Feb. i]
.SOCIETY OF BIBLICAL ARCIL-EOLOGY.
[1898.
ABRAHAM AND THE LAND OF HIS NATIVITY.
By Hormuzd Rassam.
Reid, ist June, 1897.
There have been from time to time conflicting o’pinions and theories, both ancient and modern, regarding the historical site of “Ur of the Chaldees,” the supposed birth-place of Abraham, especially since the discovery of some cuneiform inscriptions in the ruins of Moggayir, at the extreme end of Southern Mesopotamia, wherein, it is alleged, the name of Ur occurs, and which a number of Assyrian scholars construed into that celebrated ancient site, mentioned in the eleventh chapter of Genesis, that I have taken upon myself the task of contesting its existence anywhere in that region. The world knows nothing of Abraham except what can be gathered of his history from the Bible, and it is therefore necessary to go to that Book for any authentic information about him and his fatherland.
In ([noting different passages from Holy Writ in support of my argument, I beg to point out, in the first place, that 1 do not do so on religious ground, as my purpose is simply to show the historical aspect of the question jn dispute, and not to prove my contention from a theological standpoint. Secondly, as I am not an Assyrian scholar, and incompetent, therefore, to decide how certain signs and figures in the arrow-headed writing ought to be road and pronounced, 1 must not touch upon their interpretation, as I might fall into a woeful dilemma, and incur the odium of being too inquisitive. But I want to touch briefly upon the danger of trusting to theories regarding the meaning of Semitic words in use even at the present day among the Arabs, Chaldeans, and Syrians.
There are perhaps more than five hundred millions of Christians, Moslems, and Jews, who only know of the existence of Abraham from the Bible, and we ought therefore to be guided by what is lecorded therein of him and the land of his nativity, and let that history speak for itself.
7°
Feb. i]	PROCEEDINGS.	[1898.
In Genesis (xi, 31), where we first learn of Abraham’s country, it is said : “ And Terah took. Abram his son, and Lot the son of Haran his son’s son, and Sarai his daughter-in-law, his son I	Abram’s wife ; and they went forth with them from Ur of the
Chaldees, to go into the land of Canaan; and they came unto Haran, and dwelt there.” In the first verse of the following chapter it is related: “ Now the Lord had said unto Abram, Get thee out of thy country, and from thy kindred, and from thy father’s house, unto a land that J will shew thee.” We must assume, therefore, that ,	Haran was the country of Abraham, the same as any Englishman,
being destined to change his abode to France from London and moves in the first place to Dover, could safely assert that the latter place was part and parcel of his country. In the fifth verse it is recorded that: “Abram took Sarai his wife, and Lot his brother’s son, and all their substance that they had gathered, and the souls that they had gotten in Haran ; and they went forth to go into the land of Canaan; and into the land of Canaan they came.” Then
1	in the ninth verse of the same chapter it is said: “And Abram
journeyed, going on still toward the south.” Now no one can doubt that Haran is situated in Northern Mesopotamia, about 450 miles p	above Babylon, and not less than 600 from Moggayir. How is it
then when Abraham was commanded to go to Canaan, which is about 550 miles to the west, that Terah, with all his great retinue, should go nearly 400 miles out of his way for Abraham to reach the promised land, which was to the south-west ? It has been urged by different writers upon the subject of Abraham’s emigration that the route was chosen for convenience; but those who advocate this theory are not aware that to take that course from the situation
1	of Moggayir is anything but the right one, if they had examined the
country properly between the latter place and the Holy Land. Abraham could have easily marched straight to Palestine from ■	Moggayir through a country which has neither hills nor rivers to
impede his passage, the same as the nomad Arabs move from place to place at the present day with all their substance: 1 have no doubt that the four confederate kings who invaded Sodom and carried Lot captive, whom Abraham afterwards rescued, had followed the same track, from Southern Mesopotamia. Those who dispute the position of Padan-aram as being the native country of Abraham, ought, 1 think, to show in the first instance a good reason for the object of Terah going such a distance out of his way to
7i
Feb. i] SOCIETY OF BIBLICAL ARCHEOLOGY. [1898.
sojourn at Haran, if it had not been a city with which he had a previous acquaintance from its proximity to Ur of the Chaldees. Moreover, I do not know why Terah should choose Haran as his future home from such a distance as Moggayir, where he would be1 looked ujjon as a stranger. But as I believe that Terah went from a place which must have been somewhere at or near the present city of Orfa, in Northern Mesopotamia, known to the Hebrews as Aram-Naharaim, it was not extraordinary that Abraham should call Haran his country when he sent his servant Eliezer thither to fetch a wife for his son Isaac. All references made in the Bible about Abraham point to his country as being in Aram-Naharaim, and this name must not be confounded with the Greek appellation of Mesopotamia, as the former applies only, according to the Hebrew geographical positions, to that part of Northern Mesopotamia which embraces the province of Orfa, the ancient Eddesa; whereas the latter is a Greek word which takes in the whole valley of the Euphrates and Tigris from Diarbekir to the junction of the two rivers, two hundred miles below' Babylon. The mistake began by the authors of the Septuagint, as the first mention of Aram-Naharaim was in the 24th chapter of Genesis, when, as 1 said before, Abraham sent Eliezer thither on an errand to his relatives at Haran, and said to him : “ But thou shalt go unto my country, and to my kindred, and take a wife unto my son Isaac.” Aram-Naharaim was also the country of Balaam ; * and we find that it had a king in those days named Chushanrishathaim, mentioned in Judges.! Surely no one can ever imagine that this Aram-Naharaim was in Southern Babylonia, near the Persian Gulf? Me find also that Joshua in speaking to the tribes ot Israel, J he told them that their forefathers “ dwelt on the other side of the flood in old time, even Terah, the father of Abraham, and the father of Nachor.” This allusion also points to that part of the Euphrates in the northern part of Mesopotamia, which is verified by what Moses said in Deuteronomy of Jacob’s nationality as an Aramee.§ This in my opinion proves more than anything else that Abraham’s family came from the neighbourhood of Haran, at the upper part of the Euphrates, and not the lower; and it is remarkable that both Balaam || and Hosea fl mention that part of Mesopotamia merely as
* Numbers xxiii, 7 ; see also Deut. xxiii, 4.
t Judges iii, 8. J Joshua xxiv, 2.	§ Chapter xxvi, 5.
|| Numbers xxiii, 7.	U Hosea xii, 12.
72
Feb. i]	PROCEEDINGS.	[1898.
Aram, though in the authorized English version of the Old Testament the former is rendered Aram, and the latter Syria; but in the revised version both are called Aram. Why the Greeks corrupted the Semitic word Aram into Syria, and Aramaic into Syriac is a mystery.
There were formerly no less than five Arams existing on the east and west of the Euphrates, namely, Aram of Damascus (kingdom of the so-called Syria); Aram-Naharaim (Northern Mesopotamia, between the Euphrates and the Khaboor, or Chebar river); Aram-padan (which means arable land, where Terah and his family lived); Aram-Zobah (Province of Aleppo); and Aram-Rehob, the district of Hamath, bordering on the Mediterranean as far as Latakia. It may be that as the Greeks corrupted the word Assyrian into Syrian, thus confounding different nationalities with this misnomer, which has no connexion whatever with the original, either in sound or etymology. It is a pity the revisers of the Old Testament did not correct all the words into Aram which were erroneously translated formerly into Syria, as they did in some cases already alluded to above.
Orfa, where the dreadful massacres took place among the Armenians some time ago, is believed by all learned Jews, Mohammedans, and Christians of that country to have been the “Ur of the Chaldees” mentioned in Scripture. Being so near Haran, and commanding an important position in that part of Mesopotamia, it was most probably, in olden times, as it is now, the capital of Padan-Aram. It might have been called then Oor, as it is in the original Hebrew and Aramaic. It is very striking that in the ancient Padan-Aram we have at the present day three positions near each other in Aram-Naharaim that are called by three biblical names, which are Orfa, Haran, and Serug, styled in Arabic Serooj, the hard g having changed into y, as there is no letter as the former in Arabic. The difficulty has arisen from the supposed nonexistence of such a country as Chaldea in Northern Mesopotamia; as it had been taken for granted that such a realm was only in a small part in Southern Mesopotamia, between Babylon and the Persian Gulf! But if we refer to Grecian history we shall find that the Chaldeans were mentioned inhabiting different parts of the range of mountains between the Mediterranean and Persia. Moreover, Ur of the Chaldees does not necessarily mean Ur in Chaldea, but it may signify the Ur of the Chaldeans, like we may now style
73	*
Feb. i] SOCIETY OF BIBLICAL ARCHAEOLOGY. [1S98.
Algeria as of France, though it is in Africa and not in Europe, or Aden of the English though it is in Arabia and not in England. The words “ Ur of the Chaldees ” show, however, that there were otjier Urs existing at the time in Biblical lands, like Bethlehem of Judah, and Bethlehem of Zebalon; and Cush* (Ethopia) of Asia Minor, and Cush f of Africa. It is very interesting to note that in the Chaldee or Aramaic language Jerusalem is called TxSxioX
Oor-Shalem, that is to say. Oor of Selim, like
Oor, d’Chaldaye, or Oor of the Chaldees. We find also that that northern part of Mesopotamia called by the Hebrews Aram-Naharaitn, is styled by the Prophet Ezekiel as the land of the Chaldeans,J as the river Chebar (in Arabic Khaboor) is one of the rivers which surround Padan-Aram mentioned above. St. Stephen also mentions, in Acts vii, 4, that Abraham came out of the ‘‘land of the Chaldeans ” when he was in Aram-Naharaim. There could have been no better word applied to that country as the Arable Aram, from the richness of its soil and extent of its cereal production. Its annual export of corn to Europe, even now, when a small part of the land is cultivated, is very great. As for the position of the town of Orfa, it is one of the most picturesque in Mesopotamia; and had it a better and more energetic Government, its province might have vied in beauty and importance with the most flourishing regions in the world. The town is situated on an eminence, with a large number of rivulets running in all directions, and commanding extensive fertile plains stretching far and wide. Its produce of fruit and cereals might prove a source of incalculable riches, especially if railway communication could be established between the Mediterranean and the Persian Gulf, through the Euphrates and Tigris Valley. A large extent of land in front of the town is studded with private and public gardens; and within the city itself there are a large number of well to do families, who have their houses surrounded with arbours and orchards.
I think it will not be uninteresting to quote some passages from different writers, both ancient and modern, regarding the Ur of the Chaldees mentioned in Scripture, and leave it to painstaking critics to draw their conclusion therefrom. I must begin first with the ancient historians, who are supposed to claim a better authority
* Genesis ii, 13. t 2 Kings xix, 9. t Ezekiel i, 3.
74
Feb. 1]	PROCEEDINGS.	[i£c.8.
than modern scholars and travellers, they having lived nearer the time of Biblical sages.
Eupolemus says, that in the “tenth generation [after the Flood], in the city of Babylonia, called Camarina (which, by some, is called the city Urie, and which signifies a city of the Chaldeans), there lived, the thirteenth in descent (a man named), Abraham, a man of a noble race and superior to all others in wisdom. Of him they relate that he was the inventor of astrology and the Chaldean magic, and that on account of his eminent piety he was esteemed by God. It is further said that, under the directions of God, he removed and lived in Phoenicia, and there taught the Phoenicians the motions of the sun and moon, and all other things ; for which reason he was held in great reverence by their king.”*
Nicolas of Damascus says thus of Abraham : “Abram was king of Damascus, and came thither as a stranger, with an army, from that part of the country which is situated above' Babylon of the Chaldeans. But after a short time he again emigrated from this region with his people, and transferred his dwelling to the nd which was at that time called Canaaea, but is now called Judea; together with all the multitude which had increased with him, of whose history I shall give an account in another book. The name of Abram is well known even to this day in Damascus, and a village is pointed out which is still called the House of Abraham.” f
This writer makes the emigration of Abraham to have been from above Babylon, and not from below it, where Moggayir is situated ; but Justin, on the authority of Trogus Pompeius, makes a more startling statement in regard to the Jews’ origin by fixing it at Damascus in Syria, and he goes so far as to allege that even the Assyrian kings and Semiramis had sprung from that Syrian region ! t
Jacob Bryant in his “Ancient Mythology ” advocates Southern Babylonia as the land of Abraham’s nativity; and as he gives an interesting account of the different historical theories regarding the whereabouts of the Ur of the Chaldees, I cannot do better than quote what he adduces for and against his contention. He says : “ Before I proceed, it may not be improper to obviate an objection, which may be made to the place, and region, where I have supposed Abraham to have been first conversant; as there are writers who
* Abimelech, king of Gerar. Cory’s Ancient Fragments, p. 77.
f Cory’s Ancient Fragments, p. 78.
: ibid., p. 78.
75	F 2
Fm. i] SOCIETY OF BIBLICAL ARCH.EOLOGY. [1898.
have imagined Ur of Chaldea to have been in another part of the world. The region in question is by Strabo plainly defined as a province of Babylonia: and Arrian, Ptolemy, Dionysius, Pliny, and Marcellinus all determine its situation so clearly, thought no doubt could have arisen. It appears, however, that Bochart, Grotius, I.e Clerc, Cellarius, with some others, are dissatisfied with the common opinion, and cannot be persuaded that Abraham came from this country. Bochart accordingly tells us that the Ur of the Scriptures was near Nisibis, in the upper regions of Assyria, and bordered upon Armenia................. This is surely too lightly
determined. All that we learn from Marcellinus is, that they passed by a castle called Ur. Not a word is there mentioned about a region called Chaldea, nor of a people styled Chaldeans, which was 1 ccessary to be found. Vet the learned writer says, res patet, ?oe may be assured that here was the birth of the Patriarch : and the original place of his residence was near Nisibis. In another part of his work he mentions a place called Ur, near Syria, upon the Euphrates, of which notice is taken by Pliny, and he seems to think it not improbable that here might have been the first abode of Abraham. From hence we may perceive that he was not very determinate in his opinion Edessa is said to have been called Ur and Urhoe, on which account some have been induced to place the birth and residence of the Patriarch here. But who ever heard of Chaldeans in these parts, or of a region named Chaldea ?
“If there be anything certain in geography, we may be assured, from a number of the best writers, that the country of which we are treating was in a different part of the world. Chaldea lay to the south of Babylonia, and was originally bounded to the east and west by the T igris and Euphrates, so that it was an interamnian region. Hence Joshua tells the children of Israel, in speaking of the first residence of their ancestors, that their fathers dwell on the other side of the flood, or river, in old time, even Terah, the father of Abraham. And St. Stephen, speaking of the call of this Patriarch, says : The God of glory appeared unto our father Abraham, when he was in Mesopotamia, before he dwelt tn Char ran.	1 he land of
Chaldea was in those times a portion of the great region called Mesopotamia, and, as I before said, it was bounded to the west by the Euphrates, which in its latter course ran nearly parallel with the Tigris, and emptied itself into the sea below........... In	this
province was the Ur of the Scriptures, called Ur of the Chaldeans, 76
Feb. 1]	PROCEEDINGS.	[1898.
which was so styled in order to distinguish it from every other place of the same name. It was also expressed Our, Ourhoe, Ourchoe, and the people were called Ourchani. It was sometimes compounded Camour, and rendered Camurine, and it is thus mentioned by Eupolemus. The description of Chaldea given by Strabo is very precise. He speaks much in favour of the natives, and says that they inhabited a portion of Babylonia which bordered upon Arabia and the Persic Sea. He describes them as being devoted to philosophy, especially the Borsippeni and the Orcheni. '1 hese last we may suppose to have been particularly the inhabitants of the city concerning which we are treating. For here, in tire true land of Chaldea, we must look for Ur of the Chaldees. We accordingly find that there was such a place called Urchoe by Ptolemy, by Josephus, Ura, or Ure. • By Eusebius it is rendered Ur, and it was undoubtedly the capital city of the province. Add to this the account given by Eupolemus, who points out plainly the place of the Patriarch’s birth and abode.*
“As the history is so plain, why do we go so wide of the mark as to suppose this city to have been upon the confines of Syria ? or, what is more extraordinary, to make it, as some do, an Assyrian city, and to place it high in the north, at the foot of Mount Taurus, upon the borders of Media and Armenia, where the name of Chaldeans is not to be found? Yet to these parts does Grotius, as well as Bochart, refer it, and mentioning Ur of the Chaldees, he adds, the name remained to the time of Marcellinus. But this learned man is surely wrong in determining so hastily and with such a latitude, for there was no Ur of the Chaldees, nor any Chaldea in these parts. Lucian was born at Samosata, and Marcellinus was thoroughly acquainted with this country, yet neither from them nor from Pliny, Ptolemy, Mela, Solinus, nor from any writer, is there the least hint of any Chaldeans being here.......... The place-
mentioned above was an obscure castle of little consequence, as we may infer, from its never having been taken notice of by any other writer. Grotius says mansit loco nomen, from whence one might ne led to imagine that it had existed in the days of Abraham. But there is not the least reason to suppose any such thing.........
“There is another question to be asked. As the rout {sic) supposed to be taken from Babylonia and the south towards Haran is objected to, I should be glad to know which way the Patriarch
* See page 6.
77
Feb. i]
PROCEEDINGS.
[1898.
Feb. i] SOCIETY OF BIBLICAL ARCII.EOLOGY. [1S98. should have directed his steps. It is answered, that he ought to have pone to Canaan directly westward, through Arabia, which would have been nearly in a strait (sic) line if he had gone from the lower regions of Babylonia, but as he proceeded in a circuit, that could not be the place of his departure. Now, from the best accounts, we may be assured that the rout (sic), which we suppose him to have taken was the true and only way—there was no other by which people could procce I............ The very best accounts prove that this
was the rout (.r/<) ever taken by people who went from Babylonia and its provinces to Pakestina and Egypt, for the direct way’, as Grolius terms it, and whit h Bochart recommends, could not be pursued. From Babylonia and Chaldea westward was a desert of great extent, whic h reached to Canaan, and still further to the Nile. Nor is there, I believe, upon record above one instance of its having ever been traversed.* All armies and all caravans of merchants were obliged to go to the north of the Euphrates when they came from Babylonia to Egypt, or the reverse when they went from Egypt to Babylonia. Herodotus, when he is speaking of the march of Cambyses to Egypt, says that the only way into that country was downward horn the Euphrates, by Syro-Phenicia and Pakestine. t There is no other apparent passage into Egypt but this. And the reason is plain, for the Arabian desert rendered it impracticable to proceed in a strait (57?) line. People were obliged to go round by Carchemish upon the Euphrates, and the kings of Babylonia and Egypt fortified that place alternately to secure the passage of the river. When Pharaoh Net ho and the king of Baby lon wanted t > meet in battle, they were obliged to come this way to the encounter. The army of Cambyses, and all the armies of the ( reeks and Romans, those who served under Cyrus the younger, the army of Alexander, Antiochus, Antonius, Trajan, Gordian, J ulian, went to the north by the Euphrates. Some of these princes set out from Egypt, yet were obliged to take this circuit. It is remarkable that Crassus, in his rout (sic) towards Babylonia, went by Charrae, or Harran, which was the very spot where Abraham, in his way from Chaldea to -Canaan, resided. At this place the Roman general was met by Surena and slain. Alexander the great went nearly in the same track ; for though this was round about,
* It is said by Berosus that Nebuchadnezzar, hearing of his father’s death, made his way in great haste over this desert.
f Herodotus, L. iii, c. 5.
7$
yet it was by many esteemed the best road to Babylonia. The Emperor Julian also took his rout (sic) by Haran, but from thence went the lower way by Cercusium and the Euphrates. For there were two roads through Mesopotamia to Babylon and Persia, and they both commenced at Charrae, or Haran. All these circumstances afford great light to the Mosaic history, and abundantly witness its truth and precision, even in the most minute particulars. It is therefore a great pity that men of learning are not sufficiently considerate in their determinations. We, from this instance, see that they would set aside a plain and accepted interpretation, on account of a seeming difficulty, to the prejudice of Scripture, which interpretation, upon inquiry, affords a wonderful evidence in its favour, for it appears, upon the strictest examination, that things must have happened as they are represented.”*
It is not difficult to infer that Bryant was fully convinced that the homestead of the family of Terah was in Southern Babylonia, and he tries to prove his argument by quotations from different historians, as if their information were infallible, quite forgetting the main point of Abraham’s connexion with Aram-Naharaim i 1 Northern Mesopotamia, which he never alludes to. Most of his arguments are flimsy, especially, as he asserts that there were no Chaldeans beyond Southern Mesopotamia, though he has a note in vol. iii, p. 287, on the word “ Casdim ” or “ Chaldazi,” in whit h he admits that “ there was a Chaldea upon the Pontus Euxinus to the east of Sinope, in the country of the Chaly bes but he adds, “ nobody will suppose that Abraham came from hence." Had the writer examined a proper map of Asia Minor, the ancient Cappadocia, he would have found that Aram-Naharaim bordered on that country, and its south eastern limit is within a few miles of the district of Serooj, (the ancient Serug, named after the great grandfather of Abraham), or Padan-Aram. Then with regard to his references to the routes followed in times past by armies and travellers, he makes a woeful mistake by say ing that there was no other way from Mesopotamia to Syria and the Holy Land except by Haran, and he goes so far as to ask, “which way the Patriarch should have directed his steps? ” He could not have known that there were, and are, two ways to go from Irack or Babylonia to Palestine: one by Aana, and the other by Dair, both being important towns on the western side of the
* Jacob Bryaxt, Ancient Mythology, Vol. Ill, p. 277.
79
I
Feb. i] SOCIETY OF BIBLICAL ARCII.-EOLOGY. [1898.
Euphrates; and in the time of Palmyra’s prosperous days there was a flourishing trade between the East and the West through the kingdom of Zenobia to Syria. If I were asked by anyone which way to choose to go to Damascus from Mesopotamia, I should say it all depended upon where I was, as that interamnian region is more than one thousand miles in length. In going from Mossul or any part of Northern Mesopotamia I should proceed either by Orfa or Dair; but if I were at Baghdad, or in any locality in Southern Babylonia, the route taken would be on the western side of the Euphrates, and enter Syria either vid Aana or Dair; but I should certainly never think of going three hundred miles out of my way to reach Damascus or Aleppo by way of Haran. The very fact of his quoting Herodotus (L. iii, c. 5) about the passage of Cambyses through the Syrian desert, shows that there was a way through that country which Phanes the Halicarnassian recommended. Moreover, modern travellers have frequented that route vid Palmyra, though since the destruction of that kingdom the country has been deserted.
In 1837 the well known General Francis Rawdon Chesney, the commandant of the “ Euphrates Expedition,” took the direct desert route from the Persian Gulf to Damascus, without even following the valley of the Euphrates; and now I hear that Colonel Edward Mockler, lately Political Resident at Baghdad, has taken the Palmyra route vid Damascus and Beyroot on his way home.
With reference to the allusion Bryant makes about Joshua’s words to the children of Israel regarding the origin of their forefathers having dwelt “ on the other side of the flood in old time,” for the purpose of proving that he had meant the lowest part of the Euphrates, is contrary to reason, because all allusions made in the Old Testament to a “flood,” or “great river,” are directed to that part which borders on Aram-Naharaim and Padan-Aram, and with the history of Eliezer’s mission to Northern Mesopotamia, and Jacob’s matrimonial visit to Haran.
I think I cannot do better than quote the shprt notices made by three distinguished and experienced travellers and savans, who visited in person the lands I have .been referring to,—I mean General F. R. Chesney, Mr. Wiljiam Ainsworth the famous geologist, and Mr. J. S. Buckingham, as will be seen from their writings, that they considered Orfa (Eddesa) to have been the identical position of the “Ur of the Chaldees.” General Chesney says thus: “To this place I had looked forward with much interest. Its history as 80
Feb. 1]	PROCEEDINGS.	[1898.
a royal city, its much earlier connection with Job and Abraham, and its present as well as future importance with regard to trade (of which its position has at all times made it an emporium), naturally gave it great consequence in my eyes. Its appearance, as the traveller approaches, is most picturesque. It occupies the intervening valley, as well as the slopes of two hills, which jut out from the range of neighbouring mountains. On their southern side is the castle, which, as well as the town itself, is defended by high walls flanked by square towers. The city contains 900 Turkish, 800 Armenian, and 200 Syrian houses, all well built: also numerous baths, and about twenty mosques, one of which is a remarkably handsome building, with two large ponds attached to it full of sacred fish.
“The extensive excavations in the vicinity of the town are supposed to be the remains of ancient Riha or Edessa, and on the adjoining hill are the scattered ruins of a building attributed to Nimrud.”*
Under the head of Ur of the Chaldees, Mr. Ainsworth writes: “ The city of Ur, which was in Ur of the Chaldees, and the seat of the nativity of Abraham and of the death of Haran, is, to the present day, denominated by the Syrians Urhoi, by the Arabs corrupted into ’Urfah, or ’Orfah. It is at the foot of the mountains of Osroene, and at the head of the same great and fertile plain, which contains the seats of the patriarchs of the family of Shem ; Haran, and Seruj. Tradition has consecrated ’Urfah as the birthplace of the father of Isaac, and the Birket el Ibrahim el Khalil is still supposed to contain the descendants of the fish loved by the Prophet. ’Urfah is also celebrated as the residence of Akbar, commonly called Agbarus, by Herodotus Ar/o/m, who is said to have written a letter to our Saviour.
“Ur was not only ‘ Ur of the Chaldees’ (Gen. xi, 28, Aben Ezra in Gen., Bochart, lib. i, Phaleg, x, and Hugo Grotius in Gen.), but is more particularly described as in the land of the Chaldaeans (Josephus, lib. i; Antiq., vii), and by Eusebius as ‘Ur oppidum regni Chaldaeorum,’ that is, of the kingdom founded by Chesed ; the same author also says, ‘ In urbe Camarina, seu Urie, quae Graecis dicta Chaldaeopolis.’ Oriental historians conduct the patriarch Abraham, in his migration to the land of Canaan, from Haran to
* Chesney’s Narrative of the Euphrates Expedition, p. 139.
81
Feb. i] SOCIETY OF BIBLICAL ARCILEOLOGY. [1898.
Berza, or Beroe, the modern Aleppo ; and ’Ahm£d Ibn Yusuf, and Abu Mohammed Mustafah, identify Ur with Roha, the modern Uriah. From the records of the Holy Writ we gather (Gen. xi, 31)’ that Terah and Abraham, with others of the family, went out of Ur to go into the land of Canaan, and they came into Haran, and dwelt there. It is evident, that, had the Ur of the Chaldees been identical with the Ur of Babylonian Chaldaea, the Orchoe of Ptolemy and Pliny, that the way of the patriarchs did not lie through Haran in Mesopotamia ; but even the direction of the journey is preserved in the amplitude of the sacred text, for we are expressly informed (Gen. xii, 9), that the Patriarch ‘journeyed, going on still towards the south.’
“Ur, in the progress of corruption, became Urhoi, Roha, Orfah or ’Uriah, and, with change of masters, Chaldaeopolis, Antiochea, Callirhoe, and Edessa. Mr. Buckingham has apparently mistaken what Benjamin of Tudela says of Dakia, or Rakkah, as belonging to 'Uriah, and hence he makes Haran two days’journey from that city, from which it is in reality visible at almost all times, and a ride of only eight hours, or about twenty miles in direct distance.”*
The geographer Buckingham, alludes to Orfa, or Ur of the Chaldees, as follows :—
“Orfah is conceived, by all the learned Jews and Mohammedans, as well as by the most eminent scholars among the Christians, to have been Ur of the Chaldees, ftom whence Abraham went forth to dwell in Haran, previous to his being called from thence, by God, to go into Canaan, the land promised to himself and to his seed for ever. The Jews say that this place is called in Scripture Ourcasdin, that is, the Fire of Chaldea, out of which, say they, God brought Abraham ; and on this account the Talmudists affirm that Abraham was here cast into the fire and was miraculously delivered.
“This capital of the country between the Euphrates and the Tigris, the Padan-Aram and Aram-Naharaim of the Hebrews, the Mesopotamia of the Greeks, and the Paradise of the poets, received from its Macedonian conquerors the name of Edessa; and an abundant fountain which the city enclosed, and called, in Greek, Callirhoe, communicated this name to the city itself. In later times it was called Roha, or, with the article of the Arabs, Or-rhoa, and by abbreviation, Orha.
*	Ainsworth’s .4-tsyria, Babylonia, and Chaldea, p. 152.
82
Feb. i]	PROCEEDINGS.	[1898.
“ D’Anvilie thinks that this last name may be derived from the Greek term signifying a fountain ; or, according to another opinion, it may refer to the founder of this city, whose name is said to have been Orrhoi, now' retained, with some little corruption, in Orfah or Uriah.”*
There is no doubt that both Job and Balaam were natives of Aram-Naharaim, and were of the same stock as the Hebrews in the Aramean sense of the word ; and so also a large majority of the Arabs. In the Book of Job it is related that bands of Chaldeans and Sabeans had plundered that Patriarch’s camels and cattle ; it is therefore not unreasonable to suppose that both those nationalities inhabited the northern part of Mesopotamia, as we know that Haran was at one lime a Sabean settlement, and the Chaldeans occupied one part of Cappodocia to the north. Diodorus Siculous mentions (Tom. i; T ii, p. 142-145) the temple of the moon at Haran, whereto the Sabeans went for pilgrimages; but now that sect, which is commonly called Christians of St. John, are only found in Southern Babylonia and in Khuzistan in Southern Persia. It is very remarkable that those interesting people, of whom there are now no more than, at the most, about one hundred thousand souls existing, speak almost the same language as that ot the Chaldeans in Assyria and Mesopotamia, called by them “Chaldee or Chaldean, erroneously styled in Europe as Syriac; but as 1 intend to touch briefly hereafter upon the nationality and language of the latter, I will confine myself, for the present, to the subject under consideration.
The origin of the Chaldeans and their ruling power have been from time immemorial a puzzle, and I suppose the controversy will continue as it has been to the end of the chapter, especially as up to the present time scholars have not agreed as to the etymology of the word "lu.*2dN, Arphaxad, from which all tire Semitic nations believe this nationality of the Chaldeans and Hebrews sprang.f Why the authors of the Septuagint translated the word brTC'2, Chasdia, into Chaldean is not easily to be understood, unless, indeed, they adopted the word from the Chaldeans themselves, as we know from Josephus, alluded to above, that they were called by that name in his time. We learn, however, from the history of I )iexarchus, a disciple of Aristotle, and a philosopher of great
*	Buckingham’s Travels in Mesopotamia, Vol. I, p. 121. t Josephus, I, vi, 4.
83
I
Feb. i] SOCIETY OF BIBLICAL ARCHEOLOGY. [1S98.
repute, the Chaldeans were first called Cephenes from Cepheus, and afterwards Chaldeans from Chaldaus, an Assyrian king, fourteenth in succession from Ninus. This Chaldaeus built Babylon near the Euphrates, and placed the Chaldaens in it.* This confirms in a remarkable manner the passage in Isaiah, which has given rise to the question as to the origin of the Chaldaens :—“ Behold the land of the Chaldeans ; this people was not till the Assyrian founded it for them that dwelt in the wilderness : they set up the towers thereof, they raised up the palaces thereof.”!
The use of the word Chaldean, like that of Assyrian, was very vague. It appears to have been applied sometimes to the entire country bordering on the Tigris and Euphrates south of the mountainous regions of Asia Minor and Armenia, to only a part of it, to a race, and ultimately to a class of the priesthood. There is a remarkable passage in Judith (chap, v, 6, 7), in which the Jews are spoken of as descendants of the Chaldeans, a belief which is prevalent amongst all the Hebrews in Biblical lands at the present day.
As to the extent of the Chaldean kingdom after the destruction of the Assyrian monarchy, there is no doubt that it must have included, in the time of the Medo-Persian Monarchy, all the provinces which were subject to Nebuchadnezzar, and called the realm of the Chaldeans in Daniel (ix, 1). It is thus related there: “In the first year of Darius the son of Ahasuerus, of the seed of the Medes, which was made king over the realm of the Chaldeans.”
Now, I must say a few words concerning the expression of Ur, which is said to have been found amongst the arrow-headed inscriptions in the Mound of Moggayir in Southern Babylonia. As I said before, it is not my business to enter into a minute detail about the etymology of the cuneiform inscriptions, inasmuch as I do not claim to be an Assyrian scholar, but I wish to try and give a commonsense view of the reading of Semitic languages. In the first place the word Ur which is said to have been found in the cuneiform inscriptions is not written with regular letters of the alphabet ; and if it were, it does not prove that that was Ur of the Chaldees mentioned in the nth chapter of Genesis, as the very fact of its being called Ur of the Chaldees shows that there were other Urs in Biblical lands in those days, as the Or of Salem (or Jerusalem).
* Stephanus, Diet. Hist. Geog. j Isaiah, xxiii, 13.
84
Feb. i]	PROCEEDINGS.	[1898.
Moreover, the w’ord Ur is not pronounced thus in the original Semitic languages, and even if it were, how is it to be assumed that that was really pronounced as Ur, when we know that Or of Salem in Aramaic is spelt and pronounced differently, as "|V Yeroo in Hebrew. It is very difficult for any person not quite conversant even with modern Semitic languages to understand not only the pronunciation but the real meaning of certain words, unless he has lived in the country since childhood and become acquainted with the idioms and phraseology understood by the natives. Very often a traveller finds that what he learnt in one country where Arabic is spoken is not to be comprehended in another. I think one example will suffice, and that is the word . min (which means from), consisting of two letters, 4 meein M, and ., noon N. W hen it is pronounced differently it is turned into who? defective, being benevolent, conferring a benefit, manna, and a measure of two pounds. The most wonderful of all the changes that take place in an Arabic word is Ajooz, which means an old woman. There are no less than one hundred meanings to that word when it is pronounced according to its application and context. The oddest of all the combinations in the list of words under the head of Ajooz are, a young woman of delicate constitution; an old man; a king;.a kettle; a pot; butter; wine; a lion; a horse; a bull; a cow; a dog ; and a she-camel ! If these variable meanings of four Arabic letters constituting an old woman are not enough to puzzle even an Assyrian scholar, I do not know what would be.
In writing to my friend, Mr. Theophilus Pinches, the learned Assyrian scholar, for his opinion about the word Ur found at Moggayir, he was good enough to send me the following answer, which will explain his idea upon the subject whether that Ur was really the Ur of the Chaldees mentioned in Genesis as being the birthplace of Abraham. He says :—
“ The bilingual texts give the name of Mugeyyer thus :
r	Hri~ (D.S.) - mu, in Assyrian characters, the pro-
nunciation in Assyrian being Uru, genitive Uri, as in bil Uri, “lord of Uru,” a title of Nannar or Sin, the moon-god, who was patron-god of the city.
“You will notice that after the D.S,. (‘determinative suffix, showing that what precedes is the name of a place), there is the character ma (or wa), indicating that the full form of the word in Akkadian was Urima, or Uriwa. There is no trace of this extra 85


Feb. 1]
PROCEEDINGS.
[ 1S98.
Feb. i] SOCIETY OF BIBLICAL ARCHEOLOGY. [1S9S.
syllable in the Assyrian form, but it certainly ought to 1 e in the Hebrew, if Mugeyyer be Ur of the Chaldees. In my opinion, the extra letter or syllable at the end would have been represented by 1, or	or NTTIN)- That the Assyrian has u (Uru)
and not 0 (Oru) is no argument against the identification, as the same vowel had to do duty for both it and 0 in that language. Except the likeness of the name, I do not know why scholars have identified Ur-Kasdim with Uru (Mugeyyer). They regard the latter as being in the land of the Chaldees.”
Through the blundering of the Greeks there has been no end of confusion in like manner as regards the word D“^ Aram in Hebrew, which was corrupted into Syria, and Aramee into Syriac; and so it happened in regard to the ancient name of Assyrians, as Herodotus mentions in his Polymnia (Hook VII. chap. 63), that the Greeks called them Syrians. Professor George Rawlinson, the present Canon of Canterbarv, however, has tried to contradict in his learned work,* entitled “ Rawlinson's Herodotus, the father of history, by alleging that “Syrian” is nothing but a variant of Tyrian,” and that Syrian and Assyrian are two entirely different words. That the Greeks when they first became acquainted with the country between Asia Minor and Egvpt, found the people of Tyre (Tzur) predominant there, and from them called the country in which they dwelt Syria (for Tsyria, which was beyond their powers of articulation). Afterwards, when they heard of the Assyrians, they supposed the name to be the same, though it had really a very different sound and origin Then he goes on to say : “ The difference between the two words will be seen most plainly by reference to the original languages. The root of ‘ Syrian ’ is in Hebrew (Tzur), the root of ‘ Assyrian ’ is (Assnur). A still greater distinction is found in the Assyrian inscriptions, where Assyria is called Assur, but the Tyrians are styled Tsur-ra-ya, the characters used being entirely different. With respect to original meaning, Tzur seems to be rightly explained, as so called from the rock (TiS) on which the town was built ; Asshur is perhaps to be connected with ‘ happiness,’ at any rate it can have no con nection with tzur.”
It is difficult to understand how Professor Rawlinson manages to prove his argument by asserting that the word Syrian was a
* Vol. IV, p. 52. (Note.)
86
corruption of the Greek Tyrian, or the Hebrew Tzur! In the Semitic languages Tyre is rendered "^2 Ssoor with the hard J, or ssadee), and in the Greek and other European languages it has been called Tyre, or Tyrus. In the Septuagint version of the Old Testament there is a great distinction between the words T\ re and Syrian. The former is written Topov, Tyrian, or Trp/or, but the latter is mentioned as 'S.opiav, Syrian, which is a corrupt rendering of Aram. Moreover there is no such word as Syria in Hebrew or Aramaic, but the proper word is DIN Aram. This proves that when the Old Testament was translated into Greek, the term Tyre was understood to have no connexion with the foreign appellation Syria, they being two distinct nomenclatures. Even the late Sir Henry Rawlinson, the brother of the Professor, considered that the word Syria was a corruption of Assyria, as it will be seen from his remark upon his brother's note in “ Herodotus,” Book I, chap. 6, in which he says, “[the only true word is Assyria, from Asshur. Syria is a Greek corruption of the genuine term.—11. C. R.].’’
Even in the present day people are puzzling their heads whether the Chaldeans of Assyria and Mesopotamia, of which nationality I am, are entitled to that ancient name, as if those people had no origin, but had fallen from the sky! Indeed, the members of the Archbishop’s Mission to the Assyrian Christians have taken the liberty of giving them a new name by calling them “East Syrians,” an appellation which is quite foreign to them, as they never had any connexion with Syria, and their country lies on the eastern side of the Tigris, known as Assyria, and not to the west of the Euphrates ! Being ignorant of the habits and customs, and historical changes in Biblical lands, they have drawn their conclusions from the word “ Sooraye,” by which, as they allege, the Nestorians, who inhabit the highlands of Assyria, call themselves. This is a mere religious term which means Christian, like the sect of the Nazarem..." “ Sooraye ” is a corruption of the word athoorayc (Assyrian), the same as Othman is corrupted by the Turks into Osman, and turned into English as Ottoman. The th as in three is turned into v, as it is now pronounced by different Biblical nationalities, such as the Yezeedees, Coords, and Persians.
The Chaldeans, both as a nation and a sect, have been mentioned by different writers from time to time, namely—Herodotus,
* Acts xxiv, 5.
87

Feb. i] SOCIETY OF BIBLICAL ARCH.EOLOG Y.	[1898.
Xenephon, Josephus, Bar Hebraeus, Assemani, and the modern geographers ; and the Arab historians, in particular, allude to Assyria as Athoor, on the eastern side of the Tigris, where Nineveh is situated. The Chaldeans of the present day, therefore, are considered also Assyrians from the country they inhabit; and with regard to their language they have always retained the Aramaic dialect, which is called in the Targum, Daniel, and Ezra, Chaldee, but is known in Europe as Syriac. The word Syriac, or Siryanee, is applied by them to the characters used by the so-called Syrians or Jacobites. It is true there is very little difference between the Chaldean and the Syriac, but the dissemblance is marked in the formation of the letters, and tin* pronunciation of a number of words like Yegar-sahadutha* (heap of witness), Maran-atha f (our Lord’s coming), Abba J (father), Talitha (damsel), Maria (Lord), Allaha (Cod), which the Syrians pronounce Yogor Sohodotho, Morenotho, Obbo, Tolitho, Morio, and Olloho.
Formerly the Syrians of Mesopotamia, who were of the same descent as the Chaldeans, spoke their language and wrote like them ; but in the thirteenth century Bar-Hebrzeus, a promoter of the Jacobites, wishing to make a thorough distinction between the writing of the Monophysites and that of the so-called Nestorians, on a< count of the bitter doctrinal antagonism which existed between those two sects, changed the characters and vowel points. The Chaldean I’ and A were changed into F and O respectively; and if we refer to Holy Writ, whether Hebrew or Creek, including the Septuagint, it will be found that the present Chaldeans keep to the old pronunciation.
There is no doubt that the Nestorians of the highland and the lowland of Assyria were of the same origin as the Chaldeans of Mossul; Baghdad, and Diarbekir; but socially speaking they do not stand on the same footing, because, while the former, with few exceptions, are rural and of the peasant class, the latter are cultured and stand in a higher status of society.
There can be no better proof of a people’s nationality than the language, homestead, and history ; and certainly no nation in the world has a better claim to Assyrian and Chaldean descent than the Chaldeans of Assyria and Mesopotamia. Their language has always been Chaldee, though Arabic is now the common language
* Genesis xx.vi, 47.	+ Mark xiv, 36.
t 1 Cor. xvi, 22.	§ Mark v, 41.
88
Feb. 1]	PROCEEDINGS.	[1898.
of the country7, which was adopted in the time of the Arab conquest. Their country was known formerly as Assyria, and history has always pointed to that country as being the fatherland of the Chaldeans and Assyrians. Xenephon mentions in his Cyclopaedia that when he passed through the mountainous regions of Assyria and Media he met with three nationalities, namely,—the Carduchi (Coords), Armenians, and Chaldeans ; and at the present time these three distinct peoples are found in the same country. No one doubts that the two former are remnants of those mentioned by Xenephon, yet the third, who are now styled vulgarly, in a religious sense, “Nestorians,” must have no nationality of their own, because, forsooth, some foreign travellers took it into their heads to attach to them a strange term as Nestorians, which is merely a nickname like Lutheran or Wesleyan. In the greater part of Assyria Chaldee is spoken ; but in Mesopotamia the common language is Arabic; and each of the different Christian communities retains its mother tongue in its church services and ecclesiastical correspondence. So also in Syria, the Holy Land, and Egypt, like the Greeks, Armenians and Copts ; but all official communications are carried on in Turkish. It is very remarkable that the present Chaldeans are called both Chaldeans and Assyrians, and their ancient national language is Aramean or Chaldee, derived, as that of the Hebrews, from Aram, one of the sons of Shem. There is no doubt their origin came from Arpachshad, Asshur, and Aram, mentioned in the 22nd verse of the tenth chapter of Genesis. When and how the affinity and amalgamation came into existence in ancient time must be left to conjecture, but there is one thing certain, that in accordance with Semitic custom, when people intermarried with a different nationality, they adopted the name on the mother side; and it may be that the Arpachshadites at one time or other intermarried with the Arameans, from whom they obtained their present language.
The habits, customs, and dress in biblical lands have undergone a great change, except amongst the Arabs, during the last fifty years. The higher class of Christians have adopted the European costume, and the French and English languages are being cultivated, especially the former, on account of the number of schools opened by the Vatican Missions. Formerly in most places, particularly in Syria, degrading restrictions were imposed upon the Jews and Christians in their attire; and at one time, in a large number of cities, no Christian or Jew was allowed to ride a horse, and if they 89	.	G
Feb. i] SOCIETY OF BIBLICAL ARCHEOLOGY. [1898.
rode donkeys, as their lot, they were compelled to dismount when they passed a Moslem of rank or the precincts of a religious place. The ladies, too, have changed, in a great measure, their primitive costumes, and taken to European apparel. They even go so far as to wear gloves, laced boots, and complete their attire by carrying sunshades ! The nomad Arabs and Coords, on the contrary, keep to their old costumes, which I think have not seen much change from primitive time. The food of the Coords and Arabs, and the 'lower classes of the inhabitants of biblical lands, has not changed much, as the “savoury meat ” which Isaac desired Esau, his son, to prepare for him, is still a standing dish amongst the primitive inhabitants of the land.
The Arabs, especially the women, still go about without wearing drawers, as the custom used to be amongst the ancients like Noah* and the Israelites.! Amongst both Christians, Hebrews, and Moslems, it is a sin to enter any place,of worship with their shoes on, as they adhere to God’s command to Moses at the burning bush,! though the former and the Jews are now following the European habit of performing their religious rites with their dirty shoes and boots on. It is a notable fact that up to the present day all Moslems, whether Turks, Arabs, Persians, or Indians, conform to the same divine command by taking their boots and shoes off when they perform their worship, though they are quite ignorant of the origin of the ceremony.
The ancient custom of washing the stranger’s feet is not practised now in biblical lands, but it is in vogue in Abyssinia. Generally speaking those who perform this duty are females, but I was one of those few who preferred to do the necessary ablution for myself.
I'he ancient biblical habits still exist in Mespotamia, amongst both Christians and Moslems, of rending their garment § at a calamity, or grief or anger; smiting upon the breast|| at prayer or supplication; bowing their heads to the ground in the act of worship^ or homage**; throwing dust on their heads, and covering
* Genesis, ix, 21. t Exodus xx, 26.	*	Exodus, iii, 5.
§ 2 Sam. xiii, 19. II Luke, xviii, 13 T Genesis, xvii, 3.
** Ruth, ii, 10. This kind of homage can also be noticed on the black obelisk found by Sir Henry Layard at Nimroud, where the ambassador of King Ahab is seen falling on his face before Shalmaneser. It is also remarkable that all Mohammedan worshippers, when praying, have to go down on their knees and touch the ground with their foreheads.
90
Feb. i]	PROCEEDINGS.	[1898.
it with their hands in great affliction * and such like misfortune.
It was prophesied by Nahum (ii, 7) respecting the destruction of Ninevah thus: “And Huzzab shall be led away captive, she shall be brought up, and her maids shall lead her as with the voice of doves, tabering upon their breasts.” This kind of lamentation is most scrupulously practised in the Irack (Babylonia) by the Sheea sect of the Moslems, when the anniversary of the murder of their patron saint Hosain is commemorated. I have seen blood gushing out from the wounds caused by the severe tabering on the breasts of young men when they were bewailing the historical tragedy.
The most remarkable observance which still exists amongst the Arabs is the “covenant of salt,” as it prevailed with biblical nationalities in primitive time. We find it was a divine ordinance amongst the Israelites to celebrate their heave offerings with salt.! In writing to Artaxerxes, King of Persia, of their fidelity to him, the governors beyond the Euphrates tell him thus : “ Because we eat the salt of the palace it was not meet for us to see the king’s dishonour, therefore have we sent and certified the king."!
I must end by relating a quaint story which happened to a friend at Aden, the Arabian British settlement, when I was acting as first assistant political resident there. He was looked upon with great veneration by all Arabs of Arabia Felix, not only on account of his sainted ancestors, but for his piety and influence in the country, which reminded me of the trick played upon Jacob by Laban. His name was Seyyid Alowi Alaidroos, the chiefest amongst the Aden Arabs, and he having heard that the Sultan of Lahaj had two handsome sisters, contracted to marry the youngest, who was reported to him to be the best looking of the two. Of course, according to the custom of the notable Arab families of that country he was not privileged to see his betrothed, but trusted to the praises and commendations of his female friends who, I have no doubt, related to him everything about her, even to her graceful walk and sweet sounding voice. Her brother consented to the marriage, and when the happy day came and the wedlock ceremony was performed, he found that instead of the damsel he chose, the elder one was given to him. Il can well be imagined in what a state my friend
* 2 Samuel xiii, 19.	+ Lev. ii, 13,and Numbers, xviii, 19.
J Ezra, iv, 14.
91	G 2
Feb. i] SOCIETY OF BIBLICAL ARCHAEOLOGY. [1898.
got into when he found the unexpected change. When he remonstrated with his brother-in-law for the trick he had played him, he was told that it was contrary to Arab rule to marry the younger before the elder, but he promised him, after he would fulfil her month, to let him have her sister, which he did. I am glad to say that my friend was quite satisfied and lived a happy life with the two sisters afterwards, and the two damsels were in like manner elated at having a distinguished descendant of the prophet Mohammed as their lord and master.
There also occurred another biblical incident in my time in Abyssinia, illustrating king Saul’s capricious behaviour with regard to the re-marriage of his daughter Michal, the wife of David, when the latter had to flee from the fury of the former (1 Sam. xxv, 44). When Menelik, the present Emperor of Abyssina, was a semi-captive with King Theodore, the latter gave him his daughter in marriage; but, on finding that his father-in-law was getting more cruel every day, and his best friends were not safe from his inhuman deeds, he deemed it prudent to decamp. When Theodore learnt of his son-in-law’s escape, he at once re-married his daughter to another favourite courtier.
92
remonstrated with his broth him, he was told that it wz -
younger before the elder, but her month, to let him have h say that my friend was quite the two sisters afterwards, an< elated at having a distingui hammed as their lord and m;
There also occurred an< Abyssinia, illustrating king S; to the re-marriage of his dat the latter had to flee from tl When Menelik, the present F with King Theodore, the latt but, on finding that his fatht day, and his best friends we deemed it prudent to decam
qwp .................  1	1 '* 11" :
i
Military Inftitutions
. ■ ° F • «
V E G E T I U S,
ICO'
IN FIVE BOOKS,
Tranflated from the Original
LATIN.
With a Preface and Notes.
By Lieutenant John Ci arke.

LONDON:
Printed for the Author, And Sold by W. Griffin, io Catharine-Street.
M DCC LXVIL
/ ? ^ 7.
P R E F A C E.
have been thofe who made the Ancients their Study, and formed themfelves on their Model. The Works of Turenne, Montecubulli, Folard, &c. evince the Efteem and Value thofe great Men entertained for the military Writings of the Ancients: and it is well known, that the Prince of Orange, the Prince of Parma, and the Marquis of Spinola, formed all their Sieges, wherein they diftinguiffied themfelves fo much, after i Csefar’s Siege of Alefia. Many other fimilar Inftances will occur on the leaft Reflexion. There are many ufeful Maxims in our Author’s fourth Book relative to Sieges, the Branch in
i which the Invention of Fire-Arms feems to have occafioned thegreaieft Alterations. The Long-Bow, the Sling, and the various Kinds of miffive Weapons, were perhaps not at all inferior to our Small-Arms; and the Baliftae, Catapult®, Onagri, and Scorpions, were as terrible and: deftruftive as our Cannon.
That my Intentions may not be miftaken, I think it proper to mention, that what I have laid is in Order to fhew that Claffical Learning is as neceflary in the Profeffion of Arms, as in any other whatfoever; and that the Study of the ancient military Writers is effentially requifite. The Affinity, to fay nothing more, of ancient and modern Difcipline confirms this Obfervation:
» and as our prefent Syftem is fo nearly copied from Antiquity ,
PREFACE.
xi
Antiquity, there is all the Reafon imaginable to believe that many other important and fer-viceable Inftihitions might ftill be introduced into the Service by a careful and judicious Examination of its valuable Remains. Xenophon, » Polybius, Caefar, and Vegetius, will always afford fufficient Employmentfor a military Man, I know not whether the military Science has not fuffered more by the Lofs of the greateft Part of the Works of Polybius, than it ever can retrieve by the other Authors now extant. His Differ-tations on the Roman Caftrametation, and on the Macedonian Phalanx, make us but too fen-fible of the Lofs we have fuftained. His Abilities as an Hiftorian and a Statefman, are great; but when he fpeaks of military Affairs, he exceeds himfelf: nor can it be wondered at, as by his Precepts and Inftrudions, he formed the greateft General of the Age, Scipio Africanus. Vegetius excepted, the ancient Writers, whofc Works are extant, have handled only particular Branches. TEneas treats only of the Defence of Places; Hyginus of Caftrametation -, Frontinus and Poly re n us of Stratagems; Arrian and TElian of the Grecian Tadics. Thefe are all very valuable Works: there are fome others of later Ages, as theTreatifesof the Emperors Leo and i Mauritius. We find the Names of Stratocles, Hermias, Cineas the Theffalian, Pyrrhus King of Epirus, Alexander his Son, Clearchus, Pau-b 2	fanias
§4 MILITARY INSTITUTIONS
The larger thefe Engines are, the greater Dif-tance they carry, and with the greater Force. They are ufed not only to defend the Intrench-ments of Camps, but are alfo placed in the Field in the Rear of the heavy-armed Infantry; and fuch is the Violence with which they throw the « Darts, that neither the Cuirafles of the Horfe nor Shields of the Foot can refift them. The Number of thefe Engines in a Legion is fifty five. Befides thefe, are ten Onagri, one for each Cohort; they are drawn ready-armed on Carriages by Oxen: in Cafe of an Attack they defend the Works of the Camp, by throwing Stones, as the Balifhe do Darts. The Legion carries with it a Number of fmall Boats, each hollowed out of a fingle Piece of Timber, with long Cables and fometimes Iron Chains, to faften them together: thefe Boats, * joined and covered with Planks, ferve as Bridges over unfordable Rivers, on which both Cavalry and Infantry pafs without Danger. It is provided with Iron Hooks called Wolves, and Iron Scithes fixed to
what Vegetius exprefsly fays in the thirteenth Section of th:s Book, that each Mefs confifted of ten Men, and the Alteiation fo flight, that I have admitted it without Scruple. Befides, it is moft likely that a complete File, commonly fuppofed to have confifted of ten Men, who lay in the fame Tent, was allotted for the Service of the Engine.
* Thefe Boats.] Orig. Monoxyli; a Greek Word figni-fying the fame Thing.
the
B. II.] OFVEGETIUS.	'
the Ends of long Poles ; and with Forks, Spades, Shovels, Pickaxes, Wheelbarrows, andBafkets, for digging and tranfporting Earth; together with Hatchets, Axes, and Saws, for cutting and fawing Palifades, and all Kinds of Wood. Be-fides which, a Train of Workmen attend on it furnifhed with all Inftruments neceflary for the Conftruftion of Tortoifes, Mufculi, Rams, Vines, moving Towers, and other Machines for the Attack of Places. As the Enumeration of all the Particulars of this Sort would be too tedious, I (hall only obferve that the Legion fhould carry with it, wherever it moves, whatever is neceflary for every Kind of Service, that the Encampments may have all the Strength and Conveniences of a fortified City.
END OF BOOK II.
no MILITARY INSTITUTIONS
the Bottom and floored with Planks: or on a fudden Emergency, by faftening together a Number of empty Calks, and covering them with Boards. The Cavalry, throwing off their Accoutrements, makefmall Floats of dry Reeds or Ruffes, on which they lay their Arms and Cui-, i rafles to preferve them from being wet: they themfclves fwim their Horfes crofs the River, and draw the Floats after them by a leathern Thong. But the moft commodious Invention is that of the finall Boats, hollowed out of one Piece of Timber, and very light both by their Make and the Quality of the Wood: the Army always has a Number of thefe Boats, upon Carriages, together with a fufficient Quantity of Planks andiron Nails; and thus, with the Help of Cables to lafli the Boats together, a Bridge is inftantly conftrucled, which for the Time has the Solidity of a Bridge of Stone. As the Enemy generally endeavor to fall upon an Army at the Paffage of a River either by Surprife or Ambufcade, it is neceffary to fecure both Sides thereof by ffrong Detachments, that the Troops may not be attacked and defeated while fepara-ted by the Channel of the River: but it is ilill fafer to palifade both the polls, which will enable you to fuftain any Attempt without much Lofs. If the Bridge is wanted, not only for the prefent Tranfportation of the Troops, but alfo fortheir Return, and for Convoys, it will be proper to throw
B.IIL] OF VEGETl U.S,	in
throw up Works with large Ditches to cover each Head of the Bridge, with a fufficient Number of Men to defend them as long as the Cir-cumftances of Affairs require.
* Having thus explained the Order of Marches, vin. Rules we now come to the Defcription of the Camp. ing an At-An Army on a Route cannot exped always to my‘ find walled Cities for Quarters, and it is very imprudent and dangerous to encamp in a ftrag-ling Manner without fome Sort of Intrenchment: it being an eafy Matter to furprife Troops while refrefhing themfelves, or difperfed in the different Occupations of the Service. The Darknefs of Night, the Neceffity of Sleep, and the Dif-perfion of the Horfes at Failure, afford Opportunities of Surprife. A good Situation for a Camp is not fufficient, we muft chufe the very beft that can be found, left, having omitted to occupy a more advantageous Poll, the Enemy fhould get Pofleffion of it to our great Detriment. An Army fhould not encamp in Summer near bad Waters, or far from good ones: nor in Winter in a Situation without Plenty of Forage and Wood : the Camp fhould not be liable to fudden Inundations ; nor the Avenues too fteep or too narrow, left, if invefted, the Troops
* This Section in the Original begins, Confequens vi-detur, Itineris Obfervatione defcripta, ad Caftrorum (in quibus manendum eft) venire Rationem. Non enim, &c.
fhould
u6 MILITARY INSTITUTIONS
left for the worfted Army. Every Plan, therefore, is to be confidered, every Expedient tried, and every Method taken, before Matters are brought to this laft Extremity. Good Officers decline general Engagements, where the Danger is common, and prefer the Employment of Stratagem and Fineffe, to deftroy the Enemy as much as poffible in Detail, and intimidate them without expofing their own Forces. I (hall in-fert fome neceffary Inftruftions on this Head collected from the ancients. It is the Duty and Intereft of a General frequently to affemble the moft prudent and experienced Officers of the different Corps in the Army, and confult with them on the State both of his own and the Enemy’s Forces: all Adulation, as moft pernicious in its Confequences, muft be baniffi-ed from the Deliberations: he muft examine which has the Superiority in Number; whether his or the Adverfary’s Troops are beft armed ; which are in beft Condition, beft difei-plined, and moft refolute in Emergencies. The State of the Cavalry of both Armies muft be enquired into, and more efpecially that of the Infantry, wherein confifts the main Strength of an Army. With refpe<ft to the Cavalry, he muft endeavor to find out in which are the greateft Number of Archers, or of Troopers armed with । Lances ; which has moft Cuiraffiers, and which
the beft Horfes. Laftly, he muft confider the Field
V7
B. KI.] OF VEGETIUS.
Field of Battle, to judge whether the Ground is more advantageous for him or his Enemy. If ftrongeft in Cavalry, we fliould prefer Plains and open Ground : if fuperiorin Infantry, we ihould chufe a Situation full of Inclofures, Ditches, Morafles and Woods, and fometimes mountainous. Plenty or Scarcity in either Army are Confiderations of no fmall Importance : for Famine, according to the common Phrafe, is an internal Enemy that makes more Havoc than the Sword.’ But the moft material Article is to determine whether it is moft proper to temporife, or to bring the Affair to a fpeedy Decifion by Aftion. The Enemy fometimes expert an Expedition will foon be over ; and if it is protracted to any Length, they are either confumed by Want, induced to return home by the Defire of feeing their Families, or having done nothing confiderable in the Field, difperfe themfelves from Defpair of Succefs. Thus, Numbers tired out with Fatigue, and difgufted with the Service defert, others betray them, and many furrender themfelves. Fidelity is feldom found in Troops dilheartened by Mif-fortunes ; and in fuch Cafe, an Army numerous at taking the Field infenfibly dwindles away to nothing. It is effential to know the Character of the Enemy, and of their principal Officers*;
* Principal Officers.] Orig. Comites. There cannot be a ftronger Proof of the Importance of this Maxim, than the
13+ MILITARY INSTITUTIONS
' fervcd the Diftance between. each Rank Ihould be fix Feet, one Foot of which is taken up by the Men: thus if you form a Body of ten thou-fand Men into fix Ranks, they will occupy thirty fix Feet in Depth*, and a thoufand Paces in Front. By this Calculation, it is eafy to compute the Extent of Ground requifite for twenty or thirty thoufand Men to form upon: nor can a General be miftaken, when thus he knows the Proportion of Ground for any fixed Number of Men. But if the Field of Battle is not fpacious enough, or your Troops are very numerous, you may form them into nine Ranks, or even more: for it is more advantageous to engage in clofe Order, than to extend your Line too much. An Army that takes up too much Ground in Front, and too little in Depth, is quickly penetrated by the Enemy’s firft Onfet: after which there is no Remedy. As to the Pofts of the different Corps in the right or left Wing or in the Center, it is the general Rule to draw them up according to their refpedtive Ranks, or to diftribute them as Circumftances or the Difpofi-tions of the Enemy may require.
• Thirty-fix Feet in Depth.] Orig. Quadraginta duos. The Calculation itfelf fliews this to be a Miftake. Six Ranks, at fix Feet Diftance from one another, make the Intervals but thirty Feet; to which we muft add fix Feet more, reckoning one Foot for the Ground taken up by each Rank in particular.
The
B. III.] OFVEGETIUS.	135
' The Line of Infantry being formed, the Ca- XYL D,f“ valry ar? drawn up in the Wings: the heavy1116cavalry. Horfe, that is, the Cuirafiiers and Troopers * armed with Lances, fliould join the Infantry; for the light Cavalry, confifting of the Archers and thofe who have no Cuirafies, fliould be placed at » a greater Diftance: the beft and heavieft Horfe are to cover the Flanks of the Foot, and the light Horfe are pofted as abovementioned to furround and diforder the Enemy’s Wings. A General fliould know what Part of his own Cavalry is moft proper to oppofe any particular Squadrons or Troops* of the Enemy; for from fome Caufes not to be accounted for, feme particular Corps fight better againft others, and thofe who have defeated fuperior Enemies, are often overcome by an inferior Force. If your Cavalry is not equal to the Enemy’s, it is proper, after the ancient Cuftom, to intermingle it with light Infantry armed with fmall Shields and trained to .this Kind of Service: they were formerly called Velites-f. By obferving this Method, tho*
* Squadrons or Troops.] Orig. Grumos, hoc eft, Glo-bos Holtium. Stewechius reads it Drungos. Drungus was a military Term in the latter Ages of the Empire. It occurs again in the 19th Seilion.
f Velites.] See Csefar, Bell. Gall. I, 48. The Velites feem to have ferved fometimes on Horfeback. See Seii. 24th of this Book. I Ihall here infert a Paflage from Valerius
I7o MILITARY INSTITUTIONS
Sea, Marlhes, or Rivers; by Art, when inclofed with Ramparts and Ditches. When a Place is to be built, the fureft Way is to take every Advantage of Ground ; for in a level and uniform Situation, nothing can be done but by mere Dint of Induftry and Labor. We fee, however, ancient Cities built in open Plains, which, not-withftanding the Difad vantage of Ground, have been rendered impregnable by Art and Labor.
it. The The Ancients never built their Walls in llrait Walls of .	. .	,	„
cities. Lines, that Dilpofition expofing them too much to the Violence of the Ram, but with faliant and reentering Angles with Towers at the Extremities. If an Enemy attempts to fix fcaling Ladders, or advance Machines to a Wall of this Conftru&ion, he is feen in Front, in Flank, and almoft in Rear, and is in a Manner furrounded by the Defences of the Place.
in. Ham- Rampart, to have fufficient Strength and tafts. Solidity, fhould be thus conftrufted. Two parallel Walls are built at the Diftance of twenty Feet from each other; and the Earth, taken out of the Ditches, thrown into the intermediate Space, and well rammed down. The inner Wall fhould be lower than the outer, to allow an eafy and gradual Afcent from the Level of the City to the Top of the Rampart. A Ram cannot dcftroy a Wall thus fupported by Earth, and in
B. IV.] OF V E G E T I U S.	171
in Cafe the Stone-Work fhould by Accident be demolished, the Mafs of Earth within would refill: its Violence as effectually.
To fecure the Gates of a City from Fire, they iv. Port, fhould be covered with raw Hides and Plates of Gates.	!
Iron. But the ancient Invention is the belt for this Purpofe-, it is a Work thrown up before the Gate, with a Portcullis* at the Entrance fufpen-ded by Iron Rings and Ropes: if the Enemy enter the Work, the Portcullis is let down, and they lie at the Mercy of the Befieged. The Wall above the Gate fhould alfo be perforated in feveral Places, that Water may be poured down to extinguifh the Fire on Occafion.
The Ditches round a City fhould be very v. Ditch<«. broad and deep, that the Befiegers may not eafdy fill them up, and that an effectual Stop may be put to the Mines by the Quantity of Water they contain. For the Depth of the Ditch and the Water are the two principal Obftrudtions to thefe Kinds of fubterranean Works.
There is Reafon to apprehend the Showers of vr. Me-Arrows may drive the Befieged from the Defen- vering the ces of the Place, whereby the Enemy gain an gainfl: the Opportunity of fixing their Ladders and mount- thXiJ ers.
* Portcullis.] Orig. Catarafla, from	vel r.a,-
'ra^alrw, cum Impetu decido.
Z 2	ing
174
VIII. Mill, tary Stores.
J
MILITARY INSTITUTIONS
Quantities of Bitumen, Sulphur, liquid Pitch, and incendiary Oil *, muft be provided to burn the Machines of the Befiegers. The Magazines muft be ftored with Iron, Steel, and Coals, to make Arms, together with Wood proper for Spears and Arrows. The round Stones found in Rivers, as of the heavieft Kind, and moft proper for the Ufe of the Slingers, are to be carefully collected, and piled up in Heaps on the Ramparts and Towers. The fmaileft are thrown by the Sling, by the Fuftibalus, or by the Hand ; thofe of the middle Size by the Onagri; and the heavieft and rounded: are difpofed along the Parapets, to be rolled down upon the Affai-lants, in Order to crufh them in Pieces, and demolifh their Machines. Large Wheels are likewife made of green Wood, or fmooth Cy-
* Incendiary Oil.] Orig. Oleum quod incendiaiium vocant. Ammianus, B. XX11I, thus defcribes it. “ In hac Regione (Media) Oleum conficitur medicum, quo illitum Telum, fi emiflum lentius laxiore Arcu (nam I&u extin' guitur rapido) hasferit unquam, tenaciter cremat; & fi Aqua voluerit abluere quifquam, ^Eftus excitat acriores Incendiorum, nec Remedio ullo, quam Ja<Bu Pulveris, con-fopitur. Paratur autem hoc Modo: Oleum Ufus communis Herba quadam infedum condiunt harum Rerum periti, ad Diuturnitatem fervantes ; & coalefcens durant, ex Materia Vena; naturalis, fimilis Oleo craffiori; qure Species gignitur apud Pcrfas; quam, ut diximus, Naphtham Vo-tabulo appellavere gentili.”
linders
B. IV.] OFVEGETIUS.	i7i
linders* cut out of great Trees, to be rolled along with greater Facility: when fuddenly thrown down fteep Places, they deftroy Men, Horfes, and every Thing in their Way, and fpread univerfal Confternation. Beams, Planks, and Iron Nails of all Sizes, are to be provided for the Conftrudtion of Machines to oppofe againft thofe of the Enemy : efpecially as it is often necelfary to raife the Height of the Ramparts or Parapets, by expeditioufly adding new Works, to prevent their being commanded by the moving Towers of the Befiegers.
A fufficient Quantity of Cords of Sinews is to ix. cws be provided, as without them the Onagri, Balif- gLi' " tae, and other Engines are of no Service. The Hairs of the Manes and Tails of Horfes are alfo fit for this Ufe : and we are taught by Experience of our Anceftors that Womens’ Hair will ferve equally for this Purpofe in Calcs of Ne-ceffity. At the-Siege of the Capitol, the Engines became unferviceable by continual Ufe, and a Supply of Cords failing, the Roman Women voluntarily cut off their Hair, and gave it their Hufbands to repair the Engines, who thereby repulfed the Enemy: thus, by giving up the Ornament of their Hair, thefe virtuous La-
* Cylinders cut out of great Trees.] Orig. Cylindri, quos Taleas vocant. Commentators arc much divided about the Word Talese.
dies
J/8 MILITARY INSTITUTIONS
midated*. For the Aflailants, by the formidable Difplay of their whole Force in Order of Battle, and their Shouts mixed with the Noife of Trumpets, endeavor to terrify the Enemy into a Surrender. If the Befieged are Strangers to Emergencies of this Kind, as Fear makes great Imprefllon on Men unaccuftomed to Danger, they are thrown into Confufion by the fijft Aflault, and the Ladders are fixed, and the Placetaken. But if theAflault is vigoroufly fuf-tained by refolute and experienced Troops, the Befieged immediately refume frelh Courage, the Influence of Fear is out of the Queftion, and each Party exerts all its Force and Skill, depending on them only for Victory.
xm. Ma. Machines ufed in the Attack of a Place arr chines for
attack. Tortoifes, Rams, Scithes, Vines, Mantlets, Mufculi, and Towers: I fhall defcribe 'their Conftrudtion feparately, and the Manner of employing or oppofmg them.
XIV. The Ram, Scithe, and Tertoiie.
f
TheTortoifeiscompofed of Beams and Planks, covered with raw Hides, and Cloths of Hair or Wool, to fecure them from Fire. Within this
Machine is a large Beam headed with a crooked Iron, to pull Stones out of Walls, which from
• But the Befieged are ufually moft intimidated.] This is an Addition to the Original, which the Senfe feexned to require.
its
B. IV.] O F V E G E T I U S.	179
its Form is called a Scithe. When one End of the Beam is armed with Iron, it is called a Ram, either from the Hardnefs of its Head that beats down the Walls, or from its recoiling, like that Creature, to ftrike with greater Violence. The Tortoife is named from its Similitude to that Animal, that fometimes draws in and fometimes puts out its Head: in the fame Manner this Machine drives forward and backward the Beam abovementioned, to give more Force to the Stroke.
The Galleries, called by the Ancients Vines, xv. vines, 1	t	1	1 Mantlets,
are now known among the Soldiers by the barba-r and Cava, rous Appellation Caufiae. This Machine is made ‘ of flight Timbers, eight feet high, feven broad, and fixteen long. The Roof is double and compofed of Planks and Hurdles: the Sides are likewife fo ftrongly defended by Ofier-Work as to be impenetrable by Stones or Darts; and it is entirely covered on theOutfide with frefli Hides, or Cloths of Wool, to prevent its being fired. Several of thefe are joined together, and afford a fafe Shelter to the Befiegers who advance under Cover to fap the Foundations of the Walls. । Mantlets are compofed of Offers, with an arched Roof, and fecured by Hair-Cloths and Hides: they move, like a Carriage, upon three little Wheels, one of which is placed before in the Middle, and the two others attbe Corners behind.
A a 2	The
' / ‘
F L A V I V EG E T I
Ai
RE N ATI , VI RI 1NL.
de re militari
L I B R I Q_y A T V O R;
Poft omnes omnium editiones,ope -veterum librorum corrcdi, .
A .	-'A;.' •	' 7
GO DESCALC O STEWECHIO	-
Acceflcrdnt Ssr. 1, V11, F Ro n.t i ni Straregematoa libri quatiidri JE.11A n,vs Dc intVruenclis iiciebust M ob E S T Vs Deybti^aflisrertnilitatisfCaftranic-tatioR6mahdr6m txhiftojfis f* b LXB ii. „ Z’K
Aecfiflit ftarfiim dufiem G. Steivec-hI : - 'I .iw FkVegetwifa GqWmEntarivs. -p v
Adiuri&a eiiiftcirf'	& ^R^cisCi M.9&F,
in I v t‘.J F r o N x jPn V M Conie6tanea,& Notx.
/nj.-rrm -r.r.	•;/..* 'j . " ■•	- f

Lvgdvni Batavorvm, Ex OFFICINA P L ANTINI ANA, Apud Francifcum Raphelcngium.
<T
16
F L A V I VEGETl
Cap. xix.
< Ad portcindiim pondw excrcendos tyrones.
Po n d v s quoque baiulare vfquc ad 60. libras,, iter facerc gradu militari, frcquentiffime cogcn< funt iuniores,quibus inarduisexpeditiombus neceflit; imminet annonam pariter & arma portandi. Nec h< crcdatur efle difficile, fi vfus acceflerit: nihil cnim el quod nonjiffidua meditatiofacillimuni reddat. Quai rem antiques milites fadlitauifle, Vcrgilio ipfo teffi in. cognofeitur; qui ait: *
Non [ecw, ac patriu acer-Romanns tn armis Intufto fltb f.tfa vtam cum carpit,& bofti Ante exptUatum pofitu flat m agmine caflris.
Cap. xx.
Qge armorum genere vfi [int antiqui.
Lo c v s exigir, vt quo armorum genere, vel in ftruendijvel muniendi fine tyrones, referre rente inus. Sedinhac parte antiquapenitus confuetudadc leta eft: nam licet exemplo Gotthorum Sx Alanorun Hunnorumque equitum arma profecerint , pedite *[tamen] conllat clle nudatos. Ab vrbe cnim condit; »»»’dfiicnn. vlquead tempus D. Gratiani, & cataphradis & galei muniebatur pedeftris exercitus. Sed cum campeftri cxercitatio interueniente negligentia,defidiaque cefla ret,grauia vidcri arma c<rperunt,quxrarb vtique mill res induebant. Iraquc ab imperatore poftulant, primi *.z4/w.caffi- caraphrailas, deinde *caffides deponere: fic deteiSlii refundcS pe&onbus & capitibus, congreffi contra Gotthosmili. quo vide No- tes noftri, multitudine fagittariorum fepe deleti funt 44mtM’ nec port tot clades, qua? vfque ad ranrarum vrbium ex-cidia pcrucncrunr? cuiquam curtc fait, vel cacaphradEu
DE RE MTLITARI LIB. I. I?
■1 galeas pedeftribus reddere. Ira fir, vt non de pugna, J de fuga cogitenr, qui in acic nudi exponuntur ad ilnera. Quid enim pedes fagittarius fine caraphradta, -ie galea, qui cum arcu fcutum tenere non poteft, fair? Quid ipfi draconarij, atque figniferi, qui finiftra anu haftasgubernanr, in prcelio facienr, quorum & pita nudaefle conftar,&pedtora? Sedgrauis pediri rica videtur,&galea fortafle, * rarb meditanti anna, * rb tradlanti. Cteterum quotidianus vfus non laborat, iam fi onerofa geftauerir. Sed illi qui laborem in rardarma jrrandis veteribus munimenris armorum, ferre non trad‘inu’ jfltinr, dereCh'scorponbqs & vulnera fuftinerecogun-r& morrcs:&, quod eftgrauins [& turpius] aur ca-, aur certefuga rempublicam prodere. Sicdum excr-:iumlaboremque declinanr, cum maximo dedecore
jcidantur, vt pccndes. Vnde enim apud antiquos lurusdicebarur pedeftris exercitus : nifi qubd pilatjo liones prxrer ftuta etiam caraphra&is galeisque iul-bantfvfqueeb, vr fagitrarij finiftra brachia manicis unirenrur. Podites autem feutati, prater cataphradlas galeas, etiam ferreas ocreas in dextriscruribus coge-nruraccipere. Sic erant muniri illi,qui in primaacic ignantes Principes,in fecunda Haftari,in tertiaTriarii icabanrur. Sed Ttiarijgenibus pofitis folebant intra itafiibfidere,ne ftantes vulnerarentur,vcnientibus re-
:&cum necefiitaspoftulaflcr, ranquam requieti ve-■mentiusinuaderenthoftes,a quibusconftat firpe fa-amefte vitftoriam, cum haftati illi, & qui priores fte-rant, interiiflent. Erant autem apud vercres inter pores, qui dicebantnr leuis armatura? fundirores, & fe-htarij? qui prarcipue in cornibus locabantur, & a qni-spugnandi fumebatur exordium: fed hi & velocifti-i&exerciratiflimi legebantur. Nec erant admodum ulti,qui cedentes (fi preelij neceftitas compuliftet) in-
B	terprin-
■...................,
18	F L A V I VEGETl
ter principia legionum recipi folebant, ira vtacics ii mota conlifterct. Vfqucad prartentem prope xtati confuetudo permanfit, vt omnes milites pilcis, qt Pannonicosvocabant.ex pcllibus vterentur: quod pre terea teruabatur, ne grauis galea videietur in proelio Ii mini, qui geftabat aliquid temper in capite. Midi autem, quibus vtebatur pedeftrisexcrcitus, pila vo< banrur, Ferro fubtili trigono pradixa, vneiarum none fine pedali, quod in feutum fixum non poflet abfci • di, & loricam, teientcracfoniter dire&um, facile pi rumpit.cuius generis apud nos iam rara funt tela. B; bari autem feutati pedires, his praecipue vtuntur, qt bebras vocant, & binas etiarn ac ternas in praliis pc rant. Sciendum prarterea, cum millilibus agitur, ill ftros pedes in ante milites habere debere: ita enim i brandis fpiculis vehementior idtiis eft. Sed cum ad ; la (vt appellant) venitur, & manti admantim glad pugnatur, tunc dextros pedes in ante milites habere d bent: vt & latera corum fubducantur ab hoftibus, poftint vulnusaccipere, & proximior dextra (it, qi plagam poftit inferre. Inftruendos igitur ac protege dos omni arte pugnandi, quocunque genere armoru conftat efte tyrones. Needle eft enim, vt dimican acriorem (umat audaciam, qui munitocapite vel pevti re non timet vulnus.
Cap. x x t.
De munitionc caflrorum.
Castrorvm quoque munitionem debet tyi conditeere: nihil enim, neque ram falutare , m que tarn neccfTarium inuenitur in bello: quippe ft re<5 conftitutafuntcaftra, ita intra vallum tecuri militesdi nodesque peragunr, etiam (i hoftis quafi obfidear,ni] ratamciuiratcm videantur tecum vbique portarc. Sc huii
DE Rfc MlLITARt LIB. I.	19
iiius rei (cicntia prorfus inrercidir: nemo enim iani iu ducftis foflis, praifixisque fudibus caftra conftituic. ic diurno vel nodurno fuperuentu equitum barbaro-im,multosexercitus fcimus frequenter afflidos. Non ilum aurem * confidantes fine caftris ifta patiuntur, »rri*o, con'd cum in acic cafualiquo cceperint cedere, muni- 7/-ienta caftrorum,qub fc rccipiant,non habent,& more />»•». nimalium * multi cadunt. Nec prius moricndi finis”7 r,quam hoftibus voluntas dcfuent perleqwendi. ulu
Cap. xxii.
In quibmlocis conftitucnda fint calira.
astra auremjpraeiertim hofte vicino,tuto Icm-per f’.cienda funt loco: vbi & lignorum & pabuli
:aqua? fuppetat copia. Et fi diutius commorandum r, loci (alubritas cligetur. Cauendum etiam nc mons t * vicinus altior, qui ab aduerfiiriis captus, pofiicoffi- *	V1’-
ire. Confiderandum [etiam]ne rorrentibus inundari l;tior/aUt jnfueuerit campus, & hoc cafii vim patiarur exercitus. ro numero autem militum , vcl impedimentorum lunienda funt caftra, ne maior multitudo conftipctur paruis, neve paucitas in larioribus vhra quam opor-
icogatur extendi.
Cap. xxi i I.
/pccie dclineanda fint cafira.
’ntfrdvm autem quadrata, interdum rrigona, interdum (emirotunda, prout loci qtialitasaut nc-fliras polhilaueritjCaftra facienda funt. Porta autem, appellarur prxtoria, ant Orienrem fpedfare deber, t ilium locum qui [ad] hortes refpicit: aut fi iter agi-ijillam partem debe: attendere , ad quam eft profc-irus exercitus, intra quam prim.r centuri.r, hoc eft,
B i	cohor-

52	flavIvegetI
ceps autem primae cohortisccnturiam femis,hocc centum quinquaginta homines gubernabat. Ad que
*mumie-t- prope omnia, qua? in legione * ordinatafunt, pertinei ordman- [tein feciin(Jus haftatus ccnturiam femis, id eft, cei turn quinquaginta homines regebat. Triarius prig centum homines gubernabat; fic decern Centuria? ct liortis primal a quinque ordinariisregebantur: quih magna? vtilitates,& magnus honor eft a veteribnscoi ftitutus: vt cetcri milires ex tora legione omni labore; deuotione contenderent ad tanta premia peruenir.
*r.atnditm, Erant *cnim centuriones, qui fingulas centurias cur; enam bant: qui nunc cenrenarij nominanttir. Erant decan denis militibus pra’podri: qui nunc caput contubern vocantur. Sccnnda cohors habebat centuriones quit que. Similiter tertia, & quarr.a, vTqne ad decimam cc hortem : in iota autem legione erant centuriones quit quaginta quinque.
cont'uhbus
* numeri vetajiriptu-ra.
C A P. I X.
T)c officio prafecti legionis.
Se d legati Impcratoris *ex conkilaribus ad cxerd tus mittebantur, quibus lcgiones,& auxilia vniuerl obtemperabant in ordinatione pacis vol neceffirate bel lorum , in quorum locum nunc illufttcs viros confta magiftros militum fubftitutos, a quibus non tantiin bina? legiones, fed etiam plures* numero gubernanriir) Proprius autem index erat pra?fctftus legionis, habeni comitiuam primiordinis dignitatem, qui abfente legj, to, tanquam vicarius ipfius poteftatem maximam reti nebat. Tribuni vel centuriones, ceterique milites,eiu prxeepta feruabant. Vigiliarum fine profedlionis tef (era ab eodem petebatur. Si miles crimen aliquod ad mififlet,audloritate pra?fedi legionis deputabatut a tti buno ad poeuam. Arma omnium militum, item eqni veftes
IDE RE MILITARI LIB. IT. 55 c5)& annona, ad curam ipfius pertinebant. Difci-■x ins, & feueiitas: * exercitatio, non folum pcdi-i,(ed etiam equitum legionariorum, prxcepto eius nidie curabatur. Ipfe autem cuftos diligens & fo-■sjegioncm hbi crediram allidius operibus ad om-■ dctioiionem , ad omnem formabat indultriam: K$ ad prxfc&i laudcm fubicdiorum rcdundare vir-lm- ■
■	C A P. X.
De officio pr^fecti ctifirorum.
*Ncn male li- Jit trii Mfi. excr-cuio.
| rat etiam caflrorum prxfedhis,licet inferior di-■ gnitate, occupatus ramen non mediot ribus caufis: ■nicm callrorum politio, valli & foflx * deftinatio fl .	T-. ।	i i	j.	xftimatio
■incbat. 1 abernacula vei calx mthtum , cum impe-Bientis omnibus , nutu ipfius curabautur. Prxterea Bi conrubernales <?c medici,a quibus curabantur.ex--■iiretiam ad eius induftriam pertinebant. Vehicnla,
■gittaiij, necnon eriam terramenta, ambus materies « p^e^, ■atur vcl cxdittir, juibi s aperiuntur foils’,* context- fagmaiij.
■vallum aqu.r ductus, hem ligna vel ftiainina,arie- tfr'^e‘ erra' ■ onagri, baliltx,cetcraqur genera tormencotum , ne
■(lent aliquando, procmabar. Is poll longam pro- F-e”n,U4 co" aiimquc mihtiam peritilTimus omnium legebatur: t iedc doccret alios, quod ipfc cum laudc fccjfTct.
fepitur val-Iwna aqu* cduc'Kur.
Cap. xt.
De officio prafeefi f.ibrorum.
BA b e t prxterea legio * fibres Jignarios, inflru-6tores,carpenrario.' ,fcrrarios, pi&ores, rcliquosq.
■ices ad hybernorum xdificia fabricanda; ad ma-hinas, turres ligneas, ceteraque, auibtis vel expugnan-ir aduerfariorum ciuitates, vel defenduntur proprt.r, ■paracos: qui anna, qui vehicnla, ceteraque genera ■	C	tormen-
* Retie Mt-dil’' enendA-lat fabros, tignarios, Itruitorcs,
34	F l A v I vegetI
tortnentorum , vel noua facerent, vcl quaflata repar rent. Habebanc etiam fabricas feutarias, loricarias.a cuarias, in quibus fagittx, miflilia,ca(Tides, omniaqi armorum genera formabanrur. Hate enim erat cu pratcipua, vtquicquid exercitui neccflarium videbati nunquam decllcr in caftris: vfquc ed, vt etiam cunic larios haberent,qui ad morcm Beflbrum,dudto (ub tt riscuniculo, murisque intra fundamenta peifoflis,ii prouifi emergerent ad vrbes hoftium capiendas. b rum index erat proprius pratfedlus fabrorum.
Cap. xii.
De officio tribuni wUitum.
De c E m cohortes habere legionem diximus: prima erat miliaria , in qua cenfu, genere, lite forma,virtute, pollentes milites mittebantur. Huie bunus praterat,armoru feienria,virtute corporis,mon honeftate prxeipuus. Reliquat cohortes, prom print, placuiflct,a tribunis,vcl a prxpofitis regebantur. Ta autem fermbatur exercendi milites cura, vt non foil
tribuni, vel pratpofiti contubernalcs fibi crcditos, oculis fuis inherent quotidic meditari,fed etiam iph
morum arte per feet i, ceteros ad imitationem proj cohortarentur cxemplo. Tribuni autem folicitudo* bunt liuda- hanc laudatur induftriam : cum miles vefte nitidus
batur inda- mi$ bcn£ munitus, ac fulgcns, exercitij vtu, & di ’ fKi»- plina eruditus * incedit.
nice-
dcbat-	Cap. xiit.
De centuriis atque wexiltis veditum.
PR i m v m fignum totius legionis eft Aquila, qu aquilifer portat. Dracones etiam per lingulas hones adraconariis feruntur ad prcclium. Scd anti, 5 *4u’a fcicbant in acic3commiflb bcllo,cclcritcr ordi acics
' DEREMILITARILIB. II.
[cicsque turbari,atque confundi- nc hoc poftet accide-e,cohortcs in ccntunas dimferunc, & fingulis centu-iis lingula vcxilla conftiruerunt : ica vt ex qua cohortc, cl quota cllet centuria, in illo vcxillo litcris efict afcri-itum, quod intuentes, vel legentes milites, in quanto-is tumulcil, a contubernalibus fuis aberrate non potent. Centuriones in(iiper,qui nunc cencenarij vocan-jr/ranfucffiscatlidum *criftis,vt facihiis nofcercntur, nos lingulas iuflerunt gubernare centurias: quatenus fl^hucras ullus error exiftcret, ciim center, i milites lequercntur, habcbant, on lolum vexillilm (bum, fed etiam centurionem,qui gnam habebat in galea. Rurfus iplte centuria? in con-jbernia diuiIx funt: vt decern multibus lub vno papi-ionc degentibus, vnus * [quafi] prazeflet dccanus, qui aput contubernij nominator. Contubernium autem c*UOtlue lanipulus vocabatur, ab co quod coniunOtis manibus aritcr dimicabant.
Cap. x i i i i.
De turmis cqtiiium legionariortnn.
3vemadmodvm inter pedites ccnturia vel manipulusappellatur,ita inter equites turmadi-
tur. Et habet vna turma equites jx. Huie qui pneeft, )ccurio nominarur. * Vt cnim centum pedites ab vno jnturione, fub vno vexillogubcrnantur, limiliter 52. quitesab vno decurione , (ub vno vcxillo reguntur. «>npedites rztcrca licut centurio eligendus eft , qui lit magnis inbus de procera ftatura ; qui haftas vel miftilia peritd culctur & fortiter; qui dimicare gladio,dc feutum ro-ircdodtiflime noueritjquiomnem arrem didicerit ar-larurar.vigilans, fobrius, agilis,magis ad Eicienda, quae imperantur,quam ad loquendum pararus:[qui]con-ibernaics fuosad dilciplinam retineatjad armoru ex-:cidum cogat, vc bene veftiti, & calceati lint; vt arms
C 1	omnium
F L A Vl VBGITl
omnium defricenrur ac fplendeanr: fimilirer elegendus eft decurio, qui turmic equitum prjeponaiur, imprint hjbili corpore,vi loricatus,& armis circundatusomni. bus, cum (umma admiratione equum poflir afcendcre equicare fortiilime; conto fcientervti; (agittas dodif (line mictere ; turmalcs (bos,id eft, Cub cura (ua equi. tes pofitos erudite ad omnia , qua? equeftris pugna de. pofeit: eoldem cogcre loricas,vel caraphratftas,contos & caflides frequenter tergere, & curare. Plurimuir enim tenoris hoftibus armorum fplcndor importat Qmscredac militem bcllicofum ; cuius diflimulatione fitu, ac rubigine arma foedantur ? Non (olum auten equites, fed etiam ip (os equos afiiduo laborc conueni cdomari. Itaque ad decurionem & (anitatis,& exercita tionis tarn hominum,quam equorum pertinec cura.
Cap. xv.
Qwmddrwd.'.m legionum acies inflrHanttir.
Nv n c qualiccr inflruenda fit acies , fi pugna im mineat,dcclarerur vnius legionis exemplo: quo< fi vfus exegerit, transferri pofiit ad plures. Equites lo cantur in cornibus. Acies peditum a primacohorte in cipit ordinari in cornu dextro. Huiccohors fecund coniungitur. Tertia colters in media acie collocatui Huie annctftitur quarta. Quinta verb [cohors ] fini ftrum fufeipit cornu. Scd ante fignn,& * citra figna ret, & Mode-	■	.	.	i
flue circa ncc non etiam in pnma acie dimtcantes, pnncipcs vo *^*,voca‘ cantur, hoc eft, ordinarij, ccterique principals. Ha1 cratgrauis armatura, qui habebant cafiides, cataphra (ftas, ocreas, feuta , gladios maiores,quos fpathas vo cant, & alios minorcs, quos femifpathas nominant ♦ t'e Im ha P^urr,batas quinas pofitas in (cutis, quas primo imperi ftile iaciunt. Item binamiflilia, vnum maius , ferro trian gulOjVnciarnm noucm,*haflili pedum quinque * [& femis
Di Ri M1LITARI LIB. II. v 37
Bmis,qu°d pilin’1 vocabant,nunc (piculum dicitur,ad ■iius ia&um cxercebanrur prxcipue milites,quod arte, Kvirtute directum,& fcutatosredires,& loricatos equi-Ks fspe iranluerberabat: ahud minus, fcrro triangulo ■nciarnm quinque, * hadili crium pedum [&] (erais, * Tterwn it& ■iiod ttinc vcrriculutn , nuncverurum dicitur. Prima haftlIc Kies principum: Secunda hadatorum , armis callbus ■ocertir inftru&a. Pod bos eranr ferentarij & leuis ar-
■jatura ; quos nunc * auxiliaries , Sc armaruras dici- /!«•>•« i lius; fcurari qui plumbatis.gladiis, & mifl'ilibus ac- W7f> «<=“!-■ J. r	0	...	. .	catorcs,
1 Andi, iicut nunc prope omnes mihres videntur ar-Buti. Erant item fagittarij cum callidibus; cataphra-I&is;&gladiis;fagiui$; & arcubus. Erant fundirorcs, 1 q ii ad fundas vcl fudibalos lapides iacicbant. Erant
p gularij, qui ad manubaliftas, vcl arcubahdas diri-Bbanc (agitras. Secunda acies fimilitcr armabatur: in qua confidences milnes, hadati vocabantur. Sed in Belinda acic, dextro cornu , cobors (exta ponebatur: Bi iungebatur feptima. Oitaua cobors mediam aciem nriebac, nona comitante. Dccima cohors in fecunda Bieiiniftrum fempcr obtinebat cornu.
Cap. xvi.
triiirq , vcl ccntu-rior.es armentur.
I) o s t omnes autem acies, triarij cum (cutis, can-phradis & galris ocreari cum gladiis,fcmifparhis, plumbaris [&] binis milTilibus locabanrur , qui genu pidiro fubfhb banr, vr, (i prima acies vinecrerur, ab his quafide inregro reparara pugna poller *fperari victo-ri.1. Omnes autem dgnarij vcl figniferi, quamuis pe- ,r^,a,ari Ires, loricas minores accipiebanr,& galeas ad terrorem rare’ rC pi ■odium * vrlinis pcllibusredas. Centurioncs verb ha- ’'«*«»v. eft C j	bebant
$8	? L A V I vegetI
bebant catapbra&as, fcuta, & galeas fcrreas: fed tranf.
11 Libri fcwi uerfis & argentacis criftis , vt * facilius agncfcercntui celc- £ f ;
pus
Cap. xvi i.
Ccmndjja pugna grautm arm Murom flare pro niuro.
It t v o autcmfciendumeft,&modisomnibusreti. nendum : quod commiflb bello, prima ac fecund] acies llabar immota. Triarij quoquerelidebant. Fercn.
♦ Minwr- rarij anrem,*& leuis armatura fcutatores, fagittarijl ^caJore// funditores, aduerfarios prouocabant ante acicm procc] fcutatores.fa dentes: fi holies fugare potcrant, fequcbantcr: fi eo4 ^KorM’/hoc rum virrute,*ac multitudine premebantur,reuerteban<| eft leuis ar tur ad fuos,& poll cos ftabanr. Excipiebat autem ptce.l aut ^um grauis armatura,quae tanqua minus (vt ita dicamjl ferrous flabat; & non folum miffilibus, fed etiam gid diis cominus dimicabar, Et fi hoftes fugaflet, non fe l quebatur grauis armatnra,nc acicm fuam * ordinemquel ordina. turbarct, & ad difperfos recurrentes holies, incompol tioncm^dc opprimerent: led leuis armatura cum funditori.l bus,fagittariis,& equitibus,fugientes fequcbarur inimi-l cos. Mac difpofitione, atque caurela fine pcriculo led gio vincebat, aut fupcrata feruabatur incolumis: quid ius legionis ell, facile nec fugere, nee fequi. I
Cap. xv i i t.
militum, dr grades in eornm aduerfis fcribenda,
Se d nc milites [aliquando] in tnmulru prctlij a ftiisl contubernalibus abcirarent, diuerfis cohortibusdi-uerfa in feutis figna pingebant: vt ipfi nominant <Td.; ficut etiam nunc moris c 11 fieri. Pratcrea in ad. uctfo'
de re MIL1TARI LIB. II. 39 ,rfo fcuto vniufcuiufquc militis, literis erat nomen fcriptum,addjto,exqua diet cohorte, quavc centu-L, Ex his ergo apparct, legione bene inftitutam,quali juniuffimam die ciuitatem,quseomnia proelio neccf-■ia fecum vbique portarct, nec metueret repentinum ■ftium fuperuentum,quietism in mediis campis lubi-■ * folia valioque muniretur ,qux omne genus mili- CMn ■nijOinne genus contineret*armorum. Si quis igitur fonk ft v’d-■gna publics lupcrare Barbaros cupit, vt,diuinitatis M“c mu* Iru , difpofttione Imperatoris inuidi, reparentur ex "t.k'rV. ar-lonibus legiones , votis omnibus petal. Intra breue mauirarura-Item tempon's fpacium , iuniores diligenter eledt & Ircitati quotidic,non folum mane/ed etiam poft me-Biem, omni armorum difciplina vcl arte bellandi,ve-ies illos milites,qui orbem terrarum integrum fubegc-|nt,facile coarquabunt. * Ncc moueatur, [Caffiar, tua * Ncc mo-|aieftas]qubd olim confuetudoeft mutata,quae viguit: Inins fclicitatis ac prouifionis eft perennitas tua, vt d,tm moment Io falute reipublicar & nouacxcogitct, & antiqua re- f£'cmnei ll~ ■tuat. Omne opus difficile videtur, * antequam ten- * Rcflituo rcsjceterum ft exercitati,& prudentes viri dileftui pra?-Iknantiir, celeriter manusbellis apta poterir nggregari, nam. gjdiligenter inftitui. Quiduis enim efficit folcilia , ft competcntcs non denegentur expenfa’.
Cap. xix.
rr<etef corporis ""robur, nota.rumy& computdlndi ’ Mf‘ art cm tn tyronibw eligcndam.
f. d quoniam in legionibus plures fcholx funt.qux J literatos milircs qiurrunt; ab his,qui tyrones pro-ant, in omnibus qtiidem ftatura? magnitudincm, cor-oris*robur , alacritatem animi, conuenit explorari: *robor, ;d in quibufdain notarti peritia, calculandi,compuwn-
C 4	dique
44	F l A V I V E G E T I
ditentnr , vt & ars dirigendi, & dextra: virtus polfit . adcrefccre. Sagittarij vein, vel fundicores, Teonas,hoc cft.ftunciun vel ftraminum fafees,pro ligno ponebant; ita vt fexcentos pedes remouerentur a ligno , vt fagit-tis, vel ccrtfe hpidibus ex fuftibalo deftinatis,lignum hatpins tangerenr. Pioptcrea fine trepidatione in acia fac icbant, quod ludenics in campo temper fecerant, Alludccndum eil edam, vt lemcl rantum funds circa caput rotetur, cum ex ea emittitur faxum. Sed & manu folaomnes milites meuitabanrur libralia fixa iadlare.-cpii vfus paratior creditor, quia non dciidcrat fundam. Millilia quoque, vd plumbatas * iugiter perpetuoque pcrpctuo<.jue exercjtjo j!t jgCre cogebantur, vfque adeb , vt tempore •a/</.,fcin- hyemisdc tegu!is,vcl *fcandulis, qme h deelTenr, ccrt£ nl“' de cannis, vlua, vel culmo, & porticus tegerentur ad equites, & quxdam velut balilicarad podites : in qui-biiS tempeftare, vel vends acre rurbato, Tub refloat-mis emdiebatur exercitus. Ceteris autem edam hy-bernisdiebus , (i nines rantum , pluuixquc celTarent, exerceri cogebantur in campo : ne intermilTa confue-tudo, & aminos militum debilitaret,& corpora. Siluam r.vdere, portare onera, tranfilire foflas, natarc in niari, hue Huminibus , gradu pleno ambulare, vel ctirrerc etiam armatos cum (arcinis fms, frcquentiilime conuc-nit : vtquotidiani laboris vhis in pace, diflicilisnon videatur in bello. Sine ergo legio, hue auxilia fuerint, excrccantur allidue. Nam quemadmodum ben£ ex-ercirarus miles pra-lium cupit, ita formidat indodhis. Podremb feiendum eQ, in pugna vfum aniplius pro-deTe, quam vires. Nam li iloCtrina cclfet armorum, nihil paganu.s diftat a milite.
A O
C a y,
pl RB MILITARI LIB. II. 45
Cap. xxi i i t.
Exempt* ad'wrtationum & exercitij militaris, de alt is artibw trafta.
1 th l eta, venator, auriga , propter exiguam jk meicedem.vel certe pkbis fauorem,quotidians iditatione * anes fuasautferuare, aut angere confue-int. Militem (cuius eft: manibus (cruandarerpublica) idiofius oportet (cient iam dimicandi, viumque rci [lies; iugibus cxercitiis cullodire : cui contingit non itum gloriola Victoria, fed etiam amplior prarda; emque ad opes, ac dignitatem ordo milinr, Sr Impe-oris indicium confueuit cuehere. Artifices fcTnici exercitiis non rccedunt pro laude vulgi. Miles fa-imcnto le&us, ab exercitiis armorum ,vel nouellus, 1 iam vemftus ceflare non debet, cui pugnandum . pro (alute propria,& libertare communi: prarfertim mantiqua fir prudensque fententia, Omnes artes in
* Lett*du» cfnuci, *rti» fux.aut certarc,iur age-rc cdiuemr.
Cap. xxv.
Ennmeratio fa rr .wren tor urn t •uel ma-cb in arum lector is.
e gio autem non tantum rrilitum numero, fed . etiam genere ferramentorum vincere confueuit. bimum omnium inftruirur iaedis,qua* nuiLr ioricar, plla pofliint feuta fufterre. Nam pci fingulas centals fingulas carrobaliilas habere confucuir,quibus muli trahendum,&’ fingulacontubernia ad armandum [Idirigendum, hoc eft , vndecim homines depnran-r. Nam ha; quanto maiores fuerint, tanto longius «c hiustela iaculantur. Non folum autem caftra defen-mr, veium etiam in carapo port acicm grauis arma-
ture
4^ FLAVl VJGETllIB.lt.
turz ponuntur. Adquarum impctumjnccequites Io ricati,nec pedices feutati pofiunt obftare. In vnaauten: legione quinquagintaquinque carrobahftx efi'e folent Item dccem onagri, hoceft,finguli per lingulascohor-
• tes in carpciitis * bobus [duobus] ponantur armatis:v ww.rh-vv.cjt fj	hoftesadoppugnandum venerint vallum,fagit.
tis & (axis pollinc caftra defendi. Scaphas quoque dt
bobut par-tantur ar. njati;
*	, fa-
ciendum
fingulis rrabibus cxcauatas,cum longillimis fiinibus,& interdum etiam ferreis carhenis , fecum legio portae quatenus contextis eifdem (licut dicunt) monoxylis lupcrtvctis etiam ubularis, flumina qua: line ponubiu vadari ncqueunt, tarn a peditibus, quam ab cquitati fine periculo tranleantur. Haber ferreos harpagoncs quos lupos vocant,& falces ferreas confixas longiflimi contis. Item ad foilarum opera* facicnda bidentesji
•fwnrfs.pa- goncs,* palos, raftra,alueos, cophinos, quibus portetm las.rutra, terra. Habct quoque dolabras , fccures, alcias, fcrra$
quibus materia ac pali dedolantur acque ferrantur. Ha. bet prxtcrca artifices cum omnibus fcrramcntisjquiad oppugnandas hoftium ciuitates, teftudines, mufculos, ariercs,vincas (vrappellant) turres etiam ambulatorias faciant. Verum ne lingula enumerando plura dican. tur, vniuerlaqua? in quoque belli genere neceflariae(Te credunmr, Iccum legio debet vbique portare,vr in quo. Uis loco fixerit caftra,armatam faciat ciuiraccm.
47
D E
L I B R I T E R T I I
Prologus.
THENIENses dr Lacedamonios ante Mace don as verurn potitos, prifci 'teflantur annales. Veritm apud Atbc- *probant h-nienfes3nofolumrei bellies Jedctiam	Lt'
dinerfarum artiumz/ipuit in duft ria:
Lacedtmoniis autem prxcipisa fuit cura bcllorum. Prirni namque experiment a pupnarum de euentibus collipe nt es, ar tens prod ioruin (cripft fie firmantur zf-que eo, z<t rem nailitarem, qua virtute fola^el certe felicitate creditur contineri,ad difciplinam peritiaft, ft it di a reuocarint : ac magittros armorum ( cjuos TotxTizfsc appettatterunt) iuuentutem fuam vfum,va-rietatemque pupnandi praceperint cdoccri. O viros (umma admiratione laudandos }qui earn pr<£cipue ar-tem edifcere voluerunt, ftne qua alix artes effe non poftint! Hortim fcquentes in ft i tut a Romani, Martq opens praceptaftaft’ zftu retinuerunt, & Uteris prods-tier tint.	perdiucrfbs autoreslibrosque di ft er fa >
Imperator inuifft) mcdiocritatetn means adbreuiarc
JZ	GOD ESC. ST EVVEC. COM.
AdrianoTutnebolib. 12. Aduerfanorum cap.6. ad quetu beniuolum Ledorem remittee.	,.
Multitndine fagittariorum fepe deled funk] For-tean fagittarttm fcripferit Vegetius. Quod autem vfui ve-Romanis hie traditur.vt nudati pcdites;cawphrad!s, galeifque depolitis; infcliciter fepccum Gpthis pxignaunt; idinprimis eueniffc fcio illo prceljp,quo Valens A. fupe-ratus,& flamma hoftili exuftuseft. Paulus Diaconus: Ad primnm Gothornmimpettimpertnrbat£ font Rowa«ornm equiinm tin. ni£, ntidatdfqttepedites deferuere, qni moxeqititatH hostiumfepti , «c fagittarttm nubibns obrttti: lib. iz. Hiftoriarum. Itidcm Oro-fius, Nttbibies (inquit) fagittarttm obrnta.
Vel cataphradas,vel galeas pedeftribus reddere.JSed quaerat nuncaliquisquid procataphradis, quid pro galeis milites Vegctij aetate,& deinceps geftarint ? Refpondeo; prolorica& cataphrada fuifletunicam,quamThoraco-<» thntumicha machum appcllarunt. cuius vfum ad defenpdonem mea iB4»erunt. mjhi diligentia fuppeditauit. Nam dum in eo fum,vt qua ad bellica tormenta intelligenda,explicanda faciunt, con-quiram;commodum incido in librum,cui titulus Notitia vtriulque imperij, eidjuc coniundum libellum-de rebus bellicis. ex quo quae de thorachomacho ibidem tradeban-tur,cum beniuolo Ledpre.&ftudiofo huiufmodi antiqui-tatum lubens communicabo : Inter omnia, inquit, q»£ adntr-fttm bellicnm pronida pofteritatis cogitauit antiqtiitas. Thoracomachuni qnoqne mira militate ad lettamen corporu, armornmponderi,(^ aff>eri-tatifiibiecit. hocenim vtflimenti ^enut, quod de coaitili ad menfttrani, tHte^a>n bumaiti pettorii conjicitnr, de mollibitf lanis timoris follid-tttdo, folertiama^islra, compofiiit: -ut hoc indnilo primitm ,lorica -vel cliVanuf, ant hie fimilia fragilitatem corpora , ponderts afreritate non Lederent; membra quoqne 'uejlientii, inter armortim hiemifqtte diferi. men tali folatio adiuta labori/iifficiant. Sane ne idem Thoracomachtu pinnies verberatus ingrattefiente pondere adficiat vefientem, de Lifycr bene confecltspclliLm ad injlar eiufdem Thoracomachi faciem conuenitt ftperinditcere. Hoc igitttr vt diximus Thoracomacho indtito, cui Graci appellatio, ex tnitione corpora nomen adfampfit. foccis etiam , hoc ejl Thor.i^-rri'H, ^IciameHtis, Crfcrratis ocreis indntis,fnpcrpoftagalea , cf fcitto, <utl -vididiam. gladio lateri aptato, arreptis lancets in plenum, pedeflrem jubititruspit-gnam, miles armabitttr-Quae primum inuenta veftis fiiftincn-do aut leuandoarmorum pondcri , eadem poftilla arma-tur.’
7 7. AD LIB. I. V EGET. •	5 J
turJE loco fuit. Itidem puto pro galeispoftea pileos iftosTb»r»tMMthi pannonicos £uifle,dequtbus:Vegetiuseodcm hoc capite. Quod ad Thoracomachum-, non verba praemifla, verum ,u,i Cuam figura,qu<Bin codcmhbello propofita eft,iraeuenif-feindicat; &eft talis,qualeiii hie propofitam vides. quam bona fide,vt4epidam iftic videram,exprimcndam curaui.
, LegionaYim tboraconuicho inducts.
I98	GODESC* STEWEC. COM.
nus 1.io.ff.de adult. & Vlpianus Li. ff. De his qui notan-tur infamia:& pnncipalisconftitutioin l.Imperialis, C.de Ludifctnid nupuis.& rubnca cotacod. Thcodofuno, de fcenicis. Pri-mam horum fpedaculorum in rempublicam Romanam inuedionem iamdudum, vtarbicror, a medefidcras.eam habccoex Liuio. is primum initio librifeptimi, itafcribic: Lndi qttoqHefcenici, nona res bellicojo papula ( nam Circi meilo jjiefta-«- culumfuerat ) inter alia calejlu ira placamiiia inflituti dtcHumr. Ite-rum lib. 3 5. Lttdos (cenicos per quatridnxm eo auno primum factos ab cnrttlibtts tdilibus memorise proditiir. id quodLiuius poftremo loco refcrc, fadum Q_ Fabio Maximo, T. Sempromo Graccho iterum cofs.
Ad capvt xx v.
p rimvm omnium inftruituriaculis.quaenullae lo-“*■ ricae, nulla poffunt fcuta fufferre.j Varias agnouic ant>quitas loricas, nam hneas.coriaceas, asneas, ac denique ferreas geftaffe corn peri. Lorica linea Alexandru Magnum indui folitum.fcribit in vita eius Plutarchus. Item & Graj-corum heroes vfos, teftis Homerus Iliad. /3. Herodotus Polyhymnia . icicle de Hifpams memorise prodidit Liuius hbro 51.Idem ille Samnites totam legione linteatam ha-buiffc fcribit, hbro nonoextremo: & Feftus in /egio. Liuij haec funt verba : Forma erat f'cuti: fitmninm latns, qua p-rettu atqne humeri te^nntur,fa^li^io aqnali^ad immn cuneatior, mobilitatu caufa; ftongiapeciori tegitmentum,& finiflriim irus ocrea tectum .galea, cri-jlata.qttx ftieciem niagnitudini corporuni adderent,tunica auratisniiiiti-bus verficolores; argeiitatu linte<e candida. Certum genus miiitum Imperator Caracalla inftiruit, quos Alexandnnos appeila-uitrhos thorace ex triplici Iino induros fuiffe.videbisapud Dionem,in Caracalla. Suetonius inGalba: Loricam tamen, itrkaiintt. inqutt, indnit Lineam loricam , pro xnca militibus Athenienlibus deditlphicrates.tcftcm do Diodoru lib. 1 5. L(n<4t>r«.KM. & in eius vita Probum. Varro, Lorica,ait, a loris, quod de cono Lnui fcrtn. emdo pector.ilia faciebant, po/led fitccnderunt Galli eferrofitb id voca-bulitm, ex annidts,fcrream tunicam.
Quibus muli ad trahendum. ] Manufcriptus H.& quatuor SuG) legunt,»n»l«. quod vereor,ne mentiantur.
Nam ha: quanto maiores fuerint, tanto longius tela xaculantur.] Augcc verbo vnoC.S. M. & H.inquibusle-gitur,
AD LJF. If.VEGET.	J99
giturJOKpHS acfortiiis.vide,ne de fuo hoc addiderint librari j.
Item decern onagri, hoc eft finguli per fingulas co-hones,in carpentis bobus duobus porrantur armatis.] Alter Sufianorum rcfcrebat,Mik trahentibtuportMturarmatts. Vox dtiobiu nulla eft in codice M. S. H. N. neque illi aliud quideius locofubftituunt. hocamplius,pro armatis,omnes illi rcfenmr,fl»'w/!H. quodnonadboues,fcd ad ipfum Ona-gri machipamenrum referendum eft. Rede igicuremen-damus,boltuportantitr annati. Vegetius hoc eodem capitede carrobaliftis loquens: Singula, inquir»conrntcnihi ad armandum *vel dirigendnm,hoc eji vndciim homines depHtantnr.Itidcm in No-titia Imperij verba de balifta Conant: Qua quanto minus ad ar-mandttniflevirornm minislerittm quarit , tanto efl ingenij virtHte pra-flanrior. lumcnra hare,qua: rnaebinis bellicis , cererisque rc- h""»»hud bustrahendis incxcrciruneceflaria cranr; iiue muli,£iue cqui,fiue boues crant, prouinciales-prazftare tenebantur. «««« Cetcrum prxftitis animalibus,prouinciales neque pabulis, neque pccuma danda grauan poterant: 1- comperimus,C. tWMr. decurfu publico,lib. n.Porro vt hie, inexpeditionc belli— ca,machims, armis, ccterhque hue illuc transferendis bo- »««, muti, ues.mulos vfui fuifle videmus:fiimlirer & in curfu publi-co, bobus, mulis.afinis quoque anciquicus vfos,teflatur Im-peratorum conftitutio, l.prima,Cod. Theodofiano, dido ticuio.Idautem a lulianofublatum, fevibit Socrates lib. 5. cap. 1-Imo totum ilium publicumcurfum (cum priuato-rum onus ante fuiffet) in fe recepic Imperator Seucrus, tcfteSpartiano. Idem ille D. Hadrianum curium fifcalem
inftiruift'c,alibi fcriptum reliquic.
Quatcnus contextiseifdcm (ficut dicunt]monoxy-lis. I Eum locum ey.plicabo lib.;?, cap.7.
Item ad fofiarum opera facicnda.jMembranae H. fa-ciendttm fcribunt. Id, tanquam infolcns, offendit anteseo-rum,qui hie repofuerunt,/dcicHj4-,exiftimantes bene mere-ri fc*de Vegetio, ciim meriti fine admodu male.Gerundia "Jetn,Ui enim veteres niagis arnafte videtur quamea.qu^Gcrundi- Gauuiibrum uaGrammatici vocac.Inde illi longe alioexeplodixerunt: V*’*.’"’4*"" PhIIos/nb(hiend:iiii,& confttefliciendttm, Varro lie Lucretius,
jEtcrnas cjMoniam pamas in morte tirtendim.
Sed admonuerunc hateGcliius: item in Spicilegusfuis no-
fter Palrncrius, & alii.
N n 4
Biden-
J2O	CASTRAMETATIO ROU
tibufqucex pretoris (igno. Igitur vnoquoq. manifeftfc agno(centc,in qua ftriga,&qua ftrigae parte tendit,e'd qubdomnes temper eundem in caftris locum tenent,fit limilc quippiam,qualecu in vrbem notam ac proprtam ingrednur excrcitus. illic cnim a portis dcclinantcs mox vnufquifque procedunr, perueniuntq. ad proprias ha-bitationes abique vllo errore : propterea quod vniuerfi ac finguli cognofcunt in qua ciuitatis parte (it ipforum diuerforium. hisfimile quippiam contingit etiain Romanis caftrametationibus,quibus vidcntur Romani fe-quentes huiufmodi facilicatem,contrariamGrecis ince-dere viam: quod ad partem etenim Greet caftrametan-do precipuum ducunt caftrorum munitiones, casque tequuntur in primis,partim fodiendi labore declinail-tes: partim exiftimantes non ede (i m ilia manufada mu-nimina, iis qusc ab ip(a locorum natura fada funt mu-nimenta.obid etiam in vniuerfo caftrorum pofitu figures omnifariam mutare coguntur,fequcnteslocorum fi-tus. vnde interdum efle contingit priuatum quoque & particularem tabcrnaculi (ingulorum locum. Romani autem laborcm fodiendi, aliaq. iis competentia tolerate preoptant commoditatts gratia,atque vt notum vnum-que temper habeantcaftroru (itum. Vniuerlalcsitaque partes fpeculationisexercituum caftrametationifque iri-primis huiufmodi funt.
finis.
GODESCALCI STEWECHII
COMME NT ARIVS
A D
[FLAVl VEGETl
R E N A T I,
D E
RE M ILI T A R I
L I B R O S.
Acce(]eru»t eiufilem G. Stewechii^ Franctsci Modii Brugenfc, in IVLIVM FRONTINVM Conieffanca&
Lvgdvni Batavorvm, Ex OFFICINA PLANTINIANA; Apud Francifcum Raphelcngium.
C I 3. Io. X C 1 I.
401	GODESC. STEWEC. COM.	="
adhibcnda fir, aliis conhderandum rchnquo. Vallos&l (udes pro iifdein effc , alibi docuiex Seruio; addam nunc I VAUKmqxidfit. IGdon ccftimonium: VaHrnn, inquired qnodmole lent eru 1
-jHdedi £ltar' tusiodiaprAtcndatur. diftiiHi ante vallum 4 valla. mini vj||j I <<». fates flint qHibm vallum munitur. Et valli utfti,qnbd figantnr & eitel* 1 lanttir. iiHeruall-i. fyacia flint inter capita vallornm,idt>l jl»ptH>n,qhi- I bus vallum fit. lib. ; $. cap. De mumtionibus.
Loriculavrbe eflecircumdatam.JIn mcmbranisllit. m torpiawis, lorica vocabatur. Ammianus: Terras prAttringens mnros ahitts erigcbat :hac lorica, diligentia teleri cenfltnimata, tw fiI(a locandam Jeciiriiatemfltam exiHinians: lib. 31.	Etiam ad cccli
ambituni omnia fuoamplexu concludentem id rranftulit Lucretius:
Deniqiic qua circttm cccli lorica (tercet.
LniMilLti,»dt Dicebatur autem ilia lorica Latine ea nocione, qua Grsce pro quo Vitruuius fere reddidit plntcnm. Loricatn autem hoc opus ab ahis quoque Hiftoriographis vocatam obleruaui, non Loriculam.mfi in munitionibus leuiufcu-lis & minoribus. Ctefar lib. 7. belli Gallici. Poti eosaoaerenr vallum x 11. pedum extriixit, huic loricam pinnafq^ adiecit. Icerum lib. 5 .Tunes cotabitlantur,pinna,loritafy ex cratibui atiexHntur. Hnrius odauo belli Gallici: Turns crebrat excitari in aliitndi-nem trinm iabtt!aiornm,pontibtu tranflebiis consiratij^ conimiffi; vumflontes viminea loricnla munirentnr. Tacitus 4. Annal. Obji-diuinccepit per prafidia, qna oportnne iam nmiiiebat. dein foflam lo~ ricamifc contexens,qttaitnor millia paflutim ambitii complexes cH.Floras lib. 3. cap.io. GaHellw iiigentiqiiafi lorica circundatamprimiim fame domitit.
Ad capvt xxix.
Ced ex alto deftinara miffilia, fine plumbatae, flue DilpmtitiTur ^ncetE, veruta, vel fpicula.] Cogit me hie Vegetijlo-«ii». cus diflentire a doftillimoviro Adriano Turnebo , quod illius manes mihi cupio ignofccre. Ishb.14. Aduerf.c.u. plumbatas interprcratus glandes plumbeas,quas tnartio-barbuligerebantjVt a me relatueft fupralib.i.cap. 17.forte indudus in earn opiniond,qubd eafdem putaret efle plumbatas, quibus animaduertebatur dim in fontes: qua de rc ego mernini fupra libro fecundo. Et pene in eundem Ale errorem vir ills pertraxerat 3 nifi reprchcndiflet Vegetius, quern® «
AD LIB. UH. VEGET.	4°5
.(D vidcs has plumbaras inter rmflilia enumerate. lacu-jutem hasplumbatas, non glandes fuifle, probabo ex fill*, non^lan* ertoaudore De rebus bellicis,cuius ego ante mentio- t//. jjfepiusfeci.Is bifan’as plumbaras proponit hac figura: !u.
Plnrnbata Tribolata.
Plumbata Mamillata.
Iteram plumbatam Tribolatam appcllat, alteram Ma-illatam. Expofitionem autem Tribolata: talem adhibet: Mie ic,inquit, iaculi ^enus quod inniodum fagitt* pennu videtttr in-uditm, hoh arcus neqtie bafcla pit!fit confiieuit emmi Jed mantis im-ta C7 viribns elifitm in ho si ent commus vadit, quod excipieiitigcrni-raiione videmr afferre perniciem. Ant enim peiimit infixitm,aui fine dnere dilapfum, & in terrain pofitum, planta calcaiitts irtfgitur , ei Adin partem quamlibet ft fuerit (onner/niH ex latere , acnleo ex ;e linente inferat vi:h:us. Fit autem ex h^no in modum fagitia fafto, i ferrum (iibtiliter infermam 'venabnh aptutuiK in^itur, fistula ei:ij-aifcrri pammper extcn/i,/upraquam modiec interietlo ffatio, plttm-adbarentes iaculi vehit tribnh emergent. InjHwwa autem parte ifilcm iaculi afftguntar penna celeritatis can,a, tamo videlicet jbper (dem pennas relido (patio,quantum digiti pot i>eri;n tenentis ampiecti. iumbatxMamillatxexpontioncrn ralem habet idem an-or: Bene ext&ifd(inquitj direfla viroa, aicipiet in extrcmitaie tn. i rotundttm in acumen dedudnin ferrum ftmiltbus lock tn tribtila-pliimbo , pemiis adherentibus, vt plambi ponders, CZ pennarnm leritiA adiuta rotunditas teli, facill cljpeas aduerfarij, fimihter slaiitid valeat penetrate.
verb & Onagri, fl a peritis di liger tiflirnc Ccc i	tempe-
PETRI POSSINI E S. I.
OBSERVATIONS PACHYMERIANARUM
AD HISTORIAM ANDRONICI
LIBER III,
QUAE AD TEMPORA ET AD CHRONOEOGIAM PERTINENT TRACTANS.
CAPUT I.
De numero annorum, quos haec rerum Andronici hisloria complectitur. huius finis quantum absit ab initio historiae Canlacuzeni.
I* A-iite omnia operae pretium duco Cgere utrimque metas huic historiae, et ex quo limine procedens in quern excurrat limitem, definire meliendo. scribit noster p. 12 v. 4 Andronicum Palaeo-logum capessentem solum exlincto iam patre habenas imperii, annos natum fuisse quatuor supra viginti; ac c. 36 et ultimo libri 7, huius opens postremi, affirm at desinere hanc historiam in anno undequinquagesimo aetatis Andronici eiusdem. unde infer tur, res gestas annis sex et viginti huius secundi Pachymeria-nae historiae voluminis argumenlum facere. annos quippe sumi-mus expletcs ad expeditiorem calculum; id quod citra magni detriment! periculum posse nos facere, ex iis quae numero mox tertio de nato circa luliani anni principium Andronico dicemus apparebit.
II. Restat explorandum quoti numerentur in aera vulgari Christiana duo hi anni, qui spalium temporis, in quo explicando haec historia versatur, utrimque terminant. eorum prior qui-dem, unde principium ducitur, cum statim a Michaelis Palaeo-logi Augusti morle inchoetur, et haec, ut demonstratum est vol. I p. 747, die 2 Decembris anno Christi 1282 contigerit, fuit sine dubio annus idem aerae vulgaris 1282, sed postrema dumtaxat sui parte, diebus videlicet viginti. huic anno si
OBSERVAT. PACHYMER. UB. III. CHROKOLOG. 777
25 solidos addamus, fiet annus Christi 1307, in cuius die un-deciina Decembris necesse sit metam deligere ullimam temporis hac hist oria descripti. quia vero in cullectione maiorum sum-inarum fere minutiae contemnuntur, baud magnopere repugnaverim, si quis malit a kalendis lanuariis anni Christi 1283 huius P 562 historiac initium ducere, ac fn.ern eiusdem in kalendis iisdem anni 1308 statuere, neglectis utrobique viginti diebus, qui supra priorem epocham abundant, posteriori desunt ad perfectam ple-nitudinem.
IIL Et commodum ad istam putandi rationem satis apte quadrant anni vitae Andronici, quos insigniendo principio spatii narratarum a se hoc opere rcrum noster adbibet historicus. nam editum in lucem vel mense lanuario vel Februarii principio An-dronicum hunc imperaiurem, dudum collegiums (vol. I p. 743) ex illis Nicephori Gregorae verbis 1. 10 p. 214, quibus in mo-nodia de Andronici eiusdem obitu affrmat eurn die duodecimo Februarii morientem explevisse ennum aetatis quartum supra septuagesimum. Ttragtov piv ijSrj xai Ffidopijxoorov fto$ and ytvsOECog avroj tiXfvkovti yvvsro. quartus et septuagesimus annus a nativitate ipsi morienti abso/vebatur. cum autem eum natum definiverirnus ibidem anno Christi 1258, intelligiqm^ ipsum ingressum annum quartum et vicesimum aetatis primo sesquimense anni Christi 1282 cuius anni mense ultimo patri de-cedenti solus in imperio succedens extremes trahebat menses anni suae vitae quarti et vicesimi, post non multos dies vigesimuni quintum inilurus; ex quo tempore cum annos quinque supra viginti evolvisset, quando ea gerebantur in quibus narrandis dc-sinit baec historia Pachymeris, quadragesimum nonum Andro-nicus vitae annum prope absolverat, quinquagesimum proxime inchoaturus.
IV. Atque hie declarandi locus est quod obiter dixi prae-fatione ad universum hoc opus, quae in fronte partis prioris proposita et ad hanc nihilominus extenditur. scripsi autem illic per hanc nunc prodeuntem Pachymeris historian] expleri velut quendam hiatum publicae memoriae a Meet a et Acropolita ad Cantacuzenum. id quod non	accipi aut resecari ad
vivum volui, quasi apEGag et protinus contigue initium Canta-cuzenianae historiae fini Pachymerianae committatur. inchoat Cantacuzcnus narrationem suam a morte imperatoris Michaelis secundi Palaeclogi, quem nepotem prioris Michaelis Andronicus senior Michaelis primi filius, secundi pater, primogenitum suum imperii collegam habuit. hunc Cantacuzcnus primo statim libri primi capite diem suum obiisse Thessalonicae scribit, tqitov n^dg TtdOa^axovTa %qovov ayovta njg ijZtxictg, rrovg ivvatov n^d$ roig EixoOt xal 6xraxooioi$ xat Qaxioxtkioi$, dwdfxarjf ’Oxrw-
656	OBSERVAT. PACHYMER.
aH* ovie [isydla, all* otiov axovrlteOdai onov Seqaoh sedvanum, opinor, sit quaerere originem vocabuli Francici in lingua Gracca. ay q cdt 16 eg p. 269 v. 7. casas ruslicas ac tuguria aestiva messorum manipuloa in areis terentium, opinor, intelligitj quas a fundamentis avulsas eluvie, et quod fere tabulis ac materia conslarent, torrente abreptas signilical innatantes aquis, quoad impactae moenibus urbis allisu dissiparentur. agi auteni potissi-rauni de temporariis tabernaculis circum areas frugibus plenas posilis ad custodian) cungestarum illic in moles frumenti spica-rum, quas excuti et ex iis granum secerni, opera mullorum con-tinenter dieruin laborem exigente, oportebat, suadet temporis arliculus sub extremum Augustum et adiuncta mentio t'oyaiv ai-fyav av3pc5v operuni iuvenum virorum, hoc est valentium messorum. enim universim opera rustics circa fruges vocan-tur, extenso etiam eius vocis significatu ad fructus ipsos islis la-boribus paratos; quo sensu etiam Psalm. 127 2 laborcs manuuin suarum manducare homines, nempe agricolae, dicuntur. corro-borat autem coniecluram, quod mox Pachymeres in membro period! respondente his verbis, cd^rjwv avdjjcov toy a, subiuugit rd 3’ dcpavi^eGdai Taig npo/cofftOt, disiecta et disperdita ista opera dicens cum molibus aut metis frumentariis, struibus videlicet ag-gestis manipulorum tritici ac frugum caeterarum, quae solent per aestalem in areis extare. favet his coniecturis epitome in hunc locum Vaticana, quam vide recitatam in hoc glossario infra verbo TtQoycoGtig. quod hue pertinet, admoneo satis rarum videri vo-cabulum dygariteg cum co scripluin: nam vulgo dygotijg rusticus scribitur. sed fortasse noster ex usitato eadem notione verbo aypoio'njg, crasi quadam, hanc vocem formaverit; aut etiam in mente habuerit et scriptioni suae, ut interdum solet, inseruerit locum poetae cuiusdam. certe haec cuncta, praesertim vero aifynov avSpwv fyya, poetici styli saporem liabent.
adr/piTov p. 152 v. 2. vocem dStfoiTov hie usurpat au-P 459 ctor in notione ab Hesychio observata, dum dSrjQitw pro syno-nymis copulat dpayov, dxaTaiudyi]Tov, invictum iruluctabile. quaie verbum <5t/<pf$ov, quod moxsubditur, nullum eorum ele-gantium significatumn hie obtinet, quibus insignitur in plerisque discriorum operum libris, sed simpliciter sonat Jerebant.
d Way ci I p- 496 v. 2. tovtov paOikevg ptr’ ev/.itvtlag d/-yerat xai dkXayaig ctydklet. p. vero 498 v. 4 de Mpyrigerio sic scribit: xal 1/.v8vovto redg Gvyycdg dkkayaig. Hesj ebius cAZa-yijv exponit aiioi/j/ji'. sed earn generalern nolionem his nostri locis baud quadrare nemo non videt. multo minus conlentus quispiam esse possit ea quam Eustathius TtafjEJiflolaig ad Iliad, e p. 531 ed. Rom. annotat his verbis: at 3s LGrooica Gra&fiovg oidaot, Xeyeiv xai Tag m^iOfiivag, fir’ ovv zeray/Mvag, ivoSiovg
LIB. L GLOSSARIUM.
657
dvmtavkaf ro~s imtivGiv dtt ntfcofyofioif, of Kal dkkaydf ikeydv rivtg. in quam sententiam duo Meursius testimonia alle* gat, allerum Basilicon Eclog. 58 lav rif na^ikaGr] piav yovv ak-kayqv, to UTQankaOiov trjs tov fadov Tifirjs Siiorco, alterum e glossis veteribus, oratyio; gdiov fyopiKov (forte legendum ata&fidg Jqjcdv 6po|iixwv) of klytzai vvv dkkayy. verum nihil hinc elicio quod declaration! duorum quae proposui locorum sufficiaL re-perio dkkaydf praeterea vestes dici specioaiores, ornatua potins in festo aut pompa quam necessitatis aut usua civilis gratia sumi solitas. Codinus lib. de Offic. c. 10 n. 7:	6 itazQtdfJXijf,
pakkov 6e of Tcatpiapxat tl naQovrtf tlalv, IvStSvplvoi rdf akka-ya$ avtcov. agit de pompa diei Palmarum, veates quoque im-peratori eadem solemnitate usilatas n. 3 vocaverat dkkaypara, uti et n. 4 vestimenta vmv a p^ovr co v principum aut praecipuonnn magistratuum, apparere cerimonia tali splendido habitu ex more debentium, dkkaypara pariter dixerat. videtur haec appellatio derivata e sacria literis, ubi vestimenta quaedam insigniora com-parata potius ad speciem quam ad vulgarem usum Fil3■’bn a verbo *)bn mutare dicuntur IV. Reg. v. 5 et 22. Isaiae vero 3 22 et Zachariae item 3 4 vocantur	ad quae omnia loca Hiero-
nymus mutatoria interpretatur. duobus vero prioribus locis se-ptuaginta seniores dkkaciGoplvaf or okag pro nW’bn reddunt: Genesis vero 45 22 (de quo loco mox agemus) ll-akka(MSovaa$ Oto-kdf. haec nos movent ut initio propositis historic! nostri locis munera pretiosarum vestium ab Andronico honorandis hospitibus impensa dici dkkaydf putemus. sane perantiquus mos principum caros advenas donativo splendidarum vestium demerendi, iam inde a losephi Aegypto praepositi temporibus est celeber. ille quippe loco modo memorato Genes. 45 22, dum se agnoscendum fratribus praebuit, singulis corum (verba sunt S. Hieronymi vul-gatae auctoris) proferri iussit binas stolas, Beniamin vero (uti-que germano prae caeteris dilecto) dedit trecentos argenteos cum quinque stolis optimis. in historia quoque Augusta Romanos imperato’-es munerari solitos pretiosis vestibus quos veilent hono-rare, de Alexandro Severo refertur a Lampridio, de Probo a Flavio Vopisco. quern olim morem in aula Constantinopolitana Orientalium Caesarum viguisse, praeterquam hi Pachymeris loci indicant, etiam potest intelligi ex consuetudine Turcarum illic hodie regnantium ; quos in admissionibus legatorum insigniumve personarum donativis talibus vestaruni, ut vulgo vocant, passim uti compertum est. et Andream igitur et Mpyrigcrium Pachymeres, dum dkkayaig ab Andronico honoratos scribit, significat donis pretiosarum et speciosarum vestium non semel cultos. haec hactenus scripseram, quando forte in locum incidi paraphrastis Vatican! quo declaratur ipsum in eadem mecum de potestate vo-cis akkayq sentcntia fuisse, siquidem is ilia verba Pachymeris
Georgius Pachymeres 11,	42
778
OBSERVAT. PACHYMER.
flglov, ifafya wpcorij tt]$ £fiSo[id8o$. tertium et quadragesimum annum agentem aetatis, anni noni et vicesimi supra octingente-simum et sexies millesimum, duodecima mensis Octobris, feria prima hebdomadis. ut anni aerae Graecoruin ad aeram noslram vulgarem reducantur, perpelua metho Jo ex illis tollendi sunt anni aolidi 5508. tali subtraclione facta reperietur annus, quo est mortuus Michael, Christi 1321. sed in his diligenter obser-vare oportet discrepantias initii annorum. nam Graeci annos suos aerae niundi a Septembri, sicut et indictionem, incboant, nos vero a kalendis lanuarii. itaque quando per methodum modo indicatam comperimus annum Graecorum 6829 respondere anno Christi 1321, intelligendum id ex maiori dumtaxat parte, non autem ut alter alterum perfects adaequet. concurrunt enim in octo dumtaxat mensibus, quorum primus lanuarius sit. ab hoc enim ineunt Christi anni, quando iam a kalendis Septembris su-' periods annus aerae Graecorum, qui respondere tali Christi anno creditor, inchoaverat. id nisi quis animadverterit, in hoc ipso quod tractamus exemplo se lapsum sentiet. ecce enim ait Can— tacuzenus diem duodecimum Octobris, quo est mortuus Michael, 1 illo anno aerae mundi 6829 fuisse dominicum. id vero anno
Christi 1321 minime convenit. est enim hie in periodo luliana 6034, qui numerus per 28 divisus dat cyclum solis 14 ei Christi anno 1321 proprium. cyclo porro solis 14, cui litera domini-P 563 calis D competit, duodecimus Octobris dies Ir.nae fuit. nimi-rum Octobri praecedentis Christi anni 1320 Michael obierat. nam is annus cyclo solis 13 et litera doininicali gemina F E, quia bissextilis fuit, insignitus a mense Martio literam E feriae primae indicem habuit. haec autem litera duodecimum Octobris diem signat. unde charactere chronologic© certa redditur epochs obitus imperatoris Michaelis iunioris in Octobrem anni Christi 1320 exacte incidens. ex quo limine cum procedat historic Cantacuzeni, caput eius a line Pachymerianac, desinentis, ut est dictum, sub exitum anni Christi 1307, distat spatio annorum tredecim, quod non impedit quo minus populari et minus scrupuloso numerandi more dici possit excipi Pachymerianani a Cantacuzeniana, ethane illi continuari historiam, sicut Thucy-dideam Herodotianae succedere multi dixerunt, licet ilia pro-prie ducat initium ab exordiis belli Peloponnesiaci, quae compe-tunt anno periodi lulianae 4283, haec in Plataeensi clade Persa-rum Mardonio duce et fine belli Medici deficiat, anno periodi lulianae 4235, intervallo medio inter epocham utramque annj-rum 58.
LIB. HI. CHRONOLOGICUS.
779
CAPUT II.
Ioannis Feed eiectio e patriarch atu, exiliumt career, obitus suis annis assignantur; tempus definitur secundi patriarchaius
Gregorii Cyprii^ denique prior is quoque patriarchaius Athanasii,
I.	lam demonstravi (vol. I p. 733) Ioannis electionem in patriarchatum Constantinopolitanum c^ntigisse die 25 mensis Maii anno Christi 1275, inaugurationem vero eiusdem factatn 1 dominica Pentecostes; quae incidit illo anno in diem secundam lunii. de huius e throno deiectione narrat noster hoc tomo secundo p. 19 v. 11, Vec' um animadversa mutatione rerum et propensione novi principis ad restituendum schisma, cui obsi-stere nequiret, ultro abire patriarchio paratum expectasse tamen dum a satellitibus ab imperatore missis abduceretur; quos libens secutus est anno ipso et mense quo erat mortuus Michael, con-cordiae cum Latinis auctor et usque ad obitum defensor, id ge-stum postridie natalis domini trad it ibidem historicus. Decembris igitur die 26 anno Christi 1282 desiit Veccus se pro patriarchs gerere. quare septem solidis annis et totidem integris mensibds in eius dignitatis possessione Veccus perstitit. sic igitur intelli-genda sunt ilia Gregorii Cyprii verba de Vecco ab Ill. Leone Al-latio descripta col. 766 operis de Perp. Cons. oydoov plv tw xgxco to6e g%e6ov ijvveto frog* lg togovtov Sij xdxtivog tov TtaTQia^Lxov t>povov rijg ov xaXijg biixot()7ua$ tfytv IviSqvGlv: ut non plane absolvent Veccus in patriarchalu octavum annum, sed is in cursu fuerit et maiore ex parte transactus, cum est throno deiectus.
II.	Docet p. 19 v» 13 Pachymeres losephum die Decembris tricesima, eodem anno, iterum in aedes patriarchales reporta-tum. ostendi voL I p. 732 losephum e patriarchio secessisse die undecima lanuarii anno Christi 1274. annis igitur octo, minus duodecim diebus, extra palatium patriarchale cum privatam egis-set vitam, in id est denuo relatus. ibi non totis duobus mensi— bus patriarcham egit. nam affirmat noster p. 38 v. 16 morluum P 564 fuisse ilium ineunte Martio anni sine dubio 1283. dixerat auteu? capite praecedenti eum morbo et senio gravatum paulo ante patriarchatum abdicasse, cuius abdications scriptum rite forma-turn prodicrit. eportuit id factum mense Februario eiusdem anni. quare brevior bi rues tri secundus losephi palriarchatus fuit, quern vitae finis est secutus paucorum dierum intervallo.
III.	Ad Veccum redeamus. is mense lanuario anni 1283 variis schismaticorum exagitatus calumniis, et quod c. 10 narra-tur, citatus ad synodum, brevi post ab imperatore Prusam rde-
780	OBSERVAT. PACHYMER. t
gatur. docet id noster c. 11, tempos non exprimens: sed colli-gilur ex serie actorum id actum sub initium Februarii. revocatio Vecci e Prusa in urbem c. libri eiusdem primi 34 refertur. sed eius tempus divinandum est. si codex antiquus ex quo Sirmon-dus noster Acta pseudosynodi, qua est post colloquium capite huius libri 1 35 relatum damnatus Veccus, quorum Actoruni apographa misit ad Henricum Spondanum et ad Odoricum Bay-* naldum continuatores Annalium Baronii, ut illorum uterque testa-tur, prior anno Christi 1283 n. 10, posterior an. seq. n. 48, — si codex, inquam, ille integer fuisset, haberemus ex eo tempus, hoc est diem et mensem, celebratae istius synodi, quae statim a Vopci revocatione Constantinopolim e Prusa est habita, unde in-telligeremus quo mense tails in urbem Vecci reditus contigerit. sed ul observat Spondanus, titulus synodi, in quo tempus eius et locus verisimiliter notata fuerant, magua ex parte oblilerata in eo codice fuere.
IV.	Restat ergo via unica indagandi finis exilii, quod Veccus apud urbem Prusarn pertulit, ex serie rerum quae inter eius abductionem illuc et postliininio retractionem intervenisse ab hi-storico nostro memorantur. sunt eae mors losephi c. 13, eve-ctio in patriarchatum Georgii sive Gregorii Cyprii c. 14 et 15, profectio imperatoris in Orientein c. 21, et couventiones Adra-mytii per ignem habitae sabbato ipso sancto pridie Pascbae, ut p. 62 v. 17 expresse dicitur. fuit Inc annus Christi 1283 in periodo luliana 5996. numeravit cyclum solis 4, lunae au-lem 11, qui Pascha assignant Aprilis 18. fuit ergo dies, qua Arsenianorum et Anti-Arsenianorum utrorumque ex aequo schi-smaticorum, scripta probations gratia in ignem iniecta pariter arserunt, decima septiina mensis Aprilis, quern et sabbatum fuisse oportuit, quoniam 4 cycli Solaris annus literam dominicae indi-cem habet C, quae cernitur in kalendario notata ad diem sequen-tem octavam decimam eiusdem Aprilis. memorantur inde osten-tuiu pluviae sanguineae mense Maio p. 54 v. 12, expeditio pro-tovestiarii in Occiduos tractus c. 25, exercitus strages ex lue et ducis ipsius protovestiarii mors c. 27 , consecrali panis in sacra pyxide deprehensa corruptio dominica Tyrine vocata c. 28, ubi p. 79 v. 4 diserte traditur earn particulam putrefactam fuisse illic depositam anno superiori feria quarta hebdomadae maioris. annus ille superior sine dubio fuit Christi 1283, quo cum, ut di-ximus, Pascha incident in diem 18 Aprilis, feria quarta maioris hebdomadae fuerit omnino 14 eiusdem mensis. annus post hunc sequens Christi 1284 cyclum solis numeravit 5 et aureum nume-rum 12. hae notae Pascha conferunt in diem nonum Aprilis. unde cum dominica Twine y eadem cum ea quam nos dominicam Quinquagesimae vocamus, illo anno bissextili in diem convenerit 19 Februarii, quo mense superiori* anni relegatum Prusarn Vec-
LIB. DL CHRONOLOGICUS. 781
cum vidimus, liquet istud eius exilium annuo diuturnius fuisse, siquidem post illam consecrati panis corrupti reperti mentionem, quae ante narrationem revocationis Vecci, ordinem, ut apparet, gestarum rerum sequens, interserit historicus, aliquot facile mensium tempos expleverint, neiupe debellalio Scytharum c. 29, conatus imperatoris ad factiones ecclesiae componendas c. 30, reportatio in urbem reliquiarum patriarcbae Arsenii c. 31, clades P 565 Cliristianorum in Syria seo initium belli a Sultane Babylonia La-tinis Antiochiam Tripolim et Ptolemai'dem tenentibus illati, cuius secuti posterius ultimi eventus a nostro per occupationem memo-rantur c. 32, denique secundum matrimonium Andronici imperatoris, de quo c. 33. his cunclis circumspectis, hand temcre videbimur affirmare evocationem Vecci Prusa Byzantium anno Christi 1284 circa mens'’’*] Mai uni luniumve contigisse, ipsum vero synodo tunc habita damnatum, ab imperatore frustra diu conato eum ad partes trahere, in custodian] arcis a Sancto Gregorio nominatae traditum, quod sub finem c. 35 docet Pachymeres. haec faciunt ne assentiri possim Henrico Spondano, dum Vecci damnationem, sub quam mancipatus est carceri, anno Christi 1283 tribuit.
V.	Perstitit quidem Veccus usque ad mortem in ea arcis San-Gregorianae custodia, sed condilione non semper eadem. nam initio durissime habitus est in summa inopia, sine ulla pro-visione necessariorum ad victum. eius incommodi laxa men turn aliquod quando et quomodo acceperit, indicat obiter loco non suo Pachymeres, ad calcem modo memorati c. 35, cum ait a proficiscente in Orientem Athanasio iam creato patriarchs f et fretum ad Helenopolim traiiciente, missum ex itincre in arcem S. Gregorii magnum logothelam, qui Vecco centum aureos, Me-liteniolae quinquaginta donaverit, Metochita sociorum Vecci al— tero iam antea propter morbum in domum propriam relato. in— vestigemus , si qua possumus, istius gestae rei tempos, succes— sit Gregorio Cyprio in Constantinopolitano patriarchatu Athanasius, nec statim ac nullo interregno medio successit. primum igitur videndum quamdiu Gregorius in sede perstiterit, turn quo inde intervallo suffectus ipsi fuerit Athanasius, postremo profe-ctionis huius in Orientem tempus. primum quod attinet, Gregorius in abdicatione throni scripto expressa, quae recitatur p. 130 v. 20, ait se annos sex et quod excurrit in possessioue patriarchatus perdurasse. creatio huius et inauguratio, capitibus Jibri prioris 14 et 15 nan ala, contigit, ut iliic innuitur, paulo post losephi mortem, quam superiori capite demonstravimus sub initium Martii anno Christi 1283 evenisse. initum porro a Gregorio patriarchatum ante medium Aprilis, cogit affirmare, quod historicus p. 48 v. 5 memorat, feria iam turn secunda maioris hebdomadae fuisse Cyprium iu plena possessioue patriarchalis
782
OBSERVAT. PACHYMER.
potestatia. fuit enim illo anno, nt capite superior! ostendimus, Pascha die Aprilis 18; unde maioris hebdomadae feria secunda diem Aprilis 12 insederil. quo anteriorem inaugurationem Grego ri i fateri necesse sit: ex qua si sex anni pleni et aliquid prae-terea excurreutis temporis numerentur, reperiemus eius abdica-tionem in annum Christi 1289 post medium Aprilem conferri oportere. ponamus ergo licet abdicationem Cyprii et secessum eius in monasterium Aristinae c. 10 1. 2 narraturn, mense Maio aut lunio anni modo memorati a Christo nato 1289 accidisse. hinc duo tresve menses fluxerint in altercalionibus et disquisitio-nibus a nostro bistorico rclatis a capite 11 libri 2 ad 15, quo tandem scribitur Athanasium iam antea electum patriarcham, die 14 mensia Octobris in templo rite fuisse ordinatum. procedit ergo prior patriarchatus Athanasii a pridie Iduum Octobris auni aerae Christi vulgaris 1289.
VI.	Paulo ante memoratam Athanasii patriarchae transmission em freti ad Helenopolim et profectionem in Orientem com-munem illi fuisse cum Andronico imperatore docet noster hoc libro 2 c. 18, dum imperatorem se contulisse Nymphaeurn nar-rat, et eo itinere partes Bilbyniae transgressum ibi obiter egisse circa Veccum et eius socios, quae paulo ante (nimirum c. 35 1. 1) se memorasse ait. quibus verbis innuit Athanasii quidem patriarchae nomine, imperatorem Andronicum comitantis, mis-P 566 sum magnum logotbetam ad Veccum: caeterum id totum esse actum instinctu et iussu imperatoris. ncc enim erat verisimile patriarcham, austerum hominem ac ferum, sponte initurum co-gitationem Vecci et sociorum eius, quos pessime oderat homo schismati addictissimus, sublevandorum. unum hie quandam male cohaerentis et secum ipsa collisae narrationis speciem habet, siquidem illo priori loco p. 103 v. 11 affirmat historicus magnum logotbetam, qui ad Veccum ab Athanasio missus est, nondum fuisse protovestiarium, p. autem 153 v. 6 diserte scribit Andronicum imperatorem, iis obiter cum Vecco transactis quae paulo ante diximus, Nymphaeurn pervenisse comite secum ducto Mu-zalone, super antiquum honorem magni logothetae nova proto-vestiarii dignitate decorato. sed baec facilem conciliationem ha-bent, si dicatur statim, postquam a praescripta sibi profectione ad Veccum Muzalo rediens imperatorio comitatui se iterum ad-iunxit, ab Augusto in ipso itinere, prius quam Nymphaeurn per— veniret, fuisse protovestiarium declaratus. nihil ergo causae est cur istud laxamentum aerumnarum Vecci non ad illud perti-nere affirmemus tempus quo Andronicus ex urbe regia Nym-phaeum se contulit, prout 1. 2 c. 18 memoratur. explorandum ergo nobis est quando contigerit ista profectio. narrat capite superiori noster historicus mortem expatriarchae Cyprii et circa eius sepulturae formam praescriptiones ab ipso Augusto ad fune-
LIB. HL CHR0N0L0G1CUS. 783
ria curalorea missaa , quae satis indicant non ab fuisse tunc ilium ab urbe: nam si iam tunc peregrinaretur, non tam cito perferri ad eum nunlii mortis Cyprii potuissent, ut exiguo illo spatio, quod ab obitu ad funus interest , per crebros subinde missos tam distincte caveret ne modus excederetur sepulcralium privati ho— minis honorum. erat ergo Constantinopoli Andronicus, quando mortuus et sepultus est Cyprius; et primus post istum notabilia eventus fuerit discessus imperatoris eiusdem ex urbe, propterea sequenti mox capite a Pachymere narratus. cesserat patriarcbio Cyprius iuxta verisimiliter a nobis paulo superius statuta circa mensem lunium anni Christi 1289. post tres aut paulo plus menses, pridie Lius Octobris Athanasius in thronum eveclus est. Novembri, Decembri, lanuario insequentibus verisimiliter accident, quod capite libri 2 c. 17 refertur, nempe Cyprium gloriae avidum hominem, cum se tamdiu neglectum in secessu ac solitu-dine doleret, ringi ac confici aegritudine coepisse; ex quo ei tae-dio languor ille multorum dierum extiterit, quo consumptus demum est circiter mensem, ut apparet, Martium. Aprili mox insequente, apta regiis expeditionibus tempestate, Andronicus Augustus ex urbe movens, amoenae ac circumductae peregrina-tionis metas Nympbaei denique defixerit, eo perveniens sub mensem lunium. circa Maium igitur anni Christi 1290 laxata custo-dia Vecco fuerit, postquam egestatis cum captivitate iunctae in-commoda tolerasset annis sex integris, a mense videlicet Maio aut lunio anni Christi 1284 iuxta prius definita n. 5 huius capitis.
VII.	Ilac cadem in Orientales tract us peregrinatione Andronici contigisse praeterea oporluit accessuni eius Dacibyzam, ubi sub custodia tenebatur loannes Theodori Lascaris fill us, quern Michael Andronici pater immani fraude circumscriptum imperio deiecit et excoecavit. hue profectum Andronicum narrat Pachymeres 1. 1 c. 36 petiisse a loanne coeco veniam iniuriae ipsi a Michacle patre suo illatae, et multis benevolentiae significatio-nibus ac donis eblanditum ab eo fuisse cessionein iuris ad imperium sui. ratio, quae cogit dicere tunc id actum, haec est. no-ster illo capite diserte asserit post conventual ab Andronico loan-nem missum fuisse ab Athanasio iam patriarchs protovestiarium ad Veccum; quod idem alibi facturn affirmat eo itinere quo Nym-phaeum sc denique, illic diu commoraturus, imperator contulit. igitur et haec eadem via per Dacibyzam Andronico ducta est. non enim bis patriarcha Athanasius protovestiarium ad Veccum misit. recte itaque admonet sub finem capitis historicus haec se in an-tecessum hoc loco ex multo posteriori memoria praelibasse. dicet aliquis: quare igitur Pachymeres ipso initio istius capitis p. 103 v. 16 sic loquitur: sed me praeterierat quod paulo prius conti-gitj imperatorem videlicet ex urbe se contuhsse Dacibyzam, etc.
567
784	OBSERVAT. PACHYMEIL
respondeo: non haec referenda aunt ad colloquium Vecci cum patriarcha Gregorio habitum, tolo praecedenti capite 35 descri-ptum , sed ad obiter adlextam ad calceno illius capitis mentionem faxatae multo postering Vecci custodiae, in quain post id colloquium est coniectus. id ergo tantum ilia capitis 36 prim a verba significant, paulo ante quam in saepius memorata imperatoris Andronici profectione in Orientem, per missum in arcein S. Gre-gorii protovestiarium, Veccus in paulo tolerabiliorem conditio-nem transferretur, aditum Dacibyzae ab Andronico loannem Theo do ri Lascaris Augusti (ilium.
VIII.	Mors inde Vecci narratur p. 270 v. 14. sed quo anno conligerit disquirendum nobis historicus relinquit. experiamur ergo ecquid, sequendis vestigiis rerum ab illo serie continua, qua gestae sunt, narratarum, possimus certo deprehendere quantum praecise spatii intercesserit a modo memorata relaxatione acerbitatis in Vecci carcere ad perfectam eius, quae felici demum obitu ei obtigit, liberationem ab aerumnis omnibus, primum certum est Andronicum imperatorem Nymphaei perstitisse spatio plus annuo, refert enim noster p. 154 v. 11 fuisse eum illic undetrigesimo mentis lunii die quo sanctorum apostolorum (Petri nempe et Pauli) festum celebratur, altero currents anno ex quo imperator castra illic habebat: SurticiQ TQf‘iovG't]$ laTQarontdev-ftiva ra (Jaudfi. cum ergo numero superior! verisimiliter sta-tuerimus Andronicum Augustum pervenisse Nymphaeum circa initium lunii anno Christi 1290, quod illo c. 9 Pachymeres memorat dissidiuin principum matronarum contractum occasione panegyris apostolorum, contigerit 29 die lunii anni Chr. 1291, quando iam annum alterum suae apud Nymphaeum commoratio-nis Andronicus inchoaverat. reditus eius inde in urbem notatur p. 165 v. 3, et assignatur diei duodetrigesimae lunii, anni videlicet statim sequentis aerae Christi vulgaris 1293, cum iam re-parata fuissent damna incendii, quo biennio ante abdicationem Athanasii, ut diserte traditur p. 178 v. 6, Forum magnum con-flagraverat.
IX.	Abdicationis porro modo memoratae Athanasii tempus satis diserte Pachymeres exprimit, dum p. 177 v. 9 scribit ipsum exacte quadriennium in pairiarchatu explei'isse, ita ut initi re-lictique regiminis ecclesiae eandem ftrme numeraverit diem sextant decimam Octobris, alludunt haec ad prius scripta p. 146 v. 1, ubi dicitur quartam decimam Octobris diem primam Atha-nasio patriarchatus initi fuisse. pertinet hoc, ut dixi num. 5, ad annum Chr. 1289, ex quo anni vertentes quatuoi' in diem 14 Octob. an. 1293 desiere. biduo post throno cessit Athanasius , gesta patriarchal! dignitate annis omnino quatuor et duobus praeterea diebus. incendium ergo magni Fori anno 1291 sub medium Novembrem evenit, cuius ruinae spatio mensium fere
LIB.HL CHRONOLOG1CUS. 78» / octo adeo atrenue a civibu* reparatae aunt, ut rediens in nrbem imperator extremo Junio anni 1292 gratulareiur, good bistori-cna ait p. 180 v. 8, solo sibi aurium indicio cons tare notitiatn incendii, nullo iam oculis superstate sui vestigio sensibilis. ab* hoc loco quae narrantur a nostro historico serie continua, res prout evenere declarante, usque ad c. 29 1. 8, quinque fere an-norum explent spatium* unde quod acribiturp. 270 v. 16, mor-tuum esse Veccum sub finem Martii, ad annum aine dubio perti-net Christi 1298. octo igitur annis post laxatam aliquantulum custodiam, perstans nihilominus Joannes Veccus in carcere, quoniam imperatori assentiri ad schisma revocanti constantissime semper renuit, ad suorum, utsperare licet, praemia laborum a deo vocatus in coelum est at Meliteniotea, alter eiua socioram, non prius quam post dece”' evolutos inde annos, pari laude com- P 568 mendatus invictae in fide Romana constant!ae, decessit. tempos sic exprimit Pachymeres p. 636 v» 7 fiijvog BoijdQOfiudvogxara tijv xatvijv xvQiaxij v mense Aprili circa novam dominicam. inter dominicas Graecorum nullam in horum ecclesiasticis libris repe-rio quae proprio nomine xaivq nova vocetur. puto sic dictam a Pacbymere dominicam Pascbalem, cuius hebdomaa bucxatv^Cipog illis dicitur: sic enirn aliqui vocem illam scribunt. fuitille annus, ut ex seine rerum in synopsi demonstro, Christi 1308, quo Pascha incidit in 14 Aprilis. circa ilium ergo diem obierit Me-liteniotes.
CAPUT III
Definitur temp us evectionis ad imperium Michaelis Palaeologi Mndronici filiiy nec non huius coniugii cum Maria Jilia regie Armeniae.
I. Scribit Pachymeres L 3 c. 1, cum videret Andronicua Micbaelem filium suum primogenitum iam ultra puberem prove* clum aetateni, et ea edentem specimina bonae indolis morumque proborum quae dignum eum Augusto fasLigio monstrarent, adsci-scendum ipsum sibi putasse in imperio coliegam, ideoque solemn em eius inaugurationcm in templo Sanctae Sophiae a pa tri arch a celebrari curasse; quam describit illo c. 11.3* fuisse ilium patriarchain loannem Cosrnam ex rebus, quae ante ac post nar- • rantur, manifestum redditur. unde cum is ecclesiae Constanti-nopolitanae praecsse coeperit, ut capile sequenti et in synopsi chronologies huius bistoriae demonstrabimus, kalendis lanuarii anni Christi 1293, non videtur dubium quin statim post illic me-morata Michaelis coronatio, ministerio patriarcbae facta die festo » magni Constantini, ad ilium quern dixi annum pertineat, et ad mensem eius Maium. nam ut diserte historicus memorat, et ex Georgius Pachymeres IT.	50
786
OBSERVAT. PACHYMER.
usu eliam hodierno Gtaecorum ac ecclesiasticis eorum libris, quos cditos habemus, patet, anniversaria memoria magni Constantini simulque matris eius S. Helenae die mensis Maii vicesima prima recolitur in ecclesia Graeca. unde verisimile est traditione veteri Constantinopoli acceplum tali die fato functum Constantinum; quamvis Socrates 1. 1 Hist. Eccl. c. 26 diserle scribal ilium ubiisse 22 Maii, irfXftinjGE inquiens trj (hvxlgq xal elxdbi tov Malov pyvog* II. Ex bis sequi videtur imperium Michaelis iunioris Palaeo-logi a mense Maio anni Christi 1294 procedere. sed huic ob-stat quod Pachymeres p. 561 v. 13 duodecimum Michaelis huius annum cum Andronici pa tris i psi us terLio supra vicesimum com-paraL cum autem, ut c. liarum Observalionum prime demon-stravimus, solus imperarc Androiiicus coeperit sub iinem anni Christi 1282, unde est consequens ut anno Christi 1294 duodecimum is imperii annum egerit, sic manifestum est, si primus Michaelis cum patris eius duodecimo concurrent, duodecimum Michaelis eiusdem cum Andronici vicesimo quarto fuisse concursu-rum. ergo ut duodecimos Michaelis Andronici vicesimus terlius sit, promovenda necessario esl in annum praeccdentem, Christi 1293, Andronici undecimuin, epocha principatus Michaelis; et fa-tendum ante coronationem solemnem, quae anno Christi 1294 ce-lebrata est, iam ilium a patre adscilum fuisse in consortium Augu-stae potestatis. nec illud prorsus Pachymeres taeuit: nam in ti-tulo c. 4 1. 3 Michaelem iam turn Augustum iuniorem vocat, cum P 569 de eius matrimonio tractaretur longe ante adductam ex Armenia Mariam, quam deinde duxit. credibilc igitur est iam a principio anni Christi 1293 Michaelem ab Andronico patre fuisse collegam assumptum.
III. Et fit illud sane verisimile ex aetatis mentione qua obiter indicat historicus invilatum Andronicum ad impcratoriae com* municationem dignitatis filio abunde iam adulto non ultra dill'eren-dam. scribit illic videlicet Pachymeres ipso protinus ingressu. 1.3 p. 195 V. 1, ettei d’ avTinaig yv 6 vlog Mi%ar]X ySy rn fiaGikei x«i TOVVTtfQ tov £<p)]fiov ijkavwvi quuniam vero erat imperalori Jilius iam ultra puberem adult us aetatem Michael. avTiuaiSeg Graecis eqpyfioi dicuntur adolescentes annum aetatis supergressi quartum decimum. atqui sat longo intervallo proveclum ullerius Michaelem hoc tempore oportuit, cum eum aut anno Christi 1273 aut non multo post natum fuisse sit verisimile. nam Andronicus eius pater nuptias cum eius malre celebravit anno Christi 1272, iuxta duduma nobis constituta 1.3 priorum Ohserv. c. 8- ponamus Christi 1274 aut, quo vix recedi ullerius potest, 1275 ortum in lucem Andronici primogenitum Michaelem. iam ergo quando Andronicus imperii undecimuin Christi anno 1293 numerabat, Michael saltern octavum decimum vitae annum alligcrat. unde causa non crat cur dillerret paler iampridem decrctam eius assumptionem in
LIB. BL CHRONOLOGICUS.
787
coUegam principatus. apparet igitur iam turn iUo anno Christi 1298 evectum a patre in consessum Augusti solii fuisse Michae-lem: licet, forte propter nutantem iilo anno patriarchae Athanasii mox exauctorati dignitatem, diflerendam Andronicus putaverit impera ntis secum ex tunc filii celebrem inaugurationem in illud tempus quo novus patriarchs Joannes Cosmas in pleno ac pacific© aliquot iam mcnsibus perstitisset exercilio patriarchalic potestatis, et ad augustiorem istam ceremoniam reddendam expectatus esset dies Constantini Byzantini imperii fundatoris a nni versari a celebri-tate insignis. nuptiae deinde eiusdem Michaelis Augusti iunioris cum Maria filia regis Armcniae, 1. 3 c, 5 et 6 a nostro historico relatae, ad diem 16 lanuarii anni Christi 1296 pertinent, prout ex serie rerum in synopsi monstramus.
CAPUT IV.
De Ioannis Cosmae patriarchate et restitutione .Athanasii,
I.	Inter Athanasii Constantinopolitani patriarchae deieclio-nem e ihrono et restitutionem in thronum Ioannis Cosmae patriarchs tus infinditur, multis vicissitudinibus varius, per quas tamen sat longo spatio duravit. eius qua ineuntis qua desinentis definite momenta, spatiaque totius durationis exacte dimetiri, cum est huius historiae callere chronologiam volenti necessarium, turn idem propter confusionem perplexe mistarum rerum historicique nostri ambiguam alicubi de his affirmationem baud sane obvium facile-que explicatu fore sperandum est, lectori praesertim primum ad haec advertenti et defungi, ut fere fit, obiter cupido. huius ego studio ut pro mei ratione officii serviam, cuncta hie eius generis quam brevissime et clarissime potero exponam.
II.	Id agenti ante omnia considerandum occurrit, quod a Pachymere scriptum extat p. 368 v. 2, Athanasium expatriar- . chain, quando eum die lanuarii decima nona imperator Andronicus cum cpiscopis et populo convenit, transegisse in i Ho monaste-rii secessu annos decern, minus novem mensibus. in eo asserto sibi egregie constat historicus: dixerat enim p. 177 v. 8 Athanasium, renuntiato patriarchate, monasterio Cosmidii fuisse inclu- P 570 sum die 16 Octobris, cum ante annos quatuor die quarts decim& mcnsis eiusdem patriarchates possessionem adiisset. erat illc annus, quo Athanasius in monasterium Cosmidii e patriarchio migra-vit, Christi aerae 1293, prout in Synopsi subiicimus oculis; alter autem annus, cuius lanuarii 19 conventus illic idem ab Andronico Athanasius fuit, in eadem Christi aera sine dubio millesimus tre- . centcsimus quartus numerabatur. quia vero nonus annus priva-tae commorationis Athanasii apud monasterium Cosmidii evolutus fuerat die 16 Octobris anni praecedentis Christi millesimi trecen-
788	OBSERVAT. PACHYMER.
lesimi tertii, et si decimus a tali epocha fuissct explendus annus, perseverare idem clausus in isto loco debuissct usque ad 16 Octo-bris insequentis diem, a quo dies 19 lanuarii novem fere solidis abest mensibus, apparet quam ad veruni exacte delinita Athanasii in Cosmidii monasterio secreta habitatio fuCrit spatio praeciso decern annorum, minus novem mensibus.
III.	Haec utcumque non inutilitcr in rem nostram annotata Sunt, non absolvunt tamen propositam de principio et line patriarclia-tus Ioannis Cosmae quaastionem, siquidem is nec inchoavit statim a recessu Athanasii in monasteriuin Cosmidii, nec Co momento desiit quo Andronicus AthanSsium eundein ibi convenit. sed de initio qUidem clare tradit Pachymeres p. 186 v. 9, kalendis lanuarii loannem Cosniam rite fuisse inauguratum patriarcham. nec dubium ex toto conlextu return ante ac post ibi narratarum est, quin istae kalendae lanuariae fucrint proximo secutae post disces-sum e patriarchio Athanasii Ct huius irtclusionem in monasteriuin Cosmidii, quam 16 die Oclobris anni Christi 1293 contigisse vidimus. maneat igilur pro certo loannem Cosmam a kalcndis lanua-। riis anhi Christi 1294 praeesse patriarchal! potestate Cohstantino-politanae ecclesiae coepisse. quia veto quando, novem ainiis et octodecim diebus inde vertentibus, Andronicus imperatbr episco-poS clerum et populum secum ducens Athanasium adiit, nondum manifeste Cosmas abiecerat possessionem patriarchalis honoris, quern nec ipse Athanasius utcumque tunc delatum admisit , et Cosmas postea, ipso fatente imperatore adhuc patriarcha verus, etiam ut talis anathemati Subiecit quemcumque qui moliretur Athanasium in throno reponere, quaerendus alibi est VerUs et indubi-tatus finis patriarchatus Cosmae.
IV.	Is pbrro non alibi reperietur quam p. 382 v. 18sqq., ubi refert Pachymeres Andronicum abscindentem nodum quern solvere nequibat, dum episcopos in synodo sine modo aut spe con-veiitionis de abdicatione Ioannis Cosmae et restitutione Athanasii altercantes videt, assumptis secum iis qui Athanasio favebant, cum iuris sccurum usu ac facto in patriarchatus possessioue constituissc, multis episcoporum et ipso loanne Cosma nequidquam reclamanti-bus, et hoc quidem (ctsi vi maiori cedens Sozopolim in palriam recessit) verum se adhuc patriarchani arbitrante. ex tunc tamen ab imperatore ac plerisque loannes Cosmas liaberi pro patriarcha desiit; et Athanasius functioneseius pqtcstatis (quo iureqUave iniuria, deus scit) exercUit. habemus autem hanc epocham insignitam chara-ctere chronologico, sed propter aflectalam a Paehymere quandam in verbo arnbiguitatem indigentc declarationc non perfunctoria.
V.	Ait nimirum nostcr historicus p. 383 v. 13 diem, quo est ab Andronico imperatore vi et manu throno impositus Athanasius, fuisse vicesimum tertium mensis Atheniensibus Maemacte-rionis dicti, cuius primus et vicesimus dies illo anno in parasceu-
LIB. ID. CHRONOLOCICUS. 780
en, hoc cst, modo loquendi huic auctori usitato, in feriam hebdo-madis sextain incident. Maemacterionem alibi Pachymeres Constan ter, ut in priori observavimus Glossario, lunium mensem vo-cat. liic autem non uti cum haclenus consuefa notione illud ipsuiu subindicat, quod non artXcog el absolute, sed xar’ *'A9i]vaiovg iuxla ^thenienses istuin de quo agit mensem fuisse Maemacterionem assent. sane is esse hoc loco lunius non potest, quoniam, quo haec gesla esse anno series narrationis fateri cog it, Christi millesimo tre- P 571 centesimo quarto, cum cyclus solis numeraretur 25, cui compelit pro mensibus Februarium sequentibus litera index dominicae 1), vicesimus primus lunii dies dominica, non autem feria sexta fuit. nec medeturhuic incommodo, postquam illud animadvertissc vi-8us cst, paraphrastes Vatican us, durn solitus semper alias Maemacterionem Pachymeris \uvvtov Junium interpretari, hoc dum-taxat loco ’lovkiov lulium reddidit: nam neque lubi mensis dies vicesimus primus afGxam lateri literam B ba bet in vulgari kalen-dario, prout oportucral ut feria sexta censeri posset, sed literam F, feriae tertiac indicem quando I) feriam primam sive diem domini-cam designat. omnino unus in toto anno est mensis Augustus, cuius \ dici vicesimae primae litera B anno tali feriam sextam indicans ad latus appicta cernitur. hoc igitur ipso mense contigisse oportuit mcmoratam p. 384 v. 1 a Pachymere promotionem Alhanasii. ac sane suadet idem ille vehemens solis flagrantis aestus, quo exco-ctum fuisse Andronicum dum hoc ageret Pachymeres innuit verbis illis, vn deQi nvQ nviovri xal xaiQixw nviyfi, sub aere ignem spi-rante. ac prout tali tempeslate solei fieri* paene sujjocante ira-hentes halitum. quae nemo non fatebitur Scxtili sive Augusto, mensi, sub Leonis signo ct Caniculae sidere longe omipum arden-tissimo, eximie convcnire.
VI.	Idem adstruit ordo gestarum et a Pachymere memoratarum return, quae exacte totum spatium inter diem 19 lanuarii et mensis Augusli 21 complent, ut hieviter dcinonstro. refert histo-ricus 1. 5 c. 2 statim a refrigerato primo illo ardore, quo in Athanasii repositionem in sede die 19 lanuarii passim omnes ab-repti fuerant, non paucos antistitum adversa ei promotion! studia monstrasse, qua contentione durante, addit Pachymeres mox p. 376 v. 2 Andronicum diebus Tyrophagiac, qui proxime quadra-genarium ieiunium praecedunt, adiisse loannem Cosmam. fuit illo anno feria quarta Cinerum dies undecima Februarii; unde ilia pro-fectio imperatoris ad loannem aliquo septem dierum undecimam Februarii diem ajuZowg praecedentium contigisse debuit. narrat postea historicus perculsum Andronicum excommunicatione a loan-ne, postquam ilium ipse verum adhuc patriarcham agnoverat, in eos intentata qui Atbanasium rcponerc in sede molirenlur, multum rcmisissc de studio in earn restitutionem suo. supervenit his morbus et mors Thcodorae Augustae maUis Andr onici, rebus humanis
790
OBSERVAT. PACHYMER.
subtractae feria secunda secund..c ieiuniorum hebdomadae, hoc eat die Februarii decima sexta, ut p. 377 v. 20 refertur; significatur-que ibidem curas universes imperatoris ad curandam, dum aegro-tavit, et postquam fato functa est, magnifico ac regio funere ho-norandam matrem esse converses. post Paschales non magno inde intervallo secutas ferias altae urgentes domesticorum affe-ctuum solicitudines Andronici animum a cogitando de Athanasio averterunt, cura nimirum adornandae profectioins Irenes suae coniugis Thessalonicam cogitantis, et nuptiarum Ioannis despotae sui filii cum filia Chumni sui primarii ministri celebrandarum; quae capite quinto memorantur, et facile dies a Pascha quindecim ( expleverint. incidit autem illo anno Pascha in diem 29 Martii.
adulto igitur iam Aprile resumptum ecclesiae negotium est; et Ion-gae illae c. 6 indicatae institui ab episcopis deliberationes coe-ptae circa excommunicationem a loanne Cosma coram in os An-dronico Augusto intentatam; quibus absumptum Maium mensem et lunium non temere prudens aestimator ex historic! verbis au-tumaverit, donee mense lulio, nihil abiis sibi sperandum Andro-nicus videns ad exemptioncm scrupuli quem eius animo iniecerat molestissimum inopinata ilia Ioannis Cosmae comminatio excom-municationis, se vertere statuit, et longo tempore per missos varies eblandiri a loanne ipso conatus est revocationeni anathematis illius; cuius tandem voti compos est factus, in optatam ipsi sen-P 572 tentiam edita declarationc rcmissionis ab eodem impetratae loanne Cosma • quam scripturam imperator accepit feria ilia sexta eadem-que die vicesima prima mcnsis Augusti, supra memorata saepius. unde triduo post, die mcnsis eiusdem vicesima tertia Athanasium in sedis patriarchalis iteratam possessionem imperatoi' induxit. en ut successio et contextus actorum illius anni cumdem nos in locum pedetentim ducit, quem procul quasi signaveramus indicio alte se ostentantis characteris chronologic!, hoc est coniunctionis f fcriae sextae cum die Augusti 21; quae coniunctio cum annum exigat cyclo solis 25 insignitum, qualis nullus isto temporum tra-ctu alius est ab anno qui in aera Christiana numerator quartus supra trecentesimum et millesimum, restat demonstratum anno Christi 1304, die 23 Augusti, desiisse patriarchatum Ioannis Cosmae, Athanasium autem Constantinopolitanae ecclesiae praesidere ite-rum coepisse. unde consequitur loannern Cosmam a kalendis lanua-। riis anni Christi 1294 ad diem 23 Augusti anni Christi 1304, an-nisnovem, septem mensibus et 22 praeterea diebus, patriarchatum tenuisse.
VII.	-Restat hie definiendus annus event! notabilis a nostro historico relati 1. 3 c. 24, quod sine dubio ad patriarchatum Ioannis Cosmae hie a nobis chronologica ratione definitum pertinet. refert loco laudato Pachymeres pueros quosdam , dum mense Se-ptembri nidos columbarum in Catechumeneis scrutarenlur, testas
LIB. 111. CHRONOLOGIES. 791
reperisse intra quas Athanasius patriarchio excessuins script* quae-dam induserat, prout idem narraverat c. 22 et 23 1. 2. his sic prolatis chartis turbatum vehementer Andronicum fuisse propter memoratum illic anathema ab Athanasio intortum in adversantes sibi. itaque allegasse cerlos homines ad Athanasium privatim in monasterio degentem, qui ex eo rescirent an et quo animo ista scripsisset. his eum tradidisse scriptum, quo imperatorem omni exolvit scrupulo. scriptum autem istud fuisse consignation nola temporis ait, mcnsis Aprilis et indiclionis 11 (p. 256 v. 18). igi-tur id contigerit anno Christi 1298, quo certissimum est indictio-nem 11 fuisse numeratam Graecis a Septembri anni praecedentis, Latinis a kalendis lanuariis. illud hie occurrit incommodum, quod literae istae Athanasii declaratrices mentis eius mense demum Aprili post inventioneni chart arum absconditarum octavo consignentur, cum tota narratio historic! demonstret multo brevius spatium in-tercessisse inter scrupulum insertum et cvulsum animo impcrato-ris. omnino credo mendum hie esse in duobus alioquin optimis codicibus Pachymeris B et A diserte habentibus ’AitQikkiw, et apud unum Valicanum veram huius loci extare lectionem. in eo enim legitur [itjvl SenTtp[i(Hq) iviintiavos ia, hoc est mense Se— ptembri indiclionis 11. Septembris igitur initio anni Chr. 1297, quo iam Graeci indictionem 11 numerare suo more occupabant, repertae chartae istae fuerint, post paucos vero dies eodem mense literae Athanasii quas diximus conscriptae. fuit autem is annus Cosmae patriarchatus quartus.
CAPUT V.
De lunae defectione totali Constantinopoli visa die 14 lanuarii anno Christi 1302, quam describit Pachymeres I. 4 c. 15.
I. Fuit Ioannis Cosmae patriarchatus alia quoque conspicuus coelesti nota, eo hie a nobis pertractanda diligentius, quod eius consideratio speretur redundatura in non vulgare stabilimentum chronologicarum huiusce totius bistoriae rationuni. loco modo P 573 indicate, nimirum p. 306 v. 3, scribit noster historicus eo-dem anno cuius post aequinoctium autumnale cometa praecedente capite descriptus apparuerat, lanuario currents, cum primus lunae a novilunio progressus simul cum illo mense incepisset, eum planetam plenilunio in deliquium incidisse, prout imperatori prae-dixerant astronomicarum periti rationum, nempe ita ut obscurari coeperit fere tertia noctis bora, a parte disci lunaris Qrientali, paulatimque per horae spatium caligine subintrante, prorsus intra urnbram luna tota absorpta, nigra perstilerit boi'ae triente. post quod resumens lento progressu, a limbo coeli parti Orientals ob-verso, perditum lumen, tota sensim bora tenebris emergens, pura
792	OBSERVAT. PACHYMER.
denique plenum os, ut antea, lucens ostendit. his fere verbis au-ctor istud phaenomenum exprimit, quotus is annus ab orbe con-dito, qua solet interdum uti aera, numeratus fuerit tacens. con-sului ego super hoc domesticum oraculum doctissimi humanissimi mihique amicissimi patris Ioannis Baptistae Riccioli societatis no-sirae, datis ad ilium hinc Roma literis circa initium Apr ilia anno Christi 1667. ad eas mutuam eius epistolam hie describere operae pretium duxi.
ppistola Ioannis Baptistae Riccioli soc. lesu ad Petrum Possinum eiusdem societatis.
Reverends in Christo pater.
Pax Christi.
Cum Pachymeres 1. 4 c. 15 narret visam Constanlinopoli ecli— psim lunae totalem mense lanuario, hora noctis 3, ita ut luna post horam fere tota intra umbrain telluris immersa fuerit et emergere visa sit ab umbra post horae trientem tandemque post horae intervallum tota emerserit, neque vero diem neque annum exprimat, sed solum id accidisse tempore Andronici Palaeologi referat, iu-hes me, pater doctissime et amantissime, inquirere ex mea Astro-nomia Reform ata quoto Christianae epochae anno talis eclipsis contigerit; supponisque ex contextu rerum gestarum annum hu-iusmodi consistere inter 1298 et 1310 dictae epochae. ut votis tuis obsecundarem, examinavi plenilunia lanuarii omnium praedi-ctorum annorum; et respondeo distincte per tres conclusions; supponoque pro certo, ex mea turn Geographia turn Astronomia Reformata, Constantinopoli altitudinem poli esse graduum 42 56, eiusque meridianum orientaliorem esse Bononiensi (cui affixae sunt meae tabulae) hora 1 min. 20 26.
I conclusio.
Inter annos Christi 1298 et 1310 nullus fuit, in cuius lanuario fuerit plenilunium eclipticum, nisi anni 1301 1302 et 1303.
Ratio est quia, ut lunae eclipsis sit naturaliter possibilis, lunae distantia a propiore nodorum non debet excedere gradus 17 20, ut docui libro 5 Almagesti Novi, at in pleniluniis lanuarii omnium annorum ab anno 1298 ad 1310, demptis annis 1301 1302 1303, luna distitit a propiore nodo plus quam gradus 17 20, ut ex prima tabella infra scripta liquet, ergo etc, et ad id dis-pernendum sufficit adhibere plenilunia media.
LIB. UI. CHRONOLOGICUS.
793
T A B E L L A.
P 574
Anni j vulgaris epochae Christi.	Menses.	Plenilunium me-dium Constanti-nopoli port meridiem.	Lunae locus verus tempore pleni-lunii.	Nodi ft Ho-rei locus verus.	Dirtantia lunae a nodo pro-piore.
Anni	Menses	Dies. H. i. u.	5. Gr. Min.	S. Gr. Min.	Gr. Min.
1298	lanua* ri us.	28 8 48 51	4 15 46	0 20 59	65 4
1299		17 17 37 29	4 9 35	11 22 13	42 38
1300		7 2 26 7	3 28 42	11 13 27	44 45
1301	lanua-rius.	24 23 58 48	4 16 6	10 23 8	8 2
1302		14 8 47 26	4 1 26	10 4 22	2 56
1303		3 17 36 4	3 16 53	9 5 36	11 17
i 1304	lanua-rius.	22 15 8 46	4 4 23	8 25 16	39 7
1305		11 0 57 24	3 25 7	8 6 30	48 37
1 1306		0 8 46 2	3 17 32	7 17 44	59 48
l' 1307		18 6 18 33	3 28 0	6 27 28	89 28
1308	lanua-	8 15 7 22	4 0 9	6 8 39	68 30
1 1309	rius.	26 12 40 3	3 18 50	5 18 19	59 28
1 1310		15 21 28 41	4 3 31	4 29 33	26 1
II conclusio.
Ex tribus pleniluniis eclipticis mensis lanuarii annorum Christi 1301 1302 et 1303 solum plenilunium anni 1302 respondet conditionibus a Padiymere relatis. plenilunia enim annorum 1301 ct 1503 lanuario facta neque totalein eclipsim cum mora notabili in umbra terrae babuerunt; neque aut initium in iis aut medium eclipsis fuit circa tertiam noctis boram, sed longe pluribus horis post, at eclipsis anni 1302 lanuarii die 14 fuit totalis, cum insi-gni mora lunae in tenebris; et eius initium ftiit prorsus bora ter-tia noctis Constantinopoli, ut patebit ex calculo infra scripto; et quoad hoc respondet exacte relation! Pachymeris.
Ill conclusio.
Recuperatio luminis post borae trientcm asserta a Pachymerc non fuit vcra recuperatio luminis radiorum solis directe lunam il-luminantium, cum luna morata sit rc vcra in umbra terrae bora 1 42 24. sed ob radios solis refractos rubicunda coepit apparere, licet intra umbram cssct, ut plcrumque evenil in cclipsibus lotali-bus, iuxta ea quae demonstravi in 5 libro Almagesti Novi, c. 5.
794
OBSERVAT. PACHYJUER.
P 575	CALCULUS
ediptit lunae totalis cum mora, vitae Constantinopoli anno Christi MCCCll, lanuarii die 14, nocte tequenti.
altitudo poll Constantinopoli. Grad. 42 56.				
meridianus Constan lino polis orientalior Bononicnsi hor. 1 20 26.				
tempus aequale plenilunii post merid.		hor. 10 37		32.
tempos apparens plenilunii post merid.		hor. 10 26 20.		
	Signa Grad.		min. 1.	aim. 2.
Solis verus locus in Aquario post signa	10	2	33	18
apogei Solaris locus.	3	2	29	38
anomalia solis aequata	6	29	55	58
lunae locus verus in Leone sen post signa	4	8	83	18
anomalia lunae coaequata	5	29	14	44
nodi ££ borealis lunae locus medius	10	4	21	31
et nodi australis 23	4	4	21	31
distantia lunae a nodo australi	0	1	18	13
verus igitur locus nodi 23 australis	4	4	15	46
lunae latitudo maxima	0	4	58	30
argumentum latitudinis verae lunar is	5	28	17	32
latitudo ergo vera et borealis lunae in me-				
dio eclipsis, seu in momenta plenilunii	0	0	8	52
semidiameter apparens lunae	0	0	16	12
et diameter	0	0	32	24
semidiameter umbrae correcta in loco				
transitus lunae	0	0	47	43
scrupula deficientia	0	0	55	3
digiti eclipsati	20 19 4				
horariu* lunae mot us a sole	0	0	35	30
scrupula incidentiae aut replelionis	0	0	53	21
scrupula semimorae in umbra.	0	0	30	13
	diet	horae	min. 1	miu. 2
semidiurnum tempus Constantinopoli	0	5	43	20
iuitium cclipsis in horis post meridiem	14	8	43	30
in horis noctis sequentis	14	3	0	10
iuitium totalis immersionis post meridiem	14	9	34	28
in horis noctis sequentis	14	3	51	8
medium eclipsis seu plenilunium post me-				
ridiem	14	10	25	20
in horis noctis sequentis	14	4	42	0
iuitium verae recuperatiouis luminis post		*		
meridiem	14	11	16	32
LIB. UI. CHRONOLOGICI S.				795
	d»M	ftorae	SUN. 1	SUN. t
in horis noctis sequentis	14	5	83	12
finis eclipseos verus post meridiem	14	12	7	80
in horis noctis sequentis	14	6	24	10
tota mora lunae in umbra terrae	0	1	42	24
tota duratio eclipsis	0	8	24	20
Bononiae 16 Aprilis 1667.
R. V. Servos in Christo loannes Baptista Ricciolus.
Hactenus epistola R. P. Riccioti, cui ad notitiam perfectam P 576 deliquii lunaris a Pachymere memorati nihil addi potest nisi forte typos eclipseos eiusdem, quern a summo amico talium peritissimo meo rogatu delineatum, hie, cum bona R. P. Riccioli venia, ne quid lector e solitis tr’i occasionc praestari desideret, apponam.
Typus eclipseos lunaris visas Constantinopoli die 14 lanuarii anni MCCC1L
A centrum umbrae.
B centrum lunae.
C B media duratio hor. 1 42 10.
B D idem.
A B latitudo lunae borealis 8 52.
A C et A 1> summa semidiame-trum, umbrae 47 43 et lunae 16 12.
C D Integra duratio hor. 3 24 20.
E B media mora 51 12.
B F idem.
integra mora hor. 1 42 24.
III. Primus usus huius deliquii lunaris est certa indicatio anni, quo memoratus cupite praecedenti cometa comparuit ait Pachymeres eodem anno quo post acquinoctium autumnale visus
796
OBSERVAT. PACHYJIEli.
cometes fuerat, mense lanuario conspectam eclipsim lunae. sen-bit et numerat more Graecorum. hi enim mundi annos, qua aera vulgo utebantur, a Septembri mense inchoabant. unde non est dubium quin per autumnum anni Christi 1301 nova ilia crinita stella conspecta in coelo fuerit; quin a vernis mensibus eiusdeiri anni ad flnem Septembris prodigiosa ilia, quam describit histori-cus extremo c. 14, exarserit coeli ariditas, prata et segetes plan-tasque omnis generis adurens, puteos quoque perennes et vivas uberrimorum fontium scaturigines ex sicca us. denique quod inter hate, hoc est circa hoc tempus, contractual historicus memorat p. 304 v. 3, Michaelis despotae cum Terteris fill a a crale Serbiac repudiate connubium, ad hunc quoque ipsurn 1301 Christi annum baud dubie pertinere putandpm est. et confirmatur idem characters chronologico, quo anterius narrata superion anno Christi trecentesimo supra millesimum vindicantur, refert siquidem Pachymeres p, 302 v. 8 patriarcham loannem Cosmam se contulisse ad Andronicum imperatoreni, et cum eo simul ad Palaeologorum mo-nasterium ivisse die 25 Octobris, quae tunc numerata fuerit feria hebdomadis tertia. nempe anno Christi 1300 bissextili cyclusso-P 577 lis 21 literas dominicalcs habet duas, C et B, quaruin posterior cum insigniens 23 Octobris diem ostendat earn illo anno domini-cam fuisse, demonstrat pariter 25 eiusdem mensis fuisse feriani tertiam. ac quia caelera eventa turn ante turn post istam eclipsim ea fere qua gesta suut serie in hac historia refcruntur, eorum ferine omnium verum tempus ex hac coelesti nota designari posset ; quod facili experimento demonstrarem, si tanti esset in iis immorari diutius. sufliciat quod in eo genere ad lectoris solatium conati sunius capite ultimo huius Observationum libri tertii, ubi plera-que libris septem Pachymerianae de rebus Andronici historiae de-scripta sub unum velut aspectuni in annos digesta coniecimus. est tamen ex istis eventis unum paulo intricatius implicatione casuum et ambiguis affirmationibus auctoris, quam ut reliuqui a nobis, evolvere perplexitates chronologicas hoc loco professis, in tactuni debeat, esto igitur id argumentum capitis sequeutis.
CAPUT VI.
lutricatae rationes tempprum circa Hont-crii ac Caltlauvi um res et acta explicantur.
I.	Quae tribus ultimis libris huius historiae de Rontzerio, Pharenda Tzime, Mpyrigerio Tentza et quibusdam aliis Latinis du-cibus, turn de militibus quibus praeerant, Catelanis et Amogaba-ris, primum auxiliaribus infidis, deiude feris hostibus Andronici et Romanorum, refcruntur, haud satis dilucide ordinata sunt ab historic©, vel sub fiuern longi et laboriosi operis ftsso, vel ob in-
LIB. HI. CHRONOLOGICUS. 7fi7
dignationem in Catelanos et duces eoruin^ propter atrodsnma* in suam gentem iniurias, numquam fere sine indicio perturbation!* ex vehement! odio eorum record ante, ideoque imperfecte defungen te distinctione et explicatione necessaria. huic ut pro virili medeamur incommodo, in gratiam lectori* studiosi confusam istam congeriem hie evolvere, et chronologica methodo suis acta eiu*-modi et events singula alligarc epochis aggredimur, initio a prima Rontzerii et Catelanorum e Sicilia in terras Orientaiis imperii evo-catione ducto.
If. Narrat 1. 5 c. 12 Pachymeres : imperatorem parum praesidii adversus Peis arum irruptioncs in Orientales imperii re-giones in Romana militia repcrientem, ideoque respicere coactum externa auxilia, primuni Pharendam Tzimem cum manu mi li turn, quos e sibi subditis armaverat, suppetias nitro venientem grate excepisse; ac practere: oflerentem se ad idem per literas Rontzerium amplis conditionibus invitasse, quibus ille permotus postea cum magno navali exCrcitu venerit Constantinopolim. istius An-dronicum inter et Rontzerium per literas invicem scriptas initae stipulataeque conventionis tempus non diseite notatum a nostro historico, ex causa, qua inductum ad earn tractationem Rontzerium ait, divinandum est, scribit autern ille Rontzerium ex mi-lite templi post captam ab Aethiopibus (hoc est Saracenis duce Sul la ne Aegypti Melee Seraf dicto) Ptolcmaidem, ditissimam et munitissimam urbem Phoeniciae (quod anno Christi 12^1 die 18 vel, ut alii, 19 Maii contigisse accurate Spondanus illo anno do-cct ex scriptoribus illorum temporum) manu coliecta sibi obno-xiorum, quae»tuosam aliquandiu per ilia maria piraticam fecisse, partisque rnagnis opibus ducem iam classis validae Friderico Sicilian! obtinenti (Theuderichum hunc perperam vocat Pachymeres) militarem longo tempore certi pactione stipendii operam navasse, p 578 hello quod ille adversus ecclesiam rebellis contra Carolum gerebat Apuliae regem. caeterum hoc tandem hello nuptialibus conditionibus dirempto, quibus Ecaterina regis Caroli filia reg is Siculi fratri collocata sit, Rontzerium liaerere amplius in Sicilia non valen-tem, quod eum Romanns pontifex dedi sibi puniendum a rege Si-culo poscebat, pactum de quo diximus iniisse cum Andronico.
III.	Ita ibi Pachymeres, in rebus quae de alienis terris aut gentibus obiter memorat, suo more balbulicns. voluit enim sine dubio illic indicare paccm lactam anno Christi 1302 inter Carolum regem Neapolis et Fridericum in Sicilia dominantem, qua nor. Ecaterina sed Eleonora regis Caroli filia, non fratri regis Siculi sed ipsi Friderico desponsa coniux est, prout Fridericus ipse atle-statur in instrumento conventionis istius publice per ipsuin edilo ad Castrum Novum die 19 mensis Augusli anno Christi 1302, in-dictione 15, quod totum iccitat Odoricus Rainaldus eo Annali, unde manifestum est ab illo iam tempore institui coeptum esse
798
OBSERVAT. PACHYMER.
tracts turn inter absentes, bine Rontzerium inde Andronicum im-peratorem, de auxiliari classe ab illo ad banc adducenda. sane praesens status rerum impellere vehementer Andronicum ad ad-mittendum oblatum auxilium debuit: eo quippe anno Michael Augustus junior eius iilius omnes secutn imperii copias ductans tergum inhoneste Persia verterat, fugaque praecipiti se incluserat Magnesiae, ubi et deserebatur a militibus et omnium rerum extrema laborabat inopia, cui subvenire Andronicus pater cummaxime cuperet, obstaculis ineluctabilibus prohibebatur, prout prius narra-verat ipse Pachymeres 1. 4 c. 18, consequenter inde referens mi-serrimam desolalionem omnium imperii regionum per illos Orientates tractus ex his secutam, praesertim post novam et luculen-tam eladem Romanorum duce Muzalone hetacriarcha, die 27 lulii circa Bapheum prope Nicomediam a Persis duce Atmane illatam, quae I. 4 c. 25 describitur. extremis ergo mensibus an. 1302 et primis anni sequentis 1308 fuit conventio ista commeantibus nitro citroque nuntiis conclusa; rursusque aliquot inde mensibus in classis apparatu impensis, tandem ea mense Septembri Constan-tinopolim appulit.
IV.	Mense inquam Septembri anni Christi 1803, diserte si-quidem attestatur Pachymeres p. 393 v. 6, insecuto mox Septembri, post mensem Augustum cuius die octavo terrae motus incepit quo subversa est Rhodus, appulisse Rontzerium Constantinopolim cum classe auxiliari, indictionc secunda. verba eius sunt: xetta tov ini tovtg) rafiqkiava Sivripag in ivt pi] Gt log tlStv if Xcovtfrav-tivov net}, tov Aarlvov 'PovTtegiov. Gamelion, hoc est usu perpe-tuo Pachymeris September, indictionis secundae, est sine ullo du-bio September a quo incepit more Graecorum numerari Indictio secunda. indictiones autem, quas Latini a kalendis lanuariis nu-merare incipimus, Graeci semper a quarto retro mense inchoanl, unde et initium ducunt annorum aerae suae a mundi principio juxta calculos ipsorum. unde cum viderimus superius n. 3 Fridericum literas publicas, quibus pacem a se cumCarolo rege Neapolis initam promulgavit, consignasse anno Christi 1302, die 19Augusti, indi-ctione 15, intelligere debemus fuisse ilium annum ultimum cycli indictionis compleclentis nnnos quindecim, ita ut Septembri post ilium Augustum mox secuto Graeci numerarc primam indictio-nem coeperint, Latini vero id facere distulerint usque ad primum diem lanuarii sequentis, quo Christi annus 1303 calculo ipsoruin est initus. rursus huius anni Christi 1303 mense Septembri Graeci secundam indictionem numerarunt, dum Latinis indictio adhuc prima per spatium quadiimestre curreret. nec aims ab hoc September indictione secunda Graecis insignia reperiri hoc tractu temporuin potest, nisi quis retrocedat annis quindecim ad annum P 579 Christi 1288, aut progredialur pari spatio consequentis temporis usque ad annum aerae Christianae 1318, quorum item annorum
LIB. III. CHRONOLOGICUS.
799
duorum mense Septembri spud Graecos devr/pct btivipTjdif secun-da indictio numerari coepta est. quam vero est manifestum ad neutrum illorum annorum pertinere potuissc appulsum Rontzeria-nac classis Constan tinopolim, tarn certum haberi debet ilium ease assignandum mensi Septembri anni Christi 1303.
V.	At ecce hoc assertum tam diserta Pachymeris affirma-tione cons ti Lu Lum contrario eiusdem testimonio evertitur. scribit ille in bunc modum p. 561 v. 13. ambobus iam iinperatoribus, seniori quidem terlium et vicesimum, iuniori autem duodccimum annum imperii evolvi contigit, quando etc. eventa varia me-inorat, quae in ilium inciderunt arliculnm temporis, quo Andronici annus imperii 23, Michaelis autem eius filii 12 evoluti erant, hoc est, expleti numerabantur, sequenlibus iam inchoatis. inter alia vero istius generis eventa paulo post rcccnset inclusionem Michaelis Augusti iunioris intra Didymotichum, munitam arcem, in qua se necessario continebat, quod milites Romani, quibus praeerat, frac Li animis ob acceptas clades, inde progredi et os hostibus ob-vertere non auderent. liostes hie non alios intelligere historicus quam Catelanos potest, cl ipse slatim dare de iis se loqui demonstr at, dum continue subiungit Andronicum experimentis evidetiti-bus persuasum, vinci non posse Marte aperto suorum arm is Catelanos, alias eorum debilitandorum aut alliciendorum ad conven-iiones pacis rationes iniisse. dadcs igitur, quarum Pachymeres hie meminit Romanis mililibus exercitus, cui Michael iuriior Augustus in Occiduo traclu praeerat, a Catelanis illatarum, non aliae fuerint quam quas idem retulit 1. 6 c. 30 et libri eiusdem c. 32, quorum in priori narrat progressum contra Catelanos aliquanto post necem Ronlzerii Caesaris, Adrianopoli Painphylum usque, Michaelem Augustum iuniorem, cum toto Romano exercitu, partem huius sub tribus ducibus, Duca Umpertopuio et Bossila, contra Calliopolim misisse, ubi Calelani et Amogabari suas copias ha-bebant: sed hi obiecla Romanis armentorum praeda, cum sic eorum ordines solvissent, immisso in discursantes inordinate equi-tatu fudcrunl eos fugaruntque, ducentis intcrfectis, vulneratis ipsis ducibus. posteriori autem loco, nempe 1. 6 c. 32, idem historicus fuse describit commissum postea a Michaelc Augusto, digestis in aciem universis Romanis copiis, adversus Catelanos praelium, co successu ut Romanus quidem exercitus fug at us, ipse vero Michael fortiler pugnans pericliLatus de vita fuerit, el vix de-nique fuga ipse quoque scrvalus Pamphylum primum se receperit; paulo vero post, iuxta ea quae deinde c. 1 1. 7 noster idem auclor tradit, Didymotichum sc transtulerit, ubi exanimalas metu ex cla-dibus acceptis Romanas copias intra muros munitac arcis conti-nertf cogebalur. id porro si contigit quando evolvebatur aut po-tius evolutus iam erat annus imperii Andronici xiccsimus tertius Michaelis duodecimus, oportuit sine dubio conlingere anno Christi
800
OBSERVAT. PACHYMER.
1806: tunc enim Andronicus, cui primus a patris morte imperii annus fuit 1283, vicesimum tertium principatus annum absolverat et vicesimum quartum inchoaverat, Michael vero, cuius primus aiuius imperii cum patris undecimo Christi 1293 concurrit, principatus duodecimum annum evolverat, decimum tertium iniverat.
VI. Atqui cum hoc quidem constare ncquit quod Pachymeres ex publicae memoriae conscicntia, tarnquam certissimum et a se visum, asseverat, Rontzerium mense Septembri secundae indi-ctionis appulisse Conslantinopolim. hoc nunc demonstratur ex serie ac nexu rerum intervallisque temporum diserte memoratis a Pachymere. Rontzerius Septembri/secundae indictionis, hoc est an.Chr. 1303, in urbem appulsus.ab Andronico magnifice excipi-tur, magnus dux creatur, uxorem ducit imperatoris neptem, Cyzi-cum in hiberna missus in digressu ab urbe a Genuensibus oppu-P 580 gnatur. haec narrata 1. 5 c. 14 facile reliquum anni 1303 exple-verint. igitur circa initium anni Christi 1304 excepti a Cyzicenis Catelani uberi et copioso hospitio, nihil minus cogitarunt quam cuius causa missi erant, Persas ulterioribus imperii provinciis in-festos oppugnalum ire. itaque perstiterunt a \>ere illic ad Arctic— rum, ut scribit Pachymeres, hoc est ab Aprile ad Septembrem^ quo mense oritur Arcturus stella undecim diebus ante aequino-ctium autumni. verba sunt Plinii 1. 2 c. 47. iis verbis signiiicat historicus uni versa in eos tempestatem aptam expeditionibus in sta-tivis consunipsisse, non tarn desidendo, quod ipsum esset flagitio-sum, quam depraedationibus ebrietatibus extorsionibus stupris et nullo non iniuriarum maxime intolerabilium genere miserrimos ho-spites vexando. quae scelera non ferens Pharenda Tzimes unus e Latinis du ci bus, pars militiae istius, sed non subiectus Rontzerio, at sibi proprie auctoratos milites ductans, una cum iis recessit pa-triam repetens, ut tradit Pachymeres 1.5 c. 14. ea aestate per totam passim Orientalein imperii ditionem licentissime Pcrsae bar-bari agebant ferebantque cuncta; quod fuse describitur a nostro 1. 5 c. 21. quare solicitati Rontzeriani, ut suppetias oppressis ac-currerent, cum ab aliis turn a Marule imperatorio duce, qui cum aliquibus Romanis copiis admixtus Catelanis Cyzici degebat, variis semper praetextibus profectionem diflerebant. et cum ipse Marnies cum suis, frustra invitato Rontzerio, adversus provectos in viciniam hostes movens prospere pugnasset, praeda quam de Persia ipse et eius milites tulerant, redeunti a Catelanis est extorta. cum propter haec et multa talia in aula nuntiata gravi Rontzeriani infamia apud imperatorem laborarent, pro feet us in urbem sub anni finem, ut videtur, Rontzerius facile omnia credulo ct sibi addicto Andronico purgavit; grandemque ab eo pecuniam accepit in stipendia, ut aiebat, Alanorum, quos etiam admixlos suis Cyzici habebat, expendendam; et promissa ingcnlis alterius summae ex collalione tributorum intra quadragesimum hide diem nume-
LIB. m. CHRONOLOGICUS.
801
randae, prout ex fide factum est. sicque onustus thesauris Ron-tzerius ad suos rediit circa initium veris an. 1305, ut apparet, mox videlicet, uti sperabat imperator, eos contra Persas ducturns, ver uni interim non pauci e Catelanis, convasata in naves praeda quam Cyzici et locis circumvicinis Romanos diripiendo corrase-rant, domos proprias iniussu repetierunt inde secuta stipendio-rum per Rontzerium iniqua divisio est, Italis large donatis, Alanis maligne aspersis imperatoria pecunia. liinc inter Iios et ilios ortae simultates diu suspicionibus odiisque rixisque inter ipsos mutuis exercitae sunt, per haec detrectata variis elusionibus in huius quoque anni aestatem expeditio in Persas est, Catelanis sta-tiva commoda relinquere nolentibus, quantumvis urgente ijnpera-tore; quern maxime premebat obsideri coepta, Alisyrae Persae sa-trapae validis copiis, Philadelphia; quod sub autumnum an. 1305 evenisse crediderim.
VII. Iniit annus Christi 1306, quando solicitus imperator pro Philadelphia iam acri fame laborante, frustra per missos et li-teras expertus duobus primis mensibus emoliri Cyzico Rontzerium, mense terlio socrum eius Irenen, Asanis viduam, sororem suam, ad eum allegavit nave celeri, quod factum ait Pachymeres p. 421 v. 21 coepta iam hebdomada maiore sub finem Martii zrjg (itydkijt ipSopabos xatakaPovoqG, Kqovlov prjvdg lijyovrog, haec chara-cterem certum habent huius anni Christi 1306, quo Pascha inci-dit in diem 3 Aprilis; nec convenire superior! possunt, qui Pascha habuit die Aprilis decima quarta, unde finis Martii hebdomadam maiorem nequivit attingere. nihil omisit artis et industriae Irene ad persuadendum Rontzerio ut contra Persas tenderet. sed Cate-lani praetextus quaerebant haerendi loco sibi grato; interimque superbissime insultantes Alanis, in ipsos periurgia minatos, gras-satione nocturna irruunt; unde atroci commissa pugna vincuntur Alani, filio du cis ipsorum Georgi occiso. sed postridie, quae fuit dies Aprilis nona, vicissim insurgentes Alani circiter trecentos e Catelanis peremerunt. placatis utcumque Alanis, mens? tandem p 581 Maio procedere coepit Rontzerianus exercitus e Romanis Catelanis Alanis constans. haec ex Pachymere constant 1. 4 c. 21. c. vero 23 idem memorat solutam Rontzerii adventu Philadelphiae obsi-dionem, commisso ad Aulacem praelio, ex quo vulneratus dux Persarum et Carmanorum Alisyras matura sibi fuga consuluit, Amurii suarum partium ducis castris se admovens. ex hoc suc-cessu late inclytus Rontzerius avarissime pecunias a Romanis ex-torquet, 1. 5 c. 26, partem praedae deponens apud fidam sibi, ut putabat, Magnesiam, cuius oecupatorem Attaleotam imperator! reconciliaverat. sed hoc ipso auctore Magnesienses in Rontzerium rebellant, et ab eo totis viribus nequidquam oppugnantur. Alani ex eius castris fugiunt, 1. 5 c. 31. Andronicus multis missis et literis frustra diu conatus Rontzerium a Magnesiae oppu-
Gcorgius Pachi/mcrcs II.	51
802
OBSERVAT. PACHY5IER.
gnatione avellere, tandem ei persuadet traiectum in Occiduum tra-ctum, ut ibi copias cum prius eo profecto Michaele Augusto iu-niore coniungeret. ergo ille cunctis Romanis regionibus qua-qua transiit vastatis, copias denique traducit partim Mitylene partim Lampsaco Madytum et in alia continents Occiduae loca, ubi Romanos hostiliter Catelani depracdati sunt, narrat haec Pachymeres 1. 6 c. 3. quae sine dubio pertinent ad Octobrem aut Novembrem anni Chr. 1306, quando nondum An-dronicus 24, Mickael 13 imperii annum expleverant. unde ulti-mum id tempus est quo verum esse potuit illud quod scribit noster in fronte libri septimi: ambobus iam imperatoribus, seniori quidem tertium et vicesimum, iuniori autem duodecimum annum imperii evoh'i contigit. progress! enim uterque multum erant in anno ille 24, Inc 13, sed neuter ilium absolverat: desi-nunt enim anni acque amborum cxtrcmo Decembri. usus ergo repetilione quadam est dum ista scripsit Pachymeres, et retro ex ea quam turn tractabat memoria resiliit, insignire, ut opinor, vo-lens verum initium belli Catelanici, quod si quis recte considcret, ex hoc tempore processit. etsi enim adhuc Rontzerius et eius mi-lites se stipendiaries imperii ferebant, tamen non dubie apertam defcctionem machinabantur, cuius certa indicia Gcnuenses degen-tes Galalae Andronico detulerunt, ut noster refert 1. 6 c. 6 et 9. et sane resid ipsae loquebantur: nam ex hoc praesertim tempore relictae oppugnationis Magnesiae nihil minus contumaciae in imperatorem, saevitiae in Romanos oinnes Catelani monstrarunt quam ipsi hostes Pcrsae barbari. ac quamquam cos Andronicus tractare adhuc ut socios pergebat, ignavo constriclus metu, tamen alter iniperator Michael pro veris cos, qualcs erant, palain habuit hostibus, adiungere illos sibi renuens iubente licet patre, et irruere in ipsos se paratum ferens, ut docet noster 1. 6 c. 3 et 13.
VIII.	Verum quidem est geri coeptum a Catelanis in Romanos multo apertius et immanius belluni post necem Rontzerii, quae anno sequenti contigit. sed inde aliud non conlicitur nisi duo quasi fuisse initia Catelanici belli, quorum alterum ad autumnum anni Christi 1306, alterum ad ver anni 1307 pertinet. unde cre-dimUs Pachymcrem cum secundo referendo se accingeret, in ipso limine libri 7 prioris epocham ex retro actis retraxisse, eique men-tione coniunxisse eventa multa, quorum quaedam posterioris erant memoriae, et non ad annum Andronici 23 expletum, 24 curren-tem, Michaelis 12 expletum, 13 currentem, qui fuit Christi 1306, pertinebant, sed ad sequentem Chr. 1307, quo Andronicus 25, Michael 14 iniverant. liaec igitur solutio est obiectionis supcrius n. 5 propOsitae. concedo secuturum, quod opponitur, incommo-dum submotionis adventus in urbem Rontzerii retro in indictio-nem primam, si Michaelis Augusti duplex a Catelanis clades et inde sccnta eius intra Didymotichum inclusio in annum Andronici
LIB. m. CHRONOLOGICUS.
803
23 expletum, 24 inchoatum, Michaelis 12 evolutum, 13 inilum conveniret. nego autem id ita esse, et aio commemorari tempus illud ex transacts in emori a per anacephalaeosim; et ex multis p 582 eventis, quae simul ibi conglobantur, pleraque non illius esse anni, qui fuit, ut saepe dictum est, Christi 1306, sed sequentis 1307. nunc caetera quae ad Rontzerium pertinent reddamus.
IX.	Satis diligens noster fuit in huius et promotione in Cac-sarcam dignitatem et caede non multo post secuta referendis, ad-iunctis etiam nolis temporis, sed quarum aliqua subobscura est. tradit Pachymeres p. 522 V. 4 Rontzerium ad se missa ab Andro-nico Caesareae dignitatis insignia induisse ac rile acclamatum Caesarem fuisse die qua Lazari resurrectio celebrabatur. hie dies in kalendario Graecorum est sabbatum contigue praecedens dominicam palmarum, porrn cum illo anno Chr. 1307 cyclum solis 28, lunae 15 numerante, dominica resurrectionis septiduo serior dominica palmarum incident in 26 Martii, sabbatum Lazari pri-dianum dominicac palmarum omnino fuerit 18 Martii dies, ad-iungit his noster historicus c. sequenti, hoc est p. 524 v. 12, novum Caesarem Rontzerium adeundum sibi putasse Michaelem Au-gustuni iuniorem, qui apud Adrianopolim castra habebat; prac-misisseque ideo ad ilium Asanem uxoris suae fratrem, a quo ait primum indicium venturi Rontzerii perlatum ad Michaelem die octava supra vicesimam Bo'edromionis. BoijSgopicovog toiyaqovv oyior] kijyovrog i]v. Boedromion alibi semper aPachymere dicitur Aprilis mensis. sed ne hie ita intelligatur, prohibet quod p. 525 v. 2 addit, quarta feria post hebdomadam Thomae admissum fuisse ab Augusto Caesarem. hebdomas Thomae est apud Graecos sine ullo dubio ea quae sequitur octavam Paschae, a nobis dictam in albis aut quasi modo • in qua dominica post Pascha prima Graeci item ut Latini, inter sacra i eci taut comma evangelii ex c. 20 Ioannis, quo narratur dubitatio Thomae apostoli de resurrectione Christi convicta curataque tactu sacrorum eius vulnerum, unde nomen hebdomadis Thomae contiguis isti dominicae diebus usu Graecorum adhaesit. manifestum porro est hebdomadam Thomae illo anno, qui, ut ostendimus, Pascha 26 Martii habuit, se-qui non potuisse diem 28 Aprilis. sed neque sequenti anno Christi 1308: nam hoc Pascha in Aprilis 14 incidit. igitur aliud quam Aprilem nomine Boedromionis hoc loco expressit Pachymeres, nec est novum ilium variare in appellationibus mensium, utpotc quern certo deprehenderimus lanuarium, quern solet vocare Hecatom-baeonem, aliquando Lenaeonem, appellasse, et Augustum, cui con-suevit Posideunis nomenclationem adaptare, semel designassc vo-cabulo Maemacterionis, quo alibi est solitus lunium exprimere. itaque necessario intelligendum Boedromionem nunc Pachymeri Martium dici. cuius die 28, tertia post Pascha feria, monitus de Rontzerii adventu Michael, ubi eum se beuevole excepturum de-
804
OBSERVAT. PACHYMER.
clarasset, dcdit se hie in viam, et nono ab hoc die , feria quarta hebdomadae Thomae, primae post Paschalem, admiasua eat. fait ea diea Aprilis quinta, sexta insequenti Caesar Rontzerius una cutn Augusto Michaele in urbein Adrianopolim solemni oc-cUrsu invehuntur. sed paulo post idem Caesar in limine cubiculi Augustae, quam salutatum ibat, ab Alanis necem filii Georgi Cyzici a Catelanis patratam ulciscentibus interfectus est, prout 1. 6 c. 24 distinctius narratur.
p 583	CAPUT Vil.
Quae Pachymeres in utraque parte huius historiae sparsim tradit de rebus et principibus Muguliorum , ex monument is Arabicis illustrata, ordine temporum digeruntur.
I.	Muguliorum imperii late per Asiam ab anno Christi cir-citer ducentesimo supra millesimuin ad millesimum trecentesi-muin quadragesimum clari, sed quod iure nonnulli questi sunt, Graecis Latinisque scriptoribus nimis perfunctorie memorati, non facile quisquam alius horum temporum nola per Europam lingua USU8 historicus crebriorem distinctioremque suis scriptis mentionem inseruit quam Pachymeres hie noster. cui propterea illustrando addictam dudum habens operam, fugere salvo officio non potui, quin illigare certa ratione chronologies conarer quae varie illc ac confuse indicans passim de Muguliis plurima congeri t ; ad quod parum ulique subsidii in Graecis Latinisque histori-cis reperiens consulere sum Arabas coactus. ex his Gregorius Abulpharagius, Christianos auctor accurati Clironici, nuperex Arabico Latinitate donati atque utroque coniunctim idiomale Londini editi ab Eduardo Pocockio, in hoc de re literaria optime merito, me, quod grate faleor, iuvit insigniler. vixit et scripsit is chronographus, prout colligitur e variis eius operis loris, incipiente dominari Constantinopoli domo Palaeologa, sub primis eius nominis imperatoribus Michaele et Andronico seniore, quorum acta duorum Pachymerianae huius historiae voluminum argumentum sunt: scripsit autem et ad reruin vere geslarum exa-ctam indicationein et ad temporum ordinationem, quantum ex collatione cum oplimis quibusque explorare potui, tidelissime. quare accuratione quam praestat in iis quae possunt aiieno test i-monio coargui, diguus videtur cui tides secure habeatur in his quae aftirmat solus.
II.	Hie igitur sui Clironici in Arabico quidem contextu p. 427, in Latina vero interpretatione p. 280, ait anno Hegirae 599, cuius initium fuit dies 20 Septembers in anno aerae nostrae Christi vulgaris 1202, coepisse imperium Mogulensium, desiisse autem imperium Praestciannis sive Presbyteri Ioannis. Joannes erat commune nomen principuni latissime quondam dominan-
LIB. UI. CHR0N0L0G1CUS.
805
tium super Scythas Asiaticos, ad nionlem Imaum , adeu ut qui— dam scribant duos et septuaginta regts ipsis aliquando fuisse ve-ctigales. Cbristianam autem religionem, sed iuxta Nestorii bae-resim, colebaut, crucemque in bellis prae se duplicem ferebant, alteram auream alteram gemmeam. huic imperio qui ultimus praefuit, ut docel Abulpbaragius, practer commune Ioannis nomen proprie Ung Chan vocatus, cum quendam Tamuiinum nomine, quo fuerat uses diu, in bellis praesertim, slrenuo et feli-cissimo ministro, calumniis aemulorum invisum sibi factum coin-prebend ere aggrederetur, ab eo fortissimo repugnante victus ipse occisusque est. quo tempore quidam inter Mogulenscs magnae auctqriiatis, apparuisse sibi deum afbrmans, et declarasse ele-ctum a se Tamuiinum in quern orbis terrarum imperium atque in eius posteros transfnrre decrcvisset, uni versa tn illi conciliavit Muguliorum gentem; cuius consensu creatus imperator, adeu ipso, ut ille quern dixi fanaticus aiebat, impositum ipsi acce-I pit Gingizchanis nomen, bactenus Abulpbaragius, cui satis conscntanee noster Pachymeres priore tomo c. 4 1. 5 legislatorem Tocbarorum, qui se ipsi Mugulios nominant, nomen habuisse Tzinciscanis asserit, addens eum ex fabro ferrario ad imperium evectum. turn eorum instituta mores et acta fuse memorat, se-dem eliam novi huius imperii indicans, Portas Caspias, qui locus in Mediae ac Partbiae confiniis situs est.
III.	Pergit Abulpbaragius, referens anno Ilegirae 600 captain a Latinis Constantinopolim. est annus Hegirae 600 in aera Christi 1203, sed a die dumtaxat decima mensis Septembris luliani, quam in diem neomenia Muharram primi Arabum mensis incidit. cum autem nos demonstraverimus tomo superiore occupatam a Latinis Constantinopolim fuisse die 12 Aprilis apni » Christi 1203, earn epocham retro trahere aliquot mensibus cogi-mur, et ad quadrimestre ultimuin anni Hegirae 599 conferre, ut magnae il'ae conversiones duae, imperii a Praesteiannensibus ad Mugulios translati et redactae in Latinorum potestalem metropolis imperii Graecorum, in unum eundemque aerae Arabicae, quam Hegirae vocant, annum undesexcentesimum convenerint. anno inde 606 Hegirae, qui iniit 6 lulii anni Chr. 1209, Gingiz-cbanes imperio suo subiunxit regiones Caracathaiae, quae viden— tur Tartarorum Sinensi regno conlinium. anno Heg. 610, '’-uius est initium a Maii 23 anni Christi 1213, Gingizchanes bello in -diclo Sultani Mohamedi, in ultionem iniustae necis quorumdam mcrcatorum, urbein maximam Olraram post quinque mensiuui obsidionem vi cepit cum infinita hoininum cacde, ut et anno 617, cuius kalendae in 8 Martii incidunl, Bocbaram et Samarkau-dam urbes longe amplissimas, quarum huic pracsidio fuisse im-posita a Sultane Mohamede centum viginli equitum millia Iradit Abulpbaragius. sed his praelio cruenlissimo prulligalis dedita
584
806
OBSERVAT. PACHYMER.
et direpta Samarkanda est, triginta hominum millibus occisis, totidem in servitutem abductis.
IV.	Anuo Heg. 618, ineunte a Februarii 25 anni Christi 1221, Balkam Talakanum et Albamiyanum, reliquas e Chorazani ditione civitates opulentissimas et munitissimas, expugnavit Gin-gizchanes, et ad Sendiam amnem acie lalalodinum vicit, huius tamen admirans praedicansque fortitudinem, quod cum ilium vi-vum ad se perdu ci iussisset, is e strage circa se suorum intelli-gens quare sibi hostes parcerent, eques fluvium tranavit, et ex eo medio natans conversus sagittam est eiaculatus in Mogulenses. contigisse hoc ait Abulpharagius mense Raiebo, qui in anno Ara-bico mensis septimus est, ex hoc miro successu fortitudinis lala-lodini natum asserens proverbium Arabicum, quo dici solet vi-ve ad Raiebum, et videbis mira. ex occasione hie ponam ex-perimentum consensionis Abulpharagii cum nostris chronographis a me cum voluptate observatum. ait hoc eodein anno Heg. 618 Sultanem Aegypti Damiatam de Francis recuperasse die Mercurii, Raiebi 19, postquam in ea substitissent Fran ci annum integrum et undecim menses, vix alius eventus est cuius plures el certio-res e nostris spectatae fidei scriptoribus habeamus auctores. Joannes de Vitriaco, Sanutus, S. Antoninus, Nauclerus, Blon-dus, Aemilius et alii summa concordia mernorant anno Christi 1219, nonis Novembris, post menses octodecim obsidionis captain fuisse Damiatam ab exercitu cruce signatorum; eandem autem Sultaui redditam anno 1221, die natali B. virginis Mariae octavo Septembris. vides quam exacte tempus detentae a Latinis Damiatae definiat Abulpharagius anno uno et undecim mensibus. nunc inquirendum an pari fide feriam quartam et 19 mensis Raiebi diem isti restitutioni assignet. hie 618 Hegirae annus Mubarra-mi primi sui mensis kalendas , ut dixi, habuit eodem die anni luliani aerae Christi 1221 qui vicesimus quintus Februarii nume-ratus est. hinc patet kalendas Raiebi, septimi, ut monuimus, P 585 Arabum mensis, in diem Augusti vicesimum primum illo anno incidisse. ex die Aug. 21 si novemdecim dies numeres, perve-nies ad octavum Septembris. de quo si velis scire quota feria fuerit, quaere quotus isto anno numeratus fuerit cyclus solis. fuit annus Christi 1221 periodi lulianae 5934* divisus hie numeral per 28 reliquos facit 26, qui fuit cyclus solis huius anni. cyclo autem solis 26 competit liters dominicalis C. quae cum in luliano kalendario respondeat diei quintae Septembris, ostendit illam eo anno fuisse primam feriam, ac consequenter diem octa-vam eiusdem mensis diem Mercurii, ut Abulpharagius notat, sive feriam quartam, necessario esse debuisse.
V.	Anno Hegirae 624, cuius Muharram incepit a die 22 Decembris anni Christi 1226,mortuus est Gingizchanes primus imperator Mogulensium die 4 mensis Ramadaui, noni ordine in
LIB. HL CHRONOLOGIES.
807
anno Arabico. incidit ea mors in autumuum anni Christi 1227. addit Abulpharagius imperasse ilium circiter viginti quinque an-nis; quod verum est, cum, ut vidimus, imperare coeperit anno Christi 1202, Hegirae 599- anno inde Hegirae 626, cuius Muharram incepit a die 30 Novembris anni Christi 1228, congrega-tis comitiis universae gcntis Mugulicae ex testaniento Gingizcha-nis creatus est imperator Oglai terlius eius filius, qui prae mo-destia per dies quadraginta recusans, quod suos patruos aut fra-tres nalu maiores praeferendos sibi diceret, tandem consensu victus, ab Utacino patruo et logtuii fratre maiore collocari se in tlirono passus cognomen ab iisdem impositum Kaan accepit. anno Hegirae 627, cuius kalendaeMuharrami occupant diem vicesimuin Novcmbris luliani anno aerae Christi 1229, expeditionem susce-pit novus imperator Mogulensium Kaan in regem Cathaiae. Ca-tbaia porro quid fuerit, qui ex hoc discere auctore idoneo malet quam e nugacibus fabellis institorum illudentium credulitati vul-gi, non dubitabit amplius quin Sinense regnum, hodie in Europa notissimum navigationibus Lusitanorum , id ipsum re vera sit cum eo quod Aiton Armenus, Paulus Venetus, et si qui alii scriptores rerum interioris et maxime Oriental!* Asiae, nomine Chatai significarunt. docet enim hie Abulpharagius Allan Chau ea tempestate Cathaiae regem in urbe sua primaria Nam Cine, sive ut vulgo alii scribunt, Namquint expectasse successum irruptionis huius Tartaricae, mi&so ad arcendos finibus Mogulen-ses centum millium fortissimorum mililum exercitu. sed has co-pias a Kaane, numerosissimas per se ductante Mogulensium le-giones, cruentissimo fuisse praelio deletas, alia longe speraus., inopinatissime Altun Chan audivit, inde adeo consternatus ut filios et uxores in suo secum palatio incenderit, ne vivus in Mogulensium manus veniret; qui paulo post venieutes et Namqui-num et caeteras maximas Cathaiae urbes sibi subiecerunt. notis-simum porro est Namquinum nomen esse alterius urbis regiae impelii Sinarum, quam turn fuisse captain a Tartaris vid,eri in-credibile non debet, cum hac nostra aetate similem irruplionem Tartaricam in Sinense regnum contigisse certissimis nuntiis co-gnoverimus; qua etiam haec eadem Namquinensis civilas capta et vastala fuisse disertissime tradilur , ilemque altera Pcquinuin, ubi deprchensiis Sinensium rex non minus tragico quam tunc Altun Chan exitu desperatiouem ostendit. naw ne victoribus ludibrio csset, nubili prius filia obtruncata, sese ipse ex ar bort suspendit, anno Christi 1644, ut legilur in historia Martini Mar-tinii nostri testis paene oculati liac de re edila, quae el eadem ex eius ore et P. Michaelis Boymi item nostri, hie Komae dum visa referrent audivimus. sed et Culhaiam non aliud esse quam Sinam, missus Goa an. Christi 1603 16 lanuarii Benedictus Goez noster ad hoc ipsum exploraudum, trienni peregrinatione cla-
808
OBSERVAT. PACHYMER.
rissime deprehendit, in urbem Sinensis regni Suceum sub finem anni Christi 1605 perveniens. denique id ipsuin diserte Abulpharagius alibi testatur, nempe p. 351 huius ipsi us sui Chronici.
VI.	Hie caetera breviter secundi Mogulensium imperatoris P 586 acta reddemus, eo libentius quod quae horum proxime occur-runt, illustrandae huic nostrae Pachymerianae historiae non pa-rum accoromodata d^prehenduntur. reversum e Sinensi expedi-tione Kaanem Abulpharagius memorat Batu sive Batuo, Tusbi fratris sui natu maximi nuper mortui filio , numerosas et validas dedisse copias, cum mandato expeditionem suscipiendi in tractus septentrionales et subiugandi Sclavoniam, Alaniam, Russian), Bulgariam. hisce obtemperans mandatis Batuus ingentes morta-lium strages edidit: nam, ut ibi ait Abulpharagius, cum Kaan proficiscentibus ad hoc bellum militibus edixisset ut hominum quos quisque occideret aurem dexteram, ad indicium numeri, recisam e cadavere secum auferret, qui ferali huic censui ha— bendo praefecti erant, ducenta septuaginta hominum millia toti-dem exhibitarum dextrarum auricularum argumento compererunt neci tradita fuisse. addit Arabs chronologus, re bene in Sclavo-nia gesta, decrevisse Batuum adoriri Constantinopolim, et eo animo in Bulgariam movisse. sed illic habuisse obvios Franco-rum reges, hoc est duces Latinorum qui tunc Constantinopolim tenebant, qui frequentibus praeliis victos Mogulenses terga dart eo'egerunt (verba sunt Abulpharagii) adeo ut ab his incursionibus reverse Mogulenses haud iterum ad hunc usque diem Graecorum Francorumve regiones aggressi fuerint. tali narratione multorum annorum bella et incursiones in varias imperii Romani Orientalis partes, diverso successu a Mogulensibus tentatas, in-nui satis apparet; unde non vana coniectura sit hunc circummi-nantem Romanis provinces Tocharicum tumultum, ab anno cir-citer Hegirae 628 ad 638, hoc est ab anno Christi 1230 ad 1240, inquictasse, partim Nicaeae dominantes Graecis Lascarim, aut Batatzam, partim imperantem Constantinopoli Balduinum eius nominis secundum, fortius porro ac felicius restitisse Tocharis Latinos quam Graecos eo bello, quod forte parum candide Pachymeres dissimulavit, diserte hie aflirmat Abulpharagius. ex quo etiam discimus debuisse Graecos fortitudini Latinorum, vi-ctoriis in Bulgaria de Mogulensibus relatis probatae, recessum Tocharorum ab ipsorum finibus; a quibus bello tentandis nisi terrore Latinorum cohibiti temperassent, quantum profecturi to-rent, consternatio Graecorum ad solam mentionem belli Tocha— rici saepe ac fuse a Pachymere memorata satis augurandum prae-bet. hue enim sine dubio pertinent quae ille vol. Ip. 133 v. 10 narrat de terrore imperatorum Nicaeensium, quoties rumor Tocharorum increbuerat; turn quae p. 149 v. 6 refert de conster-natione Panica Nicaeae urbis ad ortum ex vano murmur irruptio-
LIB. III. CHRONOLOGICUS.
809
nis horum. videntur autem repulsi metu a Romanis tunc pro-vinciis Mogulenses incubuisse in Persidem; ubi navasse ipsos ope-ram, Calypha illic dominante victo et oppresso, narrat ibidem fuse Pachymeres p. 133, adiungens bos in Perside belligerantea Tocbaros vulgo yltarios vocatos. quod nomen forte baud temere suspicetur quispiain e nomine ducis ipsorum detortum, ut qui se ipsi Batuarios a Batuo dicerent, quod huius auspiciis milita-bant, popular! corruptione vexatarum ab ipsis linguae diversae gentium ^4tarii nominarentur.
VIL Interim quae alii Mogulensium duces alibi agerent exe-quens Abulpharagius, tradit anno Hegirae 633, cuius est initinm a die 16 Septemb. anni Christi 1235, captam fuisse a Mogulensi-bus Carmalisam urbem maximam in regione Arbelae, et anno sequent! ipsam Arbelam post quadraginta dierum obsidionem, magna pecunia taxatam. anno Hegirae 635, Christi 1237, ab Augusti mensis die 24, Mogulenses in Bagdadi fines procurrentes primum acie victi sunt, sed postea cum novis copiis redeuntes, ad locum Canekinium vocatum, Bagdadensium exercitum cruento praelio profligarunt. anno 639 Hegirae, Christi 1241, a die 12 lulii, Mogulenses duce larmaguno urbem Arzen Rumam vi cepe-runt. anno Heg. 640, Christi 1242, a kalendis lulii, Mogulenses Sultanem Giattodinum acie vicerunt, eius urbes Sivasam et Cae-saream et Azenganum ceperunt, et his malis fracto Sultani tri- P 587 butum iinposuerunt. anno Hegirae 643, Christi 1245 a Maii 29, Kaan secundus imperator Mogulensium vivere desiil, designato prius successore et accersito ad hoc, dum adhuc viveret, Cayuco suo filio; qui in itinere nuntium accepit de patris niorte. mater Cayuci, dicta Turacina, quae C/iatun, hoc est domina sive uxor primaria, Kaanis fuerat, imperium administravit, donee comitia gentis universae convenirent. anno Heg. 644, Christi 1246 a Maii 19, celebratus est maguus conventus principuui et ducum Mogulensium tempore verno, ait Abulpharagius, hocest, ut opi-nor, mense Aprili anni Christi 1247, adhuc currenle 644 Hegirae. his comitiis Cayucus filiorum Kaanis natu maximus, non sola aetatis praerogativa aut patris iudicio sed et praestantium virtutum ac dotium merilo praelatus Cubano et Siraniuno niinori-bus fratribus, imperator declarator; titulusque ipsi additus est Cayuc- Chanis. hie duos praccipuos ministros Christianos ha-buit, quorum alteri KadaLo, alteri GinJcai nomen fuit; quorum favore episcopi et monachi a Cayuc -Chane niatre ipsius uni-versaque regia familia imper.se honorabantur. unde contigit adeo illic crescere Christianam religionem , quantum his verbis Abulpharagius oslcndit, factunique est inquicns imperium Christia-num, et magni habitue sunt grilles quae huic religions nomen dederunt, e Francis, Bussis, Syria et airmenis, ac eo redacli sunt tarn me Horis notae quam e plebe Mogulenses aliique iis
810
OBSERVAT. PACHYNER.
permisti, ut inter salutandum dicerent barechmor, quod verbum est compositum Syriacum, sonans benedic domine. ad huius ego Mogulensis imperatoris Cayuc-Chanis tempora referendum puto quod Pachymeres narrat, tomo prime c. 3 et 4 1. 5, de Noga uno e ducibus excrcitus quern a Kaane secundo impera-tore Mogulensium missum diximus in septentrionales tract us ad eos subiugandos, praeposito cunctis Batuo fratris sui filio, a quibus Sclavoniam et Russian) fuisse occupatas superius n. 6 hu-ius c. ex Abulpharagio indicavimus. sed improspere a Mogulen-sibus tentato Constantinopolitano imperio propter acres in ipsos impetus victoriasque Latinorum Byzantii dominantium, Batuus non ab iis solum sed et a Graecis lacessendis abstinens, cum praecipua parte copiarum videtur in Persidem primum, deinde ad Suos in Orientis interiora recessisse, proxime ad Cayuc—Cha-nis sui propinqui comitatum, relicto in Sclavonia et Russia, qui parta illic tuerctur, Noga. hie autem, ut refert Pachymeres, cum auctis ex indigenarum iuventute in siios mores traducta copiis satis se instruclum putaret ad defendendas suis auspiciis uberes eas fertilesque regiones, ex praefecto sc principcm supremum declaravit, obedienlia deinceps Mogulensibus imperatoribus negata. quam contumaciam diu impune tulil, aut negligenlibus earn rem illis, aut non sufficientes rebelli domando copias contra Nogam mittentibus; unde ilium in principatu pel fidia quaesito corroborari contigerit florereque potentia; qua motus Michael Palaeologus recuperata Constantinopoli toturn Orientale imperium obtinens, eius amiciliam et affinitatem ullro ambierit, data No-gae in uxorem propria Glia Eupbrosyne, prout fuse narrat noster c. 4 1. 5 partis prioris, ubi possessione diuturna et crebra pro-speritate successuum, partim in eludendis arte ac dolo, parlim in vi repellendis conatibus dominorum veterum fugitivum repeten— tium, sensim fuisse confirmatam Nogae dynastiam Pachymeres insinuat. unde non incongrue suspicari licet, ab anno maxime Christi 1250, quo Batuus, ut mox dicemus, negotiis ma iori bus reipublicae Mogulicae a cura septentrionalis limilis avocatus in longum tempus est, coepissc Nogam res illic suas agerej perse-verasseque crescendo semper, quousque duodecim post annis, anno scilicet Christi c’rciter 1262, cum lalem imperalor Michael iudicaverit cuius afhnilas intima, qua tunc eum sibi generum fa-ciens admovit, et honori et praesidio rebus suis futura viderelur. P 588 VIII. Anno Hegirae 647, cuius primus dies fuit sextusdeci-mus Aprilis luliani anno Christi 1249, mortua primum Turacina matre dilectissima Cayuc-Chanis, ipse prae dolore locum mu-tans in itinere versus partes Orientales fato functus est, nono die Rabiae prioris, tertii mensis in anno Arabico, hoc est die quinquagesimo septimo a kalendis M u liar rami, quae nola numeri diem lunii undecimum designat. turbatis eo iuopinato casu Mo-
UB.DI. CHRONOLOGICUS.
811
gulensium rebus, tota cura imperii ad Batuum e stirpe Gingiz-chanis natu maximum devoluta est. is per interregnum regimine in manus sumpto dabat op eram congregandis de more gentis coin it iis ; quae res ob distantiani locorum, principumque ac ducum occupationes in provinciis, longiores nunc solito moras habuit. in hunc eumdem annum recte ac consentanee nostratibus chrono-logis confert Abulpbaragius priorem in Syriam et Aegyptum ex-peditionem Sancti Ludovici, quern sono vocis fama iactata in li-teras Arabicas coniecto Redefrans appellat. ab hoc refert captam Damiatam; turn caetera de illo eadem plane parique ordine ac nostri exequitur historic]'. quae obiter , ad specimen veracitatis huius Chronici, tanti fuit indicasse. anno dehinc Hegirae 648, cuius kalendae Muharrami a die Aprilis quinta procedunt in anno aerae vulgaris Chrislianae 1250, evoluto iam biennio a morte Cayuc - Cham’s, cernens Batuus frustra se hactenus laborasse in accersendis e longinquo cogendisque in legitima comitia Mogulen-• sium principibus, de consilio praesentium, et assensu absenlium per missos et literas declarato, Munkakaum e Gingizcbanis slirpe magnis dotibus insignein rile impcratorem declaravit, adiuncto ei Kaanis titulo. neque hie tamcn prius quam verno tempore anni sequentis, Hegirae 649, in solio solemnibus ceremoniis collocatus est. incepit is annus Arabicus a die 26 Marlii Juliani in anno Christi 1251. unde intelligimus auspicia imperii Munkakai Kaanis, diei nono Rabiae prioris, ut diserte asserit Abulpbaragius, affixa, exacte procedere a kalendis lunii luliani anno Christi me-in ora to 1251* videtur hie Munkakaus Kaan aliquid, quod ob-servare nostra interest, primus innovasse in regimine imperii, adscivit enim sibi veluti coliegas e suis fratribus septem duos natu maximos Kobla et Hulacu; quorum priorem in ullimos Orientis fines, Cathaiarn videlicet et Sinenses provincias misit tuendo illic Mogulensis imperii limiti, alterum Hulacu moderandis Occiduis tractibus imperii eiusdem, hoc est regionibus Persid is Babyloniae et aliis Romano imperio confinibus, praefecit suprema potestate, quammultis annis illic exercuit; unde a Pachymere vol. I p. 174 v. 5 -Xicdaov Chalau (nam ila Hulacu vocabulum deformat) aftfav Toiaowv priuceps Tocharorum absolute dicitur; el apud Abulpharagium p. 337 consiliarii Caliphae Bagdadi, de modo resistendi copiis inoentibus quas Hulacu ductabat deliberantes, eum regem praepotentem vocant. videtur ad id consilium par— tiendi cum fratribus imperii Munkakaus Kaan descendisse, do-clu8 experientia quam esset difficile tot tarn late patentee provincias unum regere. anno quippe secundo sui imperii, Hegirae 650, cuius kalendae Muharrami processerunt a die 14 Marlii luliani in anno Christi 1252, is vix salvus eflugerat coniurationem adversum se validam principum suae gentis, post quam oppres-sam statim refert Abulpbaragius dcstinatos ab co Koblam fralrum
812
OBSERVAT. PACHYMER.
maximum in partes Cathaiae et Hulacu secundum ab hoc, in Occiduum Mogulensis imperii limitem.
IX.	Anno Hegirae 651, cuius primus dies in anno luliano aerae Christi 1253 est terlius mensis Martii, capessivit Hulacu sive Chalatl commissam sibi anno superiore praefecluram pro-vinciarum Occiduarum Mogulensis imperii, ad quas profectus est ducens exercitum numerosissimum atque lectissimum: nam e singulis decadibus militum duos elegit, suppeditavit etiam ei Munkakaus Kaan ingentem apparatum armorum et machinarum cum fabris earum, duxit quoque secum Hulacu filiuin suum P 589 natu maximum (Abaham, inquit Abulpbaragius: eat is siue du-bio quern Pachymeres Mpagam vocat) ctprimariam uxorem Chri-stianam Duhusam nomine, quae cuncta iuvat in cm ora re, quon— iam iis quae de Chalaii Pachymeres tradit fidcm adslruunl. annis Reg. 653 et 654 recenset Abulpbaragius quaedam acta Hu~ 'lacu satis conspicua , sed parum ad nos pertinentia. unde ad annum Heg. 655 promovemus gradum: in eo quippe nimis etiam multa ad nos spectantia Abulpbaragius memorat. incepit is annus Arabicus a die 19 lanuarii anui Chr. 1257, unde totus fere cum hoc commensuratur. co scribit Abulpbaragius p. 334 et deinceps aegrotasse Theodorum imperatorem Graecorum in urbe Nicia ; interimque rexasse patricium quendam e suo comilatu Michaelem cognomenlo Palaeologum , quod e quibusdam vati-cmiis quae ferebantur suspectaret regnaturum • iussisse ilium in territorii Thessalonicensis castro quod am comprehend!, ducique in carcerem a quo dam Gadino, qui tamen ti praedixerit imperium, exequendo nihilominus iussum imperaloris Theudori. hunc addit adducti ad se Michaelis misericordia motum turn liberasse, et tutoremparvo, quern relinquebat, ft I io Calo-loanni rocato praefecisse. ac paulo post mortuum in monasterio Magnesias j'uisse sepultum. addit Muzalonis caedem, Michaelis Falaeologi promotioncm ad imperium, circumscriptionem pueri Calo-Ioannis, eiectioncm Arsenii patriarcbae in cxilium iussu Michaelis, quod is ipsum de pupilli oppressione reprchendissel; denique accumulat super omnia recuperationem urbis Constanti-nopoiitanae et eiectionem ex ea Latinoruin, inodum rei gestae referens , in quo, ut et superius memoratis, quaedam non adeo magni momenti discrepanliae a Pacbymeriana narratione facile cum deprehendi turn corrigi polerunt ex collatione cum 1. 1 partis prioris huius nostrae bistoriae. unum necessario hie emen-damus, quod ait spatium temporis, quo urbs Constanlinopolis tunc Graccis reddita permansit in polestate Latinorum, iuisse annorum circiter quinquaginta trium. verius quippe Georgius Acropolita, quern descripsimus et recte numerasse demonslravi-mus priorum Observationuin L 3 c. 4 n. 3, delentam a Latinis Conslantinopolim per annos octo supra quinquaginta afiirmavit,
LIB. IH. CHRONOLOGICUS.
813
cum ab iis expugnata fuerit anno Christi 1203 die 12 Aprilia, et Graecis reddita anno Christi 1261 die 25 mentis lulii. fraudi nimirum Abulpbaragio fuit, quod haec cuncla , prout simul au-dierat, uno fasce in annum sui Chronici uuicum congessit; quae si distinxisset, perducturus fuerat ad annum Hegirae 659, cuius kalendac Muharrami cum iuierint a die sexta Decembris anni Chrisli 1260, maiori sui parte annus ille Arabicus cum luliano in aera nostra vulgari 1261 concurrit,
X.	Ignoscanius autem, censeo, Abulpharagio culpam istam qualemcumque confusorum in vnum annorum qualuor, quam excusat in homine Arabe peregre degente vix evitabilis ignoran-tia re rum Graccarum baud per sc magnopere insignium et locis a commcrcio abruptis transaclaruin, cum praesertim eodem tempore mentes ad se omnium per inleriorem Asiam raperent pro-digiosi Mogulensis imperii sub auspiciis Hulacu sive Chalaii progresses, nec iis spatium alia longe minora distinctius obser-vandi relinquerent. nam statim post annum ilium Hegirae 655, quo aegrotasse Theodorum Graecorum imperatorem tradit Abul-pharagius, non male ad nostram chronologiam tomo priori c. ultimo 1. 3 Observationum expansam. elsi enim illic nos anno Christi 1258, respondente anno, Hegirae 656, primam morbi Tbeodori menlionem posuerimus, quod tunc ingravescere inagis coepcrit, superius tamen inolevisse non negamus: immo id hi-storiae series indicat. statim, inquam, post, nempe anno Hegirae 656, cuius fuit initium dies lanuarii octavus in anno Chrisli modo memorato 1258, Hulacu mcnse ipso anni primo Muharramo oppugnavit expugnavitque vi sumnia urbein longe maximam Bagdadum, olim Babylonem dictam, metropolim regni Caliphae. quoin ordinem redacto, dilioneque eius in imperii Mogulici pro-vinciam con versa, finitimum dynastam iMauselae dominum mi- p 5SO nis terri I um sibi tributariumfec.it; et Astraphum dynastam, arris munitissimae fiducia iugum subire detrectantem, in ipsa ilia sua urbe Mihapbarekino, licet inexpugnabili, fame domandum obsideri iussit a suis. duravit obsidio plus biennio. tandem anno Hegirae 658 Astrapbus plerisque suorum fame absumptis dedens sese ad Hulacu perducitur, et iussu eius interficitur. eodem autem anno Hegirae 658, qui cum inceperit a 18 Decembris anni Chrisli 1259 usque in Decembrein anni Christi 1260 excurrit, Hulacu ponte Euphrati imposito traiecit in Syriam, ducers secum formidabiles copias millium quadringentorum, quibus b«-mascum obiter cepit, Halebum post dierum paucorum oppugna-tionem cum caede innumerabilium illic repertoruin expugnavit. Al Naser Halebi dominus cum uxoribus et liberis iam ante profu-gus, captus deinde et occisus est. sub haec a recedente e Syria Hulacu relictus ab eo illic qui provinciae praeesset Cetbuga cum decern millibus equitum, praelio viclus et interfectus est a Kutuzo
814
OBSERVAT. PACHYMER.
Turcomanno praefecto Aegypti. eodem anno Munkakaus Kaan aupremus impcrator Mogulensium praelio adversum regem Sina-rum rebellantern commisso sagitta ictus occubuit. de huius succession inter duos eius fratres per annos inde octodecim ccrta-turn est, succumbentc denique et cedere coacto Arigbuga nalu mi-nore , el Kublai' praeter aetatis praerogativam praestantibus quo-que commendato doiibus, arniis etiarn praevalente. quo civili tarn longi temporis discidio tanlo videlicet cerlius confirmatus est Hulacu in absoluto tracluum Occiduorum, quibus praeerat, imperio.
XI.	Ergo is ut amissarn clade Cetbugae Syriam recuperaret, anno Hegirae659, qui coepit a die 6 Decembris anni Christi 1260, et consequenter excessit in partem maximam anni Christi 1261, ingentem suorum exercitum eo inisit duce quodam Gugalcio, qui cuncla primo adventu facile subegit Halcbum usque, pluri-mis passim ohsistentium occisis. sed cum praepropere ad suos revertisset, supervenientes Aegyptiorum magnae copiae Mogulen-sibus denuo Syriam eripuerunt. interest nostra hie observare cuius auspiciis haec tarn felix Aegyptiorum expeditio sit suscepta: de hoc enim non perfunctorie agit poster Pachymeres 1. 3 c. 3 4 et 5 tomi prioris, res exequens a Micbaele Palaeologo gestas statim a solernni sua coronation, quam accepit ministerio pa-triarcbae Arsenii, prout narratur ibidem c. 2. demonstramus autem, J. 3 Observationum nostrarnm ad cum tomum c. 4 et 10, earn coronationem cel ebrat am fuisse anno Christi 1261, hoc est illo ipso in quo nunc versatur Abulpharagius, eum numerans Hegirae 659. scribit igitur loco modo indicate Pachymeres soli-citurn Micbaclem de sibi stabiliendo recens parto imperio, quos inaxime polenles circa se principes videbat, sibi conciliat e stu-duisse. ac facile videntern e min ere tunc opibus inter finitimos dynastas Chalaii principem Tocharorum, hoc est Hulacu., cuius crebro meminit Abulpharagius, et Sultanem Aethiopum, utrius-que gratiam anibire officiis legationibusque aflectasse. ea occa-sione de Sultane Aethiopum inemorat, fuisse ilium genere Co-nianum , quae regio est prope Pontum Euxinum; bine olim ven-diturn in servitutem Aegyptio domino, sua illic industria serviles catenas in regiuni diadeina commutasse. eundem addit in primis prudentem habitum; et quod in Aegypto nalos parum habiles bellicis laboribus videret, emisse pueros magno numero e Scythia et aliis regionibus trans Pontum, quibus apud se nutritis fortibus deinde militibus utebatur, permiltenle id commercium, magno rei Christianae detrimento, imperatore Micbaele: bine enim auctum opibus Aegypti Sultanem Latinos Paluestinam occupant es illinc expulisse. haec Pachymeres; quae multum illu— stranlur comparatione cum iis quae Abulpharagius hoc loco scribit. ait enim , postquam Kutuzus Turcomannus Aegypti domi-
LIB. HL CHRONOLOGICUS. 815
nus Cetbugam Mogulensium in Syria praefectum acie victum oc-cidisset, quod ait contigisse die 27 mensis Bamadani anno Hegi- P 591 rae 658, hoc est die 3 Septembris anni Christi 1260, satis gnarum ilium haud quieturos Mogulenses ab ullione cladis is Li us repo-scenda, properasse in Aegyptum, ut copias illic par a ret, quibus ipsis obsisterel: sed eo itinerc prope Gazam progressum a quodam Baibars vocato fuisse in ter fee turn, addit hunc Baibars, con-ciliatis et adiunclis sibi copiis quae Kutuzo militaverant , cum iis ingressum Aegyptum earn occupasse. tradit ibidem istum Baibars servum antea fuisse magni cuiusdam in Aegypto ducis, cui Bundokdar nomen fueratj unde initio Bundokdar minor em no-minatum. al postquam Sultan Aegypti factus est, cognominatum a suis fuisse Bucnodinum Al Malec Al Dhaher. eum tamen pergit in sequentibus Abulpharagius vocare Bundokdarem, suc-cessus eius maximos recensens contra Christianos Latinos Antio-chiain et Syriae maritime oblinentes, quos illinc expulit, ut etiam deplorat Pachymeres tumo 1 1. 3 c. 5, culpam earum cla-dium ex parte imputans imprudenti avaritiae Michaelis Palaeo.* logi, qui propter quaestum modicum permittebat e Ponto exportari in Aegyptum Scylhica mancipia tenerae aetatis, quae deinde illic in robustos et Christiania rebus exiliales be! la tores adolesce-rent. quem igilur Pachymeres fservo apud Comanos nato factum Aelhiopum Sultanem expulisse Syria Latinos Christianos ait, is sine dubio fuit quem patrio vocabulo Baibars dictum, do-mini cui servierat nomine Bundokdarem nuncupatum Abulpharagius docct.
XII.	Beferamus nos iam ad res intermissas Hulacu sive Chalau et subiectorum ipsi Mogulensium cum deinceps narratis a Pachymere utililer comparandas. tradit Abulpharagius eodem hoc modo indicato anno Hegirae 659, cuius fuit initium dies sex-tus Decembris anni Christi 1260, missum in Syriam ab Hulacu Mogulensium exercitum , duce Samdagu Christianis favente, ob-sidione cinxisse Mauselam urbem incluso in ea Al Saleho Syriae principe, et copiis e Syria obscssis suppetias venientibus per longe illis occurrentes Mogulenses circumveutis et occidione de-letis Mauselam cepisse, plurimis in ea repertis occisis, aliis ser-vitum abductis, ipso principe Al Saleho ad Hulacu pertracto huiusque iussu interfectu. hae tanlae Chalau victoriae moverunt Michaclem Palaeologum Augustum ad omni ope satagendum in paranda sibi benevolentia tarn potentis et paene finilimi principis. igitur, quod narrat Pachymeres 1- 3 c. 3 partis prioris, legatos ad eum misit, qui ipsum a se saiutarent et eius amicitiam posce— rent, oblata in sponsam propria filia Maria, indicat Pachymeres venisse a Chalau ad Michaelem mutuam legationem, qua is signi. ficaret placere sibi conditionem oblatam. idem vero distinctius expressum in Abulpharagii Chronico legitur p. 355, ubi narrata
816	OBSERVAT. PACHYMER.
Hulacu morte, de qua mox dicetur, scribit eum iam antea mi-sisse legatos Constanlinopolim , qui filiam illic imperantis in uxorem sibi poscerent. has mutual Michaelis et Hulacu legation res obitas apparet ab anno 661 Heg. ad 663, quorum annorum prior incipit a die 15 Novembris anni Christi 1262, posterior a 24 aut 25 Octobris anni Christi 1264. perspecta porro Michael Hulacu voluntate, filiam suam Mariam apparalu magnifico dedu-cendam ad eum streaue curavit per archimandritain monasterii Pantocratoris nomine Principem, ex illustri familia Peloponne-siensium dynastarum, quern ait loco proxime laudato Pachymeres in eo itinere nuntium accepisse mortis Chalari. nec tainen re infecta rediisse, sed perduxisse sponsam illi destinatam ad filium eius et soccessorem Apagam, qui earn sibi iunxerit uxorem. haec eadem distinctius etiam exprimit Abulpharagius, memorans legatos iinperatoris Constantinopolitani, qui huius filiam Hulacu desponsam comitarentur, ubi Caesaream pervenissent, accepisse nuntios de Hulacu obitu, nec tamen ideo retrocedendi consilium inivisse, sed puellam perduxisse ad Abakam in patris Hulacu iam solio regio locatuin, qui earn sibi rite coniugem sociavit. hoc sine dubio pert i net ad annum Hegirae 664, cuius kalendae P 592 Muharrami diem insederunt tertium decimuni Octobris anni Christi 1265. et quia quae multa et molis magnae ab Abulpharagio in hunc annum congerunlur, ncmpe mors Hulacu et aliquo intervals secuta mors etiam Dukusae Chris tian ae coniugis ipsius, turn post hanc comilia Mogulensium principum, qui Abakam ob per-spectam ipsis, ut ait Abulpharagius, eius prudentiam sufficient tiam eruditionem etc. liberis suflragiis in supremum suae gentis imperatorem elegerunt et subinde ritu ipsorum coronarunt, non videntur posse in primum anni Arabici trimestre facile compingi, verisimilius dilTerimus auspicia imperii Abakae huiusque cum Mari* nuptias in annum Christi 1266. observanduin hie cst Abakam, sive ut Pachymeres vocat Apagam, tituluro supremi Mogulensium Kanis rite delatum accepisse, cum eius pater tale imperium exercere satis liabens vocabulo eius abstinuerit. hoc eo videri potest mirabilius, quod satis constabat vivere adhuc Kublai, qui Munkakao Kaani occumbenti successerat in imperio, anno ab bine retro quinto aut sexto, Hegirae 659, ut paulo su-perius n. 10 retulimus. verum quia , ut ibidem dictum est, Arigbuga fratre minore Kublai* successionem sibi imperii vindicate belluin inter eos civile conflatum est, quod annos ipsos octodecim tenuit ac consequenter ad duodecim aut tredecim ab-hinc annos propagatum est, totum instar imperii Mogulici ex Orientalibus fraterna dissensione turbatis tractibus in Occiduis et fundata dudum illic Hulacu (qui et ipse Muukakai Kaanis frater fuerat) domo et potentia constitit; successioque Mogulensium principum hinc deinceps a chronologis Arabibus est deducta,
LIB. IH. CHRONOLOGICUS. 817 neglecto Kublai, quem tandem praevaluisse Arigbugae Abulpha-ragiua tradit, et in quadam specie abaoluti imperii aliqiramdiu pa ci Gee indicat vixisae; et ai qui poat in extreme illo limits Mo. gulensium Kaanum titulum aumpserunt quoa ne mentions qua* dem dignandos putaverunt aut noster hie Abulpbaragiua, ant « quibus supplementuni concinnatur huius Chronici, Al lannabiua, Abulfeda et Ebn Yusephua, Arabes et ipsi chronologi. unde Munkakao Kaani dpeocs? continuare possumus Abakam , nume-rando eum quartum a Gingizchane et absolute quintum imperato-rem Mogulenaium.
XIII. Abekas- Chan (sic enim ilium nominat Abulpbaragiua ex quo est inauguratus imperator) misit ad recuperandam Syriam ex ere i turn, cui ducem praefecit fratrem suum natu minorem, vo-catum Kungortai, Bundokdaro Aegypti et Syriae Sultane paulo ante victo et mortuo. Mogulenses ductore Kungortai cuncta statim illic subegerunt, facile progress! Halebum usque, et ilia ipsa urbe subiugata: verum, ut alias fecerant, nimis cito reces-aerunt, ideo mox coacti eo redire duce Munga Timuro, corro-borato copiis regia Armeniae, prout consequenter illic exponitur distinctius. sed ego harum rerum, prout in Chronico digerun-tur, aeriem attentius explorans conturbataa paululum deprehen-do Abulpharagii rationes; quod equidem, propter in aliis proba-tam huius fidem ac diligentiam, errori librariorum in numerorum notas irrepenti libentius imputaverim. scriptum videlicet legitur p. 360 huius Chronici anno Hegirae 679 missum in Syriam Kungortai. kalendae Muharrami anni Arabici istius cadunt in diem tertiam Maii luliani in anno Christi 1280. statim post additur hunc exercitum duce Kungortai rem in Syria gessisse hieme anni Hegirae 680, quem ineboasse certum est ea die quae Aprilis vicesima secunda in anno Christi 1281 numerate est hie illud pri-mum inopinatissimum occurrit, quod mora aolidi fere biennii interiicitur inter initium expeditionis e propinquo susceptae et rem per earn gestam. addit Abulpbaragiua Kungortai cuncta peragrata Syria et usque ad Halebum facile subacta recessisse: verum rebellantibus denuo videlicet illic gentibus missum eodem ab Abaka alium exercitum quinquagiuta miltium anno Hegirae 681, praeposito illi ductore Munga Timuro fratre suo natu mini-mo ; cui comitem se adiunxit rex Armeniae cum propriis copiis. P 593 hi duo simul iuncti exercitus obvios inter Hamam et Heme&^m babuerunt Syros simul et Aegyptios praevalidis copiis instructoa, cum quibus statim acri et cruento praelio commisso, nec plane viclores Mogulenses et Armenii, nec lameu prursus victi fueruuL post ilium dubium evenlum Munga exercitu in Mesopotamiam reducto, in itinere versus Nisibin veneno extinctus est. his continue Abulpharagius attexit eodem anno, nempe Hegirae 681, Abakam, postquam Hamdani festum Paschae cum Christiania ce-
Georgius Pachymeres II.	52
818
OBSERVAT. PACHYMER.
lebrasset, postridie, die lunae, convivio exceptum a quodam Persa nomine Banham i mistum ab hoc cibis venenum hausisse, ex quo die Martis statim sequente graviter aegrotare coeperit, die Mercurii contiguo mortuus sit. bunc porro diem Mercurii ait fuisse vicesimum mensis Dhul-Haiae, hie est mensis ultimas in anno Arabum. habemus in his characteres duos, Paschae Chri-atianorum et feriae quartae concurrents in diem 20 Dhul-Haiae, quorum neuter anno Hegirae 681 competit, prout clarissime de-monstro. annus aerae Christianae vulgaris 1283, in cuius mensem saltern ultra tertium necessario excurrit annus Hegirae 681 Aprilis undecimo die anni praecedentis 1282 inchoatus, cum fue-rit pefiodi lulianae 5996, cyclum numeravit solis 4 cum litera doniinicali C, cyclum vero lunae 11. haec signa Pascha Chri-stianorum indigitant in die 18 mensis Aprilis, qui dies necessario extia Hegirae anni 681 fines excessit. hoc infitiari non potent qui sciet, quod cerium est, annum Arabum luliano esse minorem diebus saltern decern, unde manifestum est, si annus Arabicus 681 die 22 Aprilis anni Chr. 1282 iniit, desinere ilium debuisse ante 18 Aprilis anni Chr. 1283, quoniam a 22 Aprilis die ad diem eiusdem mensis 18 non intercedunt dies decern, enosten-sum evidenter Pascha Christianorum anni Hegirae 681 in mensem Dhul-Haiam ultimum anni Arabici non potuisse convenire. deinceps pari evidentia demonstro vicesimam Dhul - Haiae diem eodem illo anno Hegirae 681 feriam qnartam non fuisse. fuit ille annus Arabicus embolirnaeus ac consequenter 355 dierum, et Dhul-Haia mensis eius ultimus in annis ordinanis cavus, in eo plenus fuit, dies numerans triginta. tollantur 356, qui est nu-merus dierum anni Heg. 681, de 365 a die 22 Aprilis anni Christi 1282 incipientibus: ultimus residuorum cadet in undecimum Aprilis anni Christi 1283. hie est tricesimus Dhul-Haiae; a quo si retro decern diebus promoveas, invenies vicesimum eiusdem Dhul-Haiae primum Martii, qui dies lovis et quinta feria, eo anno literam dominicalem C habente, fuit, non autem, ut ait Abulpbaragius, dies Mercurii sive quarta feria.
XIV.	His lector adactus ad fatendum characteres istos duos chronologicos, Paschae incidents in mensem Dhul-Haiam et feriae quartae insignientis vicesimum Dhul-Haiae diem, minime convenire in annum Hegirae 681, quaeret forte num in alium conveniant. non longe abibilur: aio aptissime ambos quadrare in annum apeacog praecedentem, videlicet Hegirae 680. hie annus initium duxit a die 22 Aprilis luliani anno Christi 1281, de-siit autem die decima eiusdem Aprilis anno Christi sequenti 1282. fuit annus Christi 1282 periodi lulianae 5995. cyclum solis ha-buit 3 cum litera dominicali I), cyclum vero lunae 10. ex hi> patet Pascha eius anni occupasse diem 29 mensis luliani Martii. haec dies decsse non potuit quin ambitu mensis Arabici Dhul-
LIB. HL CHRONOLOGICUS. 819
Haiae in anno Hegirae 680 clauderetur, quouiam ia annus a 22 Aprilis anni Chr. 1281 inchoatus usque ad 10 Aprilis anni Chr. 1282 protenditur: Dhul-Haia vero ultimus mensis anni Arabici viginti novem postremos eius anni dies continet, qui cum retro numerati a 10 Aprilis ad 13 Martii perveniant, ibi defigunt neomen iam Dbul-Haiae. prior igitur character manifesto competit anno Hegirae 680. nec minus evidenter posterior eidem adapta-tur. nam vicesimus nonus dies Martii, quem fuisse diem Paschae oslendimua in anno Christi 1282, fuit ne^essario decimus Septimus Dbul-Haiae mensis Arabici, siquidem is incepit, ut est dictum, P 594 a die 13 Martii. porro ad diem 29 Martii, quae Paschae domi-nica fuit, si tres ferias adiungas, secundam tertiam et quartam, hanc profecto ultimam residere deprehendes in kalendis Aprilis luliani, in quas incidit vicesimus dies Arabici Dhul-Haiae. ergo vicesimus Dhul - Haiae anno Hegirae 680 fuit dies Mercurii sive quarts feria; qui erat secundus chronologicus character annum, quo est Abaka mortuus, insigniens. quare hunc imperatorem Mogulensium non anno Hegirae 681, ut perperam in Abulpharagii Chronico scribitur, sed praecedenti Hegirae 680 vivere ac regnare desiisse tenendum pro certo est. unde quae proxime antecessisse illic dicuntur eius obitum expediliones Mogulensium in Syriam duae, sic verisimiliter ordinandae sunt, ut prior duce Kungortai coepta verno tempore anni Hegirae 679 hieme anni eiusdem terminelur. poatea vcre anni sequentis Hegirae 680, nun-tiata nova Syrorum defectione, eo Munga Timurus minimus Abakae frater cum exercitu Mogulensium quinquaginta millium moverit, habens praeterea secum sociales Armenorum copias, rege ipso Armeniae ductante. hi simul omnes cum Syria et Aegyptiis du-bio Marte inter Hamam et Hemesam conflixerunL inde Munga Timurus se ad Abakam recipiens cum in Mesopotamiam perve-nisset, ibi ex veneno per fraudem propinato in itinere versus Nisibin extinctus est, eorumdem videlicet insidiis qui non multo post Abakam ipsum pari scelere ac dolo peremerunt: nam effe-ctus tarn gemini recte uni et eidem imputentur causae, odio quorumdam coniuratorum in Abakae domum. at de his pro institute plus satis.
XV.	Abakae mor'uo successit eius insidiator Ahmedes et ipse Clius Hulacu, sed alia matre natus, ex qua praeterquam novercalem in Abakam animum trahere potuit, etiam instinctus videtur ad eundem Abakam perdendum odio Christianae religions, cuius cullorem fuisse Abakam clare affirm at Abulpharagius, dum eum celebrasse festum Paschae una cum Christianis scribit. huius Abmedis acta principatus omnia rediguntur in unam pro-lixam epistolam in commendationem Alcorani et superstitionis Mahometicae ad Sultanem Aegypti scriptam, quam Abulpharagius recitat, continue referens indulgentem Ahmedem dudum
820
OBSERVAT. PACHYMER.
concepto in Abakae familiam furori, dum Argunem Abakae filium studet opprimere, ab eo et ei studentibus fuisse comprehensutn et custodiae mancipatum die Mercurii lomadi prioris undecimo, anni Hegirae 683, qui incepit a die 20 Martii anno Christi 1284. est lomadi prior quintus otdine mensis in anno Arabico; cuius kalendae a 20 Martii numeratae incidunt in decimum sextum lulii eius Christi anni 1284 bissextilis, cuius cyclus solis fuit 5 et litera dominicalis B A, unde patet undecimum lomadi prioris re vera fuisse diem Mercurii: tai is enim fuit feria 26 dies lulii, cum undecimo die lomadi prioris coincidens. iam turn a clauso in carcere Ahmede coepit Mogulensium consensu imperare Argun titulo Chanis assumpto: nam deinceps airgun - Chan est dictus. iheminit huius Pachymeres p. 327 v. 22 Arganen Kanin vocans. censuerunt autem principes Ahmedem, ut caedis Abakae*Chanis reum, iure posse interfici; idque auctores ipsi iubendi erant, verum ille reeusavit, satis habens Ahmedem matri Kungortai et huius filiis dedere, qui eum occiderunt in ullionem paternae caedis die 2 lomadi posterioris, quae dies in feriam item quartam incidit, ut ait Abulpharagius et verum cernitur, siquidem lomadi posterioris, sexti mensis Arabum, dies secundus in diem eo anno Christi 1284 credit sextum decimum mensis Augusti, cui diei ad margineni adiacet in Romano kalendario litera D, nota quartae feriae, quando, ut tunc, litera feriae primae sive domi-nicae index est A. hie desinit Chronicon Abulpharagii; cui La-tinus interpres perutiliter suppiementum attexuit ex Al lannabio, Abulfeda, Ebn Y use pho et aliis chronologis Arabibus expressum, unde hie Mogulensis imperii extrema tempora, quantum ad rem nostram conferel, reddemus.
P 595 XVI. Argun-Cban anno Heg. 690, qui a die 4 lanuarii anni Christi 1291 duxit inilium, finem imperandi et vivendi fe-cit, veneno, ut est creditum, sublatus a ludaeis, mense Rabia priori: hie tertius est in anno Arabico, et tunc maiori ex parte Martio luliano respondit. huic successit Caichtu vel, ut alii scribunt, Ganiatu, cui communis cum Argun - Cbane pater fuit Abaka. hunc morum improbitate suis exosum factum Mogulensium plcrique facta Coniuratione, cuius dux fuit Baidu filius Targihi fratris Abakae, fugientem assecuti trucidarunt, anno Hegirae 694, cuius kalendae Muharrami diem occuparunt 21 Novembris in anno Christi 1294; unde mensis Rabia posterior, quo Caichtu dicitur occisus, extrema.n luliani Februarii et prio-rem Martii partem insedit in anno Christi 1295. puto extremo Argun - Chanis principatu cogitatum ab eo derecuperandis septen-trionalibus Europae provinciis ultra Bulgarian! ; quas, ut est superius dictum n. 6. auspiciis Kaanis secundi Mogulensium im-peratoris a Batuo subiugatas Noga, eis tuendis a Batuo Persidem versus recedente praefectus, progressu temporis suas fecerat, ob-
LIB. UI. CHRONOLOGICUS.
821
sequium imp era to ri Mogulio recusans; diuque prout multis locis Pachymeres significat, istam rebellionem impune tulit, in ea etiam Michaelis primi Palaeologi Augusti affinitate firmatus, ducta ipsius filia Euphrosyne. talis ab Argun-Chane auscepti consilii vestigium in fine Abulpharagiani Cbronici reperio, ubi scriptum legitur: Argun,- Chanem imperia sibi stabilitu unicuique filio-riun praefecturam alicuius regni sui exercituum commisisse. filii Argun-Chanis fuerunt Cazanes, Carmpantas, Tuctais. ex his Cazanes videtur exercilui et provinciae loco ubi degebat im-perator propinquae praepositus. nam occupato postmodum, ut mox dicetur, a Baidu imperio, primus qui obsisteret, viciniae, prout apparet, benelicio, extilit. alii duo Cazanis fratres ion— gius a patre leguntur amandati, siquidem Carmpantqnem Pachymeres p. 459 v. 5 partis posterioris ait exerpitum in India ductasae; Tuctainem idem referi partis eiusdem 1. 3 c. 26 et 27, longum difficile atque anceps cum Noga gessisse bellum, quoad eum iam senem acie postrema victum occidit funditusque profli-gavit factionem eius, restitutis imperio Mogulensium praetentis Euxino ex parte Europae regionibus, quas hide Nogae rebellio alienaverat, et iis ipse patris Argun -Chanis primum, deinde fratris Cazanis auctoritate regendis praesentem impendens ope-ram. cuius tarn potenlis vicini Andronicus imperator, patris Michaelis imitatione, gratiam sibi firmare affinitate sluduit, filiam ei Mariam volenti despondendo, quod parrat poster c. 27 I. 3* haec longa Tuctainis bella videntur tenuisse ab anno circiter Chy. 1290 ad 1296.
XVII. Sublato e medio Caichlu successore Argun-Chanis, Baidu, qui eum oppresserat, in eius se solium intrusit. sed ei obstitit Cazanes Argun-Chanis filiorum, ut videtur, natu maxi-mus, avitum paternumque imperium sibi armis vindicans. coni-misso itaque inter regni candidates praelio, Baidu proditiona suorum victus et occisus liberum aemuto Cazani reliquit imperium , postquam illud per octo circiter menses occupavit. con-tigit mors Baidu rnense Dhul-Haia eiusdem anni Heg. 694, hoc est circa finem Octobris aut initiuni Novembris anni Chr. 1296. hinc procedit imperium Cazanis, cuius dotes praeclaras, insti-tuta laudabilia , acta illustria effuse laudans memorat Pachymeres c. 1 1. 6. res gestae sic summatim perstringuntur in supplemento Chronici Abulpharagii. anno Heg. 697, qui coepit a die 19 Octobris anni Chr. 1297, occiso Niruzo, cuius proditione Baidu fuerat oppressus, Alabegi dignitatem (erat id nomen illustria in imperio Mogulensi magistrates) qua Niruzus functus fuerat, transtulit in Kotin SaJium; quern eundem esse suspicor cum Cbulluchaimo nominate a Pachymere sub finem mode laudati c. 1 1. 6, ubi p. 459 v. 12 vocat XovrXov^aip. xard tov Ev^avov aQiavta. prae-torem proviuciarmn imperii Mogulici ad Euxiuum sitarum. fuerat
822
OBSERVAT. PACHYMER.
P 596 ista, uti diximus, praefectura Tuctainis. quare hinc licet intel-ligere, circa quartum aut quintum principatus Cazanis annum Tuctainem ad fratris imperantis comitatum se transtulisse, for-sitan eo vocante, ut mores eius observaret, statueretque an di-gnus is foret quem imperii successorem designaret. quae proba-tio parum e Tuctainis voto succedens hunc exclusit imperio. scribit enim Pachymeres, saepe indicate c. 1 1. 6 Cazanem in dubia sua valetudine succession! regni consulentem, cum mores Tuctainis, quem in propinquo haberet, fratris suis dissimiles notasset, Carmpantanem alium fratrem ex India, ubi exercitui praeerat, evocasse, eumque ad id accurata institutione praepa-ratum imperii haeredem designasse. igitur decedenti ex partibus Euxino vicinis Tuctaini suffectum in istarum provinciarum regi-mine Chutluchaimum arbitror, quem illic tali officio fuisse fun-ctum quando est mortuus Cazanes, affirmat Pachymeres.
XVIII. Pergit continuator Abulpharagiani Chronici acta Cazanis exequi, scribens anno 699 moventem cum exercitu in Syriam Cazanem cum occurrente sibi Sultane Aegypti, qui voca-batur Al Malec Al Naser Mohammedes, conflixisse praelio, eumque fusum in fugam vertisse, dein Damasco potitum; quibus gestis, relicto in Syria praefecto Kapiak vocato, in regiones Orientales rediisse. habuit annus Hegirae 699 inilium a die 28 Septembris anni Christi 1299. quia vero dies, quo acie victus est Sultan Aegypti dicitur illic fuisse vicesimus septimus Rabiae prioris, indicat nota ilia diem vicesimum secundum mensis Decembris eiusdem Christi anni 1299. quod autem addit continuator Abulpharagii diem ilium fuisse Mercurii, baud usquequaque quadrat, siquidem illo Christi anno cyclus solis 20 literani attu-lit feriae primae indicem I), quae 22 Decembris diem feriam fuisse tertiam demonstrat. crediderim mendum irrepsisse in numeros, et pro 27 Rabiae prioris scribi oportere 28, qui dies fuit 23 Decembris feria 4. fundamentum mihi sic opinandi est testimonium oculatum scriptoris illorum temporum Aythoni. extat huius opus titulo Historiae Orientalis, cuius c. 41 affirmat se fuisse co-mitem expeditionis quam Cass anus (sic enim vocat) rex Tarta-rorum Christianus, una cum regibus Armeniae el Georgiae pari-ter Christianis, suscepit in Syriam contra Melecbnaserum Sulta-nem Aegypti Syriae dominantem, quem et habuit obvium prope Hamam, antiquis Emesam dictam. ducebat Sultan secum equi-lurn centum millia cum infinita peditum multitudine, ('assanus autem exercitum ducentorum millium, magnam partem equitum habebat. commissum fuisse praelium inter hos exercilus Aytho-nus, qui praesens interfuit, assent die Mercurii ante festurn na-tivitatis. cadit aptissimc nota haec in diem 23 Decembris, quae illo anno, ut est dictum, feria quarta fuit. addit Aythonus praelio victum et fugere compulsum fuisse Sultanem, turn die
LIB. III. CHRONOLOGICUS. 823
post victoriam 45 deditam Cassano fuisse urbem Damascum , in qua Cassanus praefectum pro se Syriac cum parte exercitus reli-quit quemdam ducem Saracenum ad se a Sultane transfugam, nomine Capcakum; cui dedit in mandatis ut si Christiani ab Occi-denle venirent, eis Syriam traderet. sed cum Europae princi-pes ire illuc aut exercitus mittere neglexissent, Capcakus rebus suis consulens, impetrata a Sultane transfugii venia , Syriam illi rursus ex pul a is Tart aria subiecit. haec Aythonus de hac expedi-tione; quae quam sint consentanea traditis a continuatore Abul-pharagii ex collalione patet. etenim apud hunc legitur Aegyptios audito Cazanis abitu re vers os in Syriam fuisse, et Capcako in partes eorum transeunte, Tarlaros qui erant in Syria ea relicts in Orientem contendisse, et Damascum iterum in Aegyptiorum potestatem rediisse.
XIX. Anno Hegirae 700, cuius initium fuit dies sextus de-cimus Septembris in anno aerae Christi vulgaris 1300, Cazanes secundam expeditionem duxit in Syrian), ait continuator Abul-pharagii: sed cum tribus circiter mensibus in Halebi dilionibus P 597 substitisset, re infecta iterum se subduxit. ita ille. ad hoc tern-pus equidem retulerim quod scribit Pachymeres loco saepe me-morato de Cazane his verbis: vastans quin etiarn Aegyptum cla-desque illic Arabibus nan leves inferens, longe pluribus et gra-vioribus sine dub io damnis illos ajfecturus, nisi ei, ne penelra-ret interlus, lucerum arenis inviis et aquae inopibus late squal-lentium insuperabilis difjicultas obstitisset. bactenus Pachymeres; unde licet suspicari vel ipsum Cazanem vel partem eius exercitus, ipso apud Halebum interim moranle, Aegyptum tentasse, at ob impedimentum memoratum coepto abstitisse. refero etiarn ad hanc secundam expeditionem ilia quae paulo superius idem Pachymeres dixerat, nempe Cazanem Hierosoly mis hostiliter ad-motum parum abfuisse ab urbe ilia tanta, cui Sultan Christia-nis ereplae duminabatur, expugnanda. ita ille, longe verisimi-lius quam quidam Latini scriptores citati ab Henrico Spondano in continuatione Annalium Baronii anni Christi 1300 n. 1, qui aiunt tunc a Cassano Ilierosolymam fuisse captam , et sacris lo-cis magna veneratione visitatis restauratis et du t at is, habitan-dam concessam Chrislianis .drmenis Georgianis caeterisque ex Cypro et latebris convolantibus. nam id, si vere contigisset, non videtur aut ignorare potuisse Aythonus tunc vivens, aut in historia de his scripta silere voluisse ; in qua tamen nihil tale re-peritur. anno dehinc Hegirae 702 (pergit supplementum Abul-pharagii) Cazanes copias in Syriam misit duce Kotlu Sabo, sive ut Pachymeres vocat, Chutluchaimu; primus dies istius anni Hegirae 702 fuit vicesimus sextus mensis Augusti in anno aerae nostrae vulgaris 1302. ex his quae refert de morbo Cazanisdiu-lurno Pachymeres, necesse est dicere iam Lum ilium aegrotasse,
824
OBSERVAT. PACHYMER.
atque adeo morbo impedituni a per se obeunda expeditione ne-cessaria hominem cui maxime fideret vice sua misisse Chutluchai-mum, sive ilium evocavit e partibus septentrionalibua circa Euxinum, quibuseum, in locum Tuctais sive Tuctainis, fuisse jam antea praefectum paulo superius suspicabamur, sive ilium adhuc in officio Atabegi circa se habuit, et tantum post ipsius reditum e Syria ad istum septentrionalem limitem deslinavit, ne occasione secuturaebrevi (quod praeseniiebat) mortis suae Tuctais, quern exclusum imperio volebat ex istis sibi dudum obnoxiis provinces opes ducere posset ad negotium Cannpantani, sibi in successione praelato, facessendum. utcumque sit, utrumque idoneis auctoribus discimus, et bellum in Syria pro Cazane ges-sisse illo iam aegrotante Chutluchaimum, et Cazane non multo post mortuo eundem regionibus circa Euxinum prius a Tuctai possessis praefuisse.
XX. De successu porro Syriacae huius expeditionis Chut** luchaimi sic breviter collector supplementi Abulpharagii trad it. primum equites decies mille exercitus Mogulici a ducibus copia-rum Aegyptiarum, inter quos fuit Abulfeda, prout ipse testatur in historia de his scripta, fuisse profligatos, deinde universum exercitum fractum fugatum et pessumdatum. unde credibile est Chutluchaimum cum reliquiis copiarum revertisse quamprimum ad Cazanem, a quo ingravescere languorem suum sentiente propter causam supra indicatam missus ad Arctoum limitem fuerit. eodem anno, Hegirae 702, die 13 mensis Shavalis, ut ait lanna-bius, Cazanes est mortuus. est Shaval decimus Arabum mensis, cuius diem tertium decimum incurrisse oportuit in diem 31 mensis Maii anno Chr. 1303, siquidem, ut est dictum, kalendae Muharrami sextum vicesimum Augusti mensis anni superioris insederant. hinc definire certo possumus controversiam, quae inter quosdam mox referendos auctores de numero annorum imperii Cazanis agitatur. si enim, quod superius n. 17 staluimus, coepit Cazanes imperare circa initium Novembris anno Christi 1296, moriens in fine Maii anni Christi 1303 utique sex in imperio annos explevit, et menses insuper septem. plus ergo iusto spatii Cazanis principatui tribuit Arabs chronologus lannabius, dum eum regnasse dicit annos octo et menses circiter decent. P 598 loannes Villanius 1. 8 c. 15, Sanutus 1. 3 p. 13 c. 8 et Aythonus Hist. Orientalis c. 45, etsi diserte spatium regni Cazanis non ex-primunt, quaedam tamen affirmant unde ultra praescriptos a nobis limites illud haud paulum excessisse sit consequens. nempe duo priores aiunt coepisse ilium imperare anno Christi 1294, et Aythonus obitum eiusdem confert in annum Christi 1304, ex qui-bus inferendum esset eum ultra novem plenos annos Mogulensc imperium rexisse; sed de vera sede epocharum initi a Cazane principatus et mortis obitae tutius, opinor, creditur Arabibus
LIB. HI. CHRONOLOGICUS.
825
chronograph is quam aut Aythono Armeno aut Villanio et Sanuto Europaeis scriptonbus, praesertim cum ad Arabum cbronolo-giam se accommodet nostri Pachymeris assertio mortuum Cazane ui affirmantis cum ad sex annos irnperasset; quod, si de annis expletis agitur, exactissime scriptum est. eius qui Cazani suc-cessit nomen sic effect lannabius: Giyalhoddin Chodabandah Mohammed, filius Argunis filii Abagae. Abulfeda et Ahmed EbnYuseph, propius ad Pachymeris Carmpantan, Chorbandam hunc principem appellant, is post fratris decessoris fun us die 23 Dhul-Haiae solemnibus ceremoniis inauguratus, pro Chanis titulo maioribus usitato Atiaitu se dici voluit, quae vox teste lannabio magnum imperatorem significat. vereor ne mendum sit apud lannabium, ubi coronationem Carmpantanis die 23 Dhul-Haiae celebratam confert in annum Hegirae 703, hoc est in mensem fere quintum decimum a decessoris obitu, quod parum est veri-simile, praesertim cum, ut Pachymeres videtur significare, non solum designatus a Cazane adhuc vivente fuerit unicus haeres imperii, sed et iam turn in possessionem regni missus, id me invi-tat ad credendum eodem quo est Cazanes mortuus anno, sed alter o fere post mense, nempe die 23 Dbul-Haiae, coronatum Carmpantanem. cum autem dies 13 Shavalis, ultimus vitae Ca— zanis, fuerit in anno luliano 31 Maii, oportuit diem 23 Dhul-Haiae anni eiusdem concurrere cum 29 lulii anni Christi 1303« vitam et principatum produxit Carmpantan usque ad annum Hegirae 716, quo vivere simul et imperare desiit mensis Rama, danis die 27* coepit annus Hegirae 716 a die 26 Martii anni Christi 1216. unde Ramadanis mensis Arabum noni dies 27 coincide cum die 13 Decembris eiusdem anni Chiisti 1316- Carm-pantani suffectus est Bahadur- Chan, puer undecim annorum; quo imperante quisque praefectorum provinciis eas sibi iure supremo coeperunt usurpare. unde hoc moriente (quod contigit anno Hegirae 736, qui coepit ab Augusti 21 anni Christi 1335) Bahadur-Chane, inquam, dccedente nullus deinceps est creatus imperator Mogulensium, tanta ilia dyuastia in partes minutas fracta et penitus dissipata.
Hactenus brevem synopsim dedimus imperii Mogulici, quod ab anno Christi 1202 ad annum Christi 1335, per annos 133, sub imperatoribus undecim, Gingizchane, Kaane, Cayuc-Chane, Munkakao, Abaka, Ahmede, Argun-Chane, Caichtu, Cazane, Carmpantane, Bahadur-Chane, magnis per Asiam rebus gcstis iuclaruit.
826
OBSERVAT. PACHYNER.
CAPUT VIII.
Origines imperii Oltomanici a Pachymere indicatae distinctius explicanlur.
I.	Ut regum quibus in interiore Asia commune nomen pre-abyteri Ioannis fuit, vastum et diu Horens imperium Mogulici ex-ortu deletum est, ita ips urn Mogulicum magna ex parte in Otto-manicum defecit, rebellione primi huius fundatoris Ottomani, P 599 quern noster Pachymeres Atinanem nominal, contra Cazanem et Carmpantanem p ri mum impunita remanente, inde sensim invale-scente in iustum instar regni proprii, auctibus postea stupendis usque ad extinctionem imperii Romani Orientalis et regni Mama-lucorum in Aegypto profecturi in terrorem Europae, cui mina-tur, hodieque universae. huius novae dynastiae quasi cunabula, obiter a Pachymere perstricta, nesciente scilicet in quantam ex his ilia molem foret immaniter crescendo surrectura, operae pre-tium duxi considerate hie paulo attentius, el epochas originum istarum in principiis parurn notabiles, ex inopiualo deinde suc-cessu momentum et aestimatiouis meritum nactas, suis exacle lo-cis ligere.
II.	Othmanis sive Ottomani genus historic! Arabes dedu-cunt e quodam Soliman Shaho, quern aiunt circa annum Hegirae 611, cuius fuit initium Mail dies 13 in Christi anno 1214, prae-fuisse provinciae Persia subieclae, quae vocabatur Mahan, hie cum a Mogulensium potentia, tunc sub primo illorum imperatore Gingizchane irruptionibus in oinnem partem vehemenlibus fines dilatante, tueri suam praefecturam desperaret posse, convasatis quae potuit auferre, assuinptisque secum qua e principibus qua e populo, qui novas alibi quaerere sedes mallent quam in patria servire, in Asiam minorem iter intend it. sed dum incerto vado Euphratem traiicit, aquis hausto Soliman Shaho , e tribus qui eius fugam comitabanlur filiis duo priores, Sankur Zengi et Cun Tugdi, redierunt in Persidem, tertius Orlogrules ibidem ad ripas Euphratis domicilium fixit, illicque diu moratus Ues educavit filios, Condozum Sarubanum et Olhmanem. verurn cum anguste incommodeque habitarent, Sarubano filio ad Aladinum Iconii sa-trapam legato misso supplex petiit ab eo assignari sibi locum ubi cum liberis degeret in terris ipsius ditionis. annuit satrapa, et Ortogruli permisit ut cum suis migraret in regionem sitam inter inontes Tumalagii et Armeniae. Karaiaptag ei loco nomen fuit, quern insedit Orlogrules tanto numero suorurn ut quadringenta tentoria illic fixa explerent. rem ibi strenue multis annis, limi-lem tutans et auspiciis Aladini principis Iconiensis ieliciler mili-tans, Ortogrules gessit, magui ob hoc ab illo habitus et deside-
LIB. UI. CHRONOLOGICUS.
827
ratus cam fato functus est, quod contigit anno Hegirae 687, qui coepit a die 6 Februarii anno Christi 1288* haeres Ortogrulis Othman fuit, cui ut in Karaiaptagi principatu patri succederet prono favore Aladinus indulsit, et eum, quoad ipse perstitit in potentia, beneficiis fovit verum Aladino et annis iam fracto et opibus diminuto, ut iam amplius arrnis Mogulensium sub Chalaii et Apaga in istis partibus praevalentium ac cuncta subiuganlium par sustinendis haud foret, res sibi suas agere Othmanes coepit, et propriis auspiciis in Romani imperii provincias irrumpere, non praedis solum inde abigendis intentus, sed et arcibus atque urbibus ibidem occupandis. quod coeptum cum ei ex voto suc-cessisset, expugnatis et praesidio suorum insessis validis quibus-dam munitionibus, unde regionum illis adiacentium facile dominium sibi perpetuum assereret, Sultanis turn demum Othman, hoc est supremi principis, tilulum palam usurpavit, anno Hegirae 699, cuius kalendae Muharrami inciderunt in diem 28 Se-ptembris anni Christi 1299.
III.	Hactenus relata de Othmanis primordiis tradunt Ara-bes scriptores; cum quibus comparare sparsirn de his asserta a Pachymere, ac quam haec iis apte congruant ostendere, labor deinceps mens sit. principio repeto quae in ipso sui opens limine noster historicus partis 1 1.1 a c. 3 ad 6 fuse disserit de arcibus limitis Orientalis Romanae ditionis contra Persidem deque illarum momento ad tutelam imperii; turn de cura, qua eas am-plexi dominantes Nicaeae post amissam Constanlinopolim impe-ratores Graeci optime consuluerint reipublicae numerosis viro-rum fortiurn praesidiis in eo limite auctorandis, cum largorum stipendiorum Iida solutione ad diem, turn assignatione agrorum P 600 in ilia vicinia et concessione praedae omnis quam ex hostili agro infestis incursionibus possent corradere. innuitque ad id adbibi-tos a Byzantinis Augustis exteros probatae virtutis et experientiae bellicarum rerum ; quorum multos illic, qua spoliis ex hoste rapt is, qua pensionibus cum fide numeratis, qua fructibus dato-rum ipsis agrorum, magnas adeptos divitias ait, unde tanto ter-ribiliores hostibus fierent, ac fortius propugnarent Romanas provincias , barbaris procul intra ipsorum terras vel terrore conti-nendis, vel vi armisque, si erumpere conarentur, retrudendis. non videtur dubium quin par in contrarium cura fuerit infesto-rum Romano nomini et Christianae religioni Saracenorum princi-pum, aut Persidem aut vicinas ei limiti provincias sub sua di— tione babentium ; inter quos Aladinus fuit dynasta sedcm imperii habens Iconii, quae est urbs Lycaoniae primaria, quare cum apud Arabas historicos legimus evocatum ab hoc ex Transeuphra-lensi regione Ortogrulem cum familia et inter monies Tumulagii et Armeniae, in loco cuius ipsi toparchiam concesserit, colloca-tum, intelligere debemus illam Karaiaptagam, regionem attri-
828
OBSERVAT. PACHYMER.
butam Ortogruli ab Aladino, fuisse confinem Romanis illis mo Jo memoratis arcibus; et mililiae illic dudum constitutae lateque formidandae stipendiariorum exterorum Romanis Augustis mili-tantium, oppositam a Sultane Aladino istam cohortem sequen-tium fortunam Ortogrulis peregre appulsi Turcorum, quiqua-dringenta illic tabernacula complerent. quodsi tempus indage-mus quo migrasse Karaiaptagam e ripa Euphratis ulteriore Ortor grulis familiam Arabes indicant, reperiemus fere convenire in principaturn Ioannis Batatzae, qui Nicaeae Graecis imperavit ab anno 1228 ad 1255, quo moriens successorem habuit Theodo-rum filium. per ilia lempora et inde ad receptam e Latinis Con-stantinopolim vigentibus et nuinero atque alapritate praevalenti-bus praesidiariis limitanearum arcium imperii Romani contra Per-sidem, facile ab illis sustinebatur impetus barbarorum in quoti-dianis velitationibus plerumque inferiorum; quoad pessimo con-silio suggesto a Chadeno, Michael Palaeologus postquam in imperium invasit circumscripto pupillo loanne Theodori Lascaris filio, ubi se potitum Constantinopoli Latinis erepta vidit, isti praesidiarii Romani limitis vexari fiscalibus calumniis et ad ino-piam redigi, minuique inde cum animis turn viribus et numero coeperunt, utobservat Pachymeres ibidem, quando potissimum contigisse credibile est, quod Arabes indicant, ut Ortogrules cum suis prospers in Romanos pugnando laudem ab Aladino, cuius auspiciis militabat, mereretur.
IV.	Nec vero istam Ortogrulis et filiorum eius adversus praesidiarios Romanarum arcium comparatam operam, et quae-sitam in vicinia ex parte adversae Persidis stationem Pachymeres ipse dissimulat. en eius verba vol. I p. 18 v. 20: post haec viris fortibus inter Persas , quibus omnis vivendi spes et conditio in armis erat, caeteris inclinatis ad To char os t qui nuper imperium Persarum. occuparant, rebellantibus visum opportunum est refugere ad claustra castellaque montium , et inde vicina incur-sando rapto ac praedis viclum quaerere. haec ille, quae quin Ortogrulis famiiiae conveniant Kara iaptagae prope arces Romanas in finibus Persidis collocatae, negare nemo poteril, qui praeser-tim attenderit ad hie indicatam eius aversionem a Tocharis in-vasoribus Persidis, quibus ne parere cogeretur Soliman-Shah us Ortogrulis pater, inde relicta provincia fugerat. addit statiin Pachymeres praesidiarios Romanarum arcium utcumque agris multatos et praedae parte spoliatos imprudenti avaritia Michaelis primi e Palaeologis imperatoris, abstinuisse quidem ab incur>ando fines hostium, quod antea utilissime fccerant, tamen arces ipsis commissas fide constant! tenuisse, quamdiu annuae pensiones ad victurn nceessariae praebitae ipsis e fisco sunt: has vero ipsis suppedilari desiisse post mortem Michaelis, solo iam Andronico P 601 imperante, diserte noster assent vol. II p. 208 v. 18, ubi alterum
Ll8.ni. CHRONOLOGICUS.
829
fontem enervationis imperii fuisse scribit parsimoniam plene sol-vendarum ex fide pensionvm, quae praesidiariis arcium in Hamite sitarum olim statutae fuerant in mercedem operas milita-rist adeo illic ad communem tutelam necessariae. has maligne
nunc suppeditabantur, a"aritia praefectorum erogationi pecuniae pub Iicae, quorum appontbatur lucris quod per astutas frustrationum artes diffundenda praetextibus vafris solutionis die miseris militibus subtrahebaiur, pretium sudoris et sanguinis.
ita ille ihi; qui et multis inferius locis signifies! non iam solum
per fiscalium calumniosas fraudes, sed edicto ipso ac iussu di-
serto Andronici fuisse interversa.
Augusti pensiones et auctoramenta istiusmodi
unde necessario contigit arcium custodiam ne-
gligi, ac quasdam ipsarum in militum ex parte Persidis contra-rias Romano limui stationes obtinentium venire potestatem. su-stinuit quodam tempore labem illam ac ruinam felix Alexii Phi-lanthropeni per illos tractus militia, circiter annum Christi 1295, Andronici 13, eo missi cum valido exercitu, prout fuse narrat
Pachymeres 1. 3 vol. II c. 9- sed postquam is rebellans a Libadario est oppressus, et Persae, qui sub eo militaverant, male multati reversi domum, et causa cladis ulciscendae et fiducia nullius
satis validae occursurae Romanae potentiae, Philanthropeno quem unum timuerant amoto, arcibus iam cunctis potiti licen-tissime in subiectas imperio regiones passim inundarunt. hoc memorat Pachymeres 13 vol. II c. 14, et coepisse videtur abanno Chr. 1297, imperii Andronici 15- durasse vero sine intermis-sione, immo cum atrocioribus subinde malorum augmentis, usque ad finem huius historiae, intelligitur ex frequentissimis ea de re nostri his to ri ci querelis ac lamentationibus per cunctos fere consequentes huius opens libros sparsis.
V.	Ex his patet quam consentanee ad nostrae huius historiae memoriam Arabum annales referant quod superius exscri-psimus, Ortogrulem Othmanis pat rem obiisse anno Hegirae 687, qui ex parte coincidit cum anno Christi 1288, inclytum bellicis successibus, de Romana videlicet Persici limitis militia relatis,
quippe quae iam turn a recepta de Latinis Constantinopoli, hoc est ab annis retro sedecim, debilitari valde coeperat. quare suc-ccdens Ortogruli Othman filius aliquot iam turn habuit loca de Romanis manu parta, quibus plura maioraque postnuam anno-rum plurium continua felicitate ad palernam Karaiapt&gae adie-cisset ditionem, Sultanis denique, hoc est supremi principle, nomen baud dubitavit usurpare, tueri se illud posse sperans. huius primae ac quasi fundamentalis epochae Ottomanici imperii sedem ex vero in ordine temporum statuere nostrum est, quod efficere conabimur comparatis Arabum chronologorum et nostri Pachy— mens testimoniis. refert Pachymeres, p. 327 v. 6, Atmanem in-valuisse opibus adiuncta sibi manu fortiasima bellatorum acerri-
830	OBSERVAT. PACHYMER.
morum e Paphlagonia, et obsistere sibi conatum Muzalonem Ro-manura ducein acie vicisse prope Nicomediam Bithyniae metro-polim, quam inde urbem velut obsessam campi dominus tenuerit. baec contigisse circa Bapheum prope Nicomediam die vicesima septima mensis lulii diserte Pachymeres tradit: annum ex serie rerum verisimiliter affirmamus in Synopsi liunc fuisse Christi 1299. sequenti 1300 putarim evenisse quod noster narrat p. 415 v. 1, videlicet quasdam Romanas copias duce quodam Si uro, ab imperatore ad earn tuendam provinciam inisso, collectas ab At-wane occidione fuisse deletas; unde victor Atman progrediens Belocumam (verba sunt Pachymeris ) insiliens vi cap it, et ibi repertos interficit. ipse autem immensis opibus ea clausis muni-tione potitus praedires inde est habitus, arcis quippe Ulins mu-nimenlis situ et arte valid is ad quacsitae pecuniae custodian usus, magnos sibi thesaurus, unde belli ac principatus expedi-ret sumptus , secure conditos ad manum habuit. harum magna pars calamitatum in Prusam redundavit , sic nudatam posses-sione agri sui et intra murorum ambit uni redactam etc. haec P 602 Pachymeres; quae satis dare indicant mutationem hoc tempore in Almane lactam, quasi e privato in principalem statum. au-diamus iam Arabas. hi magno consensu affirmant Othmanem e toparcha Karaiaptagae et simplici satrapa Sultanis seu supremi dofniui nomen adscivisse anno Hegirae 699- huius anni cum ka-lendae Muharrami insederint diem 28 Septembers luliani in anno Christi 1299, et quam metnoravimus e Pachymere Belocomae expugnatio ad menses aestivos pertinuisse videatur, intelligen-dum relinquitur regnare Atmancm, sine ulla iam dissimulatione vocabulum imperii palatn usurpando. coepisse anno Christi 1300, idque in Bithvnia ad urbem Prusam, quam paulo post ei fuisse subiectam tributariae pacis nomine, re vera deditione ac subie-ctione plena, innuit Pachymeres, dum sic scribit p. 597 v. 14: Prusa ipsa calamilatibus subacta ingentibus emere a Persis numerate immani pretio umbram pacis, pro vera, quam menda-cibus promissis oslentarant, pace, ita ille.
VI.	Haec tamen non eo traho ut existimem Prusam Atmani iam turn regni principio plene possessam, cum earn quidam Ara-buin sub finem tantum vitae Atmanis, quidam nonnisi post eius obitum a filio eius et successore Urchane penitus subiugatam tra-dant. verum cum earn urbem arcibus undecumque a se possessis cinctam et vectigalem ad libitum haberet, aequo interim animo ferebat eius se ingressu exclusum, quein sibi ac suis aliquando, ut res turn se habebant, libere pandendum certa praesumebat spe. in hoc igitur incumbebat, ut agri ac provinciae iilius, nempe Bithyniae universae , sibi dominium assereret, quod consequebatur arcibus primariis, et unde urbium magnarum salus et securitas
LIB. BI. CHRONOLOGICLS.
831
penderet, occupandis et validissimo praesidio tenendis, aicut inodo eum vidimus in Belocoma fecisse, in qua claves Prusae reperit; uti et Nicaeam sibi subiugasse visus est capta et suit firmissimis copiis insessa Tricoccia. qua de re iuvat nostrum hie Pachymerem audire p. 637 v. 13 scribentem in Lune modum: circa Nicaeam male sane loco res erant, Jtmant cuncta illic agente ferenteque. ac paulo post: itaque inf estum exercitum — venientibus, .Atman credidit. hactenus Pachymeres, ex cuius triplici modo memorata narratione rerum ab At-niane, ad Nicomediam victo Muzalone, ad Prusam capta Belocoma , ad Nicaeam expugnata Tricoccia gestarum, manifestum est habuisse ilium in poteslate universam Bithyniam, tribus illis primal iis eius provinciae urbibus, etsi non plene possessis, saltern undique circumdatis, et lenta sic. obsidione cum interim pro libito macerandis et pecunia multandis, turn denique certissime trahendis sub absolutum integrumque dominium, id quod non ipsi quidem obtigit Atmani. verum illius haeres et filius LTrcha-nes, quern Cantacuzenus 1. 3 c. 9, st atom in quo eum pater mo-riens reliquerat, exprimens satrapam Orientalis Bithyniae ap-pellat, brevi se Bithyniae totius principem ostendit Prusa Nico— media et Nicaea plane domitis, postquam liuic ultimae periclitanti suppetias Andronicus iunior accurrens repulsus et vulneratus in femore recessit. cuius pugnae ac vulneris meminit Cantacuzenus P 603 1. 2 c. 7, inde secutam tamen Nicaeae deditionem parum candide dissimulans, quam ingenue fatentur Gregoras J. 9 et Phrantzes c. It 1. 1 , ut omittain idem diserte affirmantes Arabas scriptures, inter quos omnes convenit Iznicmid et Iznih ( sic illi Nicomediam et Nicaeam nominant) ab Urchane Othmanis filio post patris mortem captas fuisse. Brusiam vero (ita Prusam appellant) quidam illorum Othmani adliuc viventi, alii co mortuo Urchani deditam aiunt. fato vero functum Othmanem omnes ii magno consensu tradunt anno Hegirae 726, cuius fuit initium dies 8 De-cembris anni Cliiisti 1325, adeo ut mors Othmanis in annum Christi 1326 videatur dilferenda,
VII.	Hactenus dictis liceat mihi per benignum lectorem mantissae loco apponere considerationem duorum veterum ora-culorum, quae per haec fuisse patrata eventis non immerilo credi potest; id quod eo minus alienum ab hoc loco foite fuerit, quod eorum alterum est implicatum cum rationibus chronologi-cis quibusdam, numeros a nobis hie subductos recto positos cal culo adstruentibus. recitat antiquus scriptor Zosimus, historia-rum 1.2, Erjlhraeae vel Epiroticae Sibyllae hoc vaticinium:
bq tote BlOvvuv yalav kvxoi oixrtGovGt Zijvog faitpQoavvaiai' zayy d’ Z^ijSijoErat c’pjpj dvbgaoiv, di Bvfavro$ tbo$ xiaavairtatoGt.
832
OBSERVAT. PACHYMER.
tunc Bithynorum terram lupi habitabunt divine consilio', celeriter autem superveniet (horum)pnn-cipatus
viris qui Byiantis solum incolunt.
huius eventum propheliae conatur Zosimus adaptare aetati Con-stantini et restaurationi atque amplification! per eum factae By-zantii. quam recte, ipse viderit: non enim satis apparet quid ista men Liu luporum Bithyniam habitanlium cum exornatione Byzantinae urbis commune habeat. dicamus nos licet accommo-datius ad speciem veri, per Sibyllarn divino afilatam spiritu, tanto ante bis fuisse praenuntiatum verbis exortum Oltornanici imperii a praedonibus avidis el lupina voracitate ac crudelitate praeditis in Bithynia fundati, cui non multo post tempore su£-cumbere deberet Byzantinae urbis imperantis potentia et splendor, barbaricae deinceps aervitutia iugum gravissitnum et pro-brosissimum laturae. Graeci Byzantini in poenam impii et per-tinacis ab ecclesia Romana omnium metre inde usque a Photii temporibus continuati achismatis, duram a Latinis Constan Lino-polim per annos octo supra quinquaginta obtinentibus servitutem passi fuerant; ex qua profecisse visi sunt, dum ea liberati Romani papae pi imaturn agnoverunt. at ubi Michaele istius con-cordiae auctore mortuo, filius eius Andronicus pessimo consilio, quae pater saluberriine statuerat rescindens, se suosque iterum a sede Petri contumaciter abrupit, statim dei ultoris providentia praeparari coepit et sensim in Bithynia concrescere Ottomanica tyrannis, a qua diris continenter cladibus flagellati Byzantini, cum minime resipiscerent sed magis magisque in haeresi ac schi-smate obfirmarentur, vi tandem saeva subacti ab uno ex Atmania successoribus Mahomete secundo, anno Chr. 1453, captivitatem Babylonica ludaeorum eo tristiorem, quod Cyrum nullum qui earn soivat expectant, ducentis iam et quod excurrit annis infe-licissimi tolerant, fidern ingenti suo luctu sancientes Sibyllini, quod retulimus, oraculi.
VIII. Aliud de his habemus suspicioni fictionis minime ob~ noxium vaticinium, quippe quod in sacro et canonico libro cla-rissime legatur, Apocalypsi S. Ioannis, in ea Novi Teslamenti prophetia, eventa complectente praecipua rerum quae a Christi resurrectione et prima fundatione ecclesiae ad hanc usque diem dei regnum attinentes contigerunt, postquam persecutiones im-P 604 peratorum adumbratae sunt a c. 12 ad 20, in hoc iam per sym-bolum alligationis Satanae temp us illud describitur quo Constan-tinus, victo et occiso Licinio imperii Romani plene potens, libe-ralissimis et quasi triumpbalibus edictis religionem Christianam studuit ornare. ista edicta recitantur ab Eusebio 1. 2 de vita Con-stantini, a c. 25 ad 60. in horurn uno (tria enim sunt), nempe
LIB. HI. CHRONOLOGICUS.
833
in Rescripto ad Eusebium c. 45 descripto, quo imperatur ut ec-clesiae Christianorum ubique sumptu publico aedificentur, fit di-stincta m ent io draconis, quem hie Joannes ligatum memorat. sic enim illic Constant)nus loquitur: vvvt be Tr]g ikivOegiag dnoio-delorig, xat rov fydxovrog Ixdvov dnb Ttjg rcov xoivav biotxij-Of tog tov &eov rov peylorov nQovota,	i* vnrjQeola In-
bio^Oevtog, nunc autem libertate reddita , et dracone illo ( Licinium innuit idololatriae promotorem) ah administrations rerum del maximi providentia et nostro ministerio deiecto. con-tigerunt ista circa Christi annum 320. inde per mille annos in plena possessione liberae pads intra imperium Roma num Christiana religio permansit, nempe usque ad annum Christi 1320, quo tempore, ut vidimus, Othmanes exitiale Christi religioni furidavit imperium, foedissimam Mahumetis superstitionem orbe ferme toto propagaturum, ex qua non minus fere dei regno detrimentum quam ex invalescente ac subnixa olim regum opihps idololatria illatum est. accessit circa idem tempus emergens Wiclefi haeresis, in loannem deinde Hus, Lutherum, Calvinum aliosque propagata. denique circa idem tempus semina sunt iacta longi schismatis post obitum Gregorii XI per annos supra sexa-ginta Romanae sedis auctoritatem, qua eatenus ecclesiasticae monarchiae salus steterat, perniciosissime labefactaturi. haec simul tri a mala millesimo vertente post pacem a Constantino da-tam anno exorientia, solutione prius ligati Satanae a sancto vate designantur. id vero, quod ad nostram proprie rem attinet, adstruitur ex eo qupd Turci Ottomanici ab omnibus habentur originis Scytliicae. Scythae autem ex Magog secundo filio lapheti memorato Gen. 10 4 propagati baud dubie creduntur. idem porro Magog Gog quoque dictus per apocopen, occupata coloniis Lydia, Gyges Graecorum literis appellatus fuerit. hinc Plinius 1. 5 c. 23 Ilierapolim Syriae dictam a Syris Magog testator, nimirum quoniam ea civitas, ut docet Lucianus libro de dea Syria, a Deucalione Promelhei sive Magogi aut Gogi filio, Scytharum au-ctore, sit condita. quae his adiungit loannes de actis Gog et Magog magnam habent cum narratis de gestis Ottomanicorum principum similitudinem. primuni ait congregandos in praelium, quorum numerus sicut arenae maris, morem istorum innuens numerosissimos armandi exercitus. addit et ascenderunt super latitudinem terrae. Europa originis Graecae nomen est ex ivqog latitudo et oip onog terra: nam hoc vocabulo designatam Cybe-len, quae eadem Tellus el mater magua, apud veteres videmus. unde inopes defunctos insepultos, qui terra carent, Virgilius in 6 Aen. vocat illo versu
haec omnis quam cernis inops inhumataque turba est. et Ausonius in Mosella de ossibus insepultorum in campi super-ficie iacentium
Georgius Pachymeres II.	53
834
OBSERVAT. PACHYMEIL
injletaeque iacent in opes super arva catervae. igitur transitus Ottomanidarum in Europam his verbis innuitur. is primum contigisse ab Arabibus traditur anno Hegirae 758, qui paene totus coincidit cum anno Christi 1357, quippe cum coeperit a die 25 Decembris anni Christi 1856* tunc enim iussu Urchanis filing huius Solimanes connexis trabibus copias in Grae-ciam traiecit, et anno sequenti cepit urbem Callipolim. verba sunt conlinuatoris Abulpharagiani Chronici. quod autem ex Asia in Europam, nempe septentrionalem, ad Callipolim ascendi di-citur, recte quadrat ad naturalem situm: nam vere Maro scripsit mu nd us ut ad Scythiam Ripaeasque arduus arces consurgit etc.
P 605 pergit sacer vates adiungens de Gog et Magog, hoc est Turcis Ottomanicis: et circuieram castra sanctorum, voci castra in originibus Graecis respondet jtaqspffoli] locum singularem desi-gnans. ego per castra sanctorum terrani sanctam et Hierosoly-mam intelligo, tot Cliristianorum sacris expeditionibus et bellicis facinoribus quaesitam et diu possessam. hanc Ottomanica po-tentia circumiit fxvxA.w<Tfv illinc Aegypto, hinc Asia maiori, inde Phoenice Cyproque occupatis, ut iam ne adiri quidern a privatis causa religionis, nisi empto ab ipsis transitu, possit. ultimurn Ottomanidarum facinus S. loannes his verbis exprimil: et ca-pient civitatem dilectam. quaenam haec intelligi possit alia quam Conslantinopolis, a Muhamete sec undo an. Chr. 1453 expugnata, et ab eius successoribus hactenus pro iniperii/Ottomanici primaria sede habita? dilectam vocat, quia earn fundator Constanti-nus non ut pat riam in qua esset natus amaverit, sed naturali situ el praeslantibus eius coeli ac soli dotibus prae cunctis delegerit et dilexerit, sedcrn in ea Romani collocans imperii et veteris Ro-mae splendorem cum novae Romae nomine in earn transfercns. ita utraquc tarn Sibyllae quam S. Ioannis prophetia excidium urbi Constantinopoli a domo Ottomanica denuntiat: haec vero id ilia plus facit, ut tempus invalescentis Ottomanidarum potentiae di-stincte prodat, millesimum scilicet annum a pace per Constan-tinum ecclesiis data.
Deinceps nihil, opinor, chronologicae operae circa Pachy-meris hisloriam supercst aliud, nisi ut res hac secunda parte in ea memoratas, sicut in priori fecimus, suis annis assignatas et expanses in tabulam lectori proponamusj cui rei caput sequens operis ullimum impendimus.
LIB. in. CHRONOLOGICUS.
835
CAPUT IX.
Synopsis chronologica praecipuarum rerum hoc sec undo historiae Pachymeris tomo memoratarum, eas assignans annis suit.
Anni Chr.	Romano-rum Pon-tificum. Martini IV	Impp. Roman. Andronici	Andronicus Micbaeli imperatori 11 De-cemb. mortuo succedens solus imperare incipit. 1. 1 c. 1. Tocharos a patre evocatos in Triballos immittit. ibid, aponte propendens in ab-rogationem concordiae ecclesiarum Lati-nae ac Graecae Michaelis eius patris studio initae, consiliis praeterea Eulogiac amitae et Theodori Muzalonis magni lo-gothetae ad idem impulaua, veniam petit quod in earn consenserit. 1.1 c. 2. loanni Vecco e patriarcbatu deiecto Io-sephum dudum exauctoratum substituit. 1. 1 c. 3 4 et 5.
1282	2	1	
1283	3	1	Ecclesiastic! et laid, qtii ecclesiarum concordiae assenserant, multis et piacu~ lis subiecti vix tandem in communionem recipiuntur. c. 6 et 7. Veccus et alii concordiae auctores in synodo accusantur. c. 8* Veccus condemnatus relegatur Prusarn. c. 10 et 11. Arseniana faclio revalescit. c. 12. losepbus moritur mense Martio. c. 13. P 606 Georgius Cyprius, nomine in mona-chatu sumpto Gregorius vocatus, creator patriarcha circa initium Aprilis. c. 15 et huius Observ. 1. 3 c. 2 n. 5. Mense Aprili Stella Saturni per diem apparet. c. 16. Antistites qui paci ecclesiarum consen-serant, condemnantur et gradu deiidun-lur. c. 17. Mense Maio sanguis de coelo cadit. c. 18. Augusta Theodora renuntiare cogitur obedientiae papae. c. 19.
836
OBSERVAT. PACHYMER.
Anni Ckr.	Rninano rom Pon-tifkum Martiai IV	laapp. Roman. Andronici	Ab Athanasio patriarchs Alexa nd ri no exigitur damnatio actorum in causa con-cordiae ecclesiarum. ibid.
1283	3	1	Foedus imperatoris Andronici cumTer-tere, quem pro legitimo rege Bulgariae agnoscit. c. 20. Sectas losephitarum et Arsenianorum imperator conciliare studet. c. 21. Inito inter hos tali conventions pacto, ut utrique chartas iura ipsorum comple-ctentes in ignem iniicerent, et ii superior res agnoscerentur quorum scripts non arsissent, utrorumque libelli pariter con-sumpti fl a mm a sunt, contigit id sabbato sancto pridie Paschae 23 Martii, praesente imperatore. c. 22 et huius Observ. 1. 3 c. 2 n. 4. Perculsi eo successu Arseniani, cum se patriarcbae Gregorio obedituros promi-sissent, statim a pactis resiliunt. ibid. Andronicus olim episcopus Sardensis, ex multum gratioso apud imperatorem reus laesae maiestatis peractus, ignomi-niosissime eiicitur. c. 23. Cotanitza monachus ex latrone factus Prusa fugit. c. 24. Tarclianiota protovestiarius mittitur ab imperatore cum exercitu in Occiduos tra-ctus. c. 25. Classis Romana negligitur pessimo con-silio, et sensim aboletur. c. 26.
1284	4	2	Panis consecratus in sacra pyxide cor-ruptus et plane putrefaclus reperitur in magna ecclesia Constantinopoli, dominica Graecis Tyrine, Latinis Quinquagesimae dicta, die 23 Februarii. 1. 1 c. 28 et huius Observ. 1. 3 c. 2 n. 4. Imago deiparae picta in pariete domus privatae Constantinopoli multis diebus la-crimas fundit. c. 30. In aedibus Charsiae apud eandem Con-stantinopolim ex effigie S. martyris Geor-gii sanguis copiose manavit. ibid.
		LIB.	IIL CHKONOLOGICtS.	837
Anni Chr.	Ronano-rum Pon-titicum. Martini IV	Inpp.Ro man. Androniei	Arsenii patriarchae dudum mortui reliquiae in urbem solemni pompa repot-tantur. c, 31*
1284	4	2	Sultan Babylonia Christianos Syriam obtineriles bello vexat. c. 32.	P 607 Andronicus imperator viduus secundum ducit coniugem Irenen filiam mar-chionis Montisferrati. c. 38. Veccus Prusa evocatus congreditur cum schismaticis in Alexiaco triclinio, et rationem reddit fidei suae et actorum. tamen ab infestis condemnatus deportatur cum socjis duobus archidiacpnis in arcem S. Gregorii, ubi nulla victus provisione, durissima custodia detinentur sex annis integris. c. 34 et 35. vide praeterea c. 2 huius libri Observ. 3 n. 6. Ex neglectu et debilitate Romanae classis licentia piratarum increbescente, littorum accolae migrate in mediterranea iubentur. c. 37. Scythis Danubii accolis incursionem in Thraciam et Macedonian! minantibus, cadaver Michaelis imperatoris, ne ab illis ablatum redimendum foret postea, ex Allage Selybriam transfertur. ibid. Blachi ne se Scythis adiungerent, ex Occidua continente in Orientalem trans-fretare cogunlur. ibid. p. 66 edit. Possin.
1285	Hooorii IV 1	3	Martinus IV sum. pont. Perusii mori-tur 4 kalend. Apr. hoc est 29 Martii. huic sufiectus est lacobus diaponus Card, e familia Sabella, qui coronatus est Ro-mae 17 kal. Maii, diet us Honorius IV. Curopalates Umpertopulus Scythac Danubii accolas acie vincit et fugat, in eic< rei bene gestae praemium magnus papias creatu’. c. 29. Disceptatur inter ecclesiasticos de alle-gatis patrum testimouiis a Vecco, dum in colloquio synodali auditus est; quibus multi non bene satisfactum mussitabant. 1. 2 c. 1 p. 73 et 74.
838
OBSERVAT. PACHYMER.
Aunt Ckr. 1286	Romsao-rutn Ponti licum. Honorii IV 2	Impp. Roman. Andronici 4	Pluri mi e Blacbis altero abhinc anno ex Occidua continente in Orientalem transire compulsi, cum et parvuli et gre-ges ipsorum ei coelo non assuescerent, quod crebrae utriusque generis mortes testa bant ur, reditum in priores sedes ab imperatore pecunia redimunt; 1. 1 c. ult. p. 66.
1287 P 608	3 Selles va-cat	5	Ad sedandos circa Vecci allegationes znultoruin scrupulos negotium datur tomi scribendi Gregorio patriarchae. 1. 2 c. 1 p. 74. Honorius IV moritur Romae die coenae domini, quae fuit 3 Aprilis, ut Sponda-nus et Rainaldus recte observant, illo enim anno, qui cyclum solis numeravit8, lunae auleni 15, et lit. Doin. habuit E, Pascha incidit in Apr. 6. vacavit sedes a coena domini huius anni usque ad 22 Fe-bruarii anni sequentis, per menses fere undecim.
1288	Nicolai IV 1	6	Die cathedrae S. Petri, 22 Februarii, creatur Romae pontifex F. Hieronymus Ord. S. Francisci, Card. Praenestinus, dictus Nicolaus eius nominis IV.
			Tomus anno superiori a Gregorio pa-triarcha conacribi coeptus editur, et publice legitur in ecclesia. 1. 2 c. 1 p. 74. Multi e clericis ei subscribere recusant, p. 75 lit. B et C.
			Propter hoc varie vexantur. ibid., et p. 76. Athanasius patriarchs Alexandnnus degens Constantinopoli vehementer, sed fru-stra, urgetur ad subscribendum tomo Gregorii. 1. 2 c. 5 p. 81. Arsenius patriarchs Antiochenus Constantinopoli damnatur et e sacris dipty-chis eraditur, quod auditus esset consen-sisse in negotio ecclesiae cum rege Arme-niae. ibid.
LIB. UI. CHRONOLOG1CUS.
839
A uni Ckr. 1288	Kouiaau-rum Pou titicuiu Nicolai IV 1	Impp. Ro mau. \udrouici 6	Veccus in carcere scribit contra tonrum Gregorii; et eius liber Constantinopoli lectus mullorum animis scrupulum iniicit, vitia lomi detegens. 1. 2 c. 2 p. 76 et 77. Tomus accusatur a quinquecclesiensi et exchartophylace Moschauipare ; insur-gunt in eundein alii quoque. c. 3 p. 77 et 78.
1289	0	7	Exardescit antistitum scandalurn in Gregorium occasione commentarii a Marco eius discipulo edit!, ipso prubanle. c. 4 p. 79. Iraperatore tomuni corrigi oportere iu-dicante, Gregorius id facere recusat. p. 80- Gregorius invidiae ferendae se imparem senliens patriarchio recedit. c. 6 p. 82. Tandem patriarchatum abdicat circa mensem lunium, post transactos in ea di-gnitate sex annos et paulo plus. c. 9 p. 87 et 88. 1. 3 Observationum, c. 2. Corrigitur tomus Gregorii sublala ex eo expositione sententiae S. Ioannis Damascene c. 11 p. 90. Athanasius monachus e monte Gano eligitur et inauguratur patriarcha die 14 Octobris. c. 15 p. 97 et 98.
1290	3	8	Gregorius expatriarcha moritur. c. 17 p. 102. Imperator Andronicus ex urbe se confer! in arcem N ice tiat arum Dacibyzam, ubi custodiebatur Joannes Theodori August! filius et haeres, olirn excoecatus a Michaele patre Andronici, ab coque of- P 609 ficiose salutato et liberaliler munerato eblanditur cessionem iuris ad imperium. 1. 1 c. 36 p. 64. Jude idem Andronicus per AthanatJum patriarcham, quem comitem ducebat, mitt:	y curat ad Veccum et socios in arce S. Gregorii custoditos Theodor urn Muzalonem, qui eorum sublevavil egeslatem. 1. 1 c. 35 p. 63 el c. 36 p. 64. praetciea 1. 2 c. 17 p. 102.
840
OBSERVAT. PACHYMER.
Aani Chr.	Roaaio-rum Pon-titieum. Nicolai IV	Impp.Ro-■U. Aadronici	Andronicus Veccum et socios carcere eductos humaniter admittit, comitate ilia praeparare illos stndens ad amplectendum
1290	3	8	schisma. quem in finem iterum quoque Lopadii eos allocutus est. 1. 1 c. 36 p> 64 et 65* sed tractatu non succedente relinquuntur in carcere, ut intelligitur ex c. 29 1. 3. Imperator collata Theodoro Muzaloni magno logothetae protovestiarii dignitate, Nymphaeum pervenit sub finem Maii. 1.2 c. 18. ibique spatio plus annuo moratur, ut intelligitur ex cap. sequenti. vide et c. 2 1. huius Observ. 3 n. 7. Constantinus Porphyrogenitus impera-toris frater Nymphaei Augusti gratia ex-cidit, et dure ac contemptim ab eo tra-ctatur. 1. 2 c. 19 p- 105 et seq.
1291	4	9	Constantinus Porphyrogenitus aflectati imperii delatus mense Martio huius anni custodiae traditur una cum Strategopulo. 1. 2 c. 19 p. 108. Constantinopoli circa medium Novem-brem forum magnum casu exorto incen-dio conflagrat. 1. 2 c. 25. In restaurandas eius incendii ruinas ci-ves strenue incunibunt. ibid. Athanasius patriarcha Alexandrinus in. iurias ipai ab Athanasio Constantinopoli-tano illatas non ferens Rhodum secedit. 1. 3 c. 5. Circa hoc tempus Melee Masur Azatini Sultanis filius, post patris mortem, au-xilio Arganis Tocharorum Kanis, Thy-maenae ultra Pontum Euxinum et locis circumsitis dominatus, magnis deinde cla-dibua ab Amurio satrapa Tocharorum va-lidis copiis adiuto aflectus, supplex ad Andronicum imperatorem cum uxore B.c liberis confugit. sed eo Constantinopoli non reperto, dum uxore in urbe relicta Nymphaeum ad eum, accitu ipsius, a prothieracario imperatoris Abrampace du-cilur, offensus in itinere observari se a
UB.HI. CHRONOLOGICUS.
841
Aaai Chr. 1291	Romino-rum Pon-lificum. Nicolai IV 4	lappJU-uiaa. Aadroaici 9	deductore curiosius quam suae dignitati conveniret, Atramytii noctu a comitatu se abiungens fugit ad Persas, et horum auxilio Amurium oppugnat. 1. 4 c. 25. Filia eius in urbe obses retenta illic educator. 1. 7 c. 22.
1292	5 Sedes va-cat	10	Hoc anno Andronicus imperator natam P 610 sibi filiam, metuens ne non vitalis esset, quod erat aliquoties expertus infelicem in feminis uxorfs partum, superstitiosa ce-rimonia praemunire studuit ab eiusmodi periculo, Simonidem earn vocans ex occasions eventi narrati. 1. 3 C. 32. Nicolaus IV Romanus pontifex Romae moritur circa festum Paschae, quod inci-dit illo anno bissextili, cycli solis 13, lunae 1 , in sextum Aprilis, cum in-choasset annum pontificatus quintum a 22 Februarii, circiter per sesquimensem. vacavit sedes lungo tempore. Andronicus imperator Constantinopo-lim redit, fratrem Constantinum in le-ctica clathrata secum ducens, et sic ur-bem ingreditur die 28 lunii. 1. 2 c. 20. Magna exardescente in Athanasium patriarcham invidia ob ferum eius rigorem ct immanium eius ministrorum saevas in quosvis grassationes, ecclesiasticis ea causa se ab illo abscindentibus graviter suc-censet. ibid. Theodoro Muzaloni longo morbo de-cumbenti substituere imperator incipit in cura primaria principalium negotiorum Nicephorum Chumnum. ibid. Imperator filiam Muzalonis fratri suo Theodoro despondet; et iis sponsalibus solutis ob deprehensum in puella ex in— cestu praegnante vitiurn eandem nilnlo-minus Constantino proprio filio sponaain destinat. 1. 2 c. 26. Idem Sophoniam hieromonachum in Apuliam mittens ad ibi tractandum filii sui Michaelis matrimonium cum nepte Balduini olim imperatoris, nata ex filia
842	0BSERVAT. PACHTMER.
Anai Chr.	Romano rum Pon-	Impp. Rona*.	Caroli regia Apuliac, dare illi noluit lite*
	tiiieua. Sedea vasal	Andronici	raa ad papam, ne ilium patrcm tanctis-simum in his appellate cogeretur. 1. 3
1292		10	c. 5. Tamen ipae Andronicus postea scribens ad Sultanem Babyloniae fratrem ilium vocare non dubitat, auctoribua episco-pis, praesertim Philadelphiensi Theole-pto, qui etiam daemones malos fratres ecclesiae in Cantico Canticorum dici ex quodam Gregorii Nysseni testimonio affir-mavit, eo nomine acriter reprehensus a Dyrrbachiensi Niceta, sed excusatus et defensus ab imperatore condone super eo proprie argumento babita. 1. 3 c. 5 et c. 23. Circa boc teropus Tuctai's Nogam prae-lio victum occidit; ac mox desponsatn sibi prius Andronici imperatoris filiarn notham uxorem accipit. 1. 3 c. 28.
1293		11 Mich. August! iu-nioris 1	Episcopi et ipsi a Saba et aliis Athanasii patriarchae ministris vexati, clericis ab imperatore, quod ab Athanasio se abscind er ent, inclementer habitis se palam adiungunt; et primum patriarcham de suoruin excessibus admonent, deinde a negligentis satisfacere coininunione se ab-iungunt. denique per missos ad impera-torem duos eum graviter monent ne actis inconvenientissiinis favorem praebeat. 1.2 c. 21. Ab hoc anno Pachymeres imperium Michaelis iunioris Augusti inchoat, compa-rans 12 huius annum cum 23 illius. 1. 7 c. 1. unde oportet Michaelem coliegam hoc anno fuisse declaratum, etsi tantum sequenti die 21 Maii a novo patriarcba coronatus fuerit. Athanasius, scrip to data patriarchatus cessione, in m^uastc-rium recedit die 16 Octobris, annis qua-tuor et duobus insuper diebus patriarchal! dignitate possessa. 1.2 a c. 22 ad 25. Melee Masur auxiliis Persarum contra veterem hostem Amurium praevalens,
LIB. HI. CHRONOLOGICUS.
843
Aral Chr. 1293	Roaaoo-rum Pon. tifiraa. Sedes vasal	lapp.IU-BMB. Andronici 11 Mick. Ao gusli io*. 1	eum ad se supplicem venientem coram ipsius filio Ale crudeliter trucidat. 1. 4 c. 25. Athanasius patriarcha Alexandrians Bhodo Constantinopolim redit. 1. 3 c. 5. Nicephorus Angelus despota, Occiduo-rum tractuum dynasta, moritur. 1. 3 c. 4.
1294	Celestino* V	Aadron. 12 Michael. 2	Kalendis lanuariis prima huius anni die Cosmas, qui et Joannes alio nomine vocabatur, rite antea electus, consecra-tur patriarcha Constantinopolitanus. 1. 2 c. 28. Tzaca Nogae filius Bulgariae regnum invadit, fugiente Tertere. 1. 3 c. 26. Imperator sub initium Martii conventual in Alexiaco triclinio celebrat, in quo causas damnati a se Constantini despotae fratris sui et cum eo Strategopuli exponit, et plerisque approbat. c. 29. Quidam Lachanae dudum a Nog a oc-cisi nomen usurpans ab imperatore conii-citur in vincula, c. 30. Theodorus Muzalo protovestiarius moritur. c. 31. Ei sufficitur in cura primaria princi-palium negotiorum Nicephorus Chumnus canicleo praefectus. c. 32. Die 5 mensis lulii eligitur in Rom. pon-tificem a Cardinalibus Perusii congregatis Petrus de Murrhone, qui aegre honorem admittens Aquilae in Vestinis coronatus 4 kal. Septembris Celestini V nomen ac-cepit. Sed mox pridie Id us aut Idibus Dccem-bris idem Neapoli in publico consessu Cardinalium pontificatum abdicavit, re-citata cessionis ex scripto formula, in cuius locum ibidem electus est Benedictus Cardinalis Caietauus, qui Bonifacii nomen assumpsit.
844	OBSERVAT. PACHYMEI!.
A Nd Chr. 1295 P 612	Roaaao-ruN Pon-tificam. Boattail VIII 1	lapp.Ro nua. Aadroaici 13 MiehaCl. 2	Bonifacius papa coronatar Romae in basilica S. Petri 17 kal. Februaries. Andronicus Michaelem filium, iam anno superior! in collegam imperii assumptum, 21 die Mali coronari solemniter curat in templo S. Sophiae, opera Ioannis patriar-chae. L 3 c. 1. Ales, Amurius ex patre cognominatus, Melecum patris interfectorem singular? ceriamine victum occidit 1. 4 c. 25. loannes Andronici imperatoris ex Irene secunda coniuge primogenitus filius, creator a patre et fratre Michaele novo Augusto despota 1. 3 c. 2* Cum patriarcba et episcopi Augustis petentibus negassent expeditionem con-stitutionis ecclesiasticae, qua diris et ana* theinati subiicerentur qui obedientiam negassent Michaeli iuniori Augusto, in ul-tionem eius repulsae Andronicus iuipera-tor Novellam promulgavit, qua distribu-tiones sport ularum ab episcopo, du in consecrabatur, sufl’ragatoribus et ordina-toribus suis fieri solitas ut Simoniacas da-innavit et in posterum prohibuit. 1. 3 c. 3. Matrimonium Michaelis Augusti cum Itbamare filia defuncti Nicsphori Angeli despotae, ambitum abAnna puellae matre, licet imperio utile, ob sextum inter de-stinatos coniuges consanguinitatis gradum reiicitur. 1. 3 c. 4. Veneti et Genuenses Constantinopoli se mutuo infestant, implacabilibu* commissi odiis. 1. 3 c. 15.
1296	o	Androu. 14 Michael, s	Michael Augustus iunior die 16 lanua-rii apparatu splendido nuptias c^lebrat cum Maria regis Armeniae filia, paulo ante Constantinopolim appulsa. 1. 3 c. 5 et 6. Movus imperatoris conatus in reconci-liandis ecclesiae Arsenianis irritus. 1. 3 c. 7.
LIB. DL CHBONOLOGICUS. 845
Aaai
Chr.
Robub
rum pM-
lificum. Bo.ifacii
1296
Vlll
Impp.Ro-*M.
Aadroaici
14 Michael.
3
Desperata Cretae insulae adversus Latinos earn acriter oppugnantes defen si one, copiae inde evocatae Persia Asian incur-santibus opponuntur. 1. 3 c. 8«
Alexius Philanthropenna dux Asiae mi-noris ab iinperatoribua declaratus, illic aliquandiu contra Pereas linitem Roma-num irrumpentes rem bene ac prospere gerit. ]. 3 c. 9.
Osphenlisthlabus Terteris regno Bulga-riae pulsi filius, paulatin invalescens, Tzacam dolo captun interficit, loachi-muni Bulgarorun patriarch am praecipi-tio necat. 1. 3 c. 26-
Radosthlabus sebastocrator Bulgariae eiectus inde ab Osphentisthlabo ad inpe-ratoren confugit. ibid.
Ales Amurius ex paternae caedis ultio-ne clarus factus, collectis copiis, primum bello palam non indicto latrociniis infe-stat Romanum limitem; deinde cum re-pentino casu, Martio mense, Sangaria flavins alveum mutans arcium illic Romanarum praesidiarios, muhimento amnis invadabilis obiecti hostibus nudatos, fu-gere inde compulisset, transgressus in me* P 613 diterranea minori iam verecundia Romanos hostiliter infestat, instinctus ad hoc aemulatione Atmanis, alterius satrapae loca Nicaeac vicina prospere incursantis.
1.4 c. 25.
Muzalo dux Romanorum capitur ab At-nane, sed mox liberator. ibid.
Kalendis lunii terrae motus ingens et exitiosissimus Constantinopolim et eius tractus provincias concussit. duravit va-rio tenore usque ad desinentem lulium. damna eius memoi antur. 1. 3 c. 15-
Ea occasione Andronicus imper^or deo propitiando supplex cum populo prcce-dit, et proiixam habet conciouein. mox-que conuptelas iudiciorum constilutione bulla aurea munita de iis edita emendare nititur. ibid. c. 16 et 17.
Veneti cum 75 longis navibus infesti Constantinopolim adversus Genuenses illic
846
OBSERVAT. PACHYMER.
Aaai 1 Chr. 1296 1297 P 614	Romaan-rum Poa-tifieiun. Bonifacii VIII 2 3	lapp.Ra man. Aadroaici 14 Michael. 3 Andron. 15 MichaCl. 4	degentea appellant, die dominica 22 lu-lii ingressi Galatam, non repertis illic Genuensibus, domos eorum incenderunt urbemque ipsam variis locis oppugnarunt. et comperto pugnare pro Genuensibus Romanos, Galatam reversi aedes insuper illic sitas Romanorum flanunis absumpse-runt. c. 18. 1 Imperator Nicephorum episcopum Cre-tensern, qui de his expostularet, Venetias mittit. interimque Venetis urbis in-quilinis in reparalionem damni peripso-rum cives illati multarn nummorum octo-ginta millium indicit, oppigneratis in earn summam omnium illorum bonis. 1.3 c. 19. Meuse Decembri Genuenses Venetos Constantinopoli degentes, initio a baiulo facto, trucidant: primores Venetorum urbis inquilinorum omnes ea carnificina interempti. vilior ipsorum plebs et mechanicarum professores artium, nece primo latebris vitata, deinde clam Venetias recedunt. 1. 3 c. 20. Ob haec Andronicus imperator mona-chum Maximum Planudem et praefectum orphanotrophii Leonein Aquileiam misit, sui apud senatum Venetum purgandi gratia. Alexius Philanthropenus rebellat, et paulo post captus excoecatur a Libadario protovestiarite, sub finem Decembris. 1. 3 c. 10 et 11. Eius successus fama strenue in urbem pcrlata extremis anni diebus, imperator deo et deiparae solemniter gratias agit. 1. 3 c. 13. Andronicus imperator nactus clam lactam famosum libellum, iu quo de multis aceusabatur, ad episcopos clerum inona-chos et populum convocatos longam ora-tionem babuit, qua se purgare ab omnibus obiects solicite contendit. 1. 3 c. 22. Hoc anno mense Septembri, quando iam more Graecoruin incipiebat indictio undecima, quam Latini tantum inchoa-
LIB. m. CHRONOLOGICUS. 847
Anni	Romano-	Inpp. Re-
Chr.	rum P.,n-	nan.
1297	tiiieum. Bonifacii VIII 3	Andronici 15 Michael. 4
		
		
1298	4	Antlron. 16 Michael. 5
bant a kal. Ian. anni sequentis Christi 1298, re pert a sunt scripts ab Athanasio, antequam patriarcbatu cederet, composita et recondita, quibus anathema intorquebat in sibi adversanles. horum lectio-ne turbatis patriarchs et imperatore, convenes ipse expatriarcha Athanasius novum scriptum dedit, quo ilia priora emen-dabat aut revocabat. 1. 3 c. 24.
loannes Tarchaniota mitlitur cum exet-citu ad limitem imperii firmandum ad-versus miuas et incursiones Toeharorum Triballorum Serborum et Persarum; quo in negotio prudenter et strenue versatur. 1. 3 c. 25.
Michael Constantini olim regis Bulga-riae et Mariae Andronici consobrinae fi-lius ab hoc mittitur ad recuperandum paternum regnum: sed factione illic Osplien-tisthlabi praevalente, cxclusus Ternobo circum errat. 1. 3 c. 26.
Diluvium perniciose inundans ex imbre vehement! et longo, die 29 Augusti ca-dente, videtnr hoc anno contigisse, nar-ratum 1. 3 c. 27.
loannes Lazorum princeps moritur, succedente illi filio Alexio. 1. 3 c. 29.
Matrem huius Eudociam a viri morte ad fratrem Andronicum imperalorem pro-fectain hie collocare crali Serbiae cogitat. 1. 3 c. 30.
loannes Veccus olim patriarcha moritur in carcere apud arcem S. Gregorii, sub fincm Martii. 1. 3 c. 29.
Eudocia in viduilate perstare certa con-nubium cralis Serbiae recusat. 1. 3 c. 30.
Ea spe deiectus Andronicus imperator, cum necessarium putaret devincire sibi crakm affinitate intima, propriam filiam Simonidem, non multum sexenni maio-rem, ipsi offert in sponsam. 1. 3 c, 31.
Theopbano soror Mariae coniugis Michaelis Augusti iunioris, Theodora nominate in memoriam matris Andronici sic
848
OBSERVAT. PACHYMEJL .
P 615
Aaai Cbr.	Roaaao-raa Po«-	Iaipp.Ito-ana.
1298	BMlfMii V1IL 4	Androalei 16 MiehaSI. 5
1299	5	Aadroa. 17 MiehaSI. 6
dictae, despondetur loaani* sebastocrato-ri* filio t item loanni dicto. L 3 c. 6.
Sed ante nuptia* moritur. L 4 c. 3.
Persae irritati caede suorum qui Phi.* lanthropeno rebelli adhaeserant, universal Orientates regione* saevi* excursion!* bus desolant. 1. 3 c. 14.
Maxima et rigidissima omnium qua* homines meminissent hiems primis huius anni mensibus desaeviit. unde contigit destinatam imperatori profectionem Thessa Ion icam necessario diflerri. 1. 3 c. 33*
Tandem ineunte Februario die para-•ceues, hoc est feria sexta, quam incidisse oportuit illo anno, cyclum solis 20 et li-teram dominicae indicem D habente, die sexta mensis eius, sub vesperam Andronicus imperator urbe exiens Dripeam se confert, unde reliquam profectionem ad-ornavit, nonnulla illic mora. 1. 4 c. 1.
Joannes patriarchs dissuadere Andronico volens coniugiuin Simonidis cum crale Dripeam tendit: sed a gnaro quorsum ve-niret imperatore, praecedere Selybriam per missos obviam rogatur. ibid.
Selybriae elusus ab Andronico loannes, nec permissus quae volebat de Simonidis coniugio disserere, ibi perstare decernit imperatore abeunte, nec redire in urbem, donee ille Thessalonica rediisset. 1. 4 c. 2.
Theasalonica imperatori* Andronicus Radoathlabum cum Romanis copiis in Bulgarian) remittit, unde is pulsus ab Osphentisthlabo fuerat. 1. 3 c. 26.
Ellimeres pro Osphentisthlabo pugnans Radosthlabum praelio victum capit, et excoecalum ad uxorem remittit. ibid.
Osphentisthlabus Terteren patrem ab Andronico imperatore custodia detentum permutatione Romanorum ducum ab El-timers captorum redimit; nec tamen ei regnum Bulgariae reddit, sed civitatem attribuit, ubi liber privates vivat. ibid.
UB.nL CHRONOLOGICUS.
W
1299
tificHH.
Bwifacii HII.
6
Aidnwfci
17 Mfcuei.
6
Imperator Thesaalonicae, tracfatu af-finitatis cum crale Serbiae concluao, ab eo Cotaniizam tranafugam et priorem era* lia coniugem filiam Terteria accipit, vi-cisaimque crali propriam filiam Simoni-dem sponaam conaignat, puellulam vix octennem viro prope quinquagenario et plurium iam uxorum marito, cuatodien-dam videlicet intact am uaque ad puberem aetatem (quern tamen Gregoraa 1. 7 acri-bit featinanda per intemperantem expe— ctandi impatientiam defloration e virgun-culae inbabilem illam gignendis postea liberis reddidisae.) 1. 4 c. 4 et 5.
Venetorum legatio Andronicum irnpe- » ratorem Theaaalonicae convenit, pelens remitti multam Venetia urbia Constantino-politanae inquilinia indictam, et relaxari oppignerationem bonorum iam dudum factam propter incendium Galataei sed nihil impetravit. 1. 4 c. 6.
Imperator Andronicua frustra conatur conciliare matrimonium Alexii principis Lazorum, aui ex sorore nepotia, et pu-pilli teatamento patria, cum filia praefecli canicleo, et irritare iure tutorio prius coniugium ab eodem Alexio sine auctori-bus matre aut avunculo contractum cum quadam uniua e primoribua Iberorum filia. 1. 4 c. 7.
Hine deiectua nequidquam tentat ean-dem praefecti canicleo filiam collocare fi-lio auo loanni deapotae, matre iuvenis Auguata Irene repugnante. ibid.
Die 22 Novembria Andronicua impcra- P (>IG tor e Thessalia redux in urbem Constan-tinopolim solemni occurau invectua «t.
Atman Peraarum satrapa, aliis Otto-| manes dictus, auctor domua hodie re— \ gnantis apud Turcoa, invaleacit opibus, \ adiunctis aibi numeroaia copiia ferocium e R Paphlagonia latronum. 1. 4 c. 25.
^tK^MH***1*1*^
Ccorgius Parhymcret II.	54
I
>
850	‘ OBSERVAT. PACHYMER.
Am! Chr.	rum Poad	lapp. Rs-Bll.	loannes patriarchs dolore icitae ab Ah-
	tificlM. Bo.lfaeii VIII.	Asdroaici	dronico sine ano consilio noxiae ac tur-pis, ut putabat, afGnitatis cum crale Ser-
1300	6	18	biae, in Patnmacaristi monasterio quasi
		Micha <1. .7 p.*?qc>	privatus degit. 1. 4 <5. 8. Imperstor postquam eum placare per multos a se missos frustra tentasset, de-nique kalendis Februarii multa nocte ilium ipse convenit; et ei circa tria querelarum de se capits plene satisfacit, per-suadetque ut in patriarchales remigrans aedes regimini ecclesiac se reddat. 1.4 c. 9- Post Paschales ferias imperator Andro-nicus palam revocavit latam a se in loan-nem Ephesinum sententiam, eumque de-claravit innocentem criminis oh quod (also impactum throno delectus et datus in cuslodiam fuerat. 1. 4 c. 10. Tamen loannes patriarchs cum episco-pis Philadelphiensi et Smyrnensi Ioannis Ephesini restitution! obsistunt. ibid. lurgiis inde exortis oflensus loannes patriarchs iterum e patriarchio in Pam-inacaristi monasterium recedit. ibid. Contra ilium antistites libellum querelarum plenum imperatori oflerunt. 1. 4. c. 11. loannes patriarchs ultro impcratorem adieus 25 Octobris feria tertia, illo anno cycl. sol. 21 nuincrantc cum litera dorn. C B, ex eius voto functionibus patriarchates se reddit, quod sibi per angclum imperatum aiebat. 1.4 c. 12-
1501	7	Xudron.	Michael despota repudiatam a crale
		19 Michael. 8	Serbiae Terteris hliam uxorem ducit 1. 4 c. 13. Hoc anno sub aequinoctium autumni, sole in Virginem ingresso, apparet Con stantinopoli comets, descript us a Pachy-mere. 1. 4 c. 14. Praecesserat exortum comctae siccilas insolita, ex qua fontes perennes exaruc-runt; unde terrae fructus et segetes per-ire funditus contigit, ventis etiam ere-
LIB. m. QffiONOLOGICUS. 851
Chr*	Reaaio-mm Pon tifittUB. Bonif.cii VIII.	1-PF.Ra-Bll. Androaici	bri« aridis et procellosis aerem vix spira-bilem reddentibus. ibid. Alani qui sub Noga milita verant, nu-
1301	7	19 Michael. 8	mero aedecim millium, in partes impera-toris transeunt 1. 4 c. 16. Missi in Asiam Romanos vexant et spo-liant; tamen iuncti copiis imperatoriis ad P 617 locum Cbenam dictum hostes imperii egre-gie vincunt, praeda inde non modica di-lati. ibid. Circa hoc tempos Atman aive Ottoma-nes regium nomen sumpsit, et occupata pc-tea Prusa regni aedem illic posuit. is moriens deinde anno Hegirae, ut trad it Allannabius chronologus Arabs, 726, hoc est anno Christi circiter 1327, Urchanein filium regni in urbe Prusa recens capta inchoati reliquit ha ere dem. Prusae ob-sidionem innuit Pachymeres 1. 5 c. 21 p. 296, expugnationem autem 1. 7 c. 27. 8
1802	8	Andron. 20 Michael.	Die 14 lanuarii visa estConstantinopoli ( eclipsis lunae hoiribilis. 1. 4 c. 15.
	t	9	Michael Augustus iunior primo vere circa Paschales ferias cum valido exercitu in Orientem movet, et magnam coaster-nationem sui fama Persia iniicit. 1.4 c. 17. Persae tandem eliciunlur ad certamen:
		Z* x*	sed in procinctu praelii imp era tor per-suasus a ducibus Romanis ignave pugnam detrectat. unde in contemptuni hostibus venit; a quibus universae mox illorurn tract uum Romanae regionea saevis et ava-ris incursionibua desolatae sunt. 1. 4 c. 18 et 21.	V t Muzalo hetaeriarcha dux copiarum Ro<( manarum in Bithynia, dum Atmani cuncla 1 vastanti se adversum ferens obsistere ni- < titur, milituin Roma norum, taedio li- I vore ac desperatione ignave pugnantium, degeneri languore vincitur; et vix Alano-rum forli opera reliquiae fusi exeicitus secum intra Micomediam recondit. gon- | * tigit baec clades die 27 mensis lulii circa £ Bapheum prope Nicomediam. 1. 4 c. 25-1
852
OBSERVAT. PACHYMER.
Anal	Roaaao*
Ckr.	um Pon lilieua. Bonifadi
	VIII.
1302	8
Andronici
20 Micha#!. 9
ipp Ro
P 618
Tredecim Veneta e triremes com septem piraticis navibus meridie Constanlino[>o-lim infeatae invehunlur, porlum Ctras dictum ineunt, e regione imperialis pala-tii statione fixa hosliliter grassanlur, igne ac telis in obvia iminissis. sicque imperatorem cogunt concedere quod legatis Venetia Thessalonicae negaverat, nempe remissionem multae et expignerationein bonorum occupatorum. 1. 4 c. 23.
Eodem tempore piratae insula Princi-pum occUpata cogunt imperatorem ad re-dimendoa praeaenti pecunia captivos plurimoa, quoa illic fecerant. 1. 4 c. 24.
Clauao Magneaiae Michaele Augusto iu-niore, Alani qui aub eo militabant, missioned! petunt. a eg re tandem blanditiia verborum trimestre morae apatiuin ab iis impetratur. monitus de his Andronicus subministrare filio ea quibus egerct, cum maxime vellet, nequit. 1. 4 c. 19.
Quae impedierunt Andronicum a pro-videndia quae necessaria erant excrcitui Augusti Michaelis, fuerunt, praeter modo memoratum belluni Venetum, turbae tuuc coortae ecclesiasticorum in urbe, quae narranlur 1. 4 a c. 27 fere ad fnicui libri.
Hoc anno inter Carolum regem Neapo-litanum et Fridcricuni doininantem in Sicilia post bellum diuturnum pax coaluit, Eleonora Caroli Glia Friderico in uxorein data, iiliain hanc Caroli Pachymeres Eca-therinain perperam vocat; cuius enoris occasionem in notis refero. pontifex Bo* niiacius eas nuptias et pacem apprubat, licet in conditionibus mutari aliquid vo-luerit. vide accuratissimum Odoricum Raynaldum hoc anno a numero 1 ad 8.
Rogcrius Lauria, quem Pachymeres Rontzerium nominat, qui bello praece-dente Friderico utiliter uiilitaverat, ab Androuico imperatore, cui se suppetias venturuin obtulerat, cupide acceptus et diplomate aurea bulla munito ad spes amplaa invitatus, classem et copias parat ad eo proficiscendum. 1.5 c. 12.
LIB. HL CHRONOLOGICUS.
853
Aaai Chr.	Raauno turn Paa tititua. Bnaifac. VIII	Irnpp. Ro- ■aa. Audroaici	Alani trimestri, quod cum imp. Mi-chacte pepigerant, spat io plapso missionem anuatia precibus exlorquent. 1. 4 c.20*
1303	9	21 Mirhacl. 10	Imp. Michael, nullo a pa ti e subsidio interim accepto, barbaris satrapis Ale Amurio, Laminse, Atmanc ac plurimis aliis ipsum Magncsiae clausum circum undique oppugnantibus, noctu indc perturbatione ac coufusione maxima aufugil Pergamum, ibid. hide omnes Orientates imperii regioues inpraedam barbaris cedunt. c. 21* Alani e dilione imperii ii|iussu abeun-tes relinere conanlein in traiectu ad Cal-liopolim inagnum domesticum Haulem Alexium interficiunt. c. 22. Poat hoc excusanles factum Alani ite-rum ab Andronico in gratiam recipiunlur. ibid. Patriarcha loannes Cosmas variis epi-scoporum loanni Ephesio faventimn machine tionihus clam palam oppugnatus, prQut fuse narratur capilibus libri quarti 27 28 29 f ad extremum die quinta lulii — eadcmque feria sexta (quae nota est huius anni cyclym sol. 24, cui cpnvenit litera dominicae index F, numerantis) e synodo indiguatus excedens, pa triarcbio in mona-sterium Pammacaristi migrat; unde postri-die scriptam patriarchatus abdicationem ad imperatorem miltit. Iinperalor trepidis simul undecumque nuntiis turbatus, non unius alleriusve ur-bis aut provinciae barbaris succumbeutis, sed universi ubique imperii uno tempore opprcssi, utique cum Persae universae Orientalis conlinentis sine controverzia domini, mare dassibus piraticis ingressi, Tenedo occupata, indc Chium Samum Carpalbum lUiodum subilis exscensioni- P 619 bus depraedarentur, causam patriarchac, el deliberationem ecquid valida esset eius abdicatio, episcoporum sufl’ragiis permit-lit. ibid. Ipse interim procuranda clam affinitate inter Cuximpaxim Tocharum sibi lidurn,
854	OBSERVAT. PACHYMER.
Aral Chr.	Itonano-rum I»OB	Impp.Ro mail.	et Solymampaxim ducem exercitus barba-
	tiflCMM. Bonlfac. VIII	Andronici	rorum Nico mediae minantis, aervare illam urbem aatagit, et minuere aliquantulum
1303	9 1	21 Michail. 10	belli atrocis mala; qua in re non multum proficit, 1. 4 c. 30. Post synodicas deliberationes circa Ioannis Cosmae patriarchae cessionem, et va-rias utrimque ista occasione tricas c. 31 32 memoratas, re adhuc indecisa impera-tor, spe attrahendorum Arsenianorum in suas partes ostendit se non abborrere a promotione episcopi Marmaritziensis, ab iis ad hoc nominati, in palriarcham. 1.4 c.33. Michael Augustus iunior vehemcntissi-mis insultibus Persarum resislcndo impar, Pergamo Cyzicum recedit; ac ne illic qui-dem se tutum sentiens, Pegas, quae erat urba maritima munitissima, se recipit. 1. 5 c. 10. Bonifacius VIII summus pontifex mori-tur Romae 5 idus Octobris, cum sedisset annos 8, menses 9, dies 18. eligitur ei successor 11 kal. Nov. Fr. Nicolaus Boca-sinus Ord. Praedicatorum, Cardinalis epi-acopus Ostiensis, qui dominica sequenti 6 kal. Nov., vigilia Apost. Simonis et ludae, coronatus apud S. Petruin Benedict! nomen assumpsit, hunc IN inter Romanos pontilices sic appellatos Spoil dan us numeral, etsi plerique XI censeant. Septembri huius anni, coepta iam nu-merari more Graecorum indictione 2, Ron-tzerius cum exercitu auxiliari Constanli-nopolim appellit. creatur ab imperatore dux magnus; et filiam Asanis ex Augusti sororc natam uxorem accipit. mittitur Cyzicum. in digressu oppugnatur a Ge-nuensibus. drungarius Muzalo missus ab imperatore ad rixam dirimendam interii-citur. 1. 5 c. 14.
1304	Benedict. IX	Androa. 22 Michael. 11	Menas monachus cognomento Scoleces, discipulus Athanasii expatriarchae, die 25 lanuarii sub solis oecasum Andronicum imperatorem adiens, aegre tandem au-
LIB. III. GHROAiOLOGlCUS.
855
Chr.'	Romano -rum Pm-	Impp Ro- MUtM.	dientia impetrata denuntiat ei dixisse
	tiiicum. Benedict.	Androaici	A thanasium se praesenle iiam dei urbi ac
1304	IX	22	populo imminere proximam, et cupere se ut statim Augustus iuberet per omnia ur-
		.Michael. 1 1	bis monastcria orari et pervigilari a cun-
		A X	ctis toto triduo. arripiente consilium Augusto statim ipsa nocte mandatac preces indicunlur. postridie mane animadverlit imperator lenem terrac niotum, idquc esse initium mali ab Athanasio praenuntiati consult. die mox septima deciina lanuarii terrae motus extitit vehementior, non ta- P 620 men qui usque ad aediliciorum subversio-nein ;..valesceret. tunc non dubitavit quin revelatum Athanasio fuisset ingruens urbi periculum, et quin supplicationibus ab eo praescriptis noxia vis terrae motus debilitate fuisset. unde ipsum tamquam liomi-nem deo carum suspexil et in tbrono re-ponere decrevit. die 18 lanuarii cunxu-catis imperator episcopis eccksiasticis el monachis disseruit de consilio sibi sugge-sto et secuto post hoc even I u, nomen A ilia-nasii reticens. inde die 19 eiusdem men-
			sis ad cunctos non solum ecclesiasticos et
			monachos, sed et cives cunvenire iussos, concionem in candem sententiam habuit, commendans innominatum adbuc ilium vaticinii et consiiii salutaris auctorem.
			turn ex ipsa condone, professus adire se protinus voile prophetam bene/icum, ut se sequereutur invitavit uni versos; sicquo fere cunctis comilant ibus se confert ad
			Athanasium, quern primo visu episcopo-rum plerique patriarcham acclamaverunt, ad regimen ecclesiae rosuinendum hortan-tes. ipso Ueta modestia recusantc, et tan-tuin petente impetranteque statim ab im-
			pcratuie auctoritatem subievandi oppressor. unde contigit omnium paene in urbe rerum supremam poleslaleui ip»i deferri,
			cunctis ad ilium ex quocumque iudicio provocantibus. nan antur haec fusius tribus ullimis capitibus 1. 4 et 1 1, 5- Dissensio exardescit inter episco-pos circa Athanasium, an r ile is
856
OBSERVAT; PACHYMER. i
P 621
'Anni	Ronaaor	Impp. Ro-
Cbr.	mm Pob-tificna.	man.
	Benedict. IX	Andronlci
1304		22 Michael.
11
et prudenter in throno reponi posset. L 6 c. 2.
Andronicus imperator resistentium Atha-nasii promotion! antistitum eluctari aucto-ritatem student assensu Ioannis Cosmae in earn impetrando, eum adit diebus Tyro-phagiae, qui sunt 7 feriam 4 Cinerum prae-cedentes (fuit haecillo anno 11 Februarii), et ab illo interrogates ecquid se pularet patriarchalem adhuc obtinere potestatein, obnoxie assentiens audivil: atquiy siqui-dem patriarcha ego vere sum, mea non-dum abdications vel probata vel accepta, perseverantequs adhuc in magna ecclesia et monasteries commemorations mei nominis , auctorilate sanctae trinit at is excommunicat ioni maiuri subiicio eum qui volet dominum Athanasium in patriar-c/iali rursus sede constitute. 1. 5 c. 3.
Theodora Augusta imperatoris Andro-nici mater moritur feria 2 secundae ieiu-niorum hebdomadae , Februarii decima sexta; et ab eo magnifice sepelitur. 1.5 c. 4.
Post Pascha, quod illo anno incidit in 29 Martii, nuptiae Ioannis despotae cum filia pracfecli canicleo cclebrantur. 1.5 c. 5>
Irene Augusta uxor imperatoris Andro-nici ex urbe Thessalonicam proficiscitur. ibid.
Melitas ambitiosus clericus, solvendo ini par aeri alieno quod immane contraxe-rat, laqueo se suspendit Constantinopoli hoc anno die 30. lulii. 1. 5 c. 8.
Die 8 Augusti terrae motus incipit, quo Rhodus, Alexandria , Peloponnesi pars magna et Crelae insulae misere deforma-tae sunt. 1. 5 c. 11.
Andronicus imperator de excommuni-catione, qua ipsum loannes Cosmas Atha-nasii reposilionem in throno meditantem obligaverat, solicitus, disquiri curat inter episcopos ecquid valida ilia necne censen-da foreL sed illis sine fine aut spe con-cordiae dissidenGbus, per multos ad ipsum loannem Cosmam deprecatores missos tandem imperator eblanditur rcvocationem
LIB. Ut CHR050L0GICUS.
857
Arai Chr.	Ro ma Born m Pou-tificuin. Benedict. IX	ma*. Aadronici	anathematit illius scripto expressam; quod scriptum accipit feria sexla, incidente in diem vigesimam primam mensis Augusti.
1304		22	L 5 c. 6 et 7.
		Michael. 11	Andronicus verbo admonitos cpiscopos de relax&lis a loanne excommunicationis vinculis in eos intentatis qui Alhanasium restituere in patriarchatum vellcnt, de illius promotions deliberare iubet congregates in templo 8S. Apostolorum. id illi fe-cerunt infinite altercando toto sabbato se-quente et antemeridianis horis dominicae, quae fuit dies 23 mensis eiusdem Augusti, cuius ipso meridie Andronicus, intellecto per Suos, quos id explorare iusserat, an-tistites in factiones scissos numquam con-venturos unanimiter videri in restitutio-nem Athanasii, profectus ad synodum inde secure arripit episcopos qui Athanasio faveban t, et cum illis ad Athanasium pro-cedens hunc pontificaliter omatum ipse pedes sub flagrantissimo sole ad ecclesiam perducit et in patriarchatus possessionem inducit. L 5 c. 7. Michael Augustus iunior apud Pegas, quo se receperat, ex diro morbo pericli-tatus ope deiparae convalescit. 1. 5 c. 10. Rontzerius cum suis ingressi Cyzicum diram ibi tyrannidem exercent. 1.5 c. 14. loannes Batatza olim imperator apparct custodiens Magnesiam, et qui eum videt, antea mutus loquendi facultatem recipit. 1. 5 c. 16. Cazanem Tocharorum Orientalium Kanin Andronicus imperator sibi conciliare studet oblatis filiae nuptiis; qua ille conditions grate accepta, edicto iubet duces barbaros Romanum imperium infestsntes ab iniuriis cessare, comminans, ni pareanf. se illos armis repressurum. 1. 5 c. 16. Caetcris satrapis parum istas minas cu-rantibus, unus Alai's iis motus indutias quasdam paciscitur cum praesidiariis ur-bis Sardium; a quibus adiuvantc Romano duce primicerio aulac Al aid is copiae cir-cumventae, internecionc sunt delelae. ibid.
858
OBSERVAT. PACHYMER.
Ami Ckr.	IUbmo-runi Eun-	Iapp.Ro DIA*.	Benedictus IX Rom. pontifex moritur
	lilieum.		Perusii die 6 vel 7 lulii. dissidentibus
p 622 1304	Sfdew va-cat.	Andronici 22 Miehae). 11	circa successoris electionem Cardinalibus, plus decern mensibus sedes vacat, Rontzeriani a vere ad autumnuui flagi-tiosissime Cyzici desident, socios vexantes, movere in liostem detrectantes. multi eorum praeda e civibus rapta in naves im-posita fugiunt; quarum rerum excusanda-rum causa extremis huius anni mensibus Rontzerius Andronicum adit, ei quae vult persuade!; niagna insuper pecunia dona-tur. 1. 5 c. 21. Hoc anno conligit mors Cazanis Kanis Tocharorum, memorata c. 1 J. 6. vide notas nostras ad illud caput, et c. 7 1* 3 nostrarum Observationum. paulum earn praecesserat Carmpanlanis Cazani fratri succedcnlis coronatio.
1305	Sed. vac.	Amlroii. 23 Michael. 12	Michael Augustus iunior ex Oriental! cxpeditione redux die 24 lanuarii, solemn! pa tris ct urbis occursu, Constanti-nopolim ingreditur. 1. 5 c. 17. Die 13 Martii Michael despota perducl-lionis damnatus perpeluo carceri addici-lur. 1. 5 c. 19. Sphentisthlabo Bulgaro bellum imperio indicentc, Andronicus imperator praesi-diis ilium limitem iinnat, Eltimerem Sphentisthlabi patruum donis praeoccu-pando continere in Iide satagit. denique Miehaelcm Augustuui iuniorem eo desti-nat, attributis ei possessionibus Michaelis despotae. 1. 5 c. 18 et 19. Mense Martio instanter urgens Androni-cus imperator abscissos ab Athanasio an-tislites, ab iis impetrat ut ei reconciliari velint. unde mox proximo Palmarum fe-slo, quod incidit in 7 Aprilis, couvenien-tes in templum, Alhanasium ut patriarcham agnoverunt, cum eo communicau-tes. 1. 5 c. 20. Solus Athanasius Alexandrinus cominu-nicare Athanasio Constantinopolilano in-llexibiliter respuit. ibid.
LIB. IB. CHRONOLOGICUS.
859
Aowi Chr. 1305	Ronaao-rtim Pon-tificum. Sede. va-cat. Clementis V 1	Impp. Roman. Androaici 23 Michafil. 12	Ex universa Oriental! continente im-pune a Persia direpta concurritur in ur-bem Constantinopolim, inde gravatam nu-mero immense egentium advenarum. 1. 5 c. 21. Nicaea Nicomedia et aliae magnae ur-bes, circumsitis arcibus ct suburbanis pa-gis in barbarorum potestatem redactis, obsessae vix durant. ibid. Atman in Catoeciae partibus copias Romanas sub Siuro stratopedarcha interne*-cione delet. inde arcem Belocoma dictam, munitissimam et omni apparatu instructia-simam, occupat; qua praeda ditissimus evadit. ibid. Persae a Ma rule duce Romano ad tur-rim Gulielmi dictam cacduntur: sed parta vz ex his spolia Catelani victoribus Romanis eripiunt. ibid. Horrenda exempla crudelitatis avari-tiae libidinis a Catelanis edita Cyzici. ibid. Vigilia Pentecostes, Nanis sive quinto die lunii creator Perusii pontifex Bertran- P 623 dus de Agutis archiepiscopus Burdegalcn-sis, qui sumpsit nomen Clementis V. Rontzerius sciens sc et suos gravi infa-mia in aula laborare, quod Cyzici otiose et flagitiose desiderent, interim dum lio-stes impune per imperii provincias ci us tractus volitantes etiam Philadelphiam ca-stris circum positis commeatu exclusam fame ad deditionem compellere conarentur, Constantinopolim sub finem huius anni proficiscitur, et ibi Augusto allegat recu-sasse milites in hostem tendere propter stipendia non soluta. hoc intelligitur ex c. 211. 5.
1306	2	Andrnn. 24 Michael. 13	Rontzerius huius anni primo vel sc-cundo mense, facile purgatis apud credu-lum et sibi addictum imperatorem crimination! bus sui ac suorum, grandem etiam ab co impetravit pecuniam (cuius partem praesens accepit, altcrius vero certa pro-
860
OBSERFAT. PACHYMER.
l» 62-t
Anni Ckr.
1306
Koniaqo-rtim Pm tiiieam.
Cknentb V 2
lapprlU-■aa.
Andronici
24 Mkhafil. 13
missa intra diem quadragesimum Cyzici numerandae, prout factum est) qua non solum suis Catelanis, sed Alanis eLiam sti-pendia plene solveret. 1. 5 c. 21.
Cyzici Rontzerius dum pecuniam im|>e-ratoriam suis large, Alanis maligne divi-dit, causam querelaruin et simultatum inter ambas nationes praebct. ibid.
Irritati Catelani Alanos contemptim tractant, nec vim abstinentcs. unde ad pu-gnam venitur, vincenlibus primo Catelanis occiso Georgi Alanorum primoris filio: sed postea Catelani trecenti ab Alanis pcri-muntur die 9 Aprilis. ibid.
Alisyras cum exercituCarmanorum Philadelphian! arta obsidione cinctam in extrema in fa mem adigit. ibid.
Andronicus pro Philadelphia solicitus Rontzcrium urget, ut cum iis quas Cyzici habebat suis et Alanorum copiis eo sup-pctias accurrat. ibid.
Sed iis moras adliuc nectentibus, adulto iam Martio, Andronicus germanam suani Irenem Asanis viduain, Rontzerii socrum, coepta iam hebdomad a maiore sub finem Martii (Pascha enim illo anno fuit 3 Aprilis) Cyzicum proGeisci iubet, et illic apud generum instare ne tarn necessarian! ex-peditioncui ultra diflerat. ibid.
Tandem mense Maii, reconciliatis ut-cumque Alanis, Rontzerius universum exercitum Achirauin promovet, indeque Germac admovet, quam arcem fuga Per-sarum desertam capit. Romani res suas in praeda Persica agnilas recipientes male a Rontzerio multantur. ea occasione Chranislhlabus magnus tzaiisius pericli-talur de suspendio. 1. 5 c. 21 et 23.
Constantinus Porphyrogenilus Andru-nici imperatoris frater in carcere moritux die quinta mensis Maii. 1. 5 c. 22.
Rontzerius ad Aulacem praelio vincit Alisyram, quo vulnerato fugiente Philadelphia liberatur. 1. 5 c. 23.
Antea Tripolis ad Maeandrum strate-gematc capta per noctein a Persis. 1.5 c. 25.
LIB. ID. CHRONOLOGICUS. 861
Chr.
1306
Robmba-him Pm tili cum.
CleMeatia V 2
lnpP.R»-MM.
Xadroaki
24 Michael.
13
Magnus dux Attalcotam occupatorem Magnesiae, imperatoris, cui suspectus crat, gratiae reslitutum suae intimae fiduciae admoYet. 1. 5 c. 24.
Nostongus magnus hetaeriarcha, prae-fectus iili provindae, iniuriis ducis magni cogitur iniussu imperatoris redire Con-stantinopolim, ubi a praeoccupato in fa-vorein Rontzerii principe male accipitur et dignitatibus privatur. ibid.
Dux magnus ingentes a Romanis pecu-nias crudeliter extorquet. 1. 5 c. 26.
Magnesia duce et suasore Attaleota de-f.viens a magno duce ab eo summa vi, sed frustra, oppugnatur. ibid*
Arx, Cenclneae dicta, quo multi Ro-manorum confugcrant, diu a barbaris ob-sessa et auxilio a Choerobosco illato ad breve tempus recreata, siti ad extremum compellitur ad deditioncm. 1. 5 c. 27.
Michael Augustus iunior cum cxercitu in tractus Occiduos profectus regioncm iugo exteriori subiectam , quae Bulgaria hostibus parebat, die mensis Augusti vicc-sima tertia hostilitcr ingressus late vastat* 1. 5 c. 28.
Alexius princeps Lazorum Trapezunte prospere contra Genuenses pugnat. 1. 6 c. 29.
Anna regina in Occiduis tractibus a gc-nero Philippo, cui dotalcs terras dare iuxta pacta difl’erebat, bello impctitur. 1. 5 c. 30.
Mutus linguae usum subito recuperat intercessions Sanctae Theodosiae marty-ris. L 5 c. 32.
Alani c castris magni duds fuga ekpsi prope Pegas Persas nongentos ipsi multo pauciorcs inlernecione delent. 1. 5 c. 31.
Andronicus impeiutui ducem magnum ab oppugnatione Magnesiae itcratis saepc iussis necqitidquam conatur avcllere. ibid.
Tandem is in Ocdduum, ut iubebatur, tractuin, cuncta in ilinerc vastans, copias traducit. 1. 6 c. 3.
862
OBSERVAT. PACHYMER
Abb! Chr.	Ro man n-rnm Pob-	Impp.Ro-maa.	1 Catanes Tocharorum Kanis, Romano-
	titicum. Clementis V	Aadtonici	rum amicus, moritur, successor© sibi prius designate Carmpantane fratre, quem ad
1306	2	24	hoc ex India accersiverat. 1. 6 c. 1.
		Michael. 13	Amurius cum Andronico imperatore de pace tiactat ibid. Die 29 Septembris imperator longam concionem ad Arsenianos pertinaci dudum schismate a caeteris discissos habet, re-ducere illos ad consensionem in cassum studens. 1. 6 c. 2.
P 625			Traiecti inOcciduam continentem Amo-
			gabari crudelissime Romanos diripiunt, practextu non solutorum ipsis stipendio-rum, et victoriam a se apud Philadelphiam de Carmanis partam sine fine pracdican-tes, 1.6 c. 3 c. 13 c. 14 et 1. 7 c. 1.
			Hunc cnim puto esse locum epocliac li-bri 7 initio descriptae. nam re vera hoc tempore contigerat evolvi 12 Michaelis, 23 Andronici annum, etsi enim titulus
		1	huius anni in hoc nostro indice Mich. 13, And. 24 habet, nihil obstat, quoniam nos in titulo inchoatos annos ponimus, Pachymeres vero de absolutis manifesto loqui-tur. utcumque igitur annus 13 Mich., And. 24 in cursu esset, expletos quidem
		J	>	annos numerare non potcrant nisi ille 12, hie 23. voluit autem, opinor, historicus
			ilia insolita sibi diligentia annorum, qui-
			bus principes imperaverant, exprimendo-rum insignire principium belli Catelanici.
		•	vide dicta superius huius libri chronologic! c. 6 n. 8. Genuenses Galatae degentes imperato-rem Andronicum admonent parari a Ca-tclanis contra Romanos bellum, expectari-
			quead hoc auxilia e Sicilia, sed imperatore iidem indicio non tribuente, ipsi ad bel-
			lum illud propulsanduni se comparant. 1. 6 c. 6 et c. 9.
			Mpyrigerius Tentza Catclanus cum no-
			vem longis navibus ad Madyti portum ap-pellit, accitus a magno duce, quem is ut
			conciliaret Andronico ct auctorari hono-ribus stipendiisque suaderct, ad eum ac-
lib; m. CHRONOLOGICLS. 863
Anni Chr.	Ronano-rum Pon-	Impp. Roman.	cessit sub finem Octobris, et suis quidem
	tiiiciim. Clemcutis V	Andronicl	militibus (recenta nurhmorum millia in stipendiorum debitorum solutionem po-
1306	2	24 Michael. 13	poscit, Tentzae deinde suflrag&tuc Lono-rari eum petiit. imperator tantae pecuniae flagitatione perculsus primo assentiri negat; postea tamen itertim adeunt’ ilium Rontzerio ac stipendiorum petitionem in summam moderatiorem contrahcnti utrum-que indulgct. 1. 6 a c, 4 ad 8. Andreas pirata imperatori militarem operam cum duabus armatis navibus ofle-rens admittitur. sed ab infensis Andreae Venetis altera eius navium comburitur, ipso cum altera fugiente. 1. 6 c. 10. Mpyrigerius Tentza circa medium Dc-cembrcm Constantinopolim accitu impera-toris appellit, exscensurum sc c navi ne-gans, nisi obsides darentur. tandem per-suasus ad festum Christi natalis exscen-derc creatur dux magnus, et fidem imperatori, sed cum exceptione, iurat. 1. 6 c. 11 et 12. Adhibitus indc ad consilium super peti-tionibus Catelanorum , ubi audivit ab im-peratorc quantum ipse iam dedisset Cale-lanis et quantum adhuc dare paratus esset, queri coepit avarc secum agi, cui tam pauca caeterorum comparatione donaren-tur. indeque defect, onem ab impcratorc cogitavit. 1. 6 c. 14 et 15.
1307	3	Andron. 25 Michael. 14	Mpyrigerius invitatus ab imperatore ad P comparendum secum simul in festo lumi-num, hoc est Epiphaniae, celebrando 6 lanuarii, proterve recusat ire, irridens etiam contemptim concessa sibi ab Augusto insignia honorum; ac tertio post die vela fecit Calliopolim ad Catelanorum ca-stra, insalutato Augusto, qui eum satis compertuin pararc defectioneni invadi dc-tinerique a suis vetuit. 1. 6 c. 15- Imperator vidcns Catelanos plane cer-tos belli palam Romanis inferendi, quod Genuensibus dudum et recentius Michacli
864
OBSERVAT. PACHYMER,
Anal Rotnano-Cbr. ruin Pon 1 tlficum. dementia V
13071	3
Impp. Ro-man.
Andronici
25 Michac'l.
14
Augusto indicantibus crcdere nolucrat, ut id quoquomodo impediret, Caesaream dignite tern per legatos oflert Rontzerio, qui earn certis aegre tandem conditionibus ad-mittit. 1. 6 c. 16.
Theodorus Chumnus portans ab impe-ratore ad Rontzcrium insignia Caesareae dignitatis cum diplomatibus auro bullatis et triginta nummorum niilhbus, audiens in itinere Cate] a nos non exequi pacta, et vim ab iis metuens, re infccta redit. J, 6 c. 17.
Insula Chios a Persis capta direpta va-stata est, plerisque incolarum barbarica immanitale trucidatis. ibid.
Rontzerius apud Calliopolim iniuriosam imperatori et superbc minacem concionem habet. I. 6 c. 18.
Post decern inde dies literis ad Andro-nicum datis Rontzerius, poenitentiam a se contra ilium actorum et dictorum simu-lans, et necessitatcm ex vi a suis in sedi-tionem concitatis excusans, veniam petit. 1. 6 c. 18.
Die nono Martii ad legationcm a Cate-lanis missam Andronicus , magno coctu congregato, orationem habet, qua eos officii admonitos etiam minis deterrere a contumacia tentat. c. 19.
Andronicus imperator lilium Constan-tini Porphyrogenili, fralris sui, panhyper-sebastum creat. 1. 6 c. 20.
Athanasium patriarcham ob immanein in oinnes saevitiam cunctis exosum et id-co clam sparsis libcllis famosis proscis-sum, adversus invidiam munire stu-dens imperator, concionem habet de eius laudibus, addens exemplum cuiusdam Armeni, qui postquam Athanasio malcdi-xisset, casu crus fregerat, quod ipse poe-nam esse divinitus illatam persuadere co-nabatur. 1. 6 c. 21.
Inter haec die qua Lazari cxcitati per Christum e mortuis evangvlium inter sacra recitatur in ecclcsia Gracca, quod cer-tum est fieri sabbato contiguo dominicac
LIB. m. CHRONOLOdCUS. 865
Anni Ckr. 1307 1 i 1	Romano-run Pon-tifiemn. Clementis V 3 ♦ 1	In,manR<^ Palmarum, aive pridie eius fesli, quod illo , ., anno Pascba habente 26 Martii omnino in- ' \ndronici . ... .	... •	, cidit in 19 eiusdem mensis, ac consequen- 25 ter praecedens sabbatum 19 Martii diem in-Micivici. sejit, Rontzerius Caesaris insignia ab An-dronico imp era tori, ad se missa, cum tribus et triginta nummorum aureoi urn mil- P 627 libus, solemniter induit. 1. 6 c. 22* Rontzerius iam Caesar cum 150 leclis e suorum numcro Adrianopolim se confert, salutaturus illic Michaelem iuniorem August um , a quo magnifice cxcipitur. 1. 6 c. 23. Rontzerius Caesar ab Alanis interficitur Adrianopoli in ipso aditu cubiculi Augu-stae, ad quam salutandam admittebatur. 1. 6 c. 24* Eius comitcs in custodian! tunc dati, postea fuga evadere conantes, obsessi, op-pugnati, igne absumpti sunt. 1. 6 c. 33. Catclani Callipoli , ubi dorninabanlur Romanis ibi crudcliter interfectis, obsi-dentur ab exercitu Romano f (luce magno primicerio: sed obsidione, fraude impe-tratis indutiis, laxata arcem illam com-mealibus, et praesidiis muniunt. turn au-cti copiis regiones Romanas incursant. Perinthum die 28 Maii vi capiunt, puberi-bus ibi rtperlis occisis. et eadem die tra-iecto freto ignem tectis rusticis per campos iniiciunt, obvios quoque oblruncantes, et terrorem urbis ipsius portis ad movent, confugientium in tutum vix capientibus turbam 1. 6 c. 25. Cuiusdam Catelani ad impcratorem transfugae, quem is Amiralem creaverat, proditio detegitur. 1. c. 26. Inde seditione in urbe concitata, plebs quaerendorum Catelanorum latentium praetextu aedes civium diripit ct inflam-tnaL. ibid. Frerii, hoc est monachi Latini, domo et templo, quae consensu imperatoris intra urbem habebant, per Athanasium pa-triarcham expelluntur. exarchus Pisa-nus, qui ei execution! praefuerat, per sub-
Georgius Pachymeres II.
55
866
OBSERVAT. PACHYMER.
Anai Chr.	Romano-rum Pon-	Impp. Re-1 man.	missos a Galatinis Genuensibus sicarios
1307 P 628	tificum. Clementi* V 3	Andronici 25 Michael. 14	vulneratur. earn ob rem Andronicus Galalenses urbis ingressu arcct. 1. 6 c. 28. Andronicus rcconcilialur Genuensibus, et appellcntes in urbem longas eorum naves sedecim contra classem Calelanani ducc Mpyrigerio urbi minantcm pugnare persuadct. omnes, praeter unam, Catelanorum naves in Genuensium poles la lem veniunt. dux ipse Mpyrigerius capitur. 1. 6 c. 29. Duo llomani duces, a Michacle iuniore Augusto cum parte excrcitus contra Calcianos niissi, ab iis in insidias pertracti vin-cuntur. 1. 6 c. 30. Plebem in urbe tumultuantem imperator Andronicus concione habila minis et monilis coercet. 1. 6 c. 31. lunior imperator Michael universuni cxercitum contra Calelanos acic instruct uni ipse ductans vincitur, et de vita periclilatus acgre fugit. 1. 6 c. 32. Malurae segetes in campis, colleclae fruges in areis et villis a ruslicis undique in urbem fugientibus relictae, in praedam Catelanorum cedunt. ibid. Duae naves bcllicae Genuensium magna mcrccde in biinestrem militiam ab Andro-nico iniperatorc conducuntur. ibid. Andreas Mu rise us pro iniperatorc Tc-nedum obsidens, procurata per Genuenses dedilionc, arce ilia potitur. 1. 6 c. 34. Manuel Zacharias Phocaeae impcrilans insulas illi obiacenles custodiae suae immune* permitti ab Andronico impetrat. ibid. Mpyrigerius a Genuensibus captivus in Ilaliam abducitur. 1. 7 c. 7.
			
1308	4	i Audron. 26 Michael. 15	Incluso Didymotichi Michacle Augusto iuniore p st pugnam adversam, et bine Osphentistlilabo Bulgaro Romanum limi-tern vexante, inde Catelanis cuncta infe-stantibus, Andronicus imperator de pace cum Catelanis per legatos Callipoli tracial,
LIB. m. CHRONOLOGICUS. 867
Anni	Romano-	In,^nRo' se^ frustra, dlis conditiones intolerabiles Andronici ex’Sent*^us- L 7 C. 1 et 2. Persae qui Catelanis militabant, dum 26 iis oflensi, se ad suos in Asiam recipien-Mic^ael. teg, traiiciunt fretum, ab Andrea Murisco imperatoris nav.^rcho intercept! perimun-tur. 1. 7 c. 3. Inde Muriscus in praemium operae crea-tur Ameralis. ibid. Alani et Turcopuh ab imperatore deli-cientcs Romanos impugnant. J. 7 c. 4. Attaleota in Oriente contra imperato-rem rebcllat. ibid. Cateiani late omnes Romanas regiones populantur. 1. 7 c. 3. Madyto longa obsidione Catelanorum fame laboranti Andreas Muriscus frumen-tum importat. 1. 7 c. 11. Paulo post ab Augusto deficit, ibid. Madytus tandem ad dcditionem com-pulsa capitur a Catelanis duce Pharenda Tzime. 1. 7 c. 6 et 11. Athanasio patriarcha Conslantinopoli-tano cunctis exoso, litanias deo in tot ma-lis propitiando quotidianas celebrante, fe-rale incendium casu aut dei nutu pieces ilias sc aversari declarantis sub vesperam exortum, a porta Cynegorum ad monastery urn Prodromi, frequentissirne habita-tum et ditissimum urbis tracturn in cine-rem redigit inaestimabili iactura. 1. 7 c. 10. Athanasius Alexandrinus patriarchs ir-revocabiliter infensus Athanasio Constan-tinopolitano, ab Andronico imperatore frustra saepius conato hunc illi reconci-liare in suam ecclesiain redire iussus, solvens Cretam versus defertur in Euboeam, ubi graviter pcriclitatus a Latinis illic do- P 629 minantibus, Thcbis deinde coniectus in carcerem, tandem liber emittitur 1. 7 c. 8 et 16. Mensc Aprili, dominica quae nova, vo-catur, Meliteniota constans in fide Ro- t manae ecclesiae'moritur. 1. 7 c. 31.
Ckr. 1308	rum Pon-| tificum. i Clementis V 4	
868
OBSERVAT. PACHYMER.
Anni	Rominn	Impp.Ro-
Ciir.	rum Pon-titiciun.	man.
	Clementis V	\ndronici
1308	4	26 MiehaSI. 15
Cub u de a arx Mysiae in Olympo sita per Amogabaros Persia perfidiosissime ac crudelissime prodilur: ipsi Lampsacuin salvi deducuntur. 1. 7 c. 9.
Turci arcem Examilii occupant, duco Romoforto Latino, cuius in impcratorem adornata proditio detegitur. 1. 7 c. 12.
Arx Thyraeoruin per Jongam obsidio-nem famis necessitate cogitur se dedcre, et post illam Ephesus a Persarcha Sasane capitur; ubi teinplum S. Ioannis evange-listae, opulent issi mum sacrae supcllecli-lis, tali occasione diripi contigit. 1. 7 c. 13.
Viginti millia militum a Cliarmpantane Kani Tocbarorum in auxilium impera-tori missa Iconium pervenisse nuntiantur. ibid.
Catelani Turcopulis adiuncti Thraciam univcrsani desolant. 1. 7 c. 14-
Imperator Andronicus auxilium a Ge-nuensibus, legatis ad cos missis, implo-rat. ibid.
Monaclius Ililarion manu et armis ad-versus Persas felicitcr rem gerit, ideo ve-xatus a patriarcha, protectus ab impera-tore. 1. 7 c. 16.
Prusa tributum pendere Pcrsis cogitur. ibid.
Primo vere naves longac circiter no-vemdecim Genua Constantinopulim appellant. 1. 7 c. 18.
lis uti contra Catelanos negligit Andronicus, spe conveniendi cum illis de pace; quam ad rem legatos Callipolim frustra inittit. ibid.
Turcopuli iuncti Amogabaris Alanos praelio vincunt in finibus Bulgariae, et multam iis praedam ereptam praemium victoriae inter sc partiuntur. 1. 7 c. 19.
Amogabari ab Orestiade diu necquid-quam oppugnata recedere coguutur, multi* suorum ainissis. ibid.
Pars Amogabarici exercitus e Persis maxime conflata, Gani montis faucibus et arce occupatis, subiectam regionem va—
LIB. UI. CHRONOLOGICUS. 869
Anni Chr.	Romano-rum Pmi-	Impp. Roman,	stat segetibus maturis demetendis, mense
	tiliciini.	Andronici	lulio. 1. 7 c. 20.
	Clementis V		Alias arces eius tractus Romofortus cum
1308	4	26	Latinis capit. 1. 7 c. 26.
		Michael, 15	Isaacius Melecus Persa, Persarum, qui Amogabaris militabant, ab iis abducen-dorum data imperatori fide, hoc icissim
			
			ei proinittente nuptias filiae alterius Me-leci, neptis Sultanis Azalinis, dcprehen-sus dum quod erat pollicitus tentat, ob-
			truncatiir. 1. 7 c. 15. 22 et 29.
			Magnus primicerius Cassianus contra P 630 imperatorem rebellans, proditus a Chel-lensibus, ducitur Constantinopolim, car— ceii mancipatur. 1. 7 c. 24. Societas cum Iberis ab imperatore suc-cessu irrito tentatur. 1. 7 c. 25.
			Arx Rhaedesti dedere se Romoforto co-
			gitur. 1. 7 c. 26. Imperator, legatis suis cum Genuensi-bus ad Catelanos missis, impetrare ab iis pacem nequidquam tentat. 1. 7 c. 27. Romani ad Bizyam ab Amogabaris cae-duntur. post earn cladem, ne arx Bizyae caperetur, mulieres pro viris ostentatae probibent. ]. 7 c. 28.
			Gravissimae oppressiones omnium,
			praesertim ecclesiasticorum, ab Atba— nasii patriarcbae immanitate describun— tur. 1. 7 c. 22. 28 et 35.
			Pharendae Tzimis in imperatorem pro-
			ditio, specie transfugii adornata, depre-benditur. 1. 7 c. 30.
			Maria soror imperatoris, sponsa Charm-pantani Kani Tocharorum destinata, Ni-caeae degens, impetratis a sponso arma-torum triginta millibus, ut iama ferebat, adventantibus, frustra conatur deterrere Atmanem a Romanis arcibus tractuum il-
			lorum oppugnandis. nam ille eo ipso tempore Tricocciam, munitissimum flii-caeae propugnaculum, vi expugnat, 1. 7 c. 33.
			Tbasi arcem a Manuele Genuensi, Za-
			cbariae fratris aut sororis Clio, occupa-tam, missis summa acstatc decern navi-
870 OBSERVAT. PACHYMER. LIB. HL CHRONOLOG.
Anni	Romano-	Impp. Ro-
Chr.	rum Pon-tificum.	man.
	Clementi* V	Andronici
1308	4	26 Michael. 15
bus, praefecto Marule, recuperare impe-rator nititur. ibid.
Aenus arx Romana frustra oppugnatur a Latinis, duce Tzime. ibid.
Duces Catelanorum inter se dissidentes ne a misso quideni a rege Siciliae proprio £1'0 conciliari queunt. 1. 7 c. 84.
Tandem ad Cassandream Catelanorum duces inter se pugnant. Mpyrigerio in— terfecto, Pbarenda Tzime fugato, solus Romofortus rerum potilus universas Ca-telanicas copias in Thessaliam duciL 1. 7 c. 36.
Finis buius bistoriae in anno vitae Andronici undequinquagesimo desinentis. ibid.
INDEX GRAMMATICUS.
.flyado&ikfia I, 320, 1. 339, 10.
dya&o&tkdis II, 287, 3.
dyytovtg II, 544, 8.
dSiaGtdktag II, 377, 12.
u&iiMOiTos II, 622, 3.
ui&* tl II, 360. 7.
almvi^tiv I, 252, 7.
axaiharoe 1, 257, 6.
dxuivotuprjog I, 386, 19.
axrovupio; 1, 530, 10.
uKV^tQVTjoia II, 645, 16.
dkkayiu I, 310, 4. Il, 407, 9.
allaxtrjc II, 15, 14.
dkkTjkuitkoxvg II. 93, 19.
dMootI, 267, 6.
dkiontuiGftog H, 284, 19.
ufinvivcig 11, 324, 16.
duipryvat/xoviLV II. 300, 5. 357, 17.
auqpiyKtogovfj&'i; 11, 299, 10.
uwiyvtofitov ll> 338, 6.
dfitfi&akucGiiiiog II, 233, 7.
dvavr^ig II, 392, 9.
dva^i6rrtg II, 47, 1.
uvavitjTcoi II, 390, 8. dvaxuiTiGiios 11,548, 10. dvayajuatovo^ai I, 363, 11.
avtypttai I, 531, 11.
dvt^avtkrtT<og 1, 37, 6.
uvr^oT^s II, 73, 8.
avixavoi II, 175, 22.
dvicovv i.<|. aviGov rt&iiui 11,334,7.
dvoixovou^cia II, 129, 9.
<xiT<zycJi'i0<9 II. 192, 13. 222, 1/.
272, 3. 330, 3. 445, 19. 558, 12.
dvttnifiovkr, 1, 141, 3.
uvTiQiTiaot H, 70. 2.
dvTidiattivtG&ai H, 340, 3.
uvridtogov I, 361, 2. 40«, 8.
dvTtkkd&iv I, 140, 4.
cntixakdu^Gig 11, 323, 8. 456, 6.
, 584, 18.
uvint^oo^aQiiv II, 426, 19.
dvtiitfoatoxiiv II, 52, 3.
avtokirj^tv II, 609, 1. avvnoftovija/a 1, 116, 10. dvvnoeTQOtpij II, 331, 16. dvvnovkov I, 218, 10.
dvdxptoGig II, 14. 1.
d^ivoxontlv 11, 330, 15. dntvttvxttiv 1, 446, 6.
dnivttvfcig I, 446, 1. dnmxTvnqTtos II, 410, 12. ditvotlv 1, 424, 17.
dnodyuGtos 11, 558, 8. dnonqoGna&tlv II, 431, 16.
dnonyoGnoir/sit II, 158, 9. dnoQQoepuv II, 621, 8.
airooxohovo&ai I, 362, 1. dnoGTUTTJGfinV II, 217, 13. anoorcttTjaiS II, 260, 7. 592, 1. dnocpT]fii£uv II, 168, 15. 169, 8. dn^ofii^aGTOs II, 647, 11. dnqourfavTOf I. 345, 16. dqyvQotvjtovv II, 61, 15. d(fyv(f6x9voos II. 498, 11.
dQiGTovQyflv I, 308, 11. II, 332, 3. aQ[iaro(fvkdxiov II, 135, 11.
II, 186, 17.
piyug uqz<ov II, 417, 3. 424, 2. dofiati^tiv II, 247, 12.
dopiviGig I, 275, 2.	.
donkayzviu II, 143, 4.
davyxatdpatos II, 150, 1. 373, 12. davyxdraivog II, 297, 17.
dtrjutk^oia II, 150, 13.
dttdkkiiv I, 44, 14. av&tvto7tovktvtodta I, 24, 6.
av&QQf*rtti>Ji II. 302, 6.
avrafftoxtiv I, 388, 6. II, 60, 9. avTOXQcitoQtiv II, 561, 14.
avrovKos 1, 397, 6. avtonQOGxonitrjs II, 615, 6. aqpijlixtcoaic II, 279, 17.
dtprjviacig II, 329, 3.
*ST ‘899 ’3 *ST* ‘n
* ‘333 ‘I »»*•»’??
’9T ‘f+9 '9 ‘0£9 ’IT *93f *H ‘S6£ ’8 *603 ‘II «?•«»«»??
’L ‘1ST ‘II
"9 ‘££t *11 a?oWu»Jj
*6 *90* ‘II
’IT ‘*£9 ‘II
’L *££1 ‘II »»»doZ»J?
’ll *6*1 ‘II
> ‘9££ ‘II
*S *£6T ‘II
*g F f *3S* *H ‘T9* ‘I ».’d0«?
’L ‘60S ‘II «CUIMM?
•g *c£f *] So4?nlflB«nxM^ ’91 *148 *1 Skap»ortO£«j ’ll ‘09 ‘II *«0a»nWa»4«p *31 ‘££1 ‘II
’L ‘TOI ‘II »»»d>»x«JA^ ’ST ‘T3T ‘I SuModdb^i
*M *£93 *11 vftexoitexiif ’ll ‘T0£ ‘II stuxfnoidixiif ’ll *911 ‘II SoiitinoiiiiiLii} ’01 ‘009 '8 ‘£03 ‘II Swm^uria •g ‘4£T ‘II SodoMniiiif *91 *919 31 ‘609 ’9 *9** ’Ll *3£* *4l‘83t ’IT ‘T6£ '91*183*1 SoiioiMtf •OT ‘68T ‘II SioU'lidiogixtf TI ‘681 ‘II m^ouuonogiu^ "03 ‘OS* ‘II fuLLianuxj •61 *9££ ‘1 5’?»r»}^x*
•9 ‘lof ‘jf Anattbcaxitf
•f *T££ ‘11 *»<»*’oxx?
’ST ‘381 ‘II SUZdniobytnf ‘L ‘991 *11 AOTjtdjojpZtYxx^ •mtwBd p 91 ‘Tp^ *6i *gof
*8 *3*£ T ‘6T£ ‘I $ Si ’T3 ‘OS£ ‘l ndjinLag Sjt inQoatdg -linLiL *gj ‘19g ‘j »Xfcd Sjt inqo •Mini ‘f ‘S0£ ‘I	SJ*
*9 *98£ ‘IT *T0£ *fl *00£ '8 *163 ‘I 9/J tn^Zni -u *91 *6*£ ‘I Sjt ’£I *T0£ *1 »®«»« S/i wgfitfjxm •gj ‘33£ ‘I *®x»*»f»/og an Li it Sji inti -Uiomnx 3 ‘gog ‘j «»^oica Sji *9 *3*£ ‘I ^oUjouidiit Sji -8l ‘4gi ‘j tx>La]orio Sji f»4|# '£*£f3 ‘1 *od Jiiio SjiSisQog '6‘9t£‘l SaoZnii -Wa» Sji in^oia/L *6*413*1 Sn^d 4mm SMMiQhjn Sji aiiainfioxn [9;t
’8 ‘309 *11 »»-»®»oixd|t
*81 *t!3 *1 5o,/,r’o?
*	8 ‘t£3 ‘II
’IS *993 *1 »»«T?>4?
ST ‘609 *11 ‘Hf&umdt
•sriDiivKKYHO xaam
•	I *£63 *n «h:»m(o.U?
*	9 *SC9 *11 Soaxioanp.ig •£T ‘86£
‘II aon^<»Y* ?o* SotdnXZaod?
•	fl ‘49 ‘jj Shioidhundf
•T ‘199 *9 ‘W-9 ‘Il
3 ‘H>9 ‘II
•£T **?£ *1 S^2?«»dj S'ai Sonnoiiiog •9 *30t '41 *391 *91 ‘8H ’ST ‘8£T •1‘411‘poJofM jo •b'lSiaxnoxoQ jo
•f ‘8H ‘II
*9 ‘£31 ‘I n!iit0,9
*9 *939 *11
Tl *96 ’03 ‘96 ‘II
*41 ‘T8£ ‘l
■f ‘33f ‘II S’?*«?’P
*£ *40* ‘II
•61 ‘£8* ‘I
’81 ‘*9£ ‘I
•6 ‘09£ ‘I ^DDtoxAig ’8 ‘981 ‘II ^aofjrin^g
*91 *83* '81 *40£ ‘II S^o®®»’£ 'ST *£T ‘ll >»O0»P»Z°afi»>p '9 *16 ‘ll 9>o>4pdb»oniQ '6 ‘46£ ‘II 9’®’®Y«»»£ '6 *0*£ ‘11 tiHiioTimtiZithrinig ’El *09 ‘II Sof/»ppi*fx»ig 'T t£9 ‘Il SniLalnig T *6t€ *£l ‘TOT ‘Il diitioiimtiLnig £ ‘3£9
*4 *T£9 *4 *T9* ‘ll AinoionZoiiug *9 ‘3*3 ’4 ‘941 ‘l I tiuaigtiicbig ‘8 ‘983 $9 ‘38T 'll io^aDouoig 'OT *£*£ ‘1 Smxwoaoig ’9 ‘tM ‘II »^Uagriingioi3g 'L ‘SOo ‘11 AwJDpjp 'ttmi ^uf p '6 ‘443 ‘II S''ohtinung •g 'fyj ‘j tiuaiMtiotL ’03 F 4T ‘143 I ainogoiim.tA
•f *019 *1 inQonodjoxoiiX
■£l ‘9*3 ‘II ihigitiiiiL £ *66£ ‘II
’4T *S6£ *TT‘££‘1
'4 *9S£ ‘I Soiionog
*T *999 ‘II 4wa S101
SnLUdoZ SU an it ng SI11 0 Soidnuoi^ ’I *36t ‘I noi3<bndLo(i')ptn^ ‘6 *94 '£ *f4 ‘I d®a»«(w)o«Y»o»^ *6 ‘94 *1 K>}6oiniL(m)oiii0»^ *3 *T3f *1 tiiiLUidodxidn^
•£ *T3£ ‘I
’£ ‘89* 'I119403])DAvtwtf *4 *96£ ‘II Soxonoa^off ’fl *lt9 ‘II MiiiifiiOA^n^ ‘I I *863 *1 Ml«do«»4»
*6 *809 *11 iiOMXxjdbn
ILS
INDEX GRAMMATICUS.
873
n, 614, 6. /^ovOeveiv II, 401, 12. 476,11. igovQia&tv I, 396, 19. /nayxmx/^EffOat II, 74, 13. ixatriaoig II, 216, 15. Ixet/ia^dvtiv II, 582, 6. i»a/ii]zmniv II, 626, 13. imtvamioftv I, 348, 1. dxnkvri, 1,354,12. 462,7. II, 16,5. 51, 15. 93, 4. 128, 4. ixtvkoyila&ai II, 562, 3. ixixkvoiuog II, 269, 18. ixixofinia I, 294, 1. ixixdpajg $Zmv II, 18, 17. /xixvpmois I, 342, 10. ixipoixT]aig II, 316, 15. imvijaiSiog I, 419, 2. ixixoSfg (ivmxfg I, 330, 18. ixipgavTi^HV 11, 20, 11. ixi^gavtioig II, 20, 10. ixiOTTniovdffiTjs 1,261, A initiktafiog I, 409, 17. ixitfyvirivaig II, 244, 18. fxttv/ipiov fiovazixov II, 66, 4. {xiymkaivfiv II, 167, 5. Ixotxo86fir)fia II, 475, 15. fypoyos I, 284,3. ItaiQfidfiiji I, 321, 5. evO/g 11, 499, 6. tvxgoGtnxovv I, 344, 1. tvavvti8r]tfiv I, 315, 15. fvyt'latov I, 511, 11. tvyrpiiv I, 223, 5.
tviitiii II, 478, 5. , lyd/iEva i. q. xkijci'ov I, 125, 17. £tvyi]kattia I, 69, 7.
^toaQZixT] tgiag II, 172, 4. 173, 6. ftakaocavkiiv II, 505, 6. QtkTjiiatdQioi J, 110, 17. 138, 15.
164, 3. II. 549, 16. &ffdxfvotg II, 274, 14. I8ia>vvnfi69ai II, 416, 13. ixvog dying II, 80, 11. ioiVQoyvtanovtiv II, 121, 11. xaddqvalioc I, 350, 2. xaOtxavovv I, 289, 15. xddiGfia 1, 322, 10. xa^vxoGTQttfUv II, 287, 9. xaipiaxa dia'fiufiata I, 260, 22. xaionv6i II, 307, 8. xaxooxkayzvtiv I, 527, 5. xdvig II, 402, 14. xapa^os II, 211, 16. xaorpoqpvla$ 11,400,16 et 19. 401,4. xaTaiitftayiayia II, 261, 3. xuia.xQoi'tG&ai 11, 218, 13.330,17.
xarappvxapov* II, 32, 10. uarumimis I, 451, 8. 473, 13. xataGxa&i£uv 1,142. 5. tutnxomtvetv II, 237,17. xtcttvfuyt&tiv I, 196,17. xc'TMxad/g I, 62, 1.
xafixoipta I, 322, 3. xeLU'ox 1, 299, 13. 402, 16. xtkkvSgiov I, 270, 19.
XEpano* II, 494,15. xlcfottdc H, 614, 16. xlo/?o£ II, 165, 2. xotvoxkrf&rjg II, 410,10. xopnrapiot 1,321,3. xyakaiva II, 304, 9.
Iv XQVtpfj II, 249, 11. xrr/ropjxdv Sixatov II, 193, 4. Xv^ixcoat II, 421, 15.
xv/*ay®yEt» II, 649, 7. xoaSlxiov I, 374, 18. lapxaSaQiog I, 290, 5. kafixijvT] 307, 13. laqpvxrixdff I, 309. 14. Watmf II, 257, 16. 330, 1. Ai/JeUoc I, 114. 10. 257, 9. 455, 6. koynpraor^g rijg avkrjg II, 296, 11. koyodirqg tdiv dyikav I, 109, 21.
tcuv yEvtxcov I; 496, 2. tax oi-XEiaxwv I, 109, 22. 522, 10.
koixol dkkoi I, 417, 11. koixol t repot I, 142, 15.
kvfciog I, 316, 7.
kvaaofixztiv I, 466, 19. HaxtkkixogtpitQog 11,437,3. 438,17. HatQmvct I, 33 , 20. 55, 17. 11, 154, 15.
fityako8ovndrog I, 206, 6. fieyakoSovxixcv d^tco^a II, 546,15. /iiyakoixovo/udrog I, 79, 8.
[ityakotpmvilv I, 25, 4. Hikioatlov II, 143, 11. fitvroi ys ab initio 1,482, 13. II, 631, 18.
td fifQr] 1,34, 4.
Migo&ivitui I, 310, 8. fitaov/jatov II, 460, 7. Heteyypacpr) 1. 269, 18. pErdyiox 1, 270, 21. 342, 13. II, 579, 13. 596, 4.
fiijvokoytiv 1,319,9. (invokoytio^ai II, 13, 2.
HHVokoyrifia II, 13, 16. fLTivvtQia II, 250, 11. HiGOZdruixtla 1, 217, 5. Iiitofia II, 387, 4. povoxekkixov II, 390, 6.
874
INDEX GRAMMATICUS.
Iiovv89w> 1,271, 10. II, 133, 4. 11,211, 17.
fUfrfovlog II, 242,19. pwrixle 1,109, 18. H, 164,17.
183,22. furfujTui^g I, 279,19. Ninala^a 1, 227, 15. Ninala&tv
II * 57» 11. Ninalaik I, 249,9. rvxrfoapzo; I, 159, 11. {tdotpayo; Malia g I, 396, 6. (vvavli^tg II, 408. 4. oinndgitgog II, 132, 15. 466, 12. ofaioziifag II, 174, 17. 254, 4. iliyozuqia II, 608, 12. olorypipog II, 193, 15. 418, 12. onaiuovtlv II, 266, 9. 354, 12. , 406, 21. oHtctiaaig II, 525 4. o^ojrv/*/^** 11,114, 11. 117,5.
118, 10. 3*7(001; II, 248, 3. djtUcvxa nagaarjuu I, 322, 1. dxioOoxoditv I, 329, 13. bnloviivTjg I, 364, 16. dp&oof/frt* II, 36, 6. 6p&oa*(irjg 11, 24, 19. 127, 13. ogHTjtiug I, 450, 5. ogvyrj , I, 357, 6. oato/idgtvg II, 452, 15. datotgaynv II, 232, 10. * or* y»*»a*'ov I, 62, 4. on 4v«x«-{•* I, 135, 6. dr* Oavpaarqf , 77, 12. or* Otppijs 1,306, 22. tratdoxovlog 1, 24, 6. 33, 21. xanvxlizjs H, 615, 1. trarOavpaaroc I, 516,9. «a*v/**ijro6 II, 392, 3. ftiyag xcnr/a; II, 12, 12. 81, 11. ataxtxi) dji'a I, 370, 1. sapayytUa* 1. q, a’qpixf’aOa* I, 352, 14. II, 385, 11. 605, 9. 607,1. arapadoyuaT*^** II, 99, 8. xapaiyiaXto; II, 528, 14. Kaf«nttvt]Oilttv 11,33, 20. 548, 8. *apcndqrr;pto; 11, 553, 8. *apaxoi**a>,urro; rij; /itydlqg atpn-ioorjg I, 465, 5. 493, 9. *apaxvxr*xai II, 495, 6. «apa«lqxT*£c < v I, 372,3. swpderae*; rov /*>) alpctoda* I, 33 3.
sapaavld* I, 339, 11. «apaffvva£<6 I, 277, 5. ■apffrolpm** II, 98, 3. x«peX'a* 1, 234, 20. xaporpere*; 11, 64, 12.
xapoveur^t* I, 387, 2. xapvxoxlfxrfiv II. 504, 10. xtiaftovr/ II, 100, 16. 120, 6. xrrrrxxl>j0i«ri7c II, 115, 14. 9tftfiovuolti9 11,575,14. 611, 15. xfp*dp»<paxrodr I, 273,12. xtWPforqtijg I, 281, 2.
x*yx^p*jj; 11 12 12. 181 16. * 210. 6.
xlnOovr II, 528, 7.
aUa 1,34, 7. 59,20. 67,11. ■in* a* «Ua 1,379 , 7. 397, 3. xlijr nrjv 1, 389, 14.
xoi/LtcvCig II, 152,3. 167, 6. xoifitoafziio 11, 467, IX 471, 15.
579, 7.
»olfo]btv II, 154, 3.
xol*opx*xo* ^rizdvima II, 604, IX novtoyiqtvga 11, 330, 20.
spa&tav II, 188, 15. 496, 16. 599, 4.
xpiyxlxiaaa II, 290, 4. xgoayidfriv II, 47, 3 et IX 78, 16. trpoixodort** 1, 134, 8.
xpoxarapxrixa 11. 397, 5. Kgoiunotui 1, 504. IX xpoMvrifpara 11, 302, 2. ngooionoirflig 11,370,5. xpoxarptapxavaa; 1, 384,14. xpoerlcovreC 1, 209 , 9. 309 , 20.
425, 14.
xpoafxa^vvnv II, 407, 2. 414,15. xpoflfpt'rqg 1, 425, 18.
xpoacz^^Oa* 11, 96, 19. xpoax«2<v<*» II, 573, 16. xpoa/*a>xa<rfa* I, 282, 14. xpeixamje*; I, 341, 6. xpoqpot^aon;; 1, 105, 11. xpoqpaBoqpopt** 11, 305, 11. xpeOupaxapto; II, 328, 17. xpoaOitpaxcip*; I, 24,4. xparaxoatoldpto; 1, 374, 10. xgmro^fondfiooa H, 230, 11. «p«rofjfertaptn;; 11,210, 9. 220,19. xpsrofrvrijc I, 79, 1.
xpnroraxtHv I, 334, 9. xpe>roerpardp*«aa 11, 207, 5.
xvpex^oictr I, 271, 5. xvpodfx/imr II, 61, 14. xvgsokdTgTjg 11, 134, 20. 'Pepoycvij; 1,317, 15.
•oMliapios II, 645, X •dptrra II, 321, 7. o^acrexparopcta II, 266, 8. •tdacren^ 11,444, 10. Zualufiaf U, 563, 11.
INDEX GRAMMATICUS.
875
mdxpt^o* II, 492,17. na/^uni^uv II, 115,11. •xeptqxdyxM* II, 498, 14. 504, 6. nevotpiiia^ II, 645, 4.
nvltv/tog II, 390, 1. 528, 14. novifuorftfisiv IX, 384, 7. 531,6. 9»ovitttoTfifiii9tg II, 582,1.
•ra'hjpdrqc II, 259,17. naatiStov II, 146,4. orparoldyijpa II, 397, 4. •rparoxcSappjc I, 412, 4. 512, 3. 0vyxpotJj0/xde II, 519, 12.
CvyjaQiia I, 149, 2. av^xdrr]oig II, 317,18. •v/isoaov* II, 393, 10. 486, 18.
493, 8. 502,12. 550, 2. cvpxgotptguv II, 327, 18. ttv/ttpgijtfavrfg II, 168, 13. avviutant^tg II, 379, 13. nvSocitt II, 209, 11. 293, 9. 387, 16. 495,9.
<rv*3o0<C II, 215, 12. 0wcxxlq«la«<e II, 47, 17. twuvai xara0Tct0«« 1, 254, 12. tnvoxaStl* I, 295, 7.
omaxclos L q. gpaxtUog I, 460. 2.
511,16. U, 245,3. 370, 12. 502, 11.
ecprtigiotg II, 262, 13. tatvimtijg II, 88, 1. tagltag vf)as 1, 419, 21. rapxq II, 399, 3.
rardg tijg avkrjs I, 512, 5.
ttkflv tig naxgidwiv 11,16, 4.
124, 7.
tclxiwddijs II, 152,1.
uiyag tiaovttog II, 13, 4. 426, 4.
543, 8. 629, 14.
wfi] xapa ttov I, 95, 8. 460, 9. II, 296, 7. mgi t«>* II, 282, 2.
tolpijttitiv II, 558, 7.
roworijpHF II, 25, 11.
TO0ovrp rqg fUQttwhtg I, 126, 12.
d ixi rpasftp II, 400, 14.
rvpixif II, 78,14.
»5p<oxaO»i» II, 119,18. 155, 12. 280,10. 321, 9. 340,3. 348, 1 et 16. 429,5. 431,9. 449,1. vyeiai Baadixai I, £24, 17. vytiai II, 154, 5.
wtaxavxijg low 1,306, 12. 453,9. vscfoveut tf'xra II, 200, 18.
vx^akotg II, 158, 8.
wifxvga II, 646, 7.
ixovorjcig II, 93, 18. 461, 1.
vxonoiijatg II, 229, 19. v«o0n/ia*0i( I, 390, 15. vxorox^pa II, 489, 11.
vctegovv II, 614, 4.
v^»;loqp«*t*0O«< I, 141, 17.
tpdfiovvog II, 245 , 4. 520 , 6, 576, 13.
qnliv8ii£ia II, 581,17. q>koi6ovvtte IT. 229, 6.
tpvyaSiag II, 619, 10.
qp000aTa I, 137. 16.
cpa>000*cg I, 422, 15. 424, 2 et 15.
425,2. 11,28,7.
Zitgo&ttttv I, 173,11.
llifongattiv II, 20, 11.
ZQtatovytwioi v/fitgai II, 229, 10.
ZgvaofiovkkMi idyot II, 14,19.
tfVIOKQKUVOg II, 59, 11.
ZQvaokoylai II, 295, 14.
Zgvoivijna II, 614, 13.
Zfvaotvg/Mt I, 337, 2.
ZQvaotQaytiv I, 129, 8.
ipakt^)3i]na II, 463, 5. ^avSokovTina II, 337, 14.
coaro* I, 405, 9.
tig liar I, 82, 15. 343, 8.
INDEX HISTORICUS
•Abbas Genuensium magistrates ad populares Cpoli degentes missus II, 623, 17. paciscitur cum Amogaba-ris pro suis prospere II, 624, 6 sqq. 625, 8. frustra pro Romania 11, 625, 10.
abdicatio patriarchatus exacta ab Arsenio I, 111, 12 sqq. suasa Germano I, 292, 2 losepho supposita I, 398 , 6. uitro data a Vecco I, 454, 17. Athanasii subdola habita IT, 175. 15 sqq. Ioannis Cosmac am-bigua II, 347, 12s»|q.
^Abrampax prothieracarius II, 328,
Abula Peraarum incursionibus ve-xata I, 311, 7.
Acacius ecclesia dissidente medium se gerens 11,45. 1.
Achaiae princeps MichatTi desno-tae auxiliatur I, 84, 1. loannem Michaelis F. nothum laedit ib. 18. ab eo proditus Romanis I, 85. 5. liber-tatem redimit 1, 86, 15. magnus domesticus creatur ab imperatore I, 88, 13. iureiurando imperatori dato ■olvitur a papa ib. 16.
actuarii qui sint I, 539.
additio vocis „Filioque“ ad sym-bolum Nicaenum quando et quo iure facta ait a Latinis 1, 666.
Adrianopolitani Amogabaros turn inclusos comburunt II. 554, 17 sqq.
Aecaterina Michaeli Andronici F. uxor destinatur 11, 153, 7. neque tamen ei nubit II, 202, 8.
Aeg\ pti princeps Bulgaros ignorat I, 428'. 17.
Aeliae pa triarch a concitatus ad-versus Michnelem imp. a Maria Bul-gariue regina 1,127, 12. imperatori
re sistit de ecclesiarnm condliatione I, 428, 11.
Aeni arx a Bulgaria et Tocharis obsessa I, 235, 13. a Catelanis II, 639, 1. inde fugit Azatines sultan II, 611, 15.
aerae Graecorum anni qua ratione reducantur ad aeram Cbnsti I, 741.
Aesculapius cur dicatur natus esse e matre non puerpera II, 661.
Aethiopes Scythas emunt in usum militiae I, 176, 13. liberum eorum transitum a Michaele imp. impetrant ib. 16. eorum ope Syriam Palaesti-nam aliasque protincias Romanis eri-piunt I, 178, 14. Aethiopum sultan a Maria Bulgara frustra contra im-peratorem concitatur I, 428, 11. 17 •«{«!•
afhnitas Michaelis imp. cum Apaga Tocharorum suit an e 1, 174. 3. 21. cum Noga principe Tocharorum I, 344 , 7. cum Michaele despota I, 242, 18. 439, 11 sqq. cum Panno-niae rege I, 317, 4. cum regc Bul-gariae I, 342, 16. cum loanne Asa-ne I, 430, 18. cum loanne Lazo-rum principe I, 520, 19.
Agabana Oblivionis Castellum ab Ammiano Marcellino dictum 11, 691. eius nominis origo ib.
Agalmatis moiiasterium prope Nicaea m I, 112, 1.
Agari Albi dicti a Latinis Graeci I, 377. 8.
Agathio polis capta I, 348, 14.
Agathopolis cum Osphentisthlabo de deditione transigit II, 601, 5.
Alacca Nogae uxor Tzacae mater II, 264, 8.
A lais Persa Cazanis Canis Tocharorum edicto terretur 11,402, 15 sqq.
INDEX HISTORICUS.	877
can Romanis praesidiariis Sardium pacisdtur 11, 403, 6. fraudem pa-rans a Romanis opprimitur II, 404,10.
Alam cum Tocbaris coniuncti I, 345, 5. ad Andronicum imp. trans-emit II, 307, 1. in tractum Orien-talem ab eo missi ib. 15. vexant Romanos II, 309, 3. strenue pro iis pugnant II, 312, 2. Michaelem co-gunt ad missionem sibi dandam II, 314, 16 sqq. Alexium Raulem ocd-dunt II, 320, 7. 321, 13. veniam eius caedis ab imperatore petunt ib. 16. fortiter pugnant contra At-manem II, 334, 10. ob iniquam sti-pendiorum distributionem Rontzerio caedem minantur II, 421, 18 sqq 422, 13. cum Rontzerianis dimicant ib. 15. fugiunt e castris Rontzerii Magnesiam oppugnantis IT, 451, 8. Persas fugaut II. 452, 8. Rontze-rium interfidunt II, 525, 10. prae-propere fugientes Romanis magnae cladis causa exsistunt II, 550. 5. defidentes ex agro Romano praedas agunt II, 574, 5 sqq. Turcoptilos captos imperatori tradunt reconcilia-tionis causa 11. 590. 10. vicissim ab iis vexantur II, 602, 19. Osphen-tistblabo se adiungunt II, ib. ab Amogabaris Turcopulisque vincuntur II, 603, 2.
Alexandrinus patriarcba Nicolaus depositionem Arsenii improbat I, 271. 20. Athanasius Michaelem imp. comitatur in expeditione ad Sangarim I, 502, 9.
Alexius Alyattes dux contra Ge-nuenses missus I, 423, 5.
Alexius Ioannis Lazorum principis F. patri succedit II, 270, 9. filiam praefecti canideo ducere recusat II, 287, 10. ducit Iberam quandam imperatore invito II, 288, 4.
Alexius Philanthropenus. v. Phi-lanthropenus.
Alexius Philes. v. Philes.
Alexius Strategopulus Caesar. v. Strategopulus.
Alexius Taichauiota. v. Tarcba-niota.
Alhacenus comes Tamerlanis et eius vitae scriptor II, 705.
Alisyras Cariuanorum dux Philadelphian! obsidet 11, 421, 4. vulnerable in proelio cum Rontzerio com-
misso ftigit II, 427,4. Tripolim ur-bem capit II. 433, 9. 435, 11.
Alizones II. 413, 10.
Alubardas ad papam missus 1,168, 14. ocdso sodo redit 1, 169, 6.
aluminis fodinae at<|ue praeparatio et usus in pannorum unctura I, 678.
Philippus Amerala Caninorum et Coryphi princeps Michaelis despotae affinis I, 508, 10.
Amogabari qui sint et unde nomen trahant II, 659. v. Catelani.
amuleta sacra in pignus fidei a pa-dscentibus commutari solita II, 225, 13.
Amuras Pena Mesothiniam vexat II, 346, 8.
Amurius Tocbaris sibi conciliatis Melecum identidem vindt II, 328, 3. Meleco supplex ocdditur II, 329, 6.
Anagurua direpta a Persia II, 413, 1.
Anaplium oppidum laris dubii I, 88, 4.
Anasuranus s. Anasurion cognomen Chosrois regis Pcrsarum II, 686.
Anaxagorae libri de rerum naturn initium II, 660.
Anazarbi episc. Theodoritua I, 437, 5.
Anchialua capta a Romania I, 211, 1. ab Ospbentistblabo II, 601, 2.
Andreas pirata Venetos vexat II, 495, 13. navem Persicam captain imperatori dono dat ib. 16. propterea honoribus augetur ib. sqq. una ex eius navibus a Venetia incenditur II, 496, 4. arccm Tenedi expugnat II, 556, 10. Muriscus cognominatus II, 573, 12. Penas captos ocddit ib. ameralis dignitate ornatur ib. 14. Madytensibus obsessis commeatum subvehit II, 583, 8. ab imperatore defidens Romanos spoiiat II, 584, 7. pugna navali victus et captus II, 585, 1 sqq. redimitur a patruo ib. 7. in Callipoli obsidenda vulneratur II, 606, 4.
Andronicus Sardensis episc. aegre CvDsentit in coroualiouem Michaelis Palaeol. I, 102, 4. Arsenii abroga-tionem improbat I, 118, 7. mona-chus fit I, 120, 1. priorem dignitatem recuperare studet I, 272, 2. Arsenianorum dux apud imperatorem pro iis agit II, 38, 9. monasticae
878
INDEX HISTORICUS.
vitae pertaesus patriarchatum ambit II, 43, 10. pristinam dignitatem re-cuperat et imperatori a sacris con-fessionibus U, 50, 12. Chalaza cognominatus ib. 13. inique in an-tistites agit II, 52, 1. accusatus maiestatis II, 65, 23. ignominiose honoribus privatur ib. sqq. v. Chalaza.
Andronicus Tarchaniota. v. Tarchaniota.
Anemae turris career Vecci I, 378, 16.
angeli Cpoli honorati concursu po-puli tcrtiia feriia II, 85, 14. cur ad dexteram Arae maximae culti If. 707. mali cruciandia improbis adhibiti ib.
Angelocoma a Persia capitur II, 413, 2.
Angelua logariastes II, 296, 11 sqq. angonia teli Franci descriptio II,
Anna Alemanna Manfredi soror Ioannis Ducae vidua Michaelis imp. incestos amores eludit I, 181, 9. quominus ab eo uxor ducatur a pa-triarcha impeditur I, 182, 3 sqq. ad Manfredum remittitur I, 184,13.
Anna Eulogiae F. Niccphoro despotae nubit I, 242, 13. Michaelem Du cam Andronico imp. se prodituram ease spondet II, 67, 12. promiaaum exsequitur IT, 72, 9. coniugium Itha-maris Aliae cum Michaele Andronici F. procurare frustra atudet II, 201, 2 s'pi. 250, 6. Aliam Philippo Caroli F. uxorem dat II, 450, 7. ur-bes in dotem gcncro assignatas reti-nens ab eo debellatur ib. sqq. Tho-mam F. cum Michaelis imp. iunioris Alia connubio iungit ib. 15 sqq.
Anna Michaelis despotae F. Gu-lielmi Achaiae principis uxor I, 82,20.
Anna Pannonia Andronico Michaelis imp. F. nubit I, 318, 2. obit I, 499. 13. splendidae eius cxequiae I, 500, 19.
antimensia quid sint I, 558.
Antiochia direpta ab Aethiopibus I, 179, 13. a Babylonia suitane II, 86, 10.
Antioehenus patriarcha Euthymius Ut Arsenio patriarchatus abrogetur consentit I. 271, 13. 8. Nicolai ope mire conservatus I, 429, 3. mortuus Cpoli I, 437, 1. successor eius Theodosius monachus I, 436, 18.
Antistbenisprudens votam 1,331,1.
Antonini imperatoris edictum de servis laboribus non aggravandis II, 648, 6.
Apagas s. Apagan durit Mariam Michaelis imp. F. no th am I, 174,21. Cbalau F. II, 262, 15. memoriae lapsu frater Chalau a Pachymere dictus II, 611, 15. 774. Mogulen-sium Abakas-kan h. e. imperator creator II, 815 sq. eius mortis annus demonstratur II, 817.
Apamea destructa I, 179, 14
Aphamea castrum ab Italis defen-ditur I, 110, 9.
apocrisiarii ad Martinum papain I, 505, 7.
Aprenorum gens patrida Cpoleos I, 65, 10.
Apuliae rex Manfredus genet Michaelis despotae I, 82, 20.
aquilarum imagines honoris causa conceduntur Constantino Porphyro-genito 1,499, 18.
Aquileia sedes senatus Veneto rum II, 243, 10.
arcbidiaconi Meliteniota et Meto-chita doctrinam sanam propugnant II, 90. 19 sqq. career* et exsilio multantur II, 102, 11.
arcuum genus Tzangra II, 721.
Areopagus institutus ab Andronico cito exolescit II, 237, 5.
Arganes Tocharorum Kanis Me-Iccco Masuri conciliator II, 327, 12.
Argentina Opicii Spinolae F. Theodore Andronici F. Montisferrati mar-ebioni nubit II, 598, 14. 773.
argentum vivum quo diflerat ab hydrargyro I, 660. eius usus in ex-cavandis portubus nunc ignotus ib.
Argos iuris dubii I, 88, 5.
Argun - Chan imperare Mogulensi-bus incipit II, 820. moritur ib.
Armenia* rex Euthymium Antio-chenuin in mare relegat I, 429, 3. principes legatis imperatoris duas re-gis Alias tradunt, e quibus eius Alio sponsa eligatur II, 205, 13.
Arseniani schismatici ab ecclcsia deficiunt 1, 273, 2. de iis condo ib. 14. eorum potentia I, 314, 6.
Arscnius patriarcha vocatur ad de-iiberationem de eligendo tutore principis 1. 66, 5. bonoriAcentissime a Michaele Palaeologo magno duce ex-
INDEX fflSTOMCUS.	879
ceptus I, 72, 12. fevet promotion! eius in imperium I, 79,1. sollicitus de eo negotio I, 90, 1. in mona-sterium se abditl, 111, 12. frustra revocatus I, 113, 11* patriarchate cedit I, 115, 2. revocatus in pa-triarchatum I, 172, 2. Palaeologurn iteruin corouat I, 173, 15. emu excommunicat I, 201, 18. absolutio-nem ei petend pernegat I, 211, 7. 255, 10. 261, 7. eum reprebendit quod cum Christiania bella gesserit I, 241,1. accusatus ab Epsetopulo J, 257, 5. coram synodo recusat comparere 1, 264. 5. damnatur et exauctoratur I, 268,4. deportatur in Oxeam insulam I, 270, 10. Ap-dronicum Sardensem in integrum re-stituere frustra conatur J, 272, 2. accusatur maiestatis I, 285, 4. mit-tuntur a synodo qui eum de eo criuiine interrogent ib. 19. eius response, I, 287, 2. ab iinperatore crimine sol-vitur et muneribus donatur I, 289, 5. eius cadaver splendide Cpolim repor-tatum in Sophiae templo deponitur II, 83, 8 sqq. translatum inde in monasterium S. Andreae II, 85, 19. eius sitae et duplicis patriarchates initium et finis I, 724.	*
Arsenius Hagiosj meonita patriarch a Antiochenus creatus II, 56.6. nomen eius Cpoli e sacris diptychis recita-tur ib. 9. accusatus exauctoratur ib. 10.
Arsenius Pergamenus a synodo ad loannem Cosma in legates 11,349,11.
Asan senior Bulgariae rex Tbeo-dorum Angelum imp. captum excae-cat I, 82. 5.
Asan iunior senioris nepos Irenen imperatoris F. ducit I. 439,1. 19 sqq. ab imperatore in regnum Bulgariae evehitur 1.440. 4 sqq. contra La-chanam ducit I, 446, 6. Terneoo potitur et fit rex Bulgariae I, 4+7, 6. fugit Temobo metu rebellionis I, 448, 14. Romaidis despota creator in compensationcm regni Bulgariae H, 57, 13.
Asan Michaelis imp. avunculus contra Persas militans moritur II, 315, 10.
Aspra genus monetae Graecis usi-tatum II, 722.
Astrabite expugnatur a Penis II, ♦12,14.
Astytzlum arx ad Scamandrum, ubi Theodori imp. pecunia servatur I, 68,6.
Asunes fl. alluens Bellagrada arccm I, 510, 1.
Asus arx Persia deditur 11,437, 19.
Atar dux Persarum Cubuclea capit II, 580, 7.
Atarii i. q. Tochari I, 129, 3. cur vocati milites Moguienses in Perside 11,809.
S. Atbanasii testimonium de pro-cessione Spiritus 8. I, 383, 19. II, 29,17.
Athanasius patriarcha Alexandr!-nus creatus post constitutam ecclesia-rum pacem imperatori favet I, 428, 15. 429, 10. eum comitatur in ex-peditionc ad Sangarim I, 502, 9. re-fert Pachymeri quid sibi turn dixerit imperator I, 313, 15. synodo contra Veccum praesidet II, 25, 6. antisti-tum damnationem ratam habere re-cusans II, 55, 5. inter patriarchas non recitatur II, 56, 18. interest colloquio Gregorii patriarchae cum Vecco II, 97, 2. tomo Gregorii non vult subscribere II, 120,9. suadet Cyprio abdicationem patriarchates II, 121, 13. ab- Atbanasio patriarcha Cpolitano vexatus Rhodum secedit II, 203, 3 sqq. redux ad Armeniae regem legates mittitur ib. 16. spoliator a piratis II, 204, 6. legatur a synodo ad loannem Cosmam II, 349, 11. Athanasii in sedem Cpolitanam restitution! resistit II, 367, 8. 409, 9. Alexandrian! redire cogitur II, 579,1. defertur in Euboeam ib. 14. ab Eu-boeensibus Frenis tentatur II, 593,18. inde profectus Thebas in custodiain datur II, 595, 11. liber dimissus prope Almyrum hospes degit ib. 15. patriarchate privatur II, 615, 9.
Athanasius patriarcha Hierosoly-mitanus accusatus a Brula Caesariensi deponitur II, 615, 12.
Athanasius Lependrenus interest conventui Atramyttiensi II, 59, 15.
Athanasius monachus Andronico per Eonopoliten oblatus multuni placet et in monasterio Logariastae collocatur II, 107, 10 sqq. patriarcha electus II, 139, 7 sqq. vilem cultum affectat
880
INDEX HISTORICUS.
II, 140, 3. horribilis eius oratio II, 142, 1. contrarii de eius virtati-bus et miraculis sermones bominum II, 143, 1 sqq. celebratur eius pro-motio II, 145, 7. sinistra patriarchates omina ib. 18. 146, 1 sqq. mini-stris utitur monacbis inbumanis II, 147, 16. ignarus artis regendi homines II, 150. 4. Agri monasterium Athanasio Alexandrino eripit II, 203, 6. cunctis exosus 11,165, 17sqq. se ultro cesiurum patriarchate signi-f.cat II, 169, 17. libellum quo sibi adversantes excommunicat migratu-rus absconditem relinquit II, 173, 13. in Cosmidii monasterium abducitur II* 175, 12. cessio eius scripto ex-Sressa ib. 15. libello quern abscon-idit reperto incusatur II, 249, 6. eius response II, 253, 4. vaticinatur futuruin terrae motuni II, 359, 4. patriarchatein sibi delatum recusare se fingit 11, 368. 1 sqq. Andronici favore in patriarchates restituitur II, 382, 18. Athanasii Alexandria! nomen non vult recitare II, 409, 9 sqq. litaniis celebrandis etiam per nodes vacat 11, 420, 19. 581, 12. 626, 11. 631, 4. gravis in euiu invidia con-flata II. 4‘iO, 18 sqq. monopoiia collate- •■ 'lere II, 461, 6. ab Arsenia-nis voncione nocturna probris const tur II. 475. 16 sqq. libelli fa-nio.4 in eum sparguntur II, 520, 6. seditione coorta fugit II, 530, 8. bona cleri occupat 11, 559, 10. Athanasii Alexandria! eiecti bona cupide invadit II, 579, 1. cunctos vexat II, 581,9. arbitrium quaestionum foren-sium oblinet II, 583, 1. Hilarionem inonachum multari vetat II, 596, 1 sqq. toliit imagines trium Germa-norum 11, 614, 8. Michaelis imp. ib. 13. in omne genus hominum sae-vit II, 615, 5. 631, 1. eius prior patriarchates ipsorum quatuor annorum fuit II. 781. secundus quando inceperit 11, 790.
Athenaeus defensus adversus anim-udversionein Casauboni II, 663.
Atman regiones Cpoli circumsitas infesiat II, 316, 7., viciniam Nicaeae aliasque regiones incursat II, 332. 2. collect as a Siurq copias delet II, 414, 1. Belocomam capit ib. 18. Prusam obsidet II, 415, 3. regio-
nem Nicaeae adsitam vastat Mariae Muguliorum dominae minis irritates II, 637, 7. Tricocciam expugnat II* 638, 1. loca Nicaeam et Pythia circumiacentia occupat II, 642. 3.
Attaleota equiso Magnesiam occupat II, 428, 10. Nostongum urbe excludit ib. 14. per Rontzerium gra-tiam imperatoris impetrat II, 429, 10 sqq. a Rontzerio deficiens II, 439, 19. Italos Magnesiae repertos adoritur ib. 20.
Atramyttii conventum imperator celebrat ad componenda ecclesiae dissidia II, 59, 1.
Augustaeum forum Cpolitanum II, 662.
8. Augustinus a sexta synodo vir beatae memoriae vocatus II, 29, 7.
Augustus mensis pierunique Posi-deon nonnunquam Maeinacterion di-ctus Pachymeri II. 701.
Aulax locus II, 427, 5.
auro liquefacto occisus Chalvphas I, 129, 3. 249, 6.
Australium hominum natura 1, 175, 7 sqq.
Azatines sultan Persidis Tocharo-rum metu fugit ad imperatorem I, 129, 8. 130, 17. 609, 19. splendide excipitur 1, 132, 5. fucum ei facit imperator cum hostibus eius foedere coniunctus ib. 11. ignavus et luxu-riosus I, 129, 15. coniurat in imperatorem I. 229. 3 sqq. inclusus in arce Aeni I, 235, 16. deditur Bulgaria et Tocharis I, 237, 10. encol-pia petit ab imperatore I, 265, 15. an Christianos fuerit dubilatur I* 267, 1. matrein habuit Christianam I, 131, 2. de regno certat cum Ru-cratine fratre II, 609, 12.
Baburxa Tamerlanis nepos Mogo-lis imperium condit II, 704.
Baby las episcopus Ancyranus II, 377, 9.
baculum pastoralcm patriarchae schismatic! ab imperatoribus accipere soliti II, 747.
Bahadur - chan ultimas princeps Mogulensium quando imperare inceperit , quando desierit 11, 825.
Baibras e servo fit sultan Aegypti Bundokdar dictus II, 815. manci-piis bcythicis utitur ad militiam ib.
INDEX HISTORICUS.
881
batatas Magistrates Veneterum I, 163, 2. trucidatus a Genuenmbus Cpoli II, 242,19.
Balanidiota ephebus Theodori imp. 1,33.23
Balduinus imp. Latinos Cpoli capta fogae se mandat 1,144, 11. eius ue-gligentia in conservando palatio I, 161, 7. exapitur et affims assumi-tur a Carol© Appuliae rege I, 163, 12. 317, 6.
balneum ecdesiae Cpoli I, 259, 9.
Balsamon centum annis antiquior Pact j mere II, 672. conciliator eius narratio de imperatoris praerogativa aliqua cum Pacbymere ib.
Bardareotae pars regii sateliiui I, 321, 2. unde dicantor I, 549.
Basilius Barlaam episc. Adrianopo-litanus excaecatus in perpetuam custodian) datur 1, 302,4 sqq.
Basilici fratres a sultane ad impe-ratorem transfugiunt I, 129,16. alter magnus hetaeriarcba alter Basilius excubitor I, 130, 7.
8. Basilius Valentis imp. dona ec-clesiae oblata accipit I, 480, 13. eius de procesaione Spiritus 8. testimonium 1, 481, 17. posteriorem filio Spiritum didt 11,29, 20.
Basilii Bulgaroctoni imp. cadaver repertum et honorifice humatom I, 125, 1.
Basilius Caballarii F. I, 34, 7.
Bato Sclavoniam aliasque terras Mogulensibus subiidt II. 808. victus a Francis in Persidem recedit et Ca-lyphain opprimit II, 809.
Bebryces Pylopythii vexantur II, 413, 11.
Beclas vocabulum conflatum ex iitteris initialibus quinque verborum I, 28, 14.
Bellagrada arx obsessa ab Italia I, 509, 9. eius situs et descrip tio I, 510. 1.
Belocoma s. Angelocoma direpta a Persia II, 413, 1. capitur ab At-mane II, 414. 18.
bema quid sit I, 611, 13.
Berengarius Euter.za Cateianus di-ctus Padnmeri Mpyrigertas Tentza, Frantzi Piceriotetza 11, 770.
Berytus destructa ab Aethiopibus I, 179,14.
bisellii honor qualis sit I, 673.
Georgius Pachymeres II.
Bixya a Pharenda Tmme obside-tar II, 629, 13. urbs Thradae in qua praesidium equitom imperatores habent 11,774.
Blachcmarum palatium I, 161. 7. 421, 6.
Blachernensis synodus saevit in antistites a monachis accusatos II, 50, 12.
Blachi qui sint II, 665.
Nicephorus Blemmidas monachus religione et doctrine insignia editor ab losepho patriarchs 1, 338, 17. eius sapientia I, 339, 12. eius testamentum 1, 341. 18. irritum factum I, 342, 9. eius scripta contra schisiua I, 477, 3. processionem 8. Spiritus probat libello II, 28, 17.
Booses fl. I, 510, 11.
borealium hominum nature I, 175, 7 sqq.
Bospilas contra Catelanos mittitar a Micheele Palaeo). II, 543, 6.
Bossi las dux Bulgarorum pro Romanis pugnantiuiu II, 445, 20. Bul-garos Osphentisthlabo parentes cae-dit II, 446. 2. captos liberos dimit-tit ib. 7. Alanis et Turcopulis contra Amogabaros praeest II, 549,10.
Brulas Caesareae episc. Athana-sium Hierosulymitanum accu. ' ’I, 615, 12. missus ad rem inquire). •>. ipse eius sedem occupat ib. 15. w • auctoratur II, 616, 4.
Brysis arx frustra eppugnatur a Catelanis 11, 629, 8.
Bucellaria a Persia vastata I, 221, 10.
Bulgari Theodorum Angelum imp. devictum capiunt I, 82, 5. eorum rex Constantiiius adversus Michae-lem imp. concitatur ab Irene uxore I, 210, 1. coercentur ib. 8. cum To-charis coniuncti impcratorem capere conantur I, 231, 5 sqq. Aeni arcem oppugnantes dedito Azatine recedunt 1, 235, 13. pacem faciunt cum im-peratore I, 342, 16. denuo contra eum bellutn parant impulsu Mariae retinae 1, 427, 1. contemnuntur a sultane Aegypti 1, 428, 17. vincun-tur a Lachaua I, 434, 7. eum regem accipiunt I, 443 , 8. devicto Lachana a Todiaris Asanem regem agnoscunt 1,445,10. Asanem fugant Tertere in regnum evecto 1, 448, 2.
56
882	INDEX HISTORICUS.
caeduntur in transitu Bcafidae fl. II, 446, 2. vicissim Romanos vincunt lb. 10. eorum mos captivos liberos dimittendi ib. 7.
Caballarii trecenti dati a domino Tbebarum loanni Notho I, 328, 14.
Caballariorum gens primaria Cpo-leos I, 65, 9.
Michael Caballarius magnus cono-staulus perit I, 411,20,
Cabasilas actuarius admonet Andronicum de periculo paths aegrotan-tis 1, 530, 8.
cadaver monachi alicuius sanctum habetur II, 480. 5.
Caesar, v. Strategopulus.
Callipolis a Catelanis seditiosis oc-cupata munitur II, 527, 10. obside-tur a Romanis 1I? 528, 3. induciis fraude impetratis liberatur ib. 8. Romani iterum urbem oppugnantes fu-gantur II, 543. 6. oppugnatur a Genuensibus II, 605, 9.
Caloidas excaecatur I, 492, 3.
Camelopardalis descriptio 1,177, 9. campanarum sonitu populus convo-catur II, 32. 18.
Campus Furentis locus IT. 687.
canicleum quid sit II. 688. eius praefectura i. q. cancellarii officium ib.
caniclinus i. q. cancellarius 11, 689.
Canina arx Carolo regi dedita 1, 503. 17. Itali devicti eo confugiunt I, 515, 3.
Canis regem significat apud Tocha-ros I, 346, 1.
Cannaburius minister Ircnac Asanis viduae II, 509, 6.
Canstritzis urb« capta T, 348, 18.
Cantacuzenoruin gens primaria I, 65, 11.
Caracalus Nicomediensis iugum evangelii point in ordinatione A thana-sii patriarchae 11. 146, 11.
Carbas eunuchus trucidatur IT, 76, 16.
cardinales a cardine dicti I, 360, 1. de ea re locus Pii 11, 659. eos ambit imperator 1. 209. 20.
Carmani Alisy ra duce Philadelphiam obsident 11. 421, 6.
Carmpantas s. Carmpantanes a Ca-tane fralre ex Indis ad successionem imperii vocatur 11,459, 4. imperium sandpit ib. 8. Persas dehellat II, 588, 8. eius imperii initiuin et finis 11, 825.
Carolus Apuliae rex eligitnr a papa dux contra Manfredum rebelled I, 185. 7. 317,10. devicti regnum ac-cipit 1,185, 14. Balduino Cpoli pro-fugo affinitate iungitur I, 163, 12. 317, 6. parat bellum contra Romanos ib. eius gerendi facultatem ne-gari sibi a papa dolet 1. 409, 16. Ca-ninorum arcem in deditionem accipit I. 508, 8. prae»idiuin ei imponit I, 509. 1.
Carolus quidam Muzalonem proto-vestiarium occidit I, 61, 7. invitatus ad coniurationem contra Michaelem imp. coniuralos prodit I, 284, 16.
Carthago Aethiopibus pro arce I, 363, 3.
Caspiae portae I. 344, 16.
Cassianus magnus primicerius prae-fectus Mesothiniae proditionis accusa-tus revocatur II, 618, 10. negat sc v4mturum nisi caveatur sibi pignoribus II, 619, 5. proditus a Chelensibus capitur ib. 7. peritus artis bellicae II, 620, 4.
Castoria ab loanne despota capta I, 107, 2.
Castrum Oblivionis career cur ita dictus II, 691. curabAmiano „Aga-bana‘* a Simocatta „Giligerdon** vo-cctur 11, 692.
Catanei Phocaeae domini I, 676.
Catechumenea quid sint I, 46, 15.
Catelani Rontzerio duce Cyzici dire grassantur 11,399, 4. 416, 1. unde Amogabari dicti ib. 2. nonnulli do-mum abeunt II. 418, 21. soluta ob-sidione Magnesiae II. 480,12. in Oc-ciduam traiecti continenlem libidinis et avaritiae edunt exempla 11.481.13. iusto plura ah imperatore postulantes obiurgantur 11,486, 5. 487, 9. lega-tiones eorum ad imperatorem irritae II, 501, 12 sqq. 514, 4. Rontzerio interfecto a Romanis caeduntur II, 526, 5. Romanos Callipoli obvios
oeddunt 11. 527, 10. a Siculis dese-runturib. 13. Romanos accolas mans spoliant II. 523. 3. Perinthum ex-pugnant II, 529, 1. Catelani cuius-dam ab Andronico honoribus aucli pro-ditio detegitur ib. 17. poenas dat II, 593, 7. Catelani Michaelem imp. vincunt II. 549, 3. regiones citra Ma-ritzam fl. infestant II. 562, 5. Cu-budeenscs Penis produnt II, 580, 7.
INDEX HISTORICUS.
883
loca Gano monti vicina populantur II, 585, 17. Rhaed estem frustra op-pugnant II, 586, 11. mare infestant II, 592, 5. Orestiadis territorium vastant II, 603.11. Pamphylum frustra tentant 11, 605, 3. Didymotichi ob-sidionem solvunt ib. 6. pace spreta 11, 625,1. Cpolim tendunt II, 626, 2. revocantur ab incepto audita suorum clade II, 627, 8. fame et lue afflicti Maritzam fl. traiicere cupiunt II, 636, 15. infensis invicem sibi ducibus Cassandreaiu tendunt II, 651, 12. e proelio ibi commisso Romofortus superior evadit II, 652, 4.
Catclanici belli duplex initium a Pachymere confunditur II, 799.
Cath ar us legatus reginae Bulgar o-rum I, 428, 2.
Catherine Balduini F. Carolo regi Franciae nubens ei titulum Cpolitani imperatoris alfert II, 763.
Cazanes Kanis Tocharorum eCha-lau et Apaga genus trahens II, 262, 15. Andronici imp filiam ducit II, 402, 15. barbaros imperium Roma-num incursare vetat ib. Cyrum Darinin alios sibi imitandos proponit II, 457, 1. Iberis Christiania in bello ulitur ib. 7. in crucis signo magnum vincendi omen positum putat ib. 11. sultanem Arabum debellat ib. 13. ar-tis mechanicae peritus II, 458, 3. deum in gubemandis hominibus imi-tandum censet ib. 8. nummus auro purissimo ab eo cusus ib. 13. Tuctai-item frat rem imperio excludit ib. 16. Carnipantanem sibi successorem de-signat 11, 459, 4. moritur anno imperii sexto aetatis quinto et trigesi-mo II, 456, 11. 459, 15.
Celtae securigeri custodes fidi I, 71, 9. career iis custodiendus tradi-tur I, 378, 16.
Cenchreae arx ad Scamandrum I. 485. 3. a Persia oppugnatur II, 443, 9. ad deditionem compulsa incendio deletur II, 444, 15.
Ceras portus Cpoleos I, 524, 1.
ceremonia coronation!* Michaelis descriptai, 195,1. promotion!* Ioannis in despotam 1, 196, 21.
Chabaea arx ad Sangarim 1,419,8.
Cbadenu* a praesidiariis tributa exigit 1, 18, 2 sqq. ut Michaelem Palaeol. capiat Thessalonicam missus
1, 27, 5. 29, 14. dementia in era utitur ib. 17. ominatur ei insdena imperium I, 30,15 sqq.
Chalaza Sardensis episc. Germano suadet depositionem patriarchates I, 296, 13. inde accusatus a Germano apud imperatorem I, 297, 16. ▼. Andronicus Sardensis.
Chalcedonensis canon a Graecis falso dictus contulisse primatum Cpo-litanae sedi I, 664.
character sigilli Michaelis imp. I, 532, 2.
Chatzices pro Iberis cum Andronico imp. frustra de foedere agit II, 620, 7 Sqq<
Chela arx locus exsilii losephi ex-Eatriarchae I, 419, 1. capitur a bar-
axis II, 412, 14.
Chius crudeliter diripitur a Rontze-rio II, 436, 19. vastatur a Persia H, 510, 1. incolae fugientes naufragio pereunt ib. 5.
Chliara arx terrae motu eversa II, 233, 9. 234, 4.
Choeroboscus. v. loaiuies.
Chosroes Anasuranus rex Persidis II, 686.
chrismate inunguntur qui se ad ri-tum Graecum adiungunt 11, 520, 10.
Christiana religio floret apud Mo-gulenses II, 767.
loannes Chumnus accusat Veccum I, 376, 19.
Nicephorus Chumnus mysticus Theodoro Muzaloni aegrotanti inti-mu* minister II, 164, 14. protove-stiarius et praefectus caniciei creator 11, 193, 6. eius filia sponsa destina-tur Alexio principi Lazorum II, 287, 10. et loanni despotae Andronici F. 11, 289, 15 sqq.
Theodorus Chumnus legatus ad Rontzerium re infectareditll, 508,12.
Chutiuchaimu* Pachymeri dictus quem Arabes Kotlu 8ahum vocant 11, 823.
clerici urgentur et vexantur ab imperatore I, 386,7. 390, 10. templo exclusi f'>ris preces persolvunt II. 19, 17. suspenduntur per losephi mini-stros II, 21, 15. dum consecratur Gregorius sero in templum admissi dimittuntur sine Hturgiall, 46, lOsqq. communione frustrantur pane profano sibi per fraudem date II, 48, 5. tomo
884
INDEX HISTORICUS,
Gregorii Cyprii subscribere recusan-tes multantur II, 111, 12 sqq. Gregorius accusaturi in iudicio adsunt II, 124, 17. donantur ab eo II, 133, 1. vexantur a Saba monacho II, 163, 2. ab Andronico II, 165, 4. oppress! ab Athanasio patriarchs II, 642, 6. litters* ad eum mittunt II, 643, 9.
Cocci monaclii 1, 489, 16.
Colonea a loanne despota capta I, 107, 2.
Colyba quae sint I, 574.
cometa anni 1264 I, 647. a. 1664 I, 648. a. 1695 I, 649. cometa Cpoli apparens describitur II, 304. 3.
concio Muzalonis protovestiarii I, 41, 15. Michaelis Palaeol. I, 49, 7. eiusdem de urbis cxpugnatione 1,153, 9. ad populum de schismaticis I, 273, 14. ad ecclesiasticos 1, 457, 4.
coniuratio contra imperatorem detecta et punita I, 284, 16.
Constantinopolis capitur a Graecis I, 140, 6. ab imperatore intratur I, 159, 16. ordinatur 1, 163, 18. mu-nitur 1, 186, 11. quando a Latinis capta I, 694. quando a Graecis recuperate sit I, 722.
Constantinopolitanus patriarchates ordine quartus ambitions in secundum promotes I, 661.
Constantinus dictus Michael Palaeol. in infantia 1. 301, 1.
Constantinus Melangiorum episc. I, 102, 9.
Constantinus Thecus Bulgarorum princeps Irenen Theodori imp. F. du-cit 1, 36, 1. conritatus ab ea contra Michaelem imp. 1. 138, 1. 210. 3. irrumpit in tines Romanos cum Tocha-ris coniunctus I, 231, 5. cohibetur 1, 210, 8. Irene mortua Mariam Michaelis imp. neptem ducit I, 342. 16. Iroelio a Lachana victus interticitur j 432, 8 sqq.
Constantinus Melee Azatinis sulta-nis F. Cpoli baptizatus et educatus II, 612, 13. ne sultan fiat ab Andronico imp. impedilus II, 613, 1. Pegarum praefecturam ab eo accipit ib. 4.
Constantinus Magnus Helenae ma-tris statuam in Strategic foro colloca-vit II. 662.
Contoskelimn instauratur 1,365,14.
contus i. q. comes I, 181, 1.
coronatio Michaelis Palaeol. prim 1,101, 13. secunda 1,173, 9. Aa-dronici cum coniuge I, 318, 16.
Corone terrae mote concussa II, 393, 3.
Corone* interpres missus ad Catelanos II, 564, 9.
Cortatzes Cretensiua dux suspe-ctam habet Philanthropeni cuncta-tionem II, 221, 18. Phiianthropenum sibi proditum hosti tradit 11, 224, 12 sqq.
Cosmas Sozopoli oriundus cum fra-tre et filio tit monachus II, 182, 8. e monasterio eiicitur ib. 20. liberates in insulam solitariam secedit II, 183, 3. insinuatus imperatori ib. 11. confessarius eius et patriarcha fit ib. 14. 11, 184, 18. Ioannis nomen assumit 11, 185, 11. baculo pastorali et dibambulo bonoratur II, 186,8. solos monachos ad episcopates evehit II, 187, 3. imperatori invites assen-titur 11, 197, 12. de scriptis Atba-nasii repertis cum eo deliberat 11, 249, 19. aegre fert non consuli se ab eo super Siiuonidis nuptiis II, 279, 8. imperatori propter consilium filiae dandae in matrimouium crali Serbian iratus 11, 281, 8. aedes patriarcbales intrare recusat II, 283. 16. placates ab imperatore ofticium patriarchale resumit II, 292, 7. obstat restitution! Ioannis Ephesiui 11,299,10. in monasterium secedit ib. 17. accu-satus ab episcopis II, 300, 3. ultro adit imperatorem eumque sibi recon-ciliat 11, 302, 4. voce divinitus edits imperatum sibi ait ut ecclesiae regendae munus resumat ib. 17. op-pugnatur ab episcopis II, 337, 5. Hiiarionem Sei) brienscm frustra cri-minatur II, 339, 17. patriarchate ce-dit 11, 341, 5 sqq. imperatorem sibi insidiantem anathematis intermina-tione terbat 11, 375, 15. anathema tollit II, 380, 13. Suzupolim recedit II, 384, 11. ab Osphentisthlabo mit-titer ad imperatorem 11, 628, 12.
Cosmidii monasterium I, 475, 10. arx diruta 11, 592, 15.
Cotanitza monachus e Periblepti monasterio in monasterium Maximum traducitur II, 66, 15. inde aufugit II, 67, 6. Triballis iunctus Romanos vexat II, 257, 12. adiungit se
INDEX HISTORICUS.	885
crali ib. 15. 271,12. ab eo impera-tori deditur II, 285, 15.
Cozy lensis antistea consecrat Geor-gium Cyprium II, 44, 3. Philippo magno domino confessarius ib. 8.
crales Serbiae perfidus I, 350, 18. 352, 14. fines Romanos incursat II, 257, 14. 271, 12. inconstans II, 272.11. plures uxores habet ib. 17. libidinosus II, 273, 5. Simonidem vix octennem Andronici imp. F. in matrimonium accipit II, 285, 15sqq. Cotanitzam imperatori tradit ib. ab imperatore honorifice excipitur II, 286,5.
Creta terrae motu concussa II, 393, 4.
C re tenses a Latinis subacti milita-tum in Asiain transeunt II, 209,5. Philanthropeno auxiliares 11, 210.10. eius cunctationein suspectam babent II, 221, 18. eum produnt II, 224, 12 s<]<].
Crotonae episc. honoratur ab imperatore I, 360, 8.
crucis gloria causa bellandi Francis I. 363. 13.
Cubuilea arx a Persis oppugnatur II, 580, 7 sqq.
Cudumenes Traianopoleos episc. I, 351, 5.
Cula arx II, 435, 17.
Cursites Alanus sororem Cuxim-paxi in matrimonium dat II, 575, 5.
Cutritzaces auctor consilii expu-gnandae Cpoieos I, 118, 15. ad id exsequendum plurimum confert I, 129, 14.
Cuximpaxis nomen sonat principem Hieromagoruin II, 590, 9* Tocha-rus superstitionis Persicae antistes II, 345, 5. Christianus fit ib. 10. filiam Solympaxi collocat ib. 12. suspicionem perfidiae incurrit II, 346, 6. ab Andronico missus ad de-leniendos Alanos cum iis se coniun-git II, 553, 3. 574,12.
loannicius Cydon episc. Tbessalo-nicensis ex praefecto Sosandrorum I, 126, 7.
Cypri rex filiam Micbaeli Andronici F. uxorem dare recusat nisi probante papa II, 205, 8.
Cyprius. ▼. Gregorius.
Cyrilli testimonium de proccasions
8. Spiritw I, 383,9. II, 30,10. Filiam vocat os Petris ib.
Cyrillus Tyrius a Syria eligitur Antiochenus patriarchs II, 56, 16. Dionysium Pompeianopolitanum in nditu sedis praevertit ib. 17. ut sui electio rata habeatur Cpolim venit II, 122, 19. assignatur ei diverse-rium in monasterio Hodegorum 11, 123. 8.
Cyziceni a Catelanis oppress! Il, 399, 5.
Cyzicenus episc. Georgius legatus ad papain I, 374, 10. Theodorus dire vexatus a schismatids II, 53,8.
Dacibyza arx 1,192,10. II, 103,17.
Damasceni testimonium de pro-cessione S. Spiritus I, 489, 4.
Damascus funditusevcrsal, 179,17.
Daniel Cyzicenus tomuin Gregorii vituperat II, 116, 6. recusari ei testimonium sanae doctrinae vult II, 128, 2. 129, 2. obiurgatus ab imperatore in custodiam datur 11, 129, 11.
Daphnusia insula oppugnata a Latinis I, 138, 20. liberatur I, 145,6.
David Mepe Iberiae I, 216, 15.
debilitatio imperii sub Andronico unde orta II, 208, 4. 545, 12.
dccretum de fide a Vecco auctum II, 32, 10.
Demetrias turribus munitur II, 71, 14. ab imperatore Theophanoni de-stinata dotis loco II, 284, 9. ea mor-tua ante nuptias repetitur ib.
Demetrius Michaelis despotae F. I, 242, 18. patre mortuo Michael vocatur I, 439, 13. ducit Annam Michaelis imp. F. ib.
deputati quod munus habeant in equitatu II, 668.
desposyni dignitas quails sit If, 182, 4.
despoticae dignitatis quae sint insignia 1, 337, 10.
diakinesima quae sit bebdomas II, 50, 13. 667.
dibambulum quid sit II, 669 sqq.
dicaeophylax Scutariotes testis contra losepbum I, 398, 11.
dicanicium quid sit II, 675.
Didymium Mileti arx nunc dicta munitio Duorum Collium II, 211.6.
8. Diomcdis monasterium 1,113,14.
886	INDEX HISTORICUS.
Dionysius Pompeiopolitanus electa* patriarch* Antiochenus a Cy-rillo aemulo praeoccupatur II, 56, 17.
Dry mis contra Andronicum re-beUionem molitur II, 593, 1. con-▼ictus perpetuo carceri addicitur ib.
Ducas magnus hetaeriarcha ad Amogabaros legatus II, 502, 6.
Dyrrbachium terrae motu ever-titur I, 355, 5. instauratur et oc-cupatur ab lllyriis I, 508, 4.
Ecaterina. v. Aecaterina.
ecclesiarchus adhibitus a schisma-ticis ad ordinandum Gregorium Cy-prium patriarcham II, 46, 5.
eclipsis solis a Pachymere am-bigue designate 1, 693. suo anno reddita I, 700. eius epilogismus I, 704. ea quae a Gregora memora-tur quo anno contlgerit I, 735. eclipses non portendunt adversa 1,716.
8. Eliae arx a Turcis obsess* Latinis Christiania se dedit II, 621, 3.
Kltlmeres s. Eltemeres Croni despots Romanos vincit II, 266, 16. Radosthlabum excaecatum remittit et duecs Romanos captos Osphentisthlabo donat II, 267, 2. inclinat se ad partes imperatoris II, 558, 19. pro-|»terea oppugnatur ab Osphentisthlabo
encolpia quid sint I, 265, 20, 553.
Kncone Mancusi F. a Panloleonte adoptata Osphentisthlabo nubit II, 265, 1.
Eonopolites spado magnus drun-garius custos sepulcri Michaelis imp. Athunasium monachmn Andronico imp. olfert II, 107, 10. Michaelis imp. ossa Selybriam deportat ib. 14.
Ephesi episc. Nicephoros patri-archa factus I, 117* 2. moritur Nympbaei I, 126, 12. Isaac arbiter conscientiae imperatoris I, 451, 9. procurat ab imperatore promulgari novellam de stauropegiis ib. sqq. clam infensus Vecco 1, 479, 9. sqq.
Ephesus expilatur a Rontterio II, 436, 16. capitur a Sasa ne Persarcha II, 589, 5. templum ibi 8. Ioannis diripitur ib. 13.
Ephraimus Cosmae patriarchae F. male ab eo praefectus dispensandis rebus ecclesiae II, 300, 18.
epicombia quid sint I, 561.
8. Epiphanii testimonia de pro-cessione 8. Spiritus IT, 30, 14.
episcopi propter communionem cum Latinis per trimestre suspensi II, 21, 15.
Epsetopulus libello accusat Arsenium patriarcham I, 257, 5.
Euboeenses Athanasium Alexan-drinum apud se diversantem de eu-charistia tentant II, 593, 18. respondere nolenti vivicomburium mi-nantur II, 594, 12
eucharistiae reliquiae pueris coiu-edendae dantur I, 258, 8. 535.
euchelaeum quid sit I, 564.
Euchita vocatur Athanasius pa-triarcha ab Arsenianis II, 478, 5.
evangelii codex episcopis dura or-dinantur imponi tanquam iugum so-litus II, 683.
exarchus Pisanus ob eiectos e monasterio Latinos per sicarios vul-neratur II, 538, 8.
fabae cornu tactae quae dicantur II, 693. de iis loci Platonis Theo-phrasti Plutarchi declarati ib.
faces accendi solitae ob inemoriam dcfunctorum II, 279, 1.
fainosi libelli clam sparguntur II, 245, 3. 520, 6. 576, 13.
Ferdinandus Balearic! regis F. ad conciliandos inter se Catelanos missus frustra in eo laborat II. 775.
fest* Graecorum a pridiana ve-spera inchoari solita II, 726. 758.
festum Acathisti quando celebretur I, 257, 5. eius origo I, 537. Hy-papantes festum I, 453, 8.
Habella qualia et quo usu sint in sacro altari II, 674.
fortuna vulgo credita favere ma-gnis ducibus 11, 210, 10.
forum Magnum Cpoleos incendio dele turn splendidius reficitur II, 178, 6. forum Constantiui primum 8tra-tegium deinde Augustaeum dictum 11, 662.
Frangopulus ▼. Phrangopulus.
fratres duo Catelani e turn igne circumdita se praecipitant II, 555, 19.
fratris titulum ab imperatore sul-taui tribui licitum esse quidain consent II, 246, 13.
Frerii ad imperatorem missi a papa I, 371, 2. iisdem imperator nuntiis ad papaiu ulitur 1, 359, 3.
INDEX HISTORICUS.
887
mooasterium condunt Cpoli II, 536, 15. inde pelluntur 11, 537, 5 sqq. Euboeenses in Atbanasium Alexan-drinum condtantur II, 594,1. Hieroso-lymitani Rhodi arcem ab imperatore frustra sibi exp e tun t II, 635. 19.
Fridericus Siciliae rex I, 181, 10. Furni castruin Persis deditum a Rontzerio recuperatur II, 436, 1.
furnus sanctus li. 80, 8.
Gades nomen quid ex origine signified II, 692.
Galata arx ab imperatore oppu-gnata I, 122, 1 sqq. Genuensibus concessa I, 168, 6.
Galenolimen locus I, 288, 16.
Galenus missus ad Arsenium ex-sulem I, 286, 12.
Galesiota Galactio excaecatus a Michaele imp. Il, 17, 7. templum expiat II, 20, 10. Andronicum Sardensem magistral!! prodit 11, 65, 11.
Ganns mons I, 235, 1. regioncs ei subiacentcs occupatae II, 585, 17. 607, 5.
Gasmuli qui dicantur I, 309, 14. 550.
Gemisttis commentariensis eccle-siae 1, 290, 4.
Gennadius monachus Cpolitanos obiurgat II, 21, 8.
Gennadius olim episc. patriarcha-tum recusat I, 139, 7. imperatorem monet ne cleruin contemnat II, 167,1.
Genuenses Venetis ante inferiores postea potentiorcs I, 419, 10. quidam eoruin montana Phocaeae dono ac-cipiunt I, 420, 10. nonnulli invito imperatore Cpolim praetervecti gra-viter multantur ib. 17 sqq. a Venetis dissident II, 232, 14. abiiscoacti Galatam deseruut inque regionem circa Blachernas migrant II, 237, 9 sqq. in Venetos urbis inquilinos grassantur II, 242, 8 sqq. male cum Alexio Lazorum prindpe pu-gnant II, 449, 1. Trapezuntis subur-bium incendunt ib. 16. pacem cum Alexio facere coacti 11. 450, 4. contra Catclanos Sicuiosque helium parant II, 489, 12. tentantur *a Ca-telanis ad favendum ipsis II, 534, 9. monachos Latinos ulciscuntur II, 536, 15. Andronico sibi propterea irato reconciliantur II, 535, 4. cum eo conspirantes Catclanos protlio
navali vincunt II, 540,12. de pretio opis beliicae cum Andronico dissident II, 544, 13. suadent Tenedensibus obsessis ut iasperatoriis se dedaut II, 556, 10. classem imperatori auxilio mittunt II, 597, 11. quatuor triremes ei commodant a*i custodiendas Aby di fauces II, 600, 1. cum reliqua classe Callipolim oppugnant II, 605, 9.
Georgius Acropolita magnus logotheta docet rhetoricam I, 283, 7. punit obtreotantes losepho patri-arc.hae I, 316, 2. dicitur fuisse li-berioris consdentiae ib. 4. defendi-tur I, 653. interest iudicio de Vecco I, 377, 6. iegatus ad Gregorium X papam conciiiationem ecdesiarum pertidc I, 384, 10 sqq. quando mor-tuus sit II, 725.
Georgius Cyprius adiuvat.impera-torem ad reconciliaqdas ecclesias I, 374,11. v. Gregorius Cyprius.
Georgii Nostongi arrogantia I, 65, 12.
Georgius Pachymeres, v. Pachymeres.
Georgius Scrbus Iegatus a crale artiiiciose agit cum legatis Michaelis imp. I, 352, 15. '
Georgius Moschampar chartophy-lax spurium esse testimonium 8. Da-masceni assent II. 92, 9. loco cedit 11, 115, 12. aliud praeterea nomen habet II, 99, 6. 740.
Georgius Alanorumdux Rontzerium Caesarem interficit II, 525, 10.
Germa locus 11. 425, 10.
Germanus Adrianopoleos episc. creatur patriarcha I, 278, 17. eius mores ingenium et vita I, 279, 2. factio in eum conflata I, 281, 18. Holobolum scholae praefidt I, 282, 18. patriarcbatu cedit I, 299 , 8. dona imperatoris recusat I, 301, 7. Iegatus mittitur in Pannoniam I, 318, 7. ad Gregorium X papam I, 384, 10. e naulragii periculo evadit I, 396, 4. pacem ecdesiarum perficit 1, 398, 2. eius patriarchatus mitium et finis I, 730.
Germancj Acacli F. creatus episc. Heracleensis ad inaugurandum pa-triarchatu Cyprium II, 45, 1. ab eo se abscindit II, 133, 4. exauctoratur ib. 3.
Gidas a Thcudcrico mittitur ad
888
INDEX HISTORICUS.
A lUFfbll rtf Him dtprnr-diu II, 640,17.dse subiicere Catelani recusant II, 641,3. belle ci-dll inter Catelanoa orto vindtur a Romoforto II, 652, 4.
Giligerdon Quid signified II, 692. gilva insignia praetoriae dignitatis 11, 517,6.
Glabas curopalates Mesembream recipit I, 350 , 8. Tarchaniota et magnus conostaulus Tocbaris prae-ficitur II, 12, 12. contra cralem Serbian (mi aau a II, 271,15. bello param probciens suadet imperatori ut pacem cum eo faciat II, 272, 1. mittitur cornea Michaelis imp. iunioris in partea Occiduas II, 445, 13. rei miii-taris peritissimus ib. podagra la-borat ib.
Glabatua inter primos muram Cpo-leoa conscendit 1, 142, 14. gradus cognation!* quales aint Graecia I, 680.
Gregorius X papa creatua impera-torem invitat aa conciliandas eccle-aiaa I, 369, 9. Cpolim mittit qui id negotium urgeant J, 371, 2. pace facta proclamatur Cpoli patriarcha occumenicus I, 399, 16. Carolum regem prohibet a bello Graecia in-ferendo I, 409, 16.
Gregorius Cy prius aynodo contra Veccum interest II, 25, 13. losephi-tis gratiosus II, 42, 15. designator patriarcha eblanditis imperatoris auf-iragiia ib. monachus et diaconus factua II, 44, 17. postremum inaugurate patriarcha II, 45, 9. Gre-gorii nomen aedpit antea Georgius vocatua II, 64, 2. invitua tolerat vexationes antistitum II, 53, 2. non permittit ut Arseniani sectae auae veritatem ostento divino probare tentent II, 60, 10. Arsenianoa excommunicat II, 64, 4. solemni collo-quio disputat cum Vecco II, 90, 8. ei demandatur ut tomum contra Latinos acribat II, 111, 1. tomum fir-mari curat subscriptionibus impera-toris et antistitum ib. 7. corngere tomum rccusat II, 120, 3. propterea nonnulli ae ab eo ut haeretico ab-acindunt ib. 6. patriarchatu cedit II, 121, 18. migrat in hospitium S. Pauli II, 123, 8. apologiam aui sen-bit ib. 15. iudicii subeundi occasi
oned cupide arripit II, 124,5. consent in abdicationem ai detur sibi testimonium incorruptae doctrinae II, 126, 14. quo concesso II, 129, 18. dal script© conceptam abdicationem fraudulentam II, 130, 13. ignosdt adversariis II, 132, 15. in mona-aterium Ariatinae aeeedit II, 133, 14. cum Germano Heracleensi et Neo-phyto Prusaensi a u exauctoratis in gratiam redit II, 133, 3. digit boapitium Raulaenae ib. 15. Melitas eius alumnus II, 385. 11.
Gregorii monachi vaticinia II, 185, 11. 18. 186, 1.
Gulielmi turns IT, 417, 14
Gulielmus Achaiae princeps I, 83, 3. capitur a Romanis I, 86, 4.
Gulielmus Ioannis Thebaram magni domini frater Ioannis Nothi gener I. 328, 8. fratri succedit in dominio Thebarum I, 413, 8.
loannes quidam ab loanne Duca honoribus ornatus II, 546, 13.
Hadriani V papae pontificatus I, 666
Haemus mons ditionis Bulgarorum I, 210. 19.
Hagobanasa nomen Castri Obli-vionis II, 692.
Hales Amurii F. patre mortuo etiam Amurius dictus Melecum occidit II, 327, 10. Romanas regio-nes incursat II, 330 , 8. ad acrius infestandos Romanos incitatur aemu-latione Atmanis 11, 332 , 2. expetit sibi ab Andronico imp. Interamnam ad Sangarim II, 460, 2.
Haytho rex Anneniae Cpoli monachus factus II, 752. visum divini-tus recuperat a Sebatho fratre ex-caecatus ib. in regnum restituitur ib.
Heraclea Ponti quo anno a Persia capta sit 1, 749.
Heradeensesurbedirata Selybriam migrant II, 586, 6.
Heraditi sententia illustrata I, 656.
Henui arx prope Magnesiam 1, 39. 18.
Hesychius emendatus I, 594.
hetaeriarchae admissionibus prae-fecti 1, 321, 4.
Hieri arx oppugnatur a barbaris II, 412, 14. qui cam tenent cum Turcis pacem tacere coguutur II, 627, 13.
INDEX HISTORICUS.
889
8. Hieronymus a Damaso erudites et 8. Basilu aequalis processioned 8. Spiritus ex Filio docet II, 29, 5.
Hilarion episc. Selybriensis cri-minatur Cosrnam II, 337, 8. ab eo accusaturll, 339, 12. a quibusdam damnatio eius impeditur II, 340, 7.
Hilarion monachus cum manu collects feliciter contra Penas pugnat patriarcha frustra eum prohibere conante II, 596, 1 sqq.
Manuel Holobolus mutilatur naso et labris I, 192, 20. praeficitur scholae ecdesiasticae I, 282, 18. ab Andronico imp. adhibetur ad con-ciliandas ecclesias I, 374 , 9. Ni-caeam relegatur I, 392, 13 sqq. inde arcessitus ignominiose per ur-bem traducitur I, 394, 2. synodo contra Veccum interest H, 25, 14. cum eo disputat II, 90, 7.
hoplotheca sacra liber magnae au-ctoritatis apud Graecos II, 31, 10.
Hulacu Pachymeri Chalau dictus H, 812.
Hyacinthus monachus intimus Arsenio I, 294 , 8. dux Arsenianorum in conventu Atramyttiensi II, 59, 12. a Gregorio patriarcha excom-municatus in eum rebellat II, 64, 8. Pyrsolatrarum Arsenianorum dux a ceteris Arsenianis dissentit II, 134, 13. iis recondliatus II, 207, 12. ab imperatore in carcerem coniicitur ib. 17. post eius mortem Arsenianorum factio nihilominus viget II, 353, 19.
Hyampolis arx ab Eltimere dedita Osphentisthlabo II, 558, 19.
Hyperpyron nummus Graecis usi-tatus II, 722.
Hypoplaciae Thebae locus II, 58, 5.
lacobus minister olim Rontzerii a Romanis captus II, 563, 7. legatus ab Andronico ad Catelanos pacir causa II, 564, 2 sqq. nihil proficit H, 572, 2.
. lacobus praefectus monachis Atho-nis montis unus e tribus electis ad patriarchatum II, 139, 7.
lanuarius mensis Atheniensibus Le-naeon dictus II, 699.
lasites lob electus a schismaticis ad componendum libellum imperatori offerendum I, 380 , 2. auctor est
losepbo patriarcbae palam iurandi se nunquam consensurum in pacem eccleriarum I, 382, 4. relegatur Chabaeam I, 419, 7.
lasites Melias ignominiose tradu-ctus per Cpolim I, 394, 8.
latropuluj logotheta domesticorum I, 522, 10.
Iberiae Mepe David I, 216, 15.
Icarius princeps Anemopylarum deficit a Latinis ad Romanos I, 410, 17. loannem magnum dominum The-barum capit I, 411, 7. classi r,rae-ficitur I, 413,15. eius frater pugna victus capitur I, 411, 17.
S. Ignatius plebem cpiscopis obe-dire iubet II, 464, 3.
Ignatius episc. Romam missus I, 462, 15.
Ignatius Rhodius monachus I, 295, 1.
imago Deiparae lacrimat II, 81, 19. 8. Georgii sanguinem profundit II, 82, 5. urbis Cpoleos terrae motu deiicitur II, 234, 16.
imber ingens II, 268, 15.
incendium Galatae duplex Gregorio patriarcha II, 178, 6. Cpoleos ib. 8. 581, 7.
indictiones Graeci a Septembri numerant II, 798.
insectum vivum auri insidens sur-ditatis causa II, 453, 3.
Insula Principum a piratis occu-pata et vastata II, 324, 15.
loachimus Bulgarorum patriarcha legatus ad imperatorem missus Osphentisthlabum obsidem patri re-ducit II, 267,12. ab Osphentisthlabo necatur II, 265, 13.
loannes Batatza imp. Michaelem Palaeol. custodiae mandat I, 21,11. liberat I, 22, 8 sqq. Theodorum F. optime erudit I, 38, 11. contra Tocharos arces munit bellumque parat I, 134, 2. aegrotans sanita-tem recuperat eleemosynis I, 70, 6. parcus 1, 68, 6. vocatur Romano-rum pater I, 69, 2. Annam Siculam senex ducit I, 181,9. eius mors et tempus imperii 1, 693. negligen-tiam custodum aerarii punit 11,296, 5. apparuisse creditur post mortem II, 400, 11 sqq. cleemosynarius dictus II, 401, 18.
loannes Theodori imp. F. patri
890
INDEX HISTORICUS.
auccedit admodun adolescens pupil— Itu Muzalone tutors I, 39, 12. opti-raates ei insidiantur ib. 17. a tutors dsfenditur ib. 18. occiso Muzalone de tutsla eius certatur I, 64, 5. Michaelem Palaeol. tutorem declara-tum I, 66, 12. imperii coliegam ad-mittit I, 81, 15. 96, 15. coronations frustratur I, 101, 13, 173, 18 sqq. exauctoratur a tutors I, 127, 11. excaecatus I, 191, 18. in arcem Da-cibyzae includitur I, 192, 9. eius amici multantur ib. 20. Pseudoioan-nes imperator declaratus a Zygenis ad Peraaa fugit I, 193, 17. 206, 1.
loannei Choeroboscus a. Matzu-catus in carcerem coniicitur II, 442, 4 sqq. inde elapsus contra Peraas feliciter pugnat ib. 16. de eius exitu varii sermones II, 443, 12 sqq.
8. Ioannis Damasceni corpus Ar-senianis ad prohandam ipsorum do-ctrinam conceditur II, 40, 6 sqq. eius de processione 8. Spiritus testimonium II, 31, 13. 110, 16. expli-catur a schismaticis ib.
loannes Glycys petitionum minister I, 164. 19. mittitur legatus in Cy-prum et Armeniam II, 205, 6.
loannes Ephesinus absens tomi Gregorian! accusatoribus adscriptus H, 116. 4. adventu suo turbas auget II, 122, 12. testimonium sanae do-ctrinae Gregorio dari vetat II, 128, 2. 13. ab imperatore custodiae man-datur II, 129, 2 scjq. eius libera-tio a Cosma patnarcha impeditur 11, 29S, 11 sqq.
loannes Lazorum princeps moritur II, 270, 9.
loannes magnus dominus Thebanim auxilia mittit loanni Notho I, 328, 4. vincitur et capitur ab Icario I, 411, 7. liberatus in patria moritur I, 414. 8. i.
loannes Michaelis dcspotae F. no-thus Achaiae prindpem Romanis prodit 1, 84, 18 sqq. Megaloblachi-tis praeest I. 83, 6. fines Romanos incursat I, 307, 17. sebastocrator creatur I, 308, 13 sqq Andronicum Tarchaniotam ab Andronico trans-fugam excipit 1, 322 , 5. obsessus clam elabitur 1, 326, 8. Patras ob-sessas liberal I, 328, 4.
loannes Parastron legatus a papa
ad imperatorem ecdesias eoadliatu-rus 1,371, 2. II, 22, 2.
loannes Tarchaniota. ▼. Tarchaniota.
loannes Veccus. ▼. Veccus.
loannicius Cydon. ▼. Cydon.
loannidus Ternicopulus. v. Terni-copulus.
lolante Theodori Palaeol. F. Ay-moni Sabaudiae comiti nubit II, 773.
losepbitae h. e. asseclae losephi ab Arsenianis impugnantur II, 39, 2 sqq. consentiunt cum iis in diiudi-catione controversiarum per Ignem II. 61, 1 sqq.
losephus uxorem habens dero domestico Irenes imp. adscriptus I. 304 , 3. monacbus et confessariua imperatoris I, 256, 2. dissuadet imperatori ne absolutionem a Germano accipiat I. 290, 17. eligitur patriarchs I. 304, 3. eius mores et ingenium ib. imperatorem anathemate solvit I. 306, 11. factionem contra se con-flatam opprimere conatur 1, 314, 6 sqq. proficiscitur in Orientem mona-chos sibi conciliaturus I, 338, 12. ecclesiarum pacem impedire studet I, 379, 10. exauctoratur I, 398, 6. comiter agit cum Vecco successore suo 1, 413, 19. relegatur Chelam I. 419, 1. imperatori oflenso satis-facit I, 506, 17. decrepita aetate suae in thronum restitution! assenti-tur II. 16, 16. tantum non exanbnis portatur ad patriarchates aedes II, 19, 12- eius ministri pro arbitrio agunt II, 20, 15. obit II, 38, 16.
Irene Theodori imp. F. nubit Constantino Techo I, 36, 1. virum contra Michaelem imp. concitat 1, 210, 3.
Irene Asanis vidua v. Palaeokga Irene.
Irene Montisferrati marchionis F. nubit Andronico imp. viduo II, 87, 13. coronatur II, 83, 1. nuptias Ioannis F. cum filia praefecti canicleo diiTerri cogit II, 287, 10. tandem in eas consentit II, 378, 20. Thessalo-nicam profecta ib. 18. cogit copias in subsidium imperatoris II, 557, 6.
Isaacius episc. Smy mensis I, 126, 10
Isaac episc. Ephesinus confes-sarius Michaelis imp. I, 451, 9. in-
INDEX HISTORICUS.
891
fensus Vecco patriarchae I, 479, 9. procurat promulgari novellam de stauropegiis I, 452, 9.
Isaacius Melecus Persarum satrapa in Catelanos perfidus II, 591, 1. se iis purgat ib. 15 sqq. in Asiam tra-iectus cum imperatore tractare pergit II, 592, 5. 608, 14. persuadet Persia ut Amogabaros deserant II, 631, 13. traditus Amogabaris poenas dat II, 632, 9.
Ithamar Nicephori despotae F. Michaeli Andronici F. sponsa offer-tur II, 200, 17 sqq. eae nuptiae ab episcopis propter consanguinita-tem non admittuntur II, 201, 11. Pliilippo regis Apuliae nepoti nubit
ludaei ad camificis ministerium ad-hiberi solid II, 229, 1.
lustinianeus pons super Sangarim II, 330, 19.
Iznicmid Arabibus dicta Nicomedia, et Iznic Nicaea II, 831.
Kanis Tocharorum Cazanes II, 456, 11. id vocabulum diversum a Chane II. 689.
KublaiMogulensis imperator II, 814
Laceras primus in moenia Cpoleos escendit I, 142, 18.
Lachanas e subulco fit dux exer-citus I, 430, 18. Constantinum Bulgari ae regem victum occidit I, 432, 8. Maria eius vidua in matrimonium ducta coronatur rex Bulgariae 1,441,9 sqq. crudelis in captivos 1.445,10 sqq. rebellant in euin Bulgari eiusque uxo-remdedunt Romanis 1.446,14. Terno-bum obsidet I, 466, 3- Romanos bis vincit ib. 9. supplex a Noga trucidatur ib. 20 sqq. Pseudolachanas fraude deprehensa in carcerem coniicitur II, 188. 14 sqq. 192. 4.
Laminses dux Persarum bello in-festat loca Cpoli adiacentia II. 316. 9.
laqueo reos strangulare Italoium non Graecorum moris II, 425. 18.
Lardea arx ab Ospheniistblabo munita II, 558, 19 sqq.
Latini Cpoli pelluntur I, 144, 11. proelio navali a Romanis vincuntur I, 334. 8. admissi ad communionem pace ecclesiarum facta I, 399, 17 sqq. eorum clades ad Bellagrada I, 508, 4 sqq. capti in triumpbo ducuntur et careen mancipantur I, 515, 17 sqq.
Laura locus 1,414, 4.
Lazarus Gorionites excaecatus interest conventui Atramyttiensi II, 59, 14. vocatur ab Andronico imp. ad colloquium nocturnum II, 354, 14.
legati Michaelis imp. ad papcm I, 168, 14. 209, 16. 384, 10. 505, 7. ad Tocbaros et Aethiopes I, 174, 3. ad regem Pannoniae I, 317, 14. ad cralem Serbiae I, 351, 1. ad regem Franaae I, 361, 5. papae ad 1m-peratorem I, 369 , 9. 398, 4. An-droniri imp. ad papam infecta re re-deunt II, 243, 7. legati gentium ex-terarum ab imperatoribus in atrio excipi soliti II, 665.
leges Tocharorum earumque lator I, 345, 16.
Lemnus expilatur a Rontzerio IT, 436, 19.
Leo praefectus orphanotrophii le-gatus ad Venetos II, 243, 9.
Leo III papa non admittit additio-nem ad symbolum quoddam I, 669.
Leovitius praedicens ex eclipsibus futura vanitatis notatus I, 719.
Libadarius proto vestiarita et Sar-dibus praefectus sollicitus propter rebellionem Philanthrope™ II, 220, 18. cum Cretensibus de eius pro-ditione agit II, 223, 8. contra eum ducit II, 226, 5. eum proditum sibi capit ib. 16. ludaeis excaecandum tra-dit II. 229. 1. ob rem bene gestam honoribus augetur II, 231, 17.
logariastae quale officium sit IT, 700.
Lucas episc. Bizyensis II, 377, 11.
Lucas praepositus monasterio Pan-tepoptae II, 185. 12.
Ludovicus Cellotius defensus 1,613.
lunae eclipsis visa a. Chr. 1302 H, 791.
Macarius Columba accusatus per-duellionis poenas dat I, 489, 8. excaecatus interest conventui Atramyttiensi II, 59, 14. vocatur ab Andronico imp. ad colloquium nocturnum II, 354. 14.
Macarius episc. Pisidiae I, 267, 10.
Macarius Acbridensis benedicit nu-ptiis cralis cum Simonide II, 285, 19, Macbrama Rontzerii iussu inter-ficitur II, 437, 7.
Macronus cubicularius excaecatus I, 207, 14.
892
INDEX HISTORICUS.
Madytus an ab Amogabaris ex-pugnatur II, 578, 1. 602,7.
Magedones Romania subiecti I, 220, 6. vexantur a Persia I, 311,7.
Magnesia ad Hermum delecta ad custodiam Ioannis principis I, 39, 18. servatur ibi pecuma publics 1, 71, 7. occupatur ab Attaleota II, 428, 10.
Magnesienses rebellantes contra Rontzerium II, 439, 6. diu ab eo obsessi 11, 440, 6. tandem liberan-tur II, 480, 12.
magnua dominua princeps Thebarum I, 328, 4. 655.
Mains de Belicurto Theodori imp. filiam ducit I, 180, 19.
Manda a. Mercurius domestic™ ec-desiae in Apuliam missus I, 475, 16.
Manfredus Apuliae rex Michaelis Angeli despotae gener 1,82. 20. auxilia socero mittit I, 83, 3. 89, 9. a papa deficiens debellatur a Carolofratre I, 185, 7. regno spoliatur I, 317, 10.
Mantachias Persa Tralles capit I, 472. 8.
Manuel Genuensis Phocaeae do-minus 1, 420, 5.
Manuel patriarcha pro Michaele Palaeol. apud loannem imp. intercede I, 22, 8. consentit in obedien-tiani erga papain I, 374, 5.
Manuel episc. Thessalonicensis non consentit in coronationem soli™ Pa-laeologi loan ne puero excluso 1, 102,
Nicolaus Manuelites praefectus Ni-caeae 1, 246. 18.
Marcus Hierae monachus I, 290, 6.
Marcus monachus commentarium edit II, 117, 14 sqq.
Maria regis Anneniae F. sponsa destinatur Michaeli Andronici F. 11, 205, 13. aegrotans in itinere Rho-duin defertur ib. 20. eiurato ritu patrio ungitur II, 206, 8.
Maria Eulogiae Palaeol. F. v. Pa-laeologa Maria.
Maritza fl. II, 562. 7.
Marmaritziensis licet siinoniacus unices tamen indubiae ordinationis episcopus ab Arsenianis iudicatur II, 356. 2. 761.
Mannutzas dictus Genuanus patriarcha I, 282, 7.
Marpu vox codilus missa I, 27, 17 Sqq.
Martinus IV papa Micbaelem imp. excommunicat I, 505, 7. 18.
Martius mentis a Pachymere ple-rumque Cronius semel Boedromion dictus II, 665.
Marules magnus archon milites aegre continet ab ulciscendis iniuriis Catelanorum II, 417, 3 sqq. Persas fugat ib. 14. spolia Catelanis con-cedit II, 418, 10. mittitur ad ar-cessendos Cpolim Rontzerium eiusque socrum I. 505, 16. magnus dux crea-tus decipitur a Romoforto II, 587, 3 sqq. iubetur Thasi arcem recuperare II, 638 , 9. Aeni arcem obsessam liberare ib. 18.
Maryandeni vexantur a Persia I, 221, 10 sqq. cantus lugubris artifices 1, 653.
Maurozomas suspectus impudicae consuetudinis cum matrona principe multatur II, 156, 5.
8. Maximi martyris verba de pro-cessione S. Spiritus ut spuria reiiciun-tur II, 109, 13 sqq.
Maximus Planudes legatus missus ad Venetos II. 243, 7.
Megaloblachitae loanni despotae subiecti I, 83, 10.
Megistanum insigne magno logo-thetae concessum II, 59, 10.
Melas fl. II, 331, 1.
Meleae arx a Persarum obsidione liberator 11, 627, 16.
Melee sultan detentus ab impera-tore I, 131, 5.
Melee Azatinis sultanis F. Tocharorum Kanem sibi conciiiat II, 327, 17. satrapas Persarum sibi subiicit II, 328, 1. victus ab Amurio ad Persas fugit ib. 3 sqq. uxor eius Cpoli ad eum proficiscitur fiiiain obsidein relinquens II, 612, 10. Amurium supplicem trucidat 11, 328 , 20 sqq. ab Hale Amurii F. occiditur II, 329, 16.
Meletius multandus Romam missus 1, 462, 15.
Meletius cognomento Sanctus lingua privatus cooperatur restitution! losephi 11, 17, 5 sqq.
Melias lasites ignominiose tradu-ctus per urbein 1, 394, 8.
Meliteniota archidiaconus adiuvat reconciliadonem ecciesiarum 1, 374, 9. digniute in perpetuum privatur U,
INDEX HISTORICUS.	893
21,19. Vecco socio careens mortuo adiungitur Metochitae II, 271, 2.
Melotino cralis Serbiae F. despon-detur Anna Michaelis imp. F. I, 350, 18. 583.
Menas monachus renuntiat Andro-nico imp. vaticinium Athanasii ex-patriarchae II, 359, 4. 472,12.
Mepe Iberiae Ioannis despotae fi-liam nothain ducit I, 216, 14.
mesaion nomen magistratus I, 352, 16.
Mesembrea Andronico imp. tradita I, 350, 6. ab Osphentisthlabo occu-patur II, 601, 4.
inesites i. e. primicerius notariorum I, 257, 7.
Mesothinia nomen legionis vel co-hortis 1, 310, 7. 581.
Methodius Cosmae patriarchae fra-ter missus ad imperatorem II, 250, 5.
Methone I, 397, 13. portus oppo-situs Coronae 1, 676. terrae motu concussa 11, 393, 3.
Metochita archidiaconus dignitate privatur II, 21, 19.
Theodorus Metochita logotheta agelaruiu legatus in Cyprum et Armenian! II, 205, 6.
Michael despota imperium affectat I, 81, 19. Romanos vincit 1,89,4. ad pacein inclinat I, 107, 11. cum loanne despota feedus facit 1, 215, 1.
Michael antea Demetrius dictus fit gener imperatoris et despota I, 242, 18. 439, 13. Terteris filiam ducit II, 304, 3 sqq. ab expeditione Michaelis imp. morbo recedere coactus II. 315, 10. imperatori suspectus II, 396, 1. convictus carceri perpetuo addiiitur II. 407,16 sqq.
Michael Constantini regis Bulgariae F. paternuin regnum frustra recuperate studet II, 265, 16.
Michael Ioannis sebastocratoris r*. a Mcephoro despota fraude captus II, 72, 9. imperatori venditur ib. 12. carceri addicitur ib. 14. fugam irustra meditator II, 75, 19. carceri ignem subiicere satagens interficitur 11, 76, 7. idem etiam Comnenus vo-cabatur II, 201, 6.
mitris honorantur episcopi Graeci a Rom. puntiiice I, 397, 19.
Mitvlene expilatur a Rontzerio II, 436, 19.
Mocessi episc. missus ad Arsenium exsulem I, 286,14.
monachi rebellionem Philanthro-ro suadentes excaecantur II, 229, toto anno ieiunare iubentur ab Athanasio II, 618, 1.
monasteria destructa restaurantur a Michaele imp. 1,164, 10.
monasterium Acatonii I, 27, 19. Agalmatis I, 112, 1. S. Andreae in Crisi II, 85, 20. 133, 15. Aristinae ib. 14. Archistrategi II, 182, 13. S. Basilii II. 38. 17. Christi Bene-factoris I. 365, 9. Cosmidii I, 475, 10. Dei qui est I, 342, 4. S. Dio-medis I, 113, 14. Fontia I, 141, 15. Galesii I, 291, 1. Hierae I, 290, 6. Hodegoruin I, 402. 16. Laurac II, 203, 7. 8. Lazari II 17, 8. 238, 3. Lipsae IT, 378, 15. Magni Agri II, 203. 7. Manganorum I. 459, 2. 8. Michaelis archangel! I, 449, 6. Mo-sele II, 138 , 2. 353, 20. 593, 15. Nigri mentis I, 280, 9. Oxeense I, 270, 20. Pammacaristae II, 284, 1. Pantepoptae I. 315. 4. Pantocratoris 1,273, 12. Peribleptae II, 596, 1. Praecursoris I, 193, 3. Salvatoris I, 120, 5. 125, 19. Snnidum II, 214,12. Sosandrorum I, 126, 7. Theologi I, 124, 14. Xeropotami I, 126, 11.
Monembasia Romanis subiecta I, 205. 5.
Monembasiotae ne Mpyrigerium ul-ciscantur prohibentur ab Andronico imp. II, 504, 11.
moneta aurea non pari semper pre-tio II, 493, 17.
Monoconstantinus episc. Neocae-sareae missus ad Arsenium I, 286, 13.
monopoiia annonae plebem affligunt II, 461, 2. a patriarchs tolli non possunt ib. 6.
montani rebellantes contra Michae-lem imp. ob loannem excaecatum op-pugnantur I, 193, 17.
Morea s. Morcum dicta Peloponnesus I. 180, 19. 586.
Moschampar. v. Georgius.
Mosvnes vexantur a Persia I, 311, 11. 586.
Mpyrigerius Tentza dictus a suis Mpyrigerius de Intensis Catelanus cum classe Madytum appellit II, 484, 16. Andronico imp. conuuendatus a
894
INDEX HISTORICUS.
Rontzerio IT, 485,5. 492. 4. ab in* peratore arcessitur II, 496,8. magno-pere honoratur ib. 18. fide imperatori sponsa creator dux magnus II, 499, 2 sqq. oflcnsus eiua erga Ca-tclanoa liberalitate II. 503, 4. Calli-poliin red it ib. 10. ab eo obscssus Ser dolum inducias impetrat II. 528, , dux classis Amogabaricae fnistra conatur Genuenses sibi conciliare II, 535, 14. proelio vix commisso de-ditionem sui facit II, 541, 5. Genu am abductus II, 578, 15. aufugit ad Cacelanos Andronicum oppugnantes II, 640, 12. proelio civili ad Cassan-dream coorto occiditur II, 652, 1 sqq.
Mugulii i. q. Tochari I, 344, 15.
mutus surdusque subito sanatus II, 401, 5. 452, 15.
Muzalo hetaeriarcha ab Atmane victua Nicomcdiam se rccipit II, 333, 13.
Andronicus Muzalo magnus doine-aticus Cloistam Rai'dis F. ducit I, 24, 2. occiditur 1, 60, 6 sqq.
Georgius Muzalo protovcstiarius Thcodoram Cantacuzenam ducit I, 23, 20. declaratur Ioannis pticri tutor I, 39, 12. iinidiam in se con-flatam frustra studet placare I, 40, 15. trucidatur a aeditiosis 1,60,6 sqq.
Stephanos Muzalo mngnus drun-garius missus ad conciliandos Catela-nos ac Genuenses perit II, 398, 12
Theodorus Muzalo logotheta ge-neralis I, 495, 15. propter pertina-ciam in schisinatc iussu Michaelis imp. punitus. resipiscit 1, 496, 5. suadet Andronico imp. restitutionem schis-matis II, 15, 5. comburendum oifert libellum quo ecclesiarum paci assen-titur II. 26, 8. honoratur maghopere II. 59, 9. Arsenianis favet ib. collo-quio cum Vecco interest II, 90. 5. commentarium Marci monachi reprobat II, 118, 17. libello peracribit laudes Athanasii patriarchae 11, 145, 3 aqq. eum libellum improbat coin-buriique II, 177, 9. filia eius Constantino imperatoris F. nubit II, ISO, 9 sqq. moribuudus veniain petit a laesis clericis I. 192, 10 sqq. monachi habitu indutus obit ib. sepelitur Ni-caeae in monasterio Tornidi II, 193, 2.
Mytzea Mesembream Micbaeli imp. tradit I, 350, 5. eius filius loannea imperatoris filiam ducit et fit rex Bulgariae ib. 12. 435, 13. 438, 16.
Myzaces rebeliionem macbinatur contra Andronicum imp. II. 593, 7.
Nastratius Amurii Halis frater diu apud Romanos obsca 11, 327, 10.
navalis potentia Romanorum ne-gligentia pessumdatur II, 69, 8.
Neadis Speculae locus ab Alania occupatus II, 575, 6.
negligentia custodum aerarii punita ab loanne imp. II, 296, 5.
Neophytus monachus comes Atha-na»ii Ale van dr ini in Armenian! legati 11, 204, 5.
Nicaea falso nuntio turbata 1,244, 7. obsidetur 11, 412, 18.
Nicander Larissensis loco motus Chalazae opera eum uiciscitur II, 66, 2.
Nicephorus Ephesi episc. patriarchs factus I, 117, 2. obit Nym-phaei 1, 126, 12.
Nicephorus Michaelis despotae F. Strategopulum capit 1,89, 11. Annam Eulogiae F. ducit 1, 243, 6.
Nicephorus episc. Cretensis Cpo-lim fugil II, 241, 13. legatur ab nn-iteratore ad Venetos ib. a synodo ad uannem Cosmam II, 349. 13. iram imperatoris incurrit II, 377, 9.
Nicetas Heracleota mittiiura synodo ad Arsenium I, 113, 13.
Nicetas Thessalonicensis in Dyr-rhachiensem thronum ipromovetur I, 126, 15. Dyrrbachium terrae motu destructum relinquit 1,357,17. Theo-leptuin Philadelphiensem reprehendit 11, 248, 6.
Nicetas Maroniensis e chartophylace Thessalonicensis episc. proces-sionein 8. Spiritus docet II, 28, 17.
Nicolaus 111 papa a Pachymere lapsu memoriae Urbanus dictus 1, 461. 10. 763.
Nicolaus Alexandrinus depositio-nem Arsenii patriarchae reprobat 1, 27. 20.
Nicolaus monachus episc. Prusae factus II, 88, 3. Romanorum com-munionem improbat ib. 9. ob id re-prehendilur a Vecco ib. 16. exau-ctoratur a Gregorio Cyprio patriar-cha II, 133, 3 sqq.
I ■ |\ Q C *o
' q 5 - ? 9 ?
M i 55’^Q A
INDEX HISTORICUS.
899
Osphsatisthlabn et Ekiaeri resirtit 11,481,1. Rontzerium splendide ex-dpst 11, 523,10. victus a Catdanis II, 549,3. arte Didymotichi se con-tiaere cogitur II, 562,13. coercetur a patre temeritas etas II, 608, 5.
Theodora rd Theodosia Marthae Palaeol. at Tarchaniotae F. Balatii-diotae desponsaCaballario nubere recosat I, 33. 21 sqq. Balauidiota manto mortuo monacha fit et Arseuianis Caret I, 296, 5.
Theodora Michaelis imp. vidua qnaerit e patriardus quid a se factu opus sit ad iu vandam annuam viri detuned II, 16, 8. exigitur ab ea ne postulet ei persolvi iusta funebria II, 55, 5. cogitur renuntiare convention! ecclesianuu ib. 121, 5 sqq. Theodore F. titulum despotae Irustra ex-petit II, 181, 14. queritur de cu-stodia Constanlini F. 11. 188,1. mor-taa splendide sepelitur II, 377, 19.
Theodorus despota Andronid imp. ex Irene F. II, 598, 12.
Theodorus Andronid imp. frater nunquam impetrat dtuluui despotae II, 181,14. sebastocratoris dignitatem respuit II, 182, 3.
panbvpersebasti ornantur insigni-bus gilvis II, 517,4.
Paniensis episc. Romoforto ope-ram navare creditns ultro imperato-rem adit II, 623, 7.
Pannoniae rex captivam aliquatn dudt uxorem I, 318, 2.
Pantepopteni monachi losepho pa-triarchae infensi 1, 315, 4.
Panteleon mercator filiam adopti-vam Osphentisthlabo collocat 11, 265. 1.
papias cuius dignitatis nomen sit 1,588.
Papylae urbis custodia magno tz'.u-sio commendata II, 13, 2.
Parasceue dies mortis Michaelis imp. I. 532, 7.
Pegae orbs lue desolatur II, 415.4. multatur ab imperatore ob intromis-sum Rontzerium ib. 8.
Peloponnesus terrae motu concussa II, 393. 3.
pensiones ab Andronico imp. intervenae II, 390, 2.
penulae sacrae antistitum damna-torum discerptae II, 52, 16.
Perdiccas arndkm aaso truncatus 1,487,9.
Pergamenus episc. recusat subscri-here novelize de ordinationibus II, 200,11.
Persae Philanthropeni partes sccuti poenas dant II, 227, 14. Imperii fines incursant II. 232, 1. movente contra se Michaels iuniore terrentur II, 811, 1 oqa. eum in fugam ver-tunt II, 312, 4 sqq terras et maria latrodniis infestant II, 343, 20. duces subinde mutant II, 346, 12. ipsam Cpolini trepidatione implent II, 388,5. suburbans desolant II, 410, 18. a Choerobosco fugantur II, 443 , 8. eum dictum oeddunt ib. 15. ab Alanis vincuntur 11.452, 8. a Catelanis fraudantur II, 572, 15. proelio naval! caeduntur a Murisco II, 573, 6. Thradam vastant cum Latinis con-iuncti ib. 15. Cubuclea capiunt II, 580, 7. Atina duce in Ocddentem transeunt Amogabaris militatum II, 585, 14. ab Hilariune vincuntur II, 596, 1 sqq. in Rhaedesti oppugna-tione diiuicandi acrimoniam remittent in gratiain Andronid imp. II, 613,13, eorum duces Amogabaris suspect! in carcerem coniiciuntur II, 631, 18 sqq. e castris Amogalyirorum aufugiunt II, 633, 16. Carmpantanis adventu ter-riti fugae ss mandant 11, 651, 7.
Pharendas Tzimes Romanis contra Persaa opem fert 11, 393, 10. Ca-telanorum iniurias cohibere frustra conatus ab iis recedit II, 399, 10. Mad stum capit II, 578, 1. 602, 7. rex Sidliae nominator 11, 604, 16. duras imperatori pads conditiones proponit II, 625, 16. Brysis ards obsidionem solvit II, 629, 8. Bizyam obsidet ib. 13. meditator transitum in partes imperatoris II, 634, 3. consilium mutatum dissimulat ib. 6. imperatori sororis eius proditionem defert ib. 11. Romanos impedit ne Mpyrigerii navem capiant ib. 20. detc6itur eius fraus II, 635. 5. Aeni arcem cuniculis oppugnat 11, 639, 1. Mpyrigerio se et sodos subiid boni consulit II, 640. 8. iterum promis-sis tentatur ab imperatore II, 641,9. victus capitur a Romoforto II, 652, 4. dimusue supplex a magno do-mestico servatur ib. 10.
900	INDEX HISTORICUS.
Pbarentzanezai Amogabanw trana-fuga ab Andronico benigne excipitor II, 635, 15.
phiala locua extra ecclesiaa II, 22, 11. 722.
Philadelphia a Carmania obaeaaa* II, 421, 6. liberate a Routzerio II, 427, 4. magnoperc ab eo vexatur II, 428, 7.
Philanthropenua cuatoa Magnesias II, 400. 13.
Alexius Philanthropenua protostra-tor creatua I, 109, 15. dassi prae-fectua insulas vastat I, 209, 5. Latinos viucit I, 334, 8. magnus dux creator J, 337, 4.
Alexius Philes magnua domeslicua I, 206, 1.
Theodorus Philea excaecatua a Theodoro imp. 1, 24, 6.
Philippua Caroli regia Apuliae ne-[toa Ithaamrem ilucit II, 202, 3. ur-»es dotis nomine promissas »ibi vin— dicat II, 450, 18.
Philippua dux cla<uda Siculae Muri* cum victum capit II, 585, 1 sqq. a Murisco anten captua et dementer tractatua gratiam parent ei refert II, 585, 9.
Philippua magnus dominos 11,44 9.
Phonirae fodinae aluminia Ma-nueli Genuensi donatac a Michaele imp I, 420, 5.
Pholii de processione S. Spiritua iudicium II, 28, 21.
Plirangopulus lacsae maiestatia reus I, 284, 16.
Phrnntzaena coniux I'hilippi niagni dumini II. 44. 12.
piacula indicta purgandae commu-nuationi cum Latinis II, 20, 14 aq<|.
Pinacaa Heradeensis enisc. prae-ficitur sacris palatiuis 1, 305, 5.
piucerna Angelus Orestiadem defend it II, 603, 17.
Pisani Cpoleos inquiliid consulem aibi praeficiunt I, 1(>3, 2.
Planudes monachus legatus ad Ve* netos II, 243, 7.
pons lusliiiianeua auper Sangarim II, 712.
Pout! Euxini natigalio Genuenses ditat I, 419. 18.
Potestaa nomen magistmtus Ge-nueiuium Cpoli habitantium 1,162,17.
praetoria digaitaa insignibua Mia pnvata II, 517, 4.
Priocepa nomen proprinm dynastae Peloponnesi 1, 402, 6. 596.
Rrothieracarii dignita* Muzaloni ocata I, 24, 4.
Prusa locus exsilii Vecco indictua II, 36, 6. obsidetur ab Atmane II, 415, 3. aubacta v exatar II, 597, 14. 830.
Ptolemaia Christiania erepta IT, 86, 17.
Purpura para palatii Cpolitani puerperiis addicta 1, 183, 26. 644.
pyramided in supellectile impera-toria quae sint I, 681.
Pyrgii oppidum expilatum a Ron-tzeno II, 433, 16.
Pyrsolatrae qui sint II, 134,20.
Quinquecdesicnsis Moschamparia aocius Grcgorii patiiarchae tomum accusat II, 115, 14.
Radosthlabus sebastocrator Bulga-riae opibua praecellit II, 266, 6. profug us nb imperatore cum copiis remittitur in patriaiu ib. 16.
Alexius Raul protoiestiarii digni-tate prisatus a Theodoro imp. I, 23, 18. Cloista eius F. Muzalonis coniux I, 24, 2. eius filii suiumam po-testatem ambiunt I, 65. 4.
Alexius Raul dassi praefectus II, 69, 8. millitur cum copiis revuca-tuiu Alanos 11,319, 15. ab iis vul-neratur II, 321, 8.
Isaacius Raul excaecatur I, 484, 5. destinatur legatus ad Philanlhrupe-num rebellem II, 230, 10.
Manuel Raul excaecatus relegatur Cenchreas I. 484, 5 sqq.
Rauiis Crassi domus diripitur 11, 532, 10.
Reachubis nomen duo loca signifi-cans II, 547, 7.
Rede fra us Arabibus diet us 8. Lu-dovicus II, 811.
reginae nomen despotarum uxori-bus datum 11. 732.
rex Armeniae Cpoli cum Freriis Italis degit 11, 242, 10.
Rhaedcstus exilio destinatur dericis pacem recusantibu* I, 391, 15. eo appellit Michael imp. a tempestate periclitatus I, 528. 7. oppu-gnatur ab Amogabaris II, 536, 11 liberator II, 613, 8. Rhaedesti tur-
INDEX HISTORICUS.
901
ris cnpta a Rotnoforto IL 621,16 sqq. recuperator a Tzurulensibus 11, 627, 5.
Rhodas temw motu concnssa II, 393, 1.
Rhos Solymas dux Latinorv.m Bel-lagrada oppugnantium 1, 509, 14. capitur I, 513, 5 sqq.
rhos phalangii species I, 600.
Romofortus dux Latinorum contra Romanos militantium x'oluntatem transfugiendi simulat 11. 587,6. frnus eius detegitur II, 588, 3. cum OsplienlLthlabo foedus init II, 606,16. Eliae arqem occupat 11, 621, 10. tarrim Rhaedesti expugnat ib. 16. imperatori durissimas pads conditiones proponit 11, 625, 8. reliquis du-cibus ad Cassandream devictis totius exercitiu dux ex»istit II, 652, 1.
Rontzerius s. Rogerius Italus cum classe Cpolim appeilit II, 393 . 6. dictus e milite templi ad vitam pira-ticam transiisse ib. 18. naval ope-ram Theuderico Siciliae regi contra Caroluni II, 394, 3. exposcitur ad poenam a papa ib. 16. incolumis di-missus a Theuderico opem suam offer! Andronico imp. ib. 18 dux magnus creator et ducit Mariani Asa-nis F. II, 395, 9. cum Genucnsibus pugnat II, 398, 7. eius milites gras-santur inCyzicenos II. 399, 5. fu-gat Persas II, 425. 12. Chranisla-bum camificibus strangulandum tra-dit II, 426, 3. Alisyram vincit II, 427. 4. Philadelphia™ obsidione li-beratam ib. 15. vexat 11, 428,7. Attaleotam imperatori reconciliat II, 429, 10. Cula et Fumis castris re-ceptis saevit in eos a quibus dedita sunt II, 435, 17. Magnesienses se-ditiosos frustra oppugnat II, 440, 6. obsidione soluta Madytum traiicit II, 418, 12 sqq. Mpyrigerium imperatori commendat II, 485. 5. 492. 4. alienatus ab imperatore II. 505, 16. Cpolim ire rccusat II, 505, 5 sqq. Caesarea dignitate ornatur II, 508, 8 sqq. concionem superbam ad suos habet II. 510, 8. Caesar acrlamatur II, 522, 3. fraudibus imperatorem implicat ib. 12. a Michaele Palaeol. splendide exceptus II, 523, 10. tru-cidatur ab Alanis II, 525, 10. eius
coalites career! mancipantor II, 526,
12. comburuntur II, 554, 17 sqq.
Rucha mor.achus praepositus su-pellectili ecdesiae I, 172, 19.
Rucratines laphatinis sultanis F. cum Azatine fra Ue de regno certat II, 609, 12. eum fugat II, 611, 3.
Rucnodinus sultan Aegypti 11,815.
Sabas monachus Andrunicum et Constantinum Palaeologos fratre* committit II, 158, 17 otjq. clerum vexat II, 162, 18 sqq.
Salampacis Persae vidua coniu-gium Alexii Philanthrope™ respuit II, 211. 9.
Salparis cognomen duds Persartim I, 472, 8.
sancti dicti imperatores uncti I, 507, 3. II. 301, 12.
Sangaris fl. munitus praesidiis contra Persas I, 504, 5. ponte oneratus ab lustiniano et derivatus in alium alveum II. 330, 12. 712.
sanguinis ostenta 11, 54, 12. 81, 19 sqq.
Saruensis arcis praesidiarii Persas intromittunt II, 403, 6 sqq. eos frau-dis compertos occidunt 11, 4O», 10.
Sasan adversus Mantncbiam domi-num seditiosus fit dux Persarum II, 589, 5. Ephcsum subigit ib. 9.
Satumi Stella Cpoli meridie con-spicitur II, 49. 16.
scaramangium insigne dignitatis senatoriae II, 504, 6. 717.
scipio insigne ducis roagni 11,498,8.
Scuteris Chumnus Orestiadem stre-nue tutatur II, 603. 17 sqq.
Scy tbae pueri ab Aethiopibus emti educantur ad militiam 1, 176, 13. Danubii accolae 11.80, 18. debellan-tur ab Umpertopulo II, 80, 18.
Securigerorum cohors ad palatium imperetorum excubare sulita Michae-lem Ioannis sebastocratoris F. ob-truncat II, 77, 6.
seditio Cpolita norum II, 530, 15. 8elybria laitinMerepta 1,110, 5“|q. Senacherib Malus cognominatus quidam iudex I, 92, 4. aegre refert receptam a Graecis urbem I, 149, 6.
Serborutn iniuriae in legatos impe-ratoris I, 354, 3.
Serrani interpretatio lod Platonis emeodata II, 769.
902
INDEX HISTORICUS
Sever! imp. edictum de servis la-bore non gravandis II, 648, 6.
Sibyllae propbetia de imperio Oth-manidarum II, 831.
sigillum Michaelis imp. I, 688.
Simonis Andronici imp. F. crali Serbiae vix octenius in matrimonium datur II, 275, 5 sqq.
Sisinii canones de matrimoniis I. 440, 9. 679.
Siurus stratopedarcha Tzancrato-rum copias cogit contra Persas II, 414,1. devincitur ib.
Smiltzus in regnum Bulgariae eve-ctus a Noga huius filio Tzacae ce-dere cogitur II, 266, 11. eius vidua Andronicum imp. adit connubia tractatum II, 558, 17.
Smyrnensis episc. renuit subscri-bere novellae de ordinationibus II, 200, 11. obstat restitution! Ioannis Ephesini II, 299, 2.
soleas ecclesiae instauratur a Mi-chaele Palaeol. I, 173, 1. quid sit I, 606.
Solymampaxis dux barbarorum Romanos oppugnantium his conciliator II, 345, 12 sqq.
somnium praesagum eventu patra-tum II, 607, 18.
Sophonias monachus missus in Apu-liani ad procurandas nuptias nihil proficit II, 202, 9 sqq.
S. Sophronius Hierosolymitanus antistes II, 465, 5.
Sphentisthlabus adoptionis specie dcceptus occiditur a Maria Bulgariae regina I, 429, 18 sqq.
Spinulus e primariis Genuae An-dronico imp. aftini classem auxiliarem a Genuensibus mitti procurat II, 598, 8.
S. Spiritus ex Filio processio testi-moniis patruin probata II, 27. 16.
sportulas tribui ordinantibus ab or-dinatis probatur ab episcopis nonnul-lis, ab imperatore damnatur II, 199,9.
statua S. Michaelis archangeli ter-rae motu deiecta II, 234, 16.
Stephanus Uresis cralis Serbiae affinis fit Michaeli imp. I, 350, 18 sqq. eius sordes domesticae I, 351, 16.
Stephanus frater maior cralis Serbiae verus heres regni LI, 273, 18.
Strategopulina Constantino Por-
phyrogenito Palaeol. exosa ab eo vexa-tur II, 154,14 sqq.
Alexius Strategopulus Caesar a Nicephoro Michaelis despotae F. vi-ctus capitur I, 89, 10. liber dimitti-tur ib. 16. contra Michaelem iterum rebellem mittitur I, 137, 20. Cpolim capit I, 140,6 sqq. a Michaele despo-ta victus et ad Manfredum missus inde redimitur I, 89, 18.
Michael Strategopulus vice imperatoris praesidet synodo Biachernensi II, 52. 3. coniicitur in carcerem II, 159, 20 sqq. convictus damnatur II, 188, 8. moritur in carcere II, 425, 9.
summates extortam sibi ab imperatore pecuniam ipsi vicissim a subditis exigunt II, 69, 3.
surdus mutusque subito sanatur II, 401, 5. 422, 15.
Symeon Seth quando vixerit II, 686.
Synadenus magnus stratopedarcha II, 69, 9.
Synesii epistola nunc primum edita I, 639.
synodus celebrata contra Veccum n, 25,10.
Syrperus legatus a rege Apuiiae ad Andronicum imp. coniugii conci-liandi causa II, 195, 15.
Tachantziaris dux Turcopulorum Amogabaris suspectus clauditur car-cere II, 632, 9 sqq. liberates ad Tzarapen fugit II, 633, 5 sqq.
tactus ferri candentis ini per at us ad probandam innocentiain I, 33, 6. 631. eius usus antiquitas I, 632.
Tamerlanis genus II, 705.
Tamuiinus conditor regni Mogu-lensium II, 805.
Tanaites ventus I, 422, 9. 614.
Tarasii sententiam VII synodus se-quitur 1,481.8. is Spiritum ex Patre per Filium procedere affirmat II, 28, 15.
Tarchaniota magnus domesticus coniux Marthac Palaeol. I, 33, 24. eius filii aemulatione discordes I, 295, 13.
Tarchaniota protovestiarius exer-citui Orestiadem ducendo praeficitur II , 68, 4. dignitatem Caesaream priusquam re bene gesta se eo ho-nore dignum praestiteritrecusatib. 13.
INDEX HISTORICUS.	903
Alexias Tarchaniota protovestiaru F. Pbilanthropenus dictus ex avo materno II, 210, 3. pincerna imperatoris ib. 6. dux Asiae minoris declarator ib. 7. eius virtutes ib. 10. arcem Duorum CoIlium expugnat IT, 211, 6. cura provindae liberari fru-stra cupit II, 212, 13. ad affectan-dum imperium urgetur a monachis et exercitu ib. 10 sqq. tapdem seditiosa condone rebellionem inchoat II, 216, 8. imperii nomen assumit II, 219, 2. alacritatem exercitus cunctando fru-stratur II, 221, 10. uxorem et fiiium praesidio munit IL, 226. 5. captus a Cretensibus hosti deditur ib. 16. ludaeis excaecandus traditur II, 228, 15.
loannes Tarchaniota dux partis Arsenianorum II, 38, 5. abscindit se ab Hyacintho II, 131, 16. propterea ab Andronico imp. carceri uestinatur II, 135,6. eludit Athanasium Alexan-drinum ib. 14. suspectus affectati imperii male multatur II, 136, 18. {raefectus Orienti nrudenter resgerit I, 258, 1. 10. seuitione militum co-actus ad Andronicum imp. fugit II, 260, 1 sqq. iterum in carcerem con-iectus educitur ad colloquium ab imperatore cum Arsenianis habendum II, 462, 1.
Tarchaniota Glaba ex magno pa-pia magnus conostaulus declaratus dux praeficitur Tocharis II, 12, 12.
Tarchaniotissa Nostonga Arsenianis addicta II, 354, 11.
Tarchas praefectus monasterio Sa-nidum Alexium Philanthropenum hor-tatur ad imperium usurpandum II, 214. 10. poenas dat II, 229, 4.
Tarites naves Genuensium I, 419, 21. 614.
Tatari s. Tartari qui sint II, 704. tatas aulae quali sit dignitate I, 512, 5. 614.
Telchines dicti malefic! daemones I. 253, 7, 615.
temphiro ut pollutum communione Latinorum expiatur a schismaticis II, 20. 6.
Tenedi arx obsessa a Murisco de-ditionem facit II, 556, 10.
loannicius Ternicopulus discissus licet a patriarcha cum eo se coniun-git contra Latinos I, 379, 13.
Georgius Pachymeres II.
Temobus urbs Bulgaria# Lacha-nam oppugnantem recipit regem I, 444, 2. deditur Asani I, 447, 6.
terrae motus ingens II, 233, 9.
Terteres legitima uxore repudiate ducit sororem Asanis et creator de-spota 1, 447. 8 sqq. Asane eiecto fit rex Bulgarorum 1, 448, 7. pacem init cum Andronico imp. II, 57, 3. minis Nogae territus ad imperatorem fugit II, 264, 10. Comanus nations II, 265, 9. captivus detentus ab imperatore liberator opera Osphen-tisthlabi filii II, 266, 4. a filio in regnum non restituitur II, 267, 8.
testamentum Arsenii suspectum II, 467, 11.
Thasi arx a Phocaeae domino oc-, cupatur II, 638, 9. ad earn recupe-randam Mantles mittitur ib.
Thecus. ▼. Constantinus.
Theoctisti Adrianopolitani vatid-nium II, 25, 1.
Theodorus Angelus arrepto impe-rio coronatur I, 82, 5. bello captus excaecatur ib. 10.
Theodorus Lascaris a metre dictus Ioannis Batatzae imp. F. a patre praeclare eruditur ad imperandum I, 38, 11 sqq. patri succedens novos homines promovet, principes deficit I, 23,18 sqq. Michaelem Palaeol. sibi reconciliatum in Occidentem mittit I, 26, 9. mox suspectum retrahit I, 29, 14. eius sororem cruciat I, 33, 21. aegrotans suspicionibus indulget 1, 32,1. eius ingenium I, 35, 6. obit ib. 21. Muzalonem filio tuto-rem relinquit I, 39, 12.
Theodorus Cyzicenus vexatus a schismaticis II, 53, 8.
Theodorus Manuelita corpus Arsenii e Proconneso Cpolim transfer! II, 83. 8.
S. Theodosia adolescentem surdum mutumque sanat II, 452, 15.
Theodosius Princeps patriarcha Antiochenus in Syriam ad Latinos migrat II, 55, 15.
Theodosius Saponapulus monachus synodo contra Veccum interest II, 25, 15.
Theoleptus Philadelphiensis ac-cusat tomum Gregorianum II, 116, 6. in commentario Marti monaebi errorem deprehendit II, 118, 17.
58
904	INDEX HISTORICUS.
Gregorii patriarcbae abdicationem aliis suspectam pro sufficient! habet II, 132, 10. sultanem ab imperatore fratrem appellari licitum esse censet II, 247, 6. militibus adversus Tarchaniotam seditiosis se adiungit II, 260, 5 sqq. obstat restitutioni Ioannis Ephesini II, 299, 2. Co-smam in patriarchatu retinere cupit II, 358, 7.
Theophanes episc. Nicaenus Romain legatus naufragio pent I, 384, 14.
Theonhaniorum festo ecclesiastic! in psallcndi communionem assumti II, 22, 2.
Theophano ArmeniaeregisF. loan-ni sebastocratori desponsa II, 206, 11. moritur in itinere II, 284, 12.
Theudericus s. Fridericus Siciliae dominus adversus ecclesiam rebellis II, 394, 6. 763. Mpyrigerii amicus II, 499, 6. classeni ad infestandas Insulas imperii mittit II, 490, 4. 508, 8.
Thomae hebdomas quae sit II, 803.
Thomas Niccphori Angeli despotae F. II, 200, 17.
Thymaena urbs Galatiae II, 760.
Thyraeoruiu arx deditionem facit II, 589, 9.
Timurus Abakae imperatoris Mogulensium frater veneno necatur II, 817.
Tochari Persas sibi subiiciunt I, 129, 3. Romanis terribiles I, 133, 16. Mugulios se nominant et princi-pem Kanem I, 231, 14. 344, 13. eo-rum leges 1, 345, 14. dux Nogas I, 344, 13. fines Romanos incur-sant 1, 232, 2. auxilio vocantur a Michaele imp. I, 324, 16 sqq. ab Andronico imp. contra Triballos mit-tuntur II, 11, 3. contra imperium Romanum movent II, 257, 12. a To-charis Orientalibus se abscindunt No-gae rebelli obedicntes 11,262, 15 sqq.
tomus a Gregorio Cyprio editus II, 133, 18.
Tornicius sebastocrator I. 485, 7.
Traianopoleos episc. Cudumenes missus in Serbiam 1, 351, 5.
Tralles ab Andronico Michaelis , imp. F. instauratae Andrunicopolis nominantur I, 469 , 7. destruuntur a Persia I, 472, 4 sqq.
Triballi a Romanis bello petit! II, 12, 15.
triclinium Alexiacum II, 89, 18. 188, 5. lustinianeum II, 145 , 10. Augustum dictum Manueliten II, 197, 3.
Tricoccia arx ab Atmane expu-gnata II, 638, 1 sqq.
Tripolis arx ad Maeandrum fl. a Duca imp. munita II, 433, 9. vetus de ea oraculum ib. 14. a Carmanis capitur ib. 17 sqq. Alisyras fugatus eo se recipit II, 435, 11.
Tripolis Syriae Christianis eripitur a sultane Aegypti II, 86, 15.
tritichordeum quod genus tributi sit II, 492, 16.
Tuctais Tocharus Noga devicto eius regno potitur II, 263, 15. An-dronici imp. filiam nothani ducit II, 268, 1 sqq. a Cazane fratre exclu-ditur successione imperii II, 458, 16. 820.
Turcopuli in proelio cum Catela-nis commisso fugiunt inter primos II, 550 , 5. ad Christianam religionem traducti Andronico imp. militant II, 574, 5. deficientes Romanorum terras incursant ib. 8. coniungunt se cum Catelanis II, 590, 3. de eorum cum imperatore reconciliatione agi-tur II, 609 , 3. Tachantziarem du-cem liberant II, 633, 5. e Tzuruli obsidione fugiunt ib. 13.
Tyrine s. Tyrophagiae dominica II, 78, 14. 376, 2.
Tzacas Nogae F. Bulgariae regnum alfectat II, 264, 8 sqq. cir-cumventus ab Osphentisthlabo leviro necatur 11, 265, 7 sqq.
Tzasimpaxis protostrator Lacha-nae cum eo trucidatur 1,467, 17.
Tzernicum captum ab loanne de-spota I, 107, 3.
Tzurulum ab Amogabaris frustr. oppugnatum II, 633, 5 sqq.
Umpertopulus curopolates Mesem breae praefectus Scythas debella II, 80, 18- propterea ab imperator* honoratus II, 81, 8.
Umpertopulus magnus tzausiu mittitur contra Amogabaros II, 543 6. Bizyam tenet II, 629, 15.
Ung-chan ultimus Presteiannen sium regum 11.805.
Uresis v. Slephanus.
INDEX HISTORICUS
905
vaticinium in solo Trallium urbis repertum I, 469, 15.
loannes Veccus chartophylax sus-Iiendit sacerdotem I, 225, 11 sqq. egatus ad cralem Serbiae I, 351, 4. resistit imperatori ecclesiam Graecam cum Latina conciliaturo 1, 375, 18. accusatur a Chumno I, 376, 18. con-iicitur in carcerem I, 378, 8. lectis patrum veterum libris resipiscit I, 383 , 5. At patriarcha 1,402, 20. intercedit pro egenis apud imperato-rem I, 403, 15. accusatur calu-mniose 1,449, 17. renuntiat tbrono 1, 454, 17 sqq. restituitur 1,460, 4 sqq. scribit contra schismaticos J, 476 , 7. iusta funebria persolvit Annae imp. 1,499, 13. patriarchio recedit II, 18, 16. absens accusatus damnatur II, 25, 18. patrum testi-monia de processione S. Spiritus ex-pendit II, 28, 9 sqq. decretum de fide auget II, 32, 10. citatus coram synodo causam dicit II, 34, 3 sqq. Prusam exsulatum abducitur II, 36, 6. colloquium eius cum adversariis II, 89, 13. schismaticis adiungcre se re-cusans relegatur in arcem S. Gre-gorii II, 102, 11 sqq. tomum Gre-gorii redarguit II, 114, 7. moritur in carcere II, 270, 14.
Veneti Cpoli degunt sub baiulo magistratu I, 163, 2. cum Genuen-sibus commissi II, 32, 14. cum magna classe Cpolim appulsi Gala-tarn incendunt II, 237, 9. Veneto-rum Cpoli babitantium bona oppigne-rantur ingenti nulta II, 242, 1. corum senatus de ea re cor.queritur II, 243, 17. multam remitti postu-lantes Cpolim classe oppugnant II, 322, 13. impetrant renussioncm op-pignerationis II, 326,10.
vestiarii quale officium sit II, 556, 10.
Aurelii Victoria locus de actuariis explicatus I, 539.
voluntarii Graecos adiuvant in re-cuperanda Cpoli I, 138, 15 sqq.
Xaban - xa vocatus Sapores Per-sarum rex II. 686.
Michael Xiphilinus notarius crea-tus I, 409, 4.
Theodorus Xiphilinus magnus oe-conomus accipit a Vecco promissum non scribendi de controversiis I, 416, 1.
Manuel Zacharias Phocaeae do-minus tutelam insularum sibi com-mitti petit II, 558, 2. eius nepos Thasi arcem occupat II, 638, 9.
Zeuxippi thermae Cpoli II, 683.