ubi decernit, nullum pofle a”* I. D ♦ fefliones fecularium.nifihabeat ben |jj| °ttores & Ucentiati , hoc ipfo parochiale, vel approbationem ab bP‘ TeiKur» ceafeantur, fecundum Addidi rtJpcOu [tenUmms Papa, ut notat Sa. V. fefliones regularium. Concilium U‘.pf),Ji|sint J* °Jb*liustameeftfqiiodipfi eti im^ lur mur jfleiunde ii cuivi >, etiam n rrci^£ibatione, licetnondeceatutip- bato.queraPralatuspratlVcerit.polIun ^;11 «ore* wTheologia examinentur* fe. M 1 II.bti.tR» 708 De Approbatione Ii. Etiam Parochus. qui reliquit bj™^ cinm parochiale. debet approbarim* dire confeffiones. ,n.rnbationeroad III. Noh requirt hanc aP r0^ " auditionem vemaiium. dotet 'r”';Aet0r; quibusfife qureft%f6imU,Vb e'f;£0. liram :b liccVefia in' ^faord.rt^*'“ • ^ue A vii.bfo-verFPoir.t, ««£^ H.lX.f.J-d.it non i. ubi ^c^., bp.c(jy in TrJ ron approbarum reJ"‘'nyffl0Itiil junfdiftoni i t .mum in ordine ad ®wsl non prltis cOnf< (f,. .^ifcerec0™ IV. Parochi non poffunt a*’'robj,oi, peratore , jiili Parochos, vel- Pe „lgi ut habent fagunLy-'i J-7,h/^c40„(ti'id (?c. ex ded- riinom C.rdwalon jjt Voltus 3.r.4-^- ' f; *v!- Qui habet poteftatem _el’fie^'^ feflarium , non poteft eligere /3 tum, vel Parochum. jr,ribre* VI. AI approba.ionem non nece f. qniritnreiamen , mo!6 adnt ju c dens de (officientia KPn’ VII N„n fr ffi ir approbatioP « J g ra.utdoceturcommuniter» co j He>inc4. & Di n tm. 1 *'2 v rt* | habiliter cum prtedidis doct . lib. VI. TraB.1V. 707 «helatis fuis pratfententur. pofTenihi-‘®inus pro confeffionibus fatcularium ex« ^•iiUth.ibetur Clementtnd, iuium* 5-JbJ®s tqmei) privilegiis Trid. & Vrba-.»v 1U. anno 1618. deroga Ile, notat Cari, ■‘^•depcn. j.i 1. ».19. &'u. cos'6 ,APprobatio petenda eft ab E pif-p>« quidem proprio. fcilicet Sacerdo-7. ct l"telhgunt Suo. K,on.%rgtn FiU. 5C . ?el(ut probabiliter vult Vafi.) pceni-j!; Ratio, quiaefta&us junTdi'tionis, t.j .flJa.n^P>nt2tiva declaratio; ergo de-^,en a fuoeriore, Porro nomine Efttfco-t*ttmieHij>untur Prxlati, h hentesiu* , Epi/copilem . ut quid m Abba--apitulum Sede vacante .non autem |^cu‘es * «ut Generales ordinum. Vr.dt etiam exempti, debent ap-|. «Mb tpilcopo loci,in quo degunt: quit '^lodddutncadum, funtftibditi. te'-, Ci Plls in fua Ditrceli non poreft ap-Ikyr>:w^cerdortem alienum, nitilubdatut !{: v‘ KP,feqpus poteft approbare per fe, ^ c*r>umgeneralem, wl dios qnofenn-qu i a. non tft itd^usordinis, j-yuichoins. fttn ^PPI0batio poteft fieri cum reftri-Rtet tc ettllm 8enu< perforatum, locum, i«»i 5,^c‘ Navar.Suar. V *ft,. contra Ve- §Lmn^C0Puspeccat, fi Sacerdoti (pre-p iRulariJ idoneo,line caufa fufficien-| approbationem. Bmuc. Vafra. 3, yy 3 s-3 rio De Apprelatione Confeffarii. Cardtn.de Lu^o.d.il.f.i-mimcr.^Sm^ ^ VI. Approbatio femelabfi.lute conceft. non tantum non extinguitur dentis ,'fcJ nec re vocari potell fine jutu (a: ex caufa limen, v. g murationetno * judicii, &c. poteft. ut docet Stfarj',1 alii. Quod fi liat abfque caufa rarios»1;1 Suar. & quidam a\u. cenfent revocattonenu elTe nutlam; alii illicitam tantum. dft.9. q. 12• 1 n dubio autem, an ex jut» . •fa revocario fit fada, prsfumend'i pro 1’raelato, docet Cardmalndt VII. Ex jufta caufa poflunt, fucceflote Epifcopo. ad examen te' nontantdm (arcuUres, fedetiamte8 . ff Docent timen quidam. Mendicantes • ptivilegium, ut non polTmt codtra-dem.aquoantelunt approbat). m * rium docet Suar. lkCard.de Lato. • ‘ ;; U'Vlil. An approbatus ab uno pollit in alia ditscefifine novaapP1 ^ . recipere jurifdiftionem, eontrover ^ flores , ac licet utraque fentem^ ripotuerit probabilis, poftdecre ^ Vrbant VIII.anno i6x8. apud CaTf'L^- difp. u.fee.2. rm.%9. negativa omnind daeft,v.^iverfam qa. i6./«w.«» ^ S Lib. VI. Tratl. LV. DVB1VM 111. 7U quotuplex lurifdiHio Confejft -*ii, unde tam habeat i Kefp. Eft auftotitss aliqua in alium ut “ditum, in qttem in foro interno accipi: Stclhtem. diftindama poreftare Ordinis: “«cenirndatur per Sacramentum Ordinis. & ^Sacerdoti, nec tolli pote it: illa per ex-j3aamconceffionem Ecclefixjnec omnibus |ftaotibus, poteftque ab iis tolli; ac nili ^lida eft abfolurio. Ex Trid.fiJJ'. 14. ^ftaotem doplex, Ordinaria & Dele» «• Oniinaria c(t, quam habent ii , qpiex Pfpprii officii curam animarum habent, I'JP». Epjfcopns, Parochus (huc tevo-, tur Archjgpifcppi, erga fobditos Inorum Caporum,tunc tantum, quando adu vi-Sjr'5^^iJ*teSbyteri,Archidiaconi.f’t£ela-. pgionnm «Vicarius perpetuus Epifcopi, litim'aTl atoc^'- Delegata dicitur, qua: le-ttlt'i-<1'tur:a- habente ordinariam; idsjue tCcV r'te ’ ve' exPrelse . nr a Pipa pro tota Ck^^Epifcdpopr^ Diccceii, a Paro-^ pfp Parochia : 'h’oc difl’nmine,qui>d Pa-'Foifitdare invitis Iipifcopis& Parochis, jp;fCOntra> Ac licet exterior jurifdtdio nor th-*C^legantis, non tamen h-Tcin-j.. nilinicceflbrrevocet, ut docet Sabd. iC, “V'r' contra Syiyiur» iSC V.fi, num.ix Potro huiuliro-■ ‘‘«em delegatam abfolvendi quem» DP ■ftz 'De l^i/S&idneCmfeftrii. cunque, a qujbufc„u/ique peccatis,tn articulo fetvperitfiflomoitis', (h*c enim proeo-. idem fumuntur in jure, mvut. Dttn.f. l*M; ■^. 57.71,8171.) habet ex jure commuta quivis Sacerdos, etiam excptntnunicuus. degradatus, fi alius defit. QuodadJ0’*!0.'* prsfente, Parocho,vi 11 roptSacerdote.' non polle, docet Ta/e. fi**: , &c. cctnmun. licet contrarium probabile F tet Di *AnzUHenr,Comit. & Sa, confirmat1]i (tetxpcd.cmf.l. jt c.y. Ex confuetndin^ > quivis toleratu* abfolvere potefUveni ’ bus ,8l mortalibus alias confeflis. f1,^ legio, religiofi Mendicantes quofvts fi (■, abfolvere pollutu, j«ita tenoremf“0,u.!... {bivilegiotum. Exconceffione Ordina^. re dia, quicnnque Sacerdos approbatu > id ille cotrgnittit. Denique 8c Indire ,1 qui audit eiim, qui habet poteftateime .» di Confellariuro, quales funt, l, rxL„! Epifcopi omnes, etfifint tantum ntu -Item fuperiores Epifcopis.nt Archiep«H Sic. item Praelati iis inferiores «c J , ut Abbas exemptus, (non tamen Abna . Generalis, Provincialis, Prior, (!a .> men privilegiis ordinum) v 7(.i,8ci. 2. Exconfuetudine, 9>td (qui etiam domellicis de Confeflore p derepofiuntj item Pallores, irr°mu (Bt cis, etiam csrerj Sacerdotes j*cl1 1 ^ docet Valent. Sn. Suar,i. 17-/-3 * • leS,|]ji fi tamen tenentur eligere tales .q^ja permittunt flatura) ttem-Reges^ {quorum tarr,eu jacjvilegium ad w !' Zib.Vl Tract.lV. 713 Mextenuitur) deniquedomeftici Pontifi-*■ & Ab homine eam habent, quibus fi ve Mitifex , five Epifcopus, live Parochus Wefiit. Vndertfilves, "H1' Itabe;poteftarem delegatam, non ett esm lubJeiegare alteri, cum diverfa ^Itas utendi jutifdiiftione, 8c eamde-fiXc'P'tur i. nifi hoc ipfum con-W?bt, 2. ttifi fit delegatus ad univetfi-«rcaiiiattiin, ut v. g. licui committere-«omcuira Parochi abfentis, vel minoren- • talis enim aliqua exercitia jurifdi&io- e*pr*fucnpta voluntateOidina-* . 'dele8are pollet, non tamen integrum 5.1.6. * vi!11 jiirifdidtio relpiciat fubdttos, •ceriin eos potc-ft tam a delegato, quam W;11»0 ’,1l,0ci|nque loco fuerit, ut docet 3.p. tom 4.d.tl ftjf.id f jll- Probabile eft,quod abfolutus in artt-gy|*?t,s ’ nc>n teneatur fe poftea fidere fcP lon ’ vel alteri pro refervatis (nifi haec L ,ot annoxam cenfuram) ut docet Nnv, |x;trc'• FiU- 7, ca, 1° tj 6-num.lii, h t rmm. 13. quia duetfe ^ ’ CQntra Hurt.v.Dian.p.4 f.4. Improbitas aut infcitiaproprii Sacer-II 'Tfndatjurifdidtionemalteri, ideoque ta. * u expedandum ell, aut adfuperio. Inta CUrrendum. Si tamen ignorantiaeffet St illi *•C COn^e^° *il' fJda foret invalida» Id'1» * neque eflet alius privilegiatus, n MDs jutifdl&ionem, licete alteri confiteri) 714 B e I uriJr,3. r.4. % .79» & aliti 4. Verum iftacommuniterteruianta ab aliis. . - V, E tfi graviter peccare po/Tit pr°Ptins’_ neget fttis facultatem adeundi alterum ) * Htnrnj. Maj'. Palud.T\ \chard, Tui- & f.4- 'VM-ft' putent' quod valide , P'*‘ * tim fi fine periculo falutis, fam£»reni non liceat fuo proprio. . »J VI. Ctlm juri fdidt 10 acquiratur rattooee^ micilii. vel quali domicilii, vel etiam a Jis habitationis ; hinc ii , qui J«obus habent domicilium . vel quaf»,i!uoru bique abfolvi ,ttt fcholares, fnilit«s «fli fores : itdm vagi & peregrini potfifflt?^ a Var^cho loci, in qu9 verfaptur, v. .! Iu. V*fc. frc. . .. 01], VII. Valide abfolvir is . «J „,1 feftione.s prarfente vel fcieme,& non dicente Oidinano , v g. i pbcop0 yf . (j cho, cui conftet eum aliunde no” ' ,, Jutifdiitionem j qui* tunc F**®?’1' (j|| L lib.Vl.Traft IV. 7if k&v^rc: ^u^c'ter'im . ut reae docet &Ai. prtc. 2. hb, 7. cap.x, facultas •pretat«va,5c pr.Tfuropra; moJbprsfura-rfnm .urln ‘'fi"'5 - quas in licent con-im Pr* cmCni ’ut htin cafu pofito, (uti Sis iin^r,1 Paro<;*J,ls > qui jjm abfens eft, (jbigratumeftej nam_a Ce nJ5rTr° COn,enfu ■ vel ratiha- Ptos *CI«cCr,quandorefciyerit,fu* lijfj,. fcontentns, non fufficir; quia con* Bntor.i “>f/S non iurifdidtionem pro E„ ' /r*'e"te • quodaturabfolutjo. v,d. 'tf^ifSanch de mat. 1,2, d. ®fudahir W*^Pecc3re'f' de con-V fi'^"«"Cipiai audire. Sedabis h^a,*qu!.abfolv..it curn jurifdidtio-urqeai: quadis eft v.g. '■lni licite akfnl6' * nec alius aJdt; tuuc Sr cuin conditione hac, li k ho’clCUm 011 ere ; 2,/r.g. «Hifitena; ,"skn0l!a8nofcat) alias iterum-» ^Pedita».,bentl jurifdidiontra certam. I{ '3Quo di eTit.unc veniale aliquod adjice* te®, abfnt/ei'‘:e -*« ^ ceteris indircde fal-k«.CT'r' ^ 'i'"- S**r. Kjm. d. 8. Jfiotie' duht 3' 93,, ® tamen ex probabili fejfl,ifditti„riTrf^°'?at • (nimirum habere d 1 »bfoiutae?l cum formidine oppo-> ex communi notat K L’i ‘ ^ r' T V ' ‘M* ^ fl fr'vii Societ tu, V. akflutio§. I, 5C ex 52™ tuulus CO'ora:“5 • 55G §5». ffr. unia privilegio ge nerali non c ft \ ^ *'f ? Erogari conliietudini, vel ftatuto ffifrSfl, fi' ; m» id exprimatur. Ul„s tamen K NttguU.e.peegrinanres.ev prompta rrim 111 1 neo.tlir’jCjjj. |nt?teSu-eriorum ft 0>dinis focium non rnorA.l ^.nV.SaLV f.ii 1 f P‘ l-e««aUum6 ».6.& dat j ut ird dHonert, propter publicani noli1?’ | l, £JreEPSp S 28 ' f * CX D* laravone Cardinat um apua IX. Nemo renetur unquam Parocho. -. fi teri,ne diiidem in 1’afchaVe.' Lr&A W* ® n tr n , „ !Ctlm Dian«p. V B 1 V M IV. reParochifruft/a nolunt, ytParochi :n!Cl"' . . , . . fheantiVr wendicantibits/.enamm C#1* W»*tfirvatt.O Cafuum,(? qm focum habeanr privilegium pro pmnit«lsL reiervnndi, & ab- * « ? «“mSS”e ■ ■=*; fe^nl1"0 f*c •* i-erumeadenxconfitctifuQPirocho^f| ijftin^’^“°dPeccatu™‘ A«f* Vi tamen hujus privilegii. noJT.P pm Haupoffinubfolvere. utficfobditi j melius 7iS De Refervxtiovt Cattum. rodius dirigantur, 8t abfterreantura peccatis »quorum difficilem remiflionemvidtrt: quanquam, nifi graves caulk (int.nondeb^1 quivis, neque qui poteft, quidvis faciit-re- fervare, neque difficulter veniam dare aW°*‘ vendi i refervatis, ne aijpqui cedat inilefud' ftionem, quod debebat iniditicationenu. Porrojetfi quivis ordinarius poreftatemhabee refervandi, in Parochis tamen confuew eam obrogavit, vtd. Su- r. Lugo,d Vndcnfolva. I. Cdm non fit obligatio confite™1 v_c' nialia , ea frurtrarefervantur, (etl> fertais^ poffint i faltem a Papa.J ideoque folarr,orf ha >. eaque non nifi externa graviora. «jf confummara, prudetver relcrvantur. «* . Clemens VIII. ftatuit, ut Pradatuelig1®08 liquidem velint, undecim tantum cal»> fervare poffint, nec pltires fine conleu Capituli generalis pro toti religio11*’’ ^upitud provincialis pro provincia- ^ Samen de culpa tanttim & non cenfur' j telligendumefttpoteftenim Pr*l»ll>s? 4 . prarciperefub excommunicatione f>blte' vati, Cafus autem Clementis furit 1*4 tes. ,t r. A portalia a religione, etiam retent* j. bim. 2, Nodnma ac furtiva e rroj, egre/Tio. q. Veneficiadncantationes" iegia. 4. Proprietas contra votum PaU” ti.,qua» fit peccatum mortale.f.F»1.111 "' j, tale de rebus monarterii. 6. Lapfus ; voluntarius, opere confummatus, 7-0 roentumfalfum in judicio legitimo» »• curauo,confilium, vel auxilium» ad Lib. VI. Tr*&. IV. jtp 5 animati , etiam effedtu non fecuto. 'Ucciho vel vulneratio, /eu gravis perenf-tttlufcHiiqpe perfonar. 10. Faifificatio , u ligtiii officialium monarterii, j^uOofum impedimentum , retardatio, ^ernoliterarum i fuperioribus ad infe. velc0mra. las»ft^i“lre<^ abfolvi,affirmat tfwu?8c 4*^ -X9. eifeprobabile. Sed re-tfg U^'tr-6‘«•13-Card. de Lugo, 1 ^fi'per'ores i.lifinejuftacau-ir>tiisrmSi:r P,I.be,nt'1' concedendis li-sitj' °abfi>lmtone refervatorum. Quint, 31 i' ‘j. ex F/ig, Kj.n.tA^ulOe £t Ii ex nega- ». VI.Trati IV, 721 F* is attendere , ut pienitens obligationi Pjatisfaciat in adhibendo remedio cora-3?1 ^1°, vel damno, fi Iit ejus perientur»; f’,™'1 hoc faciat, non poteft ablolvi , non IPeau jurifdidionit, feiquia non eft Adhoctamen requiritur, ui& n™ Pffinirenris certa fit, Scaliareme-^dlnbeti non poifiut. Suar. ,M. * rel.Ut jM.io, J p«egrinas , quoad refervariunem, |«ndus eft juxta direcefim, in qua ver. _ • inqua qua: relervatalint, di!eant Pa-..«x Agendi., aut confuetudine. g V>Perior auditis Colis refei vatis po« ^ B*«bfolvere,&reliquainfeiiori com-|_s*xx caufa urgente : qualis tamen non “td0Cet W-tfe, .* ,eJ alu gravior ; rum quia E^j.Cr.uPj£i/Iimus poteft d,:re facultatem W''3 teru.m.’ Cl]m onere pollet coropa» NiffUUinte8r,tas conf-|uunis ell de g.' Qui a fltperiore abfolutus eft a refer-II*0P°tc^3biifdem pufteaablblvi aqtio- ^Un' araP*'usmaterjJ ncceiiaria confitetur,nesciens futim • vauin,‘ ve* Sacerdotemcare.-fibL *tecirca illum , valide quidem ab-IWite Cf'r onere tsr»sncomparend:.Prrfp* ft)iic,rar 11 Confellarius probabiliter credit felutif, rervatUl® (e^° rev'era (it) valet |Kl. n-9.t-9-7.A9* fctiam u fonhtens habenti poteftatemor-E: ^egatimve in refervata, oblitus Z x eft 720 BeR eftrvauont Cafttum. negatione timeatur j*rave fubditi detrimentum. peccanr contra charite.tem 8c juft*iiarr* Lttgo,Dian.p.6,t6.7}*5f‘ , V. Si Nuperior Confeflirio ReS“1*r ad hoc deputato neget faqu Itatem abioJv • ■ di, Confellarius autem judicecdebcrecon-cedi, poteit is pro ifta vice abfolvete- v d fac.i7.fcc. t.f, L*g„4<* dechrafle Clementem V 1 IT- haberiQ quarto tomoBullarii.bulirt z<5- £ & gpiman. t.i.f 11, dicens non eiiei| biurn eadere : addittjueex 7- P[® leefte.idempofte, Ii viro Religioni do & prudenti (licet non exdete fadojneget. Dum, t.^.t. vult idem elle, li prenitens ipiepeu / aU». Imi» Qutntan.l.c. cenfet Pr0 quod idem fieri pofTrt, li Superiu1 ^ ?{j queat, 8t urgeat tempus celebra'10®1' communionis, v.g. quia line nota u ■ teftabftineie , cum alii omnes com®un’ Ilid. exTrullei$.&. ah>>6. Dmn-t 3,f' 1 i 6. ,Y' VI. Nihilominus certum eft . P° ‘ quando Superioiem jtiftis de cauli* 1 factiiratem, Si cogere fubditum' uUf -niat. C. Lvge ,1, c. Nam fi excafu rec . grave fcandalum vel damnum c0m?’,-j:,uia-timeatur, poteft Superior negare a 1 nem, donec prenitens per Ce • vel i rium Superiori derfufficiememnoj illud evipmdurn; alias noti eft iJt (C| nec difpofnus ad abfolutionem. J-r ^ Confeflamis eo calii urgeat abioi ^ 722 DeRefervationeCafutti», ^ eft inculpabiliter refervatum, f'OteftjI'B® poftea conhteri etiam inferiori. ot aWol»** Quod etiam valet; (faltemfipnorhabuent poteftatem ordinariam) etiamh ptiorabtoi -tio obindifpofitionem , vel aliumdefeCJ pcenitentis invalidafuiflet. Ratio.9aa’.' tendit abfolverequantum potuit tem fuftulit refervationem . quod hetlr tuitabfqueSacramento, v, Pr*f-‘”IM'*; d.4.». 24. j 4' 1 4Refp II. A refervatis abfolvere pote^ l.lpfe refervans, %. E r'*:r !$a. didtione ftiperior. 3 .Cui lpfe deiega r*4' cerdo infenor . quando fupenoradu«n^ poteft,v.g a refervatisPap® w»1 1 teft E pifeopus eos, qui Romana u P fU Refp. III. Extra periculum mortb^g quo t/.ili&a dufoo Jiteimrt, nu 1 ^ perfe . 8t direde, abfolvere poteft. io,ssi ' rjassessa^ libus abfolvere poteft E pifeopus *P ^ Vicarium > quando funt occult » Jfav.ca.27, Vndtnfilvei. uni; non Mendicantes ex vi juti» «SS*# poffunt abfolvere i re/ervatts t j^J£fnly tit lic non habent poteftate 1 rochis: 8cprivilegium* ^U0^l7rua„iVU1 buerunt .fublatum eftdecret uiDm Anno 1628 Excipit tamen1 f» , jJ fg.t.p.^.Ti.eoscalus.qutEpiW j L&. VI Trafl IV. 723 jjdMfltnm tefervamur. Imo Quiritati, re. 1, affirmat, Regulaiesadhucpoffeab-»ere (icat ante decretum . eo quod hoc tovtncijs non ftr promu Ig.ttum . quod jj - T i. non audet probare, rifi P[(f°Pum non pate it recurfns 5 tunc tiiff, chtefervatis poflqabfoivere . ficut PaP*referva'is. G? n-Di. n.j j.r. jj,'^ P'1 ^ Si Confelf tritis dubitet, an pce-i,J3Pfu: ht in mortale refervatum , fi tjug' j dubium fit pofitivum , poteft { fe-v)nr ?°P’!’'0Rem probabilem »8c judican-§nrb,lwtt non eHe refervatum) abfoj-%; ::er6dubi^«r legativum, p0(Te hc„T, jffirmant Sutr.ftU. Htnr.Hurt. | r^-^e V B 1 V M V. . ^ fit officium , & obligatio Ccn-Kj ftjfariti ^Prtrum lBnns c°nfefTarii efl, abfolvere n j? ®iium; item curare redi-,^jndlcji.pralertim quandocce-P«denttj reos juvate, ac monere, cum Ratio primi, ne lit jnjurit>s |itiot*rr,*' fecut1t:' > ne liat factilegus» Hfoii,.;1 7* eaJera; & quia debet curare* |t;:£.c ■0 efficax. Vnat refilves. ‘"^ura utiliter differatur abfolu-! U5®eju$, qui poteft licite abfolvi: id Zz 1 tamen 724- De Officio Conarii t4®enrari>. necfere niti de poenitentiSCM* fenfu faciendum : quia poteft vergere in gr * ve ej us peri culum, vel damnum» v. Di •»•/'' * t 4« '/? 2 ^ 4 1*1, dhfolvendus eft qui adharet fc"teD' ti* probabid: quiaeftdiipbhtus. , III. Moiaiiter ei conflare debet de o dilpolitione p enitentis : altas abio* peccabit mortaliter. . i|a IV. Non licet abfolvere. l» Qu . g praebet materiam : quahstamen non fuffieere ahqu.in ^ taterafoimalem. docet LaJ‘caA\’\[o ivaj Iri. VI..Trafi.lv. 72, lom rL.qua ne.ceflaria ad hoc Sacramen- di'qu?nrnmfiU^,nfttCere&a£!monefeoffi- nTl? fierl P°terft ■- * 8 fi reficiat ilia. Iiria,debe7,.!!1jemednriinrad fi,luteni necefi- «endum odiui°Ce?' °.bliPatu/ aJP°-fitnse 3„.k1U ’ ad reftnunonem honoris, Cat°tHttltollpn!Um' 3Ut 3(1 0ccafi°nem Pec-6ndifr.nl ,naam* aut amoventia velrepa- ®tadcorHn-a‘J*‘ave dafI)na' intulit; ‘gentes jtf°sdelinquentes .juvandos WL " • adde.n,,nc.'andadefidta , vel de-icentium Pr*)udicium communitatis vel incurrerit v’ ^ denique fi quam cenfuram feftari ad j55; ''ner“fead re monere, & negare abtk' • loncm ’ <5llam fi recufent, 6BCt;mj ‘“''onem: quia aiioquifeipfo-lciet. . "? Participem, St facriiggii reum !iWiavinr;kMt-Uoraonereeum > otiiexigno-Moftatu, - .morrslitw culpabili eftin ?c°nl»l^8,^Has nec ’pfi>nec Sacramtn-^iionn’ CH.m Poenitensfir indifpofitus. rdfiJe /L rant,a «t invincibilis, v,g fi bo-Sitritn6" re(r‘a,*enarc ■ aut fit in matri-^e,o„Jaternet,)I 9lI'‘dero monere St in-it!'8comm S0^PerarUr ftudus.nectimen. ^Hantur °d'J graviora i qu* fi prudenter I^tetur, jJ'Ut fco^us non fperetur, non Lkl dtL' 10n P°teft ; (excipit Cariin- de M nililiientiumoffi. gffitis proc [nuni) Suia debet bonum pce-s18 faadetUrare/ at' confequenter iicite , opereu,* UC *ec,,nduin fuam ignonn-WXidt, f.‘8caj!E. ut reddat debi-1 2 siBnjvincibilitsr credit Anno it 3 efle ' lib.VI. Traff IV. 727 ®in mijuj malum poemrentis , aut alla-(am fcan Jala vel incommoda, poteft le-Waam pau!6 ante didta , di(Timulait-a, -Rogetur. Ita Carain. de Lugo, d, %%, ■X. Si etiam prenirens teneretur f'icSt Jfeccato mortali) ad aliquid adeo diffi-j-ittnonaedererurtuncsquoanimo ac» Pturus, &alidvice n-elius fulceptums, prudens ConfeiTbr tunc illum re 1 in-j"".e,lri bona Me excufante a peccato, 8c Potiontm rlifterre in tempus opportunius. SStritusa confeilione abftineat, gravitif-Wdetrimentum incurtat. T.imbtir.c. 14. C. i7. ^ ,' H'ni*s fede difirofitus excitandus eft Proner 3Cm ^ propolitum emendationis Ej/,pec;ati fcditate, bonitate Dei ,8c 0[» Uo damnationis , Scc. Item remedia taratlUna Pr*fcnbcnJa contra peccata fu- Bpj U, Ut ConfeiTarius licite hoc Sg-fcn '?tl,rnadminiftret, debet eliein gratia, felis ' *>ecca^’t morta^ter: ltem debet ede tfuV U[ ^er ^10? non e *ponatur proximo pe-|;t°P^c;ca,tdimortaliter. Pars prior con-fc 1 dtfacr. in genere. An vero au-top. * u,esunlquafi vice morali,tot nume-jjij.eUt3 c°mmittat, alii negant,ut \<.d> iP, Pradatorum, aliorumque M '2natl iteacol‘ ipfos nonfatisfacere officio, v. g- lationem Beneficiorum.eledione . 8Cc. regulariter tenetur Confefl re poenitentem de iua obligati... jnjponi1» ablolvit, fuis hnmerr- PeCCat. in f0vti# 8c ccecus rcecum ducens am inferni cadunt. R atio.quia inra conting\u ignorantia invincibilis•.raro ite ^ jn ut illa fecum non adferant " '#e|ct!« fubditis. aftimantibusilla !'c 1 ’ ^ ,.nitt non afferant damnum comrnii»1 - (n{. videat ignorantiam efle ,r'vlnC que ex illa fequi fcan-Ulum, . ot$fo Cutmuuoei contra vcio adfflC i 718 De OjJich ConfeJfarit. visiaJ moribundi) recolligere Te tamfubito non poflir ad contritionem elicienda®, («i bona fide putet feelicniffe) non peccatab-folvendo Tiap. LurotTamlur. M» ce,i Refp. III, Si male abfolvit:, committe»0 defeftum eflentialem, v.g- fi non pro1»111 forniam , vel abfolvit a relervatis, vel non fubditum, teneuir inducere ad repetendam Confeffionem, fi fine fcandalo, infamia, tra-iiione figilli, & nocumento fuo poflit-minus, nontenetur, Sinon abfolvit a ceu* fura, poteft ab eadem (fi, vel quando WUe rit poteftatem) abfoltere abfentem. te'.f incommuni, d. i, q. 3.p. 6. CX SmU ‘ ttll.e.lO, re?(“V ter ad nihil tenetur, nili ad petnitetu13’11' agendam: monere enim extra confeflio® non debet, cumjudiciumfitfinitum, men redeat ad confeffionem idem pottute* debet moneii de defedu commillo i ‘l alioqui hmcconfeffio non erit integra 1 c qutedam non fit debite confellus. , ,,j. Dixi,Jiticn interrogavit ,-quiafi politi* Stit, non teneri oonhteri numerum. lpec' d &c, debet monere, fifmegravi fcanaa* dettiroenro potefl; quia eft caufa.qu0‘ ^ praeceptum grave (fcilicct contue peccataj violet. Card.de LugcJ. ix./.f Si neglexit monere de reftituttone* neat.fiquidem commode poteft. (vel 1» feffione, vel extra, obtenta prius abip ' Hia; ea verd negat3 ad nihil ultri ten <«r«lsr,L 3,e.«.«*■». if, Lil. Vl. Tralt.lv 729 r,«eJ'8,,lr ^ charitate: Ii non commodd wlt.Deo commendet. Ujm. /.f. t.6.1.9. Suar. Sylv. Merter tn pt q. 9. a. I. ^' U^:^P- $• *-4; '^•>09. QuW ‘ en (ex gravi feu mortali culpa, contra ta !erlUs») dixiflet, eum non teneri ad re-Un'T", * vel aliter (v. g. opinionem faj-^ ouadenrilo) effetcaula efficax cur non »VVr *l*unde dettimentum *ccipiac ’ve aluts ; tenetur ipfemet reftituere, f~: °"eatteropeltive, priufqHampcenitens tj,r PoteB* : quia a&ionefua fuit injufta Si yer6 linegraviculpa idfe-:i», fi"etar n'h'lornlln,s monerepceniten-poteft; alioquiipfe obli-^n o’ ,cutcai*' priote. Si non commode *CU,abitlIr- v,d' Su"r Kon.dA.dHb. '%dnDr7'1 T T,fl’•1 •Card'* «J , ‘Je£-3 •»'»•61. Siiupra/di, j.rr.y. * 1 «-i.c.t/i» 12. te ' & quanta fit obligatio Cos- SftntBpanitentes? Wo • Sacerdos (edam fimplex, t«iunefl5 abus Paratus^ teueturin exite & jlv 1 te‘ v-8- in periculo mortis au-exrk °. e volentem confiteri. Ratio ^•'J-Patochus.Sc quivis Sacerdos cu-'’i.noa. tu,r a“dite confeffionem fui fnbdt-^P!ocorif/r,ln.ca^u uecellitatis, aurprte-«rfeVehi- 0n’S ur8ente,(ed etiam (faltem ^iter lu.m) quoties ptenitens id ratio-NrtteffiU.t1 iV.‘ 11 fit 'n8rav' al>quadif* ”.*>*!» • vel velit promereri ]ubf-1 a“Uti«netmcjusboHumlpiritua!e pro- Vtb.VI.TrAB.l7. rn ttetr fententun. incognitacausj, Vali-8 mhiiomintfS elleablblutionem . ®Womnnm,8ic. utdidumftipraoi.i. i f 4. five p:op. er cantum , vel linguam feditam pcunitemts, (fivc hujus tamen P) aliquanoninteliexerir , docet Ditw, t*4-^. «09 8C/.4.1 4.7?.198. Item-» ?***• I f-tra.6.ca.9. ex He rti. Sutr-Sylv. j p eo qu£d ellentia&effedusba-wmfconiifteiepoiTit ahfque integra, Sc «8liupeccatorum explicarone, n line___> Wp poenitetur omittantur v.Di n ll^c. litamen pcenitenspoft confeflionem ™'gtr unum v, I plura mortalia non fu ille s*®3; debet ea repetere in fequenti con-" ttie.frveapHd eundem, five alium Cou* mum* l*y Dian.U. c. g ^Onfeffirji s abfolvens ex ignoran- ^ '<)u mabfolve e non poterat, dupliciter nimirum ignormoSeorum, qns ad Mttfuiim fpedant; St indebite abfol-Tw.tni.i,d.A,q.g,d i.n.11 C.de tot •’ ^onfetraritts validd abfolvat# JurtturSt fufficit , cognofi ere peccata. |ci ? 'ut> confufa ratione peccati Ut veri ftstJe' re?u'!'lturea fcientia, ut poffit ferre j;j,5Js isicium in hoc foro, l.ieoque tata * * 5itiae ilnt mortalia, cpteve- !°itept et genere fuo. 1 Species 8C ^®«mtiasnec. ilarid e.plicandas q.Spe-*l teftitntionem bonorum St fa« So rUS ri^e,vaios > & excoramuni* Ititem communiores, ?. Cenfit-,tr«8ul«U4tcs communiores, pro Sa* ««« 730 T)e Officio Confejjani, _ promovere. Suar. V /«. L*go.&c- Si tamen nimis frequenter, velintempedivcpeterer, excufaretur. ^iverfaf 16/11. (judicium femel tantum vel bis negarer. aut uiflen * non peccatuiitm graviter, oh evititem a teri® , docet Suar. contra 8m. adnti»' H Uvir/ L c. fi non petat e* vigenti occ* tine, v. g.fdemnis fefti, St c . ;J* 7{ejp. III. Quotie,cunque poenueri^ mera devotione vult confireii, l’“'t0£ f? teneri illum audire, con ra SjtvA^/s docet lAior. Suar. Kjn- boa. Mdf 1 »K8 d Sedi ede limitat ^iverf /.*■11 ‘W ,«««« Confeflarii delegati. St Parochus non eH me impediatur, , r.k. T{eib. IV. Reliqui Sacerdotes, P«>e quendo, non tenentur audire coni fi tamen audire coeperint, tenent tu. te , nili quid obdet, neque pollunrr- ; ad alium Quia pmnitens eoipf® "L0U adabfolutionero, necpotedhuctu* g (aeramenti privati. tAotrfi Uc. D V B I V M Vt. Qua /cientia , & rrudentia reju^ i» Cc»f*Jfi*rio? Refp.I, Ut Sacerdos quantum moraliter ner» poteit. y cata portentis inteifigere fruftra teneretur tecen «e. V1 c( 1, Peccat,qui abtolvK euro > tl.nwU^ ta per oegligcntiaia non l*8* 1 | 732 De Scientia Confejfarii. cerdbtibus. 6 Requihta in pamitenteajk’ nara difpofitionero* 7, Remedia peccatis opportuna. Circa quse omnia notamur h*c iri». Primb , fufficere , fi eafciat mediocnier» ita ut faltem n&rit prudenter de omnibusun-bitare, 81 dodtiures fe, vel libros confole* Secundi, majoretn minot dmve requiri1* fufficere fcientiara , pro diverfitateiocori® & poenitentium. Bonacm. d. 5. $. 2. . $■ Tertii, graviter peccare tum eam. (joi^ ftiflicienti Scientia huic muneri k ingej|!’ tum eum , qui talem fine neceffitate confli' tuit.aut cum polfit corrigere,tolerat. It £. cap, I;. Binae. I. c. C. de Lugt> V^1 :i>*‘ Vcs, I Si poenitensadvertat, Sacerdote®™* percipere peccati gravitatem, teneturili®1 monere fepeccaflemortaliter, , -II.Qui sciens prudenscontitetnrei.ff fcit fuam confeientiam dijudicare no 11P?r tenetur confeffionem repetere apud pcrl1 rem, quia graviterpeccavit fic confitendo. Refp. III. Prudentia requiritur, tu* inftrudione, monitione,curatione p®*1 tis; tum ininterrogatione. Et qiiidemnP denter judicet integre effeconfeffun>>.^ quia bene infinitius pote.ft.8c foleiaum diligentiam debitam, nonteneturquicl1 interrogare; alias tenetur ,nt habete0™ . nis. (Di*». tamen/r. i, t, t 5• 7*ex ™ LJ & Valero negat efTe mortale, none*aw^| aliquam circumftantiam e* obliwon*' 3 etiamCtL»£e,d,ii,)quiatau^uatnjud6 jjj Lib, VI TraH IV. 733 tetirare integritatem |ii.;icu, & tanquani ftdicus, ut morbi 8c vu neta perfedte dere-ptot: cavendointerim. Triplo Ne examen ttHiofum.de non necet! ,riis,unde Confef-tttextttimatio Sacramenti dignitas,8C pce-. tutis profectus minuetur. Sectw «, Ne (it 1Uetu™ * ut v. g de iis, qu* mora itet Pimeftatalinon Coiere committi; vel ex Irosdifcat peccare ['(enitens, vel de in-htcandis inverecunde, vel de numero ni-ssnxre, fiex ditiis probabiliter sftimari rJ#,A Ne fit intempeltiv uni; & fina-,s ^explicarequantum poteft.neim-|”nitate terreatur. Quodvert quidam_> |?m* expedire ur prenitens inter conh-. tm nonmterrumpatur, id C. de Lugeaul« (0,f,L’ tmiverfim non probat, prsefeitim , fi E.t‘to non lit brevis ; quia facile aliqua j 'int memoria, Vnde rtfolvts, ^1 Sacerdos advertat, pcenitenrem_/, gd>oftfiifflcjentem diligentiam, pecca-^ ‘ttqtiod.aut circumftantiam necellariam i-jn„'erf' probabilius ac veriusett, perfe 7 1 teneriinrerrogure , ctfi negat&»« fetat '* docens, fi diligenter t{tl{Iiptaconrcientia unius lit oblittts, non tijn .“ttteflarium illud revocare in memo • Jjyr’ fi»Cedat in damnum proximi: quod mm-i‘ videtur dicere effe EJll ferum alii rejiciunt, vid fr.rd.de Etp' t(* Confeffarins , cui evidentercon-jfrpCatum pcenitentis, quod tamen ipfe °n debeat illum 'abfolvere; quando "torumrelatione, vel Iuliicione id habet 734- De Scienti* Confe[f*rii , lisbet, flandum iit pftnitentis confeffioM. cui in hoc foro »um pi o, qu am c°nt‘a e , des habetur: {Siur.nm-*, d 3*,J,3 ’ ,4 t?. f.i.1.6 ^.4. «».38. citati a 105.) in utroque tarren criu ptndeot fe&iiitft 1 Caute 8U longe, rurr?^ interrogare, a. Si nihilominus neget . P ^ denter judicare,an non potuerit obi' • coufefliis effe alteri, vei putare noti e ^ ^ catum, vel fimili de caufa excufan |[_ , beat abfolvi. Du&.l-c- ex Sjh N“v‘:r‘, * ,.e 3 Si peccatum illud n6rit ex f° ,e complicis .nonutiiilafcientiantti £ qu* tendo,an non aliud confcientutH ^ & exr itmdo d majorem contr tton 'e,j periculum inciiu.£i* revelationis, rc2B. complex dederit veniam, ob petuum» dah v. Lj. c. 14. . , ..ftitaiH, III. Interrogationesm matere debent efle pane*. & cautae,oe v £0t. nem det inveftg ndi, aut traduce feflionem, au t ignorantem doceat * w j dat, aut fe vetillum periculoexP° hsctrmeat, potius pati debet ahq ^ integritati materidi. Et quidem 1 i terra negantur cogitati; nes . n°n 'jutie progredi ad opera: rudiores tarr en t nes negant; verba 8t opera r0S ’ quod illas non *que agnofeant. ‘ jJ tant, v.L^m. hiet. «3- Kl";' j trtf. 1,4. «.».!>»«#. C4 Vtb, VI, TrxB. IV- 73f C A P U T III. Dc Adjun&is Poenitentia:. D V £ I V M I. $ fit fintllum confejjiome, & qui Ati tOud teneantur ? 1 tigillum,hoc efl obligatio juris M^tnt ftrtdiiflma in omni caiu, eti.rn ntegriregnj falus periclit-aieiur, adta-poft mortun panirentis, di-tioi«:0n< 'one^eft * in ordine ad abfo- fetiosacri in ge-liiut«Uen C0|1fefliun elle vema- Ptooum, innotemem; tnodd non dicas 736 De Sigillo Conftffmt. Likvj, TtaS. /r! 737 dicasiniisurcuroftamiis, exquili«^ Quando piares, v. e. ftudinfi velau-poflet, alios e Ile nocentes, ve. \&c, tenentur ferre feftimoninmcon-mortalia. Secundo Sid.ca* N.«ib'*L ' pnis • Confeffarium teneri id dare, etiam feflum.etfi incertis circumdamusI»- ‘9' . Mu°snon-abfolvir, docet Ktn. di q duh que per iculofum Iit, L*ym.t. 14*B,V^ Tfrfiii fam poeniteris verbo veffado , ; f ncfi5n* Prodat aliquo rnojo figillum dendo) iign.ficavem le node ftig^ ^"temJtumqniJdar.dbnonmemi- confetlus.Confeflanu^reveM^ tantam refletur, effe confeffum. volunt i(eotn. Sovor. St Mercer.ap . ® Boimc. d. j- - g r <■ p . & < . Confeflanoextraotinano '«grJ, t^C°mrJfi8illum * (idemque conce-cionem gravioris criminis. Quo|eI!. l8./. i, fi non conflet rreni- dubidconhrma^a^fy Q«e(CfrehnBc Confeflarium) funw ren ne talis accedat adramum non approbat Tatw. Si peccata ua teferaJ< ftr t»,c " ° P°fin’*> eonfcffionem. ad quod loquendo perlonainnotefcereno ^ ^ >e u;necquidquamfacit exquopof-quecommunitas ahquaeuam p | •no,c».*lifta poenitentis: tum quia tur, ut quod ibi talia vitu regnen . jentetur fraudibus: & maltilm- ^ nif.A.y.iden.mefletcom „ ^^hosmPafchatedeciperent: t.mt Vnde T»rr. apud Dun.f. ^ ^ St tgj confuetudo. ut fcribdtur Tamlur. tnapfthd. ^ ^jforftf | ™elfe quod falfum erit f. fcribat; penorem localem, qui Provinc ^ , fig,j|urn f t . t . cat,inAudom0f*pepol ulat. e;juj, ^ «fom ent & iniqnnm . public* me-folvendi a refervatis. Sula/“‘L ^ pVn ,,eve«nti (uti fle occulto pecca-in ignominiam 8c damnum^ fuam iniquitatem) redimo- Tamkur.cy,4.num, z. d^ P m LjJ 'wfeflionts; neque Confcflari*. quod non ht contra ent- S»&J eum pofitive non tiae petite fuerint extra t • . * io. Si utaris; notitia 4 en£1!l)mC5fdunt>>«Omniapecca- qutfita.imbipfum petcaruB^ | Jbs, tam futura, quampLeri- tibi innotuit.aperias. modon ^;B{J U J dem h*c-animo fe accufandi fuit fcntiarawfoUconfcffio^ j r a. fectis fi per modum fimpliris t.us referas, quam extra con ,j,(t,i L *■-vel ut ConfeiTarium ad Lile quoincaluopuseltmagnaciu «T'inducerer. £>»,,».<• , ,, n? mum eftfilere, Ujm.eoM **m' ideoque peccat nforta- Kfc.; A«« liter. 7)8 DiSigiSoCcitftfif. ., ? Lib. vi. Traft.lv, 7jp liter, qui live direde live wdiiew n rePgtoms.vel matrimonii,(«pa quidem aliquod venialein particulari, etiam ®«mm pcenrtens ea teda velit) fub tii;quia materiafi^iliiparvitatemn [atlonon fecreti naturali», non tamen uteftomniumferefer,tenua.apud rjj «Dentali*, cadunt. Excipit Ta^er. 8C ir, f. J, ■ ?• & Tamiur. m Mfpend. < *£ * ^ M'b pomitens talia di nent in ordine ad qui in genere dicit, eum (ibi coni j ",canda peccata ; tunc enim figillo fa-aliquod mortale . vel cafum referva ' ^ Murali claudi tenent, cum Di«r„ f, y.r, excommunicationem, vel non el yf. tum obindifpo itionem. Im6Conten «Me virtutibus & vitiis affirmat Grant qui dicat abfolut^ . Ego Petrum no . >4f?/%.8c Ma d apu 1 Dun.U. H .30. frangere figillum dicit D»u». yjt’' ' jpwibus mturalibus ( r. gillegitimi ... r nniis* e!ie)8t de vitiis occnitis cordcwis. a. Etiam peccata complicis. b1Jrj, & Kfifj/ip. contra Gr.m. Mald. terfiveimptudenterderedi. 3 lea,ubligiHum caJereabfoiutejjunt f^^»».apudW-».p.3*M»V' *lt!ejis .»9* Iteradeiis qu* alios rbliceat interrogare de compU«> . * "®nt, & tamen peccata non Ium* correttionemfaciendam, i , tia pcen tentis facere , affirmati/»* de fcrupulis. (contra & emtd. contra B*n. U’Cum, N toL^/ gl oc,aUcli abfolme affirmant. STf»nijiM .v.Dwn.pi < ♦ [^March. uui abfolure negat) idem Luto, d.i6.num. 416. ubi docet. nimirumlipmnitensicnipulo- qufndo ptsnitentema ConfcffajWjji Couhteat.ur.aiitaddecl.randapecci-& coci ad manifeftandum comple afferat.au caderefub fi- ,„„flonOT. , , , .it„V Ice lirentia impofita ii gravis ‘^cua.hnoncognofcarurexpcvni- eft3 qux confuevit injungi pro "">r «ione, fed videatur«C percipiatur, li« niinceflet.aitDir.p.I.f.'1 s fi °doc°mtendi. Idemdicirde al is B. V. non veriMiferere) J ^««libijs.T.g. quod iit bl#fu$. a Peccatorum circuroft i'»1**'‘Pji afls lndJn», Scc, Et fic excufat a • <•« •»«*;& fer * r» «•»«*» • 1-« rXiioneir.v. t. fufceperit,fi nobilitatem 1 a^ave'1 ^ ‘>6o‘Gr«>ntamentdimprobu,SC ' -anitentis. & extera D*-M M i.H.jo.aitefie periep- tia. qux per accidensinterpono"poilefaqtl^Tnangidgi!mmdiieiW, edittm Sacramento p#«« ' v’6'E W ifti.ne qui- De Sigifo Ccnfe{farti. t Lib.Vl. Trafl. IV, v41 dem ut probabili acquiefcit, atqne ea«* Kfe colloqui poffant, VI. taicus qui DU»,/ «. immeriti vocaricommunem.cim psacerdote eft habitus. VII. Dodorvel Gran.Hurt. PaUvu,Bau»T,&c. refragentur: P.« quicum venia pcenitentis confuiitur, aliterine limitans ipfe ait: fi ifti defetfos. S“ec communior fenrentia,contra v.g, eflebl*fum,rudem,fcriipulofuBi.Kc* VIII.,.11» fintpaffiro noti, non ciderefnb (igillam-.fe* rudis confeflionem Icnpfu. IX.Qni cis. fi Ii nt ignoti: quia confeffio iniitiuSS *•' fP'8®'"venit ac legit, ut docet %dnq. fc debet ab omni odio. . . *Pad Dion. p«rt. 5, rra#. Refp.II. Adfigillnm tenentur omnes»» M-m. «p. y.Mi.H.17, contra Suar i **os quomodocunqne notitia fjcramenrai» **, «? wm' 48-> X-Etijmfecundi» tetrice rogaretur. an noneiletcon»3 “ S1 s* iple pmmtens. Verum probabilius meationem: tunc enim decimando “> e«m tantum teneri fecreto naturali, ra-tiam refponfionem dicendmr efle.il'® »=m«ena»,li ea id requirat .tacere audita confefcm eflTe peccata fua. & fefegj gg>n° efficio/uo.) Imofi peccatum fuumf K* ... cillo non polii t confiteri, debetorn’ « ; . • mttra confeflionem. cum licentia Poe» quiafigillum Hrittitlsobrigat, qu^in g t.pmeftagt de auditis»nconfeflione, tasconfelfionis. II. Superiorem ^nipfomet, five cum quocunque alto, folurus a refer varo, vel a quo petitu pw n 0 umfit. D. Tk,Su*r. Prtp.Tan. tia abfolvendi irefetvato- Sn*r.C,U«V' C34'»mliceunarn requiritur, i.utfil contra Hi»r. V«f . *,«.» & **■*.',!? 1 .exprefl*; nam praefumpta. tacita» creto tanttlm naturali teneti volunt, l'1' ta*'M » virttulis. (etiam in bonum terpres. IV. Qui furtive vglcduwflW Hg 'ree!pmmtentis) nonfufficit ,Fe3ffl LCUIl)r „1” /' n*’ 1'3'2,0' u^* revocare femperpolle. docet F***» icSad^iL^8 tT*CncC• P-ef‘ /Ur.4.KonopnJeffenthabeaturlnfcnf» L JSZ ,',de"s.qu^isite- Sucr. fatui, Imb f. dnbtura fit, anCos- r’ \D,^d(t fcflbr cum licentia locutus fuerit, Sacd m.'Franp{r*fin';ii 'm .. ti poriils quam panitepti credendo®11 hoaflerioaudi vr'U ' ^U1 tlcit e ,nta ! S Jf & «ffrmat Diai.uVi'* non^n" ’^gr"t «quivaleateipref!* conceflioro,y.g.*P* ^ ^ ‘d -3b niten, extra confeffionemincipiat oq«*J r/„d""d !re » Stamen 8c tufa- Confefl rlodeditti» in Con/effio*. >* c™»« cum JMrfar. docet Cor,-auditi, in confeffione. au. ea.e ’3j* P^c * habet poenuentes libi das. Quod veiurr putat Scnch. coM*g* jj 8 Mon.ales umus monaftem) M,, etian.fi cum eo traftare velles * « |g, *«"• * coram illis conciereturd3 fenriali er.ore in ea commiflb: que® }J» |cfl«fuffSii® ^‘>”fc®on.e: quem ex fola confeffion* fcit indignum efle, vel claudendo oftium. per quod quis nottu ingreditur ad peccan- dum;itero cognitaproditionefuturJ.nionen* do de diligenti cuftodia; impediendo clam matrimonium .quando icitur irnpedinaen-tum , ut docet Vafau. HenriqU.MaW-y* Contrarium tamen verius videtur, quoddo* cet t umttf, Sancti. K^on. Lajmt 4 3,7 108. .11 V4 Deaique facere aliquid - e*^U°otj. pcenirenu innotefcere poffit id fert 0* tia confeffionis ,efle contra figillum neg ' Tho. Bon. Sol. Vafi,. &c. affi.mat Sjlv-v* f.J.l. 4- *. 4*r W$uc c0°% L lib.VL Tracl, IV. 74 j H* Luge , 5c vAverfi 4.18./. 8. fi tale f®' quod ptenirenti ruborem vel moleftiam •stat, v.g. fi vultum ei aufteriorem often-ster,vel eum declinaret: fecus fi eifitgra-vel faltem confeflionem odiofam , arrt ®ciliorem non reddat, v g, fi aiullflet eum busgn,itionem au; odium provocatum,vel putationem incidille ex certo fadto , vel »us Confetlarii, indeque ipfe a tali-wfa«is veldiftis abftineat, f■ D V £ I V M U. Wefit prSeeptum > & qu& obligatio Kv Confejftonts. JWp. Prarceprnra confitendi tum Dfvi-_>tam Ecclefiafticum.fubmortali obligat folos baptiaatos, qui habent mor-Spumd in articulo mortis; hucverhpofi:-S™ad annos difcrenonis pervenerint; 8c , «t confiteantur proprio Sacerdoti, vel hti ei,,s ven’a • fumei in anno v com- io una confeffione ad aliam, ut qui-^ uocent, vel ab initio Januarii, ad finem s ’uthabet communior; vel deni-l^fafchatead Pafcha, ut confuetudo fe-l™'11 propter communionem. Suar. A 49°, a.z,Card. de L u{i,d,\^, T 6‘ ^7.Con.d.j. du. 6, Vnce refilvts. ^•'«entur hoc praecepto. 1, Haeretici'8C ii ?t**Pueridoii capaces .falcem poftfe-L. ‘um-v-L>ian. p.q.tr.yUefil.ii.Card. de * , «». 144- 5C 149, i, Ingrediens peri; DePneepr. Confeflarit periculofam navigationem, vel confli<2nff!i 3• Muliertenera primum paritura, velquafo-let haberepartus difficiles. 4, Keul morri judicatus, f.Qui ligna habet mortisnirura/is. II. Improbabile eft . quod docet^»^* Cenfefit, Eccletiam non obligare anrepuber» tatem; curo anni difcrerionis citidsatringaff* *ur, & condet mortaliter peccari tnnuro nonum, vel decimum, im6 ante'. V»' de fi talis puer ..craflofaltemmode,vide**' cognofcere, Deum per hoc vel illud offendi» «ftendarrjue do!orem& propofitum.acpt** cipua fidei myfleria cognofcat .debet abtol* vi: fectis tamen, fi non notetarfuificitO* ufus rationis. Si verh dubium fit, P0,ef*' (imbin articulo mottis debet) abfolviluo conditione vid, Lajm. tib.j. tr.6s*>f. ^uin' t>4.t.4.^'53.&CardJcLugc,lK.M&li7‘ nnm, aa. ubi docet, etiam extraarticuiwn morris,6c obligationem praecepti. taiemeU ftb conditione abfolvenduro, ne gwi»11* cramentali privetur. III. Non ob.igaturqni tantum habet»*' nialia, etfi confuetudohabear. & cog'et‘a quifquepoffit, utinparchatefidremfefin^ Paftori, ut cumreiiqui eum adconmuniP* nem admirtat ;ad quod Paftortenetur,fi»t dicat, fe mortalis culpa: non eflecotilctu » Suar, d. J(5.1.1, frc. communiter. r IV. Probabiteeft,eum,quionoinuo» • ve curDifivefine cuipa. non latiafec t Pr cepto,teneri adhuc quamprimum potelt.a no fequenre; quia rerminti*non app®n' *d fimendam.fed ad non differendam ob t «ionem, Ac proinde talem tvtiei Pfi^ Hb VI, Tralt, IV. 141 etsrtaiifer, quoties oblatam occafionem ik -Fg't. docet Bonat.d.S q.J.f l Suar.Vf t Itrd.dt Lugor. n. 177, contra Sj’t, V<1. “J- Dun.frc. qui dicunt perfeverarc in ur.o ttdemque peccato. *”• Satisfaciunt ii , qni confitentur Men-“tomibus, etiam in Pafchate ; quia hi ha-*S{. facultatem a Sacerdote propriLiDmo ®mninto fidelium , & Paftore Pallorum. Ita UKTincomtzGDtfttbrcm, Sc •§ f. etfi prcb bi'ccontrarium 1«) if e FaJ[*»d vid. Dian.f. J r 4 ^efi!. !«c® aecpercQflfefiwnern venialium. Ut .74» ■ titiVl. Traa.K r+9 mtdocet p«4- 106.ex * |jft,1i(S!t uti antiquo. l.ajman, l.c, 8c(i r uwnr.»r<*mo.i.qui P°n Sufficiat, aliud confecratum, vel in VIII. Excufanturabh p -■ Pnjr'on. |^tatenonconfecratum,(inminoreu-phyfice non pofluntjv.g.qti ^quantitate quarti vetus eft) addere. Etfi reflantis* 1. qui morahter nonpoflont, p.p. 6>t,6, T{ .44.ex LtJJ~. Sc«/ »4. dicat* qui prudenter timent reve baonenf g karmm habere praiin Eccleiite. ucfcilU vel qui nonpoffunt fine notabili meo* jwu|irim& pervice* ffiita requirat ne-dovtt*. fortunarum, &c. K*‘T** propter copiam infirmorum) longe e’4$*3* -f? m»ior quantitas addatur , quam ab TRACTATUS V. r n ' J /1*. Ji' ^ater’a proxima, eft undliocertarnnj De Extrema Fnaione & U'* corporis, ac fiitem quinque (en- j. iJt'i " mutilati fint, vicinarum par- ui- -.^«aa Sacerdote •, non (impliciter ne-l *n“Contadu immediato man&s;nam pe-r A IMI T PRIMUM' rrPaflinte poteft uti virgd oblonga oleo LAtU1 ■ . ^M«ampoftea comburat. Sjlv.Chtfea- Guid fit Extrema Vnttio , C Q»i- ^ ,arn nhfervand*? fe:' aln Doftores putant, unam tantum tum objervan** Jonemeffede effentia Sacramenti, ideo . R_, . CA e.rramentum i ChriH0 | “periculo pcftis. 5cfimilinece(5tate, I. Eft ororooericlitanti d« fc ,e unum tantum organum magis ob-inftitutum , at3Xemai.'£l £• »e potili* caput, quod ineofenfus vtta conferendam faU.temamb{neJ. gun* V!geant unger^ djcendo. Tff. etjamcorporis .per >- c ffojy.iM' k’tv' c,u‘dauidd4iutt>JUfervtfum,audi-fti & orationem Sacerdotis. S.jm Et quidem difi. 13. c.i.«. 1. Vnde rtfi ‘ . jjcnefi* lententia citantur varia Pattoraiia, !• Marena ejus remotifen««!®te. fcDo«or.Lovan. Sjlv.iu3.pm. ftutr,, quodin pyxide chrifm h L.,,r.8.t,*.3. qui eam,non tera I. fin cujus defedu nonJfce J#m«»a improbabilem; Tan_ Marchant. piate t fi tamen ufus f». tubi^repete P^rww, qui omnjno probabiiem, fe, docet L*jm.hb.,J.tr.J!■ 3 ^BPPuxi ugtatam; DUn. 4.^- renovandun, fi\S“®« n‘S£h*cri3«>inpraxi tutam dicit. citanfjne yeten exufto. & tamen novum f0jJ &/.g ,^lt^ 11( Qun ^ ^vcij m. B--y' affit- 7 jo De Extrema VnRient. affirmat Pontificem id poite permittere t & dengue Efob, (tfrans „».6 J& B«rt»lainTri cnu-.ftf l4-f'»‘l»ld pc mittit. Verdm cum alii Dottores com* musmer repugnent tutius faltem erit; (quoa fuadet L*)r* & Z>i n.U.cc,) eo cafu«nJ™ oculum.autem .manum ,naiem-Sosveo* citer line crucis forma ungere . dicendo uni* cam formam .comple&entem reliquas. I‘luf verd certius eft, pedes aut renes inungtre non efle effentiaie; imo quoad rtn^Si U eft decens, pi atfei tim inta-mini' & vmsre' Jigiofis. ideotjueomittifolet. Benr.S* *'• Suar. 8eU*r ai conferatur infiimo communi moft ijj. e nan graviter vel periculose labo* *?!> noneft validum. Suar. rTal*w,Gr*n, aj, ‘ ctmmuH. Ac licdt Lejf. Wgg,r,.b, Mm * COntrar*H,P purent probabile. 1 once-iimi*freU/ *!c '"undumiterum inangen-Bt5"e. (etiam in eodem morbo) quando &«* laborate coeperit. ob mutatum additque «2*/»r mortali» J1’ ,AdSacramentum hoc cum fnnftu re-FfUJUm,in eo qui rationis eft compos, 8c Ij »US ??ccati mortalis (fi nonconhtea* |L^tftttu contritio faltem exiftimaraj Ke,» ' 1 anritio- Be™‘-d 7. b, a?nd Lq»* L. tXca/>.<\.num.i. qui Parochos q^rum danv locorum eicufat, per cotifuetudm toleratam ab Bpifcopis. fi non dent puer» anteannum 14.vel jy. exceptowfu owj firatis, quo puer, quem rationis ulumco*« Catum efife conliet, aliud Stramentum te mortem fufcipete non poffit.*.O.y« • 17. Ac licet Parochusin.co.jf g cognoverit . puerum nunquam peccalle.debere tamen ilium inunger • tra Nuru. 8c Sancwm,docet f£. r6 dubium fit, an puer ufura rationis habe ungendus eft fub conditione. Dun fo- ■). X Ky.flCoW. Zamb. & Lago. / V. Minifter .eftfolus Sacerd® five.Paftorv finecujus venia fi extra tatem alius det. validum quidem e . viter peccat. Sylv. S,tut . Kj”- “\'a joliej) & religiofus incurrit excommu {9 Papa!em.fer^e|./..8 MO. Pf^i ibim,&c. Inneceffitate veto.ut»t' ^ fit. veldare nolit, necluperior P u;„.j» pro petenda licentia, licite rrum * non excommunicares.aut ftilpen s. Regularis * ut, contia Cavant, d°c 0, » Kb. VT. TraB.V. fS} ^••Fern. Gr«n, Dia ,.p.J7?, 81.) Cen-renim tunc Papa dare licentiam. Laym [iV .r' &c: l-c.Dian.H. 176. LJ- Sufficit Sacerdos fine miniftro in ne-• nec in ea femina adhibenda eft,. PI?'ltame'1 fiat, veniaie eile docet >6i In ea poffet etiam urnis unam .alius-partem imingere, pronunciandotamen mam ifU undioni refpondetirem, Bonae.. Wttmmun. Non tamen poteft unusinun-Wuq.tem fcnfHtn , & alius farnum pro-“Clafe: neque unus unum oculum, alter «rarn, v,d.Dia,:.p.<).t.7.T{^6. Quid fi ' ;‘'s "°n pellit progredi . fupplenda PP«r.altmn qu,e rellant.T. n. Trap. Mx-•S"*apuaZ)/Ww./.y r.3.7^.87. notat, li-,! ““^alteriundiones ab initiorepete-^Undeac Ii prior nullam earum ineboaf» g*. EtGin adminiftrattone hujus Sacra-^Mffvanda lint omnia pratferipta in Ri-, ’ ?'S'nda_ velilamiali; mortale tamen Erfi*’ adminii*rare in necelHtate fine fu-Jf'“Ceo Vel ftola • docct Sviw. 3C Lc„nd,- , Et Diem p.8.r. 1.7^.79, ^■«abrorani peccato . fi infirmus non < j^P** alterius Sacramenti, 8c iliahabe-.“Psffint, contra Suar. T{ tg &c. fen|et'artl e.xtra necerficatera non e(Te^ fetti'le’ Li^m’tte|e Pfalmos Pivnitentiale?». gua?. 8c c*teras preces, docet TaUv Sc K, ° *m*% Suia ’n neceffitategravi, , uiporepeftis, vel morte imminent», , L Jugendus tft fine praemiffis Orationi-H tamen poftea iupplendae fitnt, fi B b b lu« - 714 D* Ixtrtm* Vntiim. fupervivat infirmus. &»« d j.p.6. ».8« *•))*• ferre ad *grnm , vel admiRiftrarefinelumiaei Ltand,citansPtjf. Qunit. r.yi). Buri»/-« Parocbtc.ii. 3. Si folus fine rainiftroad- I miniftret: imohoc in neceffitate permittant. Toltl.Sa.&c. vid. Dian, p.y. r,6.1['}6. 4-Si ungat aliter quam in fotmamcrucis.itKirrt. Bec. Lajm. v.Dufc./.J.M. 7^_. 178. VIII, Paftorratione officii, tenetur lar mortalidare iis qui petunt. nili jofta caol* excufer: etiam tempore peftis, modop®» ab/que pe;tcu!o vitat; cumeoenimr.ontt* neri docet Tanti Ltan.p.s f.3. ^-93* ^l*’ fteinfettifmtconfefli, poflelinepeccato»' mitti, abfoluti Jocet idem Dun.pA-t-4'®* 174/4.1,4.3.83 & 93. &p.$,t. ex V Uatc. Ta>i,^4>/.ut, b rattc,Licgi>.&c FiU . Kjm. Bcn. Lajm. II ic. t . IX. Sacerdos curatus peccat rrorraliuer.« petentem negligac inunget e, veldifferat®11111 p obabilipericu.o.neliiieunftionemoriatiU *ger. (nili juft.i caufa excufet) qnia in re gravi non pr*ftat i J, ad quod renenirer ju* ftitia, Alius ver6 Sacerdos, li abfente P^-0* cho liciti St facile poffii, tenetur e* charira- re , fed fub veniali tantum: n fi tamen *g'°" rts valde indigeret, v. g. fi alioqul fine®®' nibu» Sacramentisefietmoriturtis, quod** Iiu J nullum fu/cipere poffit: tunc enimquJ* dam graviorem obliguionem agnolcefe** dantur. v.DLn./.3.1.4. 3.170. Lajm. 4.7 ■ 1 X. Parocho vefperi timenti nenoftu »ocf tur id argrum,non licet retinere domi fiCtm oleum, ut vocatus poffit venire expcdit|u Lii. VI. Tr»8. V. 7SS uctt vernalem culpam in eotantJm agnof. Zorb.dePar c.22,exPiflev.iteroQuint* •i f.io. Ubi tamen i mortali non audet ex-!s «e eum,qui femper domi retineret. W. Decens eft, ut ftuppacomburaturtquar «nrgulas unitiones novaadhibenda eft.nifi ‘w habeatur in Agenda, Lnj U.Sa. *«fp.U, Effectus ejus principalis eft. rorateanimam con ra tentationes dtemonij ‘"'one. Secundarius e!t. 1. delere reliquias jutorum. 2. follere pmasreltantes. 3. a-■ItUndo etiam fanit.tem corporis conferre, ^pediat, $. Tbtm. Sj v. Su*r,d. Qi.f.l. ,.""jusSacramenti nonruntcapaces i.Puc-'■ «nteufurn rationis; etfifuffitiateaaras, j^Mfunt peccare. Nav Suir.l c. i. Per-eroamentes: aliis ver6delirantibus,fi an-. Pttiverint.aut petituri fuiffent fi cogitaf-'•jutoffenderint fignnm doloris,dari po-Sylv.Henr. t.ajm. Et Ii tales nn-tttefiftant.ligmdos efle, ve! fortiter re-JJj* »*it Zambr. apud Dian-p,1) I- 3.7( 84. j dtoffictoP..rocbic.il. dicit effe m 19Uan^° phteneticus r.on poteft J1 Sacramenttyn fufeipere. . •Mati.furdi.S. ca?ci a nativitate ftmt ca-g£»S«ade6 debent inungi propeorgana. carent: etfi exteri A per il-wnpeccirint, potuerunt tamen peccare PjNeriotes potentias, quibus ilia refpon» TfMn.Nald.Prep, D\*».p.i.t-M .11. tr ''on fufciperehoc Sacramentum , per , ®1oendo,feclufo<)ue IcandaloSc comem-,n°a eft peccatum mortale. $»ar, Lajm, Bbb» T an. CAPUT II- De Sacramento Ordinis. D V £ I V M 1. Quid Ordo, quot up lex, & qu* w'," ter ia 't Refp.I. Ordo eft Sacramentum...WjJ diturpoteftas circa Euchariftiamr,r^ ^ .Hillrandam Ordines univerfimluntiep Ofliariatiu, Ledoratus, Exorcift2tlls’ lythatus .Subdiaconatus,Diaconatus, cerdotium. Quod rurfus eft duplex» & Majus,five EpifcopatHS. Undequu» odo numerant. Prima verd tonfora no Ordo , nifi late , fed tantum d.fp0*11 Ordines, per quam quis fit Clericus * capax beneficii Ectlefiaftici, ac Pr‘' :0. giorum Clericalium. Ex iis tres pon res dicuntur Majores, live Sacri »°b .. xum votum folerane caftitatis, (etn or ..fc tus per gravem metum,vel niraiisbi?" ' & importunitate parentum , probat?^1 7sd De Sacram. Ordinu. Tan. Ejcgl,, &c multo minus peccant msr* taliter domclUci, fi id non procurent. Veniale tamenefifedocet Kjm.d. 19. dub. 10. contra #*%n.v.Dian. p. V-4* H •1711 f8.& ubi notat ex Ta»-n0^ cenleri contemnere, qui fciens prudens °-mittir tempore apto,St oblata cqmmoaitate-contrarium tamen vult T d, pratfertimufO* baoilitet deinceps non fn futuracommouit * Lib. VI, Traci. V, 7S7 ^teneatur, nili fponteratificaverit. Sane. W‘^ler,fiU.liii 10. cap. 4.4.?, Kjm. mt. ^•fo*ic.demat.q.l,fi.9.) Reliqui Mino-55>quos cura V 'jq alii Sacramentum effe ^nt.aliiCtim Bell. K^n.Ftll.&c. commu-its & probabilius affirmant. Et quidem-* velperfedioneacfine, vel unitate ““binioni s. t,, Fill. tr. 9.1. Btn. d. 8. q. 1. ^•P- II» Materia remota Ordinum eft ali-Ninftrumentum, traditum ordimndis i» piim poreltatis fpiritualis. Proxima eft l“fdem traditio St acceptio. Cujus conta-jiia phyficum & immediatum, etli nonefle ;et1rialem aliqui probabiliterdoceant • cum ,’ Wexr. Lajrn. Dian.t,^.de Sacram,u», 18)"« j^-qnoscitat: contrarium tamencom-niuseft ac tutius, ut alterafaltem mana lat“r; imo ex praecepto, ad fcrupulunu» jjffffl 1 airSque manu , fic quidem omnia, $ CJ!ix cum patena, harc cum hoftia, ut uCet Fili. tdque fimul cura prolatione ver-Epifcopi, v.Lay.l.y.t.p.c.f. Bon.d,8, ( '“"•l-v Dian.p.ll.t. 1.^.4°, St 41, |J, P- HI. Oftiarius ordinatur traditione ^lurn Fcclefire; Ledor libri ledionum; Gfciftj libri exorcifmorum ; Acolythus ‘arum vacuarum , vel faltem unius, 8c «, 'ubticum cereo extindo, quia ejus eft ^Parare lumen, vinum St aquam ad Mif-||i vflbdiacomis traditione calicis vacui, Ijj \la patenafuperpofita, quiaillius eft jPuMifiam prseparare; Diaconus impofi-|j| •ttan&s, St traditione libri Euangelio-j^j’*iUla«iuseft catechixtre, cantare E uan-8c cum facultate Parochi pr.-edica-Bbbj te. 7-fS T)e Sacram. Orctini), re , baptizare i Euchariftiamdare-» v.fufrh Sacerdos traditione calicis cum vino. &PJ* tenw cum pane, addita formJ, qui dant/ poteftas facrificandi . deinde impofitione iran&s, addita «lilforml, qua datur potefb* remittendi aliis peccata. v.fiU.t.y.c.iVl' Ben.7Ha,).p,],t*n T( .186. 187. & 188.&/>•«* i. e. Ex i,Uin refilves. I. Poreft fcpi'copus extra dicecelin fat* fubditis conferre primam tonfurwn : q®* non eft Ordo. Bcn 8c «/(rq.cumDtaa.f.^ 2^. 143. contra B-rb.S*vih.&c. II. Quando dubium occurritan uw fit verecolratus, v. g. quiamateriafuitd11' bia, iterari poteft Sc debet fub conditione. Quando vero firnt ratione* utrimque proW biles pro nullitate 8t validitate, ait DW,j’ 4v. exGrtn. poffe iterari fubcon “ tione , im6 debere 1 ii iit Epifcopalb'^' cerdotaiis: v. g Ii Sacerdos vel Epi‘c°P non tetigi flet vafa facra, aut illttd inftrume , tum , in cujus porre&ione imprimi"11 cm rafter, Excitir tamen Sacerdotem . 1 immediate tetigit patenam , ied n°n . fiiam. Eumvero.qui nontetig'tca‘lce . & patenam, dum forma proferebatur-pau!6p6ft, pofle quidem ad majoaem fui quietem lub conditione iterum or®» non tamen efle neccflVrium,docet Cari >8 H‘fr.mr.1.1. d.33. Rette autem no»' i-t. eriamfiquis timear .neinvalide 0 tus fit, aut non recordetur fet«t'g'ue “ ^ vafa, aut non terigifle imaginetur, " ■ lic6 iterandum efle Ordinem : cum 10 livio, vel etiam timor nenlu/nc"1 Lib.Vl.TraUV. rationabile dubium, vel probabiiita- fir wrV* EP'("°°Pusnon poteft ordinare, Wobditos, ve! ratione origini» (.lifcilicet )88 dtoecefi fint nati,) vel ratione dornici-l{* voluntate ifthic perpetub habitandi, itione beneficii infuadirccefi exiftentis. Oon**P'*’ *‘1" Lajm. 'Trtp. &c torum, I condii e aut era horum modorum fint fub-• !Cite eos ordinat, ut habetur inr. cum *• de itmp, ordin. in 6. 3c ex communi, l(>i* ^2*f;34' d-19 Vndenfolvcs, f'MBUnutii dicecefi eftnatus,inaltera ha» pniiciiiutn, in tertia beneficium, i quo» ,llmiftorum Epifcoporum poteft Ordi» uj,dimiflbrias accipere, frtp. q.ij.iq, ^“f>r.9.c,9.DUn.p.Ui ^,8.& 9.ubi aliii q. contra B ,rb, dicit, etii 1 eorum acceperit Ordinem unum,pqfie 2 ™a“ alio accipere. K| 'oteft quis ordinari ut originarius, ubi pater ejus eft n tus. 8art>, ZerUa, I’’ 9. cum Dian.p.$.t.z ‘l{. 11, **“*«> poteft 01 dinati ab E pifeopo, 1 n j- J«c«i nutus eftfortuitbv v. g. quia jjj.1 . lineris vel negotiorum erasa dege» fcfjnoa contrahit ibi civilitatem ori. ^ cd ubi parente» domicilium habent,ibi ^"■ttns tfie cenletur. Sm ch. &. /,r 8. cum Sili n'^ •1 1 Cuntrs Htrt. d. Ko ■ 'in divertis Epifcopatibus habet &l. ^'lia. in quibus jqualiter (etli non ptlocof^) pciteft ab urriufti- RIpifcopo ordinari: quia utrique eft c: Jf^” ; ] frxP JDkn.l.e. Natiisautem ex formca Be.matris potilis,quam patrisdomicilturofe bnlbwScii. poKBisuditollWJ^ : pifcoporum oriiinm.Garc.Prapl-cW' f v!’ Stndiofi, qniin univerfitate (etiam ultra decennium )aniroore| "jt> patriam, non contrahunt .bidomic , que adeo ab ejus loci Epifcopo o d.nat ^ poliunt. Imb fi illic ducant uxorenu lii eorum: fic ut enim is non dicunrbP ,f> pus domicilii refpedtu patris; m nata(in« coptis originis refrediu prolis »qu gicnr in domicilio patris. Dia». f' 1J.8CI7. D V B 1 V M n. Qua requirantur inordinan f! Refp.I. Ad validam ordinationem ref^ mur,& fttfficit, ut fit mas baptizato*. • ^ 3. p. q. 39.4.2. Km. d. 10. dub. 10. j,9. M. Vnde rr/*/v«. * qil;jem ’f I. Incapax Ordinum eft, * S „ ,[( (t divino, 1, Familia, V«h' Vinsfcernio6*1 2, Hermaphroditus,m quo lexu ^ Libi VI. TraB. V. 7St Bwlet.F*H. loc. t. Quod fi autem in eo in-Iprsvalerepoft ordinationem validam, Wpoteft validi confecrare, vel abfolvere; *K charafterem Sacramentalera retineat. '**>Lup,‘%tjb,.mr.Ll.d.ii. 1 Nonbapti-»«s ,IUd. ii. Valide ordinantur. 1. Perpetu5amen-^’t*ci.muti, privati manibus ;etti jure na-p, iint inhabiles. 2. Irregulares »etfi jure tciefiaftico fint inhabiles. raaneanttjueab ,0ru® ufu ftfpenfi, 3. Pugri in cunis; qui '^n adcaftitatem non tenebunturjri voti, 6'Gratificaverint. T«/. Henr.^iur, l, 13. t, . Wp. II. Ut Ordolicitd , 8c fecundum 'ra bcclefiae fumatur, aut non incurratur requiritur in recipiente prreter fta- Ut non fit Neophytus, vel infamis, vel ™aaphroditus, vel irregularis» fufpenfus* “communicatus. £• Aitimusclericandi. Trid.ftjf.i^.c.a. ~]e quo fi primam tonfuram , vel Ordines ‘oores accipiat, videtur peccare faltem ve-(nifi jufta caufa excufet) quiafraus f '.e«s. v.fuprad. 1.4.3. Similiter aMis inconftantia videtur fine jufta caufa ®t«m Clericalem deferere. fit confirmatus, T ni. fejf, 23. c, 4,8c fecundum Bon.d.i.p.5. n»i»,io.fub fecundum Sot. 8c Kjn fub veniali, Litterae dimifforia: (etiam pro prima Lj?3). Epifcopi proprii, five originis, live Bgj*1 * “T® domicilii, vid, Dm, v, 3. t. 4. 762 De Sacram, Ordinis. j. Examen coram Epifcopo, de fcfemil neceflam ad ufum cujufque Ordinis; nam Trtd, ftjj\ 13. c,q. pr0 prjma tonfura re^ii* tir.ut/ciant Fidei rudimenta: item legere® icnbere: &de quibus probabilis Btconjo* ctura quid Clericatum elegerint, nonfecu* laris judicii fugiendi fraude,fed ut Deobde* acm cultum prseftent. Pio minoribus » M linguam latinam intelligant. Pro SnbdlK»1 natu 8c Diaconatu , cognirionem eorum-’ ^u*ad iftos Ordines fpedirant. Pio bacet-ootio tantam fcientiam , ut populum docete pofjint neceiTatia ad faluteru, & admiuifirare aacraroenta, 6. Titulus fuftentationis; ut beneficii» vel patrimonii; Velpaupertatis,utintegu* «ribu s.1tid.f,tuc.ztv.Bi». . 7* Ordo inter receptionem unius Salit* tius;cujusinverfio,v g.fufcipereOiacona* tora , ante Subdiaconatum, erit mortale i Epifcopatus ante Sacerdotium • erit etia1'1 invalidus. 8. Temnus; Sic minore conferuntur^* vis Dominica , vel Fefto, & quidem««•» quod ex pratcepto Fcclefitecelebreturein'11 in foro , ut 5; v ^or, g ,rb &c. docent. •» c licet /w f. g.juv.G purent fufticeie quodvis feftum duple* 'n I cclefia ; ean:que (ertentiaro Dt“n> ^'^* 4?. vocet rntam ir praxi • eam>i* inenex decreto Vrb « VJH. rtfe&i»ey monet C, L»{o.'A. T{tJp J. mr. d, 43 t0,‘ dem autem poiTeex recepta Epifcofurunw «onfuerudine, ttiamferiavi vefpcreauil tiabbathaoi, quo omnes Ordines jure conferri Lib. VI TratL V 7 poteftjif-Wre. Eodem tamen die. non nili de li-P»Pa_pat, duo Ordines majore- polUint Minores vero omnes,difpenfame E-; c°P°. poffuntdiri eodem die; ^licon-9etudofit, Gmnlcum Subdiaconatu. Na-Tc.Zf. lienritf, l. IO. t. ll.Vufq. Sttar. Sd, ^.Lajnt. l.j.r.9, c,8. ‘0. Locus; fcilicetprofolemnicollatio* «-cclefia; pro privata,Sacellum. J'*^tas; in qua ordinarie bptfcopus non dtfpenfare; >“<. fic prO ptima tonlura '"^oribus, requiritur Ia rem septennium "'"Plerum, licet £»d. 1.6 f.i 1. con-* ****<*■ &c. putet (ufficete 'uchoitum-a; Acolyiho annus 12 completus ; ftll, " M- n, 18. pro Subdiaconatu vigelimus Prn 1 pro diaconatu vge imustctiuss L iacerdotio vigelimus qu ntus , omnes pro Epilcopatu tngeftmuscomplo-t Bonae,d, 8. (j.l. eiH.trd,9tO>p. 4. ■ ’Wl"' 1 s. trua.9.t6 8c7.Dun.p.3.tr. is» ,l5?‘ Si autem dubium ti-, an quissera* 1 reqnifitam hab -.t, v, g pro Sacerdotio, feftSn?Urn ingrefl* iit, ordinari non po-. ^uickL.iy.B rdi.d.6,e*.H.p 6 §,1 .v.ftt- F Pcccatauremtamoidi- oatts 7^4 Dt Sacram. Ordini'i. nans, quam ordinatus, fi ordinetur qui non habet qualitates requifitas. Qi<*res' Qutefint officia Ordinatorum! T{eS}. I. Ojhant eft claves templifercare, aper;rp&claudere ejus januas; arcere eos, quibus non licet interefle factis; campanas pulfare; qu* intra Ecclefiam funt, cuftodi* re; ef qui prodicat, aperire librum, i-Leilr ru munus eft , legere in Ecdefia le*oneS veteris & noviTellamenti; item docere cr techumenos rudimenta fidei Chrillian** 3« Exmijla munus elt.manusimponere fuprt vexatos a fpiritibus immundis; ad illos adjurandos & ejiciendos; item ad exorciti"* dos catechumenos. 4 .^Acolythi munus en» pra:parare ampullas vini & 'aqua: ad frcri"' cium Miil*, S< porrigereSubdiacono.‘errc cereos ad idem facrificium, & illi miniftw"’. Unde & Ceroferarius dicitur, J. SuMwrt munus eft, immediate fubordinari Diacono ad facrificium M;ff* .calicem & patenamil» tradere,urceolum cum aqua p>raebere, aqua® ad lavandas manus infundere. Epiftolam e* officio & folemniter in Milia legere, 6, U'*’ cvm munus eft, cantare folemniter Itum in Miffa.miniftrareimmediate Sacerdoti in omnibus qua» pertinent ad Milia: faciin' cium, veftireaftaria, crucem ferrev &^en.L que ex commiffione Sacerdotis prcedicafe baptizare. 7 Pmslyrert munus eft, offc rre crificium Miliis, abfolvere a peccatis,bapti' zare, benedittione* aqua; £t fimiles populum doflrina St exemplo pafcere. »' g,r7.r,i, tr* Vtb. VI. Traft, Vt. 7is tractatus vi. De Matrimonio. CAPUT PRIMUM. Dc Sponfihbus. D V B 1 V M I. [) Efp, Sunt prariflio voluntaria,deli-Serata, & mutua, tigno fentibili ex-preffa, futuri matrimonii, intet perto-rsW jute habiles. g“uri, Trompo', quiapropolituranon cum non inducat obligationem. Un-iceret; Volete accipere,liuLere, aut du~ «rew , non contraheret fponfalia , uc >M» docet ex aliis; quiahatc verba ^promiffionem, fed propofitum promif-‘ ''“tantiim' ilgnificanr: niti tamen ex cir-®»antiis aliud colligatur, j ‘CttUrII. Voluntaria &dc!ioerata,{ciltcet 7“*?ra|ionef ufficiente ad peccatum mor-^ 5 cum Iponfalia Aib mortali obligent, JV-3.J.4. 7(. 173, ex Sanciet ‘Tontio, &c, 1.^.4. ».4, plus requirat, Undere-com 'iCr non f*lnt vahda ante feptenrmim-a j i P‘CtUm , ut docet I\^on. d.ll.a.^. Sanch, 11*>, nifi malitia 8t prudentia fuppleat . *®* Diai.t.4. P-3*^»i74> 'Tentius, &c> (quod 766 DeSponfalibtM. (quod tamen Quidam negant fufficere, cilm jus determiriarit autfcn ) imo nec poft fc« prennium, fi de ufu rationis fo/fictenti non conflet; uti neque, fi vi,dolo» etrore » vel ignorantia circa fubftantiam, aut notabilem cond'tionemfuHftamia]em fiant, fecundum didtv de V iti & QmtraBh; t*>. Dicitur 1 ii. Mmua. Unde fi Tiri*spromittar nuptias Cajae, 8c haec acceptet IjiK repromidione. nenterobtigatur: quiaciffl contra&usfponfalium fit onerqfus, 8C reti* procus, non poteft claudicare; involvit em® Conditionem fiiurepremftnt. Qtlbd fitam' Titii promiffio fuiffet «bio.uta ac gratuita» acceptataa Caji , foliis Titius obl'gare' ’ non vifponfaiium, fed fimplicis promin' nis. Ita S*>«.h,l.i d 3.contra Dian.y.^.t 4. T{ .244. , Dicitur IV, Sm expnjfa: quia contra dns inter homjnts non fit tvfifignoextern 1 Unde nonfrfficit ad fponfalia tacitum Cajsr , etiam cum confenfu interno JIjPr m/fionem matrimonii, quod Titius «Pr ‘ mi tit. Si tamen pater vel mater. Pr0 aut filia, aut Curator, pro eo cujus cutam* bet, pr^fenteSc non contradicente, (. p,]itt 4, ^.250. contra K^n, ‘•'■r. ac proinde licitumeft utrique cor». eot> , ante & poft impetratam a Pon» ^®uifpenfationem, altero invito refiiire. ^.impenf* magnae fint causi g°‘*tioms, eas tenebitur refundere re-’9nw' Subarrhatio annuli , & miflla ^Wa°i jocaiiunt; nificonfuetudo patrias aliud 768 Di SponfalilM. - j aliud habeat. Ratio .quia poteft fieri exaliiS' caufis. Quod (i tarren verba unius praceile» tint, tunc imroifUoannuii 5t verbum operatur Sponfalia, vel etiam matrimonium* Tro ratione promiffionis, ut docet Fil/.qui» recipiendo lic annulum . tacite■ confenrit:■ itemcjnefi habito inter amicos tradatu AU matrimonio. fponftis mifit arrhas, 8t maneri jocalia.e.itjue fponfa acceptavit Lqm-k-p tr, io c.2. 4, Sponfalia metu gravi conti»' tki< licer juramento firmata 1 iuntihvditm quiajnramentum metu extortum. nonfirm* contradurn, imo probabiliter nec obligat, adeoque relaxatione non indig*t. r.4,^.278. t«p. 2. D v JB 1 V M 11 i Qu*. & quanta obligat io Sponfaltuml Refp. I. Obliganr ad ineundum matrimonium , fnb peccato mortali: fi tamen teri®* nus non fit prarfixus, fufficiet, fi promme® impleat, quando i promiffario requiretur* veipro more Regionis. Ratio prioris I*'” ex natura conrrafttis oneroG . ’nre^..j Ratio pofterioris eft , quia id eftcom® omni debito. S«n, h. 1>L. i.d.ii. 1. apud Dt*n. />. j, tr 4 'H ef. 24*. Pf"0,,l inen ibirltm vulr obligari ilatimpoft con &um, Vnitnfilvts. . . I. Refiliens cogi poteft ad matrimonii etiam a Judice per cenfuras 5 quod tam Birdcxpgdit.obpericulum infelici*ex> ^ Lib. VI. TraH. VI.' 769 II* Si Judex fecundum alicg .ta 8c proba-•cogat ad matrimonium . licet 4 parte rei j®a coadio fit injulta. valet matrimonium. W>.«C M-Tero,,contra Texedt apud Di.M».p.9.r.7.^.7I'CJ‘i1”* km. Sanckf&r. , VII. Renliens culpabiliter a fponfatibns perdit fuas arrhas, & tenetur ad alterius partis reddendas. ac adreftitutionem, quafl* *i djus intererat talem contractum impleri. . Refp.ll. UbiTridenrinuro noneftretf' ptum , fponfalia jure antiquo tTanleunt 1* matrimonium, per qn sevis figna externa,rrta-ritaliaffeCitf exhibita, v.g. per copulam, P>' <0, ubi Trid.&c. quia ubi hoc recep*11®.e ' haec ligna non tenent, fifint clan.ie®''’ ideoque graviterintispeccari poteu. K» fi.utmCtfwrefiluwr. _ -1(Q Sponits non licent ta&us impudici > proxime difponantad copulam, & P°ru nem-, etfi liceant amplexus & ofcuu.i gnum aoiotiS'Snncb.l,9.‘L47'V-D>en-t‘1‘' ' 3.6, «U1. % .31. & f *4t $ •»3'>« pr- Lib. VI, Tract, VI. 771 D V iS I V M 111. IQuomodo divolvantur Sponfaliai IPM.pffoIvuiniir fequenrlbuscafibnj, •f er matrimonium validum cum sliainiuiin. 1« Per munium confeafimi , ficut quivis PfctJ&us. i*ji. e,x. »8, H*- Si fup,-fveniat impedimentum dirius matrimonium. Boa. p. 8- nj. ^‘“•Per atrox crimen alterius fponfi, fol-^''f^patteinnocenris: quaiecenfetur. , ^fornicatio; ftverpirituaiis,uihaeretis; ^Corporalis, tam fponfi, quam fponfa, Piponfaiia-, & Iponfareriamanreiiia ,fed ^onlo ignorata, licet per vim fatta. Ba-Sty'®* Imo fi fponla permittat fe tangi im-|™ce «balio per ofcuia 8c ampiexus, poteft Wus refifirea fponfalibus; fednon yice |P*: qoiaetfi fponfrrsid faciat, non eff de-fponfi, nec mutatio alicujus momen-^^■Sanch.Diiin.p.jiJ.4. ^,283. Limitat ^ayr,lun' ni fi talia ofcuia & ta-j^nutafrequentes, ut indicent valde-* Er-Mam fponfi animum in alteram , ut me-fl^‘IDefi Poflir, ne fponfse non fu fidem_> WBrUmS‘ autem tite; cjue fponfiis forni-fec fponfalia , -neutrum polfe refilire gptftikfM 8C Bon, contra AV<.7;tgm.Sanch, j,T' ‘.cnt- q«i foliviroideo caiu.permit-ftvi'. e^lu™4 ileli&a fint imparia, delonge damnum immineat ipfi propter in-prolis. Dia».l.c,Ti .2S4. BhiCcci 2, Fut- ' 772 Dt Sponfalibm. z. Furtum grave, homicidium. &c. vel E*' mile,quod grave damnum, vel infamiam pa* riat. Bon. p.i.n. II. V. Si notabilis mutatio accidat, vel detegatur . quae Ii a principio cognita fuilfet • a fponfalibnsdeterruiifet;qualis elferv.g. i. Inimicitia, vel odium graveintei fp°n* fos. Qud refertur morum afpeiitas . veli** vitia, poft fponfaiiaprimum cognita: ut® juftus timor, ne ex matrimonio fcandala, ® gravia odia nafcantur inter parentes,vel con* (anguineos. Lajman.ca. 1 * num. 78. Bon.p-'' num.i.&c. , r i» Si alteruter incidat in lepram, parai>|m» morbum Gallicum, &c. Ii graviter roilt tur, ut amiffione oculi. nali ,velaliter8.ra' ter deformetur, prarfertim fponfavel‘P0”* fus reddatur ineptus ad opificium ex®rce dum , vel acquirendum officium,ad luite tiopem familiae neceffarium. Ti. 8,'. ex SancU, \.d.J7- Kj>«- d< ^ ‘ Litfmao. & Bonae, ll. ce. Non tamen te” fponte aperire tales defettus . qu,re ' nuptias minus quidem appetibiles, no men perniciofas; prasfertim fi aliqua™ f j miam habeant adjunctam, (v.g. fi >P°" , vel fponte fuilfet corrupta,) dumuw men contrarium pofitive verbo “r?, jjg, fimulet; poteftqne interrogatus licite mulare. 8c contrahere matrimonium, s ro defedtus fint perniciofi. v.g. m°r ,-#e tagiofus .gravisinfamia, fivePer(,ona r’0j generis aut familiae, non lieet (eti tra, fponfalia contradta in eos inciderit 1^ h*re cum eorum ignaro • nili limdes Bi Lib. VI. Traci, VI. 773 Wpatiatur. Con, Pm.Dia*tp,<>. t,4,7(. 18, Wlex Cm, & Sanch. COntn Pont, Kc.Var. &c. «‘ert.fponfam poft fponfaiia corruptam pof« Wponfum defe&us iftius occulti ignarum ^°gere ad flandum fponfalibus, & contuendum matrimonium. 3'Si magna alterius debita detegantur, vel prefit periculum fortunarum.famse, mor-•patipertatis, &c. vel fponfte dotem pro» uiamdferre nequeat, vel denique ii fpon-PUcipiat vagari cum incommodo fponfat* Qu6d fi autem defedu fponfse de-«° dubitet fponfus . an (i eum ab initio j jwyiflet, contradurus fuiffet, tum (i de» gosille cenfeaturgravis ac notabilis,rrae-^®et«rprofponfo, cui liberum eritrelilire. fSt1, Tamred.t. l.l l.d. 65', fecis yj .* fit levis. Bardi. 1.6, caj>. u.f.7. L . Sialterfine alterius licentia proficif-PSUnterram longinqu..m;quia cenfetur te* |*»ctare fuo juri, Laytnan. U c. Bonam. Si fint inita cum conditione certo tatn ■ 6 contrahendi matrimonium , hbe-lt °jk*'8aVone >s * per quem non fte-^900 minus fit contradunt» Layir.an.nn- iZpk Solvuntur , licet fint jurata, per fuf-% :0nert] Ocinis facti, vel ingreflumalte» §£,?fdigionem , aut votum eam ingre-ll«a'^ c' ^°n' M- Nec obftat, fi hic \*culum redeat, ut docet Sanch, J<1' *'cit Prapofittu, Fili, ir alii putent jh»!6* Parte fua prioribus fponfalibus etiam ad damna tafarcienda Cocj fpon» t74 De SpsnfiUlus. fponfe ,1i qu* pafla effer. Undenonpoflef ingredi religionem, fi fponfam deflorlffet, nec aliter quam per mammoniuropoiletre* farcire damnum. v.Dian,p, 3. l07' £0* l, c, IX, Prohahileeft , folvi etiam per votum limplex caftiratis.ut docet Su^r.^iur. cum hoc fit de meliore bono ;etfi conrrarino doceant Fili. Sandi. Kjn, & alti: eo qaW Deis non acceptet proroiffionem rtia,ter' promiffar.Sc in alterius prasjudiciutn» etiam in foro externo catis foler compelli' nt vel fidem fervet, vel intret redgiotteiru. Interim poft tale votum alteri parti dator jus fponfalia folvendi, eoqn&d vovens reflie* rit, 8t cenfeatur juri faorenunciaile. v,Sn>> M.a.13. X, Per- rnattimonium validum diflblvi® faltem quoad eum, qui non contra»!®1'11” monium; quoad eum vero qui contraxi > non extingui obligationem , fi alter ex/pe* flet, fed fufpendi, oc matrimonioifto ion® teneri ad implenda fponfalia priora. do£« iW. contra Samh* qui vult omaini dilfolvi» V.Dian.p 3.f.4, ^.109, XI, Si fponfo no va fu perveniat hsremp1» ira ut ilii fponfijatnfit insqualis .non v ide6 jus reliliendi; quia non eft d^g1' in conditione fponfas, in qua nulla fa^J.e mutatio. Idem elt de fponfa fi iph hmredir nova i'uper veniat, S,4.^.t86. . , Refp.ll, Infupradiaiscaufis.quandomi', nifeft* funt .nonrequiritur au&of>taS J fi* ad diilolveoda fponfalia» alio9ul r^W( LikVl. Tr*8,Vl. 77j- »•, Quid fi fponfus cognito fuo jurerefi-tnt"' nihilominus carnahter cognovit /pon-fiCenfdttir tacite fuo juri reminciJile; fic Wia ratificalie. La-jm.c. 2. nu,2$M CAPUT II. Matrimonio fecundum fe* D V £ I V M 1. m' fcentiar. Materia ex qua , Sc ^BPa ,eftmiitnus confenfus. externis fi-jrpipreflus .quatenus habet rationem tra-u Eorma autem eft idem confenfus, L ‘ nHS habet rationem acceptationis. Sua. fjj ' •<«. 1 Saneh, Ka/c, Minifier non , Cerdos. fed ipfi contrahentes; quia hi mo‘ :"r «feriam St formam. Porro rnatri--jj,1»dicitur Ratum, qtundocontraftus cJfl ,ls *etl' non fit fecuta copula carnalis* ■ftu»ft,ra‘,IOm ver° dicitur, quando ea fe- ^ ^ contrahi potsft cum pa» line intentione prolis, 8c :§£a‘ C0ncupifcentite, Ratio , quia no» tipmat|Cum e,Eentia Matrimonii. Et patet a. VirginU.Sc S.Jofeph. Cc«4 II.Nfln 77<* De I.flentia Matritnonit. II. Non videtur licitam. contrahere tau» tum propter voluptatem carnis > vel vanitatem: quia finis debet faltem ertfenoneftus» Kav. cav.li num. 79. Sunt A./.2,d,29.. VI. Tratt. VI. 779 ^ $i matrimonium a parte rei fit nullum: ®d tamen Ii utetque ignorat, non peccat» snuterialicer.Si uterqne vel alter id certi ^nonpoteft.qnocnnqtie etiam periculo ^pofito uti matrimonio. Unde fi non po-1 tine peri culo vitat, aut famae, detegere Amentum, nec f erare difpenfationem, ttttt vel ingredi religionem (linecdnnu» tttnimmavit) vel fugere, vel petere dtvor-•®iObconjugis fevitiam , v.g.veladulte-®. 15- & , /VII. Si loco indebito,v g. facro, quiitadC violetur, vel in loco publico. /a VIII. Si abfque urgente caufa fiat te®‘ poreindebito. 1. In magna folennitate, ® Pafchte, vel pridie communionis, vii d-Wjeil,}. 2.Quando uxoreft gravida, w* temu fit periculum abortus. Kavaf-»a**k,Kjn.fi1l. mtm, 337, Hoc enim l'n0 ut, non erit faltem mortale : quod enim t®' flne /uo fruftreturfemen, non 1‘equiturp fe ex aftu.v Unde Diana p. 3. tr, 4- A ^ 7 f^sn.d.i4. dn.9. nullum peccatum «gD°‘‘ eunt. 3. Quando uxor laborat flexu me * ftruo. Quod tamen non efle mortale, con.. •Azor. docetSanch. /.9. d.2l, qui apud DiattAt c, ut «•1 ‘‘ #* >V mtib.VI. TraB.VI. 781 rfww.y.&d. docent,nec veniale efle, li !"culum urgeat,quod Sa»cb. I. c, docet ef-Ipfobabile, additque Mart. Perez. li ob fi* ®lioiieftum liat, nullum efle , & teneri *ete uxorem,fi maritus exigat.v.d-4o.f.$. ,'xdidtis cafibus confequenterrefolvitur, wumelfe uti matrimonio, 1. profiscausi ■ non neceflarib debeat intendi, dum wteeturidummodbpofitive non impedia-f ;tmb etiam aliquando iimplici affe&u li-a«excludatur, v, g, a paupere, ne nimium Wibusgravetut, 2. ad vitandum periculum «CUntinentiae in fe , vel comparte* M• Pe-^ 4° /.2.ex A/sn. Po'it. Hurt, Scc. contra «flclj, qui vult efle veniale, nili tamen ftimu* B®nis aliter fedati non poflint. 3, Valetu-dUscausi, vel propter alios fines extrinfe-honeftum ex natura fua , & rela-®>ad unum finem, licite .refertur ad alium *Uonrepugn3ntem,ur docet Sa. Kjm Laj. E10 Perczd.qy.f. 2. num. 4. ind. 1,4.7^,n8. Soliustamen fanita-l^sluti, probabile efle veniale,ut docet Henna, Lcqm.l. c,contra M. Perez, M.cc. J Jj?tres' An,8c quando,liceant taftus ,af-^Us.‘*c verbaturpiainrerconjuges ? liec ' ^a*es a^lls Per ** «*Kceni: quia cui 'tas e|i finis .etiam licent media; 8i cui li-B|U*ifummatio,etiam licet inchoatio. Un-1 'Cite talibus naturam excitant ad copu-Qubdfiverb feparatim , 8c fine ordine j,™Pll'am, v.g. voluptatis causi tantum o jount venialia peccata,eo quod ratione s‘ qui illos adus cohonefiat > habeant *« ia« TS2 De V[h Matrimonii. jus ad illos. Nifi tamen , utf*pecontirg vel adu eitt* • ce» non poteft. Fili.L^yt». Taimertn>M^ der, cum Lhan.p. 3* r.4,^, 224. contra yAx.or.4ri. ii- Peccat graviter. I.Vidna ,qn*teT'* nere e obleflat de copula ol'im habitat licite non obfervat jejunia Ecclclia»; ficut&uxor.n notabiliter iis fiat deformior. Ben.loe.cit^antbi l.ty.d,3 nttm.\i.']{egn. Kjm.ptll.tiun*^'^1' Fertzd.jo.J.i, V. Conjux tenetur reddere dcb*10®'!? quamvis illicite petenti, fi .redditio hic» nunc non fit illicita, v.g. petenti volup”' tis causa, vei ligato caftitatis voto,vel diere* fto, Scc. vid. Sancht l. 9. d.6. r?s»t. Kjn.d 34 dul>.6.Perez.d. fO./.J. alterius non dat illi jus negandiquoul»11 eft. Non tamentenetur reddere petenti,» gravi caufa, modoinnaturali»velinioc°P blico,velfacro,&c. VI. Nonteneturreddere, 1. Si altera - debitum remiferit, v. g. fi confenfu vpverint caftitatem , vel auttoritate p»D* celebrarintdivortium. 1. Si petenshtam quia talis non eft capax usus dominii > . petit cum ratione, & humano modo. U. . etiam valet in ebrio. Simpliciter tam®” petere, ita 5c reddere licet, tam ebnO'4 , amenti; nifi effer periculum fmt&s ent* ^ Ha.vnr.caf.16.Sjlv. sr[air moechatus fittquiafrangentifidem.hdC' ^ gitureidem: nifitamenipfequoqueut ter. vel caufa adulterii. . nl.M VII. Etfi is , qui matrimonio conu fciens piudens voluntarie cognovi1 S, fanguineam uxoris, in primo vel te . gradu, non po(ptpeteredebitum.tem■ men reddere. Idemeft de eo,qui in.m parte vovit caftitatem »poft nutI,m (Jp , Lib. VI. TrntB. VI. 78$ ^fflnmatutr,. Si tamen ante voviffet. vi-®ar obligari ad ingreffum religionis , fal-^ ptirao bimeftri: {nifi tamen matrimo-swtnconfunimaveritj imo etiam poft.fi uxor J®ofenti*r. de quo plura. vid.Lcjman.cap. ‘1.11.10, ,.Refj>. II. Conjux non tenetur reddere de-J®®».fi inde grave damnum, vei periculi® , vel proli, merito timeat. Terei J0, /'4' Vnde non tenetur ftquentiiw cafi- ,*• Si illud petat maritus morbo contsgio-laborans, v, g galiico, pefte, lepra, 8cc« 'fumen haec ante matrimonium fuerit co-«nonfit nimis gravis.) Bonac.tj.44.1. . *• pera,d.}04Sancb. 1.9. d.l4.Laj.Lj.tr. iHo' ^‘P41318*3 uxore laborante febri vel ttorbo, cui copula noceret. Bonae, q.4. ^’l>*|»,4. exSanel.&c, item Tcrez.Uc. aut fPwanvolunt, tempore menftrui. Bonae, kd' 11 • 8c p.6. mm. i 0. contra ^*>Hurt.Pertz.d. efi. aut cum uxor Jr«ida.&exredditione periculum mor-J.v«* eti«m abortfis) probabile timetur conceptte. Imb tunc necpeltere, . teudere licitum eft . ut perfe patet, ait ihCf‘Un-7‘ &effe mortale, dicit ‘Terex., ceij- J- Uddens ex Sami:. Kjn. & Hurt. tjj^^P^iculo proli, ufum matrimonii li-1 i,. ”[e) aut fi non poflir uxor edere far* j > uiamortuumBon.^,4,p,i. & 2. «».14. 'ti|elta-menM,7*dicit eo cafu licere cedit [j11^ 8c petere: quod Ben, l.c. con-'“uatobpericulum incontinentis) aut Ddd non 7S6 D e Vfu Matrimonii. non poffit edere nifi cum praefemiperical» vita:. Bonae.t.c.Lti)/n*n,U.n-(). 0?” tamen ad vijandam incontbentiamtaut^11 gravi ex caufa. eam polle permittere. &“e‘ bitum reddere .infintiat Lsjm.Le.etSMckI* 7« d.IOi. r»#»3,i i. Denique propter grate ?&■ riculum morbi (non tamen propter ordina* rios dolores pxtus) poteft conjux negate de-bitum , etiamfi in altero edet pericuiumio-* continenti*. Sancb.Prdp.PaUMtDiMifMh K.64 ,&p.9.f.7.^,4, . lii. Si alter debitum exigat lnnaturau do ; nifi tamen ex negatione timeantur g™' viora mala » v.g. rixas , odium «ineo" * nentia., _ Qutres, An aliquando liceat impediar lis generationem > j 't{ejp. 1’oflunt quidem conjuges e*a caufa aliquid facere , ex quo peracci “ fequatur effufio feminis: peccant « fiinufu matrimonii, vel poftufura• «K ^ aliquid, quo impediatur concepto»»1^ menconceptumrejiciatur. Ratio p«“* quia non impeditur generatio, ne quide dire&e, fei tantum permittitur ut non ' quodlicet ex caufa rationabili. ^1(yLp rioris, quia agunt contra fidem . & principalem matrimonii. Uude tales n® cufat paupertas imminens, aut pericuU* partu Vndertfiiv. ■ I. Licite interrumpitur aftus c° ' *r, lis, etfi ex natur® concitatione <5 fit pollmio. dnmmodbdt juftacaufs . rumpendi, v. g. fi ex continuatione • neat peiiculummorbi, vel morti» f{| _ Lib. VI. Tratl VI. 7*7 tl aliquis alius interveniat, vidtTersi,,d/ p 9. b Peccat probabiliter fcrrrna.qu® in ufu ®ftittionii animtlm alio diltrahit, ne natura 'ititetur .venialiter tamen, ut Pcrcz.,t,c,n,ji teetex,Smeh. dvbivm III. > & quibus ex caufis pojfit Jieri di' Vortium i , Kefp.I. Etfi matrimonium confummattim ®er i-hriftianos nullo cafu fol vi poffit,quo-vivente utroque coujuge (vid. TVivz,, d. ao./.9. & d.y>. J.4,} di-°uiutn tamen, feu potitis 'eparatio quoad |°m®dit fequemibu s calibus. /•Si alterconjut moriatur, Dequofieft P"® .rarfus nubere poteft: quod Iiinte-«altermortuus non iit, fam* tamen ftc in-1,Cil fufliciemia- hibeantur, excufatur nu-3'meqae ex dubio f uperveniente an prior jMebent feparari, cum forte non vivat» matrimonium St validum. jtbSietcoajugibus infidelibus altero ad Jjk^Pmwrfo , alter maneat infidelis ( fal-g™ pacifice cohabitate velit, finecon-‘ ^U Creacoris;) jdqtie ex Jifpenfatiooe ™»*in favorem fidei, ut patet ex 1 .Cor.7. E-*** /.4. ire. (ommtuiiter. *'*< Si ante matrimonii tonfnramatio-Wquam intra primum bimettre , quod 5e.iber«ionei.n datur , non tenentur. D d d 2 nec 788 De "Divortio, nec cogi poffii nt fine inj uria) alter intret religionem, inea^ueprofiteatur. PcrezLc.&i» communiter. IV* Si Papa ex aliajnftacaufaiiifpenfet attte confummationem.ficuti eum polle probabilior fentemia affirmat. Navar. Bell* d.io.f.7» ..... Refp.lt. Manente vinculo matrimonii licite fit divortium, 8t feparatio quoadtho* • rum, 8c eohabitationem * ad tempus, vel u perpetuum * obgravem 8c juftarn caufam. qualis eft: I. Alteriosconjugis culpabile adulteriora! fper quod hic etiam inteliigitur omnis fpe* cies luxuria:. in qua caro cum alia dividitur* qualis eft beftiaiitas, fodomia, etiam mna eundem fexum. Sonae, c. 4. f. f. r-*J- c0Dtra Fili. Sanet-. Ptrez.d.rfJ.l.&i 1, ex & txCap.Gaudemtu c. Ex litteris, non»® mollities, vel pollutio ,ofcula, ra&us*v amplexus impudici. Bonae* S«nch. licet propter fimilia ad tempus poffit3 quando fierifeparario.ut nocens emendet J tunc enim innocens religionem ingredi, a fictos etiam Ordines (ufeipere poteft > n cens ver£> non nili cnm innocentis conie • Excipitur tamen ab hoc cala. 1 • Si ')terf. J. ubi vide plures calusext ^ Il.Saevitia mariti,vel uxoris.Ex qua ^ B” ; Lib. VI. TraB. VI. 78? *p8rico!um comparti immineat, poteft fe-?statio peti a judice; im6 fi mortem mine-®r*Tel venenum paret, poteftdivertere ante piiicis confenfum, v.Bon.ic.iaj.Perez.>f,5, Hl. Si conjux comparrem trahit in pec-Wum.v.g, follicitetadhterefin, beneficium, Jic.tuncenim innocens poteft fe/eparare, tenetur, fi periculum fit grave. 16. . ‘V.Morbuscontagiofus. v.g. lepra, Qubd. “Wmen fine gravi detrimento poffit coha-“'■ttre, adidtenetur.autfaitemadhabitare.8c Wniftrare, nifi alter remittat. V.Haerefis.velapoftafiafuperveniensraa-’n®°nio. Quocafu. fi feparatiofa&afit ju* ®E:o Ecciefue , non tenetur conjugem con« wfutnrecipere , faitem ex juftitia: nam ex ««itate aliquando tenetur, ut fi fit pericu-iBTa incontinentiae. Bon.Layman, l.c. Pcrcz., mr.i. |JI* Mutuus confenfus. Ex quo licite fe «parant vel thoro, fivead tempus, live in '^Petilum .obfinem fpiritualem; vel etiam ■aoitatione. Quod tamen non foiet permir-1,1 nili uterque ingrediatur religionem , vel ad religionem tranfeunte (aut fi vetula »t.nl eftfexsgenaria, ^iur.&ivel (altem ^‘Dtjuagenaria.^afff/j. Ben.Bartof, Dian.p.3« nunentein foculo,in voto conti« enti*) maritus fufeipiat facios ordines, orro apud quem, 3c cujus expenfis, fadhi 'tortioliberifint educandi.v, Laj.ii l.c.iX. *>*£ V-Ptret-.d j8.8c W,B<,n.q.$.p.i.nii.l f. .jy*rei- An uxor teneaur fequi virum ad «nabitatioaem i Dddj DfDhorth. efb.'Teneri. quia vir eft caput familia; & uxoris, Exii[nitntnr tamen feoteniti C* Jh>. I. Si ex fequela timeatur grave onus, vel periculum r. g. vitat, pudicitiae, vellaluris: ve) uxor a viro peregre non alatur, H* Si vir poft matrimonium fadus fitva» pus, necTacile (it fequj; fecus tamen, ii ante *uir idqueipfa fici vit, III. Si in conrra&u matiimonii additum fuit pathim de non mutando domicilio > & ■ulla gravis neceflitas urgeat, CAPUT III. De impedimentu matrimonii, DUplicis generis funt impedimente: quadam illicitum tantum,alia inAiper init um matrimoni um reddu n t. Priora diciW* tur Impedientia,pofletiora Dirimentia. D V B 1 V M I. Jint impedimenta impedientia tantum ? ^efp. Prjpter peccatum mortale ,&e*‘ communicationem , fex potifljmum ted' «junt roatiimonium mortaliter illicitum»lcl* licet : Ecclefit velit um,vecntntem f-w feriat t#11 ‘ , ^tque caiectJfmtu, crimen Jhorfdlia, ^mftdixr.t feri, ptrmtutmifacta ttntru yrv' tib. VI. Tradi. VI. 791 _wcitur I, Vetttum, id efh prohibitio fcc-®“* , qu® fit ab Epifcopo, vel Parocho , «urbium impedimenti alicujsis, velinha-Witatis inter copulandos, v. Bonae, q.i.p.14, UM. I, Dicitur 11 ,T eruptu feriarum; quod fecun* ™ra Tndent.fijJ'. 24. <4.1 o .de rtform. incipit Rancab Adventu Domini, tifunead Epipha-BUminclufive ; & a die Cinerum, ufque ad °«avatn Pafchm inciufive. Quo tempore prohibetur ipfe contradas , aut ej.us ramutamatiefed tantiim nuptiarum foiem-itates, ut eft benedi&io nuptiarum.foletn-,5 'ponfat in domum fponfi tradudtio . fo-i®B10raconvivia, 8c tripudia, 8Cc. Neque ptohibet matrimonium jBlummari ante benediblionem, fed tam um SS»* ne fiat, v. Bon. I. c. S«wh. t, 7, rf.7. g*46#F«ll.t. 10.^. i.m.J). M.Tern.td,^. jP‘c‘tut III, Cateclifmiu. Quod impedi-P®0® contrahitur abeo, qui^refpondet limante, quando fupplenturcattemonis ■d collatum in neccfihate j doJr tUr flatum Pel Tridtht. fecundum Kjtn.Eiil &c. qui ideo roo-"ffochox , ut in libro diftinguantpa-£ £ '■•techifmi, a patricis Bapiifini, vide Co^IV* Crt*>en, ut i, Inceftus cum do«f>ne. conjugis in ptinso vel fecun-fcienter adraiflus, (qui impedit 6).vp°9lUm cura Su2cunilue alia perfer ffisj'. ^‘d.23 j.) vel cum propria matre **•*» Raptus aliene fpanf®» 3. Uxori-. iP . D d d 4 cidium* 7ps De Impedimenti! Matrimonii. cidium» q. Presbytericidum, 7« Sufceptlo propri* prolis ex baptifmo . nd impediendam redditionem debiti, 6. Publica pan"* tentia qiumdiu durat. 7, Matrimonium cora Moniali, Verum h.rnc per nonufumfuntfub* lata, Ut Laj, hic cap. I y, ex Nav. Sanch. l*]> i 17* Kj>*. d.qo, . Dicitur V. Sponjalia, cnm una contracti & non difloluta, d,$0. dtthj.SMtb. f1" Bcn.l.c. mm.], . Dicitur VI, Frrto», fcilicetfiroplex-“« caftitatis, live religionis 1 five non nubendi, ViSmich I.7J, 13,^tgj,$ rtca.iq.w-'o4‘®* l.e.n,7- . . Dixi in Refponfione . potifimum ■' 1 pratter fupri didta, alia tria impedimentan merantur: . Primum , eft clandeftinitas: etfiemni Icat matrimonium clandeftine contra»* ■ ubi Tridentintim non eft receptum, noj cet tamen fub mortali. UbiautemTru tinum eft receptum, faltem quoad Pun£t . matrimonii, eft irritum , de quo ieqae dubio. . . Secundum, omWio benediftionis ;q ne hac etfi valide , illicite tamen contra ^ matrimonium , faltem primum >utex ' ^ flralest St C. Sfwifiu, q. 7. docet Bcn. ^4'r Qui tamen concedunt noneflemorta • tellige, per fe loquendo; nam perae VJ ratione prrecepti particularis, u contempt&s, (utu omittant nihili ra ^ ac li e flet res vana, vel vile ac pueri reut ei fefubjicerej docet ftra&MvP j m , Itt.Vl.TriiZi.VI. 7« C&£fe efleJmorta)e. Dixi, primum r r non benedicuntur, nifi Kf»?!71 be,nedia?' Q“od ii autem FPtias ]JT fitv’duus .alter verd primas “Mediftnc?^ ’aut Paitem nunquam fuerit sono S».' etu,l «re antiquo non licuerit, «tat 9ujbuidam locis confuetudo 'itete’‘benedicantur.ut vtd. Bonae, l. c. Et ’i()apmn«^nna‘ D.ebet aurem fieri in rem* 0 Parocho • fine cujus licentia (cabfoi,,^* manetip(o farftofufpenfus, do-ab ?rd,nirio Parochi, i quo Si rataCCpkmla- ' ‘ fttvii,U™’1■contrahaturmatrimonium fine *fcat,nnni- 1varronibus : fine quibus etfi latome ,Icettamenfub mortali,ut habet Mortale,, 4 - ’mm' Putent,noa haliter 0m,lt,tere * quando certum S^conrr^'01 ,Um fubefle impedimentum. «GpUmd0CetP'^-d4a.f.i.^«.7. ?icjrio-difn"f,r^ n‘fl Epi(coPus J vel ejus M. '" uhpenfet, ut patet ex Trident.fa4. fiant in eas.pr.tcipitfequentia. i.Ut Po(TBnt“ e Inter Miflaium folemnia. h^ccle iim ° e!? ber' *n oratorio, vel j ux-8uopopnJo '/«iV cIoc? * confluente ma-ve! a|j0‘ „ ‘ 2; hant a proprio Parocho, SinParolr-0te de.eius licentia. 3. Ut Ncontrah- • ProPfla * & quidem uttiuf-i°, a >7rc entls: uti declaravit Congrega* taediari,aDt tr.,bu* diebus feftivis, non !iiti*quid^CJ0-ntL’nuis tamen .'d eft , quife-!*W«itur diebus »nuliotamenfefto, in* (.6, Vydt rtfhe*. ,■ I.U- 7P4- Df Impedimenti* Mdtnmomi- l. Licet ftatira poft ultimam ptoclaiM* tionera contrahere, etiam eadem die: noa licet autem differre ultra quatuor memes, Intra quas G non contrahant» repetenda effe denunciationes, declaravit Congrega* tio in ftff, 24,c4p. i, de referm. . Lemanum duos tantum tnenfes permtttu» Intra quos fi non contrahatur. jubet repete* re denunciationes, nili videatur aliud tpir fi. Poftprodamationes teneturfubraor* tali ,qui novit impedimentum, illicodenU* ciare, quantumvis fecietum eflet, ad WF' dienda craviamala, v.g inceftum,w» ’ eium,&c. Si tameninde alteri pertcdumi fami* nafccretur, isexcharitatepriuset monendus, uti matrimonio defiuerew<* • l.i.d.l Z.Fcgundt f.1.1.64 ca.f.Henrtq. ‘ Iit. a.rr.a, p.l.ca.^.ntt. i.&c.cemmH»’ tra Pentium d. y. 4.6. qui negattener) eD ^ ciare, C ht occultumidemque tenet IV», LU.{.6.nw.\.&h> limitatione, fi tantum audivit, « ne quo; vel fi pro foro interno fit dlfpenfi vel fi metuat magnum fcandalum tut Pe'% lura; vel fi fciat contrahentes efle in fide. . . a -nrerrctt** III. Contrahere ipfe, lepti»ewt® ^ tus de impedimento occulto, tene fateri, vel matrimonio aUftinere, mfi P., fationem pro foro conficienti* a?Hrrt tunc enim fateri non tenetur aSunde habeat fufficientem protation^ Snnch. Sylv. Laym.Un. 10, vM>U- c , Lib. n. Trafi. Vt. 79S Parochus cognito impedimento , teli®* Prohibere matrimonium , 8c remit-Epifcopmn , vel ejus Officialem, “P?e P°teft affiftere. S*»ch. U. d.u, aur-nL contra /V>- tamen ex fola confeffi >ne noffet: ttim^enin^ nullo modo poffet negare ma-teari niHm • fi ve publice, live privarim pe-c(taf’n-ne^ue dium admonere officii extra ij.i o eiD‘ licet in confeffior.e poffet. I'e>t*-^r runc , fi quidem fine magno ,e a matrimonio non pollent dsfifte-ttemfe* vel*ent fuadere , ut contrahant i.i" confenfu , fub conditione , fi H jj P®"1'et» animo tantifper cohabitandi ,'non a,|tem quoad thorum) do-difpenfatk», & iterum contra- M eX BeJ.,, & P/mtml. y.ca. 35. Jdart, nfiii’'c' S01’ addit, fi !d omnino nolint, fee nt’Be Petere debere Parochum ad- flf°te^Epric°pus, vel ejui Vicarius, ^n,rJ?tDc5inus Kurdis difpenfare, vel Wlrnn.11“^"«proclamatio, vel ut fiant th° & ‘t !f.“UTnfubit6 fadum coram Paro-etiaju , 'J* > a.rite confuromationem, vel fit,, Promittantur, fi juftacaufafub-tl.mor» ne alloqui mditiosd impe» fenimn ;rimonium, pudor contrahentium, ^rcana^"?30"3* fiatusdifparitas, me-infami* , incontinenti*, 8lc» tfi^Uafldd Per difpenfationem con-%£s p0«' patrimonium ante proclama* «M faciendas, conjux non teneatur* 7ft6 De Dirim, Matrim. tur.nec debeat alteri reddere debitum,prinf-quam fada fuerint: quando tamen cem funt nullum fubefle impedimentum, non peccare mortaliter confummando, tenet S«f. Led. Texed. contra Sanch, apud ^ • 19. VII. Etfi Parochus difpenfarenotip°®[' poteft tamen in cafu neceflicatis per Epj^ kiam declarate 1 pratceptum hoc hic * nunc non obligare, verbigratia.fi morituras concubinam velit ducere . ob prolis le,1' timationera. Samon. lac. cit. ex Sfiv. St*" thez, &c. D V B I V M It- Qua impedimenta dirimentia matntnf' nixm ? Refp, Prarterdefe&um confensus.de*]”? fupri ca.i.d.l. funt, qua fequentibus v bus comprehenduntur. Error, conditio, votum, cognatio, crtmen > Cultui di fi antas, vu. ardo, ligamen, ’ t/£tas, affines, fi clandejlinui, & ’ 12? apta ve fit multer,nec farti reddita tute < Htc/0 utnda vetant cumuli* > rl itant. • ij. Dicitur!. Emr, fcilicet perfora:: 9 fimit jure natura», v.g.fi Cajo volenti ut re Annam offerat fe Maria, cum qua > P , effe Annam .contrahat: quiaerroraHtet bertatem , 8t confenfum requifitu® JHtl tursead contradum. pjjj, «g. Liy.Vl.Traa.VL 797 1S~* tfifon*.' quiaeitorqualitatis , fea «Miuonis perfonte , (excipio fervitutem) matrimonium , ut v. g. fi putetur ,„iA0biUs' vir8°' dives, &c, quam quis lolii ^Uce,re ’nec tai’s •' qu>a hic error non “tconfeiifiHn in perfomm, 8t materiam Aliud tamen effet fi abfolur£ ^ eic°nfentirein perfonam.nifi ralicondi-aut fi ipfa conditio, juxta t •‘ltlonem contrahentis, tranfiretin con-nem perfonte: ut fi quis vellet ducere tia f>§.*L-'tam nec ai|ani> 8c tamci dmo'tueretur' non ^dbfifteret contra- $£&*"'~'***.*~ ioanUL1"^' ^"^‘fM.fcilicetfervilis • otfi ,6j ? lber ignoranter contrahat cum ferva, *fan n* CUm *"erva* nulhim efi raatrimo-*d■ ji°equeat cohabitare conjugi» ,{'e u-coniu8alis»cunvnon poffit fel~ ttolii 1'tum hbitum alterius. 3, Bono l’bjt5, CUtn Eervus omnia acquirat domino. *0s,q, , non etie proprie fer- tituVn.!11 col°ni originarii, velafcititii, bul.i ktfwps* v‘ L*jmn. U ;.t. 10« V»t*m,{,cilicet folemne Cafti» r lu>ceptionem ordinis (acri, vel per in religione appro* Bico 1; 79* De D irim, Uatrim, Dicol. Sponte: quia metus gravis irtttJt profeffionem ,utv, fupra Uf.c.x,di. Dico II, Soleme : quia votura fimpiet tantum impedit, non ditimir, (excipe tamen vota fimplicia Societatis.) vide Lqme*• l.e. c- 3» Dicitur IV. Cognatio.qua: triplex eft: Prima dicitur Legalis, quas eft propinqui* tas perfonarum , proveniens ex adoptione perfeda, (qua fcilicet perfona extraneaaffo* mitnr in filium , vel nepotem, ita ut rran-feat in poteftatem adoptantis; eidue fucce* dat, vel ranquam haeres neceflariusex telu mento , in quarta parte, veltanqaamfiltiiS abinteftato intotum) ea enim dirimit matri* monium ufque ad quartum gradum . inter adoptantem&aioptatum, ejufque delcen* dentes. Cap. “Teradeptionem ,3. (j. 3- Cep-Vi’ ligeire 30. cj. 3. vide Bonae, c. 3. p. 5- $' &. j. Vide tamen Lajmun,ca.J- & Dian.f-v 1.6. .54. ubi contra communem ^ei|-en*L; notat ex Henna, Lejf. &c. probabile quod poft Tndent. tantum dirimat ufque» gradum fecundum incluGve, ficutcognat Fpiritualis. , • , Secunda eft cognatio fpiritualis, qo*| Epclefiaftico oritur inter perfonas ’ ratione .BaptifmiSc Confirnaationis.uui q«e matrimonium, (ut habetur c. 1. *efW' f time Jjnritualt, m6. ca.Vemens: 8C coni Tndf 24. ci.v.Bon Suar. }.p. 467.) inter baptizantem» d ; zatum, 5t hujus patrem & matre®;item _ ter fufeeptorem liC fuftepturu» & " tremScmattem, TerI;a Lib. n. Traft, VI. 799 Tertia eft cognatio confanguinitatis car-W*, qu« eft vinculum perfonatum, ab eo-ftipite proximo defcendentinm , diri-wjue matrimonium ufqtie ad quartsm_a iMumliue® tranfverfeiticlufive. Etqui-*t® qnoad primum forta/fis jure natura ; ?aoad reliquos tres, folo jute Ecclefiafti-c°. Unde tuam Pontifex in his, ex jufta c®fa » difpenfarepoteft. Gradus vero linea 'tcl® ^probabile eft»omnes jure r.atur® efle ffohibiros* Porro pro gradibus confargui-“tatis dignofcendis ftatuuntur fequentes Mgtilte, 'Ifima. In linea refla tam afcendentium* Wni detendentium, quotfuntperfonse , tnnt gradus, und dempti. (cilicet fti-pater5t filius litnt confanguinei “primo gradu ; nepoS5c avus in fecundo, J'cH*da, Inlinea tranfverfa*qua!i, (qns S" ‘ntet perfonas a communi ftipite * ^ua-diftantes) quot gradibus perfon® fin-i communi ftipite diftant , totidem-* dolant inter /e. Unde frater Sc foror funt “?tim° gradu lineas rrairfverf®; patrueles confobrid in fecundo; filii eorundem in P». '■ trrtid. In linea tranfverfa inatqaall, in-^Perfonasinaequaliter dillantesacotnrau-Vte ’ Suot gradibus remotior perfona * ftipite, tot gradibus diftant inter fe. patruus 5c nepo», filius ftc foror pa» J$’ funt epnfangbinei in fecundo gradu, ™°mnia patent in adjuncto fequents (che- (N.p.)Di- lib.VI. Traa.Vl, (N. B.i io t tt^JvCr'men-' «d^ue triplex* Primum JU®c°njiug>s,,abaltera confuge, ite,|°' fivephylici, v.g. gladio fef uc imPerio> perfe-Cm!,COafi!!° ’ utPoftea inter Te roarri-t.fHn C ntr^ant* Qii^d/ic*des renrata «W non perfecta j vei perfeda.Ced abfque i* " °ne ra«nmonii ineundi; vel curru tefts"8Ui^em * ea ^ non %nificata y *’ Ve/ n0n communi coniilio , fetf C!?! non dirimit matrimonium, fe»*t,«^*dulterlum prte ce (ierit: tunc enm dnmtUI?-‘Trero Perfecerit*• «Itero Psoni;1,.0.111 fecer)t>ntentione ma- hili dmmit> [a ZV“* Lttfm S*i . • -7. rf,78, num% i& d) 79' ^^dun^r m ^ n adulterium > quando nimi-ilietin ca.rDahterie ccgnofcunt; vivente ■ e‘rC ve^ matnrT>onium ineunt Id a0a Qtl * i altem dant fidem deinenn- ^ainm rtCm co.nillgis* Sed in hoc cafu tje fri .r*,ut Prom»ffia Ut acceptat»A uter-W,£alter efleconjugatum; fi enim Nntn'cter *8noret * non irritatur matri-% pofteaineaturconj upe mor- ij 0ct' ** 3} •»». 5 7*& 61 . Sanch. i **?*12>* ftUtnum. 2s6* vid. etiam t £>ia"^• «98« 4V-i ji e «gnorantia quatvis , etiam fa&i. Sufficit au- *rii gr ‘tef duoHet, utrum temporeadul-• •ni* de matrimonio cum_* 5 * Vlj£etic alter conju*: quia prse- ),] Ece fumi- 833 jytDtrim. Mitnrri, fiuniturtixiffe. nifi mors probetur. Sanch.l.7. demat. d.79. inac».m Tertium eftrapttls.per quem, , violentia adducitur. Iibidmw e« ^ vel matrimonii ineundi eausd, • nnml, T+d.10,. Durat^temhocimped^en fecundum Trid. quamdiu rap'> jatPyiia ftateraptoris.etiamfiUbereco f ^ p[0. de libertati reftituram ducf'. P totantu® babile tamen eft. Tridentinid- ^ comprehendi raptum, qui « caUi Hionii 'Sanch.i.l^.v,Laim. r.,eteli* Dicitur VI. D’J}arttai, binionis : qui dirimit matrimo m cate- ptkatum, 8c non baptizatum , « -afti. churaenum. Idque jure tantu^ cononferipto. Bomidn.q-i-?-/\ etg jtn-Inter baptizatos verb non di.rt » ’ }ciseA pediat. Matrimonia vero cum n*\ > illicita . funt tamen valida. v.J*f ” Didtur VII. Vh. Gve violentia^l^ roetusinjufte incuffus *adma auCfoto» £.c torquendum; irritattjue^in u ^ S teJ poli- quidem jure natura;, fi a cont, ri v o autero.fi a tertio fit incullus. b virUm A tl iogravH, qualis fctUeetcaj catceris» conflantem, v, g. moros, P P ^nirnuoj* amiffionis bonorum , lnjuly piuisv.a*' cationis . enormis mdigu*l0“ s l£VlS, de aufteri. Quando ijque*1 contraditis cenfetur fpontan-u bus jttt cavendas lites, etiam »n matrimo^ ^ ^ Sacramento confulatur. K , &e. D,*n< $'• t Lib. VI. Traft. VL g0? quamvis Gabr. & . «t-idnegent, fi metus ita extorferit con-"".i”», ut abfque eo non fu i flet, Addidi iy(le\ quia 6 juftd fit incuffus. valet wnmonium; talis enim non tam infertur ^«lo.quamabipfomer.quicaufamdedit ; “v;g. deprehenfo in crimine cum filia, pensaccufationem, nifiillam ducat. Ad-ad e?,ortlaeild*m '■ quia matrimonium tona -enam gravil'fimo, undecunquedSC _ uocumjue inculfo, dummodo non id* ‘mon-om extorquendum , valet: tunc '!m concitur. metu, quam eli- ^mdl amreVadend' PerICulun» • & matri-P«fn eft (impliciter voluntarium. Undo va*ere matrimonium infequentid ^«libus.t,. Sen.q.J.pJ. Wti!" ?0ncubinarius meru 'gehenna vel fej. *ln morbo , vel naufragio contrahar fgwncttbina. n„. /, c. »‘, S“is a medico perfuafus. non diu fe E*!™ • n‘fi dudta uxore, eam ducar. Sm. icnmSiLncarcerem conjeftus, fpe evadendo t-r , c“m bJia lictoris.Sanch.U.i. 1 z. (#«.* 13d mortem damnatus,ut evadat,dri- M.„, 'CCm»autaliam,Kj»un»m. 10 Fili. Pfipceps obfeffus offerat filiam in i^'f£i“K,a®0bfidenti, ut liberetur obfiuio- ”ptor vel deflorator virginis. meta t,,. . v . 1 ^ judici ad eam ducendam_a. |F’ex Hjgm, Henrxj. &(t W £ e e a VII. Si 804 DeDirim. Matritf). VII. Si ad mortem decumbens cont»m cnm filia medici, aliasilli medeti h°ie!” ' n eb. Sanch. d. IZ. Cm, FtU,n. 10}. &(- «lu,“ ^ukUmnegen grav;s incliflus fient tantum ad contrahendum matrimonium «enere» contra&umtamen nullwnieiiC Saneh-Salau.TaUui.Pcnt. &c. cum r.4.^.33 contra^wr. & alws4 . „ IX. Quando matrimonium ex gravia corttra&um fuit» non teneri 0nt°r° fcienti*jper feloquendo, illud f*fW{'. pofleque altero invito refilire.etiam emj liber a metu fuit, etiamfi ab ipfo fcilice.t/aC0it inva-major, quem qui non coattus lulcep ■ , lide matrimonium contrahet, u*w • de Sacranum Ordints, & hic imptdmm Dicitur IX. L,g*m», propter diu quis ligatus eft con]ugi adhuc invalidi contrahit cum alio i quanq )Sje te, & line peccato, fi moraliter ht c<- e. morte conjugis: qui h poftea conapa 'v, netur ad eundem redire,dimiffo poltc Dichur X. Henefim . Hoc eft» blicae honeftatis, ob quarti nemo Pot uf0-.qa* trahere cum confanguineis illius. ^ contraxit fponfalia.vel matrimomii aDtjj Et quidem ante Tridentinum » 1 ‘ jmo' qao, hoc impedimentumdviroi* ^ Ltb. VI. Traft VI, Sos j™® inter fponfum 8i confungtiineos fpon-fc>ufquead4. gradum • oriturqueexfpon-«libusquibufcunque,etiam invalidis, (prae-,er<)uam ex defebtu cenfensfis) jure verb ?°vo T ridentini , non orit ur, fi fponfalia fine !t>\'alida; & irritat tantum ulque ad primum (fidum, fi exfponfalibus; adquartum vero» Ie* matrimonio rato fequatur, vid. Bonae, '■^■Sanch l.7.d,6i. F,U.i.lo,p.i.cap,6, tio-^•ctiam Dinn. non oriri ex fponfalibusma-lotonfenfn diilblutis, p.$.t 4. “2^.222. ex W. St altu } contra Sane, uti neque ex concintis, donec conditio fit impleta,/?. 9« “ ^«_2J. exOpatcv. Oriri tamen ex matrimo iuvalido,nifi fit tale ob defedum con-®nsut»/,'9-r»6.^.yo. ex declarationeP/»V. adeo etiam ex chndeftino. lbid.%.^, Irwitio,Talao, Hurtad.Perez.,&c. contra ^DiciturXI,»/£tas: quia ad valorem roatri-,°®!V jure Ecclefiaftico requiritur annus d'v'ri, & 12. foeminse completus: niii ta-^'•amalrtiaartatem fuppleat.hoc eft.adfit 5c ™'capacitas, 8c potentia ad copulam, de Ouus judicare prudentum ell, L.-,jm.ca.\l. Caf1, deiUn.&c, ull■ eodem Ut. “•citorXII. autem affinitas» n Pinquitas perfonarum , nata ex copula ^.nali.fivelicitaiive illicita- Utraque, jute tu? Ecdefiaftico.dirimit matrimoniumdl-u® 9l'e ad 4. gradum inclufive; h®c verb tor°V°’ «fque ad fecundum ramum. Et Uf ^antecedar matrimonium: nam fi fu* ^Ven'at, v. g. fi Titius cognofcat uxoris cognatara infecundo gradil, nonditimit» Eeej lic^t fo6 De Dtrim. Matrint. liceris» qui peccavit, non poffir petere cie* bitum.fed tantum reddere. Porrd gradus& Hne*affinitatisaccipiuntur, lient in contio-guinitare, itauc quieft uxoris confangui-neus in primo gradu, five redi* fivetranf-verfe lineas, is fit affinis marito in eodem-» gr.'du lines redite veltranfverf*. Denique omnis affinitas, qti* oritur ex affinitate, fub' lata eftper Coi alsum Lnteyeinei.fr.vidi Lc.)». & Bon. p, 12, Vnderefrlvrs. J U Isqtiifornicaruseftcumfororefponf* f jae, ctlm neutra poteft valide contrahere» c;tradifjJenfationem; imbneccunrearunu confobrina,vel materterai _ ^ II. Poteftquisducereaffinem fratris ftj.» etiam in primo gradu, v. g. duo fratrespot-funt ducere duas forores; im6 parer & fi 'uS polluntducere matrem 8c filiam, LajJcnJ.c. _ III. Titius poteft fucceffive ducere Titiam & Rertam, qusfueiunt uxores Cajio» Semproniifratrum. IV. Titius, qui duxerat fororem Caji. teftnoft mdrtem Caji, ejufijue fororis cere BertamuxoremCaji. DiciturXIIr.St tUndtftnui: quiitdij*-irritat matrimonia eorum , qui contr»h“n' alirer «qudmcoram Parocho, vel alioS3cer^ dore, de ipfius vel ordinarii licentia,2Cdu°' bus minimum tellibus: vultque graviterpu“ riiri eos. qui contra hoc contraxerint, nanm, quse partitu pertinet ad unario ^ehiam. partim ad alteram , poteft alteru-«Baecerfere: quia uterqueeftproprius Pa- _v* Etft ex praecepto adhibendus fit Taro-3u.contrahentis illius, in cujus Parochia ^trionium celebratur: fufficit tamen ad ^°rem, fiaherutrius Paftoraffiltet, utde-^Vit ftagrtgdUoCnrdwulium .apud 7{ci,el. \p-‘i. etiam extra luam Parochiam, quia hic aftus non eft jurifdi* Rlp^tcntiofae. Non tamen licebit ttlnc benedicere , line alterius licentia. d l9‘ I 4***qu; fubft; tuitur,debet habeteexptef-p v E e e 4 fani. 8o8 Z>eT)irim.Matrim. fam, ve!faltem tacitam licentiam ,e-Xratihabitione de praefenti: quia non fufficit ratihabitio de futuro, quia quis putet alterum po* ftea ratum habiturum. Sanch, d. fyn, apud Bonac,l,c, n. 11 .licet ipfe neget tacitam iufficere. VII. Vagabundi poffunt contrahere co- ram quolibet Parocho, (id*Jue, ut Uy»«nt caP- 4- nitm. 3. docet ex Samh, ctfialteruter tantum fit vagus.) Hic autemtenerur de illorum conditione diligenter inquirere , ut monet Trident. an fcilicet alibi fini conjungi • &c. & deinde peterelicentiamab Epif-copoaftiftendi; fine qua licet valide alfiitat, graviter tamen peccat. Ita 3-e* Sancb. d.ig. & d %rH,& E iiti,&Spiritus Sandi, do* i' (‘on' VGuu:r, Dian, p, 3. t. 4. 7t » Jcpntral\ttell.&c, P*IWrXlV. Et impes, quod impedimen* ^Vocatur frigiditas , vel impotentia. Qtiaj IPpetuafit, & matrimonium antecedat, wtillud jure natur*; vel omne, 8c refpe* ^cujufcunque, ii (Ic abfolutc; vel certum P®™» ft fit reftri&a feurefpe&iva. Idtjue i9rta fit ab intrinfeco, 5c vitio naturae; five gpWeco, opera hominis vel diaboli; fi-,a Co8n\ta alteri fuerit, five non; five fit ex utriufque contrahentis, five alterius y*lm‘ Ratio , quia matrimonium conliftit 2^uiuatraditioHe corporum.phyfice apto-®P generationem, five in traditione pote-Epotis ad copulam conjugalem.hanc ggm potellatem impotens non poteft tra-^'CumCam non habeat. Qu °jr^ impotentia in viro e fi e cenfetur, ^gffijPUnnchus. velfaltemnonpoteft intra naturale vas fcetnin» , infor-mina Sio DeDtrim Matrint. minaver&, quando vel feminare non poteffi (fi verum eft, femen feminarum requ*'1« generationem) vel propter arititudinera noti poteft virum pati, aur ejus feraen tecipe-rc^. Dixi I. Si fit perpetua: qtialiseft iqu®n' " Ia arte poteft tolli. In dubio autem perpetuitatis i conceditur a j urc triennium!»cX' periendum boni fide. . j Dixi II* St antecedat; nam fi fubfequatur matrimonium, non irritat illud ,etfi «f*1® jf impediat, ut foli contadhis, 8c ofcub '* ceant, citra periculum pollutionis. quando impotentia eft certa: fit, tam ^iujicet conari.ad copulam, nont ^ ad copulam, atque adeo unt capaces , nis juris St obligationis matrimonii; ^ ceptio prolis litet fit praecipuus» no _ rr.enumctis, nec immediatus hnlsnla ffc, nii, Bonae.*}.f. i J. ex Hrnriq. V"* M tib- VI. Tr*tl. VI. Sii _ S|9 eft ratio de iis , qute non edunt fre-.amraomiiim, ve| non njfj cumpericu-S?* Ew.&c.U, cc. Hermaphroditi: quia mntpotenresad tifnm matrimonii. Er L em'Jalterfexus emineat, fecundum il-Mntum valebit; fi uterque fit par, optio ut utrolibet utantur, itatamenut o . .eme* elegerint , femper retineant. Ld *10, 106. Bonact I, r, ex Henritj, ferit ^Tc' 3• liqui paulo poft efi , rus : Sn'a in eo manet potentia ad L m,etiiper accidens vi morbi impedia-iLn!f2t fX Pr*x’ licciefise, quae illis in— • jnluadet.ut concubinas ducant. Laym. Ul inc^'l0^ nit.:i‘C$var.&c. bt n' lmt>u*5eres • fiutantnr ratione, non tae tur* • fed Ecdefiafiico tantum, in-Efccontrahant•. quiairapotentiaillorurn gj“m temporalis, vide fupra h,c d»b, &*'es' QS^cenrendum de matrimoniis, ETOHtrahunturin partibus haereticis ? fctvirf» '"lrC? ea Congregatio CardinjUHmxe-Ciliinn^Uentia- 1 • Uni hoc decretum Con» IfeSat* felicatum eft in Parochia, v, B-,,.,!,onia ^ Anglia .valere matrimonium i!tio jn,Un* a^"e form.i prafcripra; Publi • fe8o em decreti faAti prtefumitur, fi id St»c"?*? ln Parochia tanquam decre-it quorum1^1 °^fervitum. 2. Haereticos, tlS|jCJ*S Ibrochia di ibi m decretum fuit t?c, t„.p™ ’ v* 8' in HollanJia , Frifia* Unde r*tormam pratfcriptam fervare_\ r 11 e<3uenter ipfotum matrimonia, tata Concilii t quamvis coram-* $12 'DeDirim. Matrim. Miniftroh*retico. velMagiftratucontrada» videntureffe nulla. Laj. tamen/, jr.t.io-?*1* tap, 4* putat eam non effe mentem fumnio* rum Pontificum, proptergraviffimaincom- modaindefubfecutura. 3.Si Parochia*’0 Sua aliqnando decretum fuit obfervatum > Pr°' prio Parocho 5c Epifcopo careat, nullul* que ifthic fit,qui vices Epifcopi velPatocn fuppiear, matrimonium valere abfque P’*' fentia Parochi; fervatatamen, in quibus po* teft, forma Concilii, nempe adbibitis ia Itera duobus tellibus. Idem eft. fi Parochus i* Bpifcopus metu hatreticorum lateat, i»u ve&e ignoretur ubi fit, ve) eorummetu abuta difficefi, 8c ad neutrum fir turu J acceffus. . Dicitur XV,T{*ptdvt fit. de quo V. fuPr in impedimento crimtnn. D V B I VM III- Quomodo matrimonium invalidumjfi revahdandum ? Refp I, Si fuitinvalidum propterconfeti-fum fidum , vel metu extortum, fi ve eXuna» five ex utraque parte, poteftrevalidarepet quodcunquefigntim veri 8c novi confensns. quia fi altera tantum pars fide conrraxit,ci>n* fenfus unius pattis habiutaiirer perrrannc; ergo accedente alterius confenfu revalui3*-tur. Sanch. i.l.d, ]l,num.9.Cen d.lqJab.lO-».89. %*var. Fili. Bo». &e. Vnde rcfoiw- I. Si metus, vel defedusconfensus ruet) •Uerius tant&m partis, curandum eft Lib. VI. Traci. VI. 8ij fem novum 8c liberum confenfum eliciat, Liternis fignis prodat: alteri autem parti siinopus eft declarari, prseftari novum conilam ad valorem matrimonii, Sanch. t, toa.io. 9«k» Mtratwm.d,7./. 1 j, •«.4, II Si uterque fide,vel coa&e confenferit, *6efle eft, ut uterque confenfum renovet, * veibis exprimat. Quia cum utriufque^ Wnffflifus plane nullus fuerit, atque necefle Stenovare, & declarare, ac ii fadturn nan-!Mn fuiflet. M terat. U c.«, j. „Refp. II. Si invalidum fuir propter impe-*entum confanguinitatis v. g. ve! aliud *'•« occultum dirimens, tunc eo per' di f« Wationem, vel aliter fublato , atque ita IWonis ad contrahendum habilitatis, rc-l^ritur novus utriufque confenfns, figno Jjnetno exprefius: 5c quidem, utprobab»-»8» docet Sanch. I.z,d.i6, abfolutus, & in-“«pendens ab antiquo. Ratio, quia neutrius tonfenfiK antiquus fuit legitimus, cum_» Jl®*1 caderet in legitimam materiam. Vndt re- met, in tali cafu altera pars fit ignara impedi-®enti, vel dubitetur an fciat.iba fuaviter indenda eft ad novum confenfum ablolute *sftan.luro , dicendo v. g. Si mihi non m-W*>ninne modo nuberes ? vel cingor fcrupuln « ^atr‘»>onii tmftri v alor e, tdeofc renovemus con- *l'm’ Quod (i fiat, fufficere (pratfertitiu» |^atur affectu maritali copula) docet in Mppend. t.j. d, u!t. Quod fi au-Ppericulumfit, ne pars illa impedimen- • ■guorans detre&et, 8c fcandda, gravef- que 9i4 "De Lirit». Mafrirn. quemoleftia; timeantur, licebit uti fentei* tia contrarii, qu* docet fufficere, uri°« pars impedimenti confcia confenftim renovet , & alteri declaret Sanch Itb. 2. d.i6_« ltb.%. d.^q.num, 6l. Le£,li». i, ctp. 17-K5”* fl.24 dub, 10. & Fili. dum. 2J. ^rc, 23M»-p*4» ».4.75.49. Refp. 1II. Ut matrimonium invaliriunt—’»• quod coram teftsbus& Parocho eftcdcbia-tum, re validet ur, non opus eft denuocorafl Tarocho & teftibus iniri.fi impedimentum" occultum; fecus fi (it notum* quia ptius ml“ ttimonium prtejumptione Ecdlefi* iCen‘etv validum, non autera pofterius. 1.2. d.37. J^M.d.24,d»i14.^^!»*i.3i-*'ll>^ ii‘d,n. 93. D V B 1 V M IV. A quo.&ob quam caufampcffit^ft1* fat i m impedimentis tnatrtmon»• Refp. I, Papa non poteft difpenfire in pedimentis jure naturi, vel divino tibiis, rufi ex fpeciali conceflione; in11* vfi qua; jure Bcclefiaftico dirimunt, poteft tio prioris, quiainferiornondifpenl*'1^. gefuperioris: nec homo io lege na\ur,t,‘on didi .mfitx/ptcUli: quia (ic Pontine* i tamen fcpilcopus) poteft marriroon-11 \ tum diilolvere, ex jufta caufa, dimenta inducit; ergoetizm poteftt & quidem Toius, Vttdi rffivti, j ^ jj. Lib. VI. TraB. VI. Sis i' ®P'jcopus in impedimentis dirimenti-niititmqnium jam contractum , nou po-. ordinatio jure difpenfare, nili ex tacita iitione incafu neceffitatis, quando fe-Sa,COncUrruin- •• U: defectus iit dif-«tnH1 'S'r * fit occultus, id eft, non ile k,"?1’ 'ea divulgatus. 3. Ut ex altera 31tem matrimonium boni fide Iit con-t W. 4. Ut non fu facilis accelliis ad Pali, V ta cotnrnu n Snnch. t\_m. „Wdr'.. Perez>, |n''p*;Q.aando autem contractum eft e* 4«s 111 rreptitii ’ non pmeft fc pif- 'penfatione priorem confirmare. Ij^ u f ■ 40, ex Trd.iy Jan*a-o. (j 4 d,2.w,3o. exSart-h, i M7*^Idcmhabet^.Mo./.2.c.,o. ». 30^. 816 D« DiJjjenfcttione i» ImpeA Matri. 306. Uyman. nem. Similiter Epifcopus poteft dilPtn,2r In impedimentis, qua: matrimonio fuPerf niunt, 8C impediunt petitionem debiti» r-fr cognationis Q>iritualis,vel affinitati»; ex£,u'sCo»l d. 44./. 5. ubi notat. r.QuaM^jLuioi fanguinitatis yel affitutauseft Pr°P Jplui tanto requiri caufam graviorem. >* 'I m res aggregatas caufas lufficere, 5 oiiUg U»f«S-'7- T,"1’-n- »■? j^optumcereat.y.^. ectam Dian.f.8., OZL***U*« an habeat im pe. Aonium cu!^enS’ V>S' COntrahendi ma-fetiifnffi UmCerta Per,0»a-& adhibita di-non poflit tmelhgere ve-CfinPeTrablie, eft P°lVe ctim « con. Stio aliquaEr“‘°ne * (i-"'1 tamen Pr®* U« lp Lib. VII. Cap. /, gjp ,11 humano per excommunicationem, «tantum fit fecundarib txiliurn, c-rcer, fervitus, privatio be-ij ai * nifi adjnnitam habeant fufpenfionem gF^fipiritualium adionummon funt cen-R*»» iunt pcenre temporales. L ' ^ec degradatio vel depolitio efl cen-*.quia etti iu poen3 fptrituali», nonta-BtTOedicinalis, fed perpetua, & ob pecca' PjP/arteritum, etiam emendatum, poteft if" ceflitioa divinis: quia nonim-L urper modum medicina; ad tollendam jtoic d'pm p’ ac^ Pr0Puhandarn inje- Kec irregularitas, fi ve fit ex defedlu» *cn°nell poenali j, fed tantum irope-i ,'u,n Canonicum; five fit ex delidto, jjj !®C non irrogatur per modum poenie ^ C|naiis , fed punitiv* , & ex fe perpe-jV .Cnde nec tollitur per abfolutionem ce|)fura , (ed perdilpenfationem. Bon^ ftitr <^u Per modum mandtti, vel fententias judiciari*. E lique vel pirncularis; ciica fafilutn a»' quod particuiare , aut certas perfonas,ve^ generalis, quae nulitl lingularis fa4ti aut per* fonas determinatione fertur. 3 • in eam, q"® eft fenter.rire lata*, quam fciiicet jus , aut] * dex ftaiuit ipfo faCto , (quo quis v. g. conQ legem facit) line aiia fententia incurres* dam: & eam, qua: eft ferenda:. qual? 1“! aut judex non vult ipfo faCto incurri. 1 per fententiam iniiigi. Pro quibus dlB fcendis , confideranda funt verba . qul cenfura fertur: q«* fi includant alte a&ionem. (eu mm-flerium, fignihcanrc furam elfe fententire ferendas : l3t® v ’ li non includant. Si verbambigua 1»«' neri poteft furum 6. q“°d • bio circa poenas, benignior interpreiai facienda. Vnde refilvu. _ vefb* I. Eft cenfura latae fententias-fint prtcteriti, aut praefentis temporis^ excommunicavimus, excommamc fj vel fuit, excommunico, (ufpenduut ''xco(n. dicuntur, volumus aut jubemuse „. at|tjatur municaum . fufpenlum , &c. *• ,rtn. particula ipfo jure.tpfif (io, a j v.g. unita. 3. Si verba fint tmuerictvi rno^ j”. incidat in excommunicationem terdidus.&c. Ratio, quia hiecomnun rimum. I. Si verba fint futuri v J k, Ltb. VII. Cap. /. 82/ •R*excoromunicabirur, fufpenderur. %. si P«tur, excommunicetur, fufpendarur, vo-gBSexcommunicarij.Siverba lintmiiu-S.L. V,K: “io pmnaexcommunicationis, r>interrnmationeanathematis,&c nifita-“enex adjunctis aiiudcoliigatur. | D V 13 IV M /2 f, |poffint ferre cenfuram ,&in quoif trfy !• Cenfuram ferre poreft omnis, ac i sfuperior Ecclefiafticus.haben»inforo ; 'erno, (eu contentiolo, jurifdidlionem-, IgOrdinaiiam, fi re delegatam. L<>rr6 ordinariam .qure eft ratione officii» . alterius juris, poteflquedelegari Ueri-|‘;Uericat&s privilegiis gaudenti (ut Bm* i P-bf.2. Lajm.l. 1 t.yp.t.caj.^ ei? Ecitejiarum. S Thom,&c. docent,} g.bPapatefpeciu totius bt ciefue. z.Pa-Kfr* »_*rchiSpt(copi, Epifcopi, eorum, line' !car'*Gene Conciliaproiincialiat-Capitula Provinciauaquorun-'ir ■ ‘ ^ denique, 5.Quidam alii fcrBie iI°?e * «t multi Archidiaconi, Ar-hjJ^byteri.Sc Decani. Kr ^a.bent , quibus ea comtnit- ■Kr^uinariam habente ' cujus mor-LpB|Un'c delegatus potcft alteri de* *.mu habeat Ipccialem hujus commif* H Fffj lio. j , Lit. VII. Cap, I. g2j oconmi , generali fententia ant fhtuto ‘ls: Suia non funt fubditi. L.jm. I. c, Ju' fubditi extra fuam d:recefm (vel C° dvacefis exempto ) delinquentes b"Je8etI> fui Epifccpi , non incurrant tofeiiT'’ ,Per,or taraenfaltem regularis, In • ? furnos, ubicunque exifhnt , i "Jrtl(-'ularem lentendam cenluris innoda-y I. c. M’ Hsretici, Apoftat# ,8c Schifmatici, B&SS «ehfutii: quia per baptifmurn ; 'fubietti Ecdetiae. v.Uj.l.c. i» ~ 0 . ^3P3 1,on Poteft incurrere cen-miquunuHieft fubjeelus, B.n.1e. D V B i V M IV. quam caafam po(fu ferri cen-jura? ^fp.Obfolom peccatum externum, cen-'03;iin!>^rt,Onatun’ ’ ^ uoujun&um cum fHft El Hui Jem in interdicto locali Nuf e ?,te,,u® • v* R. P;«lati. vel com-fcui,'‘-C«oo tamen hominis privat t) alias | .,Uf Prol>rii,m. Btn c.p. j v*ae njiiv. ®Cn,e°n Ponunt cenfurari infames , vel HU,i^UW non P*cc ‘m- fl.fc.re. d.l. <:.I. hru ^' n' }" ‘ • : • lipoiRt i. • -P' ct;atuui veniale interdum fie* **Co *'s fufi.eniio, vel leveiiuerd'dumj W, lm,C'U1°,.u<1'cn ra*c excommunicatio prior tanuinK.c vivis prohibetur, ne cumiis ga ijconij pro illis.fepeliendo.Scc, bin 1 nduH abfolvi ab excommunicatione, j^pera»1’ pultura 8c orationes publica: p tumur. Lc-inuL-c. .. tetup°1 II. Adven® 8c petegnn alicubi commorante* * aoa ‘*e 82+ DeCenfuris in genere, (quidquid fu de generali) non poteflfW' nifi ob culpam mortalem : quk alioqui P*n non eftet proportionara culpte. Imo <«®w pense medicinales, non debent infi'g!Pr quovis mortali, fedquibufdam tantae. D cenfura: conremnamui, ut monet. Tr“* III. Aftns peccati. obquem ce,n'urJftj tur, debet efle moitaii». non tantum aflum internum,fed etiam quoad fubftajtt • operis externi. Hinc non excommuwc^ leviter percutiens Clericum , e,^,nt?^{j nem mortalem habuiffer: uti nec. q“" rius tantfcmeft iapfusin batrefin» qu2® ,fl teritisnonfignificavit; quia £CclenataD judicat deexternis. Btnd.c. r, IV. Aftuspeccati infuogenerede < fe perfe&us, & confummatus.nili exp „ aliudfonent v*rbalegis: quiapan* funr refringenda. Hinc exc«njnj^" ^ nem homicidte non incurrit favens, dans, confidens .juvans. nec vulnera ihaliier, nifi mors feqnatur. Itern q ^jc< excommunicatur mandans, confu^KinteJ* vel ferens fi.ffiagium pioindign°>fl' . ,-Bt lige efficaciter, feu effectu fecuto: ^ eo mandatum, confilium.& (ufirfg111 completum. & perfeflum in 8^ nj£ti* micitlii, furti, 8tc. Alii tatIie.n 2CS, co*' dum e(Te putant, utrum in ifflfl“anl : fulemes.&c. principaliter • ^ Pe[i excommunicatio,an ver^accefot . oSt Edicunt priore cafu efieexc0.niI^,:n«ofle* st fi non fequaturefle&BS fpqn »e . r fa riore. Cjiaefctnemia jnpraxtc»t ‘ ‘ ... i o. y,Qp! W.- tib.ni.Ctp.l. 820 L*. fdqnid excufat a peccato mortali, SRW ettam a gravi cenfura, v. g. materi® impotentia legem implendi. defe-p ^tvCrtcnfi* Si defterationis , ignoran-^i vincibilis s five ea iit faftijnr v. g, fi ne-fcis* ,Perciat*s» efle Clericum; five liter Ut ” k'aselfc Clericum , teqtie mor-ncii/reccar® Perc,lt>endo; nefeias tamen PtohiK'°nem 'lbirn (ub excommunicatione ltamefre. Ratio.quianonescontu- nds , & in jure ettum vocatur ex. ts6 De Cenfuris ingenere. excommunicatio , vel fufpenfio, feti late;' quia non eft cenfura proprii! dida.cujus violatio inducat irregularitatem . fed itmple* tantum pceaa, filiitu.t.l i c.6, num.iw-VII, Non incurrit cenfuram,qui legero tranfgreditur ex gravi metu , licet quando* que non excufetur a gravi culpa. 9uia 110 cenfeturcontumax. Laym.l.c*tf nant. 9.Bonae. d.l,q,i.fr. 3. num. “*‘1 ‘ S11I. Cenfura' n valida eft ex triplic i9JPjjjj-Trimi, ob defedum ferentis. ivf&M-careat jurifdiiltoiie , vel eam habeat uup tam per cenfuram , vel fufpenfam per eg mam appellationem, de quiv.Lal, , Secundo, fi fubftliui/dis ordo jiuhcup ^ tereatur, utfi reus non citetur* neCl?° tur fub comminatione cenlurn. Ratio, 4 non eft contumax, qui ante non fal j nitusde pr ecepto, Hc poena annexa, tamen intellige de cenfura ab horni ^ perfententiamparticularem: quw 5" <(| tui i jure, vel per fenrentiara generate,> etiam fpecialem. refpedu tamen * uf turi, non egit alii monitione; cu ^ fententiafeipsi fatis mmieat. Idem fantentia nan illatura cenfutat. (<•■-* . one toria tantum : quia abi que alta rl'0“]o ft)-declarati toteft cenfuraincurfa -qui' ; tW men, cui eft annexa, comffullutn $ denterconftat, Porrb ut cenfura fit hCioa , t 1 , ^ I. ut dida monitio (it Cabbnica < .,,.1 trina , juxta Canones: eifrahqu*'' . ;el)SJ fta caula fufficiat una tribu» *4 ■ <(u Lib. VTl. Gxp.l, tzy ft* ^boneo te femel 'pro tribus vicibus, '«ter feripto recitetur. 3. ur caufa cenfii-t caprtmatur. 4 ur reo petenti exemplum uptur*, intra menfem tradatur; alioqni Uex ipfe fufpendftur a divinis ofiiciis.Fill, Il.c.q, rofro.obdefertum juft,^ caufse.Hsc au« ®aehcere poteft tripliciter. 1. Si nec 4 rte tei* nec fecundum allegationes fori gernifubfiftat. 1 Sid parte rei crimenfub-P* quidem , non tamen in ordine adjudi-En.* vSu’a reus l^e e°non confitetur, nec RP®e de eo convincitur. 3. Si a parte rei Pnfubfifta» crimen. etfi juridice probetur, R^lie titulum feu caufam pt*fumptant_* f eat Judex. In quo cafu etfi fententia a [Rfofirlnjufta.ijeoque probabilius cen-gjj.non liget in foro confcientite in foro externo fer vari debet, propter fcanda- IPk ®. Laym.p. 1, C.6, P v B 1 v M V. f OS* poffmt abfalvere h c enfurisf EgjjM* A cenfura Iat3 per fementiam-a folvt« ,en? * ordinarie is tantum poteft ab-fecefl.' ^u'eamtui't' veiejusfuperior,vel E. or, vel delegatus, abeaqiue lata eft communi. velab homine perlenten-g Eeneralem, fi non fit refervata. poteft Pl4-e*e quivis, qui cenfuratum poteft ab-l5ar.|l*0filibus : fi /ero iit refervata,or-ftg, , j Pwfe poteft tantum relaxari ab au-P e8!s*Vel ejuHucceftore, vel delegato. Dixi $22 De Cenfuris ingenera Dixil. Ordinarii.- quia in articulo mori» quivis Sacerdos abfolvere poteli a SUJVl Dixi II, Per fc: quia peraccidens, privilegio poliunt etiam alii. Laj, L i '•J/-1' faP,7< i r if Refp II. Episcopi,, fecundum poffunt l.abfolvere in foro co fcientiar, per fe vel Vicarium, abompap| cenfuris occultis,etiam in Bulla Cam* yr, refervads jexceptahsieli.a qua per (eip tantum abfolvere poliunt (quantum elte hu jus decreti.) Dicitur au temcenfuraoc ta, qu£Conrra£taeftobdeHtfumnonP“ ^ cum, nec ad forum conteniiofum dedu aut (i dedudtum fuit,a quo reus ob dete .. probationis fuit abfolutus, Btnat riH-m, ly. Si p. 2. numtr. I, ex decl*r> f &c. 2. Poliunt etiam faepS ablotvetea furi Papa» refervata, propter impedim ^ ejus qui incurrit, vel quando pr®Pl Ilium,-morbum, fexum, pauperiem.j uon potefl adiri, BtmuJ.e.exe^{*y*r^ ’ ^Avila.K^efi.&c. .. «y Refp.. III. Multi reiigioG, Mendicantes, poffunt ex fuis^ Pr'v! °jrjjt (in foro tamen interno rantum ] a cenfuris abfolvere. vid. Dian 7 .|e, fol,6b Quare a fuperioribns fuis lllaP n» gia petant , cumadconfeffionesau • , exponentur,5C circa ea fequentesrcg j optima*, Qui habet potell nem cenfuris lefcrvstis Bpifcopn • n°ttP 1 iliiut Abfolvere 4 refervati* Eaf** $(, Hb. VII. Cctp. I, Szf «Cttnda ^ui habet poteftatemabfolven-defervatis Pap* , non cenfetur pofle ab-verei cenfuris Bullae Ccens: eo quod h« meantur majores , nec comprehendi in ^«itione generali. D an. e.y.Mz.7? .34, Suar. frC' contra BeJSium. fertra.Qiji habet poreftarem abfol vendi i |WS Bullae Caena?,habet etiam a quibuf-»rapalibus Si Epifcopalibusa jure latis, Juiqui negent de excommunicatione-» wWta propter haerefin.de qua alii proba-|i*, Affirmant, praefercim pro regionibus ‘entrionaiibus, pro quibus alioqui con* ; 10 in magnam partem effer inutilis. Vlparta. Poff.int Regulares perfua priviie-. * ucut ab aliis cenfuris Papie reiervatis, k '^abfolvere Judrlocertantes fidenn—* PCnmilihuscafibus) poft conftitutionem VTIII. Iicut j poterant ante eam,pite-PfrtlfjjfiaextraUrbem: idque ex de-bone ipiiu'met Clementk»pad Cmitclum Kt,*Jf»*W.2i »»*!•.%$,FUm.tm» Ifcf «•J» L .P1 Ampla etiam folet dari pote-tot cen/ariS abfolvendi in Jubilaeis; in P»* uiligenter confiderandum , quid, jfc.’,m* & quomodo conceditur, Si e-EL..t0* P°teftas abfolven.li a calibusre-|L fa.P* * etiam conceditur potefhs ndta cenfuris Papserefervatis: quia lifntJ° j- rc^"ervare cafus. nili ratione-» Rw Porfo abfolutio data Rinn^i °°n^ 1,1 Jubilaro, cum in- [kjjg e befindi illud. etii poflea vel fui Wientia, vel propter aliud impedimentum ijo DeCenfurismgemn. , [f:|_ . tib. VII, C*p. I. iji tum non lucretur,eit vaJicLa.toilittjMeeenfoj fynifi quod lepulchriun vngi percutiatur, ram. Serie, fi ah initio indulgentias omanum. noluerit: eo enim cafu probabilius eus ' • Abfolviacenfurs poteft «bfens, im6 folnrioncm non valere ,8c xarr. peccataiejef * vitui ; etii Jj0c communiter non li- vata, quam cenfuram de novo debere irina • uecenfura contemnatur. Ratio,quia eo, qui poteft extra Jubilseum. J abfentem St invitum poteft fta- ^ c* «ferti. Turr.£tan,f. J.rr.p. T(e-J> V B'l V M VI- Sm\ „ . ■ .L , . „ . ■ '««. ls.*wrO fi*11 < ^ f "?IOWtio data ab or Jinario . non prte- «»t (fi fit fufpenlus J txtcum.i tneft 10.ne* etfi fit illicita, valida ta- mm , 1/»! ikaorum , vtl btnefici**»-^ t^'m6 «tam data a delegato. mo<16 non mne^atrn.&c, In publica autem acjoie_ ^ cum conditione latisfadionis: abfolutione praemittitur Pfilirt»» W)leiile. toetn P„ ^»1«. Afficit prarftarecau-& adGngulosverfus pcemtemis hutrf£ P. I.Not0rius Clerici percudor, de quo tur, non Hebet apponiiconJino.fi non merc* ■fe*,yaivls nomindtim excommunicatur, non debet ablol vi. !„.jreinci- S«tr,/:PeC'al‘ter *c Publ‘c^ denunciatu*. VII. Poteft etiam dari abfolutio ad rein dentiam , id eft • pro certo adu tefflf' ’ r* a ermania Catholici fecme commn-quotranfa&oreincidat: ltemlubc |Co.f_lim lls • Su' noiorie funt Haeretici, re.quo non impleto, cenlura revivi • L° JUenter excommunicari, quia non VIII. Probabilius eft. eum qui hgrp r^manm excommunicari, ac publice tefUrem abfoWendi in foro confc e«i*< f^ati, * cenfura . polle id facere etiam extra aoCg L'j(r °‘1 ,e,wris vitare eum , quem fcis fionem. ut contraJV-.t/. L5':comiaIe{.em; perquamilli, criam SanJi. /,8* dematr. d.l6. Kjit- D"1’1* ' is,|iQnC;8,ar' * fUB Puma excommunicatio-. luintur vet;tlIm-vei pra;ceptum: quia CAPUT H« eciajem ’ Ut Pcr fentem»m exprellam 3c IU Pec ’ Contra perfonam in particulari* De Excommunicatione. cenfu.ra,itPu* iJiaiuni ^ ut JoannesIitdenunciaiusex- D V B I v M /•: dubkafe!TrT • • />cptifut1’I* !f*1 ‘!icatur * Excommunicamus Rtefp. Excommunicatioeftcen jl P’^incendiarium. & ejus com- quam quis privatur comma ^ Po q, Parus vitandus eft. non ver* cieo*. Eftqueduplex: MinoM *rliaelr I «««n: quiafententia quoad pnvat ufu partivo, feu recepttMe ^ ^ ««fon generalis, tfc non (pedalis torum; 8t Major, qu* etiam dic ^ (y amperlon.’m ma, ac in jure fere [emper nomine . ,^on ,cncflJ vitjre fum> . - municationis intelltg»tur , f,VJV' denunciatus • quia id communione BccleliafticJ , k_c risKL ^ p iblice : ad hoc enim requi-cenda. Per hanc Majorem e - que#eejeb. entlJ '^«or.vel affigatur aliquo tus rurfus eft dup ex. o tolerJT' nontoletaU W Jl B| Cgg D K- SJ* D«E «mmmctOm M s„ D VBIVM ll- P^*0»qui quantamettexie,fufficu .J Ob quam e tufam incurratur, & une > non tainen^Uud cem e (f'telum habeat eXtommunU^ F "''i14*3 * n« Sacramentum in e,; teci- Minor! f^bioSn^n C‘?nf'i%ii! °rdin4ne Siunir •nc.nJcIes ab omni vinculoexit efp. rncarmurobunicarataot^cj; btis,CaUon,s• «»«»“inoris, deinde4 fam, fi quis nimirum cum eseoron*-• ^ to majore excommunicatione eo®® . tivere poteitVaroduu & 2 t* 1 ,ure’ iiscalious, quibus non «ce*, bimortSib^ P°* eil, privatio facramentoium percep , ^uipo-eft.abfiilv,. ehrv*ca/ An f UOm jura dicunt. communicg „t f cum excommunicato incurrere I*®' • j 'ficothaeab/bJiuio fiMM* u-* communicationem. fenfus eft . «fl Ui, itaetiama U1 ll faAi,*[?«/' II. Propter communicationem c“®J K;:;; , tt4, v-LaJ-hi*t.i p,itCt$. communicato Minore excommu!]ic. cJ!)i Q y n etiam nommatim denunciato K 1/ /. III. Ptfiexcommunicjtus Minore^ 1 'jfithu habeat excommunicatio municatione.recipiendoaiiquoJ 3 Major! tum non incurrat irregularitate iubiE, tamen peccat: adonniltrando ve • ?•Habet duplices: Medi ttos. 3c 1«. le elt ncc venuiucr peccate. etfi flL- . IV. Incurritur h« «»*£;„ ifumhfc ufum rationis :• quia P*<* **** #*^I«ra ioquunrm^hSki.t KL Oggi fui. e- De Excommunicatione. fufpe&usdeh*refi , & contraeam ««» procedi pote fi ex Tnd.ff^. ^ J fi ctirren grave . 8c ber.ehc.pnv. no« J. cnum c. mir.tfit, privandus eft itu6 etfi crimen non fit adeo grave. “ ( «d h at telis fulpicionert purgandam c«' tanquam haereticos privari debet. Bonaci .l.p.Hlt.exUtkuf Dicit, ^var.&c. ’ Immediati effectus funt fequemw^ fj< I. Privat fufceptione 8i ufu Pa“' . cramentorumunde nullus exeo ^ ,us five toleratus, five non. poreftf , recipere fub mortali ; nifi e*cU infa|iae. ramia invincibilis. metusmortis * „ nofl jadiura: bonorum , &c. quia f obligat cum tmto rigore. Llicis precibus, & facro; imba&ionem Pncandi, prout pendet a merito privato pr^ntisjoflerre.vei ejus in Memento in par-Fjan meminiffe. |U!X1‘ XaH*nm f rivat a: quia ut minifte» non poreft. Hinc irritae funt ac ® omnes preces, quas proexcommtini-'inperfona Ecclefi* , intercedentis pro iDeooflert, adeoque privatur omnibus 15• qu* in gratiam Ecclelire Deuscon-"Hfuiffet. *, Privat ufu adtivo Sacramentorum SC ^iltratione. Quae tamen excommunica-lW>0, 8Cadidreqtiifito. * fenonin-Rnti.quandoque eft licita, v.g ti fit Pa* ’ cujus fubditi teneantur audire facrum, Miusqui celebret: imo li etiam non ochus fott^ ogetur, 8c invitetur ad ce-“lunm. Ac licet communis doftrina fit . MS hic c„p, 4. peccare fideles, fifine |nece(Titatis, velmagnre utilitatis, ta-■“Jducant ad Sacramentorum adminiftra-^•quandoaliusminifter haberi poteft: L atl,IITI tamen eft probabile , obfaculta-a Cou.il, Cenfhnt, cum talibus LjSanlCandi: 8c hinc nec illum ,qui petit jjy acrjmentum. nec ipfummerexiom-SlBer Um * ® c0l|ferat» praecise ob cenfu-IgScare, Lajm.l.c. u.^ ex £«.«.& Satickt »>. VU. Cup. U, ^ gjp prarterquam romitenriam, quia harc req^E^ concione) in quibusJicer alii fideles rit iurifdi&ionem, cui ipfe caret, vid. teneanrur vitare tolecatum.tenenturta- kic c.i. Bo» l c. , |tei?,non roierat»m lub mortali.vitare , nifi IV. Piivatio usus divinorum officio^ ev'tasmareriat, vel ignorantia,autfimi-nim : ita ut j-or tantum careit eorum • e^cufec. Unde ti talis pratfens Ct, dtu , fed eti’in fub mortali iis nequeat m- . ^r'debet ut recedat : fi nolit .debet ex-terefie, parte notabili, itant rr.oraiiter cerv ’ re< exportari .licet fit Sacerdos: nifi fearur dura stilis communicate : nifi e*' n 8ra^lus inde timeatur incommodum, cufet Ignorantia , vel neceflitas vitent» " expelli nonpofiit, omittendum icandali aiidve jiifta caufa. „ , ,c,?ro» etiam die fefto, & celebrans §. j. ex Sv.*r. fili. frc. Similiter pecca» "Jium inchoaro Canone debet abrum, ere etiam alii, qui cnm excommunicato vitan- Jjp; fi inchoavit, poteft cacrens abeunti» do eidem Mills inteifum, ut ex commi » .'m P'°fequi , vel abrumpere, ob docetBonrc.l.c.rwm 9. contraDursnd.qM n}ise utritifqueprobabilitatem: fi con-participant cum illo in divinis. Aliud tamen ,*«t» debet foro rmniiltq manente perge-■ cllet, f; rrnnfiens per Ec.clefiam aliud trac*1 H^ead commtinionerainclufive , Sereret , vel breviter prixatim .atuomnifioiep3' PTorficere in facriilia, vel aliodecenri rac'm oraret , aut fi aliis unerc factum " excommuntcatnsnegl gat pro- dientibus, ipfc aliud audiret:quia fiq..9* ^ ^*.e tI0. ’ & confirmatio. Ratio, qntaex» Sunr. & fiiin9. Porro per divina 1 •®LUn.,catus.* «iam toleratus, non poteft *teltignnrur fscrificium Mifiir, Pchi!c!^E,LC,re ®*cio , proindeqyejnca-tio , procerTio, cantu?horanim, benee’9|B^ ueneficij , quod datur propter offi-oki, aqua-, candelarum , Sc c trtera anPfMP^ *Jque, licet ignoretur excommuni-OidlniClericali,qua: iblcinnxwrfijip»; ^^E,lJ“,ai«noranti4 invincibiliserfi excu-ccftw sui^j non taff!ei1 fqpplet de/etSutiLa ' Cgg 4 ewa- $40 De Excommunicatione. conditionis requifita: ad valoremall&s. *• Lefj. I.t. d.iz. Itnd probabi!ee“ • «' communicatum,quamvis beneficioant o * tento non privent, fiuftn* tamen » dl . butionec non facere fiias. ideoque eas te reftiruere . etiam me (ementuro * quiaeft privatus i fficio;fructus amem ttir propter officium . velut merces f£°P opus. Ita 5« r. 8c alii contra Samh.!^V" qui probabiliter putatu , ex cOntnejB , non tener ante fementiam .modoperi » alium inferviatben ficio. _ VI Privat communicatione rorem . de excommunicatus nequit eff Iai,**’iofo vocatu , Procurator, (licet pro fcm P ' refpondere po fit ipfe. Kj>n. Prff' & „t W^.iriOaftor.tabellio.teft.s^^ contraexcommunicatum • etiamt femperpoffit reus excipere. Qu°“. faciat. nec judex eum repellat. vafda afta erunt. fi fit toleratus : fecis eft^g. ce non tolerato ,cdm fit privatusji ^ ^ ne. v.La)m.t.i , }<>Ur. **: quia ct. tolerati pro-.cftefle valtda, ob bonum commune: ij.er tsmen peccat, fi abfque neceffitate «uexerce.t. , !U. Non toleratn« privatur Ecclefiafti- t* f-lt’ Ut nnmT"nun5cat*one fidelium , ita ut ipfe HBir CUm ^1 non fit toleratus, %:iJvC0.m 'P^0 non poffint communi* Ipj.1 *ue in cafibus hoc verfu compre* 1 communtt> menft, negatur: Dici* $4-2 T>e Excommunicationi- , Dicitur I.Oj, perqoodintelligitarofc^* Ium ,& omne colloquium , emmpr'vl,n'J irem per nutus,literas, internuticm®' quod vis lignum benevolenti*, • Dicitur 11. Orare, id elt omnis COB®»» Catio indivinis.de quafupra. Dicitur III. Vale .quod cotrprehW Omnem falutationem, (faltem honori ^ verbo, vel figno.vel amplexu; & 'ec“ j quofdam. etiam refaluratmnem >eo j fitadusobfervanti*. Sed contraria® tHr verius ; quia eft folutio (,eb'y' 3,i Sayr. &c. cum Di an. p. ‘J,:0 probabile, quod fola verbalis Ia®* prohibita . non autem aliafigna , v,» ,j£lj riendo caput, Sic. quae urbanitatisca folent. „nrthen' Dicitur IV. Cmmttnio, qu*C0 P ,j, dit omnem contraftum (qui tam ^ dus eft, fi fiat J item cohabitaione® perationem . focietatem. v. g,inC0 mn,»< bus , ita ut moralirer cenleatut c ^ ni»are ; quod prudens «iHmabu . nec iter cum eo tanquaro curo io . ^Dicitur V. , per qua.m jn^gj omnis convictus. & convivia» p , j focietaris f5c commercii; qualis n° cafu incidas inidemholptnum.1 ’ ^ fam, imoledtuiu. i/id.fin»«.<•,*♦<» - § §' |W;'. I. Quale peccatu» care cum excommunicato non toi ^ Tfrjp. Communicatio m divini- - ffidrwle,proptergtaviutenawai^ * vjil’ j»., Iw.Vll. Cnp.1L S+3 ®au*iqteqi,(etfi inducat minorem ex com-gicationem) feclufo tamen contemptu, ■ Itum eft veniale regulariter. Snar.Bauny, «lin» f* f-7- M 1 • JU 7. Quod addo . quia Sa ' ° e^Irortalei ut fi quis cum excoru- ^ n,caro communicet in eodem crimine, jJMjy concubinam excommunicaum An aliquando iiccat cum non ^5raro communicate? fic.extrs divina in his quinque |PUs' i. In cafu utilitatis, five(piritualis »e s.exf^ommunicari, v.g, ut convettatur, ur ab excommunicato confi-6vf i'etat * S".°d ab alio habere non poteft j Wilitaris temporalis. v. g. ut ab itutto . vel debitum ex contra&u pe- K| ^ptradius tamen novos ctim ipfo ion i;cet > etfi.fiineamur, fintvaiidi , id' fit lex irrirans. i. In C3fu legis k 0niall's' quomodo uxori licet cora-marito, Si contra, nifi fmftutn Un°rrr,nm* Dian‘ M,f-9 rK> ll2‘ n°n Rji pon'o defuturoctim fponfa. !,c.7(, fe,'? Sanci .Si m. 3. In cafu fub-quomodo poliunt hliietum e manta F,Uu D'T-- 9- 3? • H-8.11 P.e* fotiitl i y-'^c% euam a‘ioptivi, veiil. Kfidem ■ et*am nepotes, pronepotes, 3c genere, affines , communicate pa-I,-- >.®c ancili* Domino.fianrc exster ;(_jPic3tioncrn fuerint in fervido. Simi-^com!° • r:5^aro: non r3rren ntl' quoad Itjjj '^“'Vcationem.qiire ab habitantibus “UamiJu e viiryd non poteft, Dia».t c. 75-1*7. 54+ 2)e Excommunicatione. 7f. 127, contra Sor«»». wd.Fill . rr«i**t#,,j 103. Lajm.m & Senae. I. i. 4-lacJ, ignoranti* juris, vel fadi. (• ?nc/u?'Cn0. (itatis, five anim*. five corporis,live bo rum temporalium; qui cafus hoc veriti c prehenduntur. Vnhtitx , humUtl- res igmr^ta,r.ecrjl<’ D VB I VM IV. Oh quas caufaf incurratur excMWun,‘ catio Major! Cumh*rrult* finr, vari* fanc.eS^ communicationes . qu* in 4 P°' fcpjf. cUlVesdividuntur: namaii* nulli, ■ copo,ad* Pontifici per Bullam Cau2 * eidem extraillam refervantur. ARTICULUS I- Qua fint excommunicationes non nJervatA ? > | Refp. I. Ex jure antiquo ufitatJore> f“® fequentes. crcleli^ Centra Omnes. l.In vex3'’teriro aU0 tog*" cos, quod non elegerint eum. p M f,fo' fuerant, 2.In diredbresMoniah ® ^ veant difeordias in eledbone- 1rvim,>iit quentesabfolutionemacen 1 1 metum. 4. In compellente» E indo* nt laicis (ubmutant jura fccc,e"^ie-oi0jq,“ centes leges vel medicinam . £c^eij diffliferunt habitura» vel -o f| Iu . Lih.Vll.Cq.il. 8+s v|Fcho!is. 6. In fepelientes tempore inter» ig* ’ ve‘ interdictos , vel excoramunicatos f^Wfewtos.velm.tnifeftos ufurarios. 7.In ^Niemesvifitatores Monialium. 8,lncon-■Wentes matrimonium in gradibus prohibi-Monialibus. 9. Inedentes Glof. ia»? ^ndcnt'num.l°. In imprimentes libros &: “Peiorumlicentia. 1 l.Inprateipientes tall!bdKis * ne °®c'a communia reijmb, |w>eant Ecclefiafticis.v.g. ne iis vendant, fciln3Ht Panes’.&c‘ ii- In Dodores & Pro-s„ resnonfacientes profeffionem fidei, ubi P'> IV. »q.In negligentes . minMrejuftitiam Ecclefiafticis. 14. In ^uates foventes ufuras. ^ Ckriccs. 1. In Clericos in dignitate te J!tUtos*aut Sacerdote», audientes publi-5 "Ut medicinam. 2 In Sacerdotes re» gs pttefeduras fzculares. 3. In Cie» ltlores Epifcopis, locantes domos • 4 In alienantes bona fccc eti*. vel „uJ‘ra triennium, r In impugnantes mbusmonres ieratis. 6 111 contrade f ma,"m°nium,fi fuu in facris 7, In fi. •dtiD,' r ntCi ’ Vel Permut3lltes beneficia. Fftn* *lllmentesabfolvere a cafibus Buli* rK,!,ll'/e!. 1 In audientes Leges, jacitum extra clauftra. t. In habitum tilien‘tu®*®eutes. vel matrimonium con-*6nI* 1° inftituemes novum ortli» t’ . nte$ curias Frincipum. ad no-^^Wsmonaftetm vel Praelatis. %, Te-f,ne ,iccntia intra clauftra, Evantes imerdktura, qua„do fer-vatdt 2+6 De Excommunicatione. faturi Cachedrali, B»’u §.t.n.$6. . Relp. Ii. Supradidtis adjedte fonti7*^ ifenrrwfequentes, qu.e valent, ubi illud eit recepture, t. In imprimente .imprimi man* dantes, venJentes, apud leretinente* .vui1 gantes libros de rebuS (acris, line nomine an* ctoris, Sc approbatione ab Ordinario obten* t£. 2. In docentes, non efle nfcellini®^ confeifiunemante fumptionem isucbariih*. 3. In raptores mulierum, juvantes.faventes. 4. In cogentes contrahere matrimonia cuffl pr^feriptis, j. In magiitraros qui requiiut non juvant Epifcopcs ,ad reftituendatB,™ conlervandam claufurarn monialium- 6. ingredientes(cujufcnnqueconiitionis. fexus fuerim) monafbria Monialium . »ne licentia in feripto obtenta. 7. In cogente mulierem ingredi monaftemim, & Prjmcrl' 8. In impediente» »frne.juftacaufa> fancta: voluntatem mulierum emittendi votum-1' 9, In dominos temporales, concedentes 1. terris fuis locum pro dueho. ,j ARTICULUS II Jint excommunicationes refcrV^ EpljCOpU t Refp, Sunt hae. 1. Quas contrahitur^' vi psrcuffioiie Clerici.vel gravi, fi bt m 2. In eos, qui abfoluti in articulo mor- . cenfura, vel peccato habente cenlm3 ^ sexamj abeo, uui alias non poterat* grsefentam fuperiori fc» poftquam conr 1. Lib, VII. Cap.lt. s4T 8t. v, FtU. t. I y, ca, lo, nam. 24 !• 8c 242, |P*ratres Minores,fi admittant in fuis Hc-W»**l officia divina Fratres terdi Ouii-ti 'Lnl’r.ocllrantes dotiumfet&sanima-^ ettu fccuto. r. Iiieos.tjtii cornrmini. ib k!2fL„ m cr'ra*l*e<;um excommunicatis cenfuram in altos tulerunt. tonji ; '°‘utQ* ab excommunicatione iitb tcSin,'0j.e„’ & non implentes. 7.Inviolan-crPapale. 8, In dantes & reci-!;lreilS- 'Su'd ex pado, ob:dmiffiontin_s ciont^10nem* 9- InSimoniacosreales > c:r-tttiIe '‘?em v5* beneficium. 10. In commit-Wiei !fI,0niaiIi coniidentiaiem. tt.Inim-t,Wnrile*eX.D°te' d' “^ihemath vtncule fu ia ‘el, tes pofiefieri confeffionetn in 'liJd/itvere] eos. qui alterutram opinionem de t-om fc^cituri, Situu • incili,»»» ,r ptione R. Virginis, damnant peccati tnot. feUs,3«t ftatti,, etidmimonh». j CUtl<^® lis, vel haiefeos; item in eos,qui in c^1 ®H»s compos’ & doli canax Hxr^^ nibus, aliifque publicis adibtis» ut 55.;, E® *tni|f. cien,um ■ • tranieuntes ad alium ordinem. ’ eEf “jjuiis ptirr i | dtem’ tr>ndi 3 • '^-e N thufiam, 6. InMonialestxetintescia..^ Kfi eonju^ Zmo IN ,n,tt™s s&i— Sionis mimltrare, vei mauirooma 1°^ ^ 1 verba,t« rare pr*fumum. t&J*11* ^hmnintelHgequemvis " hV f*. etiamiaicum, conyK,Z fi||. Hhh vitium *so VtExtommunMnt. IT Lib.vn.Trttl 7/. 8fr vitium , mriulque fexus: *[em b ,buuni, ^N°nmcutrit. i.Fnr.quubmabfmnHr S.Dominici. S. Francifci.fi B'JeJ J*** £“«?.• *el veftem tollit derico : q i ' & vivant in commuimaie • ‘tero bi ^eRaaf0 violenta, fedfrauHriU,« h {ubjedosalicui regulat, vel fuP«‘«^ £ J.S| p«cnfliofit jocofa, 1 caufaf”‘ Dicitur IV. M« 3 fcUei Moh. Fili. & /c rem lo.Staaio.8cc. i^.d. M. 4. P- *> *%d defendet» %% rrfitvunittr fi^enhiC^iuf. ^ k’Pel Uxor>s • parentum .filiorum ve! I. Hanc excommunicationem i»J h» , cum moderamine tamen I. Qui talem conlpait,conlperg1* atl ^ !*• ,„f,a Htdeniou, n,3 , P * veftem, eripit aliquid per vim t I gLt is, non effer mortalis, illata laico nt ejus corpore , v,g. ptleum.palU «J'M> ^iwU. & s*. quod nmen Sxv utadiolitgravitenniuriofa. Bi*. ■■ ^ d.ternonadmittit.v.Bon l.c a s;fi i 2. Qui conclud.t.aurvmkm«^ ^.velciericum^^cj^i net carcere ..vel loco ■ "”de J- ui(Ur.' Sipr,u°"fftet’■ qui*igm?anti»exaifau nonpoteftexire. It>. 3-Q^ri peri • , cyi» alfcv.,tus>pr*ceptor, pater. in flumen vel foliam mcidat.equ ■ ^ nbu, conditurum, corregionis cau. 8tc. It. 4' Qu>manus vioknta- Jnpj, j« ira accedat) percutiat moderSS equum, cui isinfidet «occidendo. “ g «loneculpse: imo Prolatus V p,'* do.cedendo,fidendo ter^cI florum f.cit, etiam Cierl^ -ricrj/-.lU'l mstMvdn. 6.Sipercu- dummodSTitinjunolumotdu jfii t * '"dCgratUms. vel bkimtis • vel U. 6. Clericus.fi etprume ^ 1 at ^W.rtoffici«mca^»?K fioue (fecus 1, ex devotione perc^^cf ^ ;Jurram,&cer ^onitasnoncTr-riose.^U.exT^v.7^1 F ^"'"^"/^ter^cnmnsore. rtcumetiammcmum.hh.,tve P y.relhlu; veldenau» tn-the fteculari. vel modo ilhcito.u ^p^ pnvtlegtafti.t). , puniatur par laicum- i?c»*l-f-e* Bsfu.ii 1 • • . &c.vid.L«J'*‘}> IU*'’ ** ^fifixe eScommunicatk. fu re- W;; ' H h h i fer. 852 D« Excommmicaimt. fervataPap* .poteft tamen EpifcoP'*^ abfolvere his cafibus: i. Quando p ' ^ etfi fit mortalis, eft tamen prudentom lfi^ cio levis, comparata cum enormi, v • g• primi, pugno, aut lapide . non re ^ .9, velligium: & fecundftm Jlnu & /. 4, n. 19. nifi notabilem injuriam. j gnuro fcandalum pariat, qualem negat ^ quis Sacerdotem pugno percutiat in» licet guttas fangninis effluant. :0fiii r6 erit ,fi membrum prasfcindatur (anguis fundatur; vel etiam ratton b ^ tis perfons . m fi percutitur Eptjop1 . Abbas .etiamalapl* 1. Si petcullo St be?. pauper, trger, fenex.mulier,^f|i claudus.ferva?, filius familias, ^ ' juris, uti 8t regulares ac momalesm.^ verberantes: itero fifint hominesd ' quotquot habent legitimum iroPe ■ [egi* ut non poffint ire ad papam . tnttj'* ^ tum; vel fi dubium fit cle excommi n11: o(. «ww* >• cnhi.v.fnprithit c.\.d»5-^ Dia ■>l(0,oc0t‘ 6(. In quibus omnibus cf b,,s$°,vemjiir fdenti* poteft etiam facultas abfolven< perrari (gratisquidem) esPomitent.g.* mana a Majore Pa-nitemuno. umj*f lA. t.ic./\.in'ppe»d. , J ARTICULUS v- Qua (int excommunicationes fervat a per Bullam Cceni • J Refp. Praecipua eft inh*reticos:<^* tenditur noa tantum ad fautores, f > [{(, Lib. VII. Cap. II. Ssj &defenlores hsreticarum ur Gc, fed ^aminfcienterretinernes, legentes, impri-> & defendentes libros hsretieorura, “religione traifantes. vel htereGo conti» fntes- Ad quam excommunicationem in-Wepdarn requiruntur 4.conditiones. l.Ut ?ftor libri fit haereticus. 2. Ut liberhsre» setptefse contineat, vel de religione agat, l Utlegaturmateria notabilis ,oL lufficiens gtttoitaie. 4 Utlcienter legatur,imprima-f' velretinaatur. Lajm.l.i.t.l.cAS. 11 A. hinonrefervatam Indicis iibrorum pro-rictum .ubiis receptus eft: quod non vi-^««ue fadhim in Germania, (altem cum ‘ ^itiHthibst L*)»i>l.c.n,8, Hha 3 III. Ex De Excommunicatione. ' III. Excommunicatur. i» Qui in funi-' ciente quantitate folum pronantium, velep1' flol .m aii le&orem,vel indicem libri; vel Pif‘ terr. l.bri.inqua nullaeft haereHs.legit.utha* -bet Lcj, l. c, ta.Bin.1. Probabiiheretiamts> qui alterum jutlu (ito legentem audit: 4U11 legit per alium.Lay,!., .^izor. &itcontra 0‘i{‘ IV. Probabiliter non excommunic^’ qui haereticam conc.onem, aurep'flv' .etiam ex cui iolitate uDam paginam leg1^ VI. Non incurritur,fi retinentur libnP , vo tempme, v g ttnoalterdvedie: Mu’g cur materia’.ita Ik temporis parvitase*cU L*y n.7. ex §raff. Sayr. Sai cb- * j VII. Exculatignorantia, et'amCI3re| vel nelcias elle Imeticum. vel trsC t! religione. Uy n. 4,v. Samh. I. 8C/.9 demat.d.71. „,„cl VUl. Nottexcufattir is . qui ltbtu J iualienadomo, vcla.ienonomine.v. ««a li.m legendi habet. Item necti. 1U‘ .1,2 non effepravum.neueffe exurendum', j qutirr pedit ne comburatur,qui d»lpu*at 3 causddefendit. Ita te.ratrenexcui1^1 qui laudat livlum , vel ingenium 3“C J vel bon*m dodtiuam, quae io eo til .1 J R Lib, VII Gap. 7/. gss, ' |||chnns in er° v g. Ii dicas, hic liber HpOonus, [i non haberet hatrefin: quiata-’ defendit. £*;. v. l.c, Ben.d. 1,4,5, p.q, 1 'C A P U T IU. pcSufpen^onc ^ Degradarionc. It! D v B 1 v M I. W/if Sujpenjio , quotuplex , (y unit ijnofcendum, quatis, & quanta jit ? | ErP-I. Snfpenfioeficenfitra.qua Cie* ;V 'cus funttiones aliquas Fceleliafticas ereprohibetur, v.Bun,d,^.p.i.Lay I.i, I V tl' 1' rtfiives, j' ° 115 Clericus poteft furpendi. ftfi,r' ■■■Pendere pOfliinr, qui poliunt ferre llf p tx r Benerefuo ’ ^ n'^ Parv',asrnate-^ u‘et • eft peccatum grave, exercce jr Eer fufpenfionem prohibitum : unde inducit. Si i -menfitfpen-j?'}n fu non ingerat in tales fundio-propter urii itarem requiri*.. jgf^Hirer non peccat, citmaiii liciti Er nr; jmb etlinomintrim Iit denuncia* tf snon feneratus. Alii tamen nontenen-eum vitare, r.ili renfeantur pire ^ 3^.ui * ^ quofttfpeiifus eli: unde erit peccatum ' JlQhiiMervias. Ira probabili. iihh4 ter g^6 DeSuIpmf. &Degrtd. , terrula,tienr, Suar,Sojr. apudBcnM- •}’ p.A. nu.q. eti.-.m Laj. l.c.c.l. nu-7' ., IV Sufpenfiispon toleratluinvaluieaD fol vif; quia non habet jurifdidionem. Refp.1,1. Sufpenfio i. alia fertur a tum tempus, quoelapfoexlpirar: titrabluluteieu indefinite,m.’.net<5ue«s _ ner abfolutionem tollatur. 2. Alta eu a cio, five id fit ordinis, live jnrifdidtion • aben ficio ; alia ab utroque 3 Su 1 per officio, vel efU toto, vel a parte licet a frindrone ordinis , vehurvfdi \ j# Jtem fufpenliobeneficii, veleft ab-, abfolttte.vel a qttibufdam tantum ! bus,e jus ratione copetenttbus ... Refp. IU. Quantitas 8t quahtaS wF 1 Conis colligi debet ex verbis, quibu e . Qu* utpote in re odiofa, non amp J extendenda . quam proprie accepi» & cent.We rtfelva, -mhibet I. Sufpenfoabfolute 8t tntoto. P tutomne exercitium ratione officii1 p J «iens, tam ordinis quam J confeqnenter non poteftcerebrai> lide excommunicare,beneficia cqnter_^] Snfpenfus verb a pate benehcii, ^ natS.v.g, ab ordine tantam, veli „^1- ne,privator tantum ilUusofficrifuna^ ■ bus. Unde Epifcopus v g ajurrfJ«- j fufrenfus, etfi non poffitexco • cfj abfolvere, delegare,&c. cete adlus ordtnis.ut conlectar r1S| dinare,8q"od proveni: exanniverfariisftipen-L M'ffiirum; nec eo , quod datur propter |LtsPerf°nale Clerici: quia non funt fru-E beneficil. Secus e(t de diftributioni-kjjT^idianis; licerexhis vel aliis bene-|i trudibus polGt ali, fi aliunde fufientari Btnat. I. c, num. 12. Sajr. Suar. fiU. ^•iSnfpenfus a beneficio poteft nihilo-«tm!e i8-ere * pratfentare , conferre benefi-L !, Sl‘ia etfi hate jura competant illi ra-P*®*Beficii, illi tamen adus non funt ber i nefi. S,8 DlS'MfD,P*tMr neficii prarcise ut tic, fed potius orne» «■i rtfJiifionis. Uid, t,, VII. 5ufpenfus a beneficio yel r s folute , & fine addito. intclligi*»r f« ab omni beneficio vel ordnie i nifi alinjconftet./iid.r.8* . ;.„rab VIII. Sufpenfus abfo!uti,intelIig''lira officio St beneficio. Laj.c.\.n.*• IX. Sufpenfo Cjpitulo, vel Con non ccnfenrnr fufpenfi firgult »■ D culpa, ait &t.V.Mtnfitfr X. Si Praeinrus folo verbo dicat s^cr ti. fufpendo te. v, g. a celebratione, > efle fimplex tantum prQhibitio.non ■ quia hasc licite non fertur, rufi fc»PJ • . latus autem non debet praiutmivei r { re, nifi aliud condet de ejus ,nten'l. Lj-nifi religio habeat privilegium . . j, pto ferendi cenfuras. vid.Boh-t- de< J 1 CL/nmuni,d.i.ij,l.p.7‘ D V B i r M 11 j ®U£ fsnt (njptnfisnes inpartitulM ’ | qute ab eispojfit tbfoivcr: 1 b Refp.I. Sufpenftches Juris resfunr fequentes. f Re* I, Clerici ipfo jure fufpenfi funi.■ p, cipiente? ordines O.crpsab ")en0* J Jfgi' prio in aliena dimcefi> ve« fii« *r‘ . tima. autdimiflbriis, a»ttitu'0' ^ tempora,aut nonfcrvatisinrerfttu faltum , velincenfura, vcl del,15VpLfif1 trimotiiutt) taiumi qui omnes f« i ti i Lii. Vtt.Cap, III. si9 'fixeentioneordinum .nififecerint abfcjue ”: ®C fi Ordine utantur, fiunt ftregulares. ! “Communicans , fufpendens ,aut inter, «ns fine feriptura , & caufa: exnrelllone, fufpenfu* per menfem ab ingrefiii Eccle-*• nifi fit Praelatus regularis. 3, Clerici c.enter eligentes Epifcppum , vel I‘aro-Jlm indignum , fufpenduntura beneficiis fnn’,?..4. Ordinans 8c ordinatus fimonia-’’ eft fufpenfus ab ordinibus, f. Parochi ^gentes fponfos alterius Parochia fine 6. Gravantes alienis debitis Eccle-Jibi commi (fas, 7.0ccupantes bona vel . “j^cclefia;, beneficii, vel alterius pii 1 »• Sodomiam exercentes, fimoniaci, Pacantes ad duedum , vet acceptante', 'oresvel prabentes auxilium. 9. Difpu-fcmV-11 a^ten,trarn putem in catu virorutn . mierum.de immaculata Conceptione B. #am niS' 10. Vibrantes, fi accipiant pecu-''eimtinerarquifilint Epifcopi,fufpenfi {0 a°'n8rellu Ecclefire; fi inferiores Epif-r°' ab officio 8c beneficio, ufquedum re-no,n' duplum, 11, Judex P.cclefiafticus U tpifcopus) qui facit injuriam contra & confeientiam parti litiganti* vid. {]*'?c‘igiofi. 1. Apoffatte recipientes or-1 m apoltafia, 2. Admittentes ad profef-■g^nte annum probationis peradunu». 11*d) utentes habitu St veftiui, roodofibi M e.nf*°. 4. Introducentes mulieres in Mo- [fpu, filf 'tpifcopns. 1.Ordinans non fubditum, k, ** ctt a Pontificalibus per .tnnum ; ! ordi. 96o De Sujpenf. & Degral ordinansverd invitum, fufpenfuse P _ num a celebratione. 2. Admitrens 1»?“ nescomra formam prflricriptatn. }• ^ MonafieriaMonialiumfine neceiiuate. • *' Refp!'fc?«terhas fufpenf.onef ab homine: qute fi fint graves>re catiis Bnissanm.Votefttan enaliqutso P i vernale privari uno a&u , v g elige . Refp III- Habens Epifcopalern4«« tatem poteft abfolvere a fufpenlio . ^ fervata; & communirtr reHgiolie*F piis poliunt abfolvere aboronilulp* foro conscientis: H ■Epifcopu* f ypo-folvereab omni lufpicion - jutis»1 • , ,* flo lies fpecialiter refervata non » •' * ta.4.*n.t.exN*v.St*r.&r. ^ hac Ii proveniat ex delittoocctwr ' d deduttoad forum contemioli-m » J p.aft. exTriderrf./rJ» 14 D V B 1 V M IU- ^ /jljfy j Gniidfit depojitio & degradatio, 1 & 0b quam caujamfortptijj11, J Subjici folent fttfpenfioni Deg adatio (etficer.fursnonf,n \fntc1 elt *« 1.) ob limiliiudinem.cp:™ fufpetifione, cdm utraque fit| ^ alltJ co ordine ieutfeifrn|h€iu. t ^afumOT fufpcnfiows ili®Awfcuni i CA. L Lih. VII. Cap. 111. %6t WM* titulum beneficii, idqueinperpe-■jWtofpenfio non item. Porro depolitio E , Recepta,alia eft Verbalis,quseabfo-r “eipofi, io dicitur: alia Realis ,uua: dici Praegradat io, K*R' Hegrad :tio efl privatio execnrio-E .«ictorum & beneficiorum fimpiiciter ^t°to. & abfquefpereftitutionis, fadta iin”- °iemn't,ne' ^ privatione privi-lencalis.tam Canonis,quam fori,ita palari curi* fubdatur. l‘Exe,K„onnquia ordoip/e non poteft i’ .nte^ degradatus tenetur ad votum 's • H fuit in facris, Cc ad Horas , nifi ttepcena, adqtinm damnatur,v. g. tri-Jv«Wind impediat. . |P'U. Depolitio Verbali, efl fimiiis pri-1 ied fine folemnitate didta, 8t relidto Pe privilegio, Canonis & fori. ; Clerici poflint degradari a fuo fed non ab inferioribus illo : de-efo1?0 P°^unt ab eodem per Vicarium, gjg !Y; Hepofitio fieri poteftin calibuj pribi ^ delidtis: non tamen nifi gra-k|j |barbitrio judicis.Ubi notat C,.y. cri-Ns n're C^e enorme> id efl, unum ex ma-L; Uegradatio limiliterheri poteft in ca> Brav'fliftr-S , quales funt v,g. Sad ftali- man'fefbim, falfatio litera-P^Poftolicarum, Sodomia frequentata, fcri a*«itmia proprio Epifcopo irrogata. ^ »•**• ***• l6z Dtlnterdtflo. | CAPUT IV. De Inccrdi&o. DVBIV M I Quii fit, & quot uf lex ? RF.fp I.Eft ccnfora EcclefiafticaT# bcns divinorum officiorum. jfer#*?’ tutum aliquorum , bc bcclefiafficjefeP11 ■ ix ulum quatenus talis efl. Quod addo* excommunicatio eodem privat ,qtiatfnttS ' communicatio cum fidelibus: fulpe™:0’ tb proprie non ilium ufum, fed etefC1!l11 P.meitatis 'Eccleliailicre impedit, v.L#**' ». J. f.4.01. I, B.n.d 5, p.l. . Ktfp. H.lnrerdidumdividitur, 1,1° J ca e, quod immed are locum afficit*. * I Petfonaie, quod immediate afficit pe”0” & Mixtum , quod immediatS-fllficit & ejusincolas.Differt autem Locale i P*® nali, qu6Jinil oparticipatio fjciof°fl’° ciorum tumindigenis .tumalienigenis, ■ abfoiute , fed in ioco tar.tum interdii'1.’ \ hoc vero cettis perionis aut comnjiini prohibeatur abfoiute , & in otriy°S a. Interdidum tam locale, quitnp*.'10^.' fubd:viditur in Generale . & fa,I,cU Generale eft, quo locus generalis. ViS* J vitas .provincia-, vel quo commun'^8*^ collegium,&c,imerdiciiur,p3riicu‘ar.t'P locus aut perfona particularis. aut p«IlC resi»terdictiniur. Vnde rcfilvet: j -,v E Lib. VII Cap. IV. stj giBterdiadcivitateinteKiicuntiir etiam t ^ interdidi parochd, eiiam facei ■ • vel cormeterium contiguum: quia ac-utiumfcqaifurnatmam principalis. I, Dii i populo, non interdicuntur ■J nt'n ‘“ntparspopmi, utftudioJi1cie-'peregnni ,&c. Nec interdido Clero, f eicunutirreligu fi ,quia in favorabilibus pq,| n.?mine Clerici comprehenduntur lJiCta-Ur. ’ cives V‘S Colonienfei Bak f ' -1 ’ ” nuf(]U3rt! poffunt interelfe E-/N ramen delinant elieiftic cives. «K-W®dederint interdido) contra vero. Lj '!lJ,nterdiftofubjiciariir.licet civibu» SL 0 's * tl1"' -crufam interdido non JcV I • aho ire, & iftic divinis interelfe. V B I V M II. BjjPf* fint effecius Inter dici i? Llltf'^"nt^nuentes, i. Prohibitio divi-f*n,m '^‘ortim. Unde eriam interdidi ob 6erjci f “!pai? *non poffant intereffe facro, ficti ncm en & religioli, quando ipfumer-,. . nt • poliunt ac debent ut ante , !,'5claufVlnaC^ae °®c'a celebrare; fed ja« s#[)C:0 S,n°npuifatisCampanis, (niliad y^ ^. falutationem Angelicam , vel p'°terrev‘U US) voce , Stexclu- Rk» Permjttitur tamen, ut in fe-E^*:ls Poi»ini, Ptfch re v Perneco fles, iriftj 1?nl3 • & per odavam Corporis *!»»» officia cantentur folemnirer, Ff7 tlajD interdidi*, ijiodo qui cau-lam 8^4 Da Interfatio, fim inferdido dederunt, a c- rt nec appr°* pinquent, nec veniam ad offertorium, vd communionem» z. Prohibitio adminiftra-tioms facramentorum , excepto Baptifm0' Confitmatiorte , Si Poenitentia : qu* on^!' bus permittuntur iis exceptis , qui inter®* £to caufam dederunt. etiam auxilio, con* lilio vel favore. EucharifHa tamen po,e’ dari morituris , & deferri cum lum'nej; campani. Kec improbabile eft, interdia» iictre-conrraherc matrimonium , ut 54* Kjn. Si l.ajm, docenr , contia Su -.r.o^ hoc Sacrame^t-um fecundum fubftmtbi* non ab Ecclefia, fej ab ipiis comr„He« bnsminiftratur. 3. Prohibitiofepultnr* bc*j ciefiafticae .etiam refpedtu infantium & tiura. fcxcipetamen Clericos, qui in Inter-didolocali.fi nominatimimertlidinon'“ nec interdtdum violarunt, poffunt cum lentio /epeiiri. Laymu*. ia. 2. tute». 3 4£ riei violantes interdidnm peccant m_ort, ter; ficut etiam rebgioli inriufque fe^j qui inluper excommunicantur dc Laici vei&petcant quidem graviter, fi*®! tra interdidum pedVnale retipi 1,1 ' menta: fi verd tantilm violent ofale',‘? audiendo divina officia,. probabilius e»'1 tumefle veniale,dummodo 1 pii t-eifona interdidi non line. L11] viviU,trct P* |j tib.vn.CAp.ir. s 6$ t VV B IVM III. ctnfur/tm Interdilli ftrrt, & qua tollere pojftt! t*«Tp. I. Interdicere poffunt iidem, qui fcommunicaieSt fufpendere. tc quidem-» Netetrcinata perfona interjicatur, vide-fcrequiri culpa mortalis : ut autem fera-li|uerdidum locale, vel genetaleincom-Pitatem, requiritur peccatura valde grati «um contumacia commilfum a capite * fPr?cipuis membris, licet reliqui culpl ■jt» iNMI. Interdida localia. 8t perfona-RWetalia, qua; jure communi funt impo« tefervata, poffunt tolli ab E pifcopo, gruo habente j urililidionem incomma-P«miDterdidam; non tamen aReligiofis rl'egiatis_: quia locus 5t communitas fo-pnitenti* non fubjiciuntur» gc*P»HI, Ablnterdido juris perfonall Pc“lari, fi refervatum non eft, quivis Piatus poteft abfoUere. Denique pee rTHegiurtx abfolvendi ab omnibus cenfu-E^uintelligitut poteftas tollendi inter» locule, am perfonule communia» I I IU CJ* | Lib. VII, Traa. V. %6? ** v "* l V M II. Irregularitatis * e^SfQsrcrD^;rces'.u Jnb^^re3d Hat i"f!o**. e.tlara Primam tonfti- P°r«m. LZ7^Tnm orciinum *d* , iiliV.VA Sacerdos ifreguhris etfi va. v;fc* ^bfoht bJXX |c,Cctl,>dum q,,,,.'r d-Sylv, &c. Bemtc.p.a, pf,t ^uafQ Sententiam probabilemre- rla’eS.tIpo^ftt;t’V"ml'?’Lpettav't >n irreea. iJ®ftov’3 i>fTO frendere, S*?S£"‘in iifP^„ionl; Sr,poft , "°n f ”** mentio beneficii. t>i»woprTO"'' Wa^erpecC«, 9«i in irregularitate K** DJT; D V B I V M 1* Quid, "uplexfitlrW»l*‘ | ruas i Refp, I. Eimpedimentum CajwgjJ fufceptionem ordinum facrotum ptotum uSum impediens. Unde non efle cenfuram, fed quafi inh Mi ^ etfi enim interdum imponatur per » , * «cense, proprie tamen pcena non en. Bon.d.J.qUip- • Refp.II. Dividitur i * m eam. 4elifto; & qu* eft ex defeftn. ii«"1 ftu proprie diftam, qu* omni ord»® y. SS!* fufcepti exercitio micidium, bigamia: & >njartidem.^,gt quotamumordinismtniftenop oCali afceoiu ad ordinem fu pe t torern ^ v. & ^ vel palmi Sacerdos «ren», ^|#d£ Miflam. non- tamen adcoaid»»^ das; & Diaconus finiftto.oculo car ^ bilis eft ad Sacerdotium »W i#®*“ I nemimftrarepoteft. pr. | $66 Ito Irregularitate, C A PUT' V. De Irregularitate. ETfi Irregularitas non fit cenfura > F® pter Similitudinem tamen , 9l'a «a habet , communiter eidem anne Quapropter 8c hic f ubjungo. S63 Ve Imgularitats V V B I V M IU. ■Quomodo incurratur & tollatur Urt“ vnl*riteu ? Refp.I- Cum ab homine non feratur,nulh incurritur> nili in jure exprefse habeatur. (Cnp. Ii <**> de ftnt. txcom. in 6.) dubio five fudi i live juris, tenere potes. ' non iis irregularis : quia melior eft com tio polfiientis. Bonae, q.l.f-1. etS»**} ** * fre, Excipe tamen, fi dubites de hooncw faltem injuftoa te comraiflo , ut patt:t , Capt StgnificnHit & ex C. ad enditnliai»» hemudu.v. Ben.1. c. _ Uefp. II. Ut incurratur irregularitas . delicto; requiritur adtus externus coni , matus 8t mortalis, tu habet cornroum* . ira Cajet* Ratio, quiaeftgravis p«na, P ficu Iter relaxatur. Wtnf$tr Refp. III. Irregularitas non tolliturr abfohjtionem , fed per difpertfattone^ hac^l firoili forrai. Dtffitufi tttm» "'j nguUrme , q»am. dfam . incumfiu Et Ii qurdem intendat tollere omnes. idquepoflh-0 J tollit; fin minus, eam tantum tol‘1'' >2tiaj poteft 8c vult. Etli verh hac di P J ad Pontificem fpe&et , ex jure taro Jl VO Tridenttni , ubi eft receptu» • YaJ Epifcopus difpenfare in Irregulariw^J provenientibus ex delidto, & non h°l ad forum comentiofum i nifi i(pJ i,.., ’ tH.nr.cop. v. V . . T'11 rea<& iBr'BmJ f-j. f. l. numeKl ex Trtdent (<[>', In Ctit l». Suar.Snixh.Ftll J, ’’ •' Praupr», J ■ L*)rn. cn.y. trnnt q. I!n« , r.- !rrf8u,aritas ex .defediu nara- "iSione ITIr°tC? fer profeiTionem Jn tirmg ® * 8pproba[a: ,fed S«°ad ordines ran-non quoad lr*Jaturaj, M, j, ^ aPod fa2./.4.M.^.6y.dlc,t, tolli quoad omnia ^PnoratuTp1 PCr rFratres'iilius Ordinis. ^tera muni,aPrrf?CfuUras’ ReAor««* • & loffeLm -" i‘ /-C,rca Pr*Iatos falrem 5erTVelSp,rpenfare' in CaPitul°ramen ^f*25Er“,~“*i— ^ium°n S ^"5 ab eo accepit privi- ? n°n ab,dndit; ^ia n°n eft fc. ‘atto. Diantf. 4.4. ex MegaU in \lt fed0 Plures tnon ex confifio, fej tulnus Percuuunt« unus lethale Suis ex <3U0 niorirur; fi conflet ■tem docet IT* h,UUC folum fieri irregula. a ^Sayr. & «/„7. CUm Dian p.jJ lu ^ 'X. contra UviU*. Suar.&c. F 5 E cihnm “n.firmo bona fide dat aliquid _ lleftoVieedPOtarai veI 6Um movet* vel t»m operarii ,ransfert 1 al,taiiud circa 1 Statio «ratUr’ exciuo mors vel ejttsacce- kulEtStentl0nem fe<3UatBr -non fi* I* "lh •ntervenem lata culpa. ^ . Ibi e» c ah‘4< com 3,7? ,11-: -nu°tat* Sacerdotibus Sc ^«laicis !’UCa moribundos licere eadem-» hper^m ami’c.um bono animo comitarur. PCncl“«M i» rixa.nonfititregula™!; *-* 1'1 41 4 «fi S r* J) e Irregulari fati. etfi amicus occidat alium. Jlvits* Hneib &C,cum Di«»,^4. t.i.^.17. Limitatatite* Prtftf. ni& fui prsefenril animaverit adeC* cidendom. VI. In belloinjoftofi TelunuJoccfnatuL totus exercitus fit irregularis» faltentfia'1' qui ratione fit cooperatus* Bin/tt tj.q-f*11' 4. na. 5. _ VII. Irregularis fir.quiprocurarabortiini frctfis animati animi rationali; fecis,fi ani* matus non fit. C,M«jtr*s iji.fl-1, At»*!**-!1 n.27, K.cn.&e. ./* VIII. Qui dans operam rei licit* {u»0'^ eundum multos, etiam illicita-) fufficien«J rfilieentiam adhibuit. neex ea homiddi' fequeretur, & tamen fecntum eft.non m teoularis, ob defeftum voluntarii: men, fi Mm diligentiam cmxft.W» ne mortali. B*n*c.q,<4-p*7- Ltf f-?‘ ?\L Aliitatrendicunt, quoddans% ram rei illicita. ex qnavis*ulPa etiam 1^ fima incurrat hanc irregularitatem. P*»0! velocci* j necefTatiam fui defenfionem, c»ranjod mine inculpat* tutel*. non incurriL irrecularitatem: quia hic nulla elt cuip go nec poena- Af.L«*P-3-/-349- D v B 1 V M V- I €}ua irregularitates ex defe&Hl 1 Hefp.Tr/w-eft exdefeSu anu"f^Jcif «regulares funt* i* Amentes * p E Lib. VIJ. Cat> V fct,&in?ilep,id:^^a^n «ordini ferant pr»r,m * anDI,'m eo morbo non labo-turad bSm!lnf,,r-lbCrst' *& rerm»tun-koSlr U.1Ura- Si ver6 kbo«« ^»mnni?celXfiRCC amore & fPum3* P«-drfeien • rr^e cum c°Jdiutore , qui h>t.37t crPr S/)/ippIeat facrificium. m. i iiL„,; “5* m‘'y' G!°f* teffiriam prVor,?vi habenC do&rinam ne. Scenterenn* 9-r^,n,bus* ?• Neophyti feu eum inp^.ex d5Pe<"^u Corporis. t .Sipropret ®ccecuf ?url/dfXe;Citi-Un,GR,inis, utfi »qneai ire * iC,aud®s *,ta ut fine baculo Wlice, indiV» A ta,re' /tem fi careat maBlJ • ■«cis, velln’°* (*?ontamenfi unguli fe) fi ve , r- n.‘|'cis • vel oculo dextero taa-IvifiyJ c feu Canonico , aut ejus Nn:ne»atPitJ'S^^nfitione: quod Sajrm .fi qui. !C?nonem deformitate lege- horrore nir ?rd,nem ne9uitexercere *5i. utfi p ’ renfione * aurfcandaloalio-# fit gibffi' iUr,bUr‘ * nar° • f’ notabili- ^blhabeat rui?fl0fuS f ParaiVticus i fi 5**e: in dubir,uPe!^Ua Cllm magna defor-•lens.tpircon?PVffi’-3" deformit“ flt fuf-Nuiiin ReJ.,e(Jndicarejfalrem in Cleri- b ^ Z! Jariaf-&c- ‘!°cer W.& L^Pilcopu,,, /'i-73* licet concela* amemPfi2er!"cere,,bitriun> Pr*-rc«pali Dn/r ?al!,dear Judorirate quafi P°fle in illa Irregularitate dif-pc*- $74 T)e Irregularrtate. penlare, nifi deformitas fu: tanta, lum generet, Bonactn Lajman, M.Uotp.}-}- 37u "tNon videtur irregnhris. i.Q«habj <5. digitos, vel alitos conjunttos. Uno maena deformitas. & ordinem «erce^ poffit. z. Qui habet m ocuiomacu ^. vifum non auferentem, nee noubi ter% formantem. Qui caret ungula pollici^ potet hoftiam elevare & f,ra"8f eft4£una* per vim aut infirmitatem fa&us eft Chll* Irregularis eft hermaphroditus^! eft roonftrofus. Gigas, plgmsus-*»1 J non tamen inter Aios, fed alienos, ubuW ritas ludibrio eft. r.aUOirr«* Tertia ex defeftu natalium. E■ au lares funt omnes illegium , eo qI jt. fione originis reputentur viles. iero communi jute legitimantur. • ^ fequens matrimonium inter <:rionispotH tes. modo hi tempore cone \ re(f)0n# tint valide contrahere. *.Per P‘ £S etiirn> religioUrn ; quamvis ad dig; ioratt!ffi' in religione, v. g. Abbatiam. 8Cc. promoveri non potent,tine > P j,o0 ne.vjf^-3- 3'Per#eSnonF"j tificiam. Principe$_vetbf*culate funt legitimare, nifi tantum u0rr&cf ficiaftecularia, «C hereditates. -Y ^ ■ dubiumeHanqtnsfwlegnimus, y» ri irregularem, contra VianMt.t.H.i libet priefumatur leguWBV»»*»8 nJ |L u L b'VIL C*P' V' *** "mpwbetur: neque teneri hscinrecre. «iphmet matri, etiam in fine vitat,nifi ra. f 'bus evincat, vel pater eti.malTerat. cmmura. e® e*««is .de quot/.in “tamento Vrdtr.H. Jg,?ta ex defedhi Sacramenti,Ave fignifi-. loras matrimoniiratione bigamiat , ed inno ,gaLmus non perfecte repr*feniet u-tm f* ^nfticum Ecciefia, quippe qui car~ luam di vili t in piares uxores. Nonfuf. :am „i al,.!ern acl banc bigamiam fponfalia ieit,V,nn^US,’ et'al?1 ^cuta copula; nec for-,v« adulterium,vel matrimonium ra-*J“P P‘ur'bus; fed matrimonium verum, fetum'™1?0”" ’ CUfD duabus >& confnm-IL ‘fUlx 1'frafumf tum:quia licet quart-EX ,ecuodum matrimonium fit nullum, fixione & interpretatione prat-fefenn- g3“ia *lic^ improprie dicta, Un-jlbQs” ltUr * irregulares fieri fequemibus ca- Psiiiv'11 V-*vente ’ ve* mortua primi uxore «iumfit • lec,u?Jam c°guofcit,etfi matrimo-BII111 In.Vab^um- {(|nofcit Vlduam n0n virginem ducit, 8c btiu Q^focit uxorem prius ab alio cor-fcTri ’ ct'am Per fornicationem , 5t co-j r i tion tamen fi ipfe eam ante corrupitJ jpUoc noneftdivifio carnis in piures. Sfton ^U1 ^OP”301 uxorem cognofcit, alio per adulterium cognita U lp^a i*m divifit carnem in piures, n,tt» etfi per vim vitiat» fuit, vel iri» $jt De Irregularitate- > a. tir corruptam, aut viduam ede jgnsratP rit: quia hsc irregularitas non ®r,‘ut culpa, fed ex defe&u fignihcanomsbact V. Qui poft folemne votum caftitatfae fafto matrimonium contrabit . 3tc®n “ ‘ mat, etiam cum vin>ine: quiaimerpret ne juris cenferurduo matrimonia contra ^ fe, unum fpirituale cum Chriftp- »«*{ carnale cum muliere._Nec refert» S ", valide contrahat; quia quantum eui r effeftusapmerei ponitur. t Sexta orirur cx infarara, live n t| vel exdeliao proprio, vel parentum • ^ vili conditione perfons nafciturj » , fti . modi crimen publicum fit • f culto enim non oritur, fi homicidi ^ & cenfurat violationem excipw* *. , g cet ^avar- Kan. Layman* contra AJ' / , Sm, r. qui ex occulto etiam or,rl (,* modi infamiam ipfo jure conn»« beat. Porri infamia ob ciimen n n vel per fententiam judicis contracra^^ tollitur , nifi per difpenfatione ^ pis , cujus auttoritate contta a Infamia fa&i , etiam orta e |i;.orptf Crimine , & digna depofitione. toi i ^ publicam 8t conflantem vitae * j 11 Septima oritur ex defeftu da irregulares funt. i. Omnes ferviprj didi (&.fecnndimUyman.ml.i«r<• ’ etiam originarii, donec confeq1131, x0(tl nam libertatem, i. Conjugati. " u & eoufentiam, & caftiutem voveant. ^ II... &!>• VII. Cap. V. S77 ‘ •1C* ^ua.r?di.u talia officia habent. Ex- iad™"16»’ nifl hab.eanc Specialem difpen-. onem Pap* pto liJis officiis , uti qui. PvV,eLflcl ln atriis Principum , in cau. non tamen criminalibus, oc- Kwpat ; vel rufi confuetudo , fcieme Pa-■ dpermittat. 4 Milites, faltemquam-juramento tenentur ; item thefanra-U *;JcP°fitani !,ubl'ci , & qui rem-f admtniftrant. Item apparitores, & fi. canf, r^UI t • a,tu Pla exercuerunt, vel ii ^‘^ngutnisminifttarunt. M,Lto, //,3, h?™* c,x defedu lenitatis , fcilicet ex nuntiatione , vel homicidio in bello f0 * v.ciJudicio. Quod ideo Ihtuit Eccle-la;^ T^dos gerit perfonam Chrifti, r ,y‘e Di«n. -^.DiciturHI quia adjuvans, v^. ferens lign ' Ijrjj. ratur ante jam fuffocatus *" _|ntil I» nec affiftens fupphc:»0; fi fu P ^.. qtn* illud non inftuat. Dicitur IV. fiunt . qui remote tantum coor erantur* v irregulares, ut qui gladios faci * con- dunt; item legiflator leges c*P pnnien- dens, concionator in gej)ere.d!5-nj joterrq* doseffemalefaaores , Confeflar fife. gatus de reo, an mortem ® _ perftW* fpondeat .judicem fine accep^ uaja hi01*” mm fungi debere fnomuner * % ntaut$ oes funt tantum caufa remota, ^ {j. proxima. ideo^ue irregulare*» eX qua cerent, aut dicerent in parti tnors alicujus lequeretur, jCirer celeraretur -, v. g geret reum, ut icalamalcendere ^ Lib, vn. Cap, V, 8rp, illum juvaret , vei fi judici in parti-«lan refpondetet , hunc elle plc&en- c ^oftant tamen fubinde etiam proximi Ooperantes excufari ab irregularitate, v. g. . * fiat ex indeliberatione, aut cum fe-miplena tantum advertentia , v. g ii dicat ‘rOnfeffarius , properemus , aut inflige* dentum , quo reus vehitur. 2, Si coopto fit valde exigua, ut fi jubeat reum-# .nnc unum gradum afeendere : quia mi-foputatur pro nihilo. >AxnU & Hen-jJ' aPl'd Bonaan. q. 4. I. numtr, 9. Iter» ^ *£»»• Lajman. &c. contra Vafq. Tur-d, Sauny,frc. qui cenfent exho-^ uioneminem tieriirregularem, nificon» {,Jatutpublicus minifter juftiti*, fivead W 1* Pr°hationem , five exeeutionem*. privatus injufte 8c cum peccato, g fententiam probabilem cenfet Dian, '79'& ‘n addtU *'11‘ 81 part'8* ^hirrf ne§an.1 fiefi irregularem 1. Confef-feft * vel alium quemcunque , qui furem Nat Uli -Uq. ^ca*ara pendat, caput fup-, ‘Otum excipiendum. 2. Eum qui ‘lc,c * ut a*’Su‘d aptet, quo cituis Nium -reus* 3‘QP' dum reusadfup-4QU: d“c»tur, fuggerit viam breviorem, pi ve.P“u vel commodat fcalam , funes* Ftemf c*tera iphrumenta ; etiam qui jKT ecit- QP* interrogatus a Judice, terj, g prreUm condemnare .relpondit.te-^ |{m .a™ ’ <1U1 Cjrnifici putanti fufpen^ %< *Se mortuum , iigmficavit adhuc vivere* flo De Irregularitate. vivere, ex quo calcans iterum pede occidit* Dicitur V« Per M>wtm ex natur Afui >&» !J ctt» qui per fe fit caufa talis efleit&sl quia. effeiitus per accidens non imputatut danti operam rei liciti. Hinc non fit irregt* laris, dicens carnifici; nemo teimpeditra’ cerc uium officium, ego meum feci: neC Judices Ecclefiaftici . degradat um tradeo* tes brachio ficulari; nec Clerici accufantej aliquem iu caufa criminali. modo exprels» proteftentur, fe non intendere, ut puniatur «cenl fanguinis, fed tantum utfibiveliui* fati>fiat vel impediamur mala fibi aut ala» imminentia. vuLBan^, Tau.U- &c- Soli Deo Gloria. I 1 N D E X P RERUM, |Qu* hoc libro cominemuc,. A. Bl*>- V. 'TrtUttu. •sthmjjaan fijiit ferre cmftir/u, 822 ^Ur.viattoviu an luita, 114 21l wmen;a'ufirma.667. fS, ’714- ?! i L^nrio meribundi. ^,0 «»/«*. «.'i |LC*‘ frJfaxfime: jj6e ptt , 'a' ^6* ^nUneam* aljlinere carni. »«rf, » «?»» non poteft jcj». i^ufrt ^6' 4*“ jjymu _ ^ ^ »38. *<».* m *E «oi Wfa? & j tccatrt, 477. & rea WaPert f^rtoomm m#/« K*k !!* INDEX RERUM. iSlfptits [utifulere, quatefit peccatum. * ^£:.uiviCatme uti an Liceat "> }*rm v&ai ai jejunium, qgi.^id 805. ^Ad.ordines, 76$. .Ad Jpoti}alt«. / vAjji/iitas quid Jit, iof. «An & qu* dinm* mmniam. ■■ ^ «Aggrcjforem iniquum an, i/ qmmttAicc» ^ dae. ■ 6jJ «itare quando exfecretur, .y «imbilto quid Jit, & quale peccatum. «Amentibus an liate dentur carnes die ven ■ «Ait 1 fidem licite diebus fcjlu tmpondnU ferviha. ibid, «Anguis licite eos t blaJJhemandum. ibid. .An pojut m ^7 munis in articule mortis. , j(Jjr «Amicus an, & quam graviter peccet, vitoquidaufer.it. j^.Ij1 Umor filiorum tn parentes, '^ft Umplexus extra matrimonium aiitto j- }.j peccata, )(* «Antichnfis quomodo licita, l) Upofiafu, ibjj Ucftata, W «Appellatio reorum. , «ApprobatioSacerdotisquid fit>7°74 fOj tenda, Urdnepifcopm. v.EpfeopuS, «Argentarii peccata. «Ars notoria qua fit. 0 «Artificum obligatio, «AfbcHus obfcoent qUaliafmt pecc * }) ij' «An, & quatenus liceantmtetcocj a ^ *4Jfceur*tti quid fit, « L , ,*ndex rerum. Jwolog’4 naturalis, . ybritn J2 ^ritia quid fit, & qmle peccatum, 5-30. ni Qfpafinte;u*filia, 53 V? {* *frfiiLcr, v. «Argentarius, * ”*r>garumoblgaUo. ,Q. CetU,c‘ «» liciti vehant annonam ad d Pr4 hdmtcornmt IO | MHmd debeat nepotibus. B. R ^'fav-166.&fcqq. £,U fit ejus ma-a “r,a. ibid. forma, 769. & feaa ^« Mimfier, j7*. «An duo pojltnt fimul umbapu fit Mechm teL{'2’ ^ «liquando dcontS**/'1™*‘F-l8S«*" «Hdn.tnebapnr.anduxb. sjuafintfervan., thn,!* C*re,ao’m Sa?t>fmp, y 79.&ftqql q'ihM Zmreliceat*’ Jt£r hieii,Ul c‘Hm°do Principi indaganda. 216. te u,!;0., ',*"* an ^tcea: ,n auxilium advoca-b> jHn .s* z?7* nin hceat eofdcm m bel• 14' JHVare' lb>d- &md liceat mjuslo bello. 1*anioobligen,ur ad Herae Ca-fkri'‘r "** ad refi"utionem frutluum. ^hatiaAL*aUmtnvMMum‘ 4fJ- &feq. onpofiintpro iu accipere Jli- ... *vKR t Benefi* jHDBXRIRUM. $ me fictum Ectlefiafiicum quid fit, 4*9* tltx. 410. Quomodo «equtratur, «WW tur,411.^%. i *d illud accipiendum > 424. C7 /** & qUetuplex « } tefiialim quale fit piceatum. ^ Bibliopola. jjjj *BUfphtnrit quid fit, & quotuple* • »34- Bona hoJtibtS erepta ad quem permeant. J £„na inventa qmlue fint repluenda, vel»* %6? * ■ r a tmaneetffark.fufitrJpU» |J? Bulla cana, c. C'j£nm*nidBapri{mi,$79‘ C»nfim*3? Of>« 1» bello an liceat fu^trt. ^ Captiva Cbrilitanu ianluea) ttTr»lar jOl teu Turearum. _ 4 CarKrKjfMfli» anlicda, fap Cernit ejue. . Jj Carnu humani e jute C>{. l indu rirum. tkvfianut edens cer .es quale peccatum tone-tntitat , 410, ^in liceat slii aluuando vefd larnilus, * 'Optata votum, 409 ■‘fium refervatii cuidfit, 717. Qua haUat pote/iatem refervatm ea fu*, ibid. Qua aifbl-fy»*abcH, ^ 7,x “ r- /eq?. W:>f/jtltr!JeJla'tits uti nolint in ccnfefstm aece-7,4° ■ C" /e«:. £;»j appeti at 10 quid Jit, i ' 7■ nK frictPtttm 6CS > & cukrn graviter 'H;canf'r- ^ /eld' Necefittas & C tremo- | adV*'dcbligentur erga [e mutuo, 106, C*pr*£aJH aCiManflt i,c,tiU‘ '&79-&fcqq. v4n fjj"*4 V‘dfit. |. QutfitZuXaVr'. “'fa** 4* utraqut obliget 1. Kkk 4 INDEX XERUIC. Conficientia prablue dubia quid fit • & anfeceett qui eum ea operatur»4. Quid in e* agmini»» 5: .6. Ctnftenlia jfieculative Mia* 7 • (frW Conficientia firupulofa, M- Confihum. _ , Confictado bUffhemandi, l$6, jurandt. * Contemptus fermalhquisfil. ' J Contentio. ,' Contra ff ut quid ft, 190. *An dolo, errore,ni, tufabhufitvalidus,ibid, Qui nequeant <*"J trahere, . „ v. Contritio quid fit ,& quotupiex, 667.660 • «i. /« requiratur ad Sacramentum pcen‘t‘» ’ ibid, &feqq. .. Contumelia quid, 371. Quale peccatum . ter contumeliam Ufit alterius rem , teneatur hunc refktuere, & quem" ^Cooperatioad damnum alterius ,2f 6* Correptio fraterna, 84,&feqq-E/uf mate * ‘Tnucitum correptionis quando obuge * Quando facienda, ib. Quitoultget, dunca fenandus. , cri, Crapula quiltu cafibus eenfeatut ruor a Crtdere quid teneamur necefiitatU medii, lPr^^ explictte,implicite. ' \u,if Creditoribus filvendum ‘ft trdtne ’ C & curator, 34l- ibid. <&• feqq, &*' nequeant ejj1 34?* ,2 CnrtalH» (m- Ifap, IN D E 1 * E * ««. VE ***** M litari, I * Hh&fi". D, F| c^moniinvocatio, .0_ *fi<- Tertium . f *num. I96. ©J^r*8SS r^2S’ln^ teti*4tnr aeltfi e, ' 2*^J* involant a* Piere, carnalem pcfiuvi repri* d‘r°flUr,l> l‘ceat ntideptl «drelhLy1*,C' WMdo tene tur defo/itarm tyrifii), mm,fity»fitHmpmmt. 304 jf'*tm ‘,uid^tt 1°7- oAn, & quando fit ^^ccatum. ib'd'&f% f,t,&Mtupltx.i7i. Qualeuc T*®™* audient „„ v ibid. &Jeqq, i?» anitatur aiufinntmtmfana, £>M INDEX RERUM. Biteflic inimicorum, 7$. &feqq. Quid teneant*1 ttumtcb prujtare, l^iV Difcipulorumolligatio. 209. & fc In impedimentis ma trimomt79 J • Invotu, 17® Dijpenfarepro pretio w voto,juramento, * fitfimmia, ^ Difutatwcum harctiik, DiSiracHo in hora Lan.tf]- In altu Iteerc frntualilus. W’A Divinatio quid & quot u ple x , iodi . peccatum. Divinatio i fomniis, voce avium, vc*an' ^ quando fit licita. 109. Cum divinator h oh , &c. quomodo Covfejjario f‘t agend Divortium an fieri ptfsit,7$7‘ Dolor de peccatu. Dolus in verbr. & fallo, * .Afa, Domini quomodoJmt famula obligat' > 1°4‘ ^ ^ Donatio acceptata q ualejus conferat. Quibuicafbue pofit revocari o *97* . Donationes bonorum fablt ab ingredienti ^ gionem an fmt valida» auov0 Donatio mortH caufa, quilus competat»1 revocari pofsit, &c, Donare qui mnpofmt, •//** r INDB* *HRDm, U™r‘”*<»«lefit peccatum. m li>um I"** <5. ^ rtrf, a/fi2 ^'firefoivere. 8. *o tutter pars eligenda, Tf CK ** • 1,4 12. S 14. D* w<4 llt *Kid f,t ‘ & an Uteat . 222. ir fij duellantes pofit alflvere. 5 fcp E. E ^ £ ^Widfit, & quale peccatum, f 41. ahum ad eLritt*tem bclefia cu,tlA' 9?*^'9'** ebr,etM' 543 la£ e#.cafi^v,oletur,651. "/TW* *^tuosfepe- j $»andO'exfecretur Ecclefia, 652. „ '*&**, etiam alta- & ‘xftirata. ibid. £/*»4/vToV' Clericu*. tentatur *8?’ £ ^ ^ndo qua eam dare t*ut>er,i ’ 81 E‘juitus bonu. 84. indebita ^\elig„fis. 83, naeM ’ ^or'bu,‘fervultceat dare Eleemh-fxatio Curatoribus, ibid, f^ytciifi,. qi6.&feqq. I fi&f"-”’"'**>. wiLnstiS ^nem, ^ pereat antetra- J17 £ffi. index rsrum. fyifctftuati peccet .fiS^irriiti idoneo pZrniem, 709. rtnd, a furas, 8i2. fit flater le"e* vtultits Pontificius promulgare, IO. IJ tus rLmmt.ti tmpeixmtntu pofin d>fie f tnutmdus matrimmul 5- —w J duorum , 177- oin ctnfuru.abif£{<*”* “i rtftUdim ad Sacrum w ‘Tartthaaudiendu 1 189, »9°- 418 £S5KW. ^«-3*22 (W» <&Tm< # P*»* me,e ,06. & vr- » dele t ejfe pr-fens l'eotir Jtrideleattfftcerta .& acofcr* &L ne,& tn individuo de,er™?t*’*°^ar forma ccnfecrationis, 6 )• fili 60?, £ /7« corfw *« diSb>fi‘ feqq. lAdquem fit ciet bucu A(WW^!, nT,609.&fa- iffi dJe . 611. eam licti e dent t» -»«.»<• mtr,f’r.nM>‘ ebate.6U dr feqq. fil»‘drcW ntflro ad licitam * Au . 614 & fal- &"4W’V^i8. ^ f , ibid. VI* cjjervanda tjhfiv, mm hquuratur kL ■1 N » > r rerum. f ,"iw^ ««» fumendi, (Jja, fe?* 'quale (nrtquirmr ad imteraatep, Ce» A g,~ ndmanderum. -^z txtmmtMicM» qtudft."uplex, %\i. ob incurratur excommunicatio mjm Z' ?M- 0.« W» «M«. ibid, £*»*. yUri,™t‘l t»a/trques baetat iffeettu. 8«f. rt. 0t *!"** c*"f* bdtmurratur, 844 £ . •'e9f •. 0?« txcommumcatmet uc» fint rei eri o^’pb,d‘ (±utfint”ferv“u W*t* • &£, > * P*i * exlr‘ Bullam ,a,%qy. & [tM t7“ "*« i'" MM, is3.£xtm£, (4jto fcrcufiorii CUriarttm quemeto tntelli• afl • ^muueattti Ultrauu, &tJm tcltratjqutt, •41. C»w txcomnmwtato tum tolerate Cemmu. tkel,\ fi' {eC(a,Um‘ 843- ‘Iduanda ^‘Ucres tefiamenti. s/tf A riT^r^17^' qwlZiZ ^ZtlLqnx,mu‘749 ^UmdaKd*‘ ^■7^-Quuejus Mimjter,lbid. Quaejft. 7if m ^ t. E f,. UTjI7*-*'""*'**-&• pl-, *• k*crtjittmtm. ,0- ijZ 9ZUodlJlt tbl,iot*f»‘domno. 105* PS££rpprtjta. |r^w*w,9P. *ei>h& quam graviter ftt- *n INDEX «ERUM, ■tet, fi ei invito quid auferet. 1J3* 1cn,*‘ lur aireptationem. M3 » Fefiu quartam opera pracipiantur, 184. ^/e?4* Quacxcufent ab obftwationc fefiorum, l#l< &f‘W' 3J0 Teudum. 33° Fideiccmmijjum, 344 Fidejufuoquid.337. Fidt/sffmk obligatio, 338« &feqi* r ftdes,$3. vfr/eq. ^4n abquandohce.it veram P demextenusnegi re autfi.lfim profiteri. 59* ^4« ,/ldeW difsimulan ,60, quomodo tegeret 61. & feqq. Uder praceitw^ quando obliget, S 6. & fecq. Qui te>/ea,'ll*r externam fidei proftfsmem,6'& ■ Quafmtp ^ fefsiva figna fidei. ■ .filii quem amorem,reverentiam & oledierm debeantparentibus, '96- &feqq* graviter peccent, fi parentibus invitis qu> ferant, 153. Item, fi quid male **PJ. •»’ ibld. -4« teneantur ai refinuUonemt > ,yl)i po/J/wt contrahere. _ F animarum carminatricum beneddtones. ^ Forcnfia opera an ftftodie prohibita. Formaabflutionn facramentaht,66o, 007» filutmu d cenfuru, 830* Cwfeeratwn* ^ chari/lije, jjjr Fornicatio quid fit. • ,, ; For nuntie Jfionfa,769« filtaccnfefsio» < ? Frater an tenc.tur fratri, vel for ori m » tate fubvetiire, ,rt(jtj. Frateruacorrepsia. °4* Fraus. Frudus indujlriaqm diiantHfi Fuga ntrum, J$* |L. t N D EX R E R u M, , & dignum an , &quand» I t‘£eatpr,vat aau florit ate didere, 2ll, . in f,iem(ler‘c«&7i'l,:(Hfis tuear, Ug ruriumquidjit,247, Quate pec.atum.ibii, & 4, • •~A>‘JHr‘iuv, qui alienum accipit in/u tiam I co,nH“t’onm. 2^. Qud fu fme rua C‘tns quanti tat ad mortale peccatum. ibid rta t‘ura ttnnuta an fifnul fiumvta ficatum ■ mrtak unjhtuaat, 1 ' f curta amicorum & domefi horum anf&cuanta fint peccata t * ifl G. Mre & dele flari de malo fui, conditione, J an& quando Jit peccatum. flQ a"*" 0rd,W'? ‘■nM‘» , , ' ‘ntrJl ‘luod tempus debeat e Xe qui defmfli m****tate,J68,Qu:pcf tnt tnjhtu1 lueredes.tfl Arvi fio. 364 Quantum debeatur | mrew>* necejfam, ibidem. Q#» INDEX RERUM. Qui fuccedantal tmefiato. aut tejltimentoHp fit, vtl irntt < 367 .An 1 tfiiet a^tro hartutc^ tem, quando tefiameniumj^bium efifine jf'm litat,Itu. Hariditatum renunciatio. 3 5* • '* Hartfis quid fit.66.67. Ejw fericule rt quale pt peccatum. Harti,cui em 67. hdretici olligentur fraef fi* Eulefia. 14- tAn pracept, ctnfefw»u.7» i/tn liceat legtre eorum hires, 60.M 3; v > ’ ±An cum itlu dtjfui«rt>6$. ,An facru t,r ^ interejje, M Herus an teneatur famuli infirmo d&rejmrt ior ,77 Homicida. ,r Hctnittdtume 11T’ ]. Himuid um conjugis, an,& quandodirimt ^ s»#w. Jicsor.37»- v.F<»)4. ... . Hera Canonica.431. Q«"^<" * J £ <#r. ibid. Q*»*'» /;<*« fit tUigaiie, * feqq. cAn meatur adreliuumntmjru ■ etu, lora, mfit,AAO.&{*<,HA \ ™»f* abeo eXc„fi„t, si,/!/; IiTT'**HerXcKfe'* tranfgrefiionepractpti >i itgr^rr^ * g ^”,w< matrimonium dirimenti*, 75,5, ^ f^Sr-*-4-*****;* *3»- ^ Wjj&Htiaqmdfit, &quid adeiuOvrJtrrJ?1 Clfu96' & quomodo df~. iy an ^7 p°P‘m crrw die vew^ -. & J*q76. V.T(cm. 491 *n djcmmU^it i m u m* ^ ^ hdictum temerarium, 369 &feqqi 1 »ramentum quid fit, I ?8. tupUx , 142’ ‘ ^ ™*ndo fifhcitum. 143, ,« «« v.n liceat aquivocatione. lutamenti prmijjoru quanta fi:obligatio, I47, ' Quomodo ivlUtur'obligatiolur amenti ftr irritationem, If{. Quomodo fer dijpenfa. Honem,commutati,nem, & remifionem, ibid. 't&fal- An quit obligetur Iuramento, de cjut dubitat, an fit omijfwn. j j furandiformalt, j }p |fynfdiftie Confejfaniquidfit, & quoluplex, ir unde eam habeat.7)!, &fctjtl. lurfd,-fhune dubidikeat abfolven% 71 j. JL L. - LA&aH ern mater teneatur prelemtitle prfi> frt»* 109 340- «crio 0ifc anorum» 23; ygatumcfuid, 34 $.&feqqt. slaUtlvnre fuo nhmafierio, 357» legatapa f fifimt commutari in Aium pium ufum, ■ 338 pia e»t dicantur, 339 jjifiator anfuu legtbtu obligcur, 24. ***•17>&ft(\cf, Lcgjtpojitivtvu & fa/?fia~ ***** dependeat ab acceptatione communit at Kt IIWrfiw- An Lex humana obligetfubpecca-’ ®* quali, ii. Qiftpsrfinx Legibue oili-:^HIUr, 24 & feqq, .An ignorantia ex-uj t •VUnf0&**LW>&‘ A,i metui* tn. tt Mi a Jt{bt~ INDEX RERUM. M. MV*r*- 11 &fiq0' Quomodeconfeffari e ium Magn agendum, i j '9 Magitiratus el ligatio. 87. 236, Maltdiffio. 78,137. 73$. 7^. Mvltfaftorem an, & quomodo hctai cecidere, 216 Maleficium quid. 117. guttuplex. ibid, §)»L lui rtrwdiH uti liceat contra Maleficia, ibid. & fccj. Mi ritui adquid obligetur erga uxorem. 207. & 5 ftq. cAn eam tn adulterio deprehenfam bctie occidat. 2j5 Mater quid debeat filbu, 199, Optant filiol us mortem quomodo e xcufari pofiit, 78 Materia levisfttb minlipracepto. Matrimonium quid fit. 77 J • SjeaiUitU materio, § forma, mim'jler, ibid. vinejut uftvfitlicittu, ' 774- & feqtj. Anprxccptus. 781. & feqq. ^tn dtbinu .f^.&feqq, *An matrimonium Vi Ude voveatur. i5z Matrimonii centrattiM ex gravi metufaclus, ai fit trritui .291. An teeat contrahe e matri' mcnium cum habente votum cajlttaju, 9 8„in cum haretico. 68. Mn /.effit JcJvt matrimo-ttium. 787« Qn* fint impedimenta matrimonium impedientia tantum. 790, x? fiqq- Impedimenta dirimentia , 7)6, & Matrimonii proclamationts pravia .753. & feq. 'Ancoram Patccbo contrahendum , , 806,feqq, Qyid de hanficis, quoad hic. "nfendnm, 811 L 11 3 Masr" INDEX.RERUM. diffienfiatie- 41. Pe* quot annorum prtfiriplur nem Lex abdcatur.,11, v.Prjueptum, LUcllaUcus eemracius, 33a Ltiellm fam< fas. 3^3 Liceri ad quid obligentur erga parentes , 19°» .An peccarim, & obligentur, fi parenti l us ‘>ifim contraxerint jfionfaka, 77° cAn & quamgra-vittr peccent > fittfdem mvitu quid auferant» 25.1.2*3. LUertas. 11* T^egula qui cognr.fi pofiit, anqu* fit inpojftfiiot.e fua ht frtatu. ibid.&fw Ltlrlhtrtttcorum an , & qui prths.eaniur > bJ« 8f 3. Ltbroiobfcanee edere quate fit peccatum. 43' Litaniae # Literas alienaeaperire,&legere ,an,&quaUfi‘ peccatum. J 33 • & rjj|j Liter* dimfionx, 7°* Locatio. $l6^C“]*¥• Locator an pofiit conduClorem fe condu&a priva» ante tempus pr*finitum. _ „ 3** Ludere charta » ale» an liceat Cltric» 1 tclgiefi' 334'&ftqqo f Ludue, HO.&fiW Labor quando teneatur ai rtliiiutmem * 33 Quando leviter, quando graviter peccet, } 34* Luxuria. 232. Ejui aRsu feti peccat* quetup^ eva fint. *33 Luxuria cenfummata Jfiedet naturales, 237* 6peatt ovura naturam» »40, & H,V*‘ IU D S X R E R U M. jjiatrinwii conjummati» an / rokileatur ante te* nedithonem* Matrimonium invalidum quomodo rtva!id.a>. dum 812, In tmpedimmn k quo fofiit difperfari. SI q.Obquas caufas, ®1-® ■ Medicorum ol ligatio. 10 ?°° Mendacium incohfifiione. .%McrcantumolAg*utr&peccata* JOZ & [eoa* Mercatui. 169 Meretrix, ' „ Metue. 39.8o**®°J Mi'itum peccata, 117. &J MUtianibond fide quid teneatur refitheere. Mn, & quandopojutfenfum tndireile occidere. IU Mmifier Sacramentorum . *B efi ff’ qutratur , ut det valide Sacramentum »'bidt &feq. Quid ut licite. JT7- & Mmifier Bapvfmi, 572. Confirmationis, 5°?-Euchanfita, 614 & fiqq. ‘Tanitentl*.7o6t Extrema unflhnn, 752, Matrimonii. 77? Minorum bona quomodo Tutori & Curatori ad-mimfiranda, 343* Minaresjuribusfit* acqwfitts pofiint renunciare. «ir quamdiu te^ neanturfuttjfe Curatori, 344. Mnfefiintcin^ trahere. 19 Miraculi fiili>• • ■ ■ 1 Mifertcordia corpora!», 80, *' 199 ar‘chiani an teneantur Deminuis &feftis maje* r‘but audire f erum m Parochia. 18$ & feqej, y^fhnitts Parochis pofsint confiteri Mend.can« »$*• 716.747 ^fperum obligatio. J 97* & f-W> , Pecuntam adulterinam non Itcet exponere. 34° Pcnfii cuuhqmtupht. _ 433 Ptnfmaruu. 434»43^’ 45® Perecrmi qui dicantur. 26. .An teneamur legtlus Jui domicilii, dum a i te ai fient. 27. Mu teneantur implere pracepta Jiti territorii, antequam ab udtf edaut. ibid. Mn obligentur pracept» locorum, inquietis morantur. 29, Mnirojurn, 822» & ij23. Mu preceptn jura coram* 30. yin pqfsmt peregre coram Parui» itet**»? trahere matrimonium, 'Perjurium. 143 • J4*'1 g Pirtinaaa, 3 Pharmaco], ttorttm otligatio, foo. vfiffl Philtrum, !_ TNDEX RERUM. mffgnomta. 109 , r , 340.&P«. mngerean fit opus fervtle. igo Wfgere turpia ou.,le peccatum. 96. 23?. Wff ari an fervite. 1 #q wifeatio prohibita en inducat obligationem refh-i tuttonu. ^ lP oena legi adjecla. y zf Poena Simoni*. jgj Pan* ufurar iorum. jjj >Pcti.itens an teneatur pernitentium acceptare & implere ,692.^ fiqq. Mn fatufaciat, fi tam impleat in jiatu pecca te merta tu , 793, fr wfVW- ‘Poenitentia Sacramentum. 644. fr.fiqq. Qu* fit • *jiu materia.ibid. Qua firma. 66]. & fiqq. Quala c.d eam requiratur contritio. 667. & fi-t & cuamdnt impediat acrimoniam. 791 ^ re^’at,‘ZA,H> an fint trregularet, «%<*'«• feqq. 1 / , eXterna allfOm h)*lN*ixriim, 17 Verna, 1 I ND E X RlRUMi ■7{ tguU.ordmum religicfcrum, f 4° 9 & feW*, Hegularitus cur ampla privilegia a PontificiltU cmcejfa, 191*19» 7{elmefui flaM quid-fit M7.& fiq* Quipfi-fint eum ampledi, 4*3 • Quiteneantur. ibid. 7\eligwfa pn.fefsio quas requirat conditiones. 399» & feeq.. ^ elighfui ad Cardinalatum vel Epifepatumpfo* mncs, anmaneat objliifliuvctH fux rtftgwn. 398. Promotu» adParochhm an tenetitur di-■ ferre h'abitum rtligtsnu , & regulamfervare, 399« vid quid obligetur rthgiofus v» J** prfcfsmh, 401' Vi vati pauperiatu. 4°4‘ & fcqq, ^Ad quid vi voti cafhtaiu & ole-aientia. 409, ,An,& cwmodrteneatur ad per-' fRwnern, 402« vi* contra hanc peccet ,fi re~ ~ gulam ordinis tranfgrtdixtur. 41*0. ’ & j£44* vim e neatur oledtre ,Ji dubitet 1 utrum res qu+juletur, fit licita. 412. vin. & quando, luent ei tranfire ad ordinem (Indiorem 414* 41 5 . v4n,&quando ad laxiorem.ibia. “M. & quando pofsit religione expelli. ibid. .Ane#’ pufus maneat votu adjlrUius. 416, &C /e4?* vinteneaturad Hiras. 438* vin Prxlatuitt* neatur fitgttivum & apoilatam require re. 417. vin profejfulin uni Mena flerse pol' Jit cogi, ut fe transferat ad aliud. 41®' 'f -pefmt religiofi nova ({at ut a condere. 4 * vina Pontifice pofmt cop ad ardiorem v-vei dirationtm, 41I,4‘11 ,vimlbs liceat negotia f, <.320 ■ f , - \eligicfi Mendicantes anliciie minifirent ckarifthtM, T^eliquias ancumreliquiultce tpermutare. ^3 falfu proponere quale fit peccatum, _ fcj. INDEX RE KQ tt, ■Remedia contra male ficu , 11%. &fecq. memgesChrifiutni. jqj ^ em f sio debitorum. 295 \enmciau»h ariditatum, 3 ji. & feqq. Annuntiationes bonorum fida ab mgredieiiiiius f' religionem anfintvalida. 3^4,355 ^epreffalia nlce. nt. 2)6. bCfeqq. 'Apervauo tafuum quid fit,718. Quu habeat f: fetefiatemrefervandt. ibid. Quis aJolvendt, 7il "K e fidentia Ej iftopi, & eorum, qui halent bene-fictum curatum, qi% Xefignntto beneficii quid, "uplex. 430 A^eftitutto quid Jit , & qui ad eam teneamur, t;; 2J4. &■ feqq. vin plures fimul damnifican-i’ fies teneantur uRituere in filidum , & qui ordine. 260. & fiqq, vin teneatur refiitue-re> qui alium impedivit 'a confecutione altcu-Jusioni. 262, 263. Cuirejltlutio debeat fie-** r'’^id &feqq, fiin,& quando debeat re fit-tuere bona fida pojjejjbr, 268 .& fcqq, Quid foffeffor mala fides 272. & fcqq. vin , ?v- 4**d reftituendum pro injuria corpori illata per muti lationem , cccifionem , (jrc. . 27J. & feqc. Quibus pro hu restitutio fieri debeat. 277. Quid refinmndum pr■, illato fiupro. 278. Quid pro adulterio. 279« , .0 ffmd. 331. Pro'tndudwie ad peccatum, ibidem. Pro avocatione a reliwnt, . ymutionis c reumfiantit, ut tempus , lotus, toodus.&c, 282, & fcqq. Qua a refiituttone en rufem, 286. & feqq, 5 eyerentia filiorum erga parentes, 196 ah & quando teneatur fateri verum, 491« INDEX RERUM. 401 .&ftqq. >1 graviter pecet fiati evitanda tormenta gravia , felfum crimen fili im}0' nat 1 493. . 497 6'fiqq, cx bellum gejlurus ad quid oi ligetur, 216. & /*44« ' . 3( ujhci, alii£ fimplijtres in Germania qttt te* Utitur baretui, anpcfiint aifilvi 4 fu* Paro-chu* J* s, Sacerdotum obligatio circa Mitf* fierificiiM' 636- & Jeqq, S-cramentur» quid fit, J49- Quid circa ejtu materiam , & formam fi.rv aridum. 551 & feqq. Sacramenti mmifier, 554. Quid. Oftt requiratur, ut det validi .ibid. &fiqq- Qmdi uihcui.f 57 & fice, Qua difjwfiito rtauiif* turtnfufiapiente advqlorcm Saeraioienti.Sot. ififeqq. Quid , ut Hcui & cum frublu fifi' piatur. rfl.&fitf' Sacrameniaha quidfitit, 564. 565. Quid etant. * ibici.&ficfi‘ Sacrificium M fifia ,636 &fecq. Cujus Jit *fm plicare frucium Sacrificii. 642. V. Mijfa* Sacrilegium quid fit, & quetupkx. 123 ■ mea» committatur per ocium ytnereuw, 139. 1Saturum ib ligat te. 101, Peccata, Satu/adii, 619. & fctf* ScM L . . URUM. Wtanialum qutd & quwplex fit, g», Quando r 'tST 7oT- ffv“'°anf‘>JhcZreP't |: d“ibi’:«"*• *“*... l$9I91 i$ut^CVU‘*4‘* •*"***«• ibid. tvdff ‘°nfc,enti*hn*> IS- \'medta & pii Senet an, & qui teneantur ad jejunium. Vgt ien emapM qua fit.Anfiequenda, ^ " eligenda, 7. Quomode Coi.f.JTarius fecm * pcfiit mnusfili probabilestnfavorem peemten. 0- Un quu Jpcculativi probabiles fiequ, Pef. Wuri&etefiaftico an privetur excommuni- tdutan.&cuam graviter peccet, fi domno itL "Iaufer?*V '-253. -si>teneatur ad rtJtiluiionem, lbid. ^in cum l.beraptfn cor.-$,,Ure tnatrmomum. 797 cum [erva, i b. ih! rimT ’ veUf‘it"‘ «"fi* proprieferv,, tioM fi* "regulares. 8 78 K?l*frrd'W- qU* radantfub m»m. 7}Z,&fieqq. Qui adlUudteneantur. fil40-?41, ‘fi1’‘t quid fit. 116. Quottipict. r 27. fimonic Petmcmarfieatecbi^re, MtJTmfacere, &e. freti,, J 119 Mram S,mo INDEX RERUM, Simonis ptena. *3f Simoniace acceptum an , & etsi deleat reJUtui, Societas jBsu , tf6. 364. V.^ehgiofus-Societatis cotnrattus quid jit, 336. & feqq. Sodoma quid» Soror an teneatur fratri, velfiroritn necefiitate fuivenire, 201 Sorores tertiaria Ordina S. Francifct an Jint reh-gtoft. 39» Sortes divinatori*>d:Viforia. 1,1 S pedat io turpium comoediarum quale Jit peccatum. gte 1 pracettum quando alliget. 69. 70 Sponfolia quid jint. 765. 9»* & quanta eorum obligatio. 768. er/c^j. Quomodo imitantur. 771. C' /<44* Jtowyij a» liceant impudici tadus, Cr^* ibid. , . Sponfio quid fif, an,& quando liate fiat. 33°-33* Spurius, 3-r Status Clericorum , 418. & feqq,'Vide cle- rici. Status religio fi», 397 iS/atw jocularium, prafertim Iudicialsum, 403* &feqq. ^ Strategematis an uti hciatinlcfio, Stuprumquid. 2J Stuprator quid pre illatoftupro deleat reSiituere1 ipi.&feqq. ( Subditi quomodo fint obligati fukfupertonlits-iO) Su eriia quid fit, 416, Quale peccatum, ibxd. CT feq. Qut fint ejus filia, ibid . &feqq. . Superiores quomodo fint fuldnu obligaii. 104*" *«• , / s*k I INDEX R E RU I& ISupcrfitUoquidpt, "»ptex. 104« Quando [ committatur fiuperftitio cultus falft , iqv. i Quando cultus fuperflui. ibid.&fieqq Sujpenfio quid , 858. Quctuplex, ibici. E;ut | quantitas & qualitas unde fit colligenda. 8y iejlamentum quid, quotuplex. 345:, fi; Vitm. > ' Udum, cui defiuntfiolemmtates jure civili requi-Ji’* 1 ?47* 34^ , ofimt, & debeant ejfie j fxerutcres Tefiamenti. ] J6. 357, Intra quod ^tempus exeqmdebeat, 360, QuipofiintteHa- L *£• . 3^' &fi‘qq. Tejt amenta militum fiunt nrivilegiata. 350 'Teftmicntum mulier nsfiervi, miner», inimici> per-•1 juri,&c. an fit validum. 488 [*#*• ibid. ^in ,&quandoquHuflariteneatur, „ obligetur , qui non vult tefiari, ibidt L &fe vel Mmra* fati, IN0EX KtRUM, VeH tnfidcUum,61. 62. Quandefacraveflet exjurentur. 6 relte vtrtlt *n lutatfoemna uti, vel contra. 94 rldft4t o Vindida. '*? Violentia. V‘r&'n> an liceat occidere invafirem pudicitia , 219. cAn pro [ervandd captitate mm periculo fe exponere. Vitam an liceat abbreviare, 214 . Eius defen fi», H3.216.21S J Votum quid fit, & quotuplex. 157. Qua re-: ejfiiratur voti deliberatio, & intentio, 1*6. & Jew- ron materia, l6o.&ftqq. Voti qua, & quanta fit obligati». 16^.&feqq. i quu teneatur voto, de quo dubitat, an fit tmijfum, 157. De voto emtjfo doltre quale fit peccatum< 164. ,An duplicem malitiam ad-mittat, qui violat votum de re Jam ante pra-ibicJ, & Jeqq. V»t» alieno an quin obligetur } ibid. Q«j vomi rem ab altero prafiandam, ad quid teneatur , l6f Votaperfonahai quofintimplenda, ibid, %ca-lfa unde fovenda, ibid. Conditionalia an obligem oefiant e conditione. ibid» Votum ampletiend* religioni» ad quid abiget, l66 16*** intentio unde in dubio fit colligenda» Voti obligati0 quot modii tolletur , 168. Qui | pofiint eUrefle irritare. 170,&f :qq. Quinam tnatrdfe, 172. &feqq. Quinam in eu di fi en-' ***** 176 Minm 3 Voti INDEX rerum, dandi. torpor, Tortura reorum, 49 Tradnio in relue Ecclefu , ex gravi metuf*o‘a‘ an fit irrita. 29* Tnfiitia de bono alterius, an, & quando fit peccatum. 737 Tutela. 342 Tutela inculpata que fit. 21/ Tutorum e filium, 202.&feqq. 243. & feqq, Tjfegrapbus. *7? V. VvAgi en teneanturpreceptit laorumanqui-bus morantur,10.coramquolUetP“' rochCpofiint contrahere matrimo»,ium, o°® Vana gloria quid fit, quale peccatum, quot upliater ea peccetur. 427-4^ Vanaoifervsntiaquid, queluplex, qualepecc** tum, I j 3, u»dc coencf ;ipofstt, 1! 4 Vafillus. V.V; 5i° VeQigatiumfreuiaticne quam graviter pectetur* & an ex ea oriatur obligatio rcilitutunu, 173 Venator. Venditio quid: _ 31 V cuditor quo pretio deleat vindere» 31$*&jeW *An teneatur de vmorci, qua venditur, pr** monere emptorem ,jlf. T^ci venditac»if*rest tvte traditionem, .? Veneficium. lij.&rll*. Venena an liceat vendere'. 10. Verba turpa pr«ferre quale fit peccatum. * j ,An,& quanif t.u;cc*nt inter conjuget, "V-Yrifiet Clericdlt:% IU D 5 R RERUM. Vdl commutat u quid fit, 173. gutd circa eam requiratur, ut licui fiat. 174. &feq. Qut f*J-fint commutare. l7S Votum caftrtatK. 409. vinfimfltx cafiitaiH votum impediat matrimonium. 791- ^Anfolemnc idem dirimat, 79* Votum rehgiofa obedientia ad quid obliget, 4°9-410. . - V ctum religiofa pauftrtatu« 404.tTjeqq* Vfura quid fit. 306. §uale peccatum > lbid. & feqq. Varia fieciesufura. Vfur artorum & cooper antium obligatio & fttn* qua fit, 311.^natbufurarit liceatpetere mutuum, 93 Vxor ad quid teneatur erga maritum. 206. oino & quam graviter peccet, fi marit 0 invito qu’i auferat. afl. ^i» teneatur ad reftitutmem . ibici. 8txf4< £>uc lena pcfit expendere. o4> 2f 2 VxjiciAim animpediat matrimonium. 79l-79i FINIS. A-d Maiorem Dei Gloriam. APPROBATIO, Reverendi P- Provincialis pro tertia editione.j, |p Go infraferiptus Societatis Je~ . s u per inferioris Rheni Provinciam Pratpofitus Provincialis, po~ teihtc mihi fadfa ab admodum Reverendo Patre Gofwino Nickel, Societatis noftra: Prtepofito Gene-Iali. permitto librum, cui titulus c^> Medulia Theologia,ap. Hfrmnnno Bufenbnum , Societatis ejufdem Sacerdote concinnatum , fab eodemque poft fecundam editionem recognituro) atque a deputatis ad id Theologis le&um & approbatum, iterum recudi. In cujus fidem has literas manu mea fubfcri-ptas , confuetoque officii figillo ^unitas dedi. Colonia: I6$> afi. Januarii. P JOANNES PANHAUSS. C E n- CENSURA. Medulia Theologia Moralis k R. P. Hermanuo Bu-fenbaum, e Societate Jesu , S. Theologia Licentiato , ex variis probatij% Acoribus concinnata , futnma cum utilitate denuo excudi poterit, &ob facilem , ac perspicuam Cajus Confcientia refolvendi methodum * omnium manibus teri meretur. 'Datum Bruxella 2f. Martii id$3. J.Ciron, Paftof B. Maria de C«P" pella, Archipreft* firuxell.Lib.Ceni’- SUM* SUMMA PRIVILE GIL PHinprus IV. Dei gratia Hifpa* niarum & Indiarum Rex Catholicus, Archidux Auftria:, Dux Bur-gundiat,Brabantia:,&c. Sereni (fimus Belgarum Princeps, diplomatefuo fanxit,ne quis libellum hunc,cui titulus, MedullaTheologi/e Moralis a R, P. U er manno Bufenbaum concinnata , in hac ultima editione recognitum & emendatum, pratter lamnis Mommartii Typographi Bru-xcilenfis voluntatem, ullo modo in Belgio intra decennium excudat,auc alibi terrarum cxcufum, in has inferioris Germanis ditiones importet, vcnalemve habeat. Qui feciis faxit, confifcatione librorum,& pro fingu-lis Exemplaribus peregrinis hucU-latis, triginta florenorum penfione muiaabitur ; uti latius patet in litteris datis BruxeJJje,An, m.dc.lvii. «ic xx. Aprilis. Signat R, ds Rtss.